วิเคราะห์คุณค่ากลอนดอกสร้อยรำพึงในป่าช้า ม.2

#หอ้ งเรยี นภาษาไทย ครูวภิ ารตั น์ อภิวงค์

วิเคราะหค์ ณุ ค่าวรรณคดี

กลอนดอกสร้อย

ราพึงในป่าช้า

คุณคา่ ดา้ นเนอื้ หา

กลอนดอกสรอ้ ยราพึงในป่าชา้ ทาใหผ้ อู้ ่านรบั รู้ถงึ อารมณ์ความรูส้ กึ
ไดช้ ดั เจน คอื อารมณ์สะเทือนใจเก่ียวกับชีวิต ความตาย ความเหงา วังเวงใจ
สังเวชใจ บรรยายการในยามใกล้ค่า ยิ่งทาให้เกิดความรู้สึกอ้างว้าง ว้าเหว่และ
สะเทือนใจมากขึ้น ซึ่งนับว่ากวีสามารถทาให้ผู้อ่านเกิดความรู้สึกร่วมไปกับบท
กวไี ดเ้ ปน็ อยา่ งย่งิ ดังบทประพันธ์ทีว่ ่า...

#หอ้ งเรยี นภาษาไทย

วังเอ๋ยวังเวง หงา่ งเหงง่ ! ยา่ ค่าระฆงั ขาน

ฝูงววั ควายผา้ ยลาทิวากาล ค่อยค่อยผา่ นท้องทงุ่ มุ่งถน่ิ ตน
ชาวนาเหน่อื ยอ่อนต่างจรกลับ ตะวนั ลบั อบั แสงทกุ แห่งหน

ทงิ้ ทงุ่ ใหม้ ดื มวั ท่ัวมณฑล และทิ้งตนตเู ปล่ยี วอยู่เดียวเอย

#หอ้ งเรียนภาษาไทย

คณุ คา่ ดา้ นแนวคดิ

กลอนดอกสร้อยราพึงในป่าช้าแสดงสัจธรรมของชีวิต คือ
ความไมเ่ ทีย่ งแท้แนน่ อน ทุกคนไมส่ ามารถหลกี เลี่ยงความตายได้
การดาเนินชีวิตจงึ ควรร้จู กั ปลอ่ ยวาง ไมย่ ดึ ตดิ กับส่ิงใด
ดงั บทประพนั ธ์ทว่ี ่า...

#ห้องเรียนภาษาไทย

ดวงเอย๋ ดวงจติ ลืมสนทิ กิจการงานทัง้ หลาย

ยอ่ มละชีพเคยสขุ สนกุ สบาย เคยเสียดายเคยวติ กเคยปกครอง
ละท้ิงถนิ่ ท่สี าราญเบิกบานจติ ซงึ่ เคยคดิ ใฝเ่ ฝ้าเปน็ เจา้ ของ

หมดวิตกหมดเสียดายหมดหมายปอง ไมผ่ ินหลังเหลยี วมองด้วยซ้าเอย

#ห้องเรียนภาษาไทย

คุณคา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การใชค้ าเลียนเสยี งธรรมชาติ (สัทพจน์) เชน่

ยามเอย๋ ยามนี้ ปถพีมืดมวั ทัว่ สถาน

อากาศเย็นเยือกหนาวคราววกิ าล สงดั ปานปา่ ใหญ่ไรส้ าเนียง

มีก็แต่เสียงจงั หรดี กระกรดี กรง่ิ ! เรไรหร่งิ ! รอ้ งขรมระงมเสยี ง

คอกควายววั รัวเกราะเปาะแปะ! เพยี ง รวู้ า่ เสยี งเกราะแวว่ แผ่วแผว่ เอย

#หอ้ งเรยี นภาษาไทย

คณุ คา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การใช้คาเลียนเสยี งธรรมชาติ (สทั พจน์) เชน่

วงั เอย๋ วงั เวง หง่างเหงง่ ! ยา่ ค่าระฆังขาน
ฝูงวัวควายผ้ายลาทิวากาล
ชาวนาเหนื่อยอ่อนตา่ งจรกลับ คอ่ ยคอ่ ยผา่ นท้องทุ่งม่งุ ถน่ิ ตน
ทง้ิ ทงุ่ ใหม้ ดื มวั ท่วั มณฑล ตะวันลบั อับแสงทกุ แห่งหน
และทิ้งตนตเู ปล่ยี วอย่เู ดยี วเอย

#ห้องเรยี นภาษาไทย

คุณคา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การใช้คาเปรยี บเทยี บให้เขา้ ใจชัดเจน (อปุ มา) เช่น

หา่ งเอ๋ยหา่ งไกล หา่ งจากพวกมักใหญ่ฝักใฝ่หา
แตส่ ิง่ ซึ่งเหลวไหลใส่อาตมา ความมักน้อยชาวนาไม่น้อมไป

เพือ่ นรักษาความสราญฐานวเิ วก ร่มเชอ้ื เฉกหบุ เขาลาเนาไศล
สนั โดษดับฟ้งุ ซ่านทะยานใจ
ตามวสิ ยั ชาวนาเย็นกวา่ เอย

#ห้องเรยี นภาษาไทย

คุณคา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การสมมติให้สง่ิ ไม่มีชีวติ มอี ารมณ์ความรู้สึกเหมอื นคน (บคุ คลวตั ) เชน่

วงั เอย๋ วังเวง หง่างเหงง่ ! ย่าคา่ ระฆังขาน
ฝงู วัวควายผ้ายลาทิวากาล คอ่ ยค่อยผ่านทอ้ งทงุ่ มุง่ ถน่ิ ตน
ชาวนาเหนื่อยออ่ นตา่ งจรกลบั ตะวนั ลบั อบั แสงทกุ แหง่ หน
ท้งิ ทงุ่ ใหม้ ดื มวั ทว่ั มณฑล และทิง้ ตนตูเปลย่ี วอยู่เดยี วเอย

#ห้องเรียนภาษาไทย

คณุ คา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การเลือกใช้คาบรรยายใหน้ ึกเหน็ ภาพและได้ยนิ เสยี ง เช่น

มเี ถาวัลยร์ งุ รังถงึ หลังคา ท้ังไกข่ ันแข่งดุเหว่าระเรา้ เสียง
สงู ใหญร่ ากยอ้ ยหอ้ ยระยา้ เสยี งประกาศเกียรติเอกิ เกริกลน่ั
รวู้ า่ เสียงเกราะแว่วแผ่วแผว่ เอย

#หอ้ งเรยี นภาษาไทย

คณุ คา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การซ้าคาเพอ่ื เน้นความหมาย เชน่

หมดวิตกหมดเสยี ดายหมดหมายปอง

ใครจะยอมละทงิ้ ซึง่ สิง่ สขุ เคยเป็นทุกข์ห่วงใยเสยี ได้ง่าย

ใครจะยอมละแดนแสนสบาย โดยไม่ชายตาใฝ่อาลยั เอย

#หอ้ งเรียนภาษาไทย

คุณคา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์

การเลน่ เสยี งสมั ผสั พยญั ชนะและสัมผัสสระ เช่น

ตะวันลบั อับแสงทกุ แห่งหน
ทง้ิ ทง้ั หนูนอ้ ยนอ้ ยร่อยร่อยรับ
เขาเปน็ สุขเรยี บเรยี บเงยี บสงดั
เปลวเพลิงปล่งั หอมกลบตลบเอย

#หอ้ งเรียนภาษาไทย

คณุ คา่ ดา้ นสงั คม

กลอนดอกสรอ้ ยราพงึ ในปา่ ชา้ ไดห้ ยบิ ยกบคุ คลในประวตั ศิ าสตร์มาเปรยี บเปรย
พรอ้ มกับใหข้ ้อคดิ ดังบทประพันธ์ทวี่ ่า...

ซากเอ๋ยซากศพ อาจเปน็ ซากนกั รบผกู้ ลา้ หาญ
กบั หมู่ม่านมาประทษุ อยุธยา
เชน่ ชาวบา้ นบางระจนั ขนั ราบาญ นอนอนาถเล่หใ์ บ้ไร้ภาษา
ไมเ่ ชน่ นนั้ ทา่ นกวเี ชน่ ศรปี ราชญ์
อาจจะมานอนจมถมดนิ เอย
หรือผ้กู บู้ า้ นเมอื งเรอื งปญั ญา

#หอ้ งเรียนภาษาไทย

คุณคา่ ดา้ นสงั คม

กลอนดอกสร้อยราพงึ ในปา่ ชา้ สะท้อนวิถีชีวิต ความเป็นอยขู่ องสังคมเกษตรกร
วถิ ชี ีวติ ทีเ่ รยี บง่ายของชาวนา ดงั บทประพนั ธ์ทีว่ ่า...

กองเอย๋ กองขา้ ว กองสูงราวโรงนาย่งิ นา่ ใคร่
ใครเลา่ ไถคราดพน้ื ฟ้ืนแผ่นดนิ
เกดิ เพราะการเกบ็ เกย่ี วด้วยเคียวใคร สาราญใจตามเขตประเทศถิน่
เชา้ ก็ขับโคกระบอื ถอื คันไถ
หางยามผินตามใจเพราะใครเอย
ยึดหางยามยักไปตามใจจนิ ต์

#หอ้ งเรียนภาษาไทย