ภาษาไทยมาตรฐานและภาษาถิ่น วิภารัตน์

ถ่ินเหนื อ ถ่ินอสี าน ภาษาถิ่น คือ ภาษาเฉพาะของทอ้ งถิ่นใด
ถ่ินกลาง ถ่ินใต้
ทอ้ งถ่ินหนึ่ง ที่มีลกั ษณะเฉพาะตวั ท้งั ถอ้ ยคาและสาเนียง
ภาษาถ่ินแบง่ ตามภูมิภาคได้ ๓ ภาษา คือ

ภาษาถ่ินเหนือ ภาษาถ่ินอีสาน และ ภาษาถิ่นใต้
สว่ นภาษาถิ่นกลางจดั ใหเ้ ป็ นภาษาไทยมาตรฐาน

ใชส้ ือ่ สารทวั ่ ไปและใชใ้ นงานราชการ การศึกษาภาษาถิ่น
ทาใหเ้ ราเขา้ ใจภาษาและวฒั นธรรมของคนในแตล่ ะ
ทอ้ งถิ่นไดด้ ีข้ ึน และช่วยใหเ้ กิดความเขา้ ใจอนั ดรี ะหว่าง
คนในชาติ

ภาษาถ่ินกลาง(ภาษาไทยมาตรฐาน)

คือ ภาษาไทยทีใ่ ชเ้ ป็ นภาษาทางราชการสอ่ื สารกนั
ทวั ่ ประเทศ และใชใ้ นการเรยี นการสอน เพ่อื ใหค้ นไทย
ไดใ้ ชภ้ าษาเดียวกนั ในการตดิ ตอ่ ส่อื สาร สรา้ งความเป็ น
อนั หน่ึงอนั เดียวกนั ของคนในชาติ

ภาษาถ่ินเหนื อ

ภาษาถิ่นเหนือ (คาเมือง)

ไดแ้ ก่ ภาษาถิ่นทีใ่ ชส้ ื่อสารอยใู่ นบางจงั หวดั ของ
ภาคเหนือตอนบน หรอื ภาษาในอาณาจกั รลา้ นนาเดิม
มกั จะพดู กนั มากในจงั หวดั เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน เชียงราย

พะเยา ลาปาง น่าน ลาพนู ตาก แพร่ เป็ นตน้

ภาษาถ่ินอีสาน

ภาษาถิ่นอสี าน

ของประเทศไทยมีลกั ษณะใกลเ้ คียง
กบั ภาษาที่พดู ทใ่ี ชก้ นั ในประเทศลาว แตภ่ าษาอสี าน
ก็ยงั ถือว่าเป็ นภาษาถิ่นของภาษาไทย ภาษาถิ่นอสี านมี
ภาษาถิ่นยอ่ ยหลายภาษา ไดแ้ ก่ ภาษาที่ชนกลมุ่ ใหญใ่ นภาคอสี าน
ใชพ้ ดู จากนั ซึ่งใชส้ ือ่ สารอยใู่ นจงั หวดั ตา่ ง ๆ ของภาคอสี าน หรือ
ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ เช่น สกลนคร หนองคาย นครพนม ขอนแก่น
อดุ รธานี อบุ ลราชธานี รอ้ ยเอด็ เลย ชยั ภมู ิ มหาสารคาม กาฬสนิ ธุ์ เป็ นตน้

ภาษาถ่ินใต้

ภาษาถิ่นใต้ ไดแ้ ก่ ภาษาถ่ินทีใ่ ชส้ อื่ สารอยใู่ นจงั หวดั ตา่ ง ๆ ของภาคใต้

ของประเทศไทย ลงไปถึงชายแดนประเทศมาเลเซีย รวม 14 จงั หวดั
ภาษาถ่ินใต้ ยงั มีภาษาถิ่นยอ่ ยลงไปอีก เป็ น ภาษาถิ่นใตภ้ าคตะวนั ออก เช่น ภาษาถ่ิน
ท่ใี ชใ้ น จงั หวดั นครศรีธรรมราช พทั ลงุ สงขลา ปัตตานี ตรงั สตลู ภาษาถิ่นใตต้ ะวนั ตก
เช่น ภาษาถ่ินที่ใชใ้ นจงั หวดั กระบ่ี พงั งา ระนอง สุราษฎรธ์ านีและชุมพร และภาษาถ่ินใต้
สาเนียงเจะ๊ เห เช่น ภาษาถิ่นที่ใชใ้ นจงั หวดั นราธวิ าส และ ปัตตานี ในแตล่ ะภาคก็จะมีภาษา
ถ่ินใต้ เป็ นภาษาถ่ินยอ่ ยลงไปอีก เช่น ภาษาถ่ินระนอง ภาษาถ่ินภเู ก็ต ภาษาถ่ินพทั ลงุ ภาษาถิ่น
สงขลา เป็ นตน้ ภาษาถ่ินยอ่ ยเหลา่ น้ ีอาจจะมีเสียง และคาทเี่ รียกส่ิงเดียวกนั แตกตา่ งกนั ออกไป

หลกั การสังเกต
คาภาษาถ่ิน

๑. การใชค้ าลงทา้ ยประโยคหรือวลี

๒. คาภาษาถิ่นมีคาศพั ทท์ ีแ่ ตกตา่ งกนั
๓. คาภาษาถิ่นบางคามีความหมาย
แตกตา่ งกบั คาในภาษาไทยมาตรฐาน

๑.การใชค้ าลงท้ายประโยคหรอื วลี

ภาษาไทย ภาษาถ่ิน ภาษาถ่ิน ภาษาถ่ิน
มาตรฐาน เหนื อ อีสาน ใต้

สิ เจา้ เดอ้ พรือ

นะ กอ่ นอ้ หลาว

ครบั อ่ือ แน ตะ๊

ค่ะ กา บอ๊ เหอ

๒.คาภาษาถ่นิ มคี าศัพท์ทแ่ี ตกตา่ งกัน

ภาษาไทย ภาษาถ่ิน ภาษาถ่ิน ภาษาถ่ิน
มาตรฐาน เหนื อ อสี าน ใต้

โกรธ โขด เคียด วิบ

ทพั พี ป้ าก สารพี หวกั

สบั ปะรด บะขะนดั บกั นดั ยานดั

มอง ผ่อ เบ่ิง แล

๓.คาภาษาถ่ินบางคามีความหมาย
แตกตา่ งกับคาในภาษาไทยมาตรฐาน

คา ความหมายของคา ภาษาถ่ิน ความหมายของ

ในภาษาไทยมาตรฐาน คาภาษาถ่ิน

โคม น. ตะเกียงหรือเคร่ืองให้ ใต้ น.กะละมงั

แสงสวา่ ง

จอ้ ง ก. เพง่ ตาดูหรือมงุ่ มองดู เหนือ น. ร่ม

ส่ิงใดสิ่งหนึ่งโดยเฉพาะ

ช้นั น. ที่สาหรบั วางของ มีพ้ นื ซอ้ นกนั ใต้ น. ปิ่ นโต

คลา้ ยตูแ้ ต่ไมม่ ีบานปิ ด

ยา่ น น. แถว ถ่ิน อีสาน ก. กลวั



ถ่ินกลาง ถ่นิ เหนือ

แก้วน้ ำ ก๊อก

ถ่นิ อสี าน ถ่ินใต้

จอก จอก

ถ่ินกลาง ถ่นิ เหนือ

กระจก แว่น

ถ่นิ อสี าน ถ่ินใต้

แวน จก

ถ่ินกลาง ถ่ินเหนื อ

เดก็ ละอ่อน

ถ่นิ อสี าน ถ่นิ ใต้

เดก็ น่อย แด็ก

ถ่ินกลาง ถ่นิ เหนือ
ดวงจันทร์ ดวงจันทร์

ถ่นิ อสี าน ถ่ินใต้

อีเก้งิ ดวงจนั ทร์

ถ่ินกลาง ถ่ินเหนื อ

ดวงอำทิตย์ ต๋ำวัน

ถ่ินอสี าน ถ่นิ ใต้

ตำเว็น หวัน

ถ่นิ กลาง ถ่ินเหนื อ

เดนิ เตียว

ถ่นิ อสี าน ถ่นิ ใต้

หยำ่ ง เดนิ

ถ่ินกลาง ถ่ินเหนื อ

เที่ยว แอว่

ถ่ินอสี าน ถ่ินใต้

เลำะ เที่ยว

ถ่ินกลาง ถ่นิ เหนือ

พูด อู้

ถ่นิ อสี าน ถ่นิ ใต้

เว้ำ แหลง

ถ่นิ กลาง ถ่ินเหนื อ

รกั ฮกั

ถ่ินอสี าน ถ่นิ ใต้

ฮัก รัก

ถ่นิ กลาง ถ่ินเหนื อ

หัวเรำะ ไค่หัว

ถ่นิ อสี าน ถ่ินใต้

หัว หัว

ขอบใจนกั เรยี น
ทุกคนท่ี
ตั้งใจเรียน