Modul Praktis PSV KSSM Tg3_Anyflip

PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.

Nota Pintar PENERBIT ILMU1 – 10 Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M)
Uji Minda BAKTI SDN. BHD.11 – 17 No. 18, Jalan PJS 5/26, Taman Desaria,
Aktiviti Seni 18 – 40 46150 Petaling Jaya, Selangor Darul Ehsan.

Bidang: Sejarah dan Apresiasi Seni Visual Tel: 03-7783 3233, 7783 5233
Faks: 03-7783 7233
Tajuk 1 : Pakaian Tradisional dan Perhiasan Diri 18 – 19
E-mel: [email protected]
Bidang: Seni Halus 20 – 21 Laman web: www.penerbitilmubakti.com
Tajuk 2 : Seni Lukisan 22 – 23
Tajuk 3 : Seni Catan 24 – 25 © Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M) 2019
Tajuk 4 : Seni Arca Pertama kali diterbitkan 2020

Bidang: Reka Bentuk 26 – 27 ISBN 978-967-493-547-4
Tajuk 5 : Reka Bentuk Landskap 28 – 29
Tajuk 6 : Reka Bentuk Hiasan Dalaman 30 – 31 Cetakan: 9 8 7 6 5 4 3 2 1
Tajuk 7 : Reka Bentuk Industri
Semua hak cipta terpelihara. Sebarang bahagian dalam buku ini tidak boleh diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh digunakan lagi,
Bidang: Seni Kraf 32 – 33 ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk atau cara, baik secara elektronik, mekanik, gambar, rakaman dan sebagainya, tanpa kebenaran
Tajuk 8 : Seni Tekat 34 – 35 terlebih dahulu daripada Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M).
Tajuk 9 : Seni Anyaman
Penghargaan
Bidang: Komunikasi Visual 36 – 38 Pihak Penerbit Ilmu Bakti ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan kepada semua pihak yang memberikan kebenaran
Tajuk 10 : Seni Reka Grafik (Tipografi) 39 – 40
Tajuk 11 : Seni Foto (Kamera dan Peranti Pengimejan) untuk menggunakan logo/lambang/karya mereka di dalam buku ini. Meskipun pelbagai usaha dilakukan untuk mengesan
pemilik hak cipta berkenaan, namun kami masih tidak berjaya menyampaikan penghargaan ini kepada sesetengah pihak. Kami
mengalu-alukan sebarang maklum balas yang membolehkan pihak kami merakamkan penghargaan kepada pemilik hak cipta

dalam edisi berikutnya. Pihak penerbit ingin mengambil peluang ini untuk merakamkan penghargaan kepada pemilik laman
web berikut atas penggunaan imej, gambar foto dan ilustrasi dalam buku ini: http://www.sxc.hu dan https://pixabay.com

Penyunting: Nur Diyana Abd Rahim
Pereka kulit buku: Janet Wong
Pereka letak: Helen Wong

Teks diset dalam Philosopher 10 poin
Dicetak di Malaysia oleh Gains Print Sdn. Bhd.

Bidang: Sejarah dan Apresiasi Seni Visual  6 Motif perhiasan diri mengikut kaum dan etnik:
(a) Melayu – Teratai, geometri dan organik
Tajuk 1: Pakaian Tradisional dan Perhiasan Diri (b) Cina – Burung pheonix dan geometri
(c) India – Buah mangga dan geometri
  1 Pakaian daripada aspek tersirat melambangkan adab dan perilaku masyarakat manakala daripada aspek tradisi budaya, pakaian (d) Iban – Geometri dan organik
berkait rapat dengan upacara dan adat istiadat. (e) Kadazan – Geometri

 2 Perhiasan diri merupakan aksesori tambahan yang dipakai terutamanya oleh kaum wanita.  7 Tokoh budaya yang terlibat dalam bidang tekstil
 3 Fungsi pakaian tradisional dan perhiasan diri ialah: dan busana tradisional ialah:
(a) Sharifah Azah Syed Mohd Alsagoff (Azah Aziz)
(a) Mencerminkan status dan perilaku individu pemakai. (b) Prof. Dr. Siti Zainon Ismail
(b) Menunjukkan identiti budaya sesuatu kaum atau bangsa.
(c) Menggambarkan tradisi budaya yang dipakai pada upacara dan adat istiadat tertentu.
 4 Jenis-jenis pakaian tradisional terdiri daripada:
PENERBIT ILMU Bidang: Seni Halus Pakaian tradisional dan perhiasan diri
BAKTI SDN. BHD. kaum dan etnik di Malaysia
Tajuk 2: Seni Lukisan

  1 Perkembangan Sejarah Seni Lukisan Tempatan

Pakaian Tradisional • Lelaki – Baju Sikap, Baju Melayu Teluk Belanga dan Baju Melayu Cekak Musang Era 1960-an
Melayu • Wanita – Baju Kurung Teluk Belanga, Baju Kurung Cekak Musang, Baju Kurung Kedah, Baju
• Menerima pengaruh gaya Barat.
Kebaya dan Baju Riau Pahang • Aliran ekspresionisme dan abstrak ekspresionisme.
• Pelukis yang belajar di luar negara menerapkan aliran tersebut di dalam karya mereka.
Pakaian Tradisional • Lelaki – Samfu
Cina • Wanita – Ceongsam

Pakaian Tradisional • Lelaki – Doti dan Jippa Era 1970-an
India • Wanita – Sari
• Berlaku perubahan ke arah kesenian tradisi yang mencerminkan identiti nasional.
Pakaian Tradisional • Lelaki – Baju Gagung, Baju Burong dan Kain Sirat • Kongres Kebudayaan Kebangsaan (1971) dan Seminar Akar-akar Kesenian Peribumi (1979) menetapkan perubahan
Etnik Iban • Wanita – Marik Empang, Rawai, Selampai, Kain Karap dan Tating Kain
kesenian tradisi.
• Terdapat karya bersumberkan kesenian tradisi dan Islam.
• Masih mengekalkan gaya seni moden Barat.

Pakaian Tradisional • Lelaki – Sia dan Souva
• Wanita – Sia, Sia Id Sahom dan Gonob
Etnik Kadazan


 5 Perhiasan diri mengikut kaum dan etnik di Malaysia Era 1980-an

Kaum/ Perhiasan diri • Seni Islam semakin bangkit dan terserlah.
Etnik • Karya seni lukisan berkonsepkan Islam.
• Lelaki – tengkolok, songkok, butang, keris, samping dan capal • Kepelbagaian gaya dalam mencari identiti bagi menggambarkan nilai bangsa, masyarakat, budaya dan agama.
Melayu • Wanita – sanggul lintang, cucuk sanggul, subang, pending, gendik, anting-anting, dokoh, tali pinggang,
Era 1990-an
Cina kalung papan, cincin, gelang tangan, kerongsang berantai, kerongsang ibu dan anak dan gelang kaki
India • Karya seni kaya dengan kepelbagaian stail, pendekatan dan makna.
• Lelaki – penutup kepala dan cincin • Dikenali sebagai era pluralis.
Iban • Wanita – cucuk sanggul, anting-anting dan gelang tangan • Kelompok pelukis terbahagi kepada tiga, iaitu:

Kadazan • Lelaki – thundu – Pelukis yang menggunakan seni tradisi
• Wanita – perhiasan kepala, gelang tangan dan gelang kaki – Pelukis yang merujuk kepada estetika Islam
– Pelukis yang mengekalkan gaya Barat
• Lelaki – ketapu, lampit, tali mulung, bulu burung ruai dan ilang
• Wanita – sugu tinggi, tali ujan, tumpa, simpai pirak, lampit, buah pauh, sementing ringgit, perecha dan  2 Aspek dalam karya seni lukisan kontemporari adalah seperti berikut:
(a) Penerimaan teknologi telah mempelbagaikan penggunaan media, alatan dan teknik konvensional.
gerunchung kaki (b) Terdapat karya yang dihasilkan menggunakan perkakasan elektronik seperti telefon pintar dan komputer.
(c) Terdapat karya yang menggabungkan teknik hibrid dan teknik lukisan digital.
• Lelaki – sigal dan sandai
• Wanita – siung, soundung, rupia dan bolilit

978-967-493-547-4 Modul Praktis Pendidikan Seni Visual KSSM Tingkatan 3 © Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M) 2020 1

Nama: T ingkatan: Tarikh:

Bidang: Sejarah dan Apresiasi Seni Visual Bidang: Seni Halus
Tajuk 1: Pakaian Tradisional dan Perhiasan Diri Tajuk 2: Seni Lukisan

 1 Tandakan (✓) pada pernyataan yang betul dan (✗) pada pernyataan yang salah tentang pakaian  1 Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul berkaitan dengan karya seni lukisan.
tradisional dan perhiasan diri mengikut kaum dan etnik di Malaysia. PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.(a) Penghayatan terhadap karya seni membolehkan seseorang mengenali dan
(a) Mengetahui dan mengkaji sejarah pakaian tradisional sesuatu kaum dapat membentuk
kesedaran budaya. budaya masyarakat.

(b) Setiap kaum dan etnik di Malaysia mempunyai pakaian tradisional yang serupa. (b) Seni lukisan boleh menjadi sebagai bernilai sejarah.

(c) Pakaian tradisional kebaya nyonya dipercayai berasal dari China. (c) Dua aliran yang dibawa oleh pelukis tempatan kerana pengaruh gaya Barat ialah aliran

(d) Ceongsam dipakai oleh wanita kaum Cina. dan abstrak .

(e) Destar ialah hiasan penutup kepala kaum lelaki etnik Kadazan. (d) Di awal perkembangan sejarah seni lukisan tanah air, pelukis tempatan menggunakan media kering

(f) Manik menjadi hiasan utama pakaian tradisional wanita etnik Iban. jenis dan .

 2 Kenal pasti jenis pakaian tradisional dan perhiasan diri berikut mengikut kaum dan etnik yang (e) merupakan antara pelukis tempatan yang gemar menggunakan media kering
terdapat di Malaysia.
dalam berkarya.

(f) Era 1990-an juga dikenali sebagai era kerana kepelbagaian stail,

dan makna.

(g) Era seni kontemporari sangat dipengaruhi oleh penerimaan .

(h) Karya seni kontemporari lahir kerana berlaku penerokaan media oleh

pelukis tempatan.

Kaum Melayu Kaum Cina Kaum India Etnik Kadazan Etnik Iban (i) Karya yang dihasilkan dengan menggunakan media campuran, media baharu dan teknik

.

Jenis pakaian tradisional (j) Salah satu teknik penghasilan lukisan di era seni kontemporari ialah menggunakan teknik
dan perhiasan diri
Kaum dan etnik .
(a) Baju Gagung
 2 Lengkapkan rajah berikut berkaitan dengan era seni kontemporari.

(b) Sigal Era Seni Kontemporari

(c) Samfu

(d) Samping

Media Teknik

(e) Doti

(f) Ceongsam

(g) Tengkolok (a) (b) (a) (b)


978-967-493-547-4 Modul Praktis Pendidikan Seni Visual KSSM Tingkatan 3 © Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M) 2020 11

Nama: T ingkatan: Tarikh:

Tajuk 1 Aktiviti Eksplorasi Seni

Pakaian Tradisional dan PENERBIT ILMUJenis perhiasan diri: Jenis perhiasan diri:
Perhiasan Diri BAKTI SDN. BHD.Kaum/Etnik: Kaum/Etnik:
Motif/Ragam hias: Motif/Ragam hias:
Standard Pembelajaran Fungsinya: Fungsinya:

• Membanding beza jenis pakaian (a) (b)
tradisional mengikut kaum dan etnik Jenis perhiasan diri: Jenis perhiasan diri:
di Malaysia. Kaum/Etnik: Kaum/Etnik:
Motif/Ragam hias: Motif/Ragam hias:
• Menginterpretasikan jenis pakaian Fungsinya: Fungsinya:
tradisional melalui penerokaan motif pada
perhiasan diri.

Tahap Penguasaan (TP 2)

Menginterpretasikan jenis pakaian
tradisional dan motif pada perhiasan diri.

Contoh Aktiviti Pilihan

Mendapatkan maklumat tentang jenis
perhiasan diri beberapa kaum di Malaysia
melalui kaedah stesen.

Media dan Bahan

Sumber rujukan seperti buku teks,
majalah, laman sesawang, surat khabar dan
sebagainya.

Aktiviti PAK-21

• Gallery Tour
• Rotating Review

TP Menguasai Belum (c) (d)
2 Menguasai
Info Ekstra

Murid boleh mendapatkan maklumat secara kolaboratif. Guru perlu memantau dan memberikan panduan kepada
murid semasa proses pencarian maklumat.

978-967-493-547-4 Modul Praktis Pendidikan Seni Visual KSSM Tingkatan 3 © Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M) 2020 18

Nama: T ingkatan: Tarikh:

Tajuk 3 Aktiviti Ekspresi Seni &  Apresiasi Seni

Seni Catan PENERBIT ILMU Media cat poster
BAKTI SDN. BHD. Tema: Alam semula jadi
Standard Pembelajaran

• Menghasilkan karya seni catan dengan
menggunakan imaginasi dan idea secara
kreatif hasil daripada eksperimentasi dan
penerokaan media dan teknik.

• Mempamerkan hasil karya seni.
• Menghayati dan menjelaskan hasil

karya seni sendiri dan rakan dengan
menumpukan pada aspek Bahasa Seni
Visual.
• Menjelaskan pengalaman sendiri dalam
penghasilan karya seni.

Tahap Penguasaan (TP 5 & TP 6)

• Menghasilkan karya seni catan dengan
menggunakan idea sendiri secara kreatif
dan inovatif serta membuat apresiasi
berpandukan Bahasa Seni Visual.

• Menzahirkan idea secara kreatif dan
inovatif hasil daripada eksperimentasi
serta penerokaan terhadap seni catan
dalam penghasilan karya seni.

Contoh Aktiviti Pilihan

Menghasilkan karya seni catan dengan
menggunakan imaginasi dan idea secara
kreatif berdasarkan tema subjek pilihan:
• Alam semula jadi
• Objek buatan manusia
• Abstrak
• Gabungan alam semula jadi dan objek

buatan manusia

Media dan Bahan

Berus, pensel, cat poster, cat air, buku
rujukan dan laman sesawang.

Aktiviti PAK-21

Gallery Walk

TP Menguasai Belum Info Ekstra
Menguasai
5 Murid memilih media sendiri dengan menghasilkan catan bertemakan subjek pilihan.
6

978-967-493-547-4 Modul Praktis Pendidikan Seni Visual KSSM Tingkatan 3 © Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M) 2020 23

Nama: T ingkatan: Tarikh:
Bahan
Tajuk 4 Aktiviti Eksplorasi Seni

Seni Arca Contoh hasil Kaedah asas

Standard Pembelajaran PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
Membuat eksperimentasi dan penerokaan
media dan kaedah dalam seni arca.

Tahap Penguasaan (TP 4)

Menganalisis dan memanipulasi hasil
eksperimentasi serta penerokaan terhadap
seni arca dalam penghasilan produk seni.

Contoh Aktiviti Pilihan

Kaji contoh hasil arca yang ditunjukkan
di sebelah. Kenal pasti kaedah asas
membentuk arca dan bahan yang digunakan
untuk membentuk arca tersebut.

Media dan Bahan

Sumber rujukan seperti buku teks, majalah,
laman sesawang dan sebagainya.

Aktiviti PAK-21

• Team Interview
• Team Project

TP Menguasai Belum Info Ekstra
4 Menguasai
Murid boleh menjalankan aktiviti secara berkumpulan. Catatkan hasil dapatan eksperimentasi dalam jadual yang
disediakan.

978-967-493-547-4 Modul Praktis Pendidikan Seni Visual KSSM Tingkatan 3 © Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M) 2020 24

Nama: T ingkatan: Tarikh:

Tajuk 7 Aktiviti Ekspresi Seni

Reka Bentuk Industri PENERBIT ILMU Meja belajar mudah alih
BAKTI SDN. BHD. (pandangan perspektif dan
Standard Pembelajaran
pandangan hadapan)
Menterjemahkan idea dan konsep reka
bentuk industri dalam penghasilan lakaran,
lukisan unjuran dan lukisan perincian.

Tahap Penguasaan (TP 4 & TP 5)

• Menganalisis dan memanipulasi hasil
eksperimentasi serta penerokaan
terhadap reka bentuk industri dalam
penghasilan produk seni.

• Menzahirkan idea secara kreatif dan
inovatif hasil daripada eksperimentasi
serta penerokaan terhadap reka bentuk
industri dalam penghasilan produk seni.

Contoh Aktiviti Pilihan

Menghasilkan lukisan unjuran produk
perabot mudah alih menggunakan media
yang disediakan.

Prosedur

• Folio lakaran perkembangan idea
• Lukisan unjuran
• Teknik pengolahan warna rendering

Media dan Bahan

Pensel, pensel warna, pembaris dan keluk
Perancis.

Aktiviti PAK-21

Gallery Walk

TP Menguasai Belum Info Ekstra
Menguasai
4 Hasilkan lakaran lukisan unjuran dan lukisan perincian produk perabot mudah alih dan pelbagai guna berdasarkan
5 contoh yang diberikan.

978-967-493-547-4 Modul Praktis Pendidikan Seni Visual KSSM Tingkatan 3 © Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M) 2020 31