Modul A+ SPM Tingkatan 4 Pendidikan Moral KSSM

PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.

Kandungan

Nilai Universal Pendidikan Moral KSSM ii Unit 8 Hak dan Tanggungjawab

Warganegara PAK- www 56
21
64
Unit 1 Norma Masyarakat Pemangkin Unit 9 Perpaduan Masyarakat Asas
Kesejahteraan 1 71
PAK- 79
21
PENERBIT ILMU Kemakmuran Negara 87
BAKTI SDN. BHD. PAK- 95
21

Unit 2 Peribadi Mulia Hiasan Diri www 9 Unit 10 Pengurusan Perbelanjaan Secara

Unit 3 Prinsip Keadilan dan Keprihatinan Beretika PAK-
21

dalam Membuat Keputusan PAK- 17 Keunikan Rakyat Malaysia
21

Unit 11 PAK-
21

Unit 4 Penggunaan Teknologi Maklumat dan Unit 12 Kedaulatan Negara Tanggungjawab
Komunikasi Secara Beretika 25
PAK- www
21
Bersama
PAK- www
21

Unit 5 Mantap Integriti Mantaplah 33 Jawapan
Jati Diri
PAK-
21

Unit 6 Keluarga Berintegriti Keluarga 41 Imbas Kod QR untuk muat turun
Disegani
PAK- • Nota i-THINK
21 • Rekod Prestasi Murid
• Pentaksiran Akhir Tahun
Unit 7 Berperikemanusiaan Membentuk 49
Masyarakat Sejahtera & Jawapan

Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M)
No. 18, Jalan PJS 5/26, Taman Desaria, 46150 Petaling Jaya, Selangor Darul Ehsan.

Tel: 03-7783 3233, 7783 5233 Faks: 03-7783 7233 E-mel: [email protected]
Laman web: www.penerbitilmubakti.com

© Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M) 2022
Pertama kali diterbitkan 2022

ISBN 978-967-2712-39-8

Cetakan: 9 8 7 6 5 4 3 2 1

Semua hak cipta terpelihara.
Sebarang bahagian dalam buku ini tidak boleh diterbitkan semula, disimpan dalam cara
yang boleh digunakan lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk atau cara, baik secara
elektronik, mekanik, gambar, rakaman dan sebagainya,tanpa kebenaran terlebih dahulu daripada

Penerbit Ilmu Bakti Sdn. Bhd. (732516-M).

Penyunting: Mohamad Daud
Pereka kulit buku: Mohd Tajul Askat

Pereka letak: Tan Lee Choo

Teks diset dalam Book Antiqua Regular 10/12 poin
Dicetak di Malaysia oleh Percetakan Sentosa (KL) Sdn. Bhd.

Nilai Universal
Pendidikan Moral KSSM

Nilai PENERBIT ILMU Maksud Nilai
Kepercayaan BAKTI SDN. BHD.Keyakinan wujudnya Tuhan sebagai pencipta alam dan mematuhi segala ajaran
kepada Tuhan berlandaskan pegangan agama atau kepercayaan masing-masing selaras dengan
prinsip Rukun Negara.
Baik hati Kepekaan terhadap keperluan dan kebajikan diri, dan orang lain dengan memberi
bantuan serta sokongan moral secara ikhlas.
Bertanggungjawab Kesanggupan diri seseorang untuk memikul dan melaksanakan tugas serta kewajipan
dengan sempurna.
Berterima kasih Perasaan dan perlakuan untuk menunjukkan pengiktirafan dan penghargaan.
Hemah tinggi Beradab sopan dan berbudi pekerti mulia.
Hormat Menghargai dan memuliakan seseorang serta menghormati peraturan institusi sosial.
Kasih sayang Kepekaan dan perasaan cinta yang lahir daripada hati yang ikhlas.
Keberanian Kesanggupan untuk menghadapi cabaran dengan yakin dan tabah.
Kejujuran Bercakap benar, bersikap amanah dan ikhlas dalam setiap perlakuan.
Kerajinan Usaha yang berterusan, bersungguh-sungguh dan berdedikasi dalam melakukan
sesuatu.
Kerjasama Melakukan sesuatu bersama-sama untuk kebaikan semua.
Kesederhanaan Bersikap tidak keterlaluan dalam membuat pertimbangan atau perlakuan tanpa
mengabaikan kepentingan diri dan orang lain.
Toleransi Bertolak ansur, sabar dan mengawal diri demi kesejahteraan hidup diri dan orang lain.
Berdikari Kebolehan dan kesanggupan melakukan sesuatu tanpa bergantung kepada orang lain.
Harga diri Berupaya menjaga maruah diri.
Kebebasan Bebas melakukan sesuatu tertakluk kepada peraturan dan undang-undang.
Patriotisme Bangga dan taat setia kepada raja dan negara.
Rasional Boleh berfikir berdasarkan alasan atau bukti yang nyata dan dapat mengambil tindakan
yang wajar.

(Sumber: Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran Ting. 4 dan 5)

ii

1Unit Bidang 5: Insan Bermoral

Norma Masyarakat
Pemangkin Kesejahteraan

PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
Definisi • Hormat: Menghargai dan memuliakan seseorang serta menghorma� peraturan ins�tusi sosial.
Nilai • Hemah �nggi: Beradab sopan dan berbudi peker� mulia.
• Toleransi: Bertolak ansur, sabar dan mengawal diri demi kesejahteraan hidup diri dan orang lain.
• Kesederhanaan: Bersikap �dak keterlaluan dalam membuat per�mbangan atau perlakuan tanpa

mengabaikan kepen�ngan diri dan orang lain.

• Kebebasan: Bebas melakukan sesuatu tertakluk kepada peraturan dan undang-undang.

 1 Norma masyarakat merujuk perilaku atau �ndakan (d) Membina masyarakat yang harmoni – �ngkah laku
yang diterima sebagai amalan dalam sesuatu dan interaksi sosial yang baik dapat menghindari
kelompok, komuni� atau budaya. perselisihan faham

 2 Konsep norma masyarakat  5 Kesan pengabaian norma masyarakat
(a) Peraturan sosial yang dibentuk secara sedar atau
�dak sedar tentang sesuatu perkara sehingga Kesan Huraian
menjadi kebiasaan Bersikap
(b) Merangkumi perbuatan yang wajar dilakukan dan individualis�k Membuat keputusan dan �ndakan
patut dihindari dalam kehidupan bermasyarakat yang mengutamakan kepen�ngan,
(c) Amalan agama menjadi sebahagian daripada Manusia keinginan dan per�mbangan diri
norma masyarakat kurang sendiri sahaja
(d) Tingkah laku yang dianggap wajar dan diterima beradab
oleh masyarakat • Bersikap kurang sopan semasa
(e) Akur dan dapat menyesuaikan diri dengan Hubungan bergaul dengan orang lain
peraturan yang telah ditetapkan sosial terjejas
• Menggunakan cara komunikasi
 3 Contoh norma masyarakat Menjejaskan melalui bahasa badan seper�
(a) Memakai pakaian yang kemas dan sopan keharmonian berjalan sambil menghentak kaki
(b) Menghorma� orang yang lebih tua masyarakat
(c) Mengetuk pintu sebelum masuk ke bilik/rumah • Generasi muda akan mengabaikan
(d) Tidak berebut semasa menaiki bas orang yang lebih tua

 4 Kepen�ngan amalan norma masyarakat • Pergaulan antara lelaki dengan
(a) Sebagai panduan ber�ngkah laku – masyarakat perempuan secara bebas
memahami dan mengamalkan �ngkah laku yang
diterima masyarakat Tidak menghorma� agama, budaya
(b) Membentuk masyarakat yang teratur – keputusan dan kepercayaan kaum lain
dan �ndakan yang diambil sesuai dengan norma
masyarakat Terjemahan Kata Bahasa Cina
(c) Sebagai ukuran ber�ngkah laku – amalan norma → 社会规范
yang diakui dan diterima akan menjadi ukuran Bahasa Melayu → 享乐主义
dalam sesebuah masyarakat • Peraturan sosial → 个人主义的
• Hedonisme → 身体语言或肢体语言
• Individualistik
• Bahasa badan

1

PENERBIT ILMUPraktis Pengukuhan
BAKTI SDN. BHD.
1 Nyatakan maksud norma masyarakat dalam konteks masyarakat di Malaysia.

S.P 5.1.1 Mentakrifkan maksud norma masyarakat.
TP 1 Menyatakan maksud norma masyarakat.

Norma Masyarakat
(a) Norma bermaksud peraturan atau ketentuan yang telah menjadi kebiasaan yang dijangka akan

dipatuhi oleh masyarakat. Norma masyarakat merujuk

(b) Selain itu, norma masyarakat berkait rapat dengan peraturan yang

(c) Amalan norma masyarakat merangkumi

(d) Tingkah laku yang dianggap

2

2 Kenal pasti norma masyarakat berdasarkan ilustrasi berikut. PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
S.P 5.1.21 Memberikan contoh norma masyarakat.
TP 2 Menerangkan contoh norma masyarakat.

(a) (b)


(c) (d)


(e) (f)


3

3 Huraikan kepentingan amalan norma masyarakat bagi menjamin kesejahteraan hidup.

S.P 5.1.3 Menghuraikan kepentingan amalan norma masyarakat.
TP 3 Menilai kepentingan amalan norma masyarakat.

(a) Panduan bertingkah laku


PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.(b) Membentuk masyarakat yang teratur



(c) Membina masyakarat yang harmoni




4 Apakah kesan pengabaian norma masyarakat dalam kehidupan harian? i-THINK Peta Dakap

S.P 5.1.4 Meramalkan kesan pengabaian norma masyarakat.
TP 4 Menganalisis kesan pengabaian norma masyarakat.

(a) Manusia kurang
beradab

Kesan (b) Hubungan
Pengabaian sosial terjejas

Norma
Masyarakat

(c) Menjejaskan
keharmonian
masyarakat

4

PENERBIT ILMU Latihan Bestari SPM
BAKTI SDN. BHD.
Bahagian A Soalan Respons Terhad

Soalan 1 berdasarkan aktiviti berikut.

1 (a) Huraikan norma masyarakat yang diamalkan oleh masyarakat dalam ilustrasi di atas.

[3 Markah]
(b) Jelaskan perasaan anda sekiranya setiap anggota masyarakat mengamalkan norma masyarakat tersebut

dalam kehidupan harian.

[3 Markah]
(c) Bagaimanakah amalan norma masyarakat dalam ilustrasi di atas dapat membentuk perpaduan kaum?

KBAT Menilai

(i)
(ii)

[4 Markah]
5

Soalan 2 berpandukan situasi berikut.

PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
2 Swafoto ialah tingkah laku mengambil foto sendiri menggunakan telefon bimbit atau alat elektronik yang
mempunyai kamera. Amalan ini telah menjadi norma baharu dalam masyarakat terutamanya dalam
kalangan golongan remaja.

(a) Berdasarkan situasi di atas, huraikan satu nilai universal yang harus diamalkan oleh golongan remaja.

(b) Apakah punca golongan remaja taksub dengan norma swafoto? [2 Markah]
(i) [3 Markah]
(ii) [3 Markah]
(iii)

(c) Senaraikan tiga kesan negatif amalan swafoto dalam kalangan remaja.
(i)
(ii)
(iii)

(d) Wajarkah perubahan norma masyarakat tersebut? Bincangkan. KBAT Menilai

[2 Markah]
6

Bahagian B Soalan Respons Terbuka

Soalan 3 berdasarkan maklumat berikut.

Hedonisme

• Kamus Dewan mendefinisikan hedonisme sebagai pegangan atau pandangan hidup yang
mementingkan kesenangan hidup.

• The Columbia encyclopedia, edisi ke-6 2001, menyatakan budaya hedonisme ialah satu doktrin
yang menekankan keseronokan adalah kemuncak kepada segala kebaikan.

• Wahananya terdiri daripada bahan elektronik hinggalah kepada bahan percetakan.
• Hiburan, bersuka ria, berpesta, konsert, gaya hidup seks bebas dan segalanya. Ikonnya terdiri

daripada golongan artis, pelakon, bintang sukan dan selebriti.
PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
3 Budaya hedonisme merupakan dilema moral yang dihadapi dalam usaha mengekalkan norma masyarakat
dalam kehidupan harian terutamanya dalam kalangan generasi muda.
Bagaimanakah ibu bapa boleh menangani budaya hedonisme? Berikan justifikasi anda berdasarkan dimensi
moral. KBAT Menilai [10 Markah]

Bahagian C Soalan Respons Terbuka

Soalan 4 berdasarkan ilustrasi.

S.P 5.1.6 Mengamalkan norma masyarakat dalam kehidupan harian.
TP 6 Menghayati dan mengamalkan norma masyarakat dalam kehidupan harian secara tekal serta boleh dicontohi.

4 Pandemik Covid-19 telah mengubah norma masyarakat di seluruh dunia pada abad ke-21.
(a) Terangkan perubahan norma masyarakat di negara kita akibat pandemik Covid-19. KBAT Menganalisis
[10 Markah]

(b) Ramalkan kesan pengabaian norma baharu oleh masyarakat dalam kehidupan semasa menghadapi
ancaman pandemik Covid-19. KBAT Menganalisis [10 Markah]

7

Soalan 5 berdasarkan maklumat berikut.
Keluarga Encik Asri baru berpindah ke Taman Murni. Ketua Persatuan Penduduk Taman Murni
menjemput Encik Asri menyertai aktiviti gotong-royong pada hujung minggu. Encik Asri menolak
jemputan tersebut dengan alasan tidak mengenali penduduk taman dan tiada masa.

5 (a) Wajarkah tindakan Encik Asri? Berikan alasan anda berdasarkan nilai universal yang dipelajari.
KBAT Menganalisis [10 Markah]

(b) Golongan remaja kurang melibatkan diri dalam aktiviti kemasyarakatan seperti amalan gotong-royong.
AKTIVITIPada pendapat anda, mengapakah fenomena ini berlaku? [10 Markah]

AKTIVITI

PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
PAK-21 PAK-21 Rally Robin

Arahan untuk menjalankan aktiviti:
• Guru memberi arahan kepada murid supaya membentuk sebuah kumpulan yang terdiri daripada dua orang

murid bagi setiap kumpulan.
• Setiap kumpulan akan diberikan sekeping sampul surat yang mengandungi soalan yang berkaitan dengan

norma masyarakat.
• Setiap murid dalam satu kumpulan perlu menjawab soalan yang diberikan secara bergilir-gilir dalam bentuk

lisan.
• Guru akan mendengar jawapan yang diberikan oleh setiap murid.
• Kemudian, guru akan membuat penilaian terhadap jawapan tersebut.

Cadangan soalan yang diberikan:
1 Contoh norma masyarakat.
2 Kepentingan amalan norma masyarakat.
3 Kesan pengabaian norma masyarakat.
4 Cara mengamalkan norma masyarakat.
5 Perubahan norma masyarakat dahulu dan kini.

8

Peperiksaan Akhir Tahun

Bahagian A
[50 Markah]

Jawab semua soalan.
Soalan 1 berdasarkan situasi di bawah.
PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
1 (a) Nyatakan norma masyarakat dalam aktiviti permainan oleh kanak-kanak zaman dahulu.
(i)
(ii)
[2 Markah]

(b) Norma masyarakat penting bagi menjamin kesejahteraan hidup anggota masyarakat. Terangkan
kepentingan norma masyarakat dalam kehidupan. KBAT Menganalisis

[4 Markah]
(c) Senaraikan dua perbezaan antara remaja dahulu dan kini dalam mengamalkan norma masyarakat.

(i)
(ii)

[2 Markah]
(d) Ramalkan kesan generasi muda mengabaikan norma masyarakat dalam kehidupan harian.

[2 Markah]
1

Soalan 2 berdasarkan maklumat di bawah.

PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
Dalam era kemajuan teknologi, penggunaan telefon pintar dan kewujudan pelbagai platform media
sosial, telah mendorong kepada tabiat baharu iaitu menyebarkan maklumat salah dan berita palsu
yang boleh menggugat ketenteraman awam dan keselamatan negara.
2 (a) Apakah perasaan anda apabila mendapati maklumat yang anda terima atau viral dalam media sosial

adalah palsu?

[2 Markah]
(b) Nyatakan nilai yang perlu diamalkan oleh masyarakat untuk menghentikan penyebaran berita palsu.

[2 Markah]

(c) Huraikan dua kesan penyebaran berita palsu terhadap negara.
(i)

(ii)

[4 Markah]
(d) Jelaskan peranan Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia (SKMM) dalam menyekat penularan berita

palsu di media sosial.

[2 Markah]
2

Soalan 3 berdasarkan maklumat di bawah.

PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
Mother Teresa (1910 -1997)

Mother Teresa (26 Ogos 1910 – 5 September 1997) mengasaskan Missionaries of Charity, sebuah
perintah biarawati Katolik yang didedikasikan untuk menolong orang miskin.  Bermula di Calcutta,
India, Missionaries of Charity tumbuh untuk menolong orang miskin, mati, anak yatim, penderita kusta
dan penghidap AIDS di lebih dari 100 negara.

(Sumber: https://www.greelane.com/ms/kemanusiaan/sejarah--kebudayaan/mother-teresa-1779852/)

3 (a) Apakah perlakuan berperikemanusiaan yang anda boleh contohi daripada Mother Teresa?

(i)

(ii)

(iii)

[3 Markah]

(b) Selain nilai kasih sayang, huraikan dua nilai yang diamalkan oleh Mother Teresa dalam menolong dan
mengasihani orang miskin.

(i)

(ii)

[4 Markah]
(c) Bagaimanakah anda mengamalkan sikap berperikemanusiaan dalam membantu golongan yang terlibat

dengan bencana alam? KBAT Mengaplikasi

[2 Markah]
3

Soalan 4 berdasarkan maklumat di bawah.
Perkahwinan campur antara pasangan yang berlainan agama, budaya, bangsa bukanlah sesuatu yang
asing dalam kalangan masyarakat majmuk negara kita.

4 (a) Apakah keunikan perkahwinan campur di Malaysia?

(i)

PENERBIT ILMU (ii)
BAKTI SDN. BHD.
(iii)

[3 Markah]

(b) Huraikan dua nilai yang diamalkan oleh pasangan perkahwinan campur dalam mengamalkan
keunikan ini.

(i)

(ii)

[4 Markah]
(c) Perkahwinan campur membentuk perpaduan kaum dalam kalangan masyarakat.

Setujukah anda dengan pernyataan tersebut? Berikan alasan anda berdasarkan penaakulan moral.

[3 Markah]

4

Soalan 5 berdasarkan petikan akhbar di bawah.

PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
(Sumber: Berita Harian, 12 Ogos 2016)
5 Penderaan kanak-kanak adalah masalah global yang serius. Penderaan ini memberi kesan serius terhadap

kesihatan mental dan pertumbuhan fizikal kanak-kanak, kesejahteraan dan perkembangan sepanjang
kehidupan mereka.
(a) Apakah perasaan anda apabila membaca berita mengenai penderaan kanak-kanak?

[2 Markah]
(b) Nyatakan dua cara ibu dan bapa dapat melindungi anak-anak mereka daripada penderaan.

(i)

(ii)

[2 Markah]

(c) Ramalkan kesan sekiranya perlakuan tidak berperikemanusiaan ini berlaku secara berterusan dalam
masyarakat.

[4 Markah]
(d) Senaraikan dua hak kanak-kanak yang terkandung dalam Deklarasi Hak Asasi Kanak-kanak.

(i)

(ii)

[2 Markah]

5

Bahagian B
[10 Markah]

Jawab satu soalan sahaja.
Soalan 6 berdasarkan maklumat di bawah.

Gunakan Media Sosial dengan Bijaksana

“Sebarang komen/ pernyataan/ isu yang menyentuh perkara-perkara yang boleh menjejaskan
imej dan dasar kerajaan, maklumat yang berbentuk fitnah, hasutan dan lucah atau cuba
memprovokasikan sesuatu isu yang menyalahi peraturan dan undang-undang atau perkara yang
menyentuh sensitiviti individua tau kumpulan tertentu yang boleh menimbulkan suasana yang
tidak harmoni hendaklah dielakkan.”
“Penggunaa kemudahan media sosial tanpa batasan dan kawalan hanya menimbulkan implikasi
negatif terutamanya di tempat kerja kerana secara tidak langsung ia akan mengurangkan fokus
atau tumpuan pegawai terhadap tugas hakiki yang dipertanggungjawabkan.”
PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
(Sumber: https://www.adk.gov.my/gunakan-media-sosial-dengan-bijaksana/)

6 Isu sensitif yang melibatkan isu, agama dan kepercayaan yang tular di media sosial boleh menyebabkan
perselisihan faham antara kaum berlaku di negara kita.
Huraikan nilai universal yang patut diamalkan oleh setiap rakyat Malaysia dalam menjamin keharmonian
negara. KBAT Menganalisis [10 Markah]

7 Ibu bapa memainkan peranan penting dalam mendidik dan menggalakkan anak-anak belajar untuk
menguruskan kewangan sejak kecil agar mereka membesar menjadi individu yang tahu menguruskan
kewangan dan perbelanjaan secara berhemah.
Huraikan cara-cara ibu dan bapa memupuk tabiat menabung dalam kalangan anak-anak. KBAT Mengaplikasi
[10 Markah]

6

Bahagian C
[40 Markah]

Jawab semua soalan.
Soalan 8 berdasarkan ilustrasi di bawah.

PENERBIT ILMU
BAKTI SDN. BHD.
8 (a) Apakah yang anda faham dengan semangat patriotik? Terangkan cara-cara anda mengamalkan
semangat patriotik. Jawapan anda hendaklah berdasarkan nilai universal yang dipelajari.
KBAT Mengaplikasi [10 Markah]

(b) Bincangkan punca lunturnya semangat patriotik dalam kalangan generasi muda. [10 Markah]

Soalan 9 berdasarkan maklumat di bawah.

(Sumber: https://bernama.com/bm/infografik/index.php?v=4620)

9 (a) Kebanjiran Pendatang Asing Tanpa Izin (PATI) boleh menyebabkan pelbagai masalah dari aspek
ekonomi, sosial dan keselamatan negara.
Huraikan langkah yang perlu diambil oleh kerajaan dalam menangani isu PATI daripada menggugat
kedaulatan negara. Jawapan anda hendaklah berdasarkan penaakulan moral. [10 Markah]

(b) Jelaskan kesan sosioekonomi akibat kebanjiran Pendatang Asing Tanpa Izin (PATI). KBAT Menganalisis
[10 Markah]

7

Jawapan

Unit 1 Norma Masyarakat Pemangkin Kesejahteraan PENERBIT ILMU (ii) Masalah gangguan mental dan emosi [1 m]
BAKTI SDN. BHD. (iii) Membuang masa di media sosial [1 m]
Praktis Pengukuhan Terima mana-mana jawapan yang munasabah
1 (a) perilaku atau tindakan yang diterima oleh anggota masyarakat
[Maksimum: 3 markah]
(b) dibentuk secara sedar atau tidak sedar mengenai sesuatu (d) Wajar [1 m]
perilaku sehingga menjadi kebiasaan
– Tidak menyusahkan orang lain untuk mengambil gambar
(c) amalan ajaran agama masing-masing [1 m]
(d) tingkah laku yang wajar dan diterima oleh masyarakat
2 (a) Menghormati ibu Tidak wajar [1 m]
(b) Makan bersama ahli keluarga – Menambah keyakinan diri [1 m]
(c) Beradab sopan dalam pergaulan
(d) Mengetuk pintu sebelum masuk rumah Terima mana-mana jawapan yang munasabah
(e) Menghormati jiran [Maksimum: 2 markah]
(f) Menghormati adat resam dan budaya
3 (a) Membantu dan mengawal anggota masyarakat supaya Bahagian B
3 H1 Memahami jiwa anak-anak [1 m]
mengamalkan perlakuan yang diterima oleh masyarakat
(b) Membuat keputusan dan mengambil tindakan yang sesuai H2 Peka dengan dunia remaja [1 m]
H3 Mengeratkan hubungan kekeluargaan [1 m]
dengan norma masyarakat H4 Mengenal pasti masalah yang dihadapi oleh anak-anak
(c) Beradab sopan dan berbudi pekerti mulia dalam pergaulan
[1 m]
untuk mengelakkan perselisihan faham dalam masyarakat H5 Prihatin terhadap permintaan anak-anak [1 m]
4 (a) Melahirkan generasi yang kurang sikap kesopanan dan H6 Menyayangi anak-anak [1 m]
H7 Meluangkan masa bersama anak-anak [1 m]
kesusilaan dalam masyarakat H8 Memantau tingkah laku anak-anak [1 m]
(b) Perubahan gaya hidup yang bercanggah dengan norma H9 Menasihati anak-anak tentang perkara baik [1 m]
H10 Menerapkan nilai-nilai murni dan didikan agama sejak
masyarakat Timur
(c) Memandang rendah pada amalan norma orang lain seperti kecil [1 m]
Terima mana-mana jawapan yang munasabah
mempersendakan cara seseorang berpakaian. Selain itu, tidak
menghormati amalan beribadat kaum lain [Maksimum: 10 markah]
Bahagian C
Latihan Bestari SPM 4 (a) H1 Pembelajaran dalam talian [1 m]
Bahagian A
1 (a) – Kerjasama/bertanggungjawab/baik hati [1 m] H2 Penggunaan pelbagai platform digital dalam
komunikasi dan perhubungan [1 m]
– Berganding bahu menyiapkan projek [1 m]
– Mengeratkan hubungan kejiranan [1 m] H3 Penjagaan kebersihan dan kesihatan [1 m]
Terima mana-mana jawapan yang munasabah H4 Mematuhi pelbagai prosedur operasi standard [1 m]
H5 Pembelian makanan dan barangan keperluan dalam
[Maksimum: 3 markah]
(b) – Gembira/bangga [1 m] talian [1 m]
H6 Bekerja dari rumah [1 m]
– Memupuk perpaduan kaum [1 m] H7 Berbelanja secara berhemah [1 m]
– Melibatkan diri dalam aktiviti kemasyarakatan [1 m] H8 Memakai pelitup muka di tempat awam [1 m]
H9 Mengamalkan penjarakan sosial [1 m]
Terima mana-mana jawapan yang munasabah H10 Imbas suhu badan sebelum masuk ke premis [1 m]
[Maksimum: 3 markah] Terima mana-mana jawapan yang munasabah

(c) (i) Mengeratkan hubungan antara kaum [1 m] [Maksimum: 10 markah]
(ii) Semangat kerjasama dalam masyarakat [1 m] (b) H1 Peningkatan kes harian [1 m]
(iii) Saling membantu [1 m]
(iv) Membentuk masyarakat yang harmoni [1 m] H2 Menyebabkan jangkitan virus Covid-19 [1 m]
Terima mana-mana jawapan yang munasabah H3 Penguatkuasaan Perintah Kawalan Pergerakan (PKP)
[Maksimum: 4 markah]
[1 m]
2 (a) – Kesederhanaan/rasional/kebebasan [1 m] H4 Penutupan premis apabila ada kes jangkitan [1 m]
– Mengamalkan tingkah laku yang diterima oleh masyarakat H5 Menjalani kuarantin di rumah [1 m]
[1 m] H6 Peningkatan kos rawatan perubatan [1 m]
– Menjaga keharmonian hidup bermasyarakat [1 m] H7 Bilangan pesakit bertambah [1 m]
Terima mana-mana jawapan yang munasabah H8 Disaman oleh polis jika melanggar Standard Operasi
[Maksimum: 2 markah]
Prosedur (SOP) [1 m]
(b) (i) Sebagai memori atau kenangan [1 m] H9 Peningkatan kos pengawalan penyebaran penyakit
(ii) Pengaruh media sosial [1 m]
(iii) Kepuasan diri [1 m] [1 m]
Terima mana-mana jawapan yang munasabah H10 Menghadapi risiko jangkitan [1 m]
[Maksimum: 3 markah] Terima mana-mana jawapan yang munasabah

(c) (i) Mengancam keselamatan diri [1 m] [Maksimum: 10 markah]
5 (a) F1 Tidak wajar [1 m]

N1 Nilai rasional [1 m]

95

N2 Nilai hormat [1 m] PENERBIT ILMU (d) Sederhana dalam pertuturan dan perlakuan
N3 Nilai hemah tinggi [1 m] BAKTI SDN. BHD. Bukan Berkeperibadian Mulia
N4 Nilai kejujuran [1 m] (a) Tamak dan boros
H1 Menyertai aktiviti gotong-royong [1 m] (a) Mudah berputus asa apabila menghadapi masalah
H2 Mengenali jiran tetangga [1 m] (c) Pemarah dan tidak sabar
H3 Menjadi anggota perumahan yang bertanggungjawab (d) Mementingkan diri sendiri

[1 m] Latihan Bestari SPM
H4 Memupuk semangat perpaduan [1 m] Bahagian A
H5 Meluangkan masa dengan jiran tetangga [1 m] 1 (a) (i) Dihormati oleh orang ramai [1 m]
H6 Membantu dalam menjaga kebersihan taman
(ii) Menjaga imej diri dan keluarga [1 m]
perumahan [1 m] (iii) Menjadi suri teladan [1 m]
H7 Memudahkan tugasan atau kerja [1 m] (iv) Dipandang mulia [1 m]
H8 Menanam sikap positif dalam diri [1 m] Terima mana-mana jawapan yang munasabah
H9 Menjalin hubungan baik dengan jiran tetangga [1 m]
H10 Memupuk semangat kerjasama [1 m] [Maksimum: 2 markah]
Terima mana-mana jawapan yang munasabah (b) – Gembira/bangga/seronok [1 m]

[Maksimum: 10 markah] – Mengamalkan perbuatan yang baik [1 m]
(b) H1 Kekangan masa [1 m] – Ikhlas dalam pemikiran/perbuatan [1 m]
– Sifat baik hati dan terpuji [1 m]
H2 Kurang kesedaran mengenai manfaat gotong-royong
[1 m] Terima mana-mana jawapan yang munasabah
[Maksimum: 2 markah]
H3 Bersikap individualistik [1 m]
H4 Kurang bersosial dengan anggota masyarakat [1 m] (c) (i) Bersopan santun dan berbudi bahasa [1 m]
H5 Tanggapan aktiviti gotong-royong membuang masa (ii) Menghormati semua orang [1 m]
(iii) Membantu golongan yang susah [1 m]
[1 m] (iv) Memaafkan kesalahan orang lain [1 m]
H6 Ibu bapa tidak menggalakkan anak-anak menyertai (v) Bersikap terbuka [1 m]
(vi) Memuliakan hubungan dengan orang lain [1 m]
atas alasan keselamatan [1 m] Terima mana-mana jawapan yang munasabah
H7 Lebih cenderung dengan aktiviti sukan [1 m] [Maksimum: 4 markah]
H8 Menghabiskan masa dengan aktiviti tidak berfaedah
(d) (i) Harga diri [1 m]
[1 m] (ii) Rasional [1 m]
H9 Pengaruh rakan sebaya [1 m] (iii) Baik hati [1 m]
H10 Sibuk dengan aktiviti persekolahan [1 m] Terima mana-mana jawapan yang munasabah
Terima mana-mana jawapan yang munasabah [Maksimum: 2 markah]

[Maksimum: 10 markah] 2 (a) – Gembira [1 m]
– Membantu memberikan tempat duduk kepada ibu yang
Unit 2 Peribadi Mulia Hiasan Diri mengandung [1 m]
Praktis Pengukuhan Terima mana-mana jawapan yang munasabah
1 (a) Tabah menghadapi cabaran dan dugaan hidup [Maksimum: 2 markah]

(b) Berpegang pada ajaran agama dan nilai universal (b) – Nilai kesederhanaan [1 m]
(c) Ikhlas, jujur dan adil – Menjaga pertuturan dan tingkah laku [1 m]
(d) Bersikap sederhana dalam pemikiran, pertuturan dan – Nilai rasional [1 m]
– Sabar dan tenang ketika menghadapi konflik [1 m]
perlakuan Terima mana-mana jawapan yang munasabah
(e) Berpegang teguh pada nilai moral [Maksimum: 2 markah]
(f) Berusaha bersungguh-sungguh untuk melakukan kebaikan
2 (a) (i) Menjaga batasan pergaulan (c) – Saya tidak akan bertindak kasar [1 m]
– Saya menjaga batasan pergaulan [1 m]
(ii) Mengakui kesalahan diri – Saya bersikap pemaaf [1 m]
(b) (i) Mendapatkan sokongan daripada ibu bapa dalam Terima mana-mana jawapan yang munasabah
[Maksimum: 3 markah]
membuat keputusan dalam kehidupan
(ii) Bersederhana menyambut perayaan bersama anggota (d) (i) Disenangi orang ramai [1 m]
(ii) Dihormati dan dipandang mulia [1 m]
keluarga (iii) Menjamin kebahagiaan dalam kehidupan [1 m]
(c) (i) Menerima dan mematuhi peraturan dan undang- Terima mana-mana jawapan yang munasabah
[Maksimum: 3 markah]
undang
(ii) Mengharumkan nama negara di persada dunia Bahagian B
(d) (i) Melibatkan diri dalam aktiviti kemasyarakatan 3 N1 Nilai bertanggungjawab [1 m]
(ii) Menghormati jiran
(e) (i) Menegur kesalahan rakan dengan cara yang baik N2 Nilai toleransi [1 m]
(ii) Membantu rakan dengan ikhlas N3 Nilai kesederhanaan [1 m]
3 (a) Dihormati dan dipandang mulia oleh orang lain N4 Nilai hemah tinggi [1 m]
(b) Menjadi suri teladan kepada orang lain H1 Tidak mudah berputus asa [1 m]
(c) Hidup dengan bahagia H2 Cekal meghadapi halangan/cabaran/rintangan [1 m]
(d) Disukai oleh orang ramai H3 Sabar dalam menyelesaikan tentangan [1 m]
(e) Sentiasa melakukan perkara yang baik H4 Mengamalkan sikap bertolak-ansur [1 m]
4 Berkeperibadian Mulia H5 Tidak menggunakan kekerasan dalam mencapai matlamat
(a) Bersikap amanah dalam semua tingkah laku
(b) Bekerjasama dan saling membantu [1 m]
(c) Sentiasa bersyukur H6 Memiliki sifat keberanian dan berkarisma [1 m]
H7 Mementingkan perpaduan kaum [1 m]

96