แบบฝึกทักษะการวาดภาพระบายสี ชั้น ม.1

คำนำ

แบบฝึกทกั ษะการวาดภาพระบายสี ชุด ทัศนธาตใุ นงานทัศนศิลป์ ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ ๑ เร่อื ง
น้าหนักอ่อนแก่ของแสงเงานี้ จดั ท้าขึน้ ประกอบการจัดกจิ กรรมการเรียนการสอน กลุ่มสาระการเรยี นรู้
ศิลปะ รายวชิ าทศั นศิลป์ โดยจดั ท้าให้สอดคลอ้ งกบั หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช
๒๕๕๑ และตามแนวทาง การจดั การเรยี นร้ทู เ่ี น้นผเู้ รียนเปน็ สา้ คญั ในพระราชบัญญตั ิการศกึ ษาแหง่ ชาติ
พ.ศ. ๒๕๔๒

แบบฝึกทกั ษะการวาดภาพระบายสี ชดุ ทัศนธาตใุ นงานทัศนศลิ ป์ ชั้นมัธยมศึกษาปที ี่ ๑ เรื่อง
น้าหนกั อ่อนแก่ของแสงเงา นอกจากจะใชป้ ระกอบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนในห้องเรียนแลว้ ยงั ใช้
เป็นแบบฝกึ เสริมส้าหรบั นกั เรียนที่เรียนศิลปะในระดับดี และใช้ส้าหรบั สอนซ่อมเสริมนักเรยี นท่ีเรียนอ่อน
ไดอ้ ีกด้วย เพราะแบบฝึกนี้มีลักษณะเป็นแบบฝึกทสี่ ามารถเรยี นไดด้ ว้ ยตนเอง แบบฝึกแตล่ ะชุดจะก้าหนด
เนอื้ หา จุดประสงค์ และสรปุ แนวคดิ ของแตล่ ะเนอื้ หา มแี นวการฝึกแสดงใหผ้ ูเ้ รยี นได้ศึกษาก่อน เม่ือ
เขา้ ใจดแี ล้วจึงลงมือทา้ แบบฝกึ แตล่ ะส่วนที่กา้ หนดไว้

แบบฝึกทกั ษะการวาดภาพระบายสี ชดุ ทัศนธาตุในงานทัศนศิลป์ ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ ๑ เรือ่ ง
น้าหนักอ่อนแก่ของแสงเงา ประกอบดว้ ย

๑. ค่าน้าหนักในงานทัศนศิลป์
๒. หนา้ ที่ของคา่ น้าหนักอ่อนแกข่ องแสงเงา

หวังว่าแบบฝกึ ทกั ษะการวาดภาพระบายสี ชดุ ทัศนธาตใุ นงานทศั นศิลป์ ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี ๑
เรอื่ ง น้าหนกั ออ่ นแก่ของแสงเงา จะเปน็ ประโยชนต์ ่อครูและนกั เรยี น ตลอดถึงบุคคลผสู้ นใจท่ไี ด้นา้ ไป
ประกอบการเรยี นการสอนและฝกึ ฝนเพิ่มเติม อนั จะมผี ลโดยตรงตอ่ การพฒั นา การเรียนการสอนวชิ า
ศลิ ปะใหม้ ีประสิทธภิ าพและบรรลุผลสา้ เร็จมากยิง่ ขึ้น ขอขอบพระคุณผู้ท่มี ีส่วนเกีย่ วข้องทกุ ท่านทที่ า้ ให้
แบบฝึกทักษะการวาดภาพระบายสี ชุด ทัศนธาตใุ นงานทัศนศิลป์ ชัน้ มธั ยมศึกษาปีที่ ๑ เรือ่ ง นา้ หนัก
ออ่ นแก่ของแสงเงา นี้ บรรลุผลส้าเรจ็ ดังปรากฏเป็นอย่างสงู

ปณาลี ค้ามณี

สำรบญั หนา้

คา้ น้า ๑
ค้าแนะน้าส้าหรับครผู ู้สอน ๒
ค้าแนะนา้ ส้าหรับผู้เรยี น ๓
แบบบันทึกคะแนนก่อนเรยี น หลังเรยี น ๔
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ๖
แนวคิด จุดประสงค์ เน้ือหา เร่อื งน้าหนักออ่ นแก่ของแสงเงา ๗
แนวทางการเรยี นรู้ เร่ือง นา้ หนกั ออ่ นแก่ของแสงเงา ๑๐
บตั รความรศู้ ิลปะ เร่อื งท่ี ๑ ค่าน้าหนกั ในงานทศั นศิลป์ ๑๒
บตั รกจิ กรรมท่ี ๑ ค่าน้าหนกั แสงเงา ๑๓
บัตรความรู้ศิลปะ เร่อื งที่ ๒ หน้าทข่ี องนา้ หนกั อ่อนแกข่ องแสงเงา ๑๕
บัตรกิจกรรมที่ ๒ ค่าน้าหนักแสงเงา ๑๖
บตั รกจิ กรรมท่ี ๓ ภาพสวยด้วยแสงเงา ๑๗
แบบทดสอบหลังเรียน ๒๐
เฉลยแบบทดสอบกอ่ น - หลังเรียน ๒๑
บรรณานุกรม

คำแนะนำสำหรบั ครผู ูส้ อน

แบบฝกึ ทักษะการวาดภาพระบายสี ชดุ ทศั นธาตุในงานทัศนศลิ ป์ ช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๑ เรอื่ ง
น้าหนกั อ่อนแก่ของแสงเงา น้ี เป็นชุดแบบฝึกทเ่ี น้นใหผ้ เู้ รียนเรยี นร้ดู ้วยตนเอง โดยการช่วยเหลือแนะน้า
จากครูผู้สอนและกระบวนการกลุ่ม พร้อมกับการปฏบิ ตั จิ รงิ ผู้เรยี นจะสามารถสรา้ งภาพความคิดเกี่ยวกบั
ศลิ ปะใหเ้ ป็นรูปธรรมซึ่งจะชว่ ยให้เกดิ การเรียนรู้ดว้ ยตนเองอยา่ งรวดเรว็ ไดท้ า้ กิจกรรมท่ีทา้ ทายและ
ประสบความสา้ เร็จ ดังนัน้ จงึ ควรด้าเนินการตามค้าแนะนา้ ดงั นี้

๑. กอ่ นศึกษาแบบฝึกทักษะการวาดภาพระบายสี นี้ ควรให้ผู้เรียนท้าแบบทดสอบก่อนเรียนและ
บันทกึ ผลลงในแบบบันทกึ ผลการประเมินในช่องผลการประเมนิ คะแนนก่อนเรยี น เพือ่ ใชเ้ ปน็
ขอ้ มูลตรวจสอบความก้าวหน้าและความสา้ เรจ็ ในการเรยี นรู้ของผเู้ รียน และใชใ้ นการ
เปรยี บเทยี บประสทิ ธิภาพการเรียนรขู้ องผ้เู รียน

๒. ใหผ้ เู้ รยี นเตรียมอุปกรณ์ตามค้าแนะน้าของครแู ละอ่านบตั รความรูศ้ ิลปะ เพ่ือใหเ้ ข้าใจใน
ความหมายและข้อความทีม่ ีในบัตรความรู้ศลิ ปะ

๓. การศึกษาแบบฝึกทกั ษะการวาดภาพระบายสี ใหด้ า้ เนินการตามลา้ ดบั ในแตล่ ะสว่ นท่ีก้าหนด
ไว้ โดยศกึ ษาเน้ือหา หรือตัวอย่างที่ก้าหนดในบัตรความรู้ศลิ ปะจนเข้าใจดแี ลว้ จึงลงมือทา้
บัตรกิจกรรม ในขณะท่ีผู้เรียนปฏบิ ตั งิ านตามบตั รกิจกรรม ครผู สู้ อนควรดแู ลอยา่ งใกล้ชดิ
และให้ค้าปรึกษาเม่อื ผู้เรียนไมเ่ ข้าใจ

๔. ตวั อยา่ งงานศลิ ปะในบัตรความรู้ศิลปะนี้ แสดงไว้สา้ หรับเปน็ แนวทางความเข้าใจเท่านัน้
ไม่ควรลอกเลียนแบบและควรให้ผเู้ รียนสรา้ งสรรค์ผลงานของตนเอง

๕. การศกึ ษาแบบฝึกทกั ษะการวาดภาพระบายสนี ี้จะประสบผลสา้ เร็จหากผู้เรียนปฏบิ ัตติ าม
คุณธรรมในคุณสมบตั ทิ ี่ตอ้ งการเนน้ ตามทเ่ี สนอแนะในแบบฝกึ ทักษะเล่มน้ี

๖. เม่อื ท้าบตั รกิจกรรมครบทุกส่วนแลว้ ให้ผู้เรียนทา้ แบบทดสอบหลงั เรียนและให้ครูผู้สอนตรวจ
แล้วนา้ คะแนนท่ไี ด้ไปบันทึกลงในแบบบนั ทึกผลการประเมินในชอ่ งผลการประเมนิ คะแนนหลัง
เรยี น

คำแนะนำสำหรับผูเ้ รยี น

แบบฝึกทกั ษะการวาดภาพระบายสี ชดุ ทัศนธาตุในงานทัศนศลิ ป์ ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี ๑ เร่อื ง
นา้ หนกั อ่อนแก่ของแสงเงา นี้ เป็นชดุ แบบฝึกที่เนน้ ใหเ้ รียนรู้ด้วยตนเอง ผเู้ รียนควรปฏิบตั ิ ดังน้ี

๑. ท้าแบบทดสอบก่อนเรียนและบนั ทึกผลลงในแบบบนั ทกึ ผลการประเมนิ ในช่องผลการประเมนิ
คะแนนก่อนเรยี น

๒. เตรยี มอุปกรณต์ ามคา้ แนะน้าของครูและอา่ นบัตรความรศู้ ิลปะ
๓. ศึกษาเนื้อหา และตวั อย่างท่ีก้าหนดใหจ้ นเขา้ ใจดีแลว้ จงึ ลงมือทา้ ตามบตั รกจิ กรรมเมื่อพบ

ปญั หาให้ปรึกษาครผู สู้ อนทนั ที
๔. ไม่ควรลอกเลยี นแบบตัวอย่างงานในบัตรความรู้และควรสร้างสรรค์ผลงานของตนเอง
๕. ควรปฏบิ ัติตามคุณธรรมตามท่เี สนอแนะในแบบฝึกทกั ษะเล่มนี้
๖. เม่ือท้าบัตรกิจกรรมครบแล้ว ให้ท้าแบบทดสอบหลงั เรยี นและใหค้ รูผู้สอนตรวจ แลว้ นา้

คะแนนท่ไี ด้ไปบนั ทึกลงในแบบบันทกึ ผลการประเมนิ ในช่องผลการประเมินคะแนนหลงั เรียน

แบบบนั ทึกผลกำรเรียนรูศ้ ลิ ปะ ก่อนเรียน หลังเรยี น
ช้นั มธั ยมศกึ ษำปีท่ี ๑

เรอ่ื ง น้ำหนักออ่ นแกข่ องแสงเงำ

คา้ แนะน้า ใหน้ า้ คะแนนจากการทดสอบกรอกลงในชอ่ งคะแนน

ผลกำรประเมิน หมำยเหตุ

คะแนนกอ่ นเรียน คะแนนหลงั เรยี น คะแนนความกา้ วหนา้

ให้นักเรียนน้าคะแนนกอ่ นเรยี นและหลังเรยี น
เตมิ ลงในชอ่ งท่ีก้าหนดให้นะคะ

คะแนนความกา้ วหนา้ คอื ผลจากคะแนนหลังเรยี น
ลบด้วยคะแนนก่อนเรยี นค่ะ

แบบทดสอบก่อนเรยี น

ใหน้ กั เรียนเลือกคำตอบทตี่ ้องกำรลงในกระดำษคำตอบ

๑. ค่าน้าหนักของแสงเงาเกี่ยวข้องกับข้อใดมาก ๖. ข้อใดหมายถงึ คา่ น้าหนักจรงิ
ทีส่ ุด ก. ค่าน้าหนักท่เี กดิ ขนึ้ จรงิ เนื่องจากแสงมาตก
กระทบกบั วัตถุ
ก. รูปรา่ ง รปู ทรงของวตั ถุ ข. ค่าน้าหนกั ท่ีเกิดข้ึนจากเงาสะท้อนของ
ข. พน้ื ผิวของวตั ถุ วตั ถุ
ค. แสงทกี่ ระทบวัตถุ ค. คา่ น้าหนักที่เกดิ ขนึ้ จริงจากส่วนที่อยู่ตรง
ง. สัดส่วนของวัตถุ ข้ามกบั แสง
ง. คา่ น้าหนักทีเ่ กิดข้ึนจริงเนื่องจากเงาของ
๒. ข้อใดกล่าวถกู ต้อง วตั ถุ
ก. แสงและเงา อยู่ด้านเดยี วกันเสมอ
ข. แสงอยู่ทิศทางตรงกนั ข้ามกับเงา ๗.
ค. ทศิ ทางของเงาไมเ่ ก่ียวกับแหล่งก้าเนิดแสง
ง. เงามีระดบั ความเข้มเท่ากัน

๓. ผลงานประเภทใดท่ีต้องใชแ้ สงเงาจริงประกอบ ๑ ๒ ๓ ๔๕ ๖ ๗ ๘
ในการถ่ายทอดความงาม จาก๙ภาพ คา่ น้าหนักใดแทนคา่ บรเิ วณแสง
ก. ๑ และ ๒
ก. ผลงานจิตรกรรม ข. ๓ และ ๕
ข. ผลงานภาพพมิ พ์ ค. ๖ และ ๗
ค. ผลงานภาพถ่าย ง. ๘ และ ๙
ง. ผลงานประติมากรรม

๔. ข้อใดตอ่ ไปนี้เป็นคา่ นา้ หนกั ลวงตา ๘. ระดบั ความเขม้ ของแสงเงาเกิดขึน้ จากข้อใด
ก. งานวาดภาพ ก. ความสว่างจา้ ของแสง
ข. งานปัน้ ข. ระยะของส่วนของวตั ถทุ ร่ี บั แสง
ค. งานแกะสลกั ค. สีของวัตถุ
ง. งานหล่อโลหะ ง. ขนาดของวตั ถุ

๕. ขอ้ ใด ไม่ใชห่ น้าทขี่ องคา่ น้าหนกั แสงเงา ๙. จา้ นวนของเงาตกกระทบ ขน้ึ อยู่กับขอ้ ใด
ก. ให้ความแตกต่างของรูปและพื้นหลัง ก. ความสว่างของแสง
ข. ทา้ ใหเ้ กิดปริมาตรของรปู ทรง ข. ระยะของแสง
ค. ท้าให้ภาพมีสดั สว่ นเหมอื นจรงิ ค. จ้านวนของแหลง่ ก้าเนดิ แสง
ง. ท้าใหเ้ กดิ ระยะของภาพ ง. ขนาดของวัตถุ

๑๐. ขอ้ ใดคือภาพทบี่ อกถึงความแตกต่างของรปู และพื้นหลัง
ก. ข.
ค. ง.

แบบฝกึ ทักษะกำรวำดภำพระบำยสี
ชุด ทศั นธำตุในงำนทัศนศิลป์

ช้ันมธั ยมศึกษำปีที่ ๑ เรอ่ื ง น้ำหนักอ่อนแก่ของแสงเงำ

๑. แนวคดิ
น้าหนัก หมายถึง ความอ่อนแก่ บรเิ วณเนือ้ ที่ของวัตถุที่ถกู แสงและบริเวณเนื้อท่ี ท่เี ปน็ เงาใน

งานศลิ ปะ น้าหนักอาจเปน็ น้าหนักขาว จนถงึ ดา้ หรือนา้ หนักท่เี กดิ จากการใช้สๆี เดยี วหรือหลายๆสี ท้าให้
เกดิ เปน็ ความประสานความอ่อนแก่ เลียนแบบธรรมชาตหิ รือสรา้ งขน้ึ ให้มีลกั ษณะแบนราบ มี ๒ ลกั ษณะ
คอื ค่าน้าหนกั จรงิ และค่านา้ หนักลวงตา

๒. จดุ ประสงค์
๑. บอกความหมายของนา้ หนักอ่อนแก่ของแสงเงาได้
๒. มีความรู้ความเขา้ ใจในเรอ่ื งน้าหนกั อ่อนแกข่ องแสงเงาและสามารถน้าไปใช้ในการสรา้ งสรรค์

ผลงานได้
๓. ชนื่ ชมการสรา้ งสรรค์ผลงานการใช้นา้ หนักออ่ นแกข่ องแสงเงาของตนเองและผู้อน่ื

๓. เนอื้ หำ
๑. ค่านา้ หนักในงานทัศนศิลป์
๒. หนา้ ท่ขี องคา่ น้าหนักอ่อนแก่ของแสงเงา

๔. คณุ ธรรมที่ตอ้ งกำรเน้น
๑. ความมั่นใจในตนเอง
๒. ความขยนั หมั่นเพยี ร
๓. ความใฝ่รู้ ใฝ่เรียน
๔. ความรับผดิ ชอบ
๕. ความละเอียดและประณีต
๖. ความรกั ธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดล้อม

แนวทำงกำรเรียนรู้
เรื่อง นำ้ หนกั ออ่ นแก่ของแสงเงำ

ศกึ ษำแนวคดิ ตวั ช้วี ัด ศึกษำ เรอื่ ง น้ำหนกั ออ่ นแก่
เน้ือหำ ของแสงเงำ

ศกึ ษำ คน้ คว้ำ วธิ ีกำรเรียนรู้ ฝกึ ทกั ษะกำรวำด
เรอ่ื งนำ้ หนกั ออ่ นแก่ ภำพ และกำรใช้
น้ำหนกั ออ่ นแก่ของ
ของแสงเงำ
แสงเงำ

ศึกษำ ค้นควำ้ ประเมินผลงำนของ
ฝึกทักษะเพิม่ เตมิ ตนเอง ปรบั ปรุงเพอ่ื
ปรึกษำครูผู้สอน
พัฒนำตนเอง

นำควำมรเู้ รอ่ื ง นำ้ หนกั อ่อนแก่
ของแสงเงำ

ไปใชใ้ นกำรวำดภำพในชีวิตประจำวัน

ทศั นธำตุ
ทศั นะ หมำยถึง กำรเหน็ สิง่ ท่ีมองเห็น
ธำตุ หมำยถงึ สิ่งที่ถือว่ำเปน็ ส่วนสำคญั ท่ีรวมกนั เปน็ รปู ร่ำงของสงิ่

ทงั้ หลำย
ทัศนธำตุ หมำยถึง สว่ นสำคัญทรี่ วมกนั เปน็ รูปรำ่ งของสงิ่ ท้ังหลำยตำมทีต่ ำ
มองเห็น

ทศั นธำตุ จึงสำมำรถหมำยควำมได้วำ่ ธำตแุ ห่งกำรมองเหน็ หรอื
ส่วนประกอบต่ำงๆทป่ี ระกอบกนั ในงำนศิลปะหรืองำนออกแบบ ไดแ้ ก่ จดุ เส้น สี
แสงเงำ รปู ร่ำง รปู ทรง พน้ื ผิว เปน็ ตน้ ซึง่ ทศั นธำตเุ หลำ่ น้ี จะมอี ยู่แล้วในธรรมชำติ
เช่นจำกพืชและสตั วต์ ่ำงๆ เรำสำมำรถนำทัศนธำตุเหลำ่ นน้ั มำสร้ำงสรรค์เปน็ งำน
ศลิ ปะได้หลำกหลำยรปู แบบ ซึง่ วธิ ีในกำรนำมำใชก้ ็จะให้ควำมรสู้ กึ ท่ีแตกต่ำงกนั
ออกไป ทัศนธำตจุ ึงเปน็ ควำมรู้พืน้ ฐำน ทีผ่ สู้ รำ้ งสรรค์งำนศลิ ปะควรศึกษำใหเ้ ขำ้ ใจ
อย่ำงถ่องแท้ ซ่ึงมีรำยละเอยี ดทเี่ รำจะศกึ ษำต่อไปน้ี

ในเล่มนเ้ี รำมำศกึ ษำเร่ือง นำ้ หนกั ออ่ นแก่ของแสงเงำกนั นะคะ
น้ำหนกั คอื ควำมอ่อนแก่ บรเิ วณเนอ้ื ทข่ี องวัตถทุ ่ถี กู แสงและ
บริเวณเน้อื ท่ีท่เี ป็นเงำในงำนศิลปะอำจเป็นน้ำหนักขำว จนถึงดำ

หรอื เกดิ จำกกำรใชส้ ี ทำให้ประสำนควำมอ่อนแก่
เลียนแบบธรรมชำติค่ะ

บตั รควำมรศู้ ิลปะ เรือ่ งท่ี ๑ ค่ำนำ้ หนกั ในงำนทศั นศลิ ป์

ในทางทัศนศลิ ป์ น้าหนกั อ่อนแก่มีความหมายเหมือนหรอื ใกล้เคียงกบั ค้าว่า Value ใน
ภาษาอังกฤษ คอื ค่าน้าหนกั ท่ีตอบสนองทางการเหน็ และเก่ียวขอ้ งโดยตรงกับแสงสวา่ ง น้าหนกั หมายถงึ
ความอ่อนแก่ บรเิ วณเน้ือท่ีของวัตถทุ ่ถี ูกแสงและบรเิ วณเนอ้ื ที่ท่เี ป็นเงาในงานศิลปะ นา้ หนกั อาจเป็น
นา้ หนักขาว จนถงึ ดา้ หรือน้าหนักที่เกดิ จากการใช้สๆี เดียวหรือหลายๆสี ทา้ ให้เกิดเป็นความประสานความ
อ่อนแก่ เลยี นแบบธรรมชาติหรือสรา้ งขนึ้ ให้มลี ักษณะแบนราบ การสรา้ งค่าน้าหนักในงานทัศนศิลป์มสี อง
ลกั ษณะคือ

ค่ำน้ำหนักจรงิ หมายถงึ คา่ น้าหนกั ทเ่ี กิดข้นึ จริงเน่ืองจากแสงมาตกกระทบกบั วัตถุ ท้าให้เกดิ เงาใน
ส่วนทไ่ี มโ่ ดนแสง ซงึ่ จะพบได้ในผลงานประติมากรรม

แสงและเงาทีเ่ กดิ ขึ้นจริงในงานประตมิ ากรรม
ทม่ี า: http//www.wisut.net,2551.

คำ่ นำ้ หนกั ลวงตำ หมายถึง คา่ นา้ หนกั ทเ่ี กิดจากการสร้างข้ึนโดยผสู้ รา้ งสรรค์ผลงานศิลปะหรือ
ผลงานออกแบบ เชน่ งานจิตรกรรม งานภาพพมิ พ์ และงานออกแบบตา่ งๆ

แสงและเงาในงานวาดเสน้ แสงและเงาในงานจติ รกรรม
ที่มา:http//www.cpss.ac.th,2556. ทม่ี า:http//prangmairu.blogspot.com

ค่านา้ หนักออ่ นแกข่ องแสงเงาในภาพวาด คอื ส่ิงที่ “ลวงตา” ใหเ้ ราเหน็ ภาพวาดมีมิติ มรี ะยะ อยู่
บนระนาบแบนๆ เช่นบนกระดาษหรือผืนผา้ ใบ ซ่งึ มิติหรือระยะในภาพสามารถสร้างขนึ้ ด้วยการใช้ระดบั
ของคา่ น้าหนักอาจจะเปน็ ระดับของความแตกต่างของขาวด้า หรือนา้ หนกั ของสกี ็ได้ โดยมีวิธีการแทนค่า
น้าหนกั ของแสงและเงาดว้ ยการแทนค่าบรเิ วณแสงดว้ ยค่าน้าหนกั อ่อนและเพ่มิ ระดบั ความเข้มข้นึ เรอื่ ยๆ
จนถึงบรเิ วณท่ีเป็นเงามืดสนทิ ซงึ่ เขม้ ทีส่ ดุ จะแทนคา่ ด้วยสดี ้า ซงึ่ แสดงได้ ดังน้ี

๑๒ ๓ ๔ ๕ ๖๗ ๘
๙

คา่ น้าหนักท่ี ๑-๒ แทนค่าบรเิ วณแสง ค่าน้าหนักที่ ๓-๖ แทนคา่ บริเวณเงา ค่าน้าหนักท่ี ๗-๙
แทนคา่ บรเิ วณน้าหนักของเงาเข้ม และนา้ หนักทเี่ ขม้ ทส่ี ดุ

คำชแ้ี จง บัตรกจิ กรรมท่ี ๑ คำ่ น้ำหนักแสงเงำ
ตัวอย่ำง ให้นักเรยี นเขียนคำ่ นำ้ หนักของแสงเงำ ดงั ตวั อยำ่ ง

ชือ่ …………..………………………………………………………….ชั้น…………………เลขท่ี…………………..

บัตรควำมรศู้ ลิ ปะ เรือ่ งท่ี ๒
หน้ำที่ของคำ่ นำ้ หนักออ่ นแก่ของแสงเงำ

น้าหนัก คอื ความอ่อนแก่ของบริเวณท่ถี กู แสงสว่าง น้าหนักที่ใช้ตามลักษณะของแสงเงาตาม
ธรรมชาติจะท้าใหเ้ กิดปริมาตรของรปู ทรง นอกจากจะให้ปริมาตรและความแนน่ แกร่ ปู ทรงแลว้ นา้ หนกั
ยังให้ความรู้สึกและอารมณด์ ้วยการประสานความอ่อนแก่ในตัวของมนั เองอกี ดว้ ย ซง่ึ ในงานทัศนศิลป์
คา่ น้าหนกั มีหน้าที่ ดังนี้

๑. ใหค้ วามแตกตา่ งระหวา่ งรปู ทรงกบั พืน้ ทวี่ า่ ง หรือรปู กบั พื้นหลัง

๒. ทา้ ให้เกดิ ปริมาตรของรปู ทรง เม่ือน้าระนาบท่ีมคี า่ นา้ หนักทแี่ ตกตา่ งกนั มาประกอบเขา้ ดว้ ยกนั
จะได้รปู ทรงทเ่ี ปน็ ๓ มิติ

๓. ให้ความลึก หรือระยะในภาพ
๔. ให้ความรู้สกึ ดว้ ยการประสานกนั ของนา้ หนัก

ทม่ี า: http//www.oknation.net,2553.

บตั รกิจกรรมที่ ๒ คำ่ นำ้ หนกั แสงเงำ

คำชแ้ี จง ใหน้ กั เรยี นนำค่ำน้ำหนักแสงเงำมำระบำยลงในระนำบของ
รปู ทรงเรขำคณติ ดังตัวอยำ่ ง
ตัวอย่ำง

ชื่อ…………..………………………………………………………….ช้นั …………………เลขท่ี…………………..

บัตรกจิ กรรมที่ ๓ ภำพสวยด้วยแสงเงำ

คำช้ีแจง ให้นกั เรยี นวำดภำพสิง่ ของใกล้ตวั โดยนำคำ่ น้ำหนักของแสงเงำ

มำใช้ในผลงำน ดังตัวอย่ำง

ตวั อย่ำง

ชอื่ …………..………………………………………………………….ช้นั …………………เลขท่ี…………………

แบบทดสอบหลังเรยี น

ให้นกั เรียนเลอื กคำตอบที่ต้องกำรลงในกระดำษคำตอบ

๑. ค่าน้าหนักของแสงเงาเกี่ยวข้องกับข้อใดมาก ๖. ขอ้ ใดหมายถึงค่าน้าหนักจริง
ท่ีสดุ ก. ค่าน้าหนกั ที่เกิดขึน้ จรงิ จากสว่ นทอี่ ยู่ตรง
ขา้ มกบั แสง
ก. รปู ร่าง รปู ทรงของวัตถุ ข. ค่านา้ หนกั ทเี่ กิดขน้ึ จากเงาสะท้อนของ
ข. แสงทก่ี ระทบวัตถุ วตั ถุ
ค. พนื้ ผวิ ของวตั ถุ ค. ค่าน้าหนกั ทีเ่ กดิ ข้ึนจริงเน่ืองจากแสงมาตก
ง. สดั ส่วนของวตั ถุ กระทบกับวตั ถุ
ง. คา่ น้าหนกั ที่เกิดขนึ้ จริงเน่ืองจากเงาของ
๒. ขอ้ ใดกล่าวถกู ตอ้ ง วตั ถุ
ก. แสงและเงา อยู่ด้านเดยี วกนั เสมอ
ข. ทิศทางของเงาไมเ่ กีย่ วกับแหล่งก้าเนดิ แสง ๗.
ค. แสงอยู่ทิศทางตรงกนั ขา้ มกบั เงา
ง. เงามรี ะดบั ความเข้มเท่ากัน ๑ ๒ ๓ ๔๕ ๖ ๗ ๘
จาก๙ภาพ ค่านา้ หนกั ใดแทนคา่ บรเิ วณแสง
๓. ผลงานประเภทใดท่ีตอ้ งใช้แสงเงาจรงิ ประกอบ ก. ๘ และ ๙
ในการถ่ายทอดความงาม ข. ๖ และ ๗
ค. ๓ และ ๕
ก. ผลงานภาพถ่าย ง. ๑ และ ๒
ข. ผลงานภาพพิมพ์
ค. ผลงานประตมิ ากรรม ๘. ระดับความเข้มของแสงเงาเกิดขึ้นจากข้อใด
ง. ผลงานจิตรกรรม ก. ความสวา่ งจ้าของแสง
ข. สีของวตั ถุ
๔. ข้อใดต่อไปนเ้ี ป็นค่านา้ หนกั ลวงตา ค. ระยะของวตั ถทุ ่ีรับแสง
ก. งานปั้น ง. ขนาดของวตั ถุ
ข. งานวาดภาพ
ค. งานแกะสลกั ๙. จ้านวนของเงาตกกระทบ ข้นึ อย่กู บั ข้อใด
ง. งานหลอ่ โลหะ ก. ความสว่างของแสง
ข. จ้านวนของแหลง่ ก้าเนิดแสง
๕. ข้อใด ไมใ่ ช่หนา้ ท่ขี องคา่ น้าหนักแสงเงา ค. ระยะของแสง
ก. ให้ความแตกต่างของรปู และพืน้ หลงั ง. ขนาดของวตั ถุ
ข. ทา้ ใหเ้ กิดปรมิ าตรของรปู ทรง
ค. ท้าให้เกิดระยะของภาพ
ง. ทา้ ให้ภาพมสี ัดส่วนเหมือนจรงิ

๑๐. ขอ้ ใดคือภาพทบี่ อกถึงความแตกต่างของรปู และพื้นหลัง
ก. ข.

ค. ง.

อย่าลมื น้าคะแนนทไ่ี ดไ้ ปเขียนลงแบบบันทกึ ผลการประเมิน
ในชอ่ งประเมินตนเองหลงั เรยี นนะคะ จะไดเ้ ปรยี บเทยี บคะแนน
ของตนเองวา่ มกี ารพัฒนาข้นึ หรือไม่ และอยา่ ลมื ฝึกเรื่องคา่ นา้ หนัก
แสงเงา เพ่อื จะไดใ้ ช้เปน็ พนื้ ฐานในการสร้างสรรคผ์ ลงาน

ในข้นั ตอ่ ไปค่ะ

เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน

๑. ค ๒. ข ๓. ง ๔. ก ๕. ค
๖. ก ๗. ก ๘. ข ๙. ค ๑๐. ง

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น

๑. ข ๒. ค ๓. ค ๔. ข ๕. ง
๖. ค ๗. ง ๘. ค ๙. ข ๑๐. ก

บรรณำนกุ รม

ฉตั ร์ชัย อรรถปกั ษ์. องค์ประกอบศลิ ปะ. กรุงเทพฯ : วทิ ยพฒั น,์ ๒๕๕๐.
ชะลดู น่ิมเสมอ. องคป์ ระกอบของศลิ ปะ . กรงุ เทพฯ : อมรินทร์,๒๕๕๓.
เทียนชยั ต้ังพรประเสรฐิ . องค์ประกอบศิลป์ ๑, กรงุ เทพฯ : เฟ่ืองฟ้าพรนิ้ ติ้ง, ๒๕๔๐.
ธวชั ชานนท์ ตาไธสง. หลักกำรศิลปะ. กรงุ เทพฯ : วาดศลิ ป์, ๒๕๔๙.
สมภพ จงจติ ตโ์ พธา. จติ รกรรมสรำ้ งสรรค.์ กรุงเทพฯ : วาดศิลป,์ ๒๕๕๒.
______. ทศั นธำตุในงำนทัศนศิลป.์ กรงุ เทพฯ : วาดศิลป์, ๒๕๕๖.
______. องค์ประกอบศลิ ป์. กรงุ เทพฯ : วาดศลิ ป์, ๒๕๕๘.
อนนั ต์ ประภาโส. ทศั นธำตุในงำนทศั นศลิ ป์. ปทุมธานี : สิปประภา, ๒๕๕๗.