การชวยชีวิตขน้ั พน้ื ฐาน
ภาคประชาชน
มนปรญิ า ศิพะโย
**คำแนะนำในการอา น**
E-book เลม นถ้ี กู ออกแบบ
มาใหอ านแบบ Two page
หากรับชมผา น Smart phone
ใหพ ลิกหนาจอในการอาน
การชวยชีวิตขน้ั พน้ื ฐาน
ภาคประชาชน
มนปรญิ า ศิพะโย
คำนำ
ภาวะหวั ใจหยุดเตนเฉียบพลนั ยงั เปน สาเหตหุ ลักของการ
เสียช�ว�ตของประชากรในทุกภูมภิ าค ซง่� มาจากหลายสาเหตตุ ั้งแต
พยาธ�สภาพภาวะหัวใจของผปู ว ย การเกดิ อุบัตเิ หตุ หรอ� ภาวะ
อ่นื ๆ ทีท่ ำใหเ กิดภาวะหวั ใจหยุดเตนหร�อผิดปกติ โดยพบไดจ าก
ขา วในปจจ�บันที่ผปู วยบางรายเสียช�ว�ตกระทันหันจากภาวะหัวใจ
หยุดเตนเฉียบพลัน และประชาชนรอบขา งไมส ามารถเขาไปชวยช�วต�
ไดทัน
ในปจจบ� นั Basic Life Support (BLS) จ�งเปน ความรูท่ี
ประชาชนทุกคนควรมตี ดิ ตวั เพราะเปน ขน้ั ตอนการชวยชว� ต� ขั้นพ้นื
ฐานทจ่ี ะสามารถเพม่ิ โอกาสรอดชว� ต� ใหกบั ผูป ว ยได
ผจู ัดทำจ�งสนใจทำหนงั สือคมู ือการชว ยช�ว�ตขัน้ พืน้ ฐาน
เลม นข้ี ้น� มา โดยขอเปน สวนหนงึ่ ในการสนับสนุนใหป ระชาชนหนั มา
สนใจเร�ยนรูการชวยชว� ต� ขั้นพนื้ ฐานกนั มากข้น� และหวังวา หนงั สอื
คมู ือเลมนี้จะมอบความรแู ละประโยชนใหกบั ผอู า นไมมากก็นอ ย
หรอ� หากหนงั สือเลม น้ีมีขอ ผดิ พลาดประการใด ทางผจู ดั ทำตอง
ขออภัยใน ณ ทีน่ ้ดี วยคะ
ผูจดั ทำ
มนปร�ญา ศพิ ะโย
สารบญั
8 ข้นั ตอนที่ 1
การประเมนิ สถานทเ่ี กดิ เหตุ
12 ขน้ั ตอนที่ 2
การประเมินผูปวย
16 ขน้ั ตอนที่ 3
การขอความชวยเหลือ
20 ขัน้ ตอนที่ 4
การกดหนาอก
26 ข้นั ตอนท่ี 5
การใชเ ครอ�่ ง AED
8
ขัน้ ตอนที่ 1
การประเมนิ สถานท่เี กดิ เหตุ
(Verify Scene Safety)
9
ขนั้ ตอนท่ี 1 การประเมนิ สถานทีเ่ กิดเหตุ
(Verify Scene Safety)
กอนการเขาไปชว ยเหลือผูป วย ผูชว ยเหลือตอ งคำนงึ ถงึ
ความปลอดภัยของตนเองและบคุ คลท่ีอยู ณ จ�ดเกดิ เหตุ โดย
เขา ไปประเมนิ สถานการณ ณ จด� เกดิ เหตุ วามคี วามปลอดภยั
สำหรบั ตนเองและทีมทจี่ ะเขา ไปใหความชวยเหลอื หร�อไม
ถา หากทเ่ี กิดเหตุไมปลอดภยั ควรพจิ ารณายายผปู วย
ออกจากทเี่ กิดเหตุ และร�บตามทมี แพทยห รอ� ทีมชวยเหลือทนั ที
หมายเหตุ : ถาสงสยั วา มกี ารบาดเจ็บของศรี ษะและคอ ใหพ ยายามขยับ
ตัวผูท่ีหมดสติใหน อยทีส่ ดุ เพราะการโยกยาย อาจทำใหม ีการบาดเจบ็
ทก่ี ระดูกสันหลงั เพิ่มเตมิ จนเปนอัมพาตได
10
สิ่งทคี่ วรตรวจสอบเสมอ
1. สารเคมี
2. สัตวรา ย สัตวอ นั ตราย
3. ไฟไหม
4. สายไฟ วงจรไฟฟา
5. แหลงน�ำ
6. ความเส่ยี งทีจ่ ะเกดิ อุบตั ิเหตุไดใน
ขณะชวย
11
12
ข้ันตอนที่ 2
การประเมนิ ผปู วย
(Check Responsiveness)
13
ขนั้ ตอนที่ 2 การประเมินผูปว ย
(Check Responsiveness)
โดยวธ� ก� ารประเมินผูป วย ใหเ ราตบบาทง้ั สองขางของ
ผูป ว ยแรงๆ พรอมปลุกเร�ยก ซง�่ ถาหากผูป ว ยไมมีการตอบ
สนองใหร บ� ขอความชว ยเหลอื ทนั ที
14
การตบบา เปน การกระตุนให
ผปู วยที่ยงั มีสตสิ ามารถตอบ
สนองได
15
16
ขัน้ ตอนที่ 3
การขอความชว ยเหลอื
(Call for Help)
17
ขน้ั ตอนที่ 3 การขอความชว ยเหลอื
(Call for Help)
ผชู ว ยเหลอื สามารถขอความชวยเหลอื ไดค อื การโทรสายดว น 1669
และ การตะโกนขอความชว ยเหลือจากคนรอบขาง
การโทร 1669 การตะโกนเร�ยกคนรอบขา ง
เปด Speaker phone ขอความชวยเหลอื จากคนรอบขาง
พรอมแจงขอ มลู ที่สำคญั ใหม าชวยทำ CPR
และทำตามคำแนะนำของเจาหนา ที่
รวมถงึ แจงนำเคร�่อง AED มาดวย !!
เพราะเคร่�อง AED คือส่งิ สำคญั สำหรับการชว ยเหลอื ผูป ว ย
ศกึ ษาเครอ่� ง AED ไดที่ ขนั้ ตอนที่ 5 การใชเคร่อ� ง AED (Use the AED) (หนา 27-33)
18
สถาบนั การแพทยฉกุ เฉินแหงชาติ
www.niems.go.th
1669 เปน “สายดว นแหง ชว� ต� ” ท่ีใหบรก� าร
เฉพาะผปู วยฉกุ เฉินว�กฤติ นอกสถานพยาบาล
เมื่อประชาชนโทรเขา มา เจาหนา ท่ีจะประเมนิ อาการวาผูป ว ยเขาขา ยอาการเจ็บปว ย
ฉกุ เฉนิ หร�อไม เม่อื ผปู ระเมนิ วา เปนผูปวยฉกุ เฉินว�กฤติ ก็จะสงทีมไปรบั ผปู ว ย และสงตอ
ไปรกั ษาตอ ท่ีโรงพยาบาล
ขอ ควรรูกอนโทรแจงสายดวน 1669
มหี ลักสำคญั อยู 9 ขอ คือ
1.เม่ือพบเหตุ ใหต ้ังสติ และโทรแจง 1669
2.ใหข อมลู ดานเหตกุ ารณและลักษณะผบู าดเจบ็
3.แจงสถานที่เกดิ เหตุ
4.บอกเพศ อายุ ผบู าดเจ็บ
5.บอกระดบั ความรูสกึ ตัว
6.บอกความเสีย่ งทอี่ าจเกิดซ�ำ เชน อยูกลางถนน รถตดิ แกส เปน ตน
7.บอกช�่อผแู จง เบอรโทรท่ีติดตอ ได
8.ชวยเหลอื เบือ้ งตน ตามคำแนะนำของเจาหนา ท่ี
9.รอทมี กูช�พมาชวยรับผปู ว ยสง โรงพยาบาล
“1669 โทรฟร�
แตอ ยา โทรเลน ”
19
20
ข้นั ตอนท่ี 4
การกดหนา อก
(Chest Compression)
21
การกดหนาอกสำหรับผูปวยผูใหญ
และเด็กทม่ี ีอายตุ ั้งแต 1 ปขน�้ ไป
เปนขนั้ ตอนสำคญั ท่ีจะชวยใหหัวใจกลบั มาเตน เปนปกติได
22
ตำแหนงการกด
บรเ� วณกระดกู หนาอก
โดยวดั จากราวนม
หลกั การกดหนาอก (การทำ CPR)
นำสนมือขา งหนงึ่ วางท่ตี ำแหนง และนำมอื อกี ขางมาประกบ
เหยียดแขนตง้ั ฉาก 90 องศากบั พื้น
กดหนาอกลึก 5-6 ซม ดว ยความเรว็ 100 -120 คร้งั ตอ นาที
หากมีผชู ว ยกด ใหผลัดกนั กดคนละ 5 รอบรอบละ 30 คร้ัง โดย
ใหส ัญญาณกันรอบที่ 4 และรอบที่ 5 ผลดั คน เพอื่ ความตอเน่ือง
ในการกดหนา อก
หากผปู ว ยเปนเดก็ อายุ 1 - 8 ป ใหใชสนมอื ขา งเดยี วและมอื อีก
ขางจบั ศร�ษะ
High Quality CPR : กดใหแ รง กดใหเรว็ ปลอ ยใหสุด หยดุ ใหนอ ย
23
การกดหนาอกสำหรบั ผูป วยทารก
(เดก็ ทม่ี อี ายุตำ่ กวา 1 ป)
Two thumbs-encircling technique
ใชม ือจบั ใตล ำตัว ใชนิว้ โปง กดท้งั สองขา ง
24
สำหรบั การกดหนาอกในเด็กทารก จะมีความแตกตาง
จากการกดหนา อกผูใหญ คอื ใชน ิ้วมอื สองนิ้ว หรอ� นิว้ หวั แม
มอื 2 ขาง สวนการกดกดหนา อก ใหก ดบรเ� วณต่ำกวา ราวนม
Two-finger technique
กดดว ยน้วิ ชก้� ับนวิ้ กลาง หร�อนวิ้ กลางกบั นิ้วนางตามความถนดั
25
26
ขั้นตอนท่ี 5
การใชเคร่�อง AED
(Use the AED)
27
เคร่อ� ง AED คอื อะไร
เคร�่อง AED (Automated External Defibrilator)
คือเคร�่องกระตกุ หวั ใจไฟฟา ทส่ี ามารถอา นคล่นื ความปกติ
ของภาวะหวั ใจผปู ว ย และชวยช็อคไฟฟาใหห ัวใจของผูปว ย
กลับมาเตน เปน ปกติได
โดยพัฒนามาจากเครอ่� ง Defibrillator
(เคร่�องกระตกุ หวั ใจท่ีใชในหองผา ตัด) เพือ่ การใชงานที่
สะดวกรวดเรว็ พกพางา ยในภาวะฉกุ เฉิน
ปุมเปดเคร่อ� ง
ภาพวธ� �การใชงาน
ชอ งเสียบสาย Pads
ปมุ เ Shock ไฟฟา (เดก็ )
ปมุ Shock ไฟฟา
ตวั อยางหนาปดเคร่�อง AED
28
ตามมาตราฐาน American Heart
Association ในป 2015 ไดแ นะนำใหใชเ ครอ�่ ง
AED ท้งั ในผูใหญและเด็ก โดยใชตามความเหมาะสม
ของผูปวย
รวมถงึ ปจจ�ปนไดม ปี ระชาชนและบคุ ลากร
ทางการแพทยเ ร่ม� หันมาซอ้� เครอ�่ ง AED ไวต ดิ ตาม
บานเร�อน เพ่ือไวใชในยามฉุกเฉนิ
สญั ลกั ษณข องเครอ่� ง AED
29
ชดุ อุปกรณของเคร�่อง AED
(AED ASSESSORIES)
ตัวเครอ่� ง AED กระเปา ใส
(AED Defibrillator/Heart start FRx) (AED car
เคร่อ� งกระตุกหัวใจไฟฟา แบบกึง่ อัตโนมัติ
แผน อิเล็กโทรดสำหรับผูใหญ
(AED Adult SMART Pads)
แผนแรกแปะท่ีใตก ระดกู ไหปลาราขางขวา
แผน ท่สี องแปะบร�เวณชายโครงดานซาย
แผน อิเล็กโทรดสำหรบั เด็ก AED
(AED Child SMART Pads)
AED Accessory set
แผน แรกแปะดานหนา แผนที่สองแปะดา นหลัง
ชดุ อุปกรณเสรม�
30
กรรไกร (Scrissors
มดี โกนขน (Razor)
หนากากชวยหายใจ
ถงุ มือยาง (Hypoa
กระดาษผา ซับนำ� (L
การติดตงั้ เคร่อ� ง AED
สอ ุปกรณ AED ADExeutfteiobrmnriaalllatetodr
rry bag)
ALARM
WILL
SOUND
แบตเตอร่�สำรอง
(AED Battery Replacement)
ปจ จ�บนั ไดม ีการติดต้งั เครอ่� ง AED
ตามพ้นื ที่สาธารณะตางๆ เพ่ือสะดวก
สำหรบั การตามหาในภาวะฉุกเฉนิ ตา งๆ
เชน สนามบิน หางสรรพสินคา
สถานรี ถไฟฟา รา นคาสะดวกซ�้อ เปนตน
(AED First Response Kit)
s) ไวใชตัดเสื้อ
โกนขนหนาอกผปู วยในกรณขี นหนาอกผูปว ยเยอะ
จ (CPR Breathing mask) ใชในการชวยหายใจ โดยไมต อ งสมั ผัสปากผูปวยโดยตรง
allergenic glows) ไวใสก นั สารเคมี
Large absorbent paper towel) ชว ยซับน�ำกรณีผูป ว ยจมนำ�
31
ขั้นตอนการใชเ คร�่อง AED
1 เปด เคร�่อง
(Turn on the AED)
โดยกดปมุ เปดเคร่อ� ง (ในขณะท่ีเคร่อ� ง
บางรุนจะทำงานทนั ทีท่ีเปดฝาออก)
AEDFoSrMadAOuPREltNT Pads 2 แปะแผน
(Place the Pads)
แปะแผนอเิ ลก็ โทรดบนหนา อกผปู วยตาม
ภาพวธ� ก� ารใชง านหนา เครอ่� ง
3 (ปAรnะaเมlyินzภinาgวะtหhัวeใจpขaอtงieผnูปt’วsยheart)
เมอ่ื แปะแผน เคร่อ� งจะว�เคราะหการเตน ของหัวใจ
ผูปวยทนั ที (ในขณะที่บางรุนจะมปี มุ กด)
ขั้นตอนน้ี หา มสมั ผัสผูปวย เพราะกระแสในไฟฟา ในตัวเรา
จะรบกวนการวเ� คราะหข องเคร่�องได
32
4 การชอ็ คหวั ใจ
(Shock or not ?!)
เมอ่ื เคร่�องแนะนำให shock ใหท กุ คนถอยหางจาก
ผปู ว ยและงดการสมั ผสั ผูป ว ย จากนัน้ จ�งกดปุม Shock และ
ทำการ CPR ตอทนั ทีเมือ่ ทำการ Shock เรย� บรอยแลว
แตถ า หากเคร�่องไมไดแนะนำให Shock ใหท ำ CPR
ตอ จนกวาเครอ่� งจะทำการวเ� คราะหส ญั ญาณในรอบตอ ไป
ขอ ควรระวงั ในการใชเคร�่อง AED !!
1. เลือก Pads ใหเ หมาะสมกับผูป ว ย กรณเี ดก็ เล็กอายุต่ำกวา 8 ป ควรใช Child
SMART Pads ในกรณที ่ีไมมี Pads สำหรับเดก็ สามารถใช Pads ของผูใหญได
2. กรณีผปู ว ยท่ีมีขนหนา อกเยอะมาก ควรใชมีดโกนขนออกกอ นแปะแผนอเิ ลก็ โทรด
3. กรณีผูปวยที่จมนำ� ควรใชกระดาษผาซับเช็ดใหแหงกอนแปะแผน อิเล็กโทรด
4. กรณผี ูปวยติดแผนยาทางหนา อก ใหด งึ แผนยาออก และเช็ดบรเ� วณนนั้ ใหแหง กอ น
ติดแผน อเิ ลก็ โทรด
5. ใหตดิ แผนอเิ ลก็ โทรดไปเร่อ� ยๆ จนกวาทีมเจาหนาทจี่ ะมาถงึ เพราะผูปว ยมีโอกาศหวั ใจ
เตน ผดิ ปกติไดท กุ เมือ่
หา มสัมผสั ผปู ว ย ในระหวา งท่เี คร�่องวเ� คราะหการเตน ของหัวใจผปู วยและทำการ Shock
เพราะนอกจากกระแสไฟฟาในตวั เราจะไปรบกวนการทำงานของเครอ�่ งแลว ยงั อาจโดน
กระแสไฟฟาที่มาจากเคร�อ่ ง AED สง ผลใหหัวใจของเราเตน ผิดปกตติ ามไปดว ย !!
33
แผนผังสรปุ
การชวยชว� �ตข้นั พน้ื ฐาน
เจอผูปว ย
**ถาสถานที่เกิดเหตุไมปลอดภยั ใหพ จิ ารณา
ยายผเู คราะหรายออกมาในที่ปลอดภยั
กอ นทำการชวยเหลือ
ทกุ การขอความชวยเหลอื
ใหเ ขานำเคร่อ� ง AED มาดว ย
หลงั จากเคร�่องทำการ Shock
ใหทำการกดหนา อกตอทนั ทีโดยไมต องแกะ Pads ออก
และรอเคร�อ่ งวเ� คราะหค ลน่ื หวั ใจในรอบถดั ไป
รถพยาบาล
มาถงึ
เครอ่� ง AED ทำการวเ� คราะหภ าวะหัวใจของผปู ว ย
และการ Shock ไฟฟา รวมกับการทำกดหนาอกไปเร�่อยๆ
**เปด เคร่�อง AED
เพอื่ ว�เคราะหก ารเตนของหวั ใจผูปว ยทนั ทที เ่ี ครอ�่ งมาถึง
และทำการ Shock เมือ่ เคร่�องสั่งให Shock
ประวตั ผิ ูจดั ทำ
PROFILE
มนปรญ� า ศพิ ะโย (ออมสิน)
โรงเร�ยนเวชนทิ ศั นพ ฒั นา
สาขาเทคโนโลยกี ารศกึ ษาแพทยศาสตร คณะแพทยศาสตรศ ิรร� าชพยาบาล
มหาวท� ยาลัยมหดิ ล
Email : [email protected]
อาจารยทป่ี รก� ษา
อ.พญ. ศิรร� ตั น รัตนอาภา
ผศ.ดร. นพพล เผาสวสั ด์ิ
อ.ดร. โสภิตา สุวุฒโฑ
แหลงขอ มลู
สถาบันการแพทยฉ ุกเฉนิ แหง ชาติ. สพฉ. แนะขอ ควรรกู อนโทร
แจง สายดวน 1669[อนิ เทอรเนต็ ]. 2557 [เขา ถงึ เม่ือ 5 เมษายน
2564]; เขาถงึ ไดจาก: https://www.niems.go.th/1/News/-
Detail/7452?group=3
ภูรพ� งศ ทรงอาจ, สุประพัฒน สนใจพาณชิ ย, ธนวน� ชวชยั .
BLS New Guideline 2015 สำหรบั ปรชาชนท่วั ไป. โครงการจดั
ตง้ั ศนู ยปฏิบตั ิการฝกทกั ษะระบบจำลองคณะแพทยศาสตร
ศิรร� าชพยาบาล มหาว�ทยาลยั มหิดล; ณ ศูนยป ฏิบตั ิการฝก
ทักษะระบบจำลอง SiMSET โรงพยาบาลศริ �ราช: มหาวท� ยาลัย
มหิดล; 2564. หนา 1-38.
“ ขอใหถ อื ประโยชนสว นตน เปน ทีส่ อง
ประโยชนของเพ่ือนมนุษย เปน กจิ ทีห่ นึง่
ลาภ ทรพั ย และเกยี รติยศ จะตกแกท านเอง
ถาทา นทรงธรรมแหงอาขพ� ไวใหบรส� ุทธ�์”
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
เป็นงาน Project จบ ของนักศึกษาปี 4 โรงเรียนเวชนิทัศน์พัฒนา หากมีข้อผิดพลาดประการใด ต้องขออภัย ใน ณ ที่นี้ด้วยค่ะ (สามารถส่งความคิดเห็น ติ-ชม ผลงานได้ที่ Email ของผู้จัดทำได้ค่ะ)
ขอขอบคุณผู้อ่านทุกท่านค่ะ
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
คู่มือการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐาน
- 1 - 38
Pages: