เรียนรู้ เท่าทัน การพนัน ทันเกิม

ปที ี่ 6 ฉบับท่ี 18 เดอื นธันวาคม 2560

อำพพนรนั าง
โลกาภิวตั น์ขบวนการล้มบอล
อาชญากรรมขา้ มชาติในโลกกฬี า
นกั สืบล็อกสกอร์
จับทจุ รติ กีฬาดว้ ยพลังแหง่ ขอ้ มูลขา่ วสาร
อีสปอร์ต
อคาเดมี
Loot box
กลอ่ งรางวัล หรอื การพนนั ไอเทม ?















ฮลิ ลบ์ อกเลา่ ผา่ นแพล คนสงิ คโปรเ์ ชอ้ื สายทมฬิ จากศรลี งั กา ผทู้ เ่ี รม่ิ รจู้ กั การลม้ บอลตอน
ตดิ คกุ (ในคดอี น่ื ) ในคกุ มกี ารแขง่ ขนั วอลเลยบ์ อล โดยแพลเปน็ หนง่ึ ในผเู้ ลน่ ทไ่ี ดล้ งสนาม ซง่ึ
แนน่ อนวา่ การแขง่ ขนั นน้ั มกี ารเดมิ พนั กบั คนวงนอก ตอนพน้ โทษ แพลออกจากคกุ ไปพรอ้ มกบั
เงนิ จ�ำ นวนมากพอสมควร และหลงั จากนน้ั แพลกผ็ นั ตวั เองกลายเปน็ นกั ลม้ บอลตวั ยงในลกี
สงิ คโปร-์ มาเลเซยี โดยแพลพดู ถงึ ขอ้ ไดเ้ ปรยี บของเขาเองวา่

ผเู้ ลน่ ในลกี ไมน่ อ้ ยทม่ี เี ชอ้ื สายอนิ เดยี หรอื ไมก่ เ็ ปน็ ชนชน้ั แรงงานชาวมาเลย์
มลี กั ษณะเฉพาะทางภาษาและวฒั นธรรมซง่ึ คนนอกยากเขา้ ใจ

แพลทมุ่ จา่ ยคา่ ลม้ บอลแพงกวา่ นกั ลม้ รายอน่ื มากถงึ 10 เทา่ ตวั เชน่ คนอน่ื จา่ ย
3,000 แพลจา่ ย 30,000
แพลตอ้ งท�ำ ตวั เหมอื นแมวมองของทมี ฟตุ บอล เจอนกั บอลฝเี ทา้ ดไี รส้ งั กดั หรอื ก�ำ ลงั
ตกงานตอ้ งรบี เขา้ ไปเลย้ี งดู ซอ้ื ใจเอาไวเ้ ปน็ พวก
จดุ สงู สดุ ของแพลคอื สามารถขยบั จากลกี ทอ้ งถน่ิ ไปสรู่ ะดบั ฟตุ บอลโลก ในฟตุ บอลโลก
ปี 1994 มนี กั เตะแคเมอรนู บางคนทแ่ี พลสามารถซอ้ื ได้ หลายปตี อ่ มาแพลถกู จบั ฐานลม้ บอล
ทวา่ จากในคกุ นน่ั เองทแ่ี พลพยายามโทรตดิ ตอ่ ใหน้ กั เตะแคเมอรนู คนเดมิ ลม้ บอลใหเ้ ขาอกี ครง้ั ใน
ฟตุ บอลโลกครง้ั ถดั มา
นอกจากใชต้ วั เงนิ ลอ่ ใจแลว้ กลยทุ ธอ์ กี ชนดิ หนง่ึ ทพ่ี บมากคอื การตดิ สนิ บนโดยใชผ้ หู้ ญงิ
เปน็ นกตอ่

งานของฮลิ ลช์ ้ใี หเ้ หน็ วา่ ในโลกของขบวนการลม้ บอล บรษิ ทั รบั พนนั ถกู กฎหมาย
ไมไ่ ดม้ สี ว่ นเกย่ี วขอ้ ง หากแตเ่ ปน็ โตะ๊ รบั พนนั นอกกฎหมาย (ในฝง่ั เอเชยี ) ทพ่ี ยายาม
ลอ็ กผลการแขง่ ขนั เพอ่ื แสวงหาผลประโยชนจ์ ากการน้ี ขณะทอ่ี งคก์ รฟตุ บอล
นานาชาติ อยา่ ง FIFA, UEFA, AFC กไ็ มไ่ ดแ้ สดงทา่ ทเี ปน็ เดอื ดเปน็ รอ้ นในเรอ่ื งนม้ี าก
เทา่ ทค่ี วรเปน็

อาจกลา่ วไดว้ า่ The Fix เสมอื นเปน็ กา้ วแรกๆ ของความพยายามทจ่ี ะบกุ เขา้ ไปในโลกของ
การ ‘ลม้ บอล’ ซง่ึ ทง้ั ‘ยาก’ และ ‘อนั ตราย’ แตก่ ส็ ามารถท�ำ ออกมาไดอ้ ยา่ งเปน็ ระบบ และ
ใหร้ ายละเอยี ดในหลากมติ ิ ทวา่ ส�ำ หรบั งานภาคภาษาไทยแลว้ ยงั คงขาดแคลนยง่ิ นกั .

ทันเกม
9

เรอ่ื งเด่นในฉบับ
อิกดราซลิ

Sport
radar

กบั พลงั ของผถู้ อื คบไฟแหง่ ขอ้ มลู

จากขา่ วการจบั กมุ ขบวนการลม้ บอลทเ่ี กดิ ขน้ึ ในฟตุ บอลไทยลกี ท�ำ ใหช้ อ่ื
‘สปอรต์ เรดาร’์ (Sportradar) ปรากฏขน้ึ ในสอ่ื ตา่ ง ๆ อกี ครง้ั โดยครง้ั น้ี
มาในฐานะเชอรล์ อ๊ ก โฮลม์ ส์ แหง่ วงการกฬี า ผแู้ จง้ เบาะแสการลอ็ ก
ผลการแขง่ ขนั เปดิ เผยความจรงิ อนั มดื ด�ำ เกย่ี วกบั การเขา้ มาของธรุ กจิ
การพนนั ในวงการฟตุ บอลไทย ถงึ วนั น้ี หลายคนคงอยากรจู้ กั นกั สบื
แหง่ วงการกฬี าผนู้ ใ้ี หม้ ากขน้ึ วา่ เขาเปน็ ใคร และเขาท�ำ อะไรอยกู่ นั แน่

สปอรต์ เรดาร์ เปน็ บรษิ ทั ทท่ี �ำ ธรุ กจิ เกย่ี วกบั ขอ้ มลู ดา้ นกฬี า (Sports data) และผลติ ภณั ฑ์
ดจิ ติ อล (Digital content) ตา่ ง ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ขอ้ มลู สถติ กิ ฬี า ด�ำ เนนิ งานในระดบั นานาชาติ
มสี �ำ นกั งานใหญอ่ ยทู่ เ่ี มอื ง St. Galen ประเทศสวติ เซอแลนด์ และมสี าขาอกี กวา่ 30 สาขา
กระจายอยทู่ ว่ั โลก มหี นุ้ สว่ นด�ำ เนนิ งานรว่ มกบั อกี กวา่ 800 บรษิ ทั ใน 80 ประเทศ สปอรต์
เรดารม์ พี นกั งานกวา่ 1,800 คน และมผี ลประกอบการถงึ ประมาณ 153 ลา้ นดอลลารส์ หรฐั ใน
ปี 2015

สปอรต์ เรดารไ์ ดร้ ว่ มมอื กบั รายการแขง่ ขนั กฬี าใหญ่ ๆ ทว่ั โลก อาทเิ ชน่ อเมรกิ นั ฟตุ บอล
NFL, บาสเกต็ บอล NBA, ไอซฮ์ อกก้ี NHL และรว่ มมอื กบั องคก์ รดา้ นกฬี า อาทเิ ชน่ FIFA, ITF,
สมาคมแขง่ รถ NASCAR, บรษิ ทั อสี ปอรต์ ESL เปน็ ตน้ ความรว่ มมอื เหลา่ นท้ี �ำ ใหส้ ปอรต์ เรดาร์
สามารถเขา้ ถงึ ขอ้ มลู กฬี าไดอ้ ยา่ งมหาศาล ทว่ั โลก ในแบบวนิ าทตี อ่ วนิ าที (real-time)

กลมุ่ ลกู คา้ ของสปอรต์ เรดารม์ ตี ง้ั แตบ่ รษิ ทั ไอทชี น้ั น�ำ เชน่ Google, Facebook, Twitter,
Yahoo ทน่ี �ำ ขอ้ มลู ไปใชใ้ นฟดี ขา่ วหรอื แอพพลเิ คชน่ั ออนไลนข์ องตน และยงั มบี รษิ ทั สอ่ื สาร
มวลชนตา่ ง ๆ ทน่ี �ำ ขอ้ มลู ไปใชร้ ายงานขา่ ว อาทเิ ชน่ Fox Sports, AP, NBC sports, MTV,
Vice เปน็ ตน้

นอกจากน้ี สปอรต์ เรดารย์ งั ใหบ้ รกิ ารการเฝา้ ระวงั และตรวจสอบการทจุ รติ ทเ่ี กย่ี วกบั การ
พนนั ใหแ้ กอ่ งคก์ รดา้ นกฬี าและหนว่ ยงานทม่ี อี �ำ นาจในประเทศตา่ ง ๆ เชน่ สหพนั ธฟ์ ตุ บอล
นานาชาติ FIFA, สหพนั ธเ์ ทนนสิ นานาชาติ ITF, สหพนั ธส์ นกุ เกอรโ์ ลก, สหพนั ธบ์ าสเกตบอล
นานาชาติ FIBA, สหภาพสมาคมฟตุ บอลยโุ รป UEFA, สมาพนั ธฟ์ ตุ บอลเอเชยี AFC และลกี

ทนั เกม
10

ฟตุ บอลชน้ั น�ำ ในหลายประเทศ เชน่ เยอรมนั ฮอ่ งกง อนิ โดนเี ซยี อติ าลี เชค็ ออสเตรเลยี
นวิ ซแี ลนด์ และไทย เปน็ ตน้

แตเ่ รอ่ื งทห่ี ลายคนอาจจะยงั ไมร่ กู้ ค็ อื อตุ สาหกรรมการพนนั กเ็ ปน็ กลมุ่ ลกู คา้ ของสปอรต์
เรดารด์ ว้ ย โดยสว่ นใหญเ่ ปน็ บรษิ ทั พนนั ออนไลน์ ทต่ี อ้ งการขอ้ มลู ผลการแขง่ ขนั แบบวนิ าทตี อ่
วนิ าทเี พอ่ื ใชก้ �ำ หนดอตั ราตอ่ รอง อาทเิ ชน่ SBOBET, Wiliam Hil, BET365, myBET, BET3000
เปน็ ตน้ โดยสปอรต์ เรดารไ์ ดเ้ ปดิ แบรนดข์ องตวั เองทช่ี อ่ื วา่ ‘เบต็ เรดาร’์ (Betrader) เพอ่ื ให้
บรกิ ารขอ้ มลู กฬี าแบบครบวงจรแกธ่ รุ กจิ พนนั กฬี า ตง้ั แตร่ ะบบฐานขอ้ มลู สถติ ผิ ลการแขง่ ขนั
และระบบค�ำ นวณอตั ราตอ่ รอง ทง้ั แบบกอ่ นการแขง่ ขนั (pre-match) และแบบสดๆ (in-game)
โปรแกรมการจ�ำ ลองการแขง่ ขนั บนเวบ็ ไซต์ และผลติ ภณั ฑด์ จิ ติ อลตา่ งๆ ทอ่ี อกแบบและพฒั นา
ขน้ึ มาเพอ่ื ใหเ้ จา้ ของเวบ็ พนนั สามารถน�ำ มาใชด้ งึ ดดู ลกู คา้ นกั พนนั ออนไลนไ์ ด้

อนั ทจ่ี รงิ แลว้ สปอรต์ เรดารเ์ รม่ิ ท�ำ ธรุ กจิ อยใู่ นวงการพนนั กฬี ามาตง้ั แตต่ น้ กลา่ วคอื ในปี
ค.ศ. 2000 ปเี ตอร์ ฟอรแ์ นสส์ (Petter Fornæss) และ ทอเร่ สไตนเ์ คยี ร์ (Tore Steinkjer) กอ่ ตง้ั
บรษิ ทั ชอ่ื ‘มารเ์ กต็ มอนเิ ตอร’์ (Market Monitor) ในประเทศนอรเ์ วย์ เพอ่ื ใหบ้ รกิ ารขอ้ มลู กฬี า
แกธ่ รุ กจิ พนนั ออนไลน์ ตอ่ มาในปี 2001 ไดจ้ บั มอื กบั พารท์ เนอรใ์ นออสเตรยี และเยอรมนั เรม่ิ
ตน้ แบรนดท์ ช่ี อ่ื ‘เบต็ เรดาร’์ (Betradar) เพอ่ื เขา้ สตู่ ลาดพนนั ออนไลนอ์ ยา่ งเตม็ ตวั จนในทส่ี ดุ
เมอ่ื ปี 2007 จงึ เปดิ บรษิ ทั แมข่ น้ึ มาในนาม ‘สปอรต์ เรดาร์ เอจ’ี (Sportradar AG) ซง่ึ เปน็ ทร่ี จู้ กั
ในปจั จบุ นั ในชอ่ื ‘สปอรต์ เรดาร’์

ทันเกม
11

สปอรต์ เรดารม์ กี ารเพม่ิ ทนุ และเขา้ ซอ้ื กจิ การเรอ่ื ยมา โดยในปี 2013 ไดเ้ ขา้ ซอ้ื บรษิ ทั Sport-
Data ในสหรฐั อเมรกิ า แลว้ เปลย่ี นชอ่ื เปน็ Sportradar US ซง่ึ ท�ำ ใหส้ ามารถเขา้ ถงึ ขอ้ มลู กฬี า
สหรฐั อเมรกิ าอกี กวา่ 40 ประเภท 800 ลกี ในปจั จบุ นั สปอรต์ เรดารส์ ามารถเขา้ ถงึ ขอ้ มลู การ
แขง่ ขนั ทว่ั โลกไดแ้ ลว้ ถงึ 325,000 รายการ

ดว้ ยพลงั แหง่ ขอ้ มลู กฬี าระดบั มหาศาลทม่ี อี ยู่ และความสามารถทจ่ี ะเขา้ ถงึ ขอ้ มลู การพนนั
ทายผลการแขง่ ขนั กฬี า สปอรต์ เรดารไ์ ดเ้ รม่ิ ใหบ้ รกิ ารเฝา้ ระวงั และตรวจจบั การทจุ รติ ในวงการ
กฬี า (Sport integrity service) ในปี 2005 โดยรว่ มมอื กบั สมาพนั ธฟ์ ตุ บอลแหง่ เยอรมนั ใช้
ระบบการเตอื นภยั ลว่ งหนา้ (Early Warning System) เพอ่ื ตรวจจบั ทจุ รติ ในฟตุ บอลบนุ เดสลกี า้
จนน�ำ ไปสกู่ ารจบั กมุ โรเบริ ต์ ฮอยเซอร์ ผตู้ ดั สนิ ทพ่ี บวา่ มกี ารลอ็ กผลการแขง่ ขนั และยงั พนนั
การแขง่ ขนั ในแมตชท์ ต่ี วั เองท�ำ หนา้ ท่ี และขยายผลไปสกู่ ารจบั กมุ นกั เตะ กรรมการ ทมี งานทม่ี ี
สว่ นรว่ มในการลม้ บอล เปน็ ตน้

ตอ่ มา สปอรต์ เรดารไ์ ดเ้ พม่ิ ระบบจบั ตาการแขง่ ขนั (live monitoring) และพฒั นาขน้ึ เปน็
ระบบตรวจสอบทจุ รติ (Fraud Detection System: FDS) ทน่ี �ำ มาใชอ้ ยใู่ นปจั จบุ นั

ระบบ FDS จะท�ำ การสงั เกตพฤตกิ รรมการแขง่ ขนั ในสนาม จากเทปบนั ทกึ ภาพการแขง่ ขนั
เพอ่ื วเิ คราะหพ์ ฤตกิ รรมไมช่ อบมาพากล และท�ำ การเปรยี บเทยี บกบั รปู แบบทไ่ี มช่ อบมาพากล
ในการเลน่ พนนั ทายผลการแขง่ ขนั จากในเวบ็ ไซตก์ ารพนนั ตา่ ง ๆ เมอ่ื ตรวจพบความผดิ ปกติ
กจ็ ะท�ำ การวเิ คราะหแ์ ละรายงานไปยงั หนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ งเพอ่ื ด�ำ เนนิ การสบื สวนสอบสวน โดย
ในปี 2015 ไดม้ กี ารน�ำ ระบบ FDS มาตรวจสอบการแขง่ ขนั 11 ชนดิ กฬี า รวม 65,000 แมตช์
และยงั ไดเ้ ปดิ รบั เบาะแสความผดิ ปกตจิ ากผใู้ หบ้ รกิ ารพนนั กฬี าอกี ถงึ ประมาณ 450 ราย

ดว้ ยประสบการณใ์ นการตรวจจบั ทจุ รติ กฬี า สปอรต์ เรดาร์ไดม้ กี ารจดั อบรมใหค้ วามรแู้ กผ่ ทู้ ่ี
เกย่ี วขอ้ งในเรอ่ื งตลาดการพนนั ทายผลกฬี า รปู แบบตา่ ง ๆ ทใ่ี ชใ้ นการลอ็ กผลการแขง่ ขนั วธิ ี

การตรวจจบั การโกงการแขง่ ขนั และลา่ สดุ สปอรต์ เรดาร์ไดร้ ว่ มมอื
กบั AFC เปดิ ตวั แอพพลเิ คชน่ั แจง้ เบาะแสลม้ บอล ในชอ่ื AFC
Integrity App รวมถงึ ไดเ้ ปดิ ชอ่ งทางแจง้ เบาะแสผา่ นเวบ็ ไซต์

ดว้ ยชอ่ งทางเหลา่ นผ้ี ชู้ มกฬี าสามารถมสี ว่ น
รว่ มในการตรวจสอบการทจุ รติ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ได้

อกี เรอ่ื งทน่ี า่ สนใจกค็ อื กระแสการ
พฒั นาระบบปญั ญาประดษิ ฐ์ (Artificial
Inteligence: A.I.) อยา่ งกา้ วกระโดดใน
ชว่ งไมก่ ป่ี มี าน้ี ทเ่ี ขา้ มามบี ทบาทมากขน้ึ ใน
การชว่ ยวเิ คราะหข์ อ้ มลู ขนาดใหญ่ จะถกู
น�ำ มาใชก้ บั ระบบตรวจจบั ทจุ รติ กฬี าในอนาคต
ดว้ ยหรอื ไม่ คงเปน็ สง่ิ ทต่ี อ้ งตดิ ตามดกู นั ตอ่ ไป

ทนั เกม
12

หลายคนทอ่ี า่ นถงึ ตรงนจ้ี ะเหน็ ภาพทช่ี ดั เจนมากขน้ึ แลว้ วา่ ในดา้ นหนง่ึ ขอ้ มลู กฬี าระดบั
มหาศาลทส่ี ปอรต์ เรดารส์ ามารถเขา้ ถงึ ไดถ้ กู น�ำ ไปใชป้ ระโยชนแ์ กธ่ รุ กจิ การพนนั ทายผลการ
แขง่ ขนั กฬี า แตใ่ นอกี ดา้ นหนง่ึ ขอ้ มลู การพนนั กฬี าระดบั มหาศาลไมน่ อ้ ยไปกวา่ (หรอื อาจจะ
มากกวา่ ดว้ ย) กถ็ กู น�ำ มาใชป้ ระโยชนใ์ นการตรวจจบั ทจุ รติ กฬี าและปกปอ้ งวงการกฬี าเอาไวจ้ าก
ธรุ กจิ การพนนั

การจะท�ำ ความเขา้ ใจบทบาททด่ี เู หมอื นจะขดั แยง้ ในตวั เองน้ี ตอ้ งพจิ ารณาจากขอ้ เทจ็ จรงิ
ทว่ี า่ ส�ำ หรบั ประเทศทก่ี ารพนนั ทายผลการแขง่ ขนั กฬี าเปน็ สง่ิ ทถ่ี กู กฎหมาย รฐั มบี ทบาทส�ำ คญั
ทจ่ี ะตอ้ งการนั ตวี า่ การพนนั จะมขี น้ึ อยา่ งโปรง่ ใสและเปน็ ธรรม ดงั ตวั อยา่ งของวตั ถปุ ระสงคข์ อ้
หนง่ึ ทร่ี ะบไุ วใ้ นกฎหมายการพนนั ของประเทศองั กฤษ

“การเลน่ ไมซ่ อ่ื ” ในวงการกฬี า อาทเิ ชน่ การลม้ กฬี า ลอ็ กผลการแขง่ ขนั หรอื การทผ่ี มู้ ี
สว่ นเกย่ี วขอ้ งกบั การแขง่ ขนั กลายมาเปน็ ผเู้ ลน่ พนนั ผลการแขง่ ขนั นน้ั ๆ เสยี เอง นอกจากสง่
ผลท�ำ ลายวงการกฬี าแลว้ ยงั สง่ ผลเสยี ตอ่ อตุ สาหกรรมการพนนั กฬี าดว้ ย เพราะการโกงผล
การแขง่ ขนั กไ็ มต่ า่ งอะไรกบั การโกงการพนนั ทายผลกฬี า ผทู้ เ่ี สยี หายกค็ อื นกั พนนั รวมไปถงึ
เจา้ ของเวบ็ ไซตก์ ารพนนั รายอน่ื ๆ ทไ่ี มร่ ถู้ งึ ขอ้ มลู การโกงนน่ั เอง

ดงั นน้ั ธรุ กจิ การพนนั กฬี าจงึ ตอ้ งถกู กดี กนั ออกไปจากวงการกฬี าอยา่ งเดด็ ขาด เมอ่ื ใด
กต็ ามท่ี 2 พน้ื ทน่ี เ้ี คลอ่ื นตวั เขา้ มาทบั ซอ้ นกนั เมอ่ื นน้ั แฟนกฬี ากจ็ ะหมดศรทั ธาในกฬี าทต่ี นชน่ื
ชอบ และเหลา่ นกั พนนั กจ็ ะหมดความมน่ั ใจทจ่ี ะเลน่ พนนั โดยไมถ่ กู โกงผลการแขง่ ขนั วงการ
กฬี าจะสญู เสยี เกยี รตแิ หง่ ความเปน็ มอื อาชพี และธรุ กจิ การพนนั ทายผลกฬี าจะหมดสน้ิ ความไว้
วางใจวา่ จะสามารถจดั การพนนั ไดอ้ ยา่ งเปน็ ธรรมและโปรง่ ใส

‘สปอรต์ เรดาร’์ จงึ มบี ทบาทในฐานะธรุ กจิ ทอ่ี ยตู่ รงกลางระหวา่ งวงการกฬี าและ
อตุ สาหกรรมการพนนั กฬี า เปน็ ผทู้ ถ่ี อื คบไฟแหง่ ขอ้ มลู ขนาดใหญ่ คอยสอดสอ่ งตรวจตรา
ความไมช่ อบมาพากลทธ่ี รุ กจิ การพนนั อาจก�ำ ลงั พยายามคบื คลานเขา้ มาเลน่ ไมซ่ อ่ื กบั วงการกฬี า
ทง้ั นเ้ี พอ่ื ปกปอ้ งวงการกฬี าจากธรุ กจิ การพนนั และในอกี ดา้ นหนง่ึ เพอ่ื ปกปอ้ งอตุ สาหกรรมการ
พนนั จากการท�ำ ลายตวั มนั เอง

ทนั เกม
13

เรื่องจากศนู ย์ศึกษาปัญหาการพนนั
ปยิ อร เปล่ยี นผดงุ

มาตรการทางกฎหมาย
ในการควบคมุ

การพนนั ออนไลน์

การพนนั ออนไลนม์ แี นวโนม้ ทจ่ี ะเตบิ โตและไดร้ บั ความนยิ มมากขน้ึ เนอ่ื งจากความ
ไรข้ อบเขต (borderless) และการไมเ่ ปดิ เผยตวั ตน (anonymity) ของผใู้ ช้ อนั เปน็
ลกั ษณะเฉพาะตวั ของโลกอนิ เทอรเ์ นต็ เออ้ื ใหก้ ารพนนั ออนไลนม์ คี วามสะดวกสบาย
ในการเขา้ ถงึ มากกวา่ เดมิ

การขยายตวั ของการพนนั ออนไลนท์ �ำ ใหเ้ กดิ ความตน่ื ตวั ในหลายดา้ น รวมถงึ ดา้ นกฎหมาย
หลายประเทศไดท้ บทวนและศกึ ษามาตรการทางกฎหมายทส่ี ามารถน�ำ มาใชใ้ นการควบคมุ การ
พนนั ออนไลน์ ทง้ั เพอ่ื แกป้ ญั หาเฉพาะหนา้ และเพอ่ื น�ำ ไปใชค้ วบคมุ การพนนั ออนไลนใ์ นอนาคต
ประเทศไทยกเ็ ปน็ หนง่ึ ในประเทศมคี วามเคลอ่ื นไหวในการแสวงหามาตรการทางกฎหมายมา
รองรบั ปรากฏการณก์ ารพนนั ออนไลน์

ปจั จบุ นั มาตรการทางกฎหมายทไ่ี ทยน�ำ มาใชร้ บั มอื กบั การพนนั ออนไลนแ์ ละการพนนั
ประเภทอน่ื ทก่ี ฎหมายการพนนั ไมไ่ ดบ้ ญั ญตั ไิ ว้ คอื การอาศยั ความตามมาตรา 4 ทวแิ หง่ พระ
ราชบญั ญตั กิ ารพนนั พ.ศ. 2478 ถอื วา่ การพนนั ออนไลนเ์ ปน็ การเลน่ พนนั ทผ่ี ดิ กฎหมาย และ
น�ำ เอามาตรการปดิ กน้ั การเขา้ ถงึ หรอื ‘บลอ็ ก’ เวบ็ ไซตท์ เ่ี ปดิ ใหม้ กี ารพนนั ออนไลน์ โดยถอื วา่
เขา้ ขา่ ยเนอ้ื หาทข่ี ดั ตอ่ ศลี ธรรมอนั ดี ตามมาตรา 20 แหง่ พ.ร.บ. การกระท�ำ ความผดิ ทาง
คอมพวิ เตอร์ พ.ศ. 2551

สว่ นการแกไ้ ขปรบั ปรงุ กฎหมายเพอ่ื รบั มอื กบั การพนนั ออนไลนน์ น้ั ในรา่ งพระราชบญั ญตั ิ
การพนนั ทผ่ี า่ นการพจิ ารณาของคณะกรรมการกฤษฎกี าเมอ่ื พ.ศ. 2559 ไดเ้ พม่ิ บทบญั ญตั ทิ ่ี
เกย่ี วเนอ่ื งกบั การพนนั ออนไลนไ์ วใ้ นมาตรา 36 โดยบญั ญตั ใิ ห้ การจดั ใหม้ กี ารเลน่ หรอื การพนนั
“ใชว้ ธิ กี ารสอ่ื สารทห่ี า่ งกนั โดยระยะทาง หรอื สง่ ขอ้ ความ ผา่ นคลน่ื ความถว่ี ทิ ยุ ทางโทรศพั ทห์ รอื
ผา่ นระบบตา่ งๆ หรอื วธิ อี น่ื ใดทม่ี ลี กั ษณะคลา้ ยกนั ” เปน็ ความผดิ และตอ้ งระวางโทษสองเทา่
ของอตั ราโทษส�ำ หรบั การเลน่ พนนั ในสถานทป่ี กติ

ทนั เกม
14

เหน็ ไดว้ า่ มาตรการทางกฎหมายทน่ี �ำ มาใชค้ วบคมุ การพนนั ออนไลนต์ ามรา่ งพระราช
บญั ญตั กิ ารพนนั ของไทยมงุ่ เนน้ ไปทก่ี ารเพม่ิ โทษแกก่ ารกระท�ำ ทม่ี ฐี านความผดิ เดมิ อยแู่ ลว้ และ
การด�ำ เนนิ คดแี กผ่ กู้ ระท�ำ ความผดิ ยงั ตอ้ งอาศยั กฎหมายอน่ื โดยเฉพาะ พ.ร.บ. การกระท�ำ ความ
ผดิ ทางคอมพวิ เตอร์ ซง่ึ อาจกลา่ วไดว้ า่ เปน็ การแกไ้ ขปญั หาทป่ี ลายทาง คอื เปน็ การด�ำ เนนิ การ
ภายหลงั จากทม่ี กี ารกระท�ำ ความผดิ ตามพระราชบญั ญตั กิ ารพนนั เกดิ ขน้ึ แลว้

จากการศกึ ษามาตรการทางกฎหมายทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การพนนั ออนไลนข์ องตา่ งประเทศ เชน่
ในสหราชอาณาจกั รและสหรฐั อเมรกิ า พบวา่ กฎหมายของทง้ั สองประเทศมคี วามหลากหลาย
และไมไ่ ดม้ งุ่ เนน้ ไปทก่ี ารลงโทษผปู้ ระกอบกจิ การและผเู้ ลน่ การพนนั ออนไลนแ์ ตเ่ พยี งอยา่ งเดยี ว
แตม่ กี ารสรา้ งขอ้ จ�ำ กดั ทางกฎหมาย การวางกรอบกจิ กรรมการพนนั ออนไลนท์ ท่ี �ำ ไดอ้ ยา่ งถกู
กฎหมาย การวางระบบควบคมุ และตรวจสอบการท�ำ กจิ กรรมการพนนั ออนไลนเ์ อาไวค้ รอบคลมุ
หลายดา้ น ตง้ั แตจ่ ดุ เรม่ิ ตน้ ของการด�ำ เนนิ กจิ กรรมพนนั ออนไลนไ์ ปจนถงึ การด�ำ เนนิ การกบั ผทู้ ่ี
ฝา่ ฝนื กฎหมาย ตวั อยา่ งเชน่

พระราชบญั ญตั กิ ารพนนั ค.ศ. 2005 ขององั กฤษ
ไดข้ ยายขอบเขตของกฎหมายการพนนั ใหค้ รอบคลมุ
ไปถงึ การพนนั ทเ่ี ลน่ ผา่ นเทคโนโลยสี ารสนเทศหรอื การ
โทรคมนาคมอน่ื โดยบญั ญตั บิ ทนยิ ามของการพนนั ระยะ
ไกล (remote gambling) เอาไวใ้ นมาตรา 4 วา่ เปน็ “การ
พนนั ทบ่ี คุ คลเขา้ รว่ มเลน่ ไดโ้ ดยวธิ กี ารทางโทรคมนาคมใน
ระยะไกล” ซง่ึ ครอบคลมุ การพนนั ผา่ นอปุ กรณห์ รอื อาศยั
สอ่ื โทรคมนาคมทกุ ประเภท ไมว่ า่ จะเปน็ (1) อนิ เทอรเ์ นต็
(2) โทรศพั ท์ (3) โทรทศั น์ หรอื (4) วทิ ยุ และยงั รวมไปถงึ
(5) เทคโนโลยอี เิ ลก็ ทรอนกิ สอ์ น่ื ๆ ทอ่ี �ำ นวยความสะดวก
ในการสอ่ื สาร เพอ่ื เปดิ ชอ่ งเอาไวส้ �ำ หรบั กรณที ม่ี กี ารพฒั นา
สอ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ สห์ รอื เทคโนโลยโี ทรคมนาคมอน่ื ๆ ใน
อนาคต

โดยภาพรวม มาตรการทางกฎหมายทใ่ี ชใ้ นการ
ควบคมุ การพนนั ออนไลนข์ องสหราชอาณาจกั รมงุ่ เนน้ ไปท่ี
องคป์ ระกอบในการด�ำ เนนิ กจิ การของผปู้ ระกอบธรุ กจิ การ
พนนั ออนไลนอ์ ยา่ งรอบดา้ น นบั แตส่ อ่ื หรอื อปุ กรณท์ ใ่ี ชใ้ น
การเลน่ พนนั ออนไลน์ ไปจนถงึ การจ�ำ กดั พน้ื ทใ่ี นการให้
บรกิ ารการพนนั ออนไลน์ โดยผา่ นการกลน่ั กรองและการ
ออกใบอนญุ าตของคณะกรรมาธกิ ารการพนนั (Gambling
Commission) ซง่ึ เปน็ หนว่ ยงานผมู้ อี �ำ นาจในการพจิ ารณา
กจิ กรรมการพนนั เปน็ การเฉพาะ

ทันเกม
15

การควบคมุ การพนนั ออนไลนข์ อง
สหรฐั อเมรกิ า กฎหมายระดบั รฐั บาลกลาง
ไดว้ างมาตรการทม่ี งุ่ เนน้ ควบคมุ การใชส้ อ่ื
โทรคมนาคมในการโฆษณาและเผยแพรข่ อ้ มลู
เพอ่ื เชญิ ชวนใหม้ าเลน่ พนนั ออนไลน์ และ
ควบคมุ การท�ำ ธรุ กรรมทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การพนนั
ออนไลนเ์ ปน็ หลกั ปรากฏอยใู่ นกฎหมายหลกั
2 ฉบบั ไดแ้ ก่ Wire Act หรอื Federal Wire
Act 1968 และ UIGEA หรอื Unlawful Internet
Gambling Enforcement Act 2006

Wire Act คอื กฎหมายควบคมุ การใชส้ อ่ื ของธรุ กจิ การพนนั เปน็ กฎหมายทอ่ี อกมาเพอ่ื
ปอ้ งปรามอาชญากรรม โดยเฉพาะการท�ำ ธรุ กรรมของกลมุ่ องคก์ รอาชญากรรม (organized
crime) ทอ่ี าจใชส้ อ่ื โทรคมนาคมและการพนนั เปน็ ชอ่ งทางในการสง่ เงนิ หรอื ทรพั ยส์ นิ และ
จดั การกบั ปญั หาการเลน่ พนนั ผา่ นระบบโทรคมนาคมระยะไกลในยคุ เรม่ิ แรก คอื โทรทศั นแ์ ละ
โทรศพั ท์ มสี าระส�ำ คญั วา่ การใชร้ ะบบสอ่ื สารโทรคมนาคมเปน็ สอ่ื การพนนั ขนั ตอ่ หรอื เพอ่ื
เผยแพรข่ อ้ มลู เกย่ี วกบั สถานทท่ี จ่ี ดั ใหม้ กี ารเลน่ การพนนั หรอื กจิ กรรมการพนนั หรอื เพอ่ื ใชท้ �ำ
ธรุ กรรมสง่ เงนิ เดมิ พนั ใหแ้ กล่ กู คา้ เปน็ ความผดิ ตามกฎหมาย แตม่ ปี ญั หาในการตคี วามวา่ จะน�ำ
มาปรบั ใชก้ บั การพนนั ออนไลนซ์ ง่ึ เปน็ เทคโนโลยที เ่ี กดิ ขน้ึ มาไดห้ รอื ไม่ เพราะกระทรวงยตุ ธิ รรม
สหรฐั ฯ เหน็ วา่ การพนนั ออนไลนท์ กุ กรณตี กอยใู่ นบงั คบั ของกฎหมายนท้ี ง้ั หมด แตศ่ าลสหรฐั ฯ
เหน็ วา่ ควรจะหมายความเฉพาะการพนนั ออนไลนท์ ท่ี �ำ เปน็ ธรุ กจิ เทา่ นน้ั ท�ำ ใหใ้ นทางปฏบิ ตั ิ
Wire Act น�ำ มาใชบ้ งั คบั กบั การพนนั ออนไลนไ์ ดบ้ างกรณเี ทา่ นน้ั

UIGEA คอื กฎหมายวา่ ดว้ ยการพนนั ทางอนิ เทอรเ์ นต็ ทไ่ี มช่ อบดว้ ยกฎหมาย รฐั สภาสหรฐั ฯ
ตรากฎหมายนม้ี าใชค้ วบคมุ การพนนั ทางอนิ เทอรเ์ นต็ โดยตรง โดยมงุ่ เนน้ ตดั เสน้ ทางในการถา่ ยเท
เงนิ ทนุ ของธรุ กจิ การพนนั และลดทอนความสะดวกของการท�ำ ธรุ กรรมทางอเิ ลก็ ทรอนกิ สท์ เ่ี กย่ี ว
เนอ่ื งกบั การพนนั โดยเฉพาะกรณกี ารเลน่ พนนั ขา้ มรฐั หรอื ขา้ มชาติ เชน่ หา้ มมใิ หย้ อมรบั ช�ำ ระเงนิ
ทไ่ี ดจ้ ากการพนนั ทางอนิ เทอรเ์ นต็ ก�ำ หนดโทษปรบั หรอื จ�ำ คกุ หรอื ทง้ั จ�ำ คกุ และปรบั แกบ่ คุ คล
ทย่ี อมรบั ช�ำ ระเงนิ จากธรุ กจิ การพนนั หรอื การเดมิ พนนั หรอื บคุ คลอน่ื ทร่ี วู้ า่ มสี ว่ นเกย่ี วขอ้ งกบั
การพนนั ทางอนิ เทอรเ์ นต็ ทม่ี ชิ อบดว้ ยกฎหมาย และใหห้ นว่ ยงานรฐั ทม่ี อี �ำ นาจตามกฎหมาย
สามารถสง่ั ปดิ หรอื บลอ็ กเวบ็ ไซตส์ ง่ั ปดิ เวบ็ ไซต์ ทท่ี �ำ ธรุ กรรมทางการเงนิ ทล่ี ะเมดิ กฎหมายได้
เปน็ ตน้

ทนั เกม
16

โดยภาพรวม มาตรการทางกฎหมายทน่ี �ำ มาใชใ้ นการควบคมุ การพนนั ออนไลนข์ อง
สหรฐั อเมรกิ าทม่ี ี 2 แนวทาง คอื จ�ำ กดั การโฆษณาและการเผยแพรข่ อ้ มลู เกย่ี วกบั การจดั ให้
มกี ารเลน่ พนนั ผา่ นสอ่ื โทรคมนาคมและเทคโนโลยสี ารสนเทศ และ จ�ำ กดั เสน้ ทางการท�ำ ธรุ กรรม
ของผปู้ ระกอบธรุ กจิ การพนนั ออนไลนก์ บั ผเู้ ลน่ พนนั โดยมวี ตั ถปุ ระสงคท์ แ่ี ทจ้ รงิ คอื การสรา้ ง
อปุ สรรคในการด�ำ เนนิ ธรุ กจิ การพนนั ออนไลนท์ ง้ั แกผ่ เู้ ลน่ พนนั และผทู้ ท่ี �ำ ธรุ กจิ การพนนั ออนไลน์
เมอ่ื ไมไ่ ดร้ บั ความสะดวกในการเขา้ ถงึ กจิ กรรมการพนนั ออนไลน์ แรงจงู ใจในการเขา้ ถงึ และการ
ด�ำ เนนิ ธรุ กจิ ยอ่ มลดลง ผลทไ่ี ดจ้ ากมาตรการจ�ำ กดั การเขา้ ถงึ จงึ เปน็ การชะลอการเตบิ โตของ
กจิ กรรมการพนนั ออนไลนไ์ ปในตวั

ถงึ เวลาทป่ี ระเทศไทยตอ้ งปรบั ปรงุ กฎหมายการพนนั สรา้ งมาตรการทางกฎหมาย
ควบคมุ การพนนั ออนไลนท์ ม่ี คี วามรดั กมุ รอบดา้ น และมปี ระสทิ ธภิ าพ โดยอาจพจิ ารณาจาก
ตวั อยา่ งมาตรการทางกฎหมายทใ่ี ชใ้ นการควบคมุ การพนนั ออนไลนข์ องสหราชอาณาจกั รและ
สหรฐั อเมรกิ า ซง่ึ มจี ดุ รว่ มทเ่ี หมอื นกนั คอื การก�ำ หนดนยิ ามศพั ทท์ เ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การพนนั และ
ก�ำ หนดขอบเขตการบงั คบั ใชไ้ วอ้ ยา่ งชดั เจน ทง้ั อปุ กรณ์ วธิ กี าร และบคุ คลทอ่ี ยภู่ ายใตบ้ งั คบั
ของกฎหมาย วตั ถปุ ระสงคห์ ลกั ของกฎหมายตอ้ งมงุ่ เนน้ ไปทก่ี ารสรา้ งมาตรการปอ้ งกนั และ
ตรวจสอบกจิ กรรมการพนนั ออนไลนต์ ง้ั แตต่ น้ ทาง ไมค่ วรมงุ่ เนน้ ไปทก่ี ารด�ำ เนนิ คดอี าญาเปน็
หลกั ดงั การบงั คบั ใชก้ ฎหมายการพนนั ของไทยในปจั จบุ นั  

ทนั เกม
17

สรรหามาเลา่
เฮลิคอน

หลกั สตู ร

ในยคุ ดจิ ติ อล สง่ิ ตา่ ง ๆ ในชวี ติ ประจ�ำ วนั ไดท้ ยอยเขา้ สโู่ ลกออนไลน์ ไมเ่ วน้
แมแ้ ตก่ ฬี า การเตบิ โตของธรุ กจิ อสี ปอรต์ อยา่ งกา้ วกระโดดในชว่ งไมก่ ป่ี ี
ทผ่ี า่ นมา ท�ำ ใหส้ ถาบนั การศกึ ษาตอ้ งเรง่ สรา้ งคนเขา้ สตู่ ลาดแรงงานอสี ปอรต์

อสี ปอรต์ (E-Sports) หรอื อเิ ลก็ ทรอนกิ สปอรต์ (Electronic Sports) คอื การ
แขง่ ขนั เลน่ เกมหรอื วอี โี อเกม จดั เปน็ หนง่ึ ในธรุ กจิ ดาวรงุ่ แหง่ ทศวรรษทม่ี แี นวโนม้ เตบิ โต
ตอ่ เนอ่ื ง สง่ ผลใหเ้ กดิ ความตอ้ งการคนท�ำ งานในสายอาชพี นห้ี ลายดา้ น ดงั นน้ั สถาบนั
การศกึ ษาในหลายประเทศจงึ เรม่ิ ทยอยเปดิ สอนหลกั สตู รอสี ปอรต์ ไมว่ า่ จะเปน็ ใน
ซกี โลกตะวนั ตก เชน่ สหรฐั อเมรกิ า องั กฤษ ฝรง่ั เศส นอรเ์ ว สวเี ดน ฯลฯ หรอื ซกี
โลกตะวนั ออก เชน่ เกาหลใี ต้ ไตห้ วนั ญป่ี นุ่ จนี มาเลเซยี ฯลฯ รวมถงึ ประเทศไทย
ตวั อยา่ งเชน่

มหาวทิ ยาลยั จงุ องั โรงเรยี นโตเกยี วอนเิ มะ

Chung-Ang University Tokyo School of Anime

มหาวทิ ยาลยั ระดบั Top 10 ของ โรงเรยี นอาชวี ศกึ ษาทม่ี ชี อ่ื เสยี งในการ
ประเทศเกาหลใี ต้ เปดิ สาขาอสี ปอรต์ ภายใต้ สอนเกย่ี วกบั อนเิ มชน่ั ทง้ั การพากยเ์ สยี ง
คณะวทิ ยาศาสตรก์ ารกฬี า มงุ่ ปน้ั นกั กฬี าให้ งานโปรดกั ชน่ั ดไี ซน์ หรอื ธรุ กจิ ตา่ ง ๆ
มศี กั ยภาพเพอ่ื เขา้ สกู่ ารแขง่ ขนั ผสู้ มคั รเขา้ ไดเ้ ปดิ สอนเรอ่ื งอสี ปอรต์ 4 คอรส์ (major)
เรยี นสาขานต้ี อ้ งทดสอบการเลน่ เกม คะแนน
สอบแบง่ เปน็ 2 สว่ น คอื รอ้ ยละ 20 เปน็ e-sports general pro gamer
ความสามารถในการปฏบิ ตั ิ และรอ้ ยละ 80 e-sports caster
เปน็ คะแนนประสบการณก์ ารไดร้ บั รางวลั e-sports publicity promotion
e-sports event staff

ทนั เกม
18

มหาวทิ ยาลยั แหง่ ยทู าห์

University of Utah

ประเทศสหรฐั อเมรกิ า เปดิ หลกั สตู ร
ปรญิ ญาตรสี าขาวทิ ยาศาสตรเ์ กมส์ (B.S. in
Games) เนน้ สอนเรอ่ื งการออกแบบและ
พฒั นาเกม และหลกั สตู รปรญิ ญาโทสาขา
ศลิ ปะและวศิ วกรรมความบนั เทงิ (Master
of Entertainment Arts and Engineering
degree : MEAE) เปน็ ปรญิ ญารว่ มกบั สาขา
บรหิ าร มเี นอ้ื หาคลอบคลมุ ถงึ Games Art,
Game Engineering, Game Production
และ Technical Art

มหาวทิ ยาลยั สแตฟฟอรด์ เชยี ร์

Staffordshire University

ประเทศองั กฤษ กม็ หี ลกั สตู รปรญิ ญา
ตรบี รหิ ารธรุ กจิ อสี ปอรต์ ชอ่ื BA (Hons) 2
สาขาวชิ า คอื Game Studies และ Events
Management

ส�ำ หรบั ประเทศไทย หลายมหาวทิ ยาลยั เรม่ิ มหี ลกั สตู รเกย่ี วกบั อสี ปอรต์ เชน่ คณะดจิ ทิ ลั
มเี ดยี มหาวทิ ยาลยั ศรปี ทมุ เปดิ หลกั สตู ร การออกแบบอนิ เทอรแ์ อคทฟี และเกม, วทิ ยาลยั
ครเี อทฟี ดไี ซน์ แอนด์ เอน็ เตอรเ์ ทนเมนตเ์ ทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั ธรุ กจิ บณั ฑติ ย์ เปดิ หลกั สตู ร
วทิ ยาศาสตรบณั ฑติ สาขาวชิ าการออกแบบเชงิ โตต้ อบและการพฒั นาเกม, คณะเทคโนโลยี
สารสนเทศและนวตั กรรม มหาวทิ ยาลยั กรงุ เทพ เปดิ หลกั สตู ร วทิ ยาศาสตรบณั ฑติ สาขาวชิ า
เกมและสอ่ื เชงิ โตต้ อบ เปน็ ตน้

ทน่ี า่ สนใจ ขณะทห่ี ลกั สตู รอสี ปอรต์ ในหลายสถาบนั ใหท้ นุ การศกึ ษากบั นกั กฬี าอสี ปอรต์
ทวา่ การเรยี นการสอนสว่ นใหญก่ ลบั มงุ่ เนน้ สรา้ งบคุ ลากรสนบั สนนุ ธรุ กจิ อสี ปอรต์ เชน่ ผู้
ออกแบบและพฒั นาเกม ผดู้ แู ลเกม โคช้ ผจู้ ดั การทมี ผจู้ ดั การแขง่ ขนั กรรมการ นกั พากษ์ นกั
สรา้ งคอนเทนต์ เปน็ ตน้

เมอ่ื อสี ปอรต์ เปน็ กฬี า ทกุ หลกั สตู รควรเนน้ ย�ำ้ เรอ่ื ง “การหา้ มนกั กฬี าและผมู้ สี ว่ นเกย่ี วขอ้ ง
กบั กฬี าอสี ปอรต์ ยงุ่ เกย่ี วกบั การพนนั อสี ปอรต์ ” และจะดกี วา่ นน้ั หากวงการอสี ปอรต์ มขี อ้ หา้ มไม่
ใหธ้ รุ กจิ การพนนั ยงุ่ เกย่ี วกบั ธรุ กจิ เกมหรอื การแขง่ ขนั อสี ปอรต์ โดยเดด็ ขาด เพอ่ื ท�ำ ใหอ้ สี ปอรต์
เปน็ กฬี าทป่ี ราศจากการลอ็ กผลการแขง่ ขนั ซง่ึ เปน็ ปญั หาส�ำ คญั ในวงการกฬี าหลายประเภท

ทันเกม
19

บทความ
พงศกร เรอื งเดชขจร

LOOT
BOX

กลอ่ งรางวลั
หรอื การพนนั ไอเทม ?

ณ วนั น้ี เปน็ ทท่ี ราบกนั ดวี า่ การเลน่ เกมทง้ั ระบบเกมคอมพวิ เตอร์ คอนโซล และบนมอื ถอื
ไดร้ บั ความนยิ มอยา่ งแพรห่ ลายไปทว่ั โลก สงั เกตไดจ้ ากจ�ำ นวนรายการการแขง่ ขนั และ
เงนิ รางวลั ทม่ี มี ากขน้ึ อยา่ งตอ่ เนอ่ื งทกุ ปี เปน็ เหตใุ หบ้ รษิ ทั ผผู้ ลติ เกมชอ่ื ดงั หลายรายฉวย
โอกาสแสวงหาก�ำ ไรเพม่ิ ขน้ึ โดยใชโ้ มเดล Loot Box

Loot Box คอื โมเดลธรุ กจิ หนง่ึ ทไ่ี ดร้ บั ความนยิ มในกลมุ่ บรษิ ทั ผผู้ ลติ เกม เนอ่ื งจากความ
ส�ำ เรจ็ ในการสรา้ งรายไดข้ องคา่ ย Blizzard ผผู้ ลติ เกม Overwatch เกมการยงิ ประเภท First
Person Shooting ท�ำ ใหบ้ รษิ ทั ผผู้ ลติ เกมรายอน่ื พากนั เดนิ ตามโมเดลน้ี

ไมว่ า่ จะใชช้ อ่ื Loot Box, Gift Box, หรอื Lucky Box ชอ่ื ทง้ั หมดนม้ี คี วามหมายเหมอื นกนั คอื
กลอ่ งทบ่ี รรจุ ‘ของ’ หรอื ‘ไอเทม’ (item) ภายในเกม เมอ่ื ผเู้ ลน่ เปดิ กลอ่ ง ระบบเกมจะท�ำ การ
สมุ่ ‘ของ’ ใหผ้ เู้ ลน่ หนง่ึ ชน้ิ หรอื ตามจ�ำ นวนทเ่ี กมก�ำ หนดไว้ โดย ‘ของ’ ภายในกลอ่ งอาจจะเปน็
เครอ่ื งแตง่ กายพเิ ศษ ของใชแ้ ปลกตา อปุ กรณเ์ พม่ิ ความสามารถ ฯลฯ

ผเู้ ลน่ จะมโี อกาสไดร้ บั Loot Box จากการเลน่ เกม เชน่ ไดร้ บั รางวลั จากการชนะการแขง่ ขนั
สามารถสะสมเงนิ ภายในเกมมาซอ้ื เปน็ ตน้ แตส่ ว่ นใหญผ่ เู้ ลน่ มกั ใชเ้ งนิ จรงิ ซอ้ื Loot Box เพอ่ื
จะไดม้ โี อกาสได้ ‘ของ’ ทต่ี อ้ งการเพม่ิ มากขน้ึ และรวดเรว็ ขน้ึ

ในขณะเดยี วกนั บรษิ ทั เกมจงู ใจผเู้ ลน่ ดว้ ยการก�ำ หนดราคาขายเปน็ แพค็ เกจ ยง่ิ ซอ้ื จ�ำ นวน
กลอ่ งมาก ราคาตอ่ กลอ่ งจะยง่ิ ถกู ลง เชน่ เกม Overwatch ตง้ั ราคาเรม่ิ ตน้ ท่ี 2 Loot Boxes
1.99 ดอลลารส์ หรฐั หรอื ประมาณกลอ่ งละ 1 ดอลลารส์ หรฐั ถา้ ซอ้ื 50 Loot Boxes ราคาอยู่
ท่ี 39.99 ดอลลารส์ หรฐั หรอื ประมาณกลอ่ งละ 0.8 ดอลลารส์ หรฐั และบรษิ ทั ยงั มกี ารจดั โปร
โมชน่ั จดั ชว่ งเวลาพเิ ศษในการเพม่ิ โอกาสการไดร้ บั ‘ของ’ หายาก หรอื มกี ารปลอ่ ย ‘ของ’ หา
ยาก จ�ำ กดั จ�ำ นวน หรอื ‘ของ’ ทม่ี เี ฉพาะเทศกาล เปน็ ระยะ ๆ เพอ่ื เรา้ ใจใหผ้ เู้ ลน่ เกมตอ้ งการ
ซอ้ื Loot Box

ทนั เกม
20

2 Loot Boxes - USD 1.99
5 Loot Boxes - USD 4.99
11 Loot Boxes - USD 9.99
24 Loot Boxes - USD 19.99
50 Loot Boxes - USD 39.99

หลายคนมองวา่ Loot Box เปน็ เพยี งวธิ กี ารในการหารายไดข้ องบรษิ ทั ผผู้ ลติ เกม และคณะ
กรรมการจดั เรตตง้ิ สอ่ื ซอฟตแ์ วรบ์ นั เทงิ ของประเทศสหรฐั อเมรกิ า (Entertainment Software
Rating Board หรอื ESRB) พจิ ารณาวา่ Loot Box เปน็ เครอ่ื งเลน่ สมุ่ รางวลั ทก่ี �ำ หนดใหผ้ เู้ ลน่
มโี อกาสไดร้ บั ‘ของ’ แนน่ อน คลา้ ยกบั การสะสมการด์ เกม ทบ่ี างครง้ั อาจจะมโี อกาสเปดิ ได้
การด์ ทต่ี อ้ งการหรอื อาจจะไดก้ ารด์ ทม่ี อี ยแู่ ลว้ กไ็ ด้

แตค่ นในวงการเกมสว่ นหนง่ึ มองวา่ Loot Box เปน็ การพนนั และ ดร. ลคุ คลารก์ (Dr.
Luke Clark) ผอู้ �ำ นวยการศนู ยว์ จิ ยั การพนนั มหาวทิ ยาลยั บรติ สิ โคลมั เบยี ชว้ี า่ การเปดิ Loot
Box สง่ ผลตอ่ สมองเชน่ เดยี วกบั การลนุ้ ของรางวลั การเลน่ สลอ๊ ตแมชชนี (ซง่ึ เปน็ การพนนั )

ดร. คลารก์ ระบวุ า่ สมองของมนษุ ยท์ กุ คน แมแ้ ตค่ นทเ่ี พง่ิ เลน่ พนนั ครง้ั แรก ลว้ นตอบ
สนองตอ่ ภาวะเกอื บชนะ (เกอื บได)้ แตอ่ าจจะมปี รมิ าณทม่ี ากนอ้ ยแตกตา่ งกนั การเสย่ี งโชค
(สมุ่ ‘ของ’) จะไปกระตนุ้ การท�ำ งานของศนู ยค์ วบคมุ โดพามนี ในสมอง ซง่ึ เปน็ สารเคมที จ่ี ะหลง่ั
เมอ่ื มคี วามสขุ และจะกระตนุ้ ใหผ้ เู้ ลน่ รสู้ กึ วา่ ตนเองตอ้ ง “พยายามอกี หนอ่ ย อยา่ เพง่ิ เลกิ ใกล้
ชนะแลว้ (ใกลจ้ ะไดแ้ ลว้ )” ซง่ึ จะน�ำ ไปสภู่ าวะเสพยต์ ดิ

ทน่ี า่ สนใจ ประเทศญป่ี นุ่ ถอื วา่ กาฉะ (Gacha) หรอื กาฉะปอง (Gachapon) ซง่ึ มโี มเดล
ธรุ กจิ แบบเดยี วกบั Loot Box เปน็ การพนนั เนอ่ื งจากมผี เู้ ลน่ รายหนง่ึ น�ำ เงนิ 700,000 เยน มา
เลน่ เกมตอ่ เนอ่ื ง แตก่ ย็ งั ไมส่ ามารถสมุ่ ได้ ‘ของ’ ทต่ี อ้ งการ ท�ำ ใหม้ กี ารรอ้ งเรยี นไปยงั ส�ำ นกั งาน
คมุ้ ครองผบู้ รโิ ภค (Consumer Affairs Agency : CAA) และมผี เู้ ชย่ี วชาญใหค้ วามเหน็ ตอ่ กรณี
ดงั กลา่ ววา่ “เมอ่ื มกี ารชกั จงู ใหม้ กี ารเลน่ พนนั ในลกั ษณะนไ้ี ด้ กค็ วรมกี ฏหมายหรอื ขอ้ บงั คบั เรอ่ื ง
เเบบนด้ี ว้ ย”

ทนั เกม
21

‘Kampu gacha’
game example

กาฉะปอง เดมิ เปน็ เกมทต่ี อ้ งใชเ้ งนิ เหรยี ญ(จรงิ )หยอดและไข เพอ่ื ใหไ้ ดแ้ คปซลู (หรอื ไข)่ ท่ี
อยภู่ ายในตอู้ อกมา โดยใชห้ ลกั การ ‘สมุ่ ’ วา่ จะไดข้ องเลน่ ขนาดจว๋ิ อะไรในแคปซลู ซง่ึ เปน็ การ
เลน่ เกมแบบจ�ำ นวนจ�ำ กดั ตามปรมิ าณของทถ่ี กู บรรจไุ วภ้ ายในตู้ แตพ่ อบรษิ ทั ผผู้ ลติ เกมมอื ถอื
น�ำ หลกั การนม้ี าใช้ โดยแทนทข่ี องเลน่ ขนาดจว๋ิ ดว้ ย ‘ของ’ หรอื ‘ไอเทม’ (item) ภายในเกม
ท�ำ ใหส้ ามารถสรา้ งแรงจงู ใจไดม้ ากกวา่ และไมม่ ขี อ้ จ�ำ กดั เรอ่ื งจ�ำ นวน สง่ ผลใหผ้ เู้ ลน่ เกมจ�ำ นวน
หนง่ึ สญู เสยี เงนิ จ�ำ นวนมากเพอ่ื เลน่ แบบตอ่ เนอ่ื ง โดยไมส่ ามารถรไู้ ดว้ า่ จะมโี อกาสได้ ‘ของ’
พเิ ศษ จ�ำ นวนจ�ำ กดั ตามทค่ี าดหวงั ไวห้ รอื ไม่

ปญั หาทเ่ี กดิ ขน้ึ สง่ ผลใหเ้ มอ่ื วนั ท่ี 24 มนี าคม 2016 สมาคมเกมออนไลนญ์ ป่ี นุ่ มขี อ้ บงั คบั
ใหบ้ รษิ ทั ทเ่ี ปน็ สมาชกิ ของสมาคมและผปู้ ระกอบการทเ่ี ขา้ รว่ มกบั Mobile Content Forum ถอื
ปฏบิ ตั ิ สรปุ สาระส�ำ คญั ไดด้ งั น้ี

ผเู้ ลน่ เกมสามารถเตมิ เงนิ เกมไดส้ งู สดุ ไมเ่ กนิ 50,000 เยน โดยค�ำ นวณจากการสมุ่
ครง้ั ละ 500 เยน จ�ำ นวน 100 ครง้ั หรอื เทา่ กบั ก�ำ หนดใหผ้ เู้ ลน่ เกมมโี อกาสทจ่ี ะสมุ่
ได้ ‘ของ’ หรอื ‘ไอเทม’ (item) ทต่ี อ้ งการในอตั รารอ้ ยละ 1

บรษิ ทั ผผู้ ลติ เกมตอ้ งประกาศประเภทและจ�ำ นวน ‘ของ’ หรอื ‘ไอเทม’ (item)
ใหช้ ดั เจน
บรษิ ทั ผผู้ ลติ เกมตอ้ งรบั ผดิ ชอบกบั อตั ราทป่ี ระกาศในขอ้ 2 โดยใหเ้ รม่ิ ด�ำ เนนิ การ
ภายในเดอื นเมษายน 2016
ณ วนั น้ี ญป่ี นุ่ มขี อ้ สรปุ ชดั เจนวา่ กาฉะปองเปน็ การพนนั ทต่ี อ้ งควบคมุ ขณะท่ี
คณะกรรมาธกิ ารควบคมุ วดี โี อเกมของประเทศเบลเยยี มมขี อ้ สรปุ วา่ Loot Box ทม่ี กี ารใชจ้ า่ ยเงนิ
จรงิ และพฤตกิ รรมเสพตดิ เขา้ ขา่ ยการพนนั เปน็ อนั ตรายตอ่ สขุ ภาพจติ เยาวชนทอ่ี ายยุ งั นอ้ ย
และเตรยี มควบคมุ ระบบขายเนอ้ื หาเสรมิ ภายในเกมทผ่ี ซู้ อ้ื ไมท่ ราบชดั เจนวา่ จะไดร้ บั ของอะไร
ถา้ ประเทศไทยไมอ่ ยากลา้ หลงั ตอ้ งเรง่ สรา้ งกฎกตกิ ากอ่ นจะเกดิ ปญั หา..ดไี หมครบั

ทนั เกม
22

คลิก
นโี อ

พวคันซนี นั 20 กนั ยายน วนั เยาวชนแหง่ ชาตปิ นี ้ี ผมลงทนุ ไป
งานเสวนา “เยาวชนจะอยอู่ ยา่ งไรในสงั คมนยิ มเสย่ี ง
(พนนั )” ของมลู นธิ ริ ณรงคห์ ยดุ พนนั เพราะรวู้ า่ พ่ี
เตอ๋ ฉนั ทวชิ ธนะเสวี มาพดู บนเวที และตอนทา้ ยงาน
แบบนไ้ี ดเ้ ซลฟก่ี บั พเ่ี ตอ๋ แนน่ อน

เหน็ ชอ่ื งานกพ็ อเดาไดว้ า่ ตอ้ งพดู เรอ่ื งเลน่ พนนั มนั ไมด่ ี เยาวชนยคุ นเ้ี ขา้ ถงึ การพนนั ไดท้ กุ ท่ี
ทกุ เวลา เพราะสอ่ื โซเชยี ลไปไว มแี อพใหโ้ หลด มกี ารสอนวธิ เี ลน่ สารพดั แลว้ กเ็ ลา่ เคสเลน่ ข�ำ ๆ
สดุ ทา้ ยกลายเปน็ คนตดิ พนนั สง่ ผลกระทบตอ่ การเรยี น เสยี เงนิ เสยี เครดติ เสยี อนาคต สรปุ คอื
ใหห้ ยดุ เลน่ พนนั ซะ

แตพ่ เ่ี ตอ๋ ของผมเรยี ลกวา่ บอกวา่ เลน่ พนนั เลก็ นอ้ ยไมก่ ส่ี บิ บาทเพอ่ื สงั สรรคร์ ะหวา่ งเพอ่ื น
สนทิ มติ รสหายเปน็ เรอ่ื งสนกุ เปน็ ความสขุ แตก่ บ็ อกวา่ ถา้ เดมิ พนั สงู เกนิ ไปจะเครยี ด โลกยคุ น้ี
เลย่ี งพนนั ยาก ถา้ คดิ จะเลน่ ตอ้ งมลี มิ ติ ถา้ หมดตอ้ งหยดุ

พเ่ี ตอ๋ บอกวา่ ยคุ นก้ี ารพนนั เขา้ ถงึ เยาวชนมากขน้ึ และสง่ ผลรนุ แรงกวา่ ผใู้ หญ่ เพราะ
เยาวชนสว่ นใหญย่ งั ไมม่ วี จิ ารณญาณทด่ี พี อ บางคนอาจจะไมร่ ดู้ ว้ ยซ�ำ้ วา่ ก�ำ ลงั เลน่ การพนนั
เงนิ ทน่ี �ำ มาเลน่ พนนั กเ็ ปน็ เงนิ จากผปู้ กครอง เพราะยงั ไมม่ รี ายไดเ้ ปน็ ของตวั เอง ถา้ ใชเ้ งนิ
เกนิ ตวั กม็ โี อกาสทจ่ี ะหนั ไปท�ำ สง่ิ ผดิ กฎหมายอน่ื ๆ เพอ่ื หาเงนิ มาเลน่ พนนั
หรอื ใชห้ นพ้ี นนั

โดนสดุ ตอนพเ่ี ตอ๋ เปรยี บการพนนั เหมอื นกบั ไวรสั ผมเหน็ ภาพ
เลยวา่ การพนนั มนั อยรู่ อบตวั เรานแ่ี หละ จะเลน่ หรอื ไมเ่ ลน่
จะตดิ หรอื ไมต่ ดิ มนั ขน้ึ อยกู่ บั ความแขง็ แรงของแตล่ ะคน
และผมเหน็ ดว้ ยกบั พเ่ี ตอ๋ และเพอ่ื นๆ บนเวทวี า่ วคั ซนี
ทจ่ี ะตอ่ สกู้ บั ไวรสั พนนั คอื ความรกั จากคนในครอบครวั

คนในครอบครวั ตอ้ งคยุ กนั เยอะๆ คยุ กนั บน
พน้ื ฐานของความรกั และความเขา้ ใจ ตรงนม้ี นั จะคอย
ฉดุ รง้ั ไมใ่ หเ้ ราพลาด หรอื ถา้ พลาดกไ็ มถ่ ล�ำ ลกึ

ทันเกม
23

เกมพนนั โทษคณุ ลนุ้ รวยลดั
ใครถนดั ทางใดลนุ้ ไดเ้ สยี
ลนุ้ รางวลั ทกุ นาทมี มิ เี พลยี

ออนไลนเ์ คลยี รท์ กุ ปญั หามาถงึ ตวั

โลกพนนั ในออนไลนเ์ รา้ ใจมาก
เลน่ ไมย่ ากหลากหลายแบบแทบหมนุ หวั

ดงึ ดดู ใจใหเ้ ตมิ เงนิ เพลนิ ระรวั
ใครรตู้ วั บงั คบั ใจไมถ่ กู กนิ

เปน็ ไวรสั ไวรา้ ยเกนิ ไวรเ์ ลส
ยงั เปน็ เหตสุ ลดแทบหมดสน้ิ
ทส่ี ดุ แหง่ ความสนกุ สขุ โบยบนิ
กอ่ หนส้ี นิ สรา้ งทกุ ขภ์ ยั ยง่ิ ใหญเ่ กนิ