ความเชื่อในเรื่องขุนช้าง-ขุนแผน

ความเชื่อในเรื่องขนุ ชา้ งชนุ แผน

อทิ ธิพลของความเช่อื

ความเชื่อตะวนั ตก

เทพซสุ /จปู ิ เตอร์ โพไซดอน/เนปจนู

เทพเฮดีส/พลโู ต

ความเชื่อของคนไทย

เมขลา รามสรู เทวดาอารกั ษ์

ความเชื่อในภาคอีสาน

ศาลป่ ตู า บญุ บงั้ ไฟ

กฎหมายตราสามดวง

พระอายการเบดเสรจ

๑๓๗ มาตราหนงึ่ ผใู้ ดส่อท่านวา่ เป็นฉมบ กฤษตยิ า รู้ วา่ น/ยา รู้
วทิ ยาคณุ กระทาให้ทา่ นตาย พิจารณามิเปนสัจแลหากเทษส่อทา่ นดั่งน้ัน ท่านให้
ลงโทษโดยโทษานโุ ทษ แล้วใหไ้ หมขวบคา่ ตวั ผสู้ อ่ ถ้าเปน็ สัจดุจผสู้ ่อ ทา่ นให้ฆา่
มัน ผู้รูค้ ุณวา่ นยาฉมบจะกละกฤติยานนั้ เสีย เพราะมันจะทาไปภายหนา้ สว่ น
ทรัพยส์ ิง่ สนี มันน้ัน ให้เอาเข้าพระคลงั หลวงจงส้ิน

๑๓๘ มาตราหนึง่ ผ้ใู ดด่าท่านว่าเปน็ กระสือ ฉมบ จะกละ กินบุตร
ภรรยาท่านให้ถงึ สิน้ ชีวติ รก็ดี แลกินช้างม้าโคกระบือสรรพสัตว์ของท่านให้
ส้ินชวี ิตกด็ ี แต่มิได้ออกช่อื ฝา่ ยข้างหน่งึ ออกเจบมากล่าวหาทา่ นว่าๆมไิ ด้เลย
เพราะเหตดุ ่ามิไดป้ รากฏช่ือ

๑๓๙ มาตราหนงึ่ ด่า/ว่า/ตู่ ท่านว่ารู้ฉมบกฤติยา รวู้ ่านยาแล
วทิ ยาคณุ กระทาให้ทา่ นตาย ถา้ เปน็ สัจจรงิ ด่ังนัน้ ให้ถามเอาครูมนั ดว้ ยฆา่
ตวั /ครู มันเสียให้ตกตามกนั ถา้ มเิ ป็นสจั แลมนั เสกสัน ดา่ /วา่ /ตู่ แก่
ท่านให้ลงโทษทวนมนั แลว้ ให้ไหมเท่าค่าตวั มันผู้ ด่า/ว่า/ตู่ ทา่ นน้ัน

มารจู้ กั คณุ ผีกนั เถอะ!!

ผีจะกละ ผฉี มบ

ยงั ไม่หมดนะจะ๊ !!

ผีกระสือ ผกี ระหงั

ความเชื่อทั่วไป

ความเชือ่ เรอ่ื งความฝนั

ความฝนั เกีย่ วกับการมีคคู่ รอง

๐ คราน้ันนางพิมน่ิงสนิท เกดิ นมิ ติ ประจักษ์ใจเม่ือใกลส้ ว่าง
วา่ วา่ ยข้ามน้าได้ไปกลางทาง กับพน่ี างสายทองคะนองใจ
ถงึ ฝ่ังหยั่งตืน้ พอยนื ตรง สายทองสง่ บวั ทองประคองให้

หอมหอ่ ผา้ หม่ ชมชื่นใจ แลว้ กลับข้ามน้าได้ดงั จินดา
ไม่เหน็ บวั ทองหายกค็ ว้าหา
สนิ้ ฝันเทา่ นัน้ กต็ นื่ ตวั อนจิ จาอกโอม้ าหายไป
เสยี ดายดวงโกสมุ ปทมุ มา (ขุนชา้ งขนุ แผนตอนที่ ๓ หนา้ ๖๔)

ขนุ ชา้ งฝนั เหน็ ดอกบัวกลวง น้าตน้ื ลยุ ปะสระหน่ึงโต
เกสรครา้่ ครา่ กลบี กลวงโหว่
๐ วันน้นั ฝันวา่ ไปตัดฟนื
เห็นดอกบัวบานตระการตา

ความฝันเกย่ี วกบั การมบี ตุ ร

นางวันทองฝันตอนอยู่กับขุนแผนในปา่

๐ วนั ทองนอ้ งนอนสนิทฝนั ถนดั จ้าส้าคัญหาลืมไม่

ส้ินฝันพลันต่นื ดว้ ยตกใจ ปลอบปลุกผวั ใหท้ ้านายนาง
น้องฝันวา่ ไดเ้ อื้อมถึงอากาศ ประหลาดเดด็ สุริยาลงมาลา่ ง
ถนอมชมอมชืน่ แล้วกลนื พลาง สวา่ งทว่ั ตัวน้องถนดั ตา
แลว้ ยังมชี ายหนงึ่ นน้ั สามารถ องอาจแคะควกั เขา้ ตาขวา

ทิง้ ไปให้มืดทุกเวลา นอ้ งน้ีโศกาอนาจใจ
ดวงตาควักไปไมไ่ ดค้ ืน กลบั เอาดวงอ่นื มายน่ื ให้
มดื มัวชั่วช้ากว่าเกา่ ไป จะดีรา้ ยฉันใดชว่ ยบอกมา

ความฝันบอกลางร้าย

นางทองประศรีฝัน เมอ่ื ครัง้ ขนุ ไกรจะถกู ประหารชีวติ

๐ ทองประศรนี อนหลบั แลว้ กลับฝัน ความกลวั ตวั สัน่ ตกใจหวาม

สะดุ้งฟ้นื ต่นื ขนึ้ ให้คร่นั ครา้ ม อารามตกใจปลุกซึ่งสามี

ขนุ ไกรถามไปวา่ อะไรเจา้ นางจึงเล่าความฝันนัน้ ถ้วนถ่ี

วันฟันฉนั หกั กระเดน็ เห็นไมด่ ี ชว่ ยทา้ นายฝนั นใี้ ห้แจง้ ใจ

ขุนไกรไดฟ้ งั ดังใครผลาญ เอ๊ะจะมีเหตกุ ารณเ์ ป็นข้อใหญ่

ถ้ากูทา้ นายวา่ รา้ ย ทองประศรที ไ่ี หนจะหา่ งตัว

ไม่ร้ายดอกฝนั ดีจะมสี ุข เจ้าอยา่ เป็นทกุ ขจ์ งฟงั ผัว

แตใ่ จคิดครง้ั นม้ี ิรอดตัว น่ากลวั กจู ะมว้ ยดว้ ยกระบือ

(ขนุ ชา้ งขนุ แผนตอนท่ี ๒ หน้า ๑๗-๑๘)

วันทองฝันก่อนทีข่ ุนแผนจะมาพาตัวไป และขนุ ช้างออกติดตามไดร้ ับความ
ยากล้าบากจนเลอื ดตกยางออกทรมานท้งั กายและใจ

๐ ขวัญหายกายสน่ั ระรัวริก ปลุกหยิกคิดว่าขุนช้างผัว

เล่าความฝนั มาประหมา่ นา่ กลวั ว่าทูนหวั สุมไฟไว้ในม้งุ

เปลวปลาบวาบพลุ่งข้ึนทปี่ ลายจาก ไหมม้ ากหลายตับลงยบั ยงุ่

ต้องตัวผวั ไหมท้ ้ังไสพ้ ุง น้องสะดุ้งโดกลิง้ ลงกลางแปลง

เรืองเรงิ เพลงิ ผลาญมา่ นหมอนฟกู ถกู นอ้ งพพุ องเปน็ หลายแห่ง

ไม่มใี ครจะช่วยดบั วับวาบแรง ตัวน้องนกึ แสยงสยดใจ

เชญิ ช่วยทา้ นายใหน้ อ้ งที เช่นน้นี ้องหาเคยจะฝนั ไม่

จะเกดิ เหตเุ ภทพาลประการใด กอดแอบแนบไวไ้ มล่ ืมตา

(ขนุ ชา้ งขนุ แผนตอนท่ี ๑๗ หน้า ๓๘๓-๓๘๔)

ฝันจา๋ ..เจา้ มาจากไหน?

๑. ธาตุเปน็ เหตุ เรยี กว่า “ธาตโุ ขภ”

๒. ความฝันทเี กดิ จากจติ กังวล เรยี กว่า “จิตนวิ รณ์”

๓. เกดิ จากเทพยาดาอารกั ษ์บันดาลใหฝ้ ันไป เรยี กวา่ “เทวตูปสงั หรณ์

๔. ฝนั บอกเหตลุ ว่ งหน้า เรียกว่า “บรุ พนมิ ติ ”

(พลูหลวง ๒๕๓๑: ๑๗๑-๑๗๔) อ้างถึงในวรนนั ท์ อกั ษรพงศ์ ๒๕๑๕ : ๒๐๗)

ซกิ มันด์ ฟรอยด์ อธบิ ายวา่

ความฝนั เกิดจากความต้องการของจิตใจท่จี ะใหส้ มปรารถนาในส่ิง
ใดสิ่งหนึง่ และเช่ือว่าความฝันมมี ลู เหตุมาจากส่ิงท่ผี ฝู้ นั ไดเ้ คยพบเหน็
มาก่อนแล้ว บางคนเชอื่ ว่าความฝันเกดิ จากวญิ ญาณหรือเจตภตู ของผู้
ฝันหนไี ปเท่ยี วและกลบั มาสู่รา่ งผู้ฝันก่อนท่ีจะตน่ื สว่ นเรื่องทฝ่ี ันจะ
เป็นไปตามทฝ่ี นั หรือไมห่ รอื เปน็ ไปตามคาทานายหรอื ไม่ เป็นสิง่ ที่ยนื ยนั
ไม่ได้ว่าจริงหรอื ไม่จรงิ

วนั นนั้ .....สาคญั ฉะน้ี !!

ฝนั วนั อาทติ ย์ ทกุ ขส์ ุขจะอุบตั ิแก่คนทงั้ ปวง
ฝนั วันจนั ทร์ ทกุ ข์สขุ จะอุบตั ิแกว่ งศต์ ระกลู
ฝนั วันองั คาร ทุกข์สุขจะอุบตั แิ ก่บิดามารดาของตน
ฝันวนั พธุ ทุกข์สุขจะอุบัติแกบ่ ุตรภรรยาของตน
ฝันวนั พฤหัสบดี ทกุ ขส์ ขุ จะอบุ ตั แิ ก่ครบู าอาจารย์และอปุ ัชฌาย์
ฝนั วนั ศกุ ร์ ทกุ ขส์ ขุ จะอบุ ัตแิ กส่ ัตว์พาหนะ คือ ช้าง มา้ วัว ควาย
ฝันวนั เสาร์ ทกุ ขส์ ุขจะอบุ ตั แิ ก่ตนเอง

เวลากด็ ้วย..ช่วยๆกันไป!!

ฝันเวลากลางวนั หรือปฐมยาม (๑๗.๐๐-๒๒.๐๐ น.)
มัชฌิมยาม (๒๓.๐๐-๐๒.๐๐น.) ฝนั มักไมใ่ คร่แนน่ อน เพราะ
ร่างกายยงั ไม่ปกตเิ น่อื งจากอาหารที่รับประทานเขา้ ไปยังย่อยไมห่ มด

ฝันเวลาปจั ฉิมยาม (๐๓.๐๐-๖.๐๐ น.) รา่ งกายสบายจติ ใจ
เป็นปกตแิ ล้ว ฝันนน้ั มักจะจริง คอื ฝนั ดกี ไ็ ด้ผลดี ฝันรา้ ยกไ็ ด้ผลร้าย

ความเช่อื เร่อื งผสี าง

ความเชือ่ เรอ่ื งผี

คนโบราณเข้าใจวา่ คนเราท่เี กดิ มานน้ั มผี ีที่อยู่บนปลายไมเ้ ป็นผู้ปั้น

............. จะกล่าวกลอนถึงกา้ เนดิ คนทง้ั หลาย

เมอ่ื แรกเขา้ สคู่ รรภ์บรรยาย วา่ อ้ายผแี สนรา้ ยบนปลายไม้

กลางคนื ปนั้ รปู หวั เราะขิก แล้วหยบิ หยกิ บีบบ้มี ิเอาส้า่ ได้

ป้ันแลว้ ป้นั เล่าเฝ้ารกิ ไป เอานั้นน้ีบ้ีใส่ใหค้ รบครนั

(ขุนช้างขุนแผนตอนที่ ๑ หน้า ๒)

พนั ศรโยธาถูกผีสิง

๐จะกลา่ วกลอนถึงพนั ศรโยธา เพื่อนไปค้าละวา้ มาเป็นไข้
ศรีประจันรกั ษาระอาใจ แต่คลายคลายแล้วกใ็ ห้ป่วยหนักมา
ดว้ นปศี าจมันเข้าประจา้ ตวั ให้อยากหมูเน้ือววั อ่ัวพลา่
ยดั ค้าโตโตโม้เตม็ ประดา แลบล้นิ ปล้ินตาเจยี นบรรลัย
(ขนุ ช้างขนุ แผนตอนที่ ๒ หน้า ๔๒)

พระไวยเหน็ เปรตนางวนั ทอง

ความเชื่อเรื่องเทวดา

เทวดารกั ษาตน้ โพธิข์ องขุนแผน

๐ จบั ตน้ กลางกระโชกโยกให้หนัก เดชะอารักษเ์ ข้ารกั ษา

ดว้ ยพลายแกว้ ตัง้ สัตย์ปฏิญญา กนั จอบเสยี มมีดพร้าให้ผิดไป

(ขุนช้างขนุ แผนตอนที่ ๑๑ หนา้ ๒๔๖)

ตอนขนุ แผนจะได้ลาวทอง

๐ แตบ่ า้ นจอมทองช่วยปอ้ งกนั ไม่มีชาวทัพน้ันทา้ ร้ายใคร

เทวดาดลใจให้คิดปอง ดว้ ยจะได้ลาวทองพสิ มยั

จึงเผอิญอารีมแี กใ่ จ เท่ยี วเขา้ ออกไดอ้ ยู่อัตรา

(ขนุ ช้างขุนแผนตอนที่ ๙ หน้า ๒๐๗)

ความเช่ือเรื่องวญิ ญาณ

นางทองประศรีขอใหว้ ิญญาณขุนไกรคมุ้ ครอง

๐ ไดย้ นิ นกยงู ทองร้องในไพร เหมือนเสียงตาขุนไกรที่เปน็ ผี
พอ่ คุณช่วยรกั ษาในราตรี อยา่ ใหส้ ตั วเ์ สือหมีมากล้ากราย

(ขนุ ช้างขนุ แผนตอนท่ี ๒ หนา้ ๓๑ )

ความเช่อื เร่อื งโชคลาง

การปลูกต้นโพธเ์ิ ส่ยี งทาย

นางทองประศรี ถา้ มว้ ยมรณ์ชีวาหารอดไม่
๐ ทองประศรนี น้ั พิษฐานกอ่ น ถ้าตวั ไขโ้ พธ์ิไขด้ งั่ ตัวเป็น
ความทุกขไ์ มก่ ้าเนิดเกดิ เขญ็
ให้ต้นโพธ์ิของข้านน้ั บรรลัย ใหเ้ ห็นประจักษอ์ ยู่แกต่ า
แม้นตวั อยดู่ มี สี ขุ ยกตน้ โพธใิ์ สไ่ วห้ ลมุ หน้า
ขอใหโ้ พธชิ์ ่มุ ชอุ่มเยน็
วา่ แลว้ เท่าน้ันดว้ ยทนั ใด

พลายแกว้ /ขนุ แผน ตวั ขา้ จะขนึ้ ไปชิงชยั
ขอให้โพธิต์ น้ น้ีงอกงามไสว
๐ เจา้ พลายไหวว้ อนแก่เทวา ขอให้โพธ์ิข้านต้ี ายตาม
แมน้ จะมีชัยแกไ่ พรี ขอใหโ้ พธสิ์ กุ ใสเรืองอร่าม
ถา้ แม้นจะอาสญั บรรลยั ขอให้งามเขียวชอมุ่ เป็นพุ่ชฏั
แมน้ ตวั ข้าน้ีมปิ ว่ ยไข้ ยกโพธิข์ น้ึ ใส่ในหลมุ อัด
ถา้ สา้ เร็จณรงคส์ งคราม นา้ ตาพิมเจา้ ก็หยดั กระเดน็ ลง
อธิษฐานแลว้ พลนั ทนั ใด
รากรอมพรอ้ มสนิ้ เอาดนิ ยดั

“นางพิม/นางวันทอง” สะอน้ื ไหฮ้ กั ๆตะลึงหลง
๐ ยกมือกราบกรานเทพารกั ษ์ ขอเดชะเทพทรงศกั ดาฤทธ์ิ
ถา้ อย่บู า้ นตวั ตายวายดบั จิต
ประคองต้นโพธนิ์ ้องละห้อยงง มาตรแมน้ คงชวี ิตไม่บรรลยั
โพธิ์ทองของพิมพษิ ฐาน น้าสรุ ามฤตพรมไมเ่ ปรยี บได้
ขอให้โพธิต์ ายตามอย่างงามชดิ ใบโพธิ์คงสลดลงหลากตา
ขอให้โพธช์ิ มุ่ ชื่นระรน่ื รม่
ถา้ ตัวไขไ้ ผผ่ อมตรอมใจ

(ขนุ ช้างขุนแผนตอนท๙ี่ หน้า ๑๙๓-๑๙๔)

การบอกลางของสัตว์

แมงมุม

๐ พอแมลงมุมอมุ้ ไข่ไต่ตอี ก นางผงกเงยี่ ฟังดังผงึ ผงึ

ประหลาดลางหมางจิตคิดคะนงึ รา้ ลกึ ถงึ ลกู ชายเจ้าพลายงาม

(ขุนช้างขุนแผนตอนที่ ๒๔ หนา้ ๕๑๖)

จ้งิ จก

๐ เงื้อดาบจะฟาดให้ขาดกลาง พอจิง้ จกทกั ขวางไมห่ า่ งท่ี

เงอื ดงดอดใจไมฆ่ ่าตี เคราะหด์ แี ลว้ มงึ จงึ รอดตวั

(ขนุ ชา้ งขนุ แผนตอนที่ ๑๔ หน้า ๒๙๕)

นกแสก

๐ ขาขยบั ไสช้างพอย่างกาย เห็นลูกนกตกตายลงตรงหน้า

นกแสกแถกเสียดศรี ษะมา ......................

(ขนุ ชา้ งขนุ แผนตอนที่ ๒๙ หนา้ ๖๗๙)

งเู หา่

๐ ก้าวลงอฒั จันทรถ์ ึงช้นั ล่าง งูเหา่ ลางเลื้อยฟชู่ หู วั ร่อน

แผแ่ ม่เบย้ี ขวางหนทางจร เถรเห็นสังหรณ์เปน็ ลางร้าย

(ขนุ ช้างขุนแผนตอนที่ ๔๓ หน้า ๑๐๖๑)

ความเช่อื เรื่องโหราศาสตร์

การทานายฝัน

ขนุ แผนแจ้งแถลงความฝันแกพ่ ลายงาม

๐ ขุนแผนฟังความพลายงามเล่า เอ๊ะออเจ้าช่างฝนั ดขู นั จา้ น

ฝนั เช่นน้ตี า้ รับตาบรุ าณ ใครฝันมักบันดาลไดเ้ มยี ดี

หรอื จะถกู ลูกเจ้าบา้ นผา่ นเมือง ท้านายพลางเยือ้ งยา่ งออกจากท่ี

บอกกันทั่วหนา้ บรรดามี วนั นถ้ี งึ พจิ ติ รไมท่ นั เยน็

(ขุนช้างขุนแผนตอนที่ ๒๘ หนา้ ๖๓๑)

การเชือ่ เรอื่ งฤกษย์ ามในการออกทัพ

๐ ไดฤ้ กษ์เลิกพลพยุหบาตร เกลื่อนกลาดค่งั คับสลบั สลอน
ยกออกมานอกพระนคร ทัง้ ชา้ งม้าหมู่นิกรโยธี
(ขุนขา้ งขนุ แผนตอนที่ ๙ หน้า ๑๙๒)

การจับยามสามตรา ท้านายเหตกุ ารณล์ ว่ งหน้า

๐ ครานัน้ ขุนแผนแสนสะทา้ น ฟงั ลกู คดิ อ่านกเ็ ห็นได้

แต่ครั้นจับยามดูรู้แจง้ ใจ จึงวา่ กบั พระไวยพอ่ พลายงาม
อฐั กาลพาลขดั อยหู่ นักหนา พอ่ ว่าประหนง่ึ จะชงิ หา้ ม
เจ้าจะไปทูลขอดูก็ตาม ในยามวา่ องค์พระทรงชยั

เจา้ ไปทูลขอโทษคงโปรดแน่ แต่แมเ่ จ้าหาพ้นจากตายไม่
ดหู นา้ หนา้ ก็นวลจวนบรรลยั จะใกลใ้ นเวลาน้เี ข้าสโ่ี มง
ขดี ชะตาลงดกู ับพ้นื ดนิ ก็ขาดสิน้ เคราะห์รา้ ยเห็นตาโหง

เสาร์ทบั ลคั นากาจบั โลง ยามลงิ ลว้ งโพรงจระเข้กนิ

(ขนุ ช้างขุนแผนตอนท่ี ๓๖ หนา้ ๘๗๙)

การเปลยี่ นชอ่ื เพ่อื สะเดาะเคราะห์

๐ แล้วกต็ กั ขา้ วปลาเขา้ มาฟาด โรคภัยหายขาดบาดหนามเส้ยี น

เอาด้ายดา้ ผกู มอื รื้อดบั เทยี น เปลีย่ นพิมผลัดชือ่ วันทองพลนั

(ขนุ ชา้ งขนุ แผนตอนที่ ๑๑ หนา้ ๒๓๓)

จัดทา้ โดย

นางสาวภทั ราภรณ์ ละมุล

ครู กลุ่มสาระการเรียนรุ้ภาษาไทย
โรงเรียนพุทไธสง

สา้ นกั งานเขตพ้ืนท่ีการศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต 32