รายงานสุภาษิต คำพังเพย

รายงาน เรื่อง สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย โดย นางสาวภาวดี เศษวิภักดิ์ ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5/2 เลขที่ 29 เสนอ คุณครูพิสมัย สืบเลย รายงานฉบับนี้เปนสวนหนึ่งของรายวิชาภาษาไทยพื้นฐาน รหัสวิชา ท32102 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2566 โรงเรียนสีชมพูศึกษา อำเภอสีชมพู จังหวัดขอนแกน องคการบริหารสวนจังหวัดขอนแกน

คำนำ รายงานนี้จัดทำขึ้นเพื่อเปนสวนหนึ่งของรายวิชาภาษาไทยเพื่อใหไดศึกษาหาความรูในเรื่องสุภาษิตคำ พังเพยในทองถิ่นและไดศึกษาอยางเขาใจเพื่อเปนประโยชนกหับการเรียนผูจัดทำคาดหวังวาเปนอยางยิ่งการจัดทำ รายงานเลมนี้จะมีขอมูลที่เปนประโยนตอผูที่สนใจศึกษาเนื้อหา ผูเขียนตระหนักในผลกระทบของสุภาษิตคำพังเพยจึงไดรวบรวมขอมูลเกี่ยวกับเรื่องสำนวนไทย สุภาษิต และคำพังเพย นำเสนอรายงาน เพื่อใหผูอานไดรูจักประเภทของสำนวนไทย สุภาษิต และคำพังเพย แหลงกำเนิด สุภาษิต คำพังเพยผลกระทบชองสำนวนไทย สุภาษิต และคำพังเพย ตอสภาพแวดลอมสำนวนไทย สุภาษิต และคำ พังเพย จึงเปนสิ่งที่สะทอนถึงลักษณะ นิสัย ความคิดความอาน และวิถีชีวิตของคนไทยในอดีตไดปนอยางดี ซึ่งนับวา เปนเรื่องราวทาศึกษาและควรแกการเรียนรู เพื่อจะไดสืบทอดคำอบรมสั่งสอนเหลานี้ใหกับเยาวฃนคนยรุนหลัง ตอไป ขอขอบพระคุณอาจารพิสมัย สืบเลย และเพื่อนๆทุกคนที่กรุณาใหคำแนะนำในการจัดทำรายงานสำร็จ ลุลวงไปดวยดี นางสาวภาวดี เศษวิภิกดิ์ 19 มีนาคม 67

สารบัญ เรื่อง หนา บทนำ ๑ ที่มาและความสำคัญ ๑ เอกสารที่เกี่ยวของ ๒ ตัวอยางสุภาษิต ๓ วิธดำเนินการ ๑๑ ผลการดำเนิน ๑๒ สรุป อธิปรายผลและขอเสนอแนะ ๑๓ บรรณานุกรม ๑๔

บทนำ • ที่มาและความสำคัญ ในปจจุบันนี้เราพบวา สำนวนไทย สุภาษิต และคำพังเพย เปนคำที่มาตั้งแตโบราณ ซึ่งไมคอยจะถูกหยิบยกขึ้นมาใช เพราะคนในปจจุบันมีความคิดสมัยใหมซึ่งไมคอยนิยมนำคำเหลานี้มาใชในชีวิตประจำวันแตถามีก็เปนสวนนอย โดยเฉพาะเด็กและวัยรุนในปจจุบันจะไดศึกษาคำเหลานี้ก็ตอเมื่อเรียนวิชาภาษาไทยเทานั้น ซึ่งทำใหสำนวนไทย สุภาษิตและคำพังเพยคอยๆ เลือนรางหายไปในปจจุบัน ถาคนในปจจุบันไดศึกษาก็จะรูวาสำนวนไทย สุภาษิต คำ พังเพย มีความสำคัญในการใหขอคิด แนวทางปฏิบัติ หรือ ขอคิดเตือนใจดานการอบรมสั่งสอนซึ่งสามารถนำมา ปฏิบัติตามได วัตถุประสงค 1.เพื่ออนุรักษสำนวนไทย สุภาษิต คำพังเพย ไวในปจจุบัน 2.เพื่อสงเสริมใหคนในปจจุบันหันมาสนใจศึกษาสำนวนไทย สุภาษิต คำพังเพย มากขึ้น 3.เพื่อใหเกิดความรู ความเขาใจเรื่องสำนวนไทย สุภาษิต คำพังเพย 4.เพื่อเปนแนวทางในการศึกษา ระยะเวลาและสถานที่ดำเนินการ รายงานเรื่องสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ใชระยะเวลาในการศึกษาคนควาตั้งแต วันที่ 22 เดือนกุมภาพันธ พ.ศ.2557 ถึงวันที่ 5 เดือนมีนาคมพ.ศ.2557 สถานที่ดำเนินการ โรงเรียนสีชมพูศึกษา ผลที่คาดวาจะไดรับ 1.มีความรูความเขาใจเกี่ยวกับสำนวนสุภาษิต คำพังเพย 2.สามารถนำมาปรับใชในชีวิตประจำวันได 3.เปนที่ยอมรับตอผูศึกษาคนควา

เอกสารที่เกี่ยวของ รายงาน เรื่องสำนวนสุภาษิต คำพังเพย ผูจัดทำไดมีการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวของ ดังนี้ 1.คูมือสอบภาษาไทย 2.พจนานุกรมนักเรียน 3.พจนานุกรมไทย ฉบับนักเรียน นักศึกษา สำนวน หมายถึง คำอานกลาวสั้นๆกระชับรัดกุมแตไมมีความหมายตรงตามตัวอักษรจะมีความหมาย แปลกไปจากความหมายเดิมที่ใชกันเปนปกติในวัฒนธรรม เชน จูงจมูก หมายถึง ยอมใหคนอื่นพาหรือนำไปทางไหน ทำอะไรก็ได ตอยหอย หมายถึง พูดไมหยุดปาก ถอยหลังเขาคลอง หมายถึง ถอยเขาไปสูยุคเกาหรือแบบเกา สุภาษิต หมายถึง ขอความสั้นๆกะทัดรัด แตมีความหมายชัดเจนลึกซึ้ง มีคติสอนใจหรือใหความจริงเกี่ยง กับความคิดและแนวปฏิบัติซึ่งสามารถพิสูจนเชื่อถือได เชน แพเปนพระ ชนะเปนมาน น้ำเชี่ยวอยาเอาเรือไปขวาง คำพังเพย มีลักษณะคลายสุภาษิตและเกือบเปนสุภาษิต แตไมไดสอนใจหรือใหความจริงที่พิสูจนได โดยตรง เปนคำกลาวที่มีลักษณะติชม แสดงความเห็นอยูในตัว เชน ถี่ลอดตาชาง หางลอดตาเล็น ตำน้ำพริก ละลายแมน้ำ ถึงแมจะสามารถแยกวาคำไหนเปนสำนวน สุภาษิต คำพังเพย แตในทางปฏิบัติจริงๆมีปญหามาก เพราะ ขอความหรือคำกลาวเชนนี้มี่จำนวนมาก มีลักษณะทาบเกี่ยวระหวางสำนวน สุภาษิต คำพังเพย จนไมอาจตัดสิน เด็ดขาดวาอยูในประเภทไหน เชน น้ำขึ้นใหรีบตัก (เปนสำนวน เพราะความหมายไมตรงตามตัวอักษร เปนคำพังเพย เพราะกลาวติชมแสดง ความคิดเห็นเกี่ยวกับคนที่ฉวยโอกาส เปนสุภาษิต เพราะใหคติสอนใจวาเมื่อมีโอกาสจะรีบทำกิจการใหไดรับ ผลสำเร็จ) น้ำลดตอพุด (เปนสำนวน เพราะความหมายไมตรงตามตัวอักษร เปนคำพังเพย เพราะกลาวติหรือเยยหยัน คนทำชั่วมีความชั่วปรากฏขึ้น เปนสุภาษิต เพราะสอนความจริงที่วา ความชั่ว ความผิดพลาดนั้นไมสามารถปดบังได ตลอดไป) เพราะเหตุนี้จะไมเนนความสามารถในการแยกประเภท แตจะเนนคามหมายเพื่อนำไปใชใหถูกตองตาม กาลเทศะและบุคคลในสถานการณตาง(วัฒนธรรมในการใชภาษา)

ตัวอยางสุภาษิต รูปภาพและความหมาย ไกเห็นตีนงูงูเห็นนมไก ความหมายของสุภาษิต ไกเห็นตีนงู งูเห็นนมไก ที่มาของสำนวนคือ โดยปกติตามธรรมชาติแลวสัตวทั้ง สองไมมีอวัยวะอยางนมและตีนและไมมีใครเคยไดเห็น “ตีนงู” หรือ “นมไก” เพราะงูไมมีตีน และไกก็ไมมีนม ซึ่ง เราใชสำนวนนี้ในเชิงเปรียบเทียบนั่นเอง ดวยเหตุดังกลาวจึงถูกนำมาใชเปนสำนวนเกี่ยวกับความลับ

ขี่ชางจับตั๊กแตน ความหมายของสุภาษิต ขี่ชางจับตั๊กแตน ใชในการเปรียบเปรยถึง การลงทุนลงแรงหรือเวลาเปน จำนวนมาก เพื่อทำในสิ่ง ที่จะไดรับผลตอบแทนกลับคืนมาจำนวนนอยนิด ไมคุมกับที่ลงทุนไป ไมคุมคาที่ จะทำเปนการกระทำที่ดูสูญเปลา ไมมีประโยชนเสียเวลาโดยมักเปนการกระทำของคนที่ไมมีความฉลาด เฉลียวไมมีความคิด หรือการวางแผนที่ดีพอ จนทำใหเสียทั้งเงินทุน เสียทั้งแรงงาน และ เสียทั้งเวลานั่นเอง หรือจะเรียกงายๆวา ขาดทุนก็ได

ชางตายทั้งตัวเอาใบบัวมาปด ความหมายของสุภาษิต ชางตายทั้งตัวเอาใบบัวมาปด หมายถึงการเปรียบเทียบชางที่มีขนาด ใหญกับใบบัวที่มีขนาดเล็กและเวลาชางตายจึงเอาใบบัวมาปดในปดยังไงก็ปดไมมิดเพราะขณะมันตางกัน มากสำนวนนี้ใชเปยพื้นเหมือนคนทำอะไรแตคนอื่นก็รูกันไปแลวนั่นเอง

สีซอใหควายฟง ความหมายของสุภาษิต สีซอใหควายฟง ที่มาของสำนวน เปรียบเปรยถึงคน เซอคนโง หรือคนที่ดูฉลาด แตกลับไมฉลาด ดั่งควายตัวโตกลางทุงนาถึงจะมีคนไปสีซออันแสนไพเราะใหฟง แตควายก็ไดสนใจฟงไมผูที่สีซอก็ ไมไดรับประโยชนอะไรจากควายเลยเสียแรงและเสียเวลาไปโดยใชเหตุ

ตัวอย่าง สํานวนไทย สุภาษิต คําพังเพย 1. กงเกวียน กำเกวียน หมายถึง เวรสนองเวร กรรมสนองกรรมทำกับเขาไวอยางไรผลที่ทำไวก็จะกลับมา สนองตอบเหมือนลอเกวียนที่หมุนเวียนอยางนั้น 2. กบในกะลาครอบ หมายถึง สำคัญตนวามีความรูมาก ที่แทก็มีความรูเพียงนอยนิด 3. กบเลือกนาย หมายถึง อยากจะเลือกหาคนดีหรือเลือกของที่ตองใจผลสุดทายกลับไดของที่ไมมีคา 4. กระดังงาลนไฟ หมายถึง หญิงที่เคยผานมือชาย หรือเคยแตงงานมาแลวรูจักใชเสนหเหลี่ยมชั้นเชิง เอา อกเอาใจชายใหลมหลงได 5. กระตายหมายจันทร หมายถึง ชายมีฐานะดอยหมายปองหญิงที่มีฐานะสูงกวา 6. กระตายขาเดียว หมายถึง ยืนกรานไมยอมฟงเหตุผลใคร 7. กระตายตื่นตูม หมายถึง เปนความหมายของคนที่ตื่นตกใจงาย โดยไมคิดสำรวจหาเหตุที่มากอน 8. กรุงศรีอยุธยาไมสิ้นคนดี หมายถึง ชนชาติไทยไมสิ้นคนดีที่จะทำคุณประโยชนใหชาติ 9. กลมเปนลูกมะนาว หมายถึง กลับกลอกจนจับไมไดไลไมทัน 10. กลิ้งครกขึ้นเขา หมายถึง ทำงานที่ยากเกินความสามารถของตน หรือทำงานที่หนักจนเกินกำลัง 11. กิ่งทองใบหยก หมายถึง เหมาะสมกัน เชน ชายหญิงที่แตงงานอยูกินกันเปนสามีภรรยาสมฐานะกันทั้ง คู 12. กิ้งกาไดทอง หมายถึง เปนคนชอบโออวดในสิ่งของที่ตนมีเพื่อใหผูอื่นรู 13. กินน้ำใตศอก หมายถึง จำตองยอมเปนรองเขาหมายถึงผูที่เปนเมียนอยที่ตองยอมลงใหเมียหลวง 14. กินบนเรือนขี้บนหลังคา หมายถึง เปนผูไมรูคุณของผูอื่น, เนรคุณคน หรือทำความเดือดรอนใหแกผูมี พระคุณ 15. เกลือเปนหนอน หมายถึง ญาติมิตร สามีภรรยา บุตรธิดา เพื่อนรวมงาน คนในบานหรือพวกเดียวกัน คิดทรยศ เอาใจออกหาง ไปใหความลับแกฝายตรงขามจนทำใหตนเองเดือดรอน 16. ขนหนาแขงไมรวง หมายถึง คนมั่งมีจายเงินเปนจำนวนมาก แตไมกระทบกระเทือนหรือเดือดรอน 17. ขวางงูไมพนคอ หมายถึง วาจะสลัดสิ่งชั่วรายออกจากตนก็ไมพน 18. ขวานผาซาก หมายถึง โผงผางไมเกรงใจใคร 19. ขางนอกสุกใส ขางในเปนโพรง หมายถึง สวยแตภายนอก แตดานจิตใจไมดี

20. ขาวยากหมากแพง หมายถึง บานเมืองอดอยากตกอยูในสภาวะขาดแคลนอาหาร 21. ขาวใหมปลามัน หมายถึง นิยมเรียกชวงเวลาที่สามีภรรยาแตงงานกันใหมๆ เพราะอะไรที่เปนของใหม ถือวาดี 22. ขิงก็รา ขาก็แรง หมายถึง ตางก็นับวาเกงทั้งคู, จัดจานพอๆกัน,ตางไมยอมลดละกันมีอารมณดวยกันทั้ง คู 23. ขี่ชางจับตั๊กแตน หมายถึง ลงทุนมากแตไดผลนิดหนอย 24. ขี้เกียจสันหลังยาว หมายถึง เรียกคนเกียจครานเอาแตนอนวาขี้เกียจสันหลังยาว 25. ขี้ตามชาง หมายถึง ทำในสิ่งที่เหลือบากวาแรงที่ตนเองจะทำได, ทำตามอยางผูที่ดีกวาตน 26. ขี้แพชวนตี หมายถึง แพตามกติกาแลวยังไมยอมรับวาแพ จะเอาชนะดวยกำลัง, แพแลวพาล 27. ขี้หดตดหาย หมายถึง ใชประกอบกับคำกลัวหรือตกใจ เชน กลัวจนขี้หดตดหาย หมายความวา กลัว มาก ตกใจมาก 28. ขึ้นตนไมปะรังแตน หมายถึง หนีภัยอันตรายอยางหนึ่งแลวตองพบอันตรายอีกอยางหนึ่ง 29. ขึ้นหนาไมไมทันเห็นกระรอก หมายถึง หวังความสำเร็จกอนที่จะลงมือทำ, หวังผลประโยชนกอนงานที่ จะสำเร็จผล 30. เขาดายเขาเข็ม หมายถึง เขาที่คับขัน,ถึงเวลาสำคัญจะไดตัดสินใจแลว 31. เขาตามตรอกออกตามประตู หมายถึง ทำตามธรรมเนียมประเพณี 32. เขาเถื่อนอยาลืมพรา หมายถึง คำเตือนใหมีสติอยาประมาทเหมือนเวลาเขาปาจะตองหามีดติดตัวไป ดวย 33. เขียนเสือใหวัวกลัว หมายถึง ทำอยางใดอยางหนึ่งเพื่อใหผูอื่นกลัวหรือเกิดความเกรงขาม 34. แขนซายแขนขวา หมายถึง บริวารหรือผูใตบังคับบัญชาที่เปนหัวเรี่ยวหัวแรงเปรียบเสมือนแขนซาย แขนขว 35. ไขไถกลางสนาม หมายถึง นำเอาเรื่องลับหรือความลับออกมาเปดเผยทามกลางผูคน 36. ขุดดินกินหญา หมายถึง ทำงานเล็กๆนอยๆไมเปนหลักเปนฐานพอเลี้ยงตัวเองไปวันหนึ่งๆ เชน ทำไร เล็กๆนอยๆ 37. ขุดบอลอปลา หมายถึง ทำกลอุบายเพื่อใหฝายหนึ่งหลงเชื่อโดยหวังผลประโยชนจากอีกฝายหนึ่ง

38. คนจัญไรมาพบกัน หมายถึง คนชั่วมาพบกันจะมีแตเรื่องชั่วๆ 39. คบคนจรนอนหมอนหมิ่น หมายถึง คบกับคนที่ไมรูจักหัวนอนปลายตีน อาจมีอันตรายเสียหายได 40. คบคนใหดูหนา ซื้อผาใหดูเนื้อ หมายถึง จะคบใครใหพิจารณาเสียกอน เชน เดียวกับการจะซื้อผาตอง พิจารณาเนื้อผา 41. คมในฝก หมายถึง ลักษณะของผูฉลาด จะนิ่งเงียบไมแสดงความฉลาดนั้นออกมาโดยไมจำเปน แตเมื่อ ถึงเวลาก็จะแสดงออกมาใหปรากฏ 42. คลื่นใตน้ำ หมายถึง เหตุการณที่กรุนอยูภายใน แตภายนอกดูเหมือนวาสงบเรียบรอย 43. คลุกคลีตีโมง หมายถึง มั่วสุมหรืออยูรวมคลุกคลีพัวพันกันอยางใกลชิดตลอดเวลา 44. คลุมถุงชน หมายถึง ลักษณะที่ทั้งสองฝามาเผชิญกันทั้งที่ไมเคยเห็นไมเคยรูจักกันมากอน,มักใชแก ประเพณีแตงงานในสมัยกอนที่พอแมจะจัดใหแตงกัน โดยทั้งหญิงและชายไมรูจักกันมากอน 45. ควาน้ำเหลว หมายถึง ไมไดตามตองการ 46. ความรูทวมหัวเอาตัวไมรอด หมายถึง มีความรูมาก แตไมรูจักใชใหเปนประโยชน 47. ความวัวไมทันหาย ความควายเขามาแทรก หมายถึง ความวุนวายเพิ่งเกิดขึ้นแตความเดือดรอนวุนวาย ก็เกิดซ้ำเขาอีก 48. คว่ำบาตร หมายถึง ไมยอมคบคาสมาคมดวย, เดิมหมายถึง สังฆกรรมที่พระสงฆประกาศลงโทษ คฤหัสถ ผูประทุษรายตอพระศาสนาดวยการไมคบไมรับบิณฑบาต เปนตน 49. คอขาดบาดตาย หมาถึง รายแรงถึงอาจตองสูญเสียชีวิตได 50. คางคกขึ้นวอ หมายถึง คนมีฐานะต่ำตอย พอไดดิบไดดีก็มักแสดงกิริยาอวดดีจนลืมตัว 51. คับที่อยูได คับใจอยูยาก หมายถึง ที่ทางคับแคบยังพออยูกันได 52. เคียงบาเคียงไหล หมายถึง มีฐานะเสมอกัน ทัดเทียมกันหรืออยูในระดับเดียวกัน,รวมสุขรวมทุกข รวม เปนรวมตายดวยกัน 53. โคแกชอบกินหญาออน หมายถึง ชายสูงอายุที่ชอบผูหญิงรุนสาว 54. ฆองปากแตก หมายถึง ปากโปง,เก็บความลับไมอยู ชอบนำความลับของผูอื่นไปโพนทะนาหรือบอก กลาวใหรู 55. ฆาควายอยาเสียดายพริก หมายถึง ทำการใหญไมควรตระหนี่

56. ฆาชางเอางา หมายถึง การทำลายสิ่งที่มีคาสูงหรือที่มีคามากเพียงเพื่อตองการผลประโยชนเพียง เล็กนอย 57. ฆาไมตายขายไมขาด หมายถึง ตัดไมขาด (มักใชแกพอแมที่รักลูกมากถึงจะโกรธจะเกลียดอยางไรก็ตัด ไมขาด) 58. งมเข็มในมหาสมุทร หมายถึง คนหาสิ่งที่ยากจะคนหาได, ทำสิ่งที่ยากเกินกวาจะสำเร็จ 59. งงเปนไกตาแตก หมายถึง งงมากเหมือนไกถูกเดือยแหลมของคูตอสูแทงตา 60. งอมืองอตีน หมายถึง เกียจคราน, ไมสนใจขวนขวายทำการงาน 61. งามแตรูปจูบไมหอม หมายถึง มีรูปรางงามแตมีความประพฤติและกิริยามารยาทไมดี,ไมมีเสนห 62. เงาตามตัว หมายถึง ผูที่ไปไหนไปดวยกันแทบไมคลาดกันเลย 63. จนตรอก หมายถึง ไมมีทางออก 64. จมไมลง หมายถึง เคยทำตัวใหญมาแลวทำใหตอยลงไมได เพราะเคยมีฐานะร่ำรวยมากอน เมื่อยากจน ลงก็ยังทำตัวเหมือนเดิม 65. จระเขขวางคลอง หมายถึง ชอบขัดขวางการทำงานของผูอื่น ทั้งๆที่ธุระนั้นเกี่ยวของกับคนเพียง เล็กนอย 66. จองหองพองขน หมายถึง เยอหยิ่งลบหลูผูอื่นหรือผูมีคุณ 67. จับไดไลทัน หมายถึง พูดดักใหยอมรับ, พูดตอนใหจนมุม เชน พอจับไดไลทันก็หนาเสีย 68. จับตัววางตาย หมายถึง กำหนดลงไปแนนอนไมเปลี่ยนแปลง กำหนดตัวบุคคลใหประจำหนาที่ โดยเฉพาะ 69. จับแพะชนแกะ หมายถึง ทำอยางขอไปที ไมไดอยางนี้ก็จะเอาอยางนั้นเพื่อใหงานลุลวงไป 70. จับเสือมือเปลา หมายถึง แสวงหาผลประโยชนโดยตัวเองไมตองลงทุน 71. เจาชูไกแจ หมายถึง ผูชายที่ยามเห็นผูหญิงแลวมีทาทางเจาชูกรีดกรายไปมา 72. จุดใตตำตอ หมายถึง พูดหรือทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง บังเอิญไปโดนเอาเจาตัวหรือผูที่เปนเจาของเรื่องนั้นเขา โดยผูพูดหรือผูทำไมรูตัวเลย 73. ฉลาดแกมโกง หมายถึง การใชความรูความฉลาดในทางเอารัดเอาเปรียบผูอื่น 74. ชักน้ำเขาลึก ชักศึกเขาบาน หมายถึง ชักนำศัตรูเขาบาน

75. ชักใบใหเรือเสีย หมายถึง พูดหรือทำขวางๆใหการสนทนาหรือการงานเขวออกนอกเรื่องไป 76. ชักแมน้ำทั้งหา หมายถึง พูดจาหวานลอมยกยอบุญคุณเพื่อของสิ่งที่ประสงค 77. ชางตายทั้งตัวเอาใบบัวมาปด หมายถึง ความชั่วหรือความผิดรายแรงที่คนทั่วไปรูกันจนทั่วแลวจะปด อยางไรก็ปดไมมิด 78. ชางสาร หมายถึง เมื่อผูมีอำนาจมีกำลังตอสูกัน หญาแพรกก็แหลกลาญ 79. ชางเทาหลัง หมายถึง ผูที่ตองเดิมตามผูนำ มักหมายถึงภรรยาที่ตองทำตามสามีหรือเชื่อฟงสามี 80. ชิงสุกกอนหาม หมายถึง ดวนทำสิ่งที่ยังไมสมควรแกวัยหรือยังไมถึงเวลา (มักหมายถึงการลักลอบได เสียกันกอนแตงงาน) 81. ชี้นกเปนนก ชี้ไมเปนไม หมายถึง ไมวาผูมีอำนาจจะวาอยางไร ผูนอยก็ตองคอยวาคลอยตามไปอยาง นั้น เพราะกลัวหรือตองการประจบ 82. เชื้อไมทิ้งแถว หมายถึง เปนไปตามเผาพันธุ, พอแมประพฤติหรือมีนิสัยอยางไรลูกเตาก็เปนไปอยางนั้น ดวย 83. ซื่อกินไมหมด คดกินไมนาน หมายถึง เงินทองที่ไดมาโดยไมสุจริตจะอยูกับเราไมนาน สวนคนที่หา อยางซื่อสัตยจะมีกินมีใชไมรูจักหมด 84. เฒาหัวงู หมายถึง คนแกหรือคนมีอายุมากใชกลอุบายทำใหหญิงสาวหลงรัก 85. ดอกพิกุลรวง หมายถึง เรียกอาการที่นิ่งไมพูดจาวา อยากลัววาถาพูดแลวดอกพิกุลที่อยูในปากจะรวง ออกมา 86. ดาบสองคม หมายถึง มีทั้งคุณและโทษ, อาจดีหรืออาจเสียก็ได 87. เด็ดดอกไมรวมตน หมายถึง เคยทำบุญรวมกันมาแตชาติกอนจึงมาอยูรวมกันในชาตินี้ 88. ไดน้ำไดเนื้อ หมายถึง ไดงานมาก, ไดประโยชนมาก 89. ตกกระไดพลอยโจน หมายถึง จำเปนที่จะตองยอมเขาไปเกี่ยวของกับเหตุการณที่เกิดขึ้นเมื่อไมมีทาง หลีกเลี่ยง 90. ตกนรกทั้งเปน หมายถึง ไดรับความลำบากแสนสาหัส เชน คนที่ไดรับโทษทัณฑในเรือนจำ 91. ตบหัวลูบหลัง หมายถึง ทำหรือพูดใหกระทบกระเทือนใจในตอนแรก แลวกลับทำหรือพูดเปนการ ปลอบใจในตอนหลัง 92. ตักน้ำใสกะโหลก ชะโงกดูเงา หมายถึง ใหรูจักฐานะของตนและเจียมตัว

93. ตัดหางปลอยวัด หมายถึง ตัดขาดไมเกี่ยวของ ไมเอาเปนธุระอีกตอไป 94. ตัวเปนเกลียว หมายถึง อาการที่ทำงานอยางขยันขันแข็งมากจนไมมีเวลาไดพักผอน 95. ตาบอดไดแวน หมายถึง คนที่ไดสิ่งซึ่งไมเปนประโยชนอะไรตอตนเลย 96. ตาเปนสับประรด หมายถึง มีพรรคพวกที่คอยสอดสองเหตุการณใหอยูรอบขาง 97. ตาเล็กตานอย หมายถึง ตาที่แสดงอาการวาชอบพอรักใคร เปนการทอดไมตรีในทางชูสาว (มักเปน อาการของหญิงสาว) 98. ตายดาบหนา หมายถึง มุงเสี่ยงไปขางหนา มีทิฐิมานะที่จะตอสูกบเคราะหกรรมเอาขางหนา กลาทำ การไปกอนแลวคอยคิดแกเหตุการณภายหลัง 99. ตำน้ำพริกละลายแมน้ำ หมายถึง การลงทุนไปโดยไดผลประโยชนไมคุมทุน ใชจายทรัพยไปในทางที่ไม เกิดประโยชนอะไร 100. ตีงูใหหลังหัก หมายถึง กระทำการสิ่งใดแกศัตรูโดยไมเด็ดขาดจริงจังยอมจะไดรับผลรายในภายหลัง 101. ถอดเขี้ยวถอดเล็บ หมายถึง ละพยศ,ละความเกงกาจหรือไมแสดงอำนาจอีกตอไป 102. ถอยหลังเขาคลอง หมายถึง หวนกลับไปหาแบบเดิม แทนที่จะเจริญแตกลับลาหลัง 103. ถานไฟเกา หมายถึง ชายหญิงที่เคยรกใครหรือเคยไดเสียกันมากอนแมเลิกรางกันไป เมื่อมาพบกัน ใหมยอมรักใครหรือปลงใจกันไดงายขึ้น 104. ถี่ลอดตาชาง หางลอดตาเล็น หมายถึง ดูเหมือนรอบคอบถี่ถวน แตไมรอบคอบถี่ถวนจริงดวยมีชอง โหว 105. เถียงคำไมตกฟาก หมายถึง พูดคำเถียงคำไมหยุดปาก,เถียงโดยไมฟงเหตุผล 106. ทำนาบนหลังคน หมายถึง ทำกินโดยเอารัดเอาเปรียบผูที่ออกแรงทำงาน 107.นกกระจอกไมทันกินน้ำ หมายถึง อาการที่สำเร็จลงอยางรวดเร็วอยางไมทันคาดคิด เชนนักมวยชกกัน แคหมัดสองหมัด แลวอีกคนหนึ่งถูกชกลมลงแพเสียแลว 108. นกสองหัว หมายถึง คนที่ทำตัวฝกใฝเขาดวยทั้งสองฝายที่มักเปนศัตรูกันโดยหวังผลประโยชนเพื่อตน 109. น้ำเย็นปลาตาย หมายถึง คำพูดที่ไพเราะออนหวานที่ถูกใจผูฟง ทำใหคนหลงเชื่อได 110. น้ำรอนปลาเปน หมายถึง คำพูดตรงไปตรงมาแบบขวานผาซาก บางครั้งอาจพูดความจริงมีประโยชน แตผูฟงไมชอบ

111. บานนอกคอกนา หมายถึง เรียกคนที่เปนชาวไรชาวนาอยูนอกเมืองหางไกลความเจริญ 112. ปลาใหญกินปลาเล็ก หมายถึง ผูที่กำลังมากกวากดขี่ขมเหงผูออนแอ 113. ปากเปยกปากแฉะ หมายถึง เรียกการวากลาวตักเตือนซ้ำแลวซ้ำเลาก็ยังไมเชื่อฟง 114. ผีเรือนไมดี ผีปาก็พลอย หมายถึง คนในบานเปนใจใหคนนอกบานเขามาทำความเสียหายให,คนใน บานไมดีทำใหคนที่มาอาศัยอยูดวยพลอยไมดีไปดวย 115. แพเปนพระ ชนะเปนมาร หมายถึง การยอมแพทำใหเรื่องสงบ 116. ฟงไมไดศัพท จับไปกระเดียด หมายถึง ฟงไมไดความแจมชัดแลวเอาไปพูดตอหรือทำผิดๆพลาดๆ 117. ฟงหูไวหู หมายถึง เมื่อไดรับฟงอะไรใหคิดกอนไมใหเชื่อ 118. มัดมือชก หมายถึง บังคับหรือใชวิธีการใดๆ ใหอีกฝายตกอยูในอำนาจแลวจัดการเอาตามชอบใจ 119. ยื่นหมูยื่นแมว หมายถึง แลกเปลี่ยนกันโดยตางฝายตางใหและรับในเวลาเดียวกัน 120. หมาไลเนื้อ หมายถึง คนที่รับใชผูอื่นเมื่อเวลายังทำประโยชนไดผูเปนนายก็เมตตา แตเมื่อทำ ประโยชนใหไมไดแลวก็ถูกทอดทิ้งไมไยดี

วิธีดำเนินการ รายงานเรื่อง สำนวน สุภาษิต คำพังเพย ผูจัดทำไดดำเนินการดังนี้ วิธีดำเนินการ รายงานเรื่อง สำนวน สุภาษิต คำพังเพย มีวิธีดำเนินการศึกษาคนควา ดังนี้ 1.ผูศึกษานำเสนอหัวขอรายงานตออาจารยที่ปรึกษาเพื่อขอคำแนะนำและกำหนดขอบเขตในการทำ รายงาน 2.ผูศึกษารวมกันประชุมวางแผนวิเคราะหหัวขอวัตถุประสงคของรายงาน 3.ผูศึกษารวมกันคนควาจากหนังสือตางๆ ดังนี้ -หนังสือพจนานุกรม -หนังสือสำนวนสุภาษิต -อินเทอรเน็ต 4.ศึกษาและเก็บรวบรวมขอมูลเพื่อนำมาวิเคราะหและสรุปเนื้อหา 5.นำเสนอผลงานตออาจารยที่ปรึกษาเพื่อรายงานผลการดำเนินการ อุปกรณและวัสดุที่ใชในการศึกษา 1.ปากกา 2.ปากกาลบคำผิด 3.หนังสือ 4.คอมพิวเตอร 5.ดินสอ

ผลการดำเนินการ รายงานเรื่อง สำนวน สุภาษิต คำพังเพย มีผลการดำเนินการ ดังนี้ ผลการศึกษาคนควา สำนวน หมายถึง คำอานสั้นๆกระชับรัดกุม แตไมมีความหมายตรงตามตัวอักษรจะมีความหมายแปลกไป จากความหมายเดิมที่ใชกันเปนปกติในวัฒนธรรม สุภาษิต หมายถึง ขอความสั้นๆกะทัดรัด แตมีความหมายชัดเจนลึกซึ้ง มีคติสอนใจหรือใหความจริง เกี่ยวกับความคิดและแนวปฏิบัติซึ่งสามารถพิสูจนเชื่อถือได คำพังเพย หมายถึง มีลักษณะคลายสุภาษิต และเกือบเปนสุภาษิตแตไมไดสอนใจ หรือใหความจริงที่ พิสูจนไดโดยตรง เปนคำกลาวที่มีลักษณะติชม แสดงความคิดเห็นอยูในตัว สำนวน สุภาษิต คำพังเพย 1. กงเกวียน กำเกวียน หมายถึง เวรสนองเวร กรรมสนองกรรมทำกับเขาไวอยางไรผลที่ทำไวก็จะกลับมา สนองตอบเหมือนลอเกวียนที่หมุนเวียนอยางนั้น 2. กบในกะลาครอบ หมายถึง สำคัญตนวามีความรูมาก ที่แทก็มีความรูเพียงนอยนิด 3. กบเลือกนาย หมายถึง อยากจะเลือกหาคนดีหรือเลือกของที่ตองใจผลสุดทายกลับไดของที่ไมมีคา 4. กระดังงาลนไฟ หมายถึง หญิงที่เคยผานมือชาย หรือเคยแตงงานมาแลวรูจักใชเสนหเหลี่ยมชั้นเชิง เอาอกเอา ใจชายใหลมหลงได 5. กระตายหมายจันทรหมายถึง ชายมีฐานะดอยหมายปองหญิงที่มีฐานะสูงกวา 6. กระตายขาเดียว หมายถึง ยืนกรานไมยอมฟงเหตุผลใคร 7. กระตายตื่นตูม หมายถึง เปนความหมายของคนที่ตื่นตกใจงาย โดยไมคิดสำรวจหาเหตุที่มา 8. กรุงศรีอยุธยาไมสิ้นคนดีหมายถึง ชนชาติไทยไมสิ้นคนดีที่จะทำคุณประโยชนใหชาติ 9. กลมเปนลูกมะนาว หมายถึง กลับกลอกจนจับไมไดไลไมทัน 10. กลิ้งครกขึ้นเขา หมายถึง ทำงานที่ยากเกินความสามารถของตน หรือทำงานที่หนักจนเกินกำลัง

สรุป อภิปรายผลและขอเสนอแนะ สรุปผลการศึกษา จากการทำโครงงานวิชา IS2 เรื่องสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไดมีการสำรวจความพึงพอใจจากนักเรียน ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายและจากผลการสำรวจจะเห็นไดวา ผูประเมินมีความพึงพอใจในผลงานและการ นำเสนอ ซึ่งจัดวาอยูในระดับเกณฑพอดีเปนสวนใหญอีกยังทั้งมีความพึงพอใจในเนื้อหาสาระไดรับความสนุกสนาน จากการทำกิจกรรมมีความรูในเรื่องเกี่ยวกับสำนวน สุภาษิต คำพังเพยมากยิ่งขึ้นกทั้งยังสามารถนำความรูที่ไปใชใน โอกาสตางๆในชีวิตประจำวันไดอยางเหมาะสม นอกจากนี้ยังไดรับความพึงพอใจในความเหมาะสมที่จัดเปนสื่อการ เรียน สรุป การจัดทำรายงาน เรื่องสำนวน สุภาษิต คำพังเพย สามารถสรุปไดดังนี้ 1.เพื่ออนุรักษสำนวน สุภาษิต คำพังเพย 2.เพื่อสงเสริมใหคนในปจจุบันหันมาสนใจศึกษาสำนวน สุภาษิต คำพังเพยมากขึ้น 3.เพื่อใหเกิดความรูความเขาใจเรื่องสำนวน สุภาษิต คำพังเพย 4.เพื่อเปนแนวทางในการศึกษา อภิปรายผล จาการศึกษาคนควาโครงงานเรื่องการศึกษา สำนวน สุภาษิต คำพังเพย พบวา สำนวน คือคำอานสั้นๆ กระชับรัดกุมแตไมมีความหมายตรงตามตัวอักษรจะมีความหมายแปลกไปจากความหมายเดิม สุภาษิต คือ ขอความสั้นๆกะทัดรัด แตมีความหมายชัดเจนลึกซึ้ง มีคติสอนใจหรือใหความจริงเกี่ยวกับความคิด ซึ่งสามารถ พิสูจนได คำพังเพย คือ มีลักษณะคลายสุภาษิตและเกือบเปนสุภาษิตแตไมไดสอนใจ หรือใหความจริงที่พิสูจนได โดยตรง เปนคำกลาวที่มีลักษณะติชมแสดงความคิดเห็นอยูในตัว ขอเสนอแนะ การจัดทำรายงานเรื่องสำนวน สุภาษิต คำพังเพย มีขอเสนอแนะ ดังนี้ 1.ควรปลูกจิตสำนึกใหประชาชนใชภาษาไทยอยางถูกตองตามอักขระวิธีเพื่อเปนการอนุรักษภาษาไทย 2.ควรหาสำนวน สุภาษิต คำพังเพยที่นิยมใชในปจจุบันมาใชกันใหมากขึ้น 3.ควรมีการใชสำนวน สุภาษิต คำพังเพยไดถูกตองและปฏิบัติในชีวิตประจำวันได

บรรณานุกรม ชัยวัฒน สีแกว. พจนานุกรมไทยฉบับนักเรียน นักศึกษา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพหอสมุดกลาง 09, 2552 ฝายวิชาการสำนักพิมพประสานมิตร. พจนานุกรมนักเรียน. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพประสานมิตร (บสม.) จำกัด,2552 วัชรพงศ โกมุทธรรมวิบุลย. คูมือสอบภาษาไทย ม.3 เขา ม.4. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ ม.ศ.พัฒนาจำกัด ,2552 http://rukthaiclub.igetwib.com http://ton4181.blogspot.com/?m=1 www.dek-d.com/board/view/3070037/ https://www.tewfree.com/%E0%B8%84%E0%B8%B3%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%A0%E0 %B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B4%E0%B8%95/?fbclid=IwAR0_58j3uVUqapsJf74R8tFsIMc_VDEpi a81JPQnyLueTd60JDbLWN_XOYI