รายงานวิชาประวัติศาสตร์

รายงานวชิ าประวัตศิ าสตร์

เร่ือง อักษรไฮโรกลฟิ ิ ก

เสนอ

อาจารย์ ศริ ิธร นรสิทธิ์

จดั ทาํ โดย
นาย ปุญญพัฒน์ ชัน้ เจริญศรี
นาย เนตธิ ร แสนทรัพยส์ ริ ิ

รายงานนีเ้ ป็ นส่วนหน่ึงของรายวชิ าประวัตศิ าสตร์
โรงเรียนสาธิตแหง่ มหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร์
วทิ ยาเขต กาํ แพงแสน ศูนยว์ จิ ยั พัฒนาการศึกษา

ภาคเรียนท่ี 2 ปี การศึกษาที่ 2565

คาํ นาํ

รายงานฉบบั นีเ้ ป็นสว่ นหน่งึ ของวิชาประวตั ิศาสตร์ ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 4/3
โดยมีจุดประสงคเ์ พ่ือศึกษาความรูท้ ่ีไดจ้ ากเร่ือง ซ่ึงรายงานนีม้ ีเนือ้ หาเก่ียวกับ
ความรูเ้ รอ่ื ง

ผู้จัดทําได้เลือกหัวข้ออักษรไฮโรกลิฟิ กในการทํารายงาน
เน่ืองมาจากเป็นเร่ืองท่ีน่าสนใจและต้องขอขอบคุณอาจารย์ผู้ให้ความรูแ้ ละ
แนวทางการศกึ ษา เพ่ือน ๆ ทกุ คนท่ีใหค้ วามช่วยเหลือมาโดยตลอด ผจู้ ดั ทาํ หวงั วา่
รายงานฉบบั นีจ้ ะใหค้ วามรู้ และเป็นประโยชนแ์ ก่ผอู้ า่ นทกุ ๆ ทา่ น

นาย ปญุ ญพฒั น์ ชนั้ เจรญิ ศรี ม.4/3 เลขท่ี 2
นาย เนตธิ ร แสนทรพั ยส์ ริ ิ ม.4/3 เลขท่ี 5
ผจู้ ดั ทาํ

สารบญั

ประวตั ิความเป็นมา หนา้
การแปลความหมาย
ความเช่ือ 1
ลกั ษณะ 3
อา้ งองิ 4
5
7

1

ประวัตคิ วามเป็ นมา
อกั ขระโบราณท่ีประกอบดว้ ยรูปภาพเลก็ ใหญ่หลากสสี นั ตา่ งๆ ถกู เขียนเรยี งรอ้ ยไวบ้ น
ผนงั ตามสสุ านและวหิ ารของอียปิ ตโ์ บราณมากวา่ 5000 ปี พวกเราตา่ งก็ทราบดีวา่
ภาพวาดเหลา่ นนั้ คืออกั ษรภาพท่ีจารกึ เร่อื งราวอนั ลีล้ บั ตา่ งๆ ของอารยธรรมอียิปต์
โบราณ ท่ีเรยี กกนั วา่ อกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิ ก Hieroglyphics

ไฮโรกลฟิ ฟิก ถือวา่ เป็นอกั ษรแรกเรม่ิ ของประวตั ศิ าสตรย์ คุ โบราณท่ีถดั จาก อกั ษรล่มิ มี
ลกั ษณะเป็นอกั ษรภาพ ท่ีเช่ือกนั วา่ ถกู สรา้ งขนึ้ มาโดย เทพเจา้ โทห์ คาํ วา่ ไฮโรกลฟิ ฟิก มา
จากภาษากรกี

อกั ษรลม่ิ

2

hieros (ศกั ดิส์ ทิ ธิ์) + glypho (จารกึ ) คาํ นีใ้ ชเ้ ป็นครงั้ แรก โดยคลเี มนตแ์ หง่ อเลก็ ซานเด
รยี การเขียนในอียิปตท์ ่ีเก่าท่ีสดุ เรม่ิ เม่ือราว 2,867 ปีกอ่ นพทุ ธศกั ราช สว่ นอกั ษร ไฮโรก
ลฟิ ฟิกท่ีใหมท่ ่ีสดุ เป็นประกาศท่ีกาํ แพงวหิ ารในฟิแล (philae) อายรุ าว พ.ศ. 939 อกั ษร
นีใ้ ชก้ บั จารกึ อยา่ งเป็นทางการ ตามกาํ แพงวหิ ารและหลมุ ฝังศพ บางแหง่ มีการระบายสี
ดว้ ย หลงั จากจกั รพรรดิทีออสซอิ สุ ท่ี1ส่งั ปิดวหิ ารของพวกเพเกิน ท่วั จกั รวรรดโิ รมนั
ในชว่ งพ.ศ. 1000 ความรูเ้ ก่ียวกบั อกั ษรนีไ้ ดส้ ญู หายไป

คลเี มนตแ์ หง่ อเลก็ ซานเดรยี

3

การแปลความหมาย
แรกเรม่ิ อกั ษรเหลา่ นีย้ งั ไมม่ ีผใู้ ดท่ีสามารถแปลความหมายได้ จนกระท่งั ฌอง-ฟรองซวั
ฌองโปลอิ ง (Jean-Francois Champollion) นกั ปราชญช์ าวฝร่งั เศส ท่ีไดท้ าํ การรเิ รม่ิ
ศกึ ษาและเป็นผทู้ ่ีสามารถถอดความหมายของอกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิ กไดส้ าํ เรจ็ ในท่ีสดุ ทาํ ให้
เขาสามารถสรุปไดว้ า่ ลกั ษณะของอกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิ กนี้ สะกดคาํ โดยถือเสียงเป็นเกณฑ์
และตวั อกั ษรจรงิ ๆ นนั้ จะมีเพียง 66 ตวั ท่ีใชป้ ระสมเป็นคาํ และแทนเสียงพยญั ชนะและ
สระในภาษาพดู ซง่ึ อกั ษรบางตวั ก็ใชซ้ า้ํ ๆ กนั ได้ ชองโปลอิ งไดท้ าํ การศกึ ษาภาษาโบราณ
นีอ้ ยเู่ ป็นระยะเวลายาวนานถงึ 14 ปี ซง่ึ ก็ทาํ ใหเ้ ขาสามารถรวบรวมตาํ ราไวยากรณแ์ ละ
พจนานกุ รมภาษาอียปิ ตไ์ ดส้ าํ เรจ็

ฌอง-ฟรองซวั ฌองโปลอิ ง ถอดความหมายของอกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิก

4

ความเชือ่
ชาวอียปิ ตม์ ีความชาํ นาญทางศลิ ปะหตั ถรรม งานช่าง และการทาํ หนงั สือ โดยเฉพาะ
หนงั สือท่ีเก่ียวขอ้ งกบั พธิ ีกรรมตา่ งๆ นอกจากนีย้ งั ใหค้ วามสาํ คญั กบั ชีวติ หลงั ความตาย
และอกั ษรภาพหรอื ภาษาตามความเช่ือท่ีมีอาํ นาจและอทิ ธิพลตอ่ การดาํ รงชีวติ และ
พิธีกรรม

อกั ษรภาพไฮโรกลฟิ ิกเหลา่ นีจ้ ะใชส้ ลกั เร่อื งราวเก่ียวกบั องคฟ์ าโรห์ ราชวงศ์ กิจกรรมอนั
เก่ียวเน่ืองกบั การปกครองแผน่ ดนิ และเรอ่ื งราวทางศาสนา ซง่ึ มกั จะเห็นไดจ้ ากอกั ขระท่ี
สลกั บนหินท่ีปรากฏตามวิหาร กาํ แพง หลมุ ฝังศพและส่งิ กอ่ สรา้ งตา่ งๆ ซง่ึ ตอ้ งใช้
ระยะเวลาและฝีมือในการแกะสลกั จงึ ทาํ ใหไ้ มส่ ามารถใชใ้ นชีวติ ประจาํ วนั ไดส้ ะดวก
ดงั นนั้ จงึ ไดเ้ กิดอกั ษรอีกแบบหนง่ึ ท่ีถอดออกมาจากรูปของอกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิก ซง่ึ ใชใ้ น
การเขียนท่วั ไปในชีวติ ประจาํ วนั ของชาวอียิปตท์ ่ีชาวอียปิ ตเ์ รยี กกนั วา่ อกั ษรไฮรา
ตกิ (Heiratic) เป็นอกั ษรเขียนท่ีเป็นลายมือ งา่ ยตอ่ การใชง้ าน

5

คนอียปิ ตใ์ นปัจจบุ นั ไมไ่ ดพ้ ดู และใชภ้ าษาอียิปตโ์ บราณอีกแลว้ แตพ่ ดู ภาษาอาหรบั
ภาษาลกู ของชาวอียิปตโ์ บราณท่ีเหลือคือ ภาษาคอปตกิ ซง่ึ เป็นภาษาท่ีใชใ้ นโบสถข์ อง
ศาสนาครสิ ตน์ ิกายคอปติกท่ีเรยี ก คอปตกิ เชริ ช์

คนอียปิ ต์
ลักษณะ
อกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิกนนั้ เราสามารเขียนไปไดห้ ลายแบบ และหลายทิศทาง ไมว่ า่ จะเป็นทงั้
แนวนอน จากซา้ ยไปขวาหรอื จากขวาไปซา้ ย แนวตงั้ จากบนลงลา่ ง จะเหน็ วา่ เรา
สามารถเขียนไดใ้ นทกุ ทศิ ทาง และการบอกทิศทางของอกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิกนนั้ เราจะ
สงั เกตจากการหนั หนา้ ของรูปคนหรอื สตั ว์ ซง่ึ จะหนั หนา้ เขา้ หา จดุ เรม่ิ ตน้ ของเสน้ เสมอ
ซง่ึ วธิ ีการเขียนช่ือเฉพาะท่ีเป็นนามบคุ คลดว้ ยอกั ษรภาพไฮโรกลฟิ ฟิก (ซง่ึ จาํ กดั เฉพาะ
ฟาโรหแ์ ละราชวงศเ์ ทา่ นนั้ ) จะเขียนอยใู่ นกรอบรูปวงรที ่ีเรยี กวา่ คารท์ ชู (cartouches)
อกั ษรท่ีมีลกั ษณะเชน่ เดียวกบั อกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิกของอียปิ ตจ์ ะเรยี กอกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิก
ดว้ ย เชน่ อกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิกของชาวลเู วียและชาวฮิตไตน์

6

อกั ษรไฮโรกลิฟอียปิ ตย์ คุ ตน้ และยคุ กลางใชส้ ญั ลกั ษณ์ 700 ตวั ในยคุ กรกี -โรมนั ใช้
สญั ลกั ษณม์ ากกวา่ 5,600 ตวั สญั ลกั ษณแ์ ตล่ ะตวั บอกทงั้ การออกเสยี งและความหมาย
เชน่ คาํ วา่ “จระเข”้ จะเป็นรูปจระเขร้ วมกบั สญั ลกั ษณแ์ ทนเสยี ง “msH” (อา่ นวา่
meseh) หรอื คาํ วา่ “แมว” จะใชร้ ูปแมวรวมกบั สญั ลกั ษณแ์ ทนอกั ษร “miw” (อา่ นวา่
meeoo)

การคน้ พบอกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิกนนั้ นบั วา่ เป็นการไขขอ้ ปรศิ นาสง่ิ ลลี้ บั ตา่ งๆ ของอารย
ธรรมอียปิ ตโ์ บราณ ท่ีหลายคนเกิดขอ้ สงสยั ทาํ ใหเ้ ราไดท้ ราบถงึ ประวตั ศิ าสตร์ ความ
เป็นมา เรอ่ื งราวตา่ งๆ ของอียิปตโ์ บราณอยา่ งถกู ตอ้ งและแทจ้ รงิ การคน้ พบอกั ษรไฮโรก
ลฟิ ฟิกนบั เป็นจดุ เรม่ิ ตน้ ท่ีทาํ ใหผ้ คู้ นเรม่ิ กลบั มาสนใจในประวตั ศิ าสตรอ์ ียปิ ตอ์ ีกครงั้ จนมี
การศกึ ษาเรอ่ื งราวตา่ งๆ เพ่ิมเตมิ จากจารกึ อกั ษรไฮโรกลฟิ ฟิกนี้ ซง่ึ ก็ทาํ ใหเ้ ราไดท้ ราบ
เรอ่ื งราวของอารยธรรมอียปิ ตโ์ บราณวา่ มีท่ีมาเป็นอยา่ งไรมาจนถงึ ทกุ วนั นี้

7

อา้ งองิ

อกั ษรเฮียโรกลีฟิ ค - HieroglyphinEgypt (google.com)
อารยธรรมโลก: เฮียโรกลิฟฟิ ก (Hieroglyphics) (worldcivil14.blogspot.com)
เทพเจา้ อียปิ ตโ์ บราณ - วกิ ิพีเดีย (wikipedia.org)