PENGURUSAN KELAB MESRA ALAM

Menurut Akta 672 (Akta Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam 2007) sisa pepejal
ditafsirkan sebagai:

● apa-apa bahan sekerap atau benda lebihan lain yang tidak dikehendaki atau keluaran
yang ditolak yang timbul daripada penggunaan apa-apa proses;

● apa-apa benda yang dikehendaki dilupuskan kerana sudah pecah, lusuh, tercemar atau
selainnya rosak; atau

● apa-apa bahan lain yang mengikut Akta ini atau mana-mana undang-undang bertulis
lain dikehendaki oleh pihak berkuasa supaya dilupuskan, tetapi tidaklah termasuk
buangan terjadual sebagaimana yang diperihalkan di bawah Akta Kualiti Alam Sekeliling
1974 [Akta 127], kumbahan sebagaimana yang ditakrifkan dalam Akta Industri
Perkhidmatan Air 2006 [Akta 655] atau sisa radioaktif sebagaimana yang ditakrifkan
dalam Akta Pelesenan Tenaga Atom 1984 [Akta 304]

4.1 Jenis Sisa Pepejal Terkawal

Menurut Akta 672 menyatakan sisa pepejal terkawal ertinya apa-apa sisa pepejal yang
tergolong dalam mana-mana kategori yang berikut:

● Sisa pepejal isi rumah
● Sisa pepejal import
● Sisa pepejal komersial
● Sisa pepejal keinstitusian
● Sisa pepejal pembinaan
● Sisa pepejal perindustrian
● Sisa pepejal awam
● Sisa pepejal yang ditetapkan dari semasa ke semasa

45| ms

Isi Rumah Import Komersial

Keinstitusian Pembinaan Perindustria
n

Awam

Rajah 4.1: Jenis Sisa Pepejal Terkawal

46| ms

4.2 Pengurusan Sisa Pepejal di Malaysia

Pada 21 Februari 2019, Dasar Kebersihan Negara telah dilancarkan. Dasar ini merupakan
inisiatif pihak Kerajaan untuk menjadikan Malaysia sebagai sebuah negara bersih dan
mewujudkan masyarakat yang membudayakan amalan kebersihan bagi menjamin
kesejahteraan hidup dan kelestarian alam sekitar. Antara objektif Dasar Kebersihan Negara
adalah menggalakkan inisiatif sisa sebagai sumber pendapatan (waste to money) kearah
ekonomi kitaran (circular economy).

Bagi memastikan Akta 672 dikuatkuasakan dengan sebaiknya, Kerajaan telah menubuhkan dua
(2) Agensi iaitu Jabatan Pengurusan Sisa Pepejal Negara dan Perbadanan Pengurusan Sisa
Pepejal dan Pembersihan Awam untuk mengurus sisa pepejal dan pembersihan awam diurus
dengan teratur dan sistematik.

Pengurusan sisa pepejal di Malaysia telah diswastakan dan dikendalikan oleh empat (4)
konsortium yang dilantik iaitu:

WILAYAH TENGAH / Alam Flora Sdn. Bhd. (AFSB)
TIMUR

WILAYAH SELATAN

Southern Waste Management (SWM)

WILAYAH UTARA

Northen Waste Industries (NWI)

MALAYSIA TIMUR

Eastern Waste Management (EWM)

Rajah 4.2 Syarikat Konsortium Pengurusan Sisa Pepejal

47| ms

Penswastaan ini bermatlamat supaya perkhidmatan berkaitan pengurusan sisa pepejal menjadi
lebih cekap dengan kos perkhidmatan yang lebih efektif selain berkemampuan menggunakan
jentera yang lebih cekap serta disokong oleh pekerja yang berkemahiran tinggi (Utusan
Malaysia, 20 September 2011).

4.3 Elemen Pengurusan Sisa Pepejal

PENJANAAN PEMPROSESAN PELUPUSAN

PENGASINGAN PEMINDAHAN

PENYIMPANAN PEMUNGUTAN DAN
PENGANGKUTAN

Rajah 4.3a Proses Pengurusan Sisa Pepejal

Penjanaan

Sisa pepejal dan komersial boleh dibahagikan kepada dua iaitu sisa pepejal organik dan sisa
pepejal bukan organik. Sisa pepejal organik seperti sisa makanan, sisa tanaman, sisa haiwan
dan sebagainya. Manakala sisa bukan organik sepertikertas, plastic, getah, kaca dan lain-lain.

Selain itu, terdapat juga sisa pepejal dalam bentuk bahan kimia atau mudah meletup seperti
cat, penyembur serangga dan ubat-ubatan. Oleh itu, jenis-jenis sisa pepejal dan jumlah
penjanaan sisa pepejal merupakan perkara yang perlu dikenalpasti bagi menentukan
pengurusan sisa pepejal yang sesuai dan berkesan di sesuatu kawasan.

48| ms

Pengasingan

Proses mengasingkan sisa pepejal yang boleh dikitar semula dan sisa pepejal yang tidak boleh
dikitar semula perlu dilakukan di punca. Pihak kerajaan telah mewajibkan pengasingan sisa
pepejal di rumah mulai 1 September 2015. Pelaksanaan perkara ini berdasarkan Peraturan di
bawah Akta Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam 2007 (Akta 672). Secara
umumnya, pengasingan sisa pepejal di rumah ini adalah mengikut jenis komposisi sisa pepejal
seperti berikut:

a. Kertas – surat khabar, majalah, buku panduan, komik, katalog, kertas komputer, kertas A4,
kertas berwarna, resit, bil, kotak kertas, kadbod, kalender, sampul surat, poskad, risalah,
dan bungkusan pos.

b. Plastik – botol minuman ringan, botol jus, botol minuman air mineral, bekas makanan, bekas
sabun cecair mandian, botol syampu, botol makanan kesihatan/vitamin, bekas pencuci
pakaian/lantai, botol kicap, baldi, beg plastik, bekas ais krim dan lain – lain jenis plastik,

c. Lain – lain bahan yang boleh dikitar semula iaitu:
i. Kaca/Seramik - botol kicap, botol sos, botol jem, botol minuman ringan, botol vitamin,
bekas kosmetik, pinggan kaca dan sebagainya.
ii. Tin aluminium/besi/logam lain - tin minuman ringan, tin makanan dan sos, tin biskut, tin
makanan cecair, alatan dapur seperti sudu, periuk senduk dan sebagainya.
iii. Sisa elektrik/barang elektrik kecil – bateri, kalkulator, telefon bimbit, peralatan elektrik,
lampu kalimantang, lampu LED, cerek elektrik, dapur elektrik dan sebagainya.
iv. Bahan fabrik/kasut/getah/kulit – kasut, beg tangan, pakaian, sarung tangan dan
sebagainya.
v. Sisa berbahaya – bekas penyembur ubat nyamuk, tin cat, bekas racun, bekas bahan
pelarut, bekas ubat anai – anai dan sebagainya.

d. Sisa Kebun/Taman – sisa halaman rumah seperti daun kering, ranting, pelepah pokok,
batang pokok, rumput dan sebagainya.

e. Sisa Pukal – sisa peralatan rumah yang besar seperti peti sejuk, almari, katil, mesin basuh,
sofa, perabot dan sebagainya.

49| ms

Komposisi sisa pepejal yang telah diasingkan seperti di atas hendaklah dimasukkan dalam
bekas yang sesuai atau plastik sampah dan diletakkan di tepi tong sampah pada hari kutipan
yang ditetapkan di sesuatu kawasan. Manakala bagi Sisa Pukal hendaklah diletakkan dengan
kemas di bahu jalan hadapan rumah pada hari kutipan. Kutipan sisa pepejal berkenaan akan
dibuat satu (1) kali seminggu oleh syarikat konsesi yang telah dilantik.
Penyimpanan
Sebelum sisa pepejal dikutip untuk dihantar ke pusat pemindahan, pusat rawatan perantaraan
ataupun tapak pelupusan sisa pepejal, ia perlu tempat penyimpanan di tempat proses
penjanaan seperti rumah, premis-premis jualan, pejabat-pejabatan dan sebagainya. Bagi
penduduk di kawasan perumahan tersusun, pihak kontraktor perumahan wajib menyediakan
tempat pembuangan sampah di hadapan setiap rumah bagi tujuan pemungutan sampah.
Sisa pepejal organik yang disimpan dalam tempoh yang lama akan mendatangkan bau yang
busuk daripada cecair sisa pepejal iaitu larut resapan kerana penguraian berlaku. Sisa pepejal
bukan organik boleh disimpan dalam tempoh yang lama kerana tidak akan terurai tetapi
sekiranya tidak dikutip pada masa yang ditetapkan sisa pepejal tersebut memerlukan ruang
penyimpanan yang lebih luas dan menyebabkan kawasan rumag bersepah dan tidak teratur.

Rajah 4.3b Tong Sampah Komunial (SUMBER)

50| ms

Rajah 4.3c Tong Sampah RORO (SUMBER)

Pemungutan Dan Pengangkutan

Proses ini melibatkan aktiviti pengumpulan dan penghantaran sisa pepejal dari tempat
penjanaan atau penyimpanan sisa pepejal ke tempat pemindahan, pusat rawatan dan tapak
pelupusan sisa pepejal.

Terdapat tiga kaedah yang boleh digunakan semasa proses kutipan iaitu kutipan di lorong-
lorong, kutipan berpusat dan kutipan dari premis ke premis. Sistem kutipan yang baik dapat
memastikan sisa pepejal tidak disimpan terlalu lama di tempat penyimpanan. Biasanya sisa
pepejal dipungut dengan menggunakan trak. Trak dasar terbuka membawa sampah yang
sudah dibungkus plastik atau kertas. Manakala trak penyendat yang menggunakan pelantak
hidraulik yang memadatkan sampah digunakan untuk mengurangkan isipadu bagi
membolehkan muatan yang lebih banyak.

Bagi memastikan sistem kutipan berjalan lancar dan berkesan, terdapat beberapa aspek utama
yang perlu dititikberatkan iaitu:
a. Memilih laluan kutipan yang ekonomi dan berkesan
b. Mengenalpasti jumlah pekerja dan kenderaan yang boleh bergerak
c. Mempertimbangkan kekerapan kutipan
d. Memilih masa yang sesuai

51| ms

Rajah 4.4d Aliran Proses Kutipan Dan Pengangkutan (TAIP BALIK)

Sumber: Perbadanan Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam

Rajah 4.3e Kain Rentang Makluman Kutipan Sampah

JADUAL KUTIP SAMPAH – SWM Environment Sdn. Bhd.

BIL. LOKASI KERJA-KERJA KEKERAPAN

1. Perumahan Kutip Sampah 2 kali seminggu

2. Pusat Bandar Pembersihan Longkang 1 bulan / sekali

3. Semua Kawasan Perniagaan Kutipan Sampah Setiap Hari

4 Pasar Kutipan Sampah Setiap Hari

5. Sampah Pukal/ Longgok Kutipan Sampah 1 kali seminggu

6. Kawasan Industri Kutipan Sampah 3 kali seminggu

Sumber: SWM Environment Sdn Bhd

Rajah 4.3f Jadual Kutipan Sampah

52| ms

Sumber: Alam Flora

Rajah 4.3g Trak Penyendat Alam Flora

Sumber: Alam Flora

Rajah 4.3h Trak dasar terbuka

Pemindahan

Sebelum pemprosesan dan pelupusan sisa pepejal, kenderaan trak pengutip sisa pepejal akan
membawa hasil pungutan ke stesen atau pusat pemindahan. Pusat pemindahan ini disediakan
apabila jarak tempat penjanaan dengan tapak pelupusan terlalu jauh dan pengangkutan secara

53| ms

terus tidak ekonomi. Apabila jarak dari tempat sisa pepejal ke tapak pelupusan sanitari atau
pusat pemprosesan terlalu jauh, operasi pemindahan perlu dilakukan.
Di stesen atau pusat pemindahan, jentolak memadatkan sampah ke dalam tanah yang besar,
kemudian bahan ini di bawa ke tapak pelupusan muktamad. Sampah diproses menjadi bandela
dalam blok-blok saiz meja sebelum dilupuskan ke tambak tanah.
Stesen pemindahan yang terdapat di Malaysia ialah Stesen Pemindahan Taman Beringin
Kepong, Stesen Pemindahan Seksyen 21 Shah Alam, Taruka Johor dan Stesen Pemindahan
Amapang Jajar Pulau Pinang.

Rajah 4.3i Stesen Pemindahan Sampah

Pemprosesan
Pemprosesan membolehkan sebahagian komposisi sisa pepejal dapat dipulihkan iaitu kitar
semula. Ia melibatkan proses penimbangan, longgokan, pemisahan dan pemadatan. Sisa
pepejal akan diproses terlebih dahulu bagi mengurangkan isipadu sisa yang akan dihantar ke
tapak pelupusan. Terdapat dua kaedah yang boleh digunakan iaitu insenerator dan
pengkomposan. Kaedah ini jarang digunakan pada masa ini kerana memerlukan kos yang
mahal dan kesedaran yang tinggi.

54| ms

Pelupusan
Sisa pepejal yang tidak boleh dikitar semula atau diguna semula akan dihantar ke tapak

pelupusan untuk dilupuskan. Proses pelupusan sisa pepejal melibatkan kaedah menanam
pepejal di dalam tanah bagi meminumkan pencemaran yang terhasil terhadap manusia dan
alam sekitar. Kaedah ini sering digunakan di Malaysia kerana kos pengurusan yang lebih
murah. Walau bagaimanapun, kaedah pelupusan ini memerlukan sistem penyenggaraan yang
baik dan kawasan yang luas bagi memastikan semua sisa pepejal dapat dilupuskan dengan
sempurna.

4.4 Teknologi Rawatan Sisa Pepejal

Antara teknologi rawatan sisa pepejal yang diguna pada masa ini untuk merawat sisa pepejal
yang dijana oleh manusia ialah:
a. Pengomposan
b. Penggunaan tapak pelupusan sanitari
c. Penggunaan loji rawatan termal (insinerator)
d. Pusat perolehan semula sumber sisa pepejal (Refuse Device Fuel – RDF)

Pengomposan
Pengomposan adalah satu proses penguraian sisa pepejal organik mikroorganisma. Proses
penguraian ini adalah penting kerana ia dapat menukar sisa pepejal organik daripada menjadi
bahan pencemar alam kepada bahan yang lebih bermanfaat. Proses penguraian aerobic yang
berlaku dengan kehadiran oksigen dan akan menghasilkan gas karbon dioksida (CO2). Walau
bagaimanapun kualiti baja kompos yang dihasilkan bergantung kepada kualiti semasa proses
pengomposan.

Antara bahan-bahan yang diperlukan bagi proses pengomposan ialah sisa bahan berkarbon
dan sisa bahan bernitrogen. Sisa bahan berkarbon termasuklah jerami padi, habuk kayu, daun
tebu, batang kekacang, batang keledek, daun kering, batang jagung yang dicincang, empulur
jagung, rumput kering, hancuran kertas dan lain-lain. Manakala sisa bahan bernitrogen
termasuk najis haiwan, hampa padi, rumput segar, sisa sayuran, sisa domestik dan lain-lain.

55| ms

Kelebihan
a. Mengurangkan jumlah isi padu sisa pepejal yang perlu dilupuskan di tapak pelupusan
b. Menghasilkan bahan boleh dijadikan baja dan seterusnya mengurangkan penggunaan

baja yang mengandungi bahan kimia

Kekurangan
a. Memberi kesan negatif kepada kualiti air permukaan dan air bawah tanah apabila hasil

larut resapan meresap ke dalam tanah semasa proses penguraian
b. Menghasilkan gas rumah hijau seperti gas karbon dioksida (CO²) yang akan

meningkatkan suhu permukaan bumi

Tapak Pelupusan Sanitari
Pelupusan sanitari ialah kaedah menimbus sisa pepejal di dalam tanah. Sisa pepejal akan
terurai di dalam tanah dan menjadi sebahagian tanah. Terdapat tiga kaedah pelupusan sanitari
iaitu kaedah open dumpling, kaedah sandwich dan kaedah cell.

Rajah 4.4a Kaedah open dumpling

Rajah 4.4b Kaedah Sandwich

56| ms

Rajah 4.4c Kaedah Cell

Kelebihan
a. Penghasilan gas metana daripada proses penguraian anaerobic boleh dijadikan tenaga

elektrik
b. Menggunakan perbelanjaan yang lebih ekonomik berbanding kaedah lain

Kekurangan
a. Memerlukan pemantauan gas serta pengurusan cecair tercemar secara berterusan
b. Memerlukan kawasan yang luas dan jangka masa yang panjang untuk proses

pelupusan
c. Pemerhatian terhadap aktiviti pelupusan perlu dilakukan setiap hari abgi mengelakkan

kerosakan liner
d. Menghasilkan gas yang mudah terbakar dan terdedah kepada letupan sekiranya tidak

dipantau dengan baik

Loji Rawatan Termal - Insinerator
Logi rawatan termal atau insenirator merupakan alat yang direka khas untuk membakar sisa
pepejal pada suhu yang tinggi bagi menghasilkan abu yang mempunyai isi padu yang rendah
dan mengurangkan kawasan tapak pelupusan. Kaedah ini memerlukan sistem yang dapat
mengawal pencemaran udara dan tempat pelupusan bagi abu. Melalui pembakaran yang
berlaku boleh menghasilkan tenaga elektrik daripada tenaga haba.

57| ms

Rajah 4.4d Loji Rawatan Termal - Insinerator

Rajah 4.4e Proses Insinerator
Kelebihan
a. Mengurangkan berat dan isi padu sisa pepejal dengan kadar hamper 95% dalam masa

yang singkat
b. Menghasilkan tenaga yang boleh diperbaharui
c. Mesra alam

58| ms

Kekurangan
a. Melepaskan gas tercemar seperti karbon dioksida ke udara melalui corong udara dan

pencemaran ke dalam air melalui abu yang dihasilkan dan tidak dilepaskan dengan baik
b. Memerlukan kos yang tinggi untuk pembelian dan penyenggaraan alatan
Pusat Perolehan Semula Sumber Sisa Pepejal (Refuse Derive Fuel – RDF)
Pusat perolehan semula sumber sisa pepejal merupakan pusat untuk memproses barangan
yang boleh diguna dan dikitar semula bagi mengurangkan sisa pepejal. Sisa pepejal yang
mudah dibakar boleh menghasilakan bahan api yang dikenali sebagai Refuse Derive Fuel
(RDF). RDF boleh menghasilkan biogas yang kaya dengan gas metana bagi membantu
meningkatkan penjanaan tenaga yang diperbaharui.

Rajah 4.4f Pusat Perolehan Semula Sumber Sisa Pepejal di Semenyih
Kelebihan

a. Menghasilkan bahan api yang boleh meningkatkan penjimatan tenaga
b. Mengurangkan sisa pepejal yang sukar dilupuskan dan lambat terurai iaitu sisa pepejal

berasaskan plastik.
Kekurangan

a. Memerlukan kos pembelian alatan yang mahal
59| ms

b. Memerlukan masa yang lama bagi proses pengasingan, pencampuran dan
pemampatan

4.5 Amalan 3R

Menurut Akta Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam 2007 (Akta 672), kitar semula
bermaksud memungut dan mengasingkan sisa pepejal bagi maksud menghasilkan keluaran.
Kitar semula akan mengubah sisa menjadi sumber-sumber yang bernilai. Ia juga boleh
mengurangkan penggunaan bahan-bahan semulajadi, menjana sumber kewangan dan
memberi faedah sosial. Dengan membudayakan amalan 3R (kurangkan, guna semula dan kitar
semula), kita dapat mengelakkan daripada membazir sumber-sumber di dunia. Kehilangan
sumber-sumber pada akhirnya dipanggil sumber-sumber terbatas.

Reduce (Kurangkan) merujuk kepada pengurangan kuantiti sisa yang dijana di punca dengan
mengurangkan jumlah produk dan jenis produk yang digunakan. Ia juga merujuk kepada
pengurangan penggunaan sumber semula jadi. Ini bermakna kita perlu memberi perhatian
kepada barang-barang yang dibeli, dihasilkan dan dibuang.

Reuse (Guna Semula) merujuk kepada penggunaan semula barangan berulang kali, dan
dengan berbuat demikian penjanaan sisa dan pembuagannya dapat dikurangkan.

Recycle (Kitar Semula) merujuk kepada "untuk melakukan sekali lagi" dan "cycle" merujuk
"pusingan". Oleh yang demikian, "Kitar Semula" merujuk kepada meletakkan sesuatu dalam
kitaran. Kita mengitar semula dengan mengasingkan sisa, dan kemudian menyalurkannya
kepada organisasi atau kilang-kilang yang memprosesnya semula supaya menjadi produk baru
untuk kegunaan kita. Simbol antarabangsa untuk kitar semula adalah Mobius Loop, sebuah
bulatan khas yang mencadangkan satu kitaran yang berterusan.

60| ms

Sumber: Jabatan Pengurusan Sisa Pepejal Negara

Rajah 4.5a Tips Amalan 3R

61| ms

Sumber: Jabatan Pengurusan Sisa Pepejal Negara

Rajah 4.5b Bahan boleh dikitar semula

4.6 Konsep 5R Ke Arah Meningkatkan Kelangsungan Hidup Masa Depan

Malaysia telah memulakan konsep 5R bagi meningkatkan gaya hidup lestari di kalangan
masyarakat. Alam Flora Sendirian Berhad (Alam Flora) telah mempromosikan konsep 5R iaitu
REFUSE(menolak), REDUCE (mengurangkan), REUSE (guna semula), RECYCLE (kitar
semula), RECOVERY (pemulihan/diperbaharui) bagi membantu mengurangkan pembuangan
sisa pepejal yang semakin bertambah sejajar dengan perkembangan penduduk di negara ini
secra berkesan.

62| ms

REDUCE/
KURANGKAN

RECOVERY/ REFUSE/
TOLAK
PEMULIHAN/
DIPERBAHARUI

RECYCLE/ REUSE/
GUNA SEMULA GUNA SEMULA

Rajah 4.5c Amalan 5R
LATIHAN
PENGUKUHAN
Senaraikan tapak pelupusan sisa pepejal di negeri anda dan terangkan kaedah
pelupusan yang digunapakai di tapak tersebut.

63| ms

AKTIVITI
Pelaksanaan Bank Kitar Semula [penjualan kepada vendor]
Pengumpulan dan Penjualan Barang Kitar Semula

Kertas
Tin aluminium
Kotak/kadbod
Barangan plastik
Minyak masak terpakai

Setiap kumpulan perlu menyediakan:

Kertas cadangan projek
Carta perbatuan pelaksanaan projek
Log book atau laporan mingguan (Rujuk Lampiran)
Persembahan video keseluruhan projek

64| ms

Lampiran
65| ms

AKTIVITI
Penghasilan produk dari bahan kitar semula yang boleh dikomersialkan.
Setiap kumpulan perlu menyediakan:

Kertas cadangan projek
Carta perbatuan pelaksanaan projek
Log book atau laporan mingguan
Persembahan video keseluruhan projek

66| ms

BAB 5 TEKNOLOGI HIJAU

HASIL PEMBELAJARAN KURSUS

Pada akhir bab ini, anda seharusnya dapat:
1. Menjelaskan maksud, fungsi dan strategi teknologi hijau.
2. Membincangkan strategi Teknologi Hijau.
3. Menerangkan prinsip-prinsip Teknologi Hiajau

5.0 Definisi Teknologi Hijau
Teknologi Hijau (TH3). didefinisikan sebagai pembangunan dan aplikasi produk, peralatan

serta sistem untuk memelihara alam sekitar dan alam semula jadi serta meminimumkan atau
mengurangkan kesan negatif daripada aktiviti manusia (KeTTHA, 2016). Segala alat, produk
serta sistem yang dapat mengurangkan degradasi kualiti persekitaran, rendah atau sifar
pembebasan gas rumah hijau, jimat tenaga dan sumber asli, menggunakan sumber Tenaga
Boleh Baharu serta selamat pada alam sekitar adalah merupakan TH (Iskandar, 2015). TH
merupakan teknologi yang mesra alam dan lebih rendah kadar pembebasan karbon ke udara
jika dibandingkan dengan teknologi sedia ada.

5.1 Fungsi Teknologi Hijau

Rajah 5.1 Fungsi Teknologi Hijau

67| ms

5.2 Strategi Teknologi Hijau
Promosi dan pelaksanaan pembangunan tenaga boleh diperbaharu
yang efektif dalam sektor tenaga dan sektor air
Promosi dan pelaksanaan program kecekapan tenaga yang efektif
dalam sektor tenaga dan sektor air
Mewujudkan peluang pekerjaan berkaitan dengan teknologi hijau

Mewujudkan peluang aktiviti ekonomi berkaitan teknologi hijau

Mengorientasi semula industri-industri sedia ada untuk
mempraktikkan amalan teknologi hijau
Pembangunan strategi R&D dalam teknologi hijau ke arah
pengkomersilan bagi pasaran tempatan
Peningkatan pembangunan modal insan dalam bidang teknologi
hijau
Penubuhan rangkaian strategik dengan stake holders yang utama
dan relevan

Rajah 5.2 Strategi Teknologi Hijau

68| ms

5.3 Dasar Teknologi Hijau

Pada Julai 2009, mantan Perdana Menteri Malaysia Ke 6, Datuk Seri Najib Tun Abdul Razak
telah melancarkan Dasar Teknologi Hijau Kebangsaan (DTHK) yang menekankan kepada
aspek pemacuan pertumbuhan ekonomi negara dan pembangunan lestari. DTHK mempunyai
empat (4) tonggak utama iaitu:

Tenaga Tonggak DTHK

Alam sekitar Mempromosikan kecekapan tenaga dan mencari ketidak bergantungan
Ekonomi tenaga
Sosial
Meminimumkan kesan dan memulihara alam sekitar

Menambah ekonomi negara melalui penggunaan teknologi

Meningkatkan kualiti hidup untuk semua

5.4 Prinsip-prinsip Pembangunan Mampan

Persidangan Bangsa-Bangsa Bersatu mengenai Alam Sekitar dan Pembangunan di Rio de
Janeiro dari 3 hingga 14 Jun 1992 mengumumkan prinsip-prinsip berikut: -

Prinsip 1 -Manusia menjadi fokus pembangunan mampan. Mereka berhak menikmati
kehidupan yang sihat dan produktif serta harmoni dengan alam semula jadi.

Prinsip 2 -Selaras dengan Perakuan Bangsa-bangsa Bersatu dan prinsip undang-undang
antarabangsa, semua negara mempunyai hak sepenuhnya untuk memanfaatkan sumber-
sumbernya untuk memantapkan polisi-polisi alam sekitar dan pembangunannya sendiri, dan
bertanggungjawab memastikan bahawa aktiviti-aktiviti di bawah bidang kuasa dan kawalannya
tidak menyebabkan kerosakan alam sekitar negara lain atau kawasan melampaui batasan
bidang kuasa negaranya.

Prinsip 3 - Hak untuk membangun mesti ditunaikan bagi memenuhi keperluan pembangunan
dan alam sekitar yang saksama untuk generasi kini dan akan datang.

69| ms

Prinsip 4 - Untuk mencapai pembangunan mampan, perlindungan alam sekitar hendaklah
mengandungi proses pembangunan yang terkamir dan tidak boleh dipertimbangkan secara
berasingan.

Prinsip 5 - Semua negara dan rakyat hendaklah bekerjasama membasmi kemiskinan sebagai
suatu keperluan yang wajib untuk pembangunan mampan, dalam usaha mengurangkan
perbezaan kualiti hidup dan memenuhi keperluan majoriti penduduk dunia dengan lebih baik.

Prinsip 6 - Keadaan dan keperluan-keperluan khas negara membangun, terutama negara
kurang membangun dan terlalu terdedah kepada bahaya alam sekitar haruslah diberi
keutamaan khusus. Tindakan-tindakan antarabangsa dalam bidang alam sekitar dan
pembangunan hendaklah juga mengambilkira kepentingan dan keperluan semua negara.

Prinsip 7 - Setiap negara hendaklah bekerjasama dalam semangat perkongsian sedunia untuk
memulihara, melindungi dan mengekalkan kesihatan dan integriti ekosistem bumi.
Memandangkan sumbangan yang berbeza terhadap kemusnahan alam sekitar sedunia, negeri
mempunyai tanggungjawab yang sealiran tetapi berlainan. Negara maju mesti memahami
tanggungjawab yang mereka pikul dalam susulan antarabangsa mengenai pembangunan
mampan memandangkan tekanan yang diberikan oleh rakyat mereka ke atas alam sekitar
sedunia serta teknologi dan sumber kewangan yang mereka kuasai.

Prinsip 8 - Untuk mencapai pembangunan mampan dan kualiti hidup yang lebih baik untuk
semua rakyat, negara hendaklah mengurang dan memberhentikan pola-pola pengeluaran dan
kepenggunaan yang tidak mampan dan memajukan polisi-polisi demografi yang sesuai.

Prinsip 9 - Negara-negara hendaklah bekerjasama mengukuhkan keupayaan masyarakat
terpinggir untuk pembangunan mampan dengan mempertingkatkan kefahaman saintifik melalui
pertukaran pengetahuan saintifik dan teknologi, dan dengan mempertingkatkan pembangunan,
penyesuaian, pengembangan dan pemindahan teknologi, termasuk teknologi baru dan inovatif.

Prinsip 10 - Isu alam sekitar sebaik-baiknya ditangani dengan penyertaan semua rakyat
terkesan pada peringkat yang relevan. Pada peringkat kebangsaan, setiap individu haruslah
mempunyai akses yang sesuai kepada maklumat mengenai alam sekitar yang diwujudkan oleh
pihak berkuasa awam, termasuk maklumat tentang bahan-bahan merbahaya dan aktiviti-aktiviti

70| ms

di dalam komuniti mereka dan peluang penglibatan mereka di dalam proses membuat
keputusan. Negara hendaklah membantu dan menggalakkan kesedaran dan penglibatan awam
dengan menyebar maklumat secara meluas. Akses yang berkesan kepada prosiding-prosiding
perundangan dan pentadbiran, termasuk baikpulih dan pemulihan, hendaklah disediakan.

Prinsip 11 - Setiap negara hendaklah mempunyai perundangan alam sekitar yang berkesan.
Standard alam sekitar, objektif serta keutamaan pengurusan perlu menggambarkan konteks
alam sekitar dan pembangunan yang diamalkan. Standard yang digunakan oleh sesetengah
negara mungkin tidak sesuai dan tidak menjamin kos ekonomi dan sosial kepada negara lain
terutamanya negara membangun.

Prinsip 12 - Negara hendaklah bekerjasama memajukan suatu sistem ekonomi antarabangsa
yang membina dan terbuka yang membawa kepada pertumbuhan ekonomi dan pembangunan
mampan di dalam semua negara, untuk memberi tumpuan kepada masalah-masalah degradasi
alam sekitar dengan lebih baik. Langkah-langkah polisi perdagangan untuk tujuan alam sekitar
tidak harus dibuat secara arbitarari atau mengandungi diskriminasi yang tidak wajar atau
halangan yang tersirat terhadap perdagangan antarabangsa. Tindakan-tindakan bersendirian
untuk menghadapi cabaran-cabaran alam sekitar di luar bidang kuasa negara-negara
pengimport hendaklah dielakkan. Langkah-langkah menghadapi masalah alam sekitar rentas
sempadan atau global hendaklah, sebaik mungkin, berdasarkan kepada persetujuan
antarabangsa.

Prinsip 13 - Negara hendaklah mewujudkan undang-undang kebangsaan berhubung
tanggungjawab dan pampasan untuk mangsa-mangsa pencemaran dan kerosakan alam sekitar
lain. Negara juga hendaklah bekerjasama dengan cara yang lebih cepat, cekap dan mempunyai
tekad yang tinggi untuk mewujudkan undang-undang antarabangsa berhubung tanggungjawab
dan pampasan untuk kesan-kesan kerosakan alam sekitar disebabkan aktiviti-aktiviti di dalam
bidang kuasa atau kawalan mereka terhadap kawasan-kawasan melampaui bidang kuasa
mereka.

Prinsip 14 - Negara hendaklah bekerjasama secara berkesan untuk menghalang atau
mencegah penempatan semula dan perpindahan ke negara lain akan sebarang aktiviti atau
bahan yang menyebabkan degredasi alam sekitar yang serius atau yang didapati merbahaya
kepada kesihatan manusia.

71| ms

Prinsip 15 - Pendekatan yang berhati-hati secara meluas hendaklah digunakan untuk
melindungi alam sekitar oleh setiap negara mengikut keupayaannya. Di mana terdapat
ancaman kerosakan yang serius atau tidak mampu dipulihara, ketiadaan kepastian saintifik
sepenuhnya tidak harus dijadikan sebab untuk menangguh langkah-langkah kos-efektif untuk
mencegah degradasi alam sekitar.

Prinsip 16 - Pihak berkuasa kebangsaan hendaklah berusaha menginternalisasikan kos-kos
alam sekitar, memajukan kegunaan alat-alat ekonomi dan mengambilkira pendekatan di mana
pencemar harus, pada dasarnya, menanggung kos pencemaran, demi untuk kepentingan
awam dan bebas daripada ugutan perdagangan dan pelaburan antarabangsa.

Prinsip 17 - Penilaian impak alam sekitar, sebagai suatu alat kebangsaan, hendaklah
dijalankan bagi cadangan aktiviti-aktiviti yang berkemungkinan mempunyai impak yang
bermakna terhadap alam sekitar dan tertakluk kepada keputusan pihak berkuasa kebangsaan
yang berkelayakan.

Prinsip 18 - Negara hendaklah segera memaklumkan negara-negara lain akan sebarang
bencana tabii atau kecemasan lain yang berkemungkinan menghasilkan kesan-kesan
merbahaya kepada alam sekitar negara berkenaan. Usaha-usaha hendaklah dilakukan oleh
komuniti antarabangsa untuk membantu negara-negara yang menerima bencana.

Prinsip 19 - Negara hendaklah mengeluarkan makluman awal dan berjadual serta maklumat
yang relevan kepada negara yang berpotensi terkesan oleh aktiviti-aktiviti yang mungkin
memberi kesan alam sekitar rentas-sempadan dan hendaklah bersepakat dengan negara
berkenaan pada peringkat awal dengan jujur dan ikhlas.

Prinsip 20 - Wanita mempunyai peranan penting dalam pengurusan alam sekitar dan
pembangunan. Oleh itu, penglibatan penuh mereka adalah perlu untuk mencapai
pembangunan mampan.

Prinsip 21 - Daya kreativiti, idea dan ketabahan belia dunia hendaklah digerakkan untuk
membentuk suatu perkongsian global dalam usaha mencapai pembangunan mampan dan
memastikan masa depan yang lebih baik untuk semua.

72| ms

Prinsip 22 - Masyarakat terpinggir dan komuniti-komuniti mereka, dan komuniti-komuniti
tempatan lain mempunyai peranan penting dalam pengurusan alam sekitar dan pembangunan
disebabkan oleh pengetahuan dan amalan- amalan tradisional mereka. Negara hendaklah
mengiktiraf dan dengan cara yang sesuai menyokong identiti, budaya dan kepentingan mereka
dan membolehkan penglibatan berkesan mereka dalam mencapai pembangunan mampan.

Prinsip 23 - Alam sekitar dan sumber-sumber asli bagi rakyat yang tertindas, di bawah
penguasaan dan rampasan hendaklah dilindungi.

Prinsip 24 - Peperangan sentiasa mengganggu dan membinasakan pembangunan mampan.
Oleh itu, negara-negara hendaklah menghormati undang-undang antarabangsa yang
melindungi alam sekitar semasa konflik peperangan dan bekerjasama untuk
membangunkannya, jika perlu.

Prinsip 25 - Keamanan, pembangunan dan perlindungan alam sekitar adalah saling
berhubungkait dan tidak boleh dipisahkan.

Prinsip 26 - Negara hendaklah menyelesaikan perbalahan alam sekitar secara aman dan
dengan cara yang sesuai selaras dengan Perakuan Bangsa-bangsa Bersatu.

Prinsip 27 - Negara dan rakyat hendaklah bekerjasama dengan jujur berlandaskan semangat
perkongsian dalam memenuhi prinsip-prinsip yang terkandung di dalam Deklarasi ini dan dalam
pembangunan selanjutnya undang-undang antarabangsa berhubung pembangunan mampan.

Pada masa kini, penggunaan arang batu merupakan sumber penjanaan
elektrik tertinggi di Malaysia. Sumber ini semakin berkurangan dan tidak
boleh perbaharui. Bincangkan.

73| ms

BAB 6 PENGURUSAN ORGANISASI
KELAB / PERSATUAN

HASIL PEMBELAJARAN KURSUS

Pada akhir bab ini, anda seharusnya dapat:
1. Mengetahui panduan dalam menguruskan Kelab/Persatuan.
2. Mempelajari dan mempraktikkan panduan pengurusan
Kelab/Persatuan dalam menguruskan aktiviti

6.0 Pengenalan Kelab/Persatuan

Inisiatif penubuhan kelab dan persatuan yang dipimpin, dianggotai dan digerakkan sepenuhnya
oleh pelajar-pelajar adalah bagi memenuhi hasrat untuk menggiatkan pelaksanaan program
aktiviti kokurikulum di seluruh Politeknik Malaysia. Ia bertujuan untuk menyemai dan memupuk
prinsip, kaedah dan kemahiran kepimpinan di kalangan pelajar yang dilihat akan memberi
impaks yang sangat besar kepada penyemarakan kegiatan aktiviti sihat sebagai sebahagian
daripada keperluan memenuhi syarat bergraduat. Usaha murni ini dilihat sebagai satu langkah
positif dalam membentuk keperibadian mulia seorang pemimpin. Setiap pelajar mempunyai
bakat dan minat serta potensi tersendiri. Dengan pengendalian proses pengajaran dan
pembelajaran formal dan tidak formal, kesungguhan, pengetahuan dan kemahiran para pelajar
dapat dipertingkatkan ke tahap paling optimum. Ini selaras dengan usaha kerajaan untuk
melahirkan insan yang berwibawa, berketerampilan dan berkeyakinan tinggi sebagai pemimpin
pelajar dan berpotensi mengembangkan bakat kepimpinan ke peringkat lebih tinggi dalam
kehidupan akan datang.

6.1 Objektif Pengurusan Kelab/Persatuan

Objektif pengurusan kelab/persatuan kepada pensyarah dan pelajar adalah dapat:

i. Mengetahui dan memahami ciri-ciri dan nilai kepimpinan yang diperlukan untuk
memimpin, mengurus dan mengoperasikan Kelab/Persatuan di Politeknik.

74| ms

ii. Memahami dan mengetahui kaedah, strategi serta prinsip pengurusan Kelab/Persatuan
yang berkesan.

iii. Mengetahui dan memahami kaedah dan ilmu kepimpinan hingga mampu memotivasikan
ahli-ahli Kelab/Persatuan di bawah pimpinan.

iv. Memiliki pengetahuan dan kemahiran dalam merancang, mengelola, menyelia dan
menilai aktiviti Kelab/Persatuan.

v. Mempunyai keyakinan diri sebagai pemimpin yang berwibawa, berketrampilan dan
mempunyai tambah nilai yang positif.

6.2 Misi Khusus Pengurusan Kelab/Persatuan
Di dalam pengurusan kelab/persatuan terdapat beberapa misi yang khusus seperti berikut:

i. Menjelaskan matlamat dan tujuan penubuhan Kelab/Persatuan di Politeknik dalam
konteks pendidikan dan kepimpinan.

ii. Menjelaskan kaedah dan tatacara penubuhan Kelab/Persatuan.
iii. Menjelaskan kaedah dan tatacara pentadbiran dan pengurusan Kelab/Persatuan.
iv. Menjelaskan kaedah dan tatacara pengurusan dan pengendalian aktiviti

Kelab/Persatuan di Politeknik berdasarkan undang-undang sedia ada.
v. Membentang dan menjelaskankan ciri-ciri dan nilai asas kepimpinan.
vi. Menjelaskan tanggungjawab dan peranan pelajar dalam penyumbang kepada

masyarakat dan negara.

6.3 Kelab/Persatuan
Definisi Kelab/Persatuan:

Sesuatu entiti kumpulan yang berstruktur, berpelembagaan, berperaturan dan
berkempimpinan yang dianggotai oleh pelajar-pelajar yang mempunyai minat, kegemaran,
hasrat dan kecenderungan yang sama serta bertujuan untuk saling berkerjasama, bantu
membantu dan berkongsi sumber dalam melaksanakan aktiviti dan mencapai cita-cita serta
matlamat yang telah ditetapkan dan dipersetujui bersama bagi memperkembangkan minat,
kegemaran, hasrat dan kecenderungan masing-masing.

75| ms

Tujuan penubuhan Kelab / Persatuan:

Menggabungkan pelajar-pelajar yang mempunyai minat, kegemaran, hasrat dan
kecenderungan yang sama supaya pelajar-pelajar berpeluang dan berkesempatan:

1. Merancang dan melaksanakan aktiviti secara berkumpulan.
2. Berkongsi pengetahuan dan pengalaman dalam bidang yang diminati dan digemari.
3. Menentapkan matlamat dan KPI yang dipersetujui dan dilaksanakan bersama.
4. Berkongsi sumber dan peralatan.
5. Mewujudkan peluang kepada pelajar-pelajar untuk mengembangkan bakat dan potensi

kepimpinan.
6. Mewujudkan platform yang tepat dalam membantu mengembangkan bakat pelajar dan

potensi ke satu tahap yang lebih tinggi.

Pengurusan Kelab / Persatuan

1. Pelajar-pelajar membentuk jawatankuasa dengan menetapkan beberapa perkara pokok:
● Tujuan dan matlamat.
● Aktiviti dan kegiatan utama.
● Peraturan-peraturan (Perlembagaan)
● Ahli Jawatankuasa

2. Mengadakan Mesyuarat Agong.
3. Mengoperasikan kelab/persatuan.

Pengurusan Kewangan

1. Memberi pendedahan kepada pelajar khususnya kepada Bendahari yang dilantik dalam
menguruskan kewangan secara sistematik.

2. Melahirkan pelajar yang celik pengurusan kewangan.
3. Melicinkan perjalanan Kelab/Persatuan dalam mengendalikan sebarang aktiviti yang

telah dirancang.
4. Tugas-tugas Bendahari dan Penolong Bendahari.

a. Menyediakan Buku Tunai
● Buku resit
● Borang Pesanan

76| ms

● Boucar Bayaran

b. Menyediakan satu fail kewangan bagi menyimpan semua dokumen berkaitan urusan
kewangan kelab/persatuan.

c. Membuat pelarasan akaun.
d. Membuat kutipan derma/yuran keahlian dan sumbangan khusus bagi menjalankan

aktiviti.
e. Menyediakan anggaran perbelanjaan sesuatu aktiviti/program.
f. Membentang pelaporan kewangan di dalam mesyuarat.
g. Menyediakan Penyata Kewangan Tahun Berakhir untuk dibentangkan dalam

Mesyuarat Agong.
h. Penyalahgunaan wang Kelab/Persatuan adalah satu kesalahan yang serius dan

boleh dikenakan tindakan tatatertib.

5. Tugas Pemeriksa Kira-Kira
a. Menyemak buku tunai pada setiap hujung bulan.
b. Memberikan teguran sekiranya ada butiran yang salah.
c. Bertanggungjawab ke atas Penyata Kewangan yang telah disahkan.

6.4 Pengurusan Mesyuarat

Mesyuarat Agung

1. Mengedarkan surat jemputan Mesyuarat Agong Kelab/Persatuan sekurang-kurangnya
14 hari sebelum tarikh mesyuarat dan disertakan minit mesyuarat yang lalu.

2. Aturcara Majlis Mesyuarat Agung
● Ucapan Alu-aluan Pengerusi Kelab/Persatuan.
● Ucapan Penasihat Kelab.
● Ucapan Perasmian
● Mesyuarat Agung

3. Agenda Mesyuarat Agung

77| ms

● Ucapan Pengerusi Mesyuarat
● Membentang dan mengesahkan minit mesyuarat agung yang lalu.
● Membentang laporan tahunan.
● Membentang dan mengesahkan laporan kewangan.
● Pemilihan Ahli Jawatankuasa.

i. Pengerusi
ii. Naib Pengerusi
iii. Setiausaha
iv. Penolong Setiausaha
v. Bendahari
vi. Penlong Bendahari
vii. Ahli Jawatankuasa (5- 7 orang)
viii. Dua orang Juru Audit Dalaman.
● Membahaskan usul-usul yang diterima.
● Ucapan Penangguhan.

Mesyuarat Agung Luar Biasa
Mesyuarat agung luar biasa boleh diadakan dengan kehendak sebahagian ahli atau Ahli
Jawatankuasa bagi membincangkan satu agenda sahaja. Notis hendaklah disiarkan dua
minggu sebelum ia diadakan.
Mesyuarat juga boleh diadakan kerana:

78| ms

1. Permintaan bertulis dua per tiga (2/3) ahli.
2. Pengerusi memikirkan perlunya mesyuarat diadakan.

Mesyuarat Jawatankuasa

Mesyuarat ini diadakan untuk menggerakkan aktiviti kelab/persatuan. Mesyuarat hanya boleh
dilaksanakan sekiranya cukup korum (2/3 daripada ahli jawatankuasa). Mesyuarat ini hendaklah
dihadiri oleh Pensyarah Penyelaras Kelab/Persatuan yang dilantik. Notis panggilan mesyuarat
hendaklah diberi dalam tempoh satu minggu.

Agenda Mesyuarat merangkumi perkara-perkara berikut:

1. Ucapan Pengerusi
2. Pengesahan minit mesyuarat yang lalu.
3. Perkara berbangkit.
4. Laporan jawatankuasa.
5. Laporan kewangan.
6. Hal-hal lain.

Mesyuarat Ahli Jawatankuasa Projek/Program

Agenda mesyuarat adalah seperti berikut:

1. Ucapan Pengerusi.
2. Pengesahan minit mesyuarat yang lalu.
3. Perkara-perkara berbangkit.

4. Perbincangan hal projek/program
● Tarikh
● Hari
● Masa
● Tempat

5. Melantik ahli jawatankuasa projek/program.
6. Tugas-tugas ahli jawatankuasa projek/program.
7. Kewangan projek/program.
8. Hal-hal lain.

79| ms

6.5 Pengurusan Fail
1. Fail Induk Persatuan

● Surat pelantikan Pensyarah Penyelaras Kelab/Persatuan.
● Minit-minit mesyuarat yang diadakan.
● Perlembangan yang telah disahkan oleh Timbalan Pengarah Akademik.
● Senarai jawatankuasa yang disahkan oleh Timbalan Pengarah Akademik.
● Perancangan aktiviti asas dan jadual aktiviti tahunan yang telah disahkan oleh

Timbalan Pengarah Akademik.
● Senarai keahlian yang disahkan oleh Pensyarah Penyelaras Kelab/Persatuan.
● Akaun kewangan/belanjawan yang disahkan.
● Surat-surat pekeliling yang berkaitan daripada KPT dan JPPKK.
● Laporan setiap aktiviti.
● Laporan tahunan.
● Stok dan inventori.
● Sijil/Surat penghargaan.

2. Fail Pengerusi
● Maklumat ahli.
● Senarai ahli jawatankuasa dan senarai penasihat.
● Perlembagaan Kelab/Persatuan.
● Minit mesyuarat.

3. Fail Setiausaha
● Minit mesyuarat.
● Surat-surat berkaitan kelab/persatuan.
● Buku-buku panduan kelab/persatuan.
● Perlembagaan Kelab/Persatuan.
● Maklumat ahli.
● Senarai nama jawatankuasa dan pensyarah penyelaras.
● Laporan mingguan.

80| ms

4. Fail Kewangan (Bendahari)
● Penyata kira-kira kewangan Kelab/Persatuan.
● Bil-bil berkaitan.

6.6 Pengurusan Aktiviti/Projek/Program
Kegiatan Kokurikulum merangkumi aktiviti Kelab dan Persatuan adalah merupakan aktiviti luar
kelas yang juga adalah sebahagian daripada proses pembelajaran di Politeknik. Keperluan
aktiviti luar kelas ini adalah sangat penting sebagai pelengkap kepada keberkesanan proses
pengajaran dan pembelajaran seseorang pelajar.
Pada masa ini, Politeknik menawarkan dua pilihan iaitu pilihan antara Kursus Kokurikulum Unit
Badan Beruniform atau Kelab/Persatuan. Setiap pelajar diwajibkan untuk mengambil kursus
kokurikulum pada semester 1 dan semester 2 bagi melayakkan pelajar untuk bergraduan.
Pelajar akan diterapkan dengan pelbagai aktiviti kokurikulum sepanjang dua semester pertama
mereka di Politeknik. Oleh yang demikian, adalah sangat penting bagi pelajar untuk diterapkan
dengan ilmu dan pengetahuan tentang pengurusan aktiviti/projek/program.

Prosedur Pengurusan Aktiviti/Projek/Program
Secara teori, pengurusan keseluruhan aktiviti merangkumi tiga fasa iaitu sebelum, semasa dan
selepas aktiviti dan ia melibatkan proses kerja perancangan, pelaksanaan dan pelaporan.

Sebelum Aktiviti
1. Penyedian kertas kerja pelaksanaan aktiviti/projek/program.

a. Pastikan objektif, visi dan misi aktiviti/projek/program selari dengan CLO dan PLO
yang telah ditetapkan.

b. Pengisian dalam kertas kerja seharusnya lengkap dengan perkara-perkara di bawah:
● Nama program
● Pendahuluan/latar belakang
● Rasional
● Objektif/Misi/Visi

81| ms

● Tarikh aktiviti
● Jangka tempoh masa aktiviti
● Tempat dicadangkan
● Kumpulan sasaran dan bilangan peserta
● Tetamu jemputan (sekiranya berkenaan)
● Kewangan – Anggaran pendapatan dan pembelanjaan
● Aturcara aktiviti/projek/program
● Senarai nama jawatankuasa induk
● Senarai nama jawatankuasa kecil
● Penutup
● Lampiran – Pelan lokasi, senarai semak aktiviti dan senarai tugas

jawatankuasa.
2. Mendapatkan kebenaran bertulis daripada pihak yang berkenaan:

a. Pengarah Politeknik
b. Jabatan Pendidikan Politeknik dan Kolej Komuniti
c. Kementerian Pendidikan Tinggi (KPT)
d. Pihak berkuasa seperti PDRM, Majlis Perbandaran, Jabatan Kerajaan.
3. Melaksanakan mesyuarat jawatankuasa induk
a. Perlantikan jawatnkuasa kecil

● JK Urusetia
● JK Sambutan dan Protokol
● JK Pentas dan Peralatan
● JK Pendaftaran
● JK Pengangkutan dan Penginapan
● JK Pertandingan
● JK Hadiah dan cenderahati
● JK Jamuan
● JK Siaraya dan Fotografi
● JK Juruacara dan Pembaca doa
● Lain-lain jawatankuasa yang difikirkan perlu

b. Penentuan anggaran pembelanjaan;
● Sumber kewangan – yuran, bantuan, Tabung Aktiviti Pelajar, Perutukan
Kewangan OS42

82| ms

● Sewa/bayaran – khemah, pengangkutan, peralatan, pembelian

c. Tapak/Tempat/Lokasi aktiviti;
● Lokasi (pelan lokasi)
● Kemudahan yang disediakan

d. Penentuan tetamu dan dif jemputan bagi acara perasmian dan penutup
e. Perbincangan isu-isu berkaitan seperti;

● Kebenaran menyertai aktiviti (ibubapa pelajar)
● Menepati masa
● Larangan membawa barang berharga
● Peraturan-peraturan dalaman
● Aktiviti-aktiviti yang akan dikendalikan
● Lain-lain perkara yang difikirkan perlu

4. Mengedarkan borang penyertaan pelajar sebagai rekod.
5. Mesyuarat jawatankuasa kecil seperti lantikan dalam mesyuarat induk.
6. Mesyuarat jawatan kuasa induk kali ke 2, ke 3 dan seterusnya utnuk membincangkan

perkembangan semasa.
7. Raptai (sekiranya berkaitan).
8. Persediaan jawatankuasa sebelum aktiviti/projek/program.

a. Senarai nama jemputan dikemaskini.
b. Kad jemputan beserta kad jawapan disemak dan dihantar untuk tujuan percetakan

sebulan lebih awal.
c. Menghantar kad jemputan sekurang-kurangnya 2 minggu dari tarikh

aktiviti/projek/program bagi membolehkan tetamu memberikan jawapan.
d. Buku program – disemak dan dihantar proses proof reading sebelum dicetak awal.
e. Design back drop perlu mendapatkan persetujuan pihak pengurusan tertinggi

terutamanya yang mempamerkan wajah pemimpin Negara atau orang kenamaan.
f. Urusan insurans pelajar yang menyertai aktiviti/projek/program telah diselesaikan
g. Surat pelepasan waris telah ditandatangani sebelum sebarang aktiviti berlangsung.
h. Kemudahan pengangkutan seperti bas atau lain kenderaan telah diuruskan lebih

awal.
i. Menyediakan senarai semak bagi memudahkan urusan.

83| ms

j. Selalu menyediakan pelan tambahan (backup plan) sekiranya ada perkara yang
tidak dijangka berlaku.

Semasa aktiviti

1. Memastikan semua urusan pentadbiran telah dirancang lebih awal bagi memastikan
aktiviti/projek/program berjalan lancar.
a. Urusetia
b. Pendaftaran
c. Jadual aktiviti
d. Pembahagian tugasan
e. Kawalan dan keselamatan
f. Pengurusan alatan

2. Penyediaan tempat aktiviti/projek/program – Sekiranya ada keperluan untuk mendirikan
khemah pastikan kedudukan khemah disusun mengikut keperluan dan fungsi.

3. Sekiranya ada urusan upacara/istiadat, pastikan urusan di bawah telah disediakan dengan
baik:
a. Persiapan tempat VVIP, VIP dan lain-lain
b. Baris lintas hormat
c. Nyanyian lagu, Negaraku, Politeknik Malaysia dll
d. Menaikkan bendera (sekiranya ada)
e. Penyampaian hadiah, sijil, tauliah, pingat atau lencana
f. Upacara perasmian dan perasmian penutupan mengikut protokol sedia ada yang
sedang berkuat kuasa

4. Kawalan keselamatan – memastikan lokasi aktiviti/projek/program bebas dari ancaman
bahaya dan sentiasa bersih dan mengikut kepada kod etika keselamatan yang ditetapkan.

5. Perjalanan aktiviti/projek/program dilaksanakan seperti yang dirancang dalam keadaan
terkawal dan selamat.

6. Semua Jawatankuasa melaksanakan tugasan seperti yang dirancang dan sentiasa semak
senarai semak disediakan bagi memastikan tiada butiran yang tertinggal.

7. Sejurus selesai aktiviti/projek/program;
a. Berkemas barangan peribadi
b. Membersih kawasan dan alatan yang digunakan
c. Menyusun dan menyimpan barangan dan alatan
d. Mengira bilangan peserta

84| ms

e. Membuat edaran borang penilaian kepada para peserta
f. Bersurai meninggalkan tempat aktiviti/projek/program
Selepas aktiviti
1. Mengadakan satu mesyuarat postmortem bagi melihat sebarang isu yang berlaku dan
sebarang cadangan penambahbaikan yang boleh dicadangkan bagi program akan
datang.
2. Membuat laporan lengkap aktiviti termasuk menyenaraikan semua isu-isu berbangkit
sekiranya ada.
3. Menyediakan penyata kewangan dengan melaporkan semua pendapatan dan
perbelanjaan aktiviti/projek/program.
4. Menyediakan surat penghargaan/terima kasih kepada pihak yang berkenaan.

Bincangkan perbezaan jenis-jenis mesyuarat.

85| ms

LAMPIRAN 1: FORMAT PENULISAN KERTAS KERJA

TAJUK PROGRAM

Pada
TARIKH
Anjuran
NAMA PENGANJUR

BIL PERKARA TABUNG DUIT OS
AKTIVITI
PROGRAM P&P PELAJAR
1 KOD KURSUS:

NAMA KURSUS :

2 ILMIAH/PEMBENTANGAN/INOVASI

3 PROGRAM PENGANTARABANGSAAN

LAIN-LAIN
4 NYATAKAN:

Minit Pelulus Kertas Dikosongkan (ruangan minit Pengarah/TPA/TPSA)
Kerja

*sila tandakan sumber kewangan

86| ms

1.0 TUJUAN
Kertas kerja ini disediakan untuk memohon kelulusan pengurusan Politeknik Port Dickson
bagi peruntukan dan perbelanjaan perlaksanaan program _________________________
_________________________________________________________________________
______________________________

2.0 PENGENALAN

*Kandungan pengenalan juga boleh merangkumi latarbelakang dan pencapaian terdahulu
jika berkaitan

3.0 OBJEKTIF PROGRAM
a.
b.

4.0 BUTIRAN PROGRAM

Peserta :
Tempat :
Tarikh :

4.1 PELAKSANAAN PROGRAM Perkara
Bil Tarikh Hari Masa

87| ms

4.2 SENARAI NAMA STAF DAN SKOP KERJA

Bil AJK Bidang Tugas Nama Pegawai /
Pelajar

1
2
3
4
5

4.3 SENARAI NAMA PELAJAR NAMA KELAS
BIL NO. PEND.
1
2
3
4
5
6

*Sila Sertakan Surat Pengecualian Kuliah Pelajar

5.0 PENGURUSAN RISIKO PENYELESAIAN RISIKO STAF YANG
BERTANGGUNGJAWA
BIL JANGKAAN RISIKO
B
1
2
3
4
5

88| ms

6.0 PERMOHONAN PERUNTUKAN

6.1 SUMBER KEWANGAN

Menggunakan peruntukan Tabung Aktiviti Pelajar (TAP)/ duit OS 42- Aktiviti Pelajar
Politeknik Port Dickson

*sila nyatakan jenis vot jika menggunakan duit OS

Nama Program:

Tarikh :

Lokasi :

Bil Perkara Kuantiti Harga Jumlah Sumber Kewangan
seunit (RM) Jabatan/Unit/ Catatan
1 (RM) Kelab/Persatuan
2
3 T.T:
4 Cop:
T.T:
Cop:

Jumlah Besar

*Sumber Kewangan – jika melibatkan gabungan aktiviti, pihak berkenaan perlu tandatangan dan cop jawatan

*Jumlah siling diisi oleh pemegang sumber kewangan
*Rujuk senarai item yang boleh menggunakan TAP (pdf)

89| ms

7.0 IMPAK PROGRAM
a.
b.
c.

*Impak Program boleh dikaitkan dengan CLO dan PLO

8.0 PENUTUP
Diharapkan permohonan ini mendapat kelulusan dan pertimbangan daripada pihak tuan
SEBANYAK RM XXXX.XX (RINGGIT MALAYSIA SEPULUH RIBU SAHAJA) untuk pihak
kami menjalankan program …………………………………………………. yang telah
dirancang seperti ketetapan dibawah:

Disediakan Oleh; Disokong Oleh;

…………………………. ……………………….
(XXXXXXXXXXXXXX) (XXXXXXXXXXXXX)
Setiausaha/Pengarah Program Ketua Jabatan Akademik

Disahkan Oleh; Diluluskan Oleh;

………………………… ………………………..
(XXXXXXXXXXXXXX) (XXXXXXXXXXXXXX)
Ketua Jabatan Sukan, Kokurikulum dan Kebudayaan Pengarah / Timbalan Pengarah
Politeknik Port Dickson

*Peruntukan TAP KURANG RM5000.00 hanya Diluluskan Oleh TPA
**Peruntukan TAP MELEBIHI RM5000.00 perlu Disahkan Oleh TPA dan Dilluluskan Oleh Tuan Pengarah

90| ms

*** Sila ubah mengikut Kelulusan

NAMA PROGRAM
LAMPIRAN 4.1: SENARAI NAMA PEGAWAI/PELAJAR DAN SKOP KERJA

BIL AJK BIDANG TUGAS NAMA PEGAWAI / PELAJAR
● Penasihat
Pengerusi / Timbalan ● mempengerusikan mesyuarat
1. Pengerusi/ Naib ● memastikan program yang

Pengerusi dirancang dapat berjalan

2. Penyelaras dengan lancar
Program ● mengatur mesyuarat dan

3. Setiausaha dan taklimat
Penolong setiausaha ● menentukan aturcara Majlis

4. Bendahari Perasmian
● memastikan program yang
5. Urusetia
dirancang dapat berjalan
6. Pengacara Majlis
Perasmian dengan lancar
● menyediakan kertas kerja
7. Pelancaran
Perasmian program
● membentuk jawatan kuasa
● menyediakan surat-menyurat

berkaitan program
● membuat laporan program
● membuat anggaran

perbelanjaan untuk program
● membuat laporan kewangan
● menguruskan persediaan

bahan dan peralatan
● memastikan bahan dan

peralatan mencukupi sepanjang

program
● membantu J/K Persediaan

Tempat dan Hiasan Dewan
● Mengacarakan Majlis

Perasmian Pembukaan.
● Memastikan kelancaran Majlis
● Menyediakan teks ucapan

● Gimik Majlis Pelancaran

8. Bacaan Doa ● Majlis Perasmian
9. Sambutan
● Mengalu-alukan ketibaan
tetamu

91| ms

10. Jamuan ● Menentukan menu dan

11. Persiapan Tempat belanjawan
Dan Hiasan Pentas ● Memastikan tempat jamuan

12. Dokumentasi yang bersih dan ceria
Backdrop, pas
● Membuat persiapan tempat
13. petugas dan Buku ● Memastikan pentas dalam
Program
keadaan bersih dan teratur
14. PA Sistem ● Menyediakan meja dan kerusi

15. Sijil dan Cenderahati untuk pameran dan majlis

16. Pameran perasmian (seperti dalam

17. Pertandingan / pelan)
demonstrasi / ● Memastikan kebersihan dan

18. Pengerusi sesi forum kekemasan Dewan dan Pentas.

19. Pendaftaran ● mengambil gambar-gambar

20. Keselamatan dan untuk dokumentasi.
Disiplin
● merancang dan menyediakan
21. Penginapan termasuk
backdrop
● menyediakan buku program
● pas program
● menyediakan LCD, mikrofon

dan sebagainya.
● Menyelia siaraya
● menyediakan sijil penghargaan

dan penyertaan untuk guru dan

peserta
● persiapan pameran
● bertanggungjawab ke atas

bahan pameran
● menjaga keselamatan bahan

sepanjang program

● menguruskan penyertaan

pertandingan
● persiapan pameran
● bertanggungjawab ke atas

bahan pameran
● menjaga keselamatan bahan

sepanjang program

● bertindak sebagai pengerusi

majlis
● mendapatkan biodata-biodata

penceramah
● menyediakan borang-borang

pendaftaran
● memastikan peserta membuat

pendaftaran

● Memantau pergerakan pelajar
● Memastikan disiplin pelajar

terkawal

● Menyediakan penginapan serta

92| ms

makan minum Pelajar makan &minum pelajar di
22. Publisiti dan seranta
asrama
● Memantau disiplin pel

● Hebahan melalui radio
● Hebahan melalui 'flyers' ke

sekolah-sekolah / institusi

93| ms

NAMA PROGRAM

LAMPIRAN 4.2: SENARAI NAMA PELAJAR

BIL NO. PEND. NAMA KELA
S

Disertakan bersama surat pelepasan kuliah pelajar

94| ms