e-book หน่วยที่ 2 สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ

หน่วยท่ี2 สินทรัพย์ หน้ีสินและส่วนของเจ้าของ

สายสรุ ยี ์ คุ้มไพฑรู ย์
4 มิถนุ ายน 2562

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 2 วงจรบญั ชี สมการบัญชีและงบดุล

1. วงจรบัญชี สมการบญั ชีและงบดุล
1.1 วงจรบญั ชี ( Accounting Cycle )

หมายถึง ลําดับขน้ั ตอนทางการบัญชี เร่ิมจากการบันทึกรายการบัญชีทเ่ี กิดข้ึนจนถึงการ
เสนอรายงานทางการเงนิ ของรอบระยะเวลาบญั ชีหน่งึ ๆ
แผนภมู สิ รปุ วงจรบัญชี

1.2 ความหมายของสินทรพั ย์ หนสี้ นิ และส่วนของเจ้าของ (ทุน)
สนิ ทรัพย์ (Assets) ตัวยอ่ ใช้ A

1.2.1 สินทรพั ย์ คอื ทรัพยากรทางเศรษฐกิจท่สี ามารถวดั มูลค่าเป็นเงินได้ทง้ั มตี วั ตนและไม่มี
ตัวตน หรือ สง่ิ ท่มี ีมลู คา่ เปน็ ตวั เงินซึ่งบคุ คลหรือกจิ การเป็นเจ้าของ
ลกั ษณะทสี่ ําคัญของสนิ ทรพั ย์มดี งั น้ี

1. เป็นสิ่งทีม่ ตี วั ตนและไม่มีตัวตน
2. มีมูลคา่ เป็นตัวเงนิ
3. มบี คุ คลหรือกจิ การค้าเปน็ เจ้าของ

– สินทรพั ยท์ ่ีมตี ัวตนทางบัญชี คอื เงนิ สด เงนิ ฝากธนาคาร เงนิ ลงทุนช่วั คราว ลกู หนกี้ ารคา้ ต๋วั เงิน
รบั เงินให้กู้ยมื ระยะส้ัน สนิ คา้ คงเหลือ วัสดุสิน้ เปลือง รายได้คา้ งรบั คา่ ใชจ้ ่ายจา่ ยลว่ งหนา้ รถยนต์ เงิน
ลงทุนระยะยาว ทดี่ นิ อาคาร อปุ กรณ์ วสั ดสุ ํานักงาน เคร่ืองใช้สํานกั งาน เคร่ืองจักร เป็นตน้
เงินสด (Cash on hand and at banks)
หมายถงึ เงนิ สดในมอื และเงินฝากธนาคารทุกประเภท แต่ไม่รวมเงินฝากประเภททีต่ อ้ งจา่ ยคนื เมอื่ สิน้
ระยะเวลาที่กาํ หนด เช่น ธนบตั รและเหรียญกษาปณ์ท่มี ีอยู่ ธนาณัติ ตวั๋ แลกเงินไปรษณีย์

เงนิ ลงทุนชั่วคราว (Short-term Investment หรอื Current Investments)
หมายถึง หลกั ทรัพยใ์ นความต้องการของตลาด เป็นหลกั ทรัพยท์ ี่ซ้ือมาเพื่อหาดอกผลจากเงินลงทนุ น้ัน และ
ฝ่ายจัดการจะขายเมื่อต้องการใช้เงินสด

ลกู หน้กี ารคา้ (Accounts Receivable )
หมายถึง จาํ นวนเงนิ ที่ลกู ค้าค้างชาํ ระค่าสนิ ค้าหรอื ค่าบรกิ ารทก่ี ิจการได้ขายไปตามปกตหิ รอื ให้บรกิ ารไป
ตามปกติธรุ ะของกจิ การ การแสดงลกู หนี้การคา้ ใหแ้ สดงมูลค่าสุทธหิ ลงั จากหกั ค่าเผ่อื หนี้สงสยั จะสูญ

ตวั๋ เงินรับ (Notes Receivable)
หมายถึง สญั ญาเป็นลายลักษณอ์ ักษร โดยปราศจากเงื่อนไขท่ีบุคคลอืน่ รับจะชําระเงินจํานวนหนึ่งใหแ้ ก่
กิจการภายในเวลาท่ีกําหนด

เงินใหก้ ู้ยืมระยะสั้น (Short-term Loans)
หมายถงึ เงินท่ีกจิ การใหผ้ ู้อน่ื กู้ยมื โดยมีข้อตกลงทีจ่ ะเรยี กชําระคนื ได้ภายใน 12 เดือน นับจากวันทใ่ี นงบดุล

สนิ คา้ คงเหลอื (Inventory)
หมายถงึ สินค้าสําเร็จรปู สนิ ค้าท่อี ยู่ในระหว่างกระบวนการผลิต และวัสดุหรือชิน้ สว่ นทใ่ี ช้ในการผลิตเพ่อื ขาย
ตามปกติของกจิ การ

วสั ดุสน้ิ เปลือง (Supplies)
หมายถงึ วสั ดุทใ่ี ช้ในสํานกั งานหรอื ในร้านคา้ ซ่ึงจะใชห้ มดไปในระยะเวลาสัน้ และเมื่อใชห้ มดไปจะถือเป็น
คา่ ใช้จ่ายในงบกาํ ไรขาดทนุ เช่น เครื่องเขยี นแบบพิมพ์ตา่ ง ๆ กระดาษ

รายไดค้ า้ งรบั (Accrued Revenue)
หมายถึง รายได้อน่ื ๆ ของกิจการทเี่ กดิ ข้ึนแลว้ แตก่ ิจการยังไม่ไดร้ ับชําระเงิน ในวนั สิ้นงวดกิจการต้องบันทึก
รายได้ค้างรับทเี่ กิดขึน้ นี้ เช่น ดอกเบยี้ ค้างรับ รายได้คา่ เช่าค้างรบั

ค่าใชจ้ า่ ยล่วงหนา้ (Prepaid Expenses)
หมายถงึ คา่ ใช้จ่ายที่กจิ การจ่ายไปก่อนสําหรับสินทรัพย์หรือบริการท่ีกจิ การจะไดร้ บั ประโยชนใ์ นอนาคตอัน
ส้ัน มักจะเกิดข้นึ ในการดาํ เนินงานตามปกติของกิจการ เชน่ คา่ เช่าจ่ายลว่ งหน้า ค่าเบี้ยประกนั ภัยจ่ายลว่ งหน้า
เป็นตน้

เงนิ ลงทนุ ระยะยาว

หมายถึง การลงทุนซ้อื หนุ้ ทุนหรอื หลกั ทรัพย์ประเภทหนหี้ รือพนั ธบตั รของกิจการอื่น โดยกจิ การต้องการ
ลงทุนในเวลาท่ีนานเกนิ กว่า 1 ปี โดยมิได้มวี ตั ถุประสงค์จะจําหน่ายไปในระยะเวลาอนั ใกล้ ตัวอยา่ งเงินลงทนุ
ระยะยาวไดแ้ ก่ เงินลงทุนในบรษิ ัทยอ่ ย เป็นการลงทุนโดยการซอ้ื หุ้นสามญั ของบริษัทอื่น โดยมวี ัตถปุ ระสงค์ที่
จะควบคมุ บริษัทน้ันในระยะยาว ท่ดี นิ ทีก่ ิจการซื้อไวเ้ พ่ือประโยชนใ์ นการขายในอนาคต

ท่ีดนิ อาคาร และอุปกรณ์
สนิ ทรัพยป์ ระเภทนี้เปน็ สินทรัพย์ถาวรทีม่ ีตวั ตน (Tangible Fixed Assets) ซง่ึ กจิ การมีไว้เพ่อื ใชป้ ระโยชน์ใน
การดาํ เนินงาน การผลิตสนิ ค้า การจาํ หน่ายสินค้า การให้บริการ การบริหารงาน รวมถึงเปน็ สินทรัพย์ท่มี ีไว้
เพ่อื ใชใ้ นการบาํ รุงรักษา หรือซ่อมแซมทรัพยส์ ินดงั กลา่ วดว้ ย สนิ ทรัพยป์ ระเภทนีเ้ ปน็ สงิ่ ท่กี จิ การไดม้ าหรือ
สรา้ งข้นึ เอง โดยตั้งใจวา่ จะใช้ประโยชนจ์ ากสนิ ทรัพย์น้ันต่อเนอื่ งตลอดไป ไมต่ ้ังใจจะขายในการดําเนินงาน
ตามปกติ

การแสดงในงบดุลจะแสดงด้วยราคาทนุ หกั ดว้ ยคา่ เสื่อมราคาสะสม หรอื อาจเลือกแสดงด้วยราคาทตี่ ีใหมห่ ัก
ดว้ ยค่าเสือ่ มราคาสะสม ยกเว้น ทด่ี นิ จะแสดงดว้ ยราคาทุนหรือราคาที่ตีใหมโ่ ดยที่ดินจะไม่มกี ารคดิ ค่าเส่ือม
ราคา

ที่ดิน (Land)
หมายถึง ทีด่ นิ ทีก่ จิ การใช้ประโยชน์จากการดําเนินงานตามปกติ อาจเปน็ ทต่ี ัง้ สาํ นักงาน โรงงาน คลังเกบ็ สนิ คา้
และสง่ิ ปลูกสร้างอ่นื ๆ ของกิจการ เป็นตน้

อาคาร (Building)
หมายถึง ส่งิ ก่อสร้าง อาคารสํานักงาน โรงงาน คลงั เกบ็ สินค้า รวมถึงส่งิ ปลกู สรา้ งอ่ืน ๆ ทีก่ ิจการมไี วใ้ ช้
ประโยชน์ในการดําเนินงานตามปกติของกิจการ

อปุ กรณ์ (Equipment)
หมายถึง เครอื่ งมือเครื่องใช้ สินทรัพย์ถาวรทใ่ี ช้ประดับรา้ นหรือตกแต่งสํานักงาน อปุ กรณท์ ใี่ ช้ในการ
ดําเนินงาน ซึง่ สามารถแยกได้เปน็ อปุ กรณส์ าํ นักงาน (Office Equipment) อุปกรณ์รา้ นคา้ (Store
Equipment) อปุ กรณใ์ นการขนส่ง (Delivery Equipment) เคร่อื งจกั ร (Machines) เคร่อื งตกแตง่
(Furnitures and Fixtures)

– สินทรัพยท์ ่ไี ม่มีตัวตนทางบญั ชี คอื ลิขสิทธ์ิ สทิ ธิบัตร สมั ปทานบัตร เคร่ืองหมายการค้า
ค่าใชจ้ า่ ยในการจัดตั้งบริษัท ค่าความนิยม เปน็ ตน้

ลขิ สทิ ธิ์ (Copyrights)
หมายถึง สิทธติ ามกฎหมายท่ีรฐั มอบให้แก่ผทู้ ําวรรณกรรมหรอื ศลิ ปกรรม รวมท้ังสทิ ธใิ นการเผยแพร่ต่อ
สาธารณชนด้วย

สิทธิบตั ร (Patents)
หมายถงึ สทิ ธิตามกฎหมายที่รฐั มอบใหแ้ กบ่ คุ คลท่ีประดิษฐ์คิดค้นสิ่งหนง่ึ ส่ิงใดขึ้นใหม่ อันนบั ไดว้ ่ามปี ระโยชน์

สมั ปทาน (Franchises)
หมายถึง สิทธิท่รี ฐั หรอื บริษทั ใดใหแ้ ก่บุคคลหรือกจิ การเพ่ือประกอบกจิ การเฉพาะอย่าง หรือเป็นตัวแทนขาย
ผลติ ภณั ฑ์หรือบริการในพน้ื ที่ใดพ้นื ท่ีหนงึ่

เคร่ืองหมายการค้า (Trademarks)
หมายถึง เครื่องหมายหรือตราช่ือทีก่ จิ การใช้กบั สินค้าของตนเพ่อื ผูบ้ ริโภคสามารถตดั สินใจเลือกซ้ือสนิ ค้าได้
ตามประสงคข์ องลูกคา้

ประเภทของสนิ ทรัพย์
สนิ ทรัพย์แบง่ ออกเปน็ 2 ประเภท คอื

1. สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวียน (Current Assets) หมายถึงสินทรพั ย์ท่เี ปลย่ี นเป็นตวั เงินสดไดง้ ่าย หรอื อาจใช้
ในการดําเนนิ งานให้หมดสน้ิ ภายใน 1 ปี ได้แก่ เงนิ สด เงนิ ฝากธนาคาร ลกู หนี้ สนิ ค้า
คงเหลอื ตั๋วเงนิ รับ เป็นต้น

2. สินทรัพยถ์ าวร (Fixed Assets) หมายถงึ สนิ ทรัพย์ท่ีมีลกั ษณะคงทน มอี ายุการใชง้ านค่อนข้าง
ยาวนาน และกิจการมีไวเ้ พื่อประโยชน์ในการดําเนนิ งานในขณะนัน้ เชน่ อาคาร

ที่ดนิ เครื่องใชส้ าํ นักงาน รถยนต์ เป็นตน้

หน้สี นิ (Liabilities) ตวั ย่อใช้ L
1.2.2 หนส้ี ิน คอื จํานวนเงนิ ทีบ่ คุ คลหรอื กจิ การคา้ เป็นหน้บี คุ คลภายนอก หรือคือจาํ นวนเงนิ ซึง่ บคุ คลหรือ
กจิ การค้าเป็นหน้ีแกผ่ ู้อื่น เชน่ เจา้ หนกี้ ารค้า เจ้าหนีเ้ งินกู้ เงนิ เบิกเกินบัญชีธนาคาร คา่ ใชจ้ ่ายคา้ งจา่ ย ต๋ัว
เงินจา่ ย รายได้รบั ล่วงหน้า เปน็ ตน้

ประเภทของหนส้ี ิน
หนี้สนิ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คอื

1. หน้สี นิ หมนุ เวียน (Current Liabilities) หมายถงึ หน้ีสนิ ที่ตอ้ งชาํ ระภายใน 1 ปี ไดแ้ ก่ เจ้าหน้ี
การคา้ เงินเบิกเกินบญั ชธี นาคาร เจ้าหนี้เงนิ กู้ เงนิ เบกิ เกินบญั ชี ค่าใชจ้ ่ายค้างจา่ ย ตว๋ั เงิน
จา่ ย รายไดร้ บั ล่วงหน้า เปน็ ต้น

2. หนส้ี ินระยะยาว (Long-term Liabilities) หมายถึงหนี้สินทม่ี ีกาํ หนดชาํ ระหน้รี ะยะยาวเกิน
กว่า 1 ปี เงนิ ก้รู ะยะยาว ห้นุ กรู้ ะยะยาว เป็นตน้

ทนุ หรือส่วนของเจ้าของ (Proprietorship หรอื Owner’s equity) ตวั ยอ่ ใช้ P หรือ OE
ทนุ คือสิทธใิ นสนิ ทรัพย์อันเป็นสว่ นของเจ้าของ ดงั น้ันสนิ ทรพั ย์หรือทรัพยส์ นิ อนั ใดกต็ ามทเี่ ปน็ สว่ นของ

เจ้าของเรียกวา่ “ ทุน ” หรือสทิ ธแิ ละกรรมสิทธ์คิ วามเปน็ เจ้าของในสินทรพั ยน์ ั้น เช่น ทุน – นาย
ชยั ถอนใช้ส่วนตัว รายได้ และคา่ ใช้จ่าย เปน็ ต้น

ประเภทของสว่ นของเจ้าของ (ทุน)
แบง่ ออกเปน็ ลักษณะต่าง ๆ ดังนี้

1. ทนุ การคา้ (Trading Capital) ประกอบด้วยสนิ ทรัพย์ถาวรและสนิ ทรัพยห์ มุนเวยี น
2. ทนุ ถาวร (Fixed Capital) ประกอบดว้ ยสนิ ทรพั ย์ถาวรทั้งหมด ทีก่ จิ การมีไว้เพือ่ ประกอบการคา้

หารายได้ เชน่ เคร่อื งตกแต่ง เคร่อื งจักร รถยนต์ ท่ดิ ิน เป็นต้น
3. ทุนหมนุ เวยี น (Circulating Capital) ประกอบดว้ ยสินทรัพยห์ มุนเวียนท้ังหมด ทีก่ ิจการมไี ว้เพื่อ

ขาย หรอื ใช้เปน็ ทนุ หมนุ เวียนเพ่ือเปลี่ยนเปน็ เงนิ สดไดง้ ่าย เช่น เงนิ สด เงินฝาก
ธนาคาร ลกู หนี้ สินค้าคงเหลอื ตั๋วเงนิ รบั เป็นตน้
4. ทุนกิจการ (Workting Capital) หมายถึงจํานวนเงนิ ทุนท่ีใช้หมุนเวยี นในการดําเนินธรุ กจิ หลังจาก
ท่ีไดจ้ ่ายเป็นคา่ ซื้อสนิ ทรัพย์ถาวรแลว้
สว่ นของเจา้ ของ (ทนุ )ประกอบด้วยบญั ชีกาํ ไรสุทธหิ รอื บัญชขี าดทุนสุทธิ หลงั จากท่ีดําเนินกจิ การค้า ถา้ มี
รายได้มากกวา่ ค่าใช้จ่ายถือว่ากจิ การมีกําไรสุทธิ ถา้ รายได้น้อยกวา่ ค่าใช้จา่ ยถอื วา่ กิจการขาดทนุ สุทธิและ
บัญชถี อนใชส้ ว่ นตัวซ่ึงเจา้ ของกจิ การมักจะถอนเงินสดหรือถอนกาํ ไรออกไปใช้ก่อน ซ่ึงทําให้สว่ นของเจา้ ของ
ลดลง

สมการบญั ชี (Accounting Equation)

คอื ความสมดุลกนั หรือเทา่ กนั ของสินทรัพย์ หนี้สินและสว่ นของเจ้าของ( ทนุ ) ซง่ึ เขียนเป็นหลกั การ

สมการบัญชีได้ดังนี้

1. สินทรัพย์เท่ากบั สว่ นของเจ้าของ (ทุน) ในกรณีทก่ี ิจการไม่มีหน้ีสนิ

สนิ ทรพั ย์ = ทนุ

Assets = Proprietorship หรือ Owner’s equity
A =P

ในเอกสารประกอบการเรียนรูใ้ ห้ผเู้ รยี นใช้อกั ษรย่อคือตวั P

2. สนิ ทรัพยเ์ ทา่ กับส่วนของเจ้าของ (ทุน) ในกรณกี ิจการมหี น้ีสิน

สินทรพั ย์ = หน้สี นิ + ทุน

Assets = Liabilities + Proprietorship

A = L+ P

หรือ ทนุ = สินทรัพย์ _ หน้สี นิ
P = A_ L

การคาํ นวณหาสนิ ทรัพย์ หนี้สินและสว่ นของเจา้ ของ (ทุน)

ให้นําจาํ นวนเงนิ ของรายการสินทรพั ย์แต่ละประเภทมารวมกนั ทั้งหมดซึ่งเรยี กวา่ สนิ ทรัพยส์ ุทธิ ได้

จาํ นวนเงินเท่าใดนําไปแทนค่าในสมการบัญชี

การคาํ นวณหาหน้ีสิน
ใหน้ ําจาํ นวนเงนิ ของรายการหนีส้ นิ แต่ละประเภทมารวมกันทั้งหมดซึง่ เรียกว่าหน้ีสินสุทธิ ถ้ามหี นส้ี นิ รายการ
เดียวใหใ้ ช้จาํ นวนเงนิ นั้นแทนค่าหน้สี ินในสมการบัญชี

การคํานวณหาสว่ นของเจ้าของ (ทุน)
ใหน้ าํ จํานวนเงินของรายการสินทรัพยส์ ทุ ธิ หัก จาํ นวนเงินหน้สี นิ สทุ ธิ
ตัวอย่าง
การคํานวณสนิ ทรัพย์ หนีส้ ินและส่วนของเจา้ ของ (ทุน)

นายสมศักด์มิ ีรายการสนิ ทรัพย์ หนีส้ ิน ดังตอ่ ไปนี้
เงนิ สด 90,000.-

เงินฝากธนาคาร 65,000.-

ลกู หนี้ 1,500.-

เครอ่ื งตกแต่ง 25,000.-

อาคาร 225,000.-

ทดี่ ิน 525,000.-

เจา้ หนกี้ ารค้า 10,000.-

เจ้าหน้ีเงนิ กู้ 15,000.-

ใหค้ ํานวณหาสินทรัพย์ หนี้สนิ และส่วนของเจ้าของ (ทนุ )

วิธีการคํานวณหาสนิ ทรพั ย์

เงนิ สด 90,000.-

เงินฝากธนาคาร 65,000.-

ลูกหน้ี 1,500.-

เครอ่ื งตกแต่ง 25,000.-

อาคาร 225,000.-

ทีด่ นิ 525,000.-

รวมสนิ ทรพั ย์ 931,500.-

วธิ กี ารคาํ นวณหาหน้สี นิ

เจ้าหนก้ี ารคา้ 10,000.-

เจา้ หน้เี งนิ กู้ 15,000.-

รวมหนส้ี นิ 25,000.-

วธิ ีการคํานวณหาส่วนของเจ้าของ (ทนุ )

สมการบญั ชี สินทรัพย์ = หนสี้ นิ + ทุน

แทนค่าสมการบัญชี 931,500 = 25,000 + ทนุ

ทนุ = สินทรัพย์ _ หน้สี ิน
ทุน = 931,500 _ 25,000

ทนุ = 906,500

งบดลุ ( Balance Sheet )
หมายถึง รายงานท่ีจัดทําข้นึ เพือ่ แสดงฐานะการเงินของบุคคลธรรมดาหรือกิจการคา้ ณ วนั ใดวนั

หนึ่งว่ามีสินทรพั ย์ หน้สี นิ และส่วนของเจ้าของ (ทุน) เป็นจํานวนเงนิ เท่าใด งบดุลแบง่
ออกเปน็ 2 ประเภท คือ งบดลุ แบบบัญชแี ละงบดุลแบบรายงาน
ประโยชน์ของงบดุล

1. ทราบฐานะทางการเงนิ ของกิจการค้าและบุคคลธรรมดาวา่ มีจาํ นวนเงินทัง้ หมดเท่าใด
2. ทราบจํานวนเงนิ ของสินทรัพย์ หนส้ี นิ และส่วนของเจ้าของ (ทุน)
3. ทราบแนวทางในการวางแผนข้ันท่ี 2 ในการดาํ เนนิ กิจการในอนาคต
ขัน้ ตอนการทาํ งบดลุ แบบบัญชี
1. สว่ นหัวของงบดุลหรอื สว่ นบนของงบดุล ประกอบดว้ ย 3 บรรทัดโดยจะต้องเขียนให้สมดลุ กนั ทง้ั

สองดา้ น
บรรทัดท่ี 1 เขยี นชอ่ื บุคคลหรอื ช่ือกจิ การคา้

บรรทดั ที่ 2 เขียนคําว่างบดุล

บรรทดั ที่ 3 เขยี น วันที่ เดือน ปพี .ศ. ทท่ี ํางบดุล

2. แบง่ งบดุลเป็น 2 ดา้ น เท่า ๆ กนั ด้านซา้ ยเขยี นว่า “สนิ ทรพั ย์” ด้านขวาเขยี นวา่
“หนส้ี นิ และส่วนของเจ้าของ”

3. เขยี นช่ือสนิ ทรพั ย์ พร้อมจาํ นวนเงินทุกรายการ ทางด้านซ้ายมอื
4. เขยี นชื่อหนส้ี ิน พรอ้ มจาํ นวนเงนิ ทุกรายการ ทางดา้ นขวามือ
5. รวมจํานวนเงนิ ดา้ นสนิ ทรัพย์ทั้งหมด ขีดเส้นคน่ั ดว้ ยปากกาแดงดา้ นบน 1 เสน้ ดา้ นลา่ ง 2 เส้น
6. นําจํานวนเงนิ ยอดรวมดา้ นสินทรพั ย์ หัก จาํ นวนเงินยอดรวมหน้สี นิ ทั้งหมดเท่ากบั จํานวนเงนิ ของ

สว่ นของเจา้ ของ (ทุน) ไปเขยี นดา้ นหนส้ี ินและสว่ นของเจ้าของ
7. รวมจาํ นวนเงินดา้ นหนส้ี ินและส่วนของเจ้าของทัง้ หมด ขดี เส้นค่นั ด้วยปากกาแดงดา้ นบน

1 เสน้ ดา้ นล่าง 2 เส้น

ขน้ั ตอนการทาํ งบดลุ แบบรายงาน
1. สว่ นหัวของงบดุลหรือส่วนบนของงบดุล ประกอบดว้ ย 3 บรรทัดโดยจะต้องเขียนให้สมดุลกนั ทงั้
สองด้าน

บรรทดั ท่ี 1 เขียนช่อื บุคคลหรือชอื่ กิจการค้า

บรรทดั ท่ี 2 เขยี นคาํ วา่ งบดุล

บรรทัดที่ 3 เขียน วนั ท่ี เดอื น ปีพ.ศ. ท่ที าํ งบดลุ

2. แบง่ งบดุลเป็น 2 ตอน ตอนบนเขยี นวา่ “สนิ ทรพั ย์” กง่ึ กลางหนา้ กระดาษของบรรทัด
ที่ 4 และเขียนชื่อบัญชสี นิ ทรัพย์ทกุ บัญชีไวซ้ า้ ยมือ จํานวนเงินเขยี นไวด้ า้ นขวามือตอนล่างเขยี น
วา่ “หน้สี นิ และสว่ นของเจ้าของ” ก่งึ กลางหน้ากระดาษเขยี นชือ่ บญั ชีหนส้ี นิ ทกุ บญั ชีไว้
ซา้ ยมือ จาํ นวนเงนิ เขยี นไวด้ ้านขวามือใหต้ รงกบั จาํ นวนเงินของรายการสินทรัพยด์ า้ นบน จํานวนเงนิ
รวมสินทรพั ยจ์ ะต้องเทา่ กบั จํานวนเงนิ รวมดา้ นหน้ีสินและส่วนของเจา้ ของ (ทุน)

ตัวอย่าง งบดลุ แบบบัญชี
นายสุขสันต์
งบดุล
ณ วนั ที่ 31 มกราคม 2550

สนิ ทรัพย์ 20,00080,000 หนี้สินและส่วนของเจ้าของ (ทนุ ) –
8,000
เงนิ สดเงินฝาก — เจ้าหนีส้ ่วนของ 150,000
ธนาคาร – เจ้าของ (ทนุ ) 358,000

ทุน – นายสุข

ลกู หนี้ 100,000 – สนั ต์ –
บ้าน 300,000 –
ทดี่ ิน
508,000 – 508,000
รวมสนิ ทรพั ย์
รวมหนี้สนิ และ –
ส่วนของ
เจา้ ของ (ทุน)

ตวั อย่าง งบดุลแบบรายงาน 20,000
นายสุขสันต์ 80,000
งบดลุ
ณ วันที่ 31 มกราคม 2550 8,000
สินทรพั ย์ 100,000
300,000
เงินสด
508,000
เงินฝากธนาคาร
150,000
ลกู หน้ี

บ้าน

ท่ีดิน

รวมสินทรัพย์

หน้ีสนิ และสว่ นของเจา้ ของ (ทนุ )

เจ้าหนี้

ส่วนของเจ้าของ (ทนุ )

ทนุ – นายสุขสันต์ 358,000

รวมหนส้ี นิ และสว่ นของเจ้าของ (ทนุ ) 508,000

1.3 สมการบัญชี คอื การแสดงความสมั พันธร์ ะหว่างสินทรัพย์ หนส้ี นิ และสว่ นของเจา้ ของ (ทนุ )
จากความหมายของสินทรพั ย์ หนีส้ นิ และส่วนของเจา้ ของ (ทุน) สามารถนาํ มาเขยี นเปน็ สมการ
บัญชี (Accounting Equation) ได้ดงั นี้

สนิ ทรพั ย์ = หน้สี นิ + ส่วนของเจ้าของ (ทนุ )

Assets = Liabilities + Proprietorship

ตวั อยา่ ง สนิ ทรพั ย์ หนีส้ นิ สว่ นของเจา้ ของ (ทนุ )

1. 20,000 = 5,000 + 15,000

2. 30,000 = 8,000 + 22,000

3. 80,000 = 20,000 + 60,000

1.5 ศัพท์บญั ชี คอื สนิ ทรพั ย์ (Assets) หนส้ี นิ (Liabilities) ส่วนของ
เจา้ ของ (ทุน) (Proprietorship) สมการบญั ชี (Accounting Equation) งบดลุ (Balance
Sheet) ฯลฯ