วันมาฆบูชา วันมาฆบูชา หมายถึง การ บูชา ในวันเพ็ญเดือน ๓ เนื่องใน โอกาสคล้าย วันที่พระพุทธเจ้า ทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์ แก่ พระภิกษุจำนวน ๑,๒๕๐ รูป
วันมาฆบูชา วันมาฆบูชา เดิมเรียกว่า วันมาฆ ปุณณมีหมายถึง วันที่พระจันทร์เพ็ญ เต็มดวงในเดือนมาฆะ ส่วนมาฆบูชา หมายถึง การบูชาในวันเพ็ญเดือนมาฆะ คือ วันเพ็ญ ขึ้น ๑๕ ค ่า เดือน ๓ ซึ่งวัน มาฆบูชานี้ เราทราบกันว่า เป็นวันที่ พระภิกษุ ๑๒๕๐ รูป มาประชุมกันโดย มิได้นัดหมาย และมีเหตุอัศจรรย์พร้อม กัน ๔ ประการ เรียกว่า จาตุรงค สันนิบาต การประชุมพร้อมกันด้วย องค์ ๔ และในวันนี้ พระพุทธเจ้าทรงกระทำวิ สุทธิอุโบสถ ทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์ ซึ่งเราถือกันว่า เป็นหัวใจของ พระพุทธศาสนา
วันมาฆบูชา เป็นวันขึ้น ๑๕ ค ่า เดือน ๓ มี เหตุการณ์อัศจรรย์ที่ พระสงฆ์สาวกของ พระพุทธ เจ้าจำนวน ๑,๒๕๐ รูป มา เฝ้า พระพุทธเจ้า ณ วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ โดยมิได้นัดหมายกันพระสงฆ์ ทั้งหมดเป็นพระอรหันต์ผู้ได้อภิญญา ๖ และ เป็นผู้ที่ได้รับการอุปสมบท โดยตรงจาก พระพุทธเจ้า ในวันนี้พระพุทธเจ้าได้ทรง แสดงโอวาทปาติโมกข์ ในที่ประชุมสงฆ์ เหล่านั้น ซึ่งเป็นทั้งหลักการอุดมการณ์และ วิธีการปฏิบัติที่ นำไปใช้ได้ทุกสังคม มีเนื้อหา โดยสรุปคือให้ละความชั่วทุกชนิด ทำความดี ให้ถึงพร้อมและทำจิตใจให้ผ่องใส ความสำคัญ ของวันมาฆบูชา
หนึ่งส่วนที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้า หลังจาก พระพุทธเจ้าตรัสรู้ได้ ๙ เดือนขณะนั้นเมื่อ เสร็จพุทธกิจแสดงธรรมที่ถ ้าสุกรขาตาแล้ว เสด็จมาประทับที่วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ ประเทศอินเดียในปัจจุบัน วันนั้น ตรงกับวันเพ็ญ เดือนมาฆะหรือเดือน ๓ใน เวลาบ่ายพระอรหันต์สาวกของพระพุทธเจ้า ม า ป ร ะ ชุ ม พ ร ้ อ ม กั น ณ ที่ ป ร ะ ทั บ ข อ ง พ ร ะพุทธ เจ ้า นับ เป ็น เหตุอัศจ ร รย ์ ที่ มี องค์ประกอบสำคัญ ๔ ประการ เรียกว่าว่า วัน จาตุรงคสันนิบาต ความเป็นมา ของวันมาฆบูชา
คำว่า "จาตุรงคสันนิบาต" แยกศัพท์ได้ดังนี้ คือ "จาตุร" แปลว่า ๔ "องค์" แปลว่า ส่วน "สันนิบาต" แปลว่า ประชุม ฉะนั้นจาตุรงคสันนิบาตจึงหมายความว่า "การประชุม ด้วยองค์ ๔" กล่าวคือมีเหตุการณ์พิเศษที่เกิดขึ้นพร้อม กันในวันนี้ คือ 1.เป็นวันที่ พระสงฆ์สาวกของพระพุทธเจ้า จำนวน ๑, ๒๕๐ รูป มาประชุมพร้อมกันที่เวฬุวันวิหารในกรุงรา ชคฤห์ โดยมิได้นัดหมาย 2.พระภิกษุสงฆ์เหล่านี้ล้วนเป็น "เอหิภิกขุอุปสัมปทา" คือเป็นผู้ที่ได้รับการอุปสมบทโดยตรงจาก พระพุทธเจ้าทั้งสิ้น 3.พระภิกษุสงฆ์ทุกองค์ที่ได้มาประชุมในครั้งนี้ ล้วน แต่เป็นผุ้ได้บรรลุพระอรหันต์แล้วทุก ๆองค์ 4.เป็นวันที่พระจันทร์เต็มดวงกำลังเสวยมาฆฤกษ ความเป็นมา ของวันมาฆบูชา
การปฎิบัติตนสำหรับพุทธศาสนาในวันนี้ก็ คือ การทำบุญ ตักบาตรในตอนเช้า หรือไม่ก็ จัดหาอาหารคาวหวานไปทำบุญฟังเทศน์ที่วัด ตอนบ่ายฟังพระแสดงพระธรรมเทศนา ใน ตอนกลางคืน จะพากันนำดอกไม้ ธูปเทียน ไป ที่วัดเพื่อชุมนุมกันทำพิธีเวียนเทียน รอบพระ อุโบสถ พร้อมกับพระภิกษุสงฆ์โดยเจ้าอาวาสจะ นำว่า นะโม ๓ จบ จากนั้นกล่าวคำ ถวาย ดอกไม้ธูปเทียน ทุกคนว่าตาม จบแล้วเดิน เวียนขวา ตลอดเวลาให้ระลึกถึง พระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ จนครบ ๓ รอบ แล้วนำดอกไม้ ธูปเทียนไปปักบูชาตามที่ทางวัด เตรียมไว้ เป็นอันเสร็จพิธี กิจกรรมใน วันมาฆบูชา
หลักธรรมที่ควร นำไปปฏิบัติ หลักธรรมที่ควรนำไปปฏิบัติได้แก่ โอวาทปาติโมกข์ หมายถึง หลักคำสอนคำ สำคัญของพระพุทธศาสนาอันเป็นไปเพื่อ ป้องกัน และแก้ปัญหาต่าง ๆ ในชีวิต เป็นไปเพื่อความหลุดพ้น หรือคำสอน อัน เป็นหัวใจพระพุทธศาสนา หลักธรรม ประกอบด้วย หลักการ ๓ อุดมการณ์ ๔ วิธีการ ๖