การแปรงฟันอย่างถูกวิธี

การแปรงฟันทถี่ กู วิธี

การแปรงฟนั

คือวิธีรักษาความสะอาดของช่องปากที่สาคัญและไม่ควรละเลย เพราะหากไม่แปรงฟันให้สะอาดอย่าง
สม่าเสมอ หรือแปรงฟันผิดวิธี อาจนาไปสู่ปัญหาสุขภาพช่องปาก เช่น ฟันผุ เกิดคราบหินปูน หรือในกรณีที่
ร้ายแรงอาจถงึ ขนั้ สญู เสียฟนั ได้

ประโยชนข์ องการแปรงฟนั

ช่วยกาจัดเศษอาหารและคราบสิ่งสกปรกตามฟัน ซึ่งเกิดข้ึนจากการรวมตัวกันของเช้ือแบคทีเรียภายใน
ช่องปาก โดยน้าตาลหรือคาร์โบไฮเดรตท่ีรับประทานเข้าไปจะกลายเป็นอาหารให้กับเชื้อแบคทีเรียดังกล่าว หาก
ไม่ทาความสะอาด เชื้อแบคทีเรียเหล่านี้จะปล่อยกรดออกมาทาลายเคลือบฟัน เมื่อนานเข้าก็ส่งผลให้เคลือบฟัน
เสียหายจนเกิดปัญหาฟันผุตามมา หรือหากแปรงฟันไม่สะอาด คราบแบคทีเรียที่หลงเหลืออยู่อาจเกาะแน่นจน
กลายเป็นคราบหินปูนในที่สดุ การแปรงฟันทุกวนั อยา่ งถกู วิธจี งึ เปน็ สิ่งจาเป็นในการรักษาสขุ ภาพปากและฟนั

ควรแปรงฟนั บอ่ ยแค่ไหน

โดยปกติ คนเราควรแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง คือ หลังอาหารเช้า และก่อนเข้านอน แต่หาก
สะดวกอาจแปรงฟันหลังมื้อกลางวันหรือหลังรับประทานของหวานด้วย เพื่อช่วยลดการก่อตัวของคราบ
แบคทีเรีย นอกจากน้ี ในการแปรงฟันแต่ละคร้ังควรใช้เวลาอย่างน้อย 2 นาทีข้ึนไป เพื่อทาความสะอาดอย่าง
ทว่ั ถงึ ทง้ั ช่องปาก

วธิ เี ลอื กแปรงสีฟนั และยาสีฟนั ท่ีถกู ตอ้ ง

อุปกรณ์สาคัญสาหรับการแปรงฟันทข่ี าดไมไ่ ด้ คือแปรงสฟี ันและยาสีฟัน ซ่งึ หากเลือกใช้อยา่ งถกู ต้องและ
เหมาะสมจะยิ่งส่งผลดีต่อการแปรงฟันและสุขภาพช่องปาก โดยวธิ ีการเลือกแปรงสีฟนั และยาสีฟันท่เี หมาะสมกับ
ตนเอง ทาได้ดงั น้ี

แปรงสีฟนั
- ควรเลือกท่ีมีขนาดพอดกี ับปาก ไมใ่ หญ่หรอื เล็กจนเกินไป และเลอื กลักษณะขนแปรงแบบนมุ่ จะดีทีส่ ุด เพราะขน
แปรงท่ีแข็งเกินไป อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพเหงือกและฟัน ส่วนแปรงสีฟันไฟฟ้าก็ใช้ได้เช่นกัน เน่ืองจากมี
ประสิทธิภาพดีไม่น้อยไปกว่าแปรงสีฟันธรรมดา ผู้ใช้บางรายอาจพบว่าแปรงสีฟันไฟฟ้าช่วยทาความสะอาดได้
สะดวกกว่า ทั้งนี้ ควรใช้รว่ มกบั ยาสีฟนั ท่ีมสี ่วนผสมของฟลอู อไรด์ดว้ ย เพือ่ ให้ไดผ้ ลดียิ่งขึน้
อย่างไรก็ตาม แปรงสีฟันมีอายุการใช้เพียง 3-4 เดือนเท่านั้น ทางที่ดีจึงควรเปลี่ยนแปรงสีฟันเป็นประจาทุก 3
เดือน หรือเม่ือเห็นว่าขนแปรงเร่ิมเปลีย่ นสี หลุดร่วง งอ หรือดูสกปรก เพราะหากใชแ้ ปรงสีฟันทเ่ี ส่ือมสภาพตอ่ ไป
อาจเสี่ยงตอ่ การสะสมของเช้อื แบคทีเรียมากขึน้ และไมเ่ ปน็ ผลดีต่อสุขภาพชอ่ งปาก
ทั้งน้ี การเก็บรักษาแปรงสีฟันอย่างเหมาะสม ควรเก็บไวใ้ นที่ที่อากาศถ่ายเทสะดวก ไม่ให้แปรงสีฟันเปียกชื้นและ
เกิดการเติบโตของเชื้อแบคทีเรียหรือเช้ือรา อีกท้ังห้ามใช้แปรงสีฟันร่วมกับผู้อื่น เพื่อป้องกันการติดต่อเชื้อโรคท่ี
เป็นอันตราย

ยาสฟี นั
- ควรเลือกที่มีความเข้มข้นของฟลูออไรด์เหมาะสมกับช่วงวัยของผู้ใช้ สังเกตได้บนบรรจุภัณฑ์ของยาสีฟันแต่ละ
ยห่ี อ้ โดยแต่ละช่วงอายุควรใชย้ าสฟี ันทีม่ ีปริมาณฟลูออไรดด์ งั ตอ่ ไปน้ี
▪ ผู้ใหญแ่ ละเดก็ โต ควรใชย้ าสีฟันทีม่ ปี ริมาณฟลูออไรด์อย่างน้อย 1,350 ส่วนในลา้ นส่วน
▪ เด็กอายุ 3-6 ปี ใช้ยาสีฟันท่ีมีปริมาณฟลูออไรด์ 1,350 ส่วนในล้านส่วนได้ แต่ควรใช้ในปริมาณเท่าเมล็ดถั่วเขียว
เทา่ น้นั หากเด็กไม่มีฟันผุ อาจใชย้ าสีฟันทีม่ ฟี ลอู อไรด์เข้มข้นน้อยกวา่ นี้ แตไ่ ม่ควรต่ากว่า 1,000 สว่ นในล้านสว่ น
▪ เด็กอายุต่ากว่า 3 ปี ควรใช้ยาสีฟนั ในปริมาณเพียงเล็กน้อย โดยใช้ส่วนของหัวแปรงสีฟันป้ายยาสีฟนั บาง ๆ ท้ังน้ี
ไม่ควรให้เดก็ เลยี หรอื กนิ ยาสฟี ันเลน่ เด็ดขาด

ในบางกรณี ทันตแพทย์อาจแนะนาให้ใช้ยาสีฟันท่ีมีความเข้มข้นของฟลูออไรด์สูงขึ้น ซึ่งผู้ใช้ควรปฏิบัติ
ตามคาแนะนาของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อลดความเส่ียงต่อการได้รับสารฟลูออไรด์เข้าสู่ร่างกายมากเกินไป
เพราะอาจก่อให้เกดิ อันตรายได้

วิธแี ปรงฟนั ท่ถี ูกต้อง
นอกจากการเลือกแปรงสีฟนั และยาสีฟนั ท่ีเหมาะสม การแปรงฟันอย่างถูกวธิ ีเป็นอีกสิ่งสาคัญที่ควรใส่ใจ

โดยคานึงถึงอาหารที่บริโภคเข้าไปเป็นอันดับแรก หากเพิ่งรับประทานอาหารหรือด่ืมเครื่องดื่มท่ีมีกรด ควร
หลกี เลย่ี งการแปรงฟนั ทนั ที เพราะกรดมีฤทธิ์ทาใหเ้ คลอื บฟันออ่ นตัวลง ส่งผลใหเ้ คลอื บฟันหลุดร่อนออกไปได้
ท้ังนี้ การแปรงฟันควรแปรงให้ครบทุกซ่ี โดยให้แปรงอยู่ในลักษณะทามุม 45 องศา และแปรงวนเป็นวงกลมท้ัง
ด้านใน ด้านนอก และส่วนท่ีใช้บดเคี้ยวของฟัน ส่วนฟันหน้าด้านในนั้นอาจแปรงในลักษณะข้ึน-ลงได้เช่นกัน ซ่ึง
ท้ังหมดควรใช้เวลาไม่ต่ากว่า 2 นาที และหลังจากแปรงฟันจนท่ัวแล้ว ควรแปรงลิ้นเพ่ือลดการเกิดกลิ่นปากและ
ฝา้ ที่ลิน้ ซง่ึ เปน็ แหล่งสะสมของเชื้อแบคทเี รียดว้ ย

หลังจากแปรงทาความสะอาดฟันเรียบร้อยแล้ว ให้บว้ นฟองยาสีฟนั และเศษยาสีฟนั ท่ีตกค้างอยู่ออก แต่
ไม่ควรบ้วนปากด้วยน้าสะอาดทันที เพราะจะทาให้สารฟลูออไรด์ที่เคลือบฟันถูกชะล้างออกไป ควรรอสักครู่แล้ว
คอ่ ยบ้วนปากใหส้ ะอาด เปน็ อนั เสรจ็ สิ้นขน้ั ตอนการแปรงฟัน

ไหมขัดฟันและน่ายาบ้วนปากจ่าเปน็ ต่อการแปรงฟันหรือไม่
การใช้ไหมขัดฟันหลังแปรงฟันเป็นส่ิงสาคัญที่ควรทา เนื่องจากเป็นวิธีช่วยกาจัดเศษอาหารออกจาก

บริเวณซอกฟันที่แปรงสีฟันเข้าไม่ถึง ป้องกันปัญหาฟันผุท่ีอาจเกิดข้ึนตามมา โดยควรใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวัน
ละคร้ัง ก่อนหรือหลังจากแปรงฟัน การใช้ในชว่ งแรกอาจทาให้รู้สึกเจ็บหรือมีเลือดออกได้ แต่ไม่ต้องกังวล เพราะ
เหงือกจะคุ้นชินและแข็งแรงขน้ึ เอง หากทาเป็นประจา
ส่วนการใช้น้ายาบ้วนปากนั้นช่วยป้องกันฟันผุได้จริง แต่ไม่ควรใช้หลังจากแปรงฟัน เพราะน้ายาบ้วนปากอาจชะ
ล้างฟลูออไรดจ์ ากยาสีฟนั ที่มาช่วยเคลือบฟนั ได้ ควรใช้น้ายาบ้วนปากในเวลาอื่น ๆ แทน เช่น หลังจากอาหารมื้อ
เท่ียง หรือหลังรับประทานของหวาน เป็นต้น นอกจากนี้ หลังจากใช้น้ายาบ้วนปาก ควรหลีกเล่ียงการดื่มหรือ
รับประทานอาหารอยา่ งนอ้ ย 30 นาที เพือ่ ให้สารฟลอู อไรด์ตดิ คงทนกบั เคลือบฟนั ยงิ่ ข้ึน

วิธแี ปรงฟันทถ่ี ูกต้อง

1. ฟันด้านนอก
1.1 วางขนแปรงเข้าหาฟันให้ปลายขนแปรงอยู่บริเวณขอบเหงือก โดยเอียงทามมุ 45 องศา กับตวั ฟนั
และขนานกบั แนวฟัน
1.2 ขยับขนแปรงไปมาในแนวหน้าหลงั เป็นระยะส้ันๆ ไมเ่ กนิ คร่ึงซีฟนั
1.3 ปัดขนแปรงขนึ้ ในฟันล่างและปดั ลงสาหรับฟนั บน
1.4 ในแต่ละตาแหน่งควรแปรงประมาณ 10 ครั้ง

2. ฟันด้านใน
2.1 วางขนแปรงบรเิ วณขอบเหงือกและแปรงฟนั เชน่ เดียวกับการแปรงฟันดา้ นนอก
2.2 ฟนั ดา้ นบดเคี้ยว
2.3 วางขนแปรงบริเวณดา้ นบดเคย้ี วของฟัน
โดยวางแปรงใหห้ น้าตัดขนแปรงอย่ดู ้านบนของฟนั บดเคย้ี ว
ถไู ปมาในแนวหนา้ หลังทง้ั ฟนั บนและฟันลา่ ง

3. ฟันหนา้ ด้านใน
3.1 การวางแปรงฟนั แนวตงั้ ใช้ปลายแปรงสีฟนั แปรงด้านหลงั ของฟนั หน้าแตล่ ะซี่ โดยขยับและปดั
ปลายขนแปรงมาทางปลายขอบฟนั ทัง้ ฟนั หน้าบนและฟนั หนา้ ล่าง

4. แปรงลิน
4.1 อย่าลมื แปรงทล่ี ้นิ เพอ่ื กาจัดคราบจลุ ินทรยี ์และปอ้ งกันไม่ใหเ้ กดิ กลิ่นปาก โดยการปัดขนแปรงฟนั
จากโคนลน้ิ มาทางปลายล้นิ ประมาณ 10 ครงั้

การใช้ไหมขัดฟัน
1. ดงึ ไหมขัดฟันออกมา ความยาวประมาณ 18 นิ้ว ใหพ้ นั ทน่ี วิ้ กลาง ทง้ั 2 ข้าง ดึงให้ไหมขัดฟนั ตงึ
2. ใช้นว้ิ หัวแม่มอื และน้วิ ชีจ้ ับไหมขัดฟันแล้วค่อยๆ เลอื่ นเสน้ ไหมลงระหวา่ งซอกฟัน
3. โอบไหมขดั ฟนั รอบตัวฟนั แตล่ ะซแี่ ละเลอ่ื นเส้นไหมลงใต้เหงอื กแล้วเคลอื่ นไหมขึ้นไปทางปลายฟัน
ทาซา้ 4 – 5 คร้งั