หลักสูตร "มัคคุเทศน์น้อย"

ประเดน็ ท้าทาย เรอ่ื ง หลักสูตร “มคั คเุ ทศก์น้อยสานฝนั มหศั จรรย์บ้านโคกเมือง”

วธิ ีดำเนินการ

โรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำ ตั้งอยู่ในแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของจังหวัดบุรีรัมย์ เช่น
ปราสาทหินเมืองตำ่ กฏุ ิฤๅษี ปราสาทเขาปลายบัด และปราสาทหนิ พนมรงุ้ นอกจากน้นั ยังมีแหล่ง
เรียนรู้ด้านเศรษฐกิจพอเพียงที่น่าสนใจของชุมชนบ้านโคกเมือง และมีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชมใน
แต่ละปีจำนวนมาก เช่น หมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงเกษตรทฤษฎีใหม่ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียง ผลิตภัณฑ์ทอผ้าไหม ผ้าหมักโคลนบาราย ผลิตภัณฑ์จากสื่อกก เป็นต้น ในช่วง 4-5 ปีท่ี
ผ่านมานักท่องเที่ยวนิยมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และชอบการท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ สัมผัส
วิถชี วี ิตของชาวบ้านโคกเมอื งมากข้ึน

ผู้บริหารโรงเรียนจึงได้เกิดแนวคิดในการจัดทำหลักสูตรท้องถิ่น “มัคคุเทศก์น้อยสานฝัน
มหัศจรรย์บ้านโคกเมือง” เพื่อให้มัคคุเทศก์น้อยทำหน้าที่ในการส่งเสริมการท่องเที่ยวในชุมชน
เรียนรู้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง การนำทรัพยากรที่มีคุณค่าในท้องถิ่นมาใช้เป็นแหล่ง
เรียนรู้ แล้วนำมาถ่ายทอดแก่นักเรียนโรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำ รวม ทั้งประชาสัมพันธ์แก่
นกั ท่องเทยี่ วอกี ทางหน่ึงดว้ ย เพ่ือให้การดำเนนิ การ มคี วามหลากหลายสอดคลอ้ งตามหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียง และนักเรียนได้รับประสบการณ์ตรงจากปราชญ์ชาวบ้านและวิทยากรใน
ท้องถ่นิ ทำให้นกั เรยี นเกดิ ความรกั ภาคภมู ใิ จในทอ้ งถิน่ ของตนเองเห็นคุณค่าและความสำคญั ของ
มรดกทางศลิ ปะและวฒั นธรรมในทอ้ งถน่ิ

ประเด็นท้าทาย เรือ่ ง หลักสูตร “มัคคุเทศก์น้อยสานฝันมหศั จรรยบ์ า้ นโคกเมอื ง”

วตั ถุประสงค์

1. เพื่อพัฒนาหลักสูตรในการนำไปใช้พัฒนานักเรียนทั้งด้านความรู้ ด้านทักษะ และ
คุณลักษณะอันพึงประสงค์ ในการจัดกิจกรรมชุมนุมของโรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำ สำนักงานเขต
พื้นที่การศึกษาประถมศึกษาบรุ รี มั ย์ เขต 2

2. เพื่อให้ครูสามารถออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ได้สอดคล้องกับหลักสูตร “มัคคุเทศก์
น้อยสานฝันมหัศจรรยบ์ ้านโคกเมือง”

3. เพื่อให้นักเรียนโรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำ ได้เรียนรู้หลักสูตร “มัคคุเทศก์น้อยสานฝัน
มหัศจรรย์บ้านโคกเมือง”

ประเดน็ ท้าทาย เร่ือง หลกั สูตร “มคั คเุ ทศกน์ ้อยสานฝนั มหัศจรรย์บ้านโคกเมอื ง”

เป้าหมาย

เชงิ ปริมาณ
1. นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 – 6 ร้อยละ 90 ผ่านการประเมินผลในกิจกรรม

ชมุ นุมตามหลักสตู ร มคั คเุ ทศก์น้อยสานฝนั มหัศจรรย์บา้ นโคกเมอื ง
2. ครูร้อยละ 90 ออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้สอดคล้องตามหลักสูตร “มัคคุเทศก์

น้อยสานฝนั มหศั จรรย์บ้านโคกเมือง”
เชิงคณุ ภาพ
โรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำมีหลักสูตร มัคคุเทศก์น้อยสานฝันมหัศจรรย์บ้านโคกเมือง

ซึ่งใช้จดั การเรยี นรู้ในกิจกรรมชุมนุม นักเรยี นช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 1- 6

ประเด็นทา้ ทาย เรื่อง หลกั สตู ร “มคั คเุ ทศก์นอ้ ยสานฝันมหัศจรรยบ์ า้ นโคกเมือง”

วิธดี ำเนนิ การ

สภาพปัญหากอ่ นการพฒั นา

สืบเนื่องจาก สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีทรงมีพระราชดำรัสใน
เรื่องการศึกษาว่าการจัดการศึกษาต้องดูภาพรวมทั้งประเทศ เพราะทุกวันนี้การศึกษาค่อนข้าง
อ่อนแอ และมุ่งเน้นการเรียนการสอนเนื้อหาบางเรื่องมากเกินไป ทรงมีพระราชดำริให้มีการนำ
องค์ 4 แห่งการศึกษา คือ พุทธิศึกษา จริยศึกษา หัตถศึกษา และพลศึกษา และหัวใจนักปราชญ์
คือ สุ จิ ปุ ลิ หมายถึง การฟัง การคิด การถามและการเขียน ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของนักปราชญ์
และบัณฑิต อีกทั้งยังจะเป็นเทคนิคในการช่วยให้นักเรียนมีทักษะการเรียนเก่งมากขึ้น โดยทรงมี
พระราชดำริให้นำทั้งสองเรื่องมาใช้ในการจัดการศึกษา อีกทั้งการลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้
เป็นกรอบวิสัยทัศน์ ด้านการศึกษา เพื่อเตรียมนักเรียนให้พร้อมเข้าสู่การเรียนรู้ในศตวรรษท่ี 21
ของไทย

บริบทของโรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำ ตั้งอยู่ในบ้านโคกเมืองซึ่งเป็นชุมชนท่องเที่ยวเชิงอารย
ขอม เป็นที่ตั้งของปราสาทหินเมืองต่ำ และเป็นชุมชนท่องเที่ยวนวัตวิถีมีแหล่งเรียนรู้ที่น่าสนใจ
อย่างหลากหลาย ด้วยเหตุน้ีการให้นักเรียนได้ศึกษาจากแหล่งเรียนรู้ วิทยากรท้องถิ่นในชุมชน
จะส่งผลใหผ้ ู้เรียนไดเ้ รยี นรู้ เกดิ ทกั ษะ ความภาคภูมิใจและรกั ในทอ้ งถนิ่ ของตนเองมากยงิ่ ขึ้น

จากการศกึ ษาและวิเคราะห์บรบิ ทของโรงเรยี นวดั บ้านเมอื งตำ่ พบว่า

1) สภาพชุมชนรอบบริเวณโรงเรียนมีลักษณะ เป็นชุมชนขนาดใหญ่ มีประชากรประมาณ
2,000 คน บริเวณใกลเ้ คียงโดยรอบโรงเรยี น ไดแ้ ก่ ปราสาทหินเมืองตำ่ บาราย วัด อาชีพหลกั ของ
ชุมชน คือ ทำการเกษตร โฮมสเตย์ ค้าขาย การสร้างอาชีพจากผลิตภัณฑ์ในท้องถิ่น ส่วนใหญ่นับ
ถือศาสนาพทุ ธ ประเพณ/ี ศิลปวฒั นธรรมท้องถิ่นที่เป็นท่รี ู้จักโดยทว่ั ไป คอื งานประเพณที อ่ งเที่ยว
ปราสาทเมอื งต่ำ ตามรอยอารยธรรมขอม ลอยกระทง

2) ผู้ปกครองส่วนใหญ่ จบการศึกษาระดับ ป.4 อาชีพหลัก คือ เกษตรกร ส่วนใหญ่นับถือ
ศาสนาพุทธ ฐานะทางเศรษฐกิจ/รายได้โดยเฉลี่ยต่อครอบครัว ต่อปี 12,000 บาทจำนวนคนเฉลี่ย
ตอ่ ครอบครวั 4 คน

3) โอกาสและขอ้ จำกัดของโรงเรยี น
โอกาส ผู้นำชุมชนเข้มแข็ง และเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ คณะกรรมการสถานศึกษา
จากชุมชน ให้การสนับสนุนในการจัดการศึกษา ชุมชนมีวัฒนธรรมประเพณี เป็นแหล่งเรียนรู้ที่
สำคัญคือ ปราสาทหินเมืองต่ำ และอยู่ห่างจากปราสาทหินพนมรุ้ง 8 กิโลเมตร ชุมชนมีภูมิปญั ญา
ทอ้ งถ่นิ สามารถสง่ เสริมการเรยี นรู้ของนกั เรียน

ขอ้ จำกัด ผู้ปกครองทอดท้งิ นกั เรียนให้อยกู่ บั ญาตผิ ใู้ หญ่ ทำให้นักเรยี นขาดความอบอุ่น
สภาพครอบครัวแตกแยก นักเรียนมีภาวะความเสี่ยงต่อภยั อันตราย ชุมชนเป็นแหล่งท่องเที่ยวทำ
ให้มีการเข้ามาของ นักท่องเที่ยวที่หลายหลาย มีการแพร่ระบาดของวัฒนธรรมจากภายนอกและ
ส่อื ผิดกฎหมายอย่างรวดเรว็

เมื่อวิเคราะห์ผลการทดสอบระดับชาติขั้นพื้นฐาน ปีการศึกษา 2563 พบว่า มีคะแนนเฉลี่ยวิชา
ภาษาองั กฤษ ตำ่ กวา่ ระดับชาติ นักเรยี นสว่ นใหญข่ าดความมนั่ ใจในการแสดงออก มีเพียงมัคคเุ ทศก์น้อยท่ีกล้า
แสดงออกและเป็นผู้นำ และยังไม่มีกิจกรรมที่แปลกใหม่ทำ เพื่อเป็นการพัฒนาสมรรถนะ ความรู้ ทักษะ และ
คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ของนักเรียน ทางโรงเรียนจึงได้หาแนวทางการจัดกิจกรรมเสริมให้กับนักเรียนใน
กิจกรรม ลดเวลาเรียน เพ่มิ เวลารู้ ตามนโยบายของกระทรวงศกึ ษาธิการ

จากการศึกษาคู่มือการจัดกิจกรรมชุมนุม พบว่า บางกิจกรรมไม่เป็นไปตามบริบทของโรงเรียน และ
ไม่สอดคล้องกับความต้องการของชุมชน ดังนั้นผู้รายงานและคณะครู ตลอดจนคณะกรรมการสถานศึกษา
ขั้นพื้นฐานโรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำ จึงได้จัดทำหลักสูตรนี้ขึ้นมาเพื่อให้สอดคล้องกับบริบทของชุมชนบ้าน
โคกเมืองและเปา้ หมายของโรงเรียน

ประเดน็ ทา้ ทาย เรอ่ื ง หลักสูตร “มัคคุเทศก์น้อยสานฝนั มหศั จรรยบ์ ้านโคกเมือง”

กรอบแนวคดิ ในการพฒั นานวตั กรรม

หลกั สตู ร “มคั คเุ ทศกน์ อ้ ยสานฝนั มหศั จรรยบ์ ้านโคกเมือง”

กจิ กรรมชุมนุมตามหลกั สูตร
“มคั คเุ ทศก์น้อยสานฝนั มหศั จรรยบ์ า้ นโคกเมอื ง”

นำสู่

สภาพปัญหาและความต้องการในบริบทของโรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำและชุมชนบ้านโคกเมือง

Plan

วางแผน และออกแบบนวตั กรรม และการดำเนินกจิ กรรม

Do

หลักสูตร ปรับปรงุ
“มคั คเุ ทศกน์ อ้ ยสานฝันมหศั จรรย์บา้ นโคกเมอื ง”

Check

ประเมินผลการดำเนินกจิ กรรมและการใช้นวัตกรรม

Action

ควรปรบั ปรงุ หรือไม่

พฒั นานวตั กรรมอยา่ งต่อเน่อื ง

ความสำเรจ็ ในการพฒั นาด้านความรู้ ด้านทกั ษะ
และคุณลกั ษณะอนั พึงประสงคข์ องนกั เรยี นใหด้ ีขน้ึ

ประเด็นท้าทาย เรอื่ ง หลักสตู ร “มคั คเุ ทศกน์ อ้ ยสานฝันมหศั จรรย์บ้านโคกเมอื ง”

การพฒั นาหลักสตู ร “มคั คุเทศกน์ ้อยสานฝนั มหศั จรรยบ์ า้ นโคกเมือง”
แบ่งกจิ กรรมออกเป็น 5 แหล่งเรยี นรู้ คือ

การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้โบราณสถาน โบราณวตั ถุ จำนวน 10 ช่ัวโมง

ท่ี กจิ กรรม จำนวนชวั่ โมง การพัฒนา

1. ปราสาทหินเมอื งต่ำ 2 Head, Heart, Hand

2. ปราสาทเขาไปรบัด 2 Head, Heart

3. กฎุ ิฤๅษี 1 Head, Heart, Hand

4. บารายเมืองตำ่ 1 Head

5. โคกสลองตอง 1 Head, Heart, Hand

6. กำแพงเมืองโบราณ 1 Head, Heart, Hand

7. ถอดบทเรียน โดยใช้หลักปรชั ญาของ 2 Head, Heart, Hand

เศรษฐกจิ พอเพยี ง

การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ สร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ท้องถน่ิ จำนวน 10 ช่ัวโมง

ท่ี กจิ กรรม จำนวนชัว่ โมง การพัฒนา

1. ทอเสือ่ กกยกดอก 3 Head, Heart

2. ผ้าหมกั โคลนบารายพนั ปี 2 Hand, Head, Heart

3. ทอผา้ ไหม 2 Hand, Head, Heart

4. จกั สาน 2 Hand, Head, Heart

5. ถอดบทเรียน โดยใชห้ ลกั ปรัชญาของ 1 Hand, Head, Heart

เศรษฐกิจพอเพยี ง

ประเดน็ ทา้ ทาย เร่อื ง หลกั สตู ร “มัคคเุ ทศกน์ อ้ ยสานฝนั มหศั จรรยบ์ า้ นโคกเมอื ง”

การจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ เกษตรทฤษฎใี หมส่ ร้างอาชพี จำนวน 10 ชว่ั โมง

ท่ี กจิ กรรม จำนวนช่วั โมง การพฒั นา
1. ขา้ วภูเขาไฟ
2. การเล้ยี งปูนา 1 Head, Heart, Health
3. การเล้ยี งกบ เลยี้ งปลา
4. การทำปุย๋ หมัก 1 Hand, Head, Heart
5. โคกหนองนาบ้านโคกเมือง
6. แปลงผกั ผลไม้ปลอดสารพิษ 1 Hand, Head, Heart
7. ธนาคารน้ำใต้ดนิ
8. ถอดบทเรียน โดยใช้หลักปรัชญาของ 1 Hand, Head, Heart

เศรษฐกจิ พอเพียง 1 Hand, Head, Heart

2 Hand, Head, Heart, Health

1

2 Hand, Head, Heart

การจัดกจิ กรรมการเรียนรูก้ ารแสดงพืน้ บ้าน จำนวน 10 ชว่ั โมง

ที่ กิจกรรม จำนวนชั่วโมง การพัฒนา

1. เมอื งตำ่ ระบำขอม 2 Hand, Head, Heart

2. กนั ตรมึ 2 Hand, Head, Heart

3. รำบายศรี 2 Hand, Head, Heart

4. รำอปั สรา 2 Hand, Head, Heart

5. ถอดบทเรียน โดยใช้หลกั ปรชั ญาของ 2 Hand, Head, Heart

เศรษฐกิจพอเพียง

ประเดน็ ทา้ ทาย เรอ่ื ง หลักสูตร “มัคคเุ ทศกน์ อ้ ยสานฝันมหศั จรรยบ์ ้านโคกเมือง”

การจดั กิจกรรมการเรยี นรู้อาหารพนื้ บา้ น จำนวน 10 ชั่วโมง

ท่ี กิจกรรม จำนวนชวั่ โมง การพฒั นา

1. การทำน้ำดื่มสมนุ ไพร 2 Head, Heart, Health

2. การถนอมอาหาร 1 Hand, Head, Heart, Health

3. อาหารคาว 2 Hand, Head, Heart, Health

4. ขนมหวาน 2 Hand, Head, Heart, Health

5. กล้วยเบรกแตก 1 Hand, Head, Heart, Health

9. ถอดบทเรียน โดยใชห้ ลักปรชั ญาของ 2 Hand, Head, Heart

เศรษฐกิจพอเพยี ง

ประเด็นท้าทาย เร่ือง หลักสูตร “มัคคเุ ทศก์นอ้ ยสานฝนั มหศั จรรย์บา้ นโคกเมือง”

ข้ันตอนการดำเนนิ การพฒั นา

1. การคดิ คน้ (invention)
กำหนดจดุ ประสงค์การเรียนรู้
คณะครูร่วมกันวิเคราะห์แนวทางในการจัดกิจกรรม และสาเหตุของปัญหาในการจัด

กจิ กรรม การเรียนรู้ เพอ่ื พฒั นาการเรียนรูข้ องนักเรียน โรงเรยี นวดั บา้ นเมืองต่ำ ใหส้ อดคล้องกับ
บริบทของโรงเรียนและชุมชนบ้านโคกเมืองซ่ึงเป็นหมู่บ้านท่องเท่ียว ได้ทำการตั้งเป้าหมายในการ
พัฒนาคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนนั้นคือ กำหนดจุดประสงค์การเรียนรู้ที่ต้องการให้
เกิดขึ้นในตัวนักเรียนตามเป้าหมายของหลักสูตร เช่น ความสามารถในกระบวนการ
แก้ปัญหา ความสามารถในทักษะกระบวนการสร้างค่านิยม การพัฒนาด้านความคิด
สรา้ งสรรค์ ความเป็นผนู้ ำ กล้าแสดงออก ฯลฯ

กำหนดกรอบแนวคดิ ของกระบวนการเรยี นรู้
หลังจากที่ได้กำหนดจุดประสงค์การเรียนรู้แล้ว ได้ทำการศึกษาค้นคว้าหลัก
วิชาการ แนวคิดทฤษฎีผลงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับจุดประสงค์ในการพัฒนาคุณลักษณะของ
นักเรียนและนำมาผสมผสานกับความคิดและประสบการณ์ของคณะทำงานแต่ละคน กำหนดเป็น
กรอบแนวคดิ ของกระบวนการเรยี นร้ขู นึ้ เพ่ือจดั สร้างเปน็ ต้นแบบนวัตกรรมข้ึนเพอื่ ใชแ้ กป้ ญั หาหรือ
พฒั นาการเรียนรขู้ องนักเรยี นโรงเรียนวดั บา้ นเมอื งตำ่ ตอ่ ไป

ประเด็นทา้ ทาย เรื่อง หลกั สูตร “มคั คเุ ทศก์น้อยสานฝนั มหัศจรรยบ์ ้านโคกเมือง”

ขัน้ ตอนการดำเนนิ การพฒั นา

2. การพฒั นา (Development)
สร้างต้นแบบนวัตกรรม
จากการตดั สินใจทเี่ ลือกจัดทำหลักสูตร มัคคเุ ทศก์น้อยสานฝนั มหัศจรรยบ์ ้านโคกเมอื ง

แล้วคณะทำงานได้ศกึ ษาวธิ กี ารจัดทำนวตั กรรม เพื่อเป็นแนวทางในการจัดทำหลกั สตู รตอ่ ไป
สำหรับเคร่อื งมอื ที่ตอ้ งใช้ในการวดั ผลสัมฤทธมิ์ กี ารพัฒนาเครอื่ งมือตามวธิ ีการทาง

วิจัยด้วยการสร้างต้นแบบนวตั กรรมจะตอ้ งนำไปทดลองใชเ้ พ่ือหาประสทิ ธิภาพของนวัตกรรม
ผลการวเิ คราะห์คณุ ภาพของหลกั สตู รโดยรวมท่ี 4.44 กลา่ วไดว้ ่า หลักสูตร มีความเหมาะสม

อยใู่ นระดับ มาก หลักสูตรมีประสทิ ธภิ าพ

ประเดน็ ทา้ ทาย เรื่อง หลกั สตู ร “มคั คเุ ทศกน์ อ้ ยสานฝนั มหัศจรรย์บา้ นโคกเมือง”

ข้ันตอนการดำเนนิ การพฒั นา

3. นำไปปฏิบตั จิ ริง (Real Practice)

จากการสร้างหลักสตู ร มัคคุเทศก์นอ้ ยสานฝนั มหัศจรรย์บ้านโคกเมอื ง เป็นทเี่ รียบร้อย
แลว้ กน็ ำมาใชจ้ ัดกจิ กรรมการเรียนรู้ ในช่วงกิจกรรมชุมนุม ของนกั เรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ 1-6
โรงเรียนวดั บ้านเมอื งตำ่ สำนักงานเขตพนื้ ท่ีการศึกษาประถมศึกษาบรุ รี ัมย์ เขต 2 ในภาคเรียนท่ี 1
ปีการศึกษา 2565 จำนวน 20 ชั่วโมง

ผลการวิเคราะห์ความพึงพอใจของผ้เู รยี น มผี ลระดบั ความพงึ พอใจเฉล่ียโดยรวมท่ี 4.04
กลา่ วไดว้ ่า หลกั สูตร มีความพงึ พอใจอยู่ในระดบั มาก

ประเด็นท้าทาย เรอ่ื ง หลกั สูตร “มคั คุเทศกน์ อ้ ยสานฝนั มหัศจรรย์บ้านโคกเมอื ง”

ผลงานทีเ่ กิดจากการดำเนินงาน

โรงเรยี น

1. โรงเรียนวดั บา้ นเมืองต่ำมหี ลกั สตู ร มคั คเุ ทศกน์ ้อยสานฝนั มหศั จรรย์บา้ นโคกเมอื ง ซึ่งใช้
จดั การเรียนรู้ในกจิ กรรมลดเวลาเรียน เพม่ิ เวลารู้ นกั เรยี นชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1-6

2. โรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำ ได้รับเกียรติบัตร ได้มาตรฐานโรงเรียนต้นแบบอาหารกลางวัน
“ดี” ระดับประเทศ ของกองทุนเพื่อโครงการอาหารกลางวันในโรงเรียนประถมศึกษา ของ
กระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งเป็นผลจากการนำความรู้ที่ได้แหล่งเรียนรู้ในชุมชนปรับใช้ในโครงการ
สถานศกึ ษาพอเพยี ง และเกษตรเพื่ออาหารกลางวนั ของโรงเรียน

3. โรงเรียนเป็นแหล่งเรียนรตู้ ลอดชีวติ สำหรบั นกั เรยี นและประชาชน สามารถเรียนรู้ได้ทุก
เวลาทุกสถานที่เพื่อพัฒนาการเรียนรู้ อาชีพ วิถีชีวิตความเป็นไทย การพึ่งพาตนเอง ตามหลัก
ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

ประเด็นท้าทาย เรอื่ ง หลักสูตร “มัคคุเทศก์นอ้ ยสานฝนั มหศั จรรยบ์ ้านโคกเมือง”

ผลงานที่เกิดจากการดำเนินงาน

ครู

1. ครูรอ้ ยละ 100 มคี วามรู้ ความเขา้ ใจในหลักสตู ร “มัคคเุ ทศกน์ ้อยสานฝนั มหัศจรรย์
บา้ นโคกเมือง”

2. ครูรอ้ ยละ 100 ออกแบบกจิ กรรมการเรียนรสู้ อดคลอ้ งตามหลักสตู ร “มัคคุเทศก์น้อย
สานฝันมหัศจรรยบ์ า้ นโคกเมอื ง”

นักเรยี น

1. นกั เรยี นชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 1 – 6 ร้อยละ 100 ผา่ นการประเมินผลในกจิ กรรมชมุ นมุ
ตามหลักสตู ร “มคั คุเทศกน์ อ้ ยสานฝนั มหัศจรรย์บ้านโคกเมือง” และผลการประเมินความพึงพอใจ
ของนกั เรียน อยู่ในระดบั มาก

2. มคั คเุ ทศก์น้อย และคณะครูโรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำ ร่วมกบั ชมุ ชนบา้ นโคกเมือง เขา้
ร่วมประกวด ชุมชนต้นแบบ “เทย่ี วชุมชน ยลวถิ ”ี ของกระทรวงวัฒนธรรม ไดร้ ับคดั เลอื ก เป็น
10 ชุมชนตน้ แบบ “เทย่ี วชมุ ชน ยลวถิ ”ี

3. มัคคเุ ทศก์น้อยโรงเรียนวัดบ้านเมอื งตำ่ ร่วมจัดทำคลปิ วีดโี อเรื่อง พชิ ติ โควดิ ด้วยชวี ติ
พอเพียงชมุ ชนบ้านโคกเมอื ง มผี ูส้ นใจและตดิ ตามรับชมจำนวนมาก

4. นกั เรยี นโรงเรียนวดั บา้ นเมอื งตำ่ มีความรู้ ความเข้าใจ เกย่ี วกับแหลง่ เรยี นรู้ในชมุ ชน
บา้ นโคกเมอื งและสามารถปฏิบตั ิหน้าท่เี ปน็ มัคคเุ ทศกน์ อ้ ยโรงเรยี นวดั บ้านเมอื งต่ำได้

5. นกั เรียนโรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำมีความรกั และภาคภมู ิใจในชุมชนบ้านโคกเมอื งของ
ตนเองมากข้ึน

ประเด็นทา้ ทาย เร่ือง หลกั สูตร “มคั คเุ ทศกน์ ้อยสานฝนั มหศั จรรยบ์ า้ นโคกเมือง”

จุดเดน่ หรือลักษณะพิเศษของหลักสูตร

จากการจัดทำหลักสูตร “มัคคุเทศก์น้อยสานฝันมหัศจรรย์บ้านโคกเมอื ง” จัดทำขึ้นโดยได้
แรงบันดาลใจจากชุมชนบ้านโคกเมือง ซึ่งเป็นชุมชนท่องเที่ยว เป็นการนำเอาแหล่งเรียนรู้ที่มีใน
ชุมชน มารวบรวมเรียบเรียงให้เป็นหมวดหมู่ เพื่อให้เป็นกิจกรรมที่จะพัฒนาทักษะการทำงาน
ทักษะการเรียนรู้ และทักษะการอยู่ร่วมกันของนักเรียนอย่างเป็นระบบ เน้นให้นักเรียนได้เรียนรู้
จากสถานที่แหล่งเรียนรู้ วิทยากรท้องถิ่นในชุมชน ได้ลงมือปฏิบัติอย่างจริงจังและต่อเนื่อง
เสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ เพื่อพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมนักเรียน ให้เป็นคนดี เก่ง รัก
และภาคภูมิใจในชุมชนของตนเอง สามารถปรับตัวให้เข้าสังคมได้ และใช้ชีวิตประจำวันอย่างมี
ความสุข รู้และเขา้ ใจบทบาทหน้าทีค่ วามรับผดิ ชอบของตัวเองตามกรอบของสงั คมท่มี อบหมายให้

ประเด็นท้าทาย เรื่อง หลักสตู ร “มคั คุเทศก์น้อยสานฝนั มหศั จรรย์บา้ นโคกเมอื ง”

ประเมินผลการดำเนนิ กิจกรรมและการใช้นวตั กรรม

จากการจัดทำหลักสูตร “มัคคุเทศก์น้อยสานฝันมหัศจรรย์บ้านโคกเมือง” จัดทำขึ้นโดย
ได้แรงบันดาลใจจากชุมชนบ้านโคกเมือง ผู้บริหารโรงเรียนจึงได้เกิดแนวคิดในการจัดทำหลักสูตร
ท้องถิ่น “มัคคุเทศก์น้อยสานฝันมหัศจรรย์บ้านโคกเมือง” เพื่อให้มัคคุเทศก์น้อยทำหน้าที่ใน
การส่งเสริมการท่องเที่ยวในชุมชน เรียนรู้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง การนำทรัพยากร
ที่มีคุณค่าในท้องถิ่นมาใช้เป็นแหล่งเรียนรู้ แล้วนำมาถ่ายทอดแก่นักเรียนโรงเรียนวัดบ้านเมืองตำ่
รวมทั้งประชาสัมพนั ธ์แกน่ ักท่องเที่ยวอกี ทางหนึง่ โดยมวี ตั ถุประสงค์ดงั นี้

1. เพื่อพัฒนาหลักสูตรในการนำไปใช้พัฒนานักเรียนทั้งด้านความรู้ ด้านทักษะ และ
คุณลักษณะอันพึงประสงค์ ในการจัดกิจกรรมชุมนุมของโรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำ สำนักงานเขต
พ้ืนท่กี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาบุรรี มั ย์ เขต 2

2. เพื่อให้ครูสามารถออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ได้สอดคล้องกับหลักสูตร “มัคคุเทศก์
น้อยสานฝนั มหัศจรรย์บ้านโคกเมือง”

3. เพื่อให้นักเรียนโรงเรียนวัดบ้านเมืองต่ำ ได้เรียนรู้หลักสูตร “มัคคุเทศก์น้อยสานฝัน
มหัศจรรย์บา้ นโคกเมือง”

ผลการวเิ คราะห์ความพึงพอใจของผู้เรียนหลักสตู ร “มคั คเุ ทศก์นอ้ ยสานฝันมหัศจรรย์บ้าน
โคกเมอื ง” มผี ลระดับความพงึ พอใจเฉลี่ยโดยรวมท่ี 4.04 กลา่ วไดว้ า่ หลักสตู ร“มัคคุเทศก์น้อย
สานฝันมหศั จรรยบ์ า้ นโคกเมือง” มคี วามพงึ พอใจอยู่ในระดับ มาก

18

ภาคผนวก

19

1. ดา้ นการบรหิ ารวชิ าการและความเปน็ ผนู้ ำทางวชิ าการ

20

21

2. ด้านการบรหิ ารจัดการสถานศกึ ษา

22

ด้านการบริหารจดั การสถานศกึ ษา

23

3. ดา้ นการบริหารการเปลีย่ นแปลงเชงิ กลยทุ ธ์และนวตั กรรม

24

4. ดา้ นการบรหิ ารงานชมุ ชนและเครอื ขา่ ย

25

5. ด้านการพฒั นาตนเองและวชิ าชีพ

26

ประเดน็ ท้าทาย เร่ือง หลักสตู ร “มคั คเุ ทศกน์ ้อยสานฝนั มหัศจรรย์บา้ นโคกเมือง”

วธิ ดี ำเนินการ

27

หลกั สูตร “มคั คเุ ทศกน์ ้อยสานฝันมหัศจรรยบ์ ้านโคกเมือง” แบ่งกิจกรรมออกเป็น 5 แหล่งเรยี นรู้ คือ
1. โบราณสถาน โบราณวัตถุ

28

2. สร้างสรรค์ผลติ ภัณฑท์ ้องถนิ่

\

29

3. เกษตรทฤษฎใี หม่สรา้ งอาชีพ

30

3. การแสดงพ้นื บา้ น

31

4. อาหารพนื้ บ้าน

32

ศึกษาเรยี นรู้ ฝึกปฏิบตั จิ รงิ จากแหลง่ เรยี นรใู้ นชุมชน

33

นำไปปฏิบัตจิ รงิ (Real Practice)

34

ผลการประเมนิ คณุ ภาพหลักสตู ร “มัคคุเทศกน์ อ้ ยสานฝันมหศั จรรย์บา้ นโคกเมือง”

โรงเรียนวดั บา้ นเมืองต่ำ ต.จรเขม้ าก อ.ประโคนชยั จ.บุรรี ัมย์ โดยผ้เู ช่ียวชาญทั้ง 3 ทา่ น

ข้อ รายการประเมนิ ค่าเฉล่ียความคิดเหน็ ของผู้เชีย่ วชาญ
ทมี่ ีต่อหลกั สตู ร
1. ความเหมาะสมของสาระสำคัญ
1. สอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้ 5
2. สอดคลอ้ งกับเนื้อหา 5
3. มีความชดั เจน เข้าใจงา่ ย 5

2. ความเหมาะสมของจดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 4.67
4. สอดคล้องกบั เนื้อหา 5.00
5. มีความชดั เจน เขา้ ใจงา่ ย 4.67
6. ระบุพฤติกรรมได้ชดั เจน
5.00
3. ความเหมาะสมของความเหมาะสมของเน้อื หา 4.67
7. สอดคลอ้ งกบั จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 4.33
8. เหมาะสมกับระดับชัน้ ผู้เรยี น 5.00
9. กำหนดเนือ้ หาเหมาะสมกับเวลาเรียน 4.67
10. มคี วามชดั เจน เข้าใจง่าย
11. เนือ้ หาน่าสนใจเหมาะสมกบั ยุคสมยั 4.67
3.50
4. ความเหมาะสมของการจัดกระบวนการเรยี นรู้ 3.50
12. สอดคลอ้ งกบั จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 3.75
13. สอดคล้องกบั เน้ือหา 3.50
14. เน้นทกั ษะกระบวนการ 3.75
15. นักเรียนมีส่วนในการจัดกิจกรรม
16. เหมาะสมกบั เวลาท่ใี ช้สอน 4.33
17. เน้นผู้เรียนเปน็ สำคญั 4.33
4.33
5. ความเหมาะสมของส่อื การเรยี นรู้ 4.33
18. สอดคล้องกบั เน้ือหา
19. สนองตอ่ จดุ ประสงค์การเรียนรู้
20. เร้าความสนใจของผู้เรียน
21. เหมาะสมกบั ระดบั ชน้ั ผู้เรยี น

35

ขอ้ รายการประเมิน คา่ เฉลี่ยความคดิ เหน็ ของผ้เู ชย่ี วชาญ

ทม่ี ตี ่อแผนการจดั การเรยี นรู้

6. ความเหมาะสมของความเหมาะสมของการวัดและประเมนิ ผล

22. สอดคลอ้ งกับเนื้อหา 4.67

23. สอดคลอ้ งกับจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 4.67

24. การวดั ท่รี ะบุไว้สามารถประเมนิ ได้ 4.33

25. ใชเ้ ครอ่ื งมือวัดผลได้อยา่ งเหมาะสม 4.33

โดยรวม 4.44

กำหนดเกณฑ์การเปรยี บเทียบกับเกณฑ์ ดงั นี้
ค่าเฉล่ยี 4.51 - 5.00 หมายถึง หลกั สูตรมคี วามเหมาะสมมากทีส่ ุด
คา่ เฉลย่ี 3.51- 4.50 หมายถงึ หลักสตู รมีความเหมาะสมมาก
คา่ เฉลย่ี 2.51- 3.50 หมายถงึ หลกั สูตรมีความเหมาะสมปานกลาง
ค่าเฉลย่ี 1.51- 2.50 หมายถึง หลักสูตรมีความเหมาะสมน้อย
ค่าเฉลี่ย 1.00- 1.50 หมายถึง หลกั สูตรมีความเหมาะสมน้อยทสี่ ุด

ผลการวิเคราะห์คุณภาพของหลกั สูตร “มัคคเุ ทศกน์ อ้ ยสานฝันมหัศจรรย์บ้านโคกเมือง”
โดยนำความคิดเหน็ จากการประเมินของผู้เช่ยี วชาญ หาคา่ เฉลย่ี (X) และการแปลความหมายของคะแนน
โดยรวมที่ 4.44 กล่าวไดว้ า่ หลักสูตร“มัคคเุ ทศกน์ ้อยสานฝันมหัศจรรยบ์ ้านโคกเมือง” มคี วามเหมาะสมอยู่
ในระดับ มาก

36

สรุปผลความพึงพอใจของผ้เู รียน
หลักสูตร “มคั คเุ ทศกน์ อ้ ยสานฝนั มหศั จรรยบ์ ้านโคกเมอื ง”
โรงเรยี นวัดบา้ นเมอื งต่ำ ต.จรเขม้ าก อ.ประโคนชยั จ.บุรรี มั ย์ จากกลมุ่ ตวั อยา่ งจำนวน 30 คน

ข้อ รายการประเมินผล ค่าเฉล่ยี เกณฑ์
1 ความพร้อมของการจดั การเรียนการสอน 4.3 มากท่ีสดุ
2 ความเหมาะสมของแหลง่ เรยี นรู้ในชมุ ชน 4.28 มากท่ีสุด
3 ความเหมาะสมของระยะเวลาในการใชห้ ลกั สตู ร 3.85
4 ความเหมาะสมของกจิ กรรมในหลักสูตร 4.19 มาก
5 การให้ความร่วมมือของนักเรียนในการทำกิจกรรม 3.61 มาก
6 ความใสใ่ จของครูและวทิ ยากรต่อการจดั กจิ กรรม 3.99 มาก
7 ความร้ทู ไ่ี ด้รับจากแหล่งเรยี นรใู้ นชมุ ชน 4.04 มาก
4.04 มาก
โดยรวม มาก

กำหนดเกณฑใ์ นการพจิ ารณาระดับความพงึ พอใจ ดังน้ี
ค่าเฉลี่ยระหว่าง 4.21-5.00 หมายถึง มีความพึงพอใจอยูใ่ นระดับมากท่สี ดุ
คา่ เฉลี่ยระหวา่ ง 3.41-4.20 หมายถึง มีความพึงพอใจอยใู่ นระดับมาก
ค่าเฉลี่ยระหว่าง 2.61-3.40 หมายถึง มีความพงึ พอใจอยใู่ นระดับปานกลาง
ค่าเฉล่ยี ระหว่าง 1.81-2.60 หมายถงึ มีความพงึ พอใจอยใู่ นระดับนอ้ ย
คา่ เฉลยี่ ระหวา่ ง 1.00-1.80 หมายถึง มีความพึงพอใจอยใู่ นระดับน้อยท่ีสดุ

ผลการวิเคราะห์ความพงึ พอใจของผู้เรยี นหลกั สูตร “มัคคเุ ทศก์น้อยสานฝนั มหศั จรรย์บา้ นโคกเมอื ง” มี
ผลระดับความพึงพอใจเฉล่ยี โดยรวมที่ 4.04 กลา่ วได้วา่ หลกั สตู ร“มัคคุเทศก์น้อยสานฝันมหศั จรรยบ์ ้านโคก
เมอื ง” มคี วามพงึ พอใจอยู่ในระดับ มาก

สำนกั งำนเขตพ้ืนท่ีกำรศึกษำประถมศกึ ษำ บรุ ีรัมย์ เขต 2
สำนักงำนคณะกรรมกำรกำรศึกษำขนั้ พนื้ ฐำน
กระทรวงศกึ ษำธิกำร