power point ภาพฉาย

แผน่ ใสท่ี 1/1

ภาพฉาย (Orthographic Drawing)

ภาพฉาย หมายถึงภาพทม่ี องจากชิ้นงานจริง ฉายไปปรากฏรูปทรงบนระนาบ ในการเขยี น
แบบชิ้นงานหรือส่วนใด ๆ ผู้อ่านแบบหรือผู้ปฏบิ ัตติ ้องมองภาพได้ชัดเจนและดูเหมอื นชิ้นงานจริงน้ัน
สามารถเขยี นภาพสามมติ ไิ ด้ แต่การเขยี นภาพสามมติ ิเขยี นย่งุ ยากและใช้เวลามากกว่าการเขยี นภาพ
ฉาย ฉะน้ันจึงนยิ มใช้ภาพฉายเขยี นแบบในการส่ังงานและใช้ภาพตัดเข้าช่วยในการเขยี นภาพ

ในการเขยี นภาพฉายจาเป็ นมากทจ่ี ะต้องรู้จักระนาบและการมองภาพบนระนาบของการฉาย
ภาพ

ด้านบน

ระนาบดิง่ ระนาบข้าง

ระนาบนอน

ด้านหน้า

ด้านข้าง

การฉายภาพของแต่ละด้านไม่ว่าจะอยู่มุมของการฉายภาพ 1,2,3,4 การมองภาพฉายไปยงั
ระนาบต่าง ๆ น้ันต้องยดึ กฎเกณฑ์ดงั นี้

1. ภาพด้านหน้ามองจากขวามอื แล้วฉายภาพไปยงั ระนาบดง่ิ
2. ภาพด้านข้างมองจากซ้ายมอื แล้วฉายภาพไปยงั ระนาบข้าง
3. ภาพด้านบนมองจากด้านบนแล้วฉายภาพไปยงั ระนาบนอน

แผน่ ใสที่ 1/2

ระบบทีใ่ ช้ในการเขยี นแบบภาพฉายท่นี ิยมเขยี นในปัจจุบันมี 2 ระบบคอื

1. ระบบ E (ISO – method E) 2. ระบบ A (ISO – method A)

การเขยี นแบบภาพฉายระบบ E จะเป็ นการเขยี นภาพฉายมุมท่ี 1 (First-Angle Projection)

ด้านบน

ระนาบด่ิง

ระนาบข้าง

ระนาบนอน

ด้านข้าง ด้านหน้า

แผน่ ใสท่ี 1/3

การมองภาพฉายมุมที่ 1 (First Angle Projection) การฉายภาพ 3 ด้านกเ็ หมอื นการมอง

ชิ้นงานทม่ี ฉี ากรองรับภาพทเี่ กดิ จากการมอง ซึ่งประกอบด้วยภาพด้านหน้า, ภาพด้านข้าง, ภาพ
ด้านบน

ภาพฉายด้านหน้า ภาพด้านข้างมองทางซ้าย ด้านบนอยู่ด้านล่าง เกดิ จากการหมุนระนาบ
นอนและระนาบข้างให้อยู่แนวเดยี วกบั ภาพด้านหน้า

หมายเหตุ ภาพด้านข้างจะต้องมองด้านซ้ายมอื ของภาพเสมอในการเขยี นภาพฉายมมุ ที่ 1

แผน่ ใสท่ี 1/4

การเขยี นภาพฉายระบบ A จะเป็ นการเขยี นภาพฉายมุมที่ 3 (Third Angle Projection)
ชิ้นงานจะถูกสมมตุ ิมองทม่ี มุ ที่ 3 โดยทวั่ ไปแล้วทศิ ทางการมองภาพจะมองมมุ ท่ี 1 กนั มาก แต่การฉาย
ภาพตามมุมท่ี 3 นี้ อเมริกาได้นาไปใช้ และได้กาหนดการมองภาพแตกต่างกนั จากกฎเกณฑ์ เพราะ
ภาพด้านข้างจะต้องไปมองทางด้านขวามอื ของชิ้นงาน การมองภาพแต่ละด้านจะถือเอาระนาบรับ
ภาพก้นั สายตากบั วสั ดุ

ในการมองภาพมุมท่ี 3 นี้ ด้านหน้า ด้านบนมองเหมอื นมมุ ที่ 1 แต่การวางภาพไม่เหมอื นกนั
ภาพด้านข้างจะมองทางด้านขวามอื

ด้านบน

ด้านข้าง

ด้านหน้า

แผน่ ใสท่ี 1/5

การมองภาพมุมท่ี 3 (Third Angle Projection) ภาพด้านหน้า ภาพด้านข้างจะมองด้าน

ขวามอื ของชิ้นงาน ภาพด้านบนจะอยู่ด้านบนของภาพด้านหน้าเพราะเกดิ จากการหมุนระนาบนอน
และระนาบข้างให้อยู่แนวเดียวกบั ภาพด้านหน้า

ภาพด้านบน

ภาพด้านข้าง

ภาพด้านหน้า

แผน่ ใสที่ 1/6

การวางภาพ
พ้ืนท่ีสาหรับเขียนภาพบนกระดาษควรจดั ส่วนในการวางภาพใหเ้ หมาะสมกบั
หนา้ กระดาษโดยยดึ ภาพดา้ นหนา้ เป็นหลกั ส่วนภาพอ่ืนๆ ตอ้ งวางทามุมกบั ภาพดา้ นหนา้
90 องศา 180 องศาหรือ 270 องศา โดยจดั ภาพใหอ้ ยกู่ ล่ึงกลางของกระดาษและระยะห่าง
ระหวา่ งภาพควรจะมีระยะเท่ากนั

แผน่ ใสท่ี 1/7

มาตราส่วนในการเขยี นแบบ (Scale)
การเขียนแบบชิ้นงานลงในกระดาษเขียนแบบ ขนาดของชิ้นงานจะตอ้ งเหมาะสมกบั
ขนาดกระดาษเพื่อใหแ้ บบท่ีเขียนข้ึนมีความสวยงามดว้ ยเหตุผลดงั กล่าวน้ีจึงตอ้ งใชม้ าตรา
ส่วนกบั งานเขียนแบบ
มาตราส่วนที่ใช้ในการเขยี นแบบทางเคร่ืองกลมี 3 ชนิด
1. มาตราส่วนเท่าของจริง 1:1
2. มาตราส่วนยอ่ 1:2 1:5 1:10 1:20 1:50 1:100 1:200 1:500 1:1000
3. มาตราส่วนขยาย 2:1 5:1 10:1 20:1 50:1

แผน่ ใสที่ 1/8

กระดาษเขยี นแบบ

ขนาดกระดาษมาตรฐานของไทยเป็ นไปตามมาตรฐานผลติ ภณั ฑ์อตุ สาหกรรม (มอก.) ซึ่ง
เทยี บได้กบั มาตรฐาน ISO จะคดิ จากพนื้ ท่ี 1 ตารางเมตร โดยใช้สัญลกั ษณ์ A เป็ นตัวกาหนดขนาด
ซึ่งความกว้าง กบั ความยาวของกระดาษจะเป็ นอตั ราส่วน 1:2 ซ่ึงขนาดของกระดาษเขยี นแบบจะดู
ได้จากตาราง 1.1

ตารางท่ี 1.1 ขนาดกระดาษเขียนแบบ

ขนาด ขนาดกระดาษ (มม.) กรอบ (มม.) พนื้ ทส่ี าหรับเขียนแบบ
มาตรฐาน AxB axb (มม.)
20 x 28
A0 841 x1189 14 x 20 831 x1179
594 x 841 10 x 14 584 x 831
A1 420 x 594 7 x 10 410 x 584
A2 297 x 420 5x7 287 x 410
A3 210 x 297 200 x 287
A4

แผน่ ใสที่ 1/9

ตารางรายการแบบ

เป็ นส่วนหน่ีงจะต้องแสดงไว้ในแบบทางมมุ ขวาด้านล่างชิดกบั เส้นกรอบของเนือ้ ทเี่ ขยี นแบบ
ขนาดของตารางรายการจะต้องมขี นาดดงั นี้

ด้านBไม่น้อยกว่า 51 มม. หากจะใช้ขนาดทม่ี ากกว่า ให้เพม่ิ ขนึ้ ช่วงละ 8.5 มม.
ด้านAไม่น้อยกว่า 122 มม. หากจะใช้ขนาดทม่ี ากกว่าให้เพม่ิ ขนึ้ ตามสมควร แต่ต้องไม่น้อยกว่า
185 มม.
ขนาดของเส้นกรอบตารางรายการแบบ ให้ใช้ขนาดเช่นเดียวกบั ขนาดของเส้นกรอบ ในตาราง
รายการแบบจะต้องมรี ายละเอยี ดดังนี้
1. ชื่อของชิ้นส่วนทเ่ี ขยี น
2. ชื่อของตาบลทอี่ ยู่ของเจ้าของแบบ
3. มาตราส่วน
4. หมายเลขแบบ
5. ช่ือผู้ออกแบบ, ผู้เขยี น, ผู้ตรวจสอบและผู้รับผดิ ชอบ วนั เดือน ปี ทท่ี า

เส้นกรอบเนือ้ ทเี่ ขยี นแบบ

ตารางรายการ

แผน่ ใสท่ี 1/10

เส้นทีใ่ ช้ในการเขยี นแบบ

เส้นทใ่ี ช้ในการเขยี นแบบกาหนดอตั ราความหนาของเส้นตามระบบ ISO เป็ นขนาดเส้นท่ี
เหมาะสมสาหรับแบบทจี่ ะย่อลงในไมโครฟิ ล์ม ซึ่งนิยมใช้กนั มากขนึ้ ทุกวนั เพราะเมอื่ ถ่ายแบบออกจาก
ไมโครฟิ ล์มไม่ว่าจะย่อหรือขยาย ความหนาของเส้นจะไม่เปลยี่ นแปลง ความหนาของเส้นเขยี นแบบ
จะเพม่ิ ขนึ้ ตามอนุกรมก้าวหน้าเรขาคณติ ขนาดของเส้นทเ่ี ลก็ ทสี่ ุดคอื 0.13 มม. ความหนาของเส้น
ต่อไปจะต้องคูณด้วย 2 จะได้ 0.132 = 0.18 มม. ขนาดของเส้นจะเพม่ิ ขนึ้ ตามลาดบั ดังนี้ 0.13,
0.18, 0.25, 0.5, 0.7, 1 และ 1.1 มม. ลกั ษณะและการใช้งานของเส้นเขยี นแบบ ดงั ตารางที่ 1.2

แผน่ ใสท่ี 1/11

ลกั ษณะและขนาดของเส้นเขยี นแบบ

ประเภทของเส้ น กว้าง มม. การใช้งาน
0.7 เส้นขอบรูปทมี่ องเห็นได้ เส้นสุดเกลยี ว
เส้นเต็ม (หนา) 0.5 เส้นสัญลกั ษณ์และเส้นตะเข็บแนวเช่ือม
0.35 เส้นกาหนดขนาด เส้นบอกขนาด
เส้นเต็ม (เบา) 0.25 เส้นโคนเกลยี ว เส้นตดั ย่อส่วน
เส้นลายตัด เส้นทะแยงมุม
เส้ นประ 0.5 เส้นขอบรูปทม่ี องไม่เหน็
(ปานกลาง) 0.35
เส้ นศูนย์กลางใหญ่ 0.7 เส้ นแสดงแนวตดั
(หนา ส้ัน ) 0.5 เส้ นแสดงแนวชุบแข็ง
เส้ นศูนย์กลางเลก็ 0.35 เส้ นผ่านศูนย์กลางของวงกลม
(บาง ยาว) 0.25 ทรงกลม ทรงกระบอกกลม
เส้ นมือเปล่า 0.35 เส้นแสดงแนวตดั เฉพาะส่วน
(บาง) 0.25 เส้นตดั ย่อส่วน

แผน่ ใสท่ี 1/12

แผน่ ใสท่ี 1/13

23

แผน่ ใสท่ี 1/14

แผน่ ใสท่ี 1/15

แผน่ ใสท่ี 1/16

แผน่ ใสท่ี 1/17