การเปลี่ยนแปลงของสสาร ป.5

โรงเรียนเทศบาล ๕ เทศบาลเมืองปัตตานี

วิชาวิทยาศาสตร์

ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5

โดย คุณครูเพชรรีย์ นรินทร์รัตน์

หน่วยที่ 3 การเปลี่ยนแปลงของสสาร

1) ทบทวนความรู้
สถานะของสสาร

2) การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ
การเปลี่ยนสถานะ
การละลาย

สมบัติของสาร คืออะไร

คือ ลักษณะเฉพาะตัวของ
สารแต่ละชนิดที่สามารถบ่ง
บอกว่าสารชนิดนั้นคืออะไร
ซึ่งสารแต่ละชนิดจะมีสมบัติ
แตกต่างกัน

?สสารแบ่งออกได้เป็น สถานะ

ของแข็ง ของเหลว แก๊ส

การเปลี่ยนแปลงของสสาร

การเปลี่ยนแปล
งทางกายภาพ การเปลี่ยนแป
ลงทางเคมี

คือ การเปลี่ยนแปลงที่ทำให้สมบัติทาง คือ การเปลี่ยนแปลงที่ทำให้สมบัติทางเคมี
กายภาพของสสารเปลี่ยน เช่น สี สถานะ ของสสารเปลี่ยน เช่น การเกิดแก๊ส การเกิด
รูปร่าง การละลายน้ำ เป็นต้น โดยลักษณะ ตะกอน การเกิดสนิม การเผาไหม้ เป็นต้น
ภายนอกของสารเปลี่ยน แต่องค์ประกอบของ เป็นการเปลี่ยนแปลงที่มีสารใหม่เกิดขึ้น
สารยังคงเดิม และการเปลี่ยนแปลงนี้สามารถ ซึ่งสารใหม่จะมีสมบัติต่างไปจากสารเดิมและ
เปลี่ยนกลับสภาพเดิมได้โดยวิธีง่าย ๆ ทำสารใหม่ให้กลับไปเป็นสารเดิมทำได้ยาก

การเปลี่ยนแปลงของสสาร

การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ การเปลี่ยนแปลงทางเคมี

การเปลี่ยนสถานะของสสาร การเปลี่ยนแปลงทางเคมี
การละลายของสสาร ของสสาร

การเปลี่ยนสถานะ

เป็นการเปลี่ยนแปลงที่สามารถทำให้สสารกลับคืนสู่สภาพเดิมได้
โดยมีความร้อนเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้สสารนั้นเกิดการเปลี่ยนแปลง
สถานะกลับไปกลับมาได้

เมื่อมีการเพิ่มหรือลดความร้อนให้กับสสารบางชนิด
สสารชนิดนั้นก็จะสามารถเกิดการเปลี่ยนสถานะได้ เช่น

(.........ความร้อน)

น้ำแข็ง น้ำ
สถานะ............. สถานะ..............

เมื่อมีการเพิ่มหรือลดความร้อนให้กับสสารบางชนิด
สสารชนิดนั้นก็จะสามารถเกิดการเปลี่ยนสถานะได้ เช่น

เพิ่มความร้อน

น้ำแข็ง น้ำ
สถานะของแข็ง สถานะของเหลว

1. การหลอมเหลว คือ

การเพิ่มความร้อนให้กับสสารที่อยู่ในสถานะของแข็งจนถึงระดับหนึ่ง จะทำให้สสาร
นั้นเปลี่ยนสถานะจากของแข็งเป็นของเหลว

เพิ่มความร้อน

การหลอมเหลว

น้ำแข็ง น้ำ
สถานะของแข็ง สถานะของเหลว

เพิ่มความร้อน

การหลอมเหลว

2. การแข็งตัว คือ

การลดความร้อนให้กับสสารที่อยู่ในสถานะของเหลวจนถึงระดับหนึ่ง จะทำให้สสาร
นั้นเปลี่ยนจากสถานะของเหลวเป็นของแข็ง

ลดความร้อน

การแข็งตัว น้ำแข็ง
สถานะของแข็ง
น้ำ
สถานะของเหลว

ลดความร้อน

การแข็งตัว

ลดความร้อน

การแข็งตัว

3. การกลายเป็นไอ คือ

การเพิ่มความร้อนให้กับสสารที่อยู่ในสถานะของเหลวจนถึงระดับหนึ่งจะทำให้สสาร
นั้น เปลี่ยนจากสถานะของเหลวเป็นของแก๊ส

เพิ่มความร้อน

การกลายเป็นไอ ไอน้ำ
สถานะแก๊ส
น้ำ

สถานะของเหลว

การกลายเป็นไอ แบ่งเป็น 2 กระบวนการ คือ

- การระเหย เป็นการเปลี่ยนสถานะจากของเหลวที่อยู่บริเวณผิวหน้าไปเป็นแก๊ส
- การเดือด เป็นการเปลี่ยนสถานะจากของเหลวโดยเพิ่มความร้อนจนถึงจุดเดือดจนเป็นแก๊ส

เพิ่มความร้อน

การกลายเป็นไอ

4. การควบแน่น คือ

การลดความร้อนให้กับสสารที่อยู่ในสถานะแก๊สจนถึงระดับหนึ่ง จะทำให้สสารนั้น
เปลี่ยนสถานะจากแก๊สเป็นของเหลว

ลดความร้อน

ไอน้ำ การควบแน่น น้ำ
สถานะแก๊ส สถานะของเหลว

ลดความร้อน

การควบแน่น

5. การระเหิด คือ

การเพิ่มความร้อนให้กับสสารที่อยู่ในสถานะของแข็งบางชนิดจนถึงระดับหนึ่ง จะ
ทำให้สสารนั้นเปลี่ยนจากสถานะของแข็งเป็นแก๊ส **โดยไม่ผ่านของเหลว

เพิ่มความร้อน

การระเหิด

ของแข็ง แก๊ส

เพิ่มความร้อน

การระเหิด

ลูกเหม็น พิมเสน เกล็ดไอโอดีน การบูร

6. การระเหิดกลับ คือ

การลดความร้อนให้กับสสารที่อยู่ในสถานะแก๊สบางชนิดจนถึงระดับหนึ่งจะทำให้
สสารนั้นเปลี่ยนสถานะแก๊สเป็นของแข็ง **โดยไม่ผ่านของเหลว

ลดความร้อน

การระเหิดกลับ

แก๊ส ของแข็ง

การหเพิล่อมคมวเาหมร้ลอวนการเปลี่ยนสถานะของสสาร

ของแข็ง

ของเหลว

การเปลี่ยนสถานะของสสาร

การหเพิล่อมคมวเาหมร้ลอวน ของแข็ง

เพิ่มความร้อน

การกลายเป็นไอ

ของเหลว แก๊ส

การเปลี่ยนสถานะของสสาร

การหเพิล่อมคมวเาหมร้ลอวน ของแข็ง เพิ่มคกวาารมรร้อะนเหิด

เพิ่มความร้อน

การกลายเป็นไอ

ของเหลว แก๊ส

การเปลี่ยนสถานะของสสาร

การลแขด็คงวตาัมรว้อน ของแข็ง เพิ่มคกวาารมรร้อะนเหิด
การหเพิล่อมคมวเาหมร้ลอวน ลกดาครวารมะร้เอหินดกลับ
เพิ่มความร้อน
ของเหลว แก๊ส
การกลายเป็นไอ

ลดความร้อน

การควบแน่น

การการละลายของสารในน้ำ

เป็นการนำสารใส่ลงในน้ำ แล้วสารชนิดนั้นผสมกับน้ำอย่างกลมกลืน
จนมองเห็นเป็นเนื้อเดียวกัน โดยสารที่ได้ยังคงแสดงสมบัติของสาร
ชนิดเดิม เรียกสารที่ได้ว่า สารละลาย

น้ำเกลือ

ตัวทำละลาย ตัวละลาย

ตัวละลายที่สามารถละลายในน้ำได้

สถานะของแข็ง

ตัวละลายที่สามารถละลายในน้ำได้

สถานะของเหลว

ตัวละลายที่สามารถละลายในน้ำได้

สถานะแก๊ส

ออกซิเจนในตู้ปลา

THANK
YOU!

เรื่อง การเปลี่ยนแปลงทางเคมีของสาร

เมื่อผสมสาร 2 ชนิดขึ้นไปแล้วมีสารใหม่เกิดขึ้นซึ่งมีสมบัติต่างจากสารเดิม หรือเมื่อ
สารชนิดเดียวเกิดการเปลี่ยนแปลงแล้วมีสารใหม่เกิดขึ้นการเปลี่ยนแปลงนี้เรียกว่า
การเปลี่ยนแปลงทางเคมี ซึ่งสังเกตได้จากมีสีหรือกลิ่นต่างจากสารเดิม หรือมีฟองแก๊ส
หรือมีตะกอนเกิดขึ้น หรือมีการเพิ่มขึ้นหรือลดลงของอุณหภูมิ หรือเกิดสนิม

การเปลี่ยนแปลงทางเคมีก่อให้เกิดผลดีต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม เช่น ใช้ในการทำ
ยารักษาโรค การประกอบอาหาร การสร้างวัสดุสังเคราะห์ต่างๆ และการเปลี่ยนแปลง
ทางเคมียังก่อให้เกิดผลเสีย เช่น การเกิดปฏิกิริยาของสารบางชนิดอาจทำให้เกิดการ
ระเบิดได้

เราสามารถเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างการเปลี่ยนแปลงทางเคมี
กับการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของสารได้ ดังนี้

การเปลี่ยนแปลงทางเคมี การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ

เกิดสารใหม่ ไม่เกิดสารใหม่
สมบัติของสารเปลี่ยนไปจากเดิม สมบัติของสารคงเดิม
เป็นการเปลี่ยนแปลงองค์ประกอบ เป็นการเปลี่ยนแปลงชรูปร่างภายนอก
ภายใน เปลี่ยนแปลงแล้วกลับคืนสู่สภาพเดิมได้
เปลี่ยนแปลงแล้วกลับคืนสู่สภาพเดิมไม่ หรือเปลี่ยนกลับไปกลับมาได้
ได้ หรือทำได้ยาก ตัวอย่างเช่น การเปลี่ยนสถานะของน้ำ
ตัวอย่างเช่น การเผาไหม้ของเชื้อเพลิง การละลายของสารในน้ำ
การย่างอาหาร การสุกของผลไม้

ตัวอย่าง ภาพน่องไก่ทอด
จัดเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเคมี เพราะไก่มีสีและกลิ่นต่างจาก
เดิม เมื่อทอดไปแล้วไม่สามารถทำกลับให้เป็นน่องไก่ดังเดิมได้

ตัวอย่าง ภาพเหล็กขึ้นสนิม
จัดเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเคมี เพราะเหล็กมีสีและลักษณะแตกต่างไป
จากเดิม

ตัวอย่าง ทุเรียนสุก
จัดเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเคมี เพราะทุเรียนมีสีและลักษณะแตกต่าง
ไปจากเดิม









เรื่อง การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้และผันกลับไม่ได้ของสาร

การเปลี่ยนแปลงของสารอาจเกิดจากกระบวนการทาง
ธรรมชาติ หรือเกิดจากการกระทำของมนุษย์ ซึ่งหาก

สารเกิดการเปลี่ยนแปลงแล้วสามารถเปลี่ยนกลับไปเป็นสาร
เดิมได้ เรียกว่า การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้

ส่วนการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นแล้วเปลี่ยนกลับเป็นสารเดิมไม่ได้
เรียกว่า การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับไม่ได้

การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้ คืออะไร

คือ การเปลี่ยนแปลงชั่วคราว เมื่อสารเกิดการเปลี่ยนแปลงแล้ว
สามารถเปลี่ยนกลับเป็นสารเดิมได้ หรือผลิตภัณฑ์ที่เกิดขึ้น
เปลี่ยนกลับมาเป็นสารตั้งต้นได้ เช่น การกลายเป็นไอของน้ำ
การหลอมเหลวของน้ำแข็ง การพับกระดาษ เป็นต้น

การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับไม่ได้ คืออะไร

คือ การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นถาวร เมื่อสารเกิดการ
เปลี่ยนแปลงแล้ว ไม่สามารถเปลี่ยนกลับเป็นสารเดิมได้ หรือ
สารตั้งต้นเปลี่ยนเป็นสารใหม่ เช่น การใช้ความร้อนทำอาหาร
ให้สุก การเผากระดาษทำให้เป็นขี้เถ้า การเิกดสนิมของเหล็ก
เป็นต้น

โรงเรียนเทศบาล ๕ เทศบาลเมืองปัตตานี

วิชาวิทยาศาสตร์

ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5

โดย คุณครูเพชรรีย์ นรินทร์รัตน์