คู่มือครูและผู้ปกครอง

ประเภทของการเล่น ทบ่ี ูรณาการเขา้ ไปในกิจกรรมประจำ� วันของโรงเรียน มีดงั น้ี
1. เล่นกับของเล่น สามารถบูรณาการเข้าในตารางกิจกรรมประจ�ำวันช่วงกิจกรรม
สร้างสรรค์และกิจกรรมเสรี ตัวอย่างกิจกรรม ได้แก่ เส้นเชือกแสนสนุก ผ้าวิเศษ สองมือน้อย
สร้างงาน ตกุ๊ ตาของหนู เล่นกบั เงา และหนา้ กากแฟนซี
2. เล่นดนตร/ี เคลื่อนไหวและจังหวะ สามารถบูรณาการเข้าในตารางกิจกรรมประจ�ำวัน
ช่วงกิจกรรมเคลื่อนไหวและจังหวะ ตัวอย่างกิจกรรม ได้แก่ ทักทายเพื่อน เคาะจังหวะ
ตามเสยี งเพลง แปลงรา่ งตามแผ่นภาพรปู ทรงและเสยี งดนตรี และงานเต้นรำ� สวมหน้ากาก
3. สนกุ กบั การออกกำ� ลงั สามารถบรู ณาการเขา้ ในตารางกจิ กรรมประจำ� วนั ชว่ งกจิ กรรม
กลางแจ้ง ตัวอย่างกจิ กรรม ไดแ้ ก่ ผ่านดา่ นหรรษา เกมบัวตูมบวั บาน โบวล์ ง่ิ หรรษา เล้ยี งฉันไว้
และพาฉนั ไปสง่ บา้ น
4. สนุกกับนิทาน สามารถบูรณาการเข้าในตารางกิจกรรมประจ�ำวันช่วงกิจกรรมเสริม
ประสบการณ์์ หรืืออื่�น ๆ ตามความเหมาะสม ตััวอย่่างกิิจกรรม ได้้แก่่ อารมณ์์ดีี/อารมณ์์เสีีย
ฮัมั บี้�ติดิ เกม กระต่า่ ยน้้อยอยากมีเี พื่�อน และเล่า่ ไปต่อ่ ไป

ประเภท ช่ือกจิ กรรม การยงั้ คดิ ความจ�ำ การยืดหยุน่ การควบคมุ การวางแผน
การเล่น ไตร่ตรอง เพ่อื ใชง้ าน ความคิด อารมณ์ จัดระบบ
ด�ำเนินการ
√
เล่นกับ เสน้ เชอื กแสนสนกุ √ √ √ √
ของเลน่ ผ้าวิเศษ √ √ √
สองมอื น้อยสร้างงาน √ √ √
ตกุ๊ ตาของหนู √ √ √ √
เลน่ กบั เงา √ √ √
หนา้ กากแฟนซี √ √ √ √ √
เล่นกบั ทักทายเพือ่ น √ √ √ √
ดนตรี เคาะจงั หวะตามเสียงเพลง √ √ √
เคลือ่ นไหว แปลงร่างตามแผน่ ภาพรปู ทรง √ √
และเสยี งดนตรี
งานเตน้ รำ� สวมหน้ากาก √ √
สนุกกบั ผ่านด่านหรรษา √ √ √
การออก เกมบัวตมู บัวบาน √ √ √
กำ� ลัง โบวล์ ิง่ หรรษา √ √ √
เลยี้ งฉันไว้ √ √ √
พาฉนั ไปส่งบา้ น √ √ √ √ √
สนุกกบั อารมณด์ /ี อารมณเ์ สีย √ √ √
นิิทาน ฮััมบี้�ติดิ เกม √ √ √
กระตา่ ยน้อยอยากมเี พื่อน √ √ √
เลา่ ไปต่อไป √ √ √ √

50 คู่มอื ครแู ละผู้ปกครอง การเสริมสรา้ งทักษะสมอง EF สำ� หรับเดก็ ปฐมวัย

เลน่ กับของเลน่

ชื่อกิจกรรม เสน้ เชอื กแสนสนุก ใชเ้ วลา 30 นาท ี เดก็ อายุ 4–6 ปี
เปา้ หมายเสรมิ สรา้ งทกั ษะสมอง EF ดา้ น
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่ �อใช้้งาน
การยืืดหยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนิินการ
จุดประสงค์ เพ่อื ใหเ้ ด็กได้รับการพฒั นาทกั ษะสมอง EF ดังน้ี
1. หยดุ ท�ำส่ิงอื่นโดยต้งั ใจส�ำรวจเสน้ เชือก
2. อดทนรอที่จะพูดและน�ำเสนอผลงานโดยไม่พูดแทรกในขณะที่ผู้อื่น
ก�ำลงั พูดและนำ� เสนอ
3. อธิบายลักษณะของเชือกจากการใช้ประสาทสัมผัสหลาย ๆ ส่วน
เช่ือมโยงกับประสบการณเ์ ดิมได้
4. ปรับเปลยี่ นวิธกี ารเล่นกับเชือกไดห้ ลายวธิ ี
5. เปล่ียนการเล่นสมมติกับเชือกเป็นอย่างอ่ืนได้เมื่อมีเพ่ือนแสดงซ้�ำ
กับตนโดยไมแ่ สดงอารมณ์โกรธ
ขนั้ ตอน/กระบวนการ
คิิด ทำำ� วางแผน ท้า้ ทาย ทบทวน
1. เด็กน่ังหลับตาเป็นวงกลม ครูแจกเส้นเชือกคนละ 1 เส้น เด็กค่อย ๆ
ลืมตา ส�ำรวจเสน้ เชือกโดยครกู ระต้นุ ให้ใช้ประสาทสัมผสั หลาย ๆ สว่ น
2. เด็็กแต่่ละคนเล่่าเกี่�ยวกัับลัักษณะของเชืือกจากการใช้้ประสาทสััมผััส
ทั้�งทางตาในการมองและการสัังเกต ทางร่่างกายในการสััมผััส ทางจมููกในการดมกลิ่�น ทางหูู
ในการได้้ยิินหรืือฟัังเสีียง โดยผลััดกัันเล่่าเรีียงตามลำำ�ดัับจากเด็็กที่�ยกมืือคนที่่� 1 เรีียงจากซ้้าย
ไปขวาจนครบทกุ คน
3. เดก็ คิดเลน่ สมมตกิ ับเชอื กเปน็ อะไรก็ได้ 1 อย่าง ผลดั กนั ออกมานำ� เสนอกลางวงโดยไมซ่ �ำ้ กนั
4. ครูเพิ่มความท้าทายโดยชวนเด็กแบ่งเป็นกลุ่มร่วมกันคิดน�ำผลงานของแต่ละคนมาเชื่อมโยง
กนั แลว้ แสดงบทบาทสมมติ
5. หลังจากทเี่ ดก็ แตล่ ะกลุ่มน�ำเสนอครบแล้ว ครูชวนเด็กสะท้อนความคดิ
• ขณะทเ่ี ลน่ กับเพือ่ นรู้สกึ อยา่ งไร
• เด็กรู้สึกอย่างไรเมื่อมีเพ่ือนเล่นสมมติกับเชือกซ�้ำกับที่คิดไว้และมีวิธีการจัดการกับความรู้สึก
ทีเ่ กดิ ขน้ึ อยา่ งไรไดบ้ ้าง
สอื่ เส้นเชือกหลายชนดิ ท่มี คี วามสัน้ ยาวไม่เท่ากนั
การประเมินผล สงั เกตพฤติกรรมดา้ นทักษะสมอง EF ของเด็ก

ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟา้ รงั สยิ านนท์ และคณะ 51

ชื่อกิจกรรม ผ้าวิเศษ ใช้เวลา 20 นาที เดก็ อายุ 4–6 ปี
เป้าหมายเสรมิ สรา้ งทักษะสมอง EF ด้าน
การยั้�งคิิดไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืืดหยุ่�นความคิดิ การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนิินการ
จดุ ประสงค์ เพือ่ ใหเ้ ด็กไดร้ ับการพัฒนาทกั ษะสมอง EF ดังนี้
1. หยุดท�ำส่ิงท่ีไม่เก่ียวข้องเพ่ือท�ำกิจกรรมท่ีได้รับมอบหมาย
ให้เสร็จ
2. ปฏบิ ัตกิ ิจกรรมโดยเชอื่ มโยงกบั ประสบการณ์เดมิ ได้
3. ร่วมกับเพ่อื นคิดวิธีเลน่ ทห่ี ลากหลายได้
ขน้ั ตอน/กระบวนการ
คิิด ทำำ� วางแผน ท้า้ ทาย ทบทวน
1. เดก็ หยุดน่ิง น่งั หลับตา ครแู จกอุปกรณ์ ไดแ้ ก่ ผา้ 1 ผนื ไวด้ ้าน
หน้าเด็ก หลังพูดค�ำคล้องจอง “หลับตาเสีย” ให้เด็กค่อย ๆ
ลืมตา
2. เด็กส�ำรวจอุปกรณ์ โดยใช้ประสาทสัมผัสหลาย ๆ ส่วน และ
ร่วมกันสนทนาเก่ียวกับลักษณะและบอกประโยชน์โดย
ไมใ่ หซ้ �ำ้ กัน
3. เด็็กแบ่่งกลุ่�ม กลุ่�มละ 3-4 คน โดยแต่่ละกลุ่�มได้้รัับอุุปกรณ์์
กลุ่�มละ 1 ชุุด ได้้แก่่ ผ้้าหลากสีี 3-5 ชิ้้�น และหนัังยาง
เด็กรว่ มกนั คดิ วิธีเลน่ มาให้มากทสี่ ุด และน�ำเสนอหนา้ ชัน้
4. ครชู วนเดก็ สะทอ้ นความคดิ
• ความร้สู กึ ขณะทำ� กิจกรรม
• ขณะทำ� งานกลมุ่ กับเพอื่ น มีปัญหาอะไรบา้ ง แลว้ จัดการอย่างไร
• ที่ผ่านมาเราจัดการปญั หาดว้ ยวิธีการเหมอื น ๆ กับครง้ั น้ไี หม
• ตอ่ ไปถ้าเราต้องทำ� งานกลุ่มกบั เพ่อื น จะมีวิธอี ยา่ งไรท่ีท�ำให้เราไมท่ ะเลาะกัน
สอื่
• ผ้าหลากสี, หนังยาง
• คำ� คลอ้ งจอง “หลบั ตาเสยี ” โดย ฐะปะนีย์ นาครทรรพ
หลับตาเสียอ่อนเพลยี ทง้ั วัน นอนหลบั แลว้ ฝนั เห็นเทวดา
มารา่ ยมาร�ำคมข�ำโสภา พอต่ืนขึ้นมาเทวดาไมม่ ี
การประเมนิ ผล
สังเกตพฤติกรรมด้านทักษะสมอง EF ของเดก็

52 คู่มอื ครูและผู้ปกครอง การเสริมสร้างทกั ษะสมอง EF ส�ำหรับเดก็ ปฐมวัย

ช่อื กิจกรรม สองมือนอ้ ยสรา้ งงาน ใชเ้ วลา 20 นาที เด็กอายุ 4–5 ปี
เปา้ หมายเสรมิ สร้างทักษะสมอง EF ดา้ น
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืืดหยุ่�นความคิดิ การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนิินการ
จดุ ประสงค์ เพื่อใหเ้ ด็กไดร้ ับการพฒั นาทักษะสมอง EF ดงั นี้
1. หยุดทำ� ส่ิงอนื่ ท่ีไม่เก่ยี วข้องและใชม้ ือทั้ง 2 ขา้ งจบั สวี าดภาพไปพร้อมกันได้
2. ทบทวนประสบการณจ์ ากการวาดภาพและเลา่ ใหเ้ พ่ือนฟงั ได้
3. อดทนรอทจี่ ะพดู โดยไม่พดู แทรกในขณะทผ่ี ู้อน่ื ก�ำลงั พดู
4. เมือ่ พบปญั หาในการท�ำกิจกรรมสามารถควบคุมอารมณแ์ ละแสดงออกอยา่ งเหมาะสม
ข้ันตอน/กระบวนการ
คิดิ ทำำ� วางแผน ท้้าทาย ทบทวน
1. แนะน�ำกจิ กรรมพรอ้ มสาธิตวิธีการเล่นให้เด็กใชม้ อื ท้ัง 2 ข้างจบั สที แี่ ตกตา่ ง
2. เดก็ วาดภาพตามจินตนาการโดยใชม้ ือทัง้ 2 ขา้ งวาดไปพรอ้ มกัน
3. เดก็ ผลดั กนั เลา่ ขน้ั ตอนในการวาดภาพพรอ้ มน�ำเสนอผลงาน
4. ครูชวนเดก็ สะท้อนความคดิ
• ความร้สู ึกขณะท�ำกจิ กรรม
• พบปัญหาอะไรบา้ ง แลว้ จัดการกับปญั หาอย่างไร
5. เปิดโอกาสใหเ้ ด็กสะทอ้ นงานเพือ่ นอย่างสรา้ งสรรค์
6. เดก็ และครรู ว่ มกนั สรุปทบทวนกิจกรรม
สือ่
• กระดาษ
• สีเทยี น
การประเมินผล
สงั เกตพฤตกิ รรมดา้ นทักษะสมอง EF ของเด็ก

ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวัญฟ้า รงั สิยานนท์ และคณะ 53

ช่อื กิจกรรม ตกุ๊ ตาของหนู ใชเ้ วลา 30 นาที เดก็ อายุ 5–6 ปี
เป้าหมายเสริมสรา้ งทักษะสมอง EF ด้าน
การยั้ �งคิิดไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืดื หยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจััดระบบดำำ�เนิินการ
จดุ ประสงค์ เพอื่ ให้เด็กได้รับการพัฒนาทกั ษะสมอง EF ดงั น้ี
1. อดทนรอให้กลุ่มร่วมกันคิดออกแบบตุ๊กตาลงบนกระดาษก่อนท่ี
จะไปเบิกวัสดุ
2. เชื่อมโยงความรู้เดิมกับประสบการณ์ใหม่เกี่ยวกับลักษณะของ
ตกุ๊ ตาแบบต่าง ๆ
3. เปลี่ยนแผนหรือวธิ ีการท�ำตุก๊ ตาไดเ้ ม่ือพบอุปสรรค
4. เม่ือพบปัญหาในการท�ำกิจกรรมสามารถควบคุมอารมณ์และ
แสดงออกอย่างเหมาะสม
5. วางแผนโดยต้ังเป้าหมายและออกแบบสร้างชิ้นงานกับเพื่อน
และประดิษฐต์ ุ๊กตาตามแบบทีก่ �ำหนดไวไ้ ด้
ขนั้ ตอน/กระบวนการ
คิดิ ทำำ� วางแผน ท้้าทาย ทบทวน
1. เด็กและครูร่วมกันสนทนาเกี่ยวกบั ลกั ษณะของตุ๊กตาแบบต่าง ๆ
2. เด็กส�ำรวจอปุ กรณ์จากวสั ดุเหลือใชต้ ่าง ๆ เชน่ ขวดน�ำ้ กล่องนม
กระดาษ เชือกฟาง โดยใชป้ ระสาทสมั ผสั หลาย ๆ สว่ น
3. เดก็ แบง่ กลมุ่ กลมุ่ ละ 5 คน โดยรว่ มกนั คดิ วางแผนตง้ั เปา้ หมายวา่
จะออกแบบตุ๊กตาของกลุ่มอย่างไรลงบนกระดาษ หลังจากน้ันไปเบิกวัสดุและประดิษฐ์ตุ๊กตา
ตามท่ีออกแบบไว้
4. แต่ละกลุ่มผลดั กนั นำ� เสนอผลงาน หลงั จากนนั้ ร่วมกันสะท้อนความคิด
• ความรู้สึกขณะทำ� กิจกรรม
• ขณะท�ำงานกลุม่ เกิดปญั หาอะไรบา้ ง มีความเหน็ ไมต่ รงกนั หรือไม่ แล้วมีวิธีจัดการอย่างไร
• ต่อไปถา้ มีการท�ำงานกล่มุ อีกจะมวี ธิ ีการจัดการอยา่ งไร
5. เด็กและครูรว่ มกนั สรปุ ทบทวนกจิ กรรม
ส่อื
• วัสดเุ หลอื ใชต้ า่ ง ๆ
• สีชอล์ก/สีเทยี น
การประเมนิ ผล
สังเกตพฤตกิ รรมดา้ นทกั ษะสมอง EF ของเดก็

54 ค่มู อื ครแู ละผปู้ กครอง การเสรมิ สร้างทักษะสมอง EF ส�ำหรับเด็กปฐมวยั

ชื่อกจิ กรรม เล่นกับเงา ใช้เวลา 30 นาที เดก็ อายุ 4–6 ปี
เป้าหมายเสริมสร้างทักษะสมอง EF ดา้ น
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืดื หยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจััดระบบดำำ�เนิินการ
จดุ ประสงค์ เพ่ือให้เด็กได้รับการพัฒนาทกั ษะสมอง EF ดังนี้
1. เช่ือมโยงความรู้และประสบการณ์ใหม่เก่ียวกับเงาน�ำมาสู่การ
เลน่ ได้
2. ทดลองสรา้ งภาพจากเงาได้ดว้ ยตนเองหลาย ๆ วธิ ี
3. วางแผนสรา้ งช้ินงานกบั เพ่อื นได้
4. ปฏิบตั ิงานเสรจ็ ทนั เวลาที่กำ� หนด
ข้ันตอน/กระบวนการ
คิดิ ทำำ� วางแผน ท้า้ ทาย ทบทวน
1. ชวนเด็กไปท�ำงานศลิ ปะนอกหอ้ งเรยี นบรเิ วณทม่ี ีแสงแดด กอ่ นไป
เดก็ เลือกอปุ กรณห์ รือของเล่นในหอ้ งคนละ 1 ชิน้ ไปด้วย
2. ชวนเด็กสงั เกตและสนทนาเกยี่ วกบั เงา
3. เด็กทดลองสรา้ งเงาจากรา่ งกายและอุปกรณห์ รือของเลน่ ตา่ ง ๆ
4. แบ่่งกลุ่�มเด็็กออกเป็็น 3 กลุ่�ม ให้้เด็็กแต่่ละกลุ่�มช่่วยกัันคิิด
วางแผนในการวางอุปกรณ์ลงบนกระดาษแผ่นใหญ่ จากน้ัน
ใช้สเี ทียนวาดตามเงาของอุปกรณแ์ ลว้ ตอ่ เติมภาพให้เป็นเรื่องราว
5. แต่ล่ ะกลุ่�มผลัดั กันั มาเล่า่ ให้เ้ พื่�อนฟังั หลังั จากนั้�นครูชู วนเด็ก็ สะท้อ้ น
ความคดิ
• มีข้ันตอนในการท�ำอย่างไร พบปัญหาอุปสรรคอะไรบ้าง และ
มีวธิ กี ารจดั การกับปญั หาน้ันอย่างไร
• หากมโี อกาสอกี ครั้ง จะปรบั เปล่ียนวิธกี ารหรือไม่ ปรับเปลี่ยน
อย่างไร
6. เดก็ และครูร่วมกนั สรปุ ทบทวนกจิ กรรม
สอ่ื
• อปุ กรณ์/ของเล่นตา่ ง ๆ ในหอ้ งเรียน
• สีเทยี น
• กระดาษแผน่ ใหญ่
การประเมนิ ผล
สงั เกตพฤติกรรมดา้ นทักษะสมอง EF ของเด็ก

ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ขวัญฟ้า รงั สยิ านนท์ และคณะ 55

ชื่อกจิ กรรม หนา้ กากแฟนซี ใช้เวลา 30 นาที เด็กอายุ 4–6 ปี
เป้าหมายเสริมสร้างทักษะสมอง EF ดา้ น
การยั้�งคิิดไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่ �อใช้้งาน
การยืืดหยุ่�นความคิดิ การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจััดระบบดำำ�เนิินการ
จดุ ประสงค์ เพอ่ื ใหเ้ ดก็ ไดร้ บั การพัฒนาทกั ษะสมอง EF ดังน้ี
1. อธิบายความรู้เดิมเช่ือมโยงกับประสบการณ์ใหม่เกี่ยวกับลักษณะ
ของหน้ากากแบบต่าง ๆ
2. ออกแบบหนา้ กากแฟนซไี ด้หลากหลายรปู แบบ
3. ยอมรบั ฟังความคิดเห็นของเพอื่ นท่สี ะท้อนใหฟ้ งั ได้
4. วางแผนและลงมอื ทำ� งานทไี่ ด้รบั มอบหมายไดส้ ำ� เร็จทันเวลา
ขน้ั ตอน/กระบวนการ
คิิด ทำำ� วางแผน ท้า้ ทาย ทบทวน
1. เดก็ และครรู ว่ มกนั สนทนาเกยี่ วกบั หนา้ กากแบบตา่ ง ๆ จากรปู ภาพ
ตา่ ง ๆ
2. ครูสาธิตวิธีการประดิษฐ์หน้ากากแฟนซีจากจานกระดาษโดยมี
อุปกรณ์จากเศษวัสดุเหลือใช้ เช่น เชือก, เชือกฟาง, ไหมพรม,
ไม้ไอศกรมี , ใบไม้ ฯลฯ ให้เด็กไวต้ กแตง่
3. เด็กลงมือประดิษฐ์หน้ากากแฟนซี โดยกระตุ้นให้คิดแบบใหม่
ไม่ซ้ำ� กับแบบเดิม
4. เด็กนำ� เสนอผลงานของตนเอง ครูชวนเดก็ สะทอ้ นความคิด
• รสู้ กึ อยา่ งไรกับผลงานของตน
• มีขั้นตอนการท�ำอย่างไร พบปัญหาอะไรบ้าง มีวิธีการจัดการ
กับปัญหาอย่างไร
5. เปิดโอกาสใหเ้ ด็กสะท้อนงานเพ่อื นอยา่ งสรา้ งสรรค์
6. เดก็ และครรู ว่ มกนั สรปุ ทบทวนกิจกรรม
ส่ือ
• จานกระดาษ และเศษวัสดุเหลือใช้ เช่น เชือกฟาง ไหมพรม
กระดาษสี เชอื ก ใบไม้
• สเี ทียน
การประเมนิ ผล
สังเกตพฤติกรรมด้านทักษะสมอง EF ของเดก็

56 คู่มือครูและผูป้ กครอง การเสรมิ สรา้ งทักษะสมอง EF ส�ำหรบั เด็กปฐมวัย

เลน่ กับดนตรี/เคลอื่ นไหวและจังหวะ

ชอ่ื กิจกรรม ทักทายเพ่ือน ใชเ้ วลา 20 นาที เด็กอายุ 4–5 ปี
เป้าหมายเสรมิ สร้างทกั ษะสมอง EF ด้าน
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืดื หยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนินิ การ
จดุ ประสงค์ เพ่อื ใหเ้ ดก็ ได้รบั การพัฒนาทกั ษะสมอง EF ดงั น้ี
1. หยดุ เดินตามจังหวะเพลงแลว้ ปฏบิ ัติตามคำ� สง่ั ท่ไี ดต้ กลงกนั ไวไ้ ด้
2. ปฏบิ ัตติ ามค�ำสัง่ หลายข้ันตอนได้
3. แสดงวธิ กี ารทักทายเมื่อพบกนั ได้หลาย ๆ วธิ ี
4. บอกวธิ กี ารจดั การอารมณไ์ ด้สอดคลอ้ งกับสถานการณ์อยา่ งเหมาะสม
5. ปรบั ตวั เข้ากับเพื่อนทุกคนในหอ้ งได้
ขัน้ ตอน/กระบวนการ
คิิด ทำำ� วางแผน ท้า้ ทาย ทบทวน
1. เด็กฟังเพลง เดินไปรอบ ๆ ตามจังหวะเพลง ครูนบั 1-2-3-4-5-6 พอนับถงึ เลข 6 ให้ยนื น่งิ สงบ
แลว้ กล่าวคำ� ว่า สวสั ด ี
2. เดก็ ชว่ ยกนั คดิ ว่าเวลาเราพบกันจะมวี ธิ ีการทกั ทายกันอยา่ งไรได้บา้ ง
3. ครูเปิดเพลงอีก 2-3 ครั้ง พอเพลงหยุดให้เด็กจับคู่กับเพื่อนแล้วผลัดกันบอกชื่อตัวเองพร้อม
ทำ� ทา่ ทางทกั ทายใหค้ รบทกุ คน
4. ครชู วนเด็กสะทอ้ นความคดิ
• ความรสู้ กึ ท่เี กิดขน้ึ ขณะทำ� กจิ กรรม
• รสู้ ึกอยา่ งไรเมอ่ื เข้าไปทกั เพ่ือน แลว้ เพ่อื นไม่พดู ด้วย จัดการกบั ความรสู้ ึกนัน้ อย่างไร
• หากมเี หตกุ ารณ์เพื่อนไมค่ ยุ หรอื ไม่เลน่ กบั เด็ก จะทำ� อย่างไรให้เรารู้สึกดขี น้ึ
5. เดก็ และครรู ่วมกันสรุปทบทวนกจิ กรรม
ส่ือ
เพลงสวัสดี
การประเมนิ ผล
สังเกตพฤติกรรมดา้ นทักษะสมอง EF ของเดก็

ผูช้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟา้ รังสยิ านนท์ และคณะ 57

ช่ือกิจกรรม เคาะจังหวะตามเสียงดนตรี ใช้เวลา 20 นาที
เด็กอายุ 4–5 ปี
เปา้ หมายเสรมิ สรา้ งทักษะสมอง EF ด้าน
การยั้�งคิิดไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืดื หยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนินิ การ
จุดประสงค์ เพ่อื ใหเ้ ด็กไดร้ ับการพฒั นาทกั ษะสมอง EF ดังนี้
1. หยดุ ท�ำสิง่ ท่ีไมเ่ กย่ี วข้องเพอื่ ทำ� กจิ กรรมเคาะจงั หวะได้
2. เมื่อพบปัญหาสามารถควบคุมอารมณ์และแสดงออกอย่าง
เหมาะสม
3. วางแผนและทำ� งานรว่ มกบั เพอ่ื นได้
ขั้นตอน/กระบวนการ
คิดิ ทำำ� วางแผน ท้้าทาย ทบทวน
1. เด็กใช้นิ้วมือของตนเอง ท�ำท่าดีดหรือเคาะเหมือนเล่น
เคร่ืองเล่นดนตรี เช่น ดีดเปียโน ดีดไปตามท่วงท�ำนองของ
เพลงท่ไี ดย้ นิ
2. คร้ังแรกใหเ้ ด็กแตล่ ะคนดดี น้ิวไปตามล�ำพัง
3. จากนั้นให้เด็กจับคู่กัน เอาน้ิวมือประกบกันแล้วดีดตาม
ท่วงทำ� นองของเพลงเหมอื นเดิม
4. ล�ำดับต่อไปก็คือการน่ังเป็นกลุ่ม 3 คน ใช้น้ิวประกบกันดีด
ตามท่วงทำ� นองของเพลงหรือใช้อวยั วะอื่น ๆ
5. ครูเพ่ิมความท้าทายน่ังเป็นกลุ่ม 4 คน ร่วมกันคิดใช้อวัยวะ
ในตัวท่ีไม่ใช่น้ิวมือเคาะจังหวะตามเสียงดนตรี ให้พร้อมกัน
แล้วผลดั กนั น�ำเสนอ
6. ครชู วนเดก็ สะท้อนความคดิ
• ความรู้สึกที่เกิดข้ึนขณะท�ำกิจกรรม
• พบปญั หาอะไรบา้ งในขณะทำ� งานกลุ่ม มีวธิ ีจัดการตนเองอย่างไร
• หากเลน่ กิจกรรมน้อี กี คร้ัง จะมวี ธิ ีการวางแผนจัดการอยา่ งไรใหผ้ ลงานออกมาดี
7. เดก็ และครรู ่วมกนั สรุปทบทวนกิจกรรม
ส่ือ
เพลงเปียโน เพลงท่ี 3 ของ Noga หรอื เพลงอ่ืน ๆ ทีม่ ที ำ� นองชดั เจน
การประเมินผล
สงั เกตพฤติกรรมดา้ นทักษะสมอง EF ของเด็ก

58 คูม่ ือครแู ละผูป้ กครอง การเสรมิ สรา้ งทกั ษะสมอง EF ส�ำหรบั เด็กปฐมวัย

ชื่่�อกิจิ กรรม แปลงร่่างตามแผ่น่ ภาพรูปู ทรงและเสีียงดนตรีี ใช้้เวลา 20 นาทีี เด็ก็ อายุุ 4–6 ปีี
เปา้ หมายเสริมสรา้ งทักษะสมอง EF ดา้ น
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืืดหยุ่�นความคิดิ การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจััดระบบดำำ�เนิินการ
จุดประสงค์ เพอ่ื ให้เดก็ ได้รับการพฒั นาทักษะสมอง EF ดังน้ี
1. เคลอื่ นไหวรา่ งกายไปรอบห้องโดยไมช่ นกนั และไมเ่ หยียบภาพทวี่ างทพ่ี น้ื
2. จำ� รูปทรงและสามารถสรา้ งรปู ทรงจากรา่ งกายได้
3. บอกหรือแสดงวิธกี ารจดั การอารมณ์ได้สอดคลอ้ งกบั สถานการณ์อย่างเหมาะสม
ขั้นตอน/กระบวนการ
คิดิ ทำำ� วางแผน ท้า้ ทาย ทบทวน
1. ครูวางแผ่นภาพรูปทรงต่าง ๆ ไว้ที่พ้ืนห้อง ให้เด็ก ๆ หาท่ียืนน่ิง ๆ กระจายทั่วห้อง เมื่อได้ยิน
เสียงเพลงดังข้ึน ให้เด็ก ๆ ท�ำท่าเคลื่อนไหวอย่างอิสระไปรอบห้องตรงพ้ืนท่ีว่างโดยไม่ชนกัน
และไมเ่ หยยี บภาพท่ีวางท่ีพน้ื
2. เมื่อจังหวะเพลงเร็ว ให้เคลื่อนไหวเร็วตามจังหวะเพลง เมื่อเพลงมีจังหวะช้าการเคลื่อนไหว
ของเด็กช้าลง เมื่อครูชูแผ่นภาพรูปทรงใด เด็กต้องเดินไปยืนท่ีแผ่นภาพท่ีมีรูปทรงตรงกัน ท่ีวาง
ไว้บนพ้นื หอ้ ง แลว้ แปลงร่างไปตามรปู ทรงนนั้ คนเดยี วหรอื อาจจะจบั มือกบั เพอ่ื นสรา้ งเปน็ รปู ทรง
นั้น ๆ ตามค�ำส่งั
3. ครชู วนเดก็ สะท้อนความคิด
• เวลาเคลื่�อนไหวตามจัังหวะเมื่�อมีีเพื่�อนมากระแทกจนเด็็กล้้มลง โกรธเพื่�อนหรืือไม่่ หากโกรธ
เด็ก็ ๆ มีวี ิธิ ีีจััดการกัับความโกรธอย่่างไร
• ทผี่ ่านมาเราจดั การกบั ความโกรธด้วยวิธีการเหมือน ๆ กบั คร้ังนไี้ หม
• ต่อไปถ้าเล่นเคล่ือนไหวตามจังหวะแล้วมีเพื่อนมากระแทกเด็กล้ม จะท�ำอย่างไรที่เราจะ
จัดการความโกรธได้
4. เด็กและครูร่วมกันสรปุ ทบทวนกิจกรรม
สอ่ื
เพลงจัังหวะเร็ว็ /ช้า้ , แผ่่นภาพรูปู ทรงต่่าง ๆ
การประเมนิ ผล
สงั เกตพฤตกิ รรมดา้ นทกั ษะสมอง EF ของเดก็

ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟา้ รังสิยานนท์ และคณะ 59

ชอ่ื กจิ กรรม งานเตน้ รำ� สวมหนา้ กาก ใช้เวลา 20 นาที เด็กอายุ 5–6 ปี
เปา้ หมายเสรมิ สร้างทกั ษะสมอง EF ดา้ น
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืืดหยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนินิ การ
จุดประสงค์ เพื่อใหเ้ ดก็ ไดร้ ับการพฒั นาทักษะสมอง EF ดังน้ี
1. จำ� ทว่ งท�ำนองของเพลงและเปลย่ี นการเต้นในแต่ละทอ่ นได้
2. ระงบั อารมณต์ ื่นเตน้ สามารถเต้นระบ�ำหนา้ กากได้จนจบเพลง
3. เม่ือพบปญั หาสามารถควบคุมอารมณแ์ ละแสดงออกอย่างเหมาะสม
ข้ันตอน/กระบวนการ
คิิด ทำำ� วางแผน ท้้าทาย ทบทวน
1. เด็กใส่หน้ากากแฟนซีที่เด็กประดิษฐ์ออกมายืนเป็นวงกลมและออกไปเต้นระบ�ำในแต่ละท่วง
ท�ำนองของเพลง โดยรอบแรกครูแนะน�ำให้เด็กตั้งใจฟังท่วงท�ำนองและเปล่ียนการเต้นใน
แต่ละทอ่ น โดยท่อนท่ี 1 เต้นคนเดยี ว ทอ่ นที่ 2 จับคู่เต้น ท่อนท่ี 3 เปล่ียนคกู่ ันเตน้
2. เปิดเพลงใหเ้ ดก็ เต้นระบำ� อกี ครง้ั
3. ครชู วนเด็กสะทอ้ นความคดิ
• เวลาเตน้ รำ� ร้สู ึกตื่นเตน้ หรือไม่ มีวธิ จี ดั การกับความต่ืนเตน้ อยา่ งไร
• เมอื่ มเี พอื่ นไมย่ อมจับคู่เตน้ ร�ำดว้ ยรสู้ ึกอย่างไร แลว้ มีวธิ จี ดั การกับความรสู้ กึ นน้ั อย่างไร
• ตอ่ ไปหากมีเหตกุ ารณท์ ่เี พอ่ื นไมเ่ ลน่ ด้วย จะทำ� อยา่ งไรใหเ้ รารู้สกึ ดขี นึ้
4. เด็กและครรู ว่ มกนั สรุปทบทวนกิจกรรม
สือ่
หนา้ กาก เพลงเตน้ ร�ำ
การประเมินผล
สังเกตพฤติกรรมด้านทกั ษะสมอง EF ของเด็ก

60 คมู่ อื ครแู ละผูป้ กครอง การเสริมสรา้ งทักษะสมอง EF สำ� หรับเดก็ ปฐมวยั

สนุกกบั การออกก�ำลงั

ชอื่ กจิ กรรม ผ่านดา่ นหรรษา ใช้เวลา 30 นาที เดก็ อายุ 4–5 ปี
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่ �อใช้้งาน
การยืืดหยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนินิ การ
จดุ ประสงค์ เพื่อใหเ้ ด็กได้รับการพฒั นาทักษะสมอง EF ดงั นี้
1. ปฏิบัติกจิ กรรมตามขอ้ ตกลงที่สรา้ งขนึ้ ได้
2. อดทนรอใหถ้ ึงคิวของตนเองได้
3. ปฏิบตั ิตามค�ำสงั่ หลายข้นั ตอนได้
4. วางแผนการวงิ่ หรอื กระโดดผ่านเคร่อื งกดี ขวางอย่างระมดั ระวงั ไม่เกิดอันตราย
ขัน้ ตอน/กระบวนการ
คิิด ทำำ� วางแผน ท้า้ ทาย ทบทวน
1. เด็กเดินส�ำรวจด่านต่าง ๆ ท่ีก�ำหนดรอบ ๆ โดยยังไม่เร่ิมเข้าไปปฏิบัติกิจกรรม หลังจากนั้น
ชวนเด็กคิดวา่ เราจะเล่นอะไรกัน และสร้างขอ้ ตกลงร่วมกนั ในการปฏบิ ตั กิ ิจกรรม
2. เด็กเข้าแถวตอนลึกปฏิบัติกิจกรรม 3 ด่าน โดยด่านที่ 1 เด็กว่ิงซิกแซ็กผ่านกรวยท่ีก�ำหนด
ด่านท่ี 2 เด็กกระโดดเข้าห่วงตามที่ก�ำหนดให้ และด่านท่ี 3 เด็กกระโดดตามรอยเท้าตามท่ี
ก�ำหนดให้ ทำ� จนครบทุกคน
3. ครูชวนเด็กสะทอ้ นความคิด
• ความรูส้ ึกจากการท�ำกจิ กรรม
• เด็กประเมนิ ตนเองวา่ ผา่ นหรือไมผ่ า่ นด่านไหนบา้ ง แล้วมีวธิ ีจดั การกับปญั หานนั้ อย่างไร
4. เดก็ และครรู ว่ มกนั สรปุ ทบทวนกจิ กรรม
สอ่ื
กระดาษรปู รอยเท้า, ห่วง, กรวย
การประเมินผล
สังเกตพฤตกิ รรมด้านทักษะสมอง EF ของเด็ก

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟ้า รงั สิยานนท์ และคณะ 61

ชื่อกิจกรรม เกมบัวตูมบัวบาน ใช้เวลา 20 นาที เด็กอายุ
4–5 ป ี
เป้าหมายเสรมิ สรา้ งทักษะสมอง EF ด้าน
การยั้�งคิิดไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืดื หยุ่�นความคิดิ การควบคุุมอารมณ์ ์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนิินการ
จดุ ประสงค์ เพอ่ื ให้เดก็ ได้รบั การพัฒนาทักษะสมอง EF ดังน้ี
1. หยดุ ทำ� สง่ิ ทีไ่ ม่เก่ียวขอ้ งเพื่อเล่นเกมบัวตมู บวั บานได้
2. จำ� วธิ กี ารเล่น กติกา และนำ� มาปฏบิ ตั ไิ ด้
3. เม่ือพบปัญหาสามารถควบคุมอารมณ์และแสดงออก
อยา่ งเหมาะสม
ข้ันตอน/กระบวนการ
คิดิ ทำำ� วางแผน ท้า้ ทาย ทบทวน
1. ครูบอกชื่อเกมบัวตูมบัวบาน และอธิบายวิธีการเล่น
และกตกิ า ดังน้ี
1.1 ให้เด็ก ๆ จบั มือกันเปน็ วงกลม วงละ 3-4 คน
1.2 เม่ือครูให้ค�ำสั่ง “บัวตูม” ให้เด็ก ๆ ยืนจับมือกันเป็นวงกลมแล้วเดินเข้าไปในวง ถ้าพูด
“บัวบาน” ให้เด็ก ๆ ยืนจับมือกันเป็นวงกลมแล้วเดินถอยหลังออกมาให้จนสุดมือไม่ให้
มอื หลุด
1.3 ครูสัง่ ค�ำสั่งสลับกนั ไปมา แลว้ ใหเ้ ดก็ ๆ ทำ� ตามคำ� ส่งั
2. ครสู าธิตการเล่น 1 ครง้ั เปดิ โอกาสให้เด็กซักถามขอ้ สงสยั
3. เร่มิ การเลน่ ครดู ูแลเดก็ ใหเ้ ล่นอยา่ งถูกวิธี และปฏบิ ตั ิตามกฎกตกิ า
4. เมื่อเด็กเล่นคล่องแล้ว ครูเพิ่มความท้าทายโดยเปลี่ยนค�ำส่ัง เม่ือครูให้ค�ำสั่ง “บัวตูม”ให้เด็ก ๆ
ยืนจับมือกันเป็นวงกลมแล้วเดินถอยหลังออกมาให้จนสุดมือไม่ให้มือหลุด ถ้าพูด “บัวบาน”
ให้เดก็ ๆ ยืนจบั มือกนั เปน็ วงกลมแล้วเดนิ เขา้ ไปในวง
5. ครูชวนเด็กสะท้อนความคิด
• ความรู้สึกจากการทำ� กิจกรรม
• เมอื่ มเี พอื่ นในกลมุ่ บางคนทำ� ผดิ คำ� สง่ั ทำ� ใหเ้ ดก็ ทจี่ บั มอื กนั เปน็ วงกลมลม้ ลง โกรธเพอ่ื นหรอื ไม่
ถ้าโกรธ มีวิธจี ดั การกบั ความโกรธอย่างไรบา้ ง
สอ่ื
เกมบัวั ตูมู บัวั บาน
การประเมนิ ผล
สงั เกตพฤติกรรมดา้ นทกั ษะสมอง EF ของเด็ก

62 คู่มอื ครแู ละผปู้ กครอง การเสรมิ สรา้ งทกั ษะสมอง EF สำ� หรับเด็กปฐมวยั

ชอื่ กจิ กรรม โบวล์ ง่ิ หรรษา ใชเ้ วลา 30 นาที เดก็ อายุ 5–6 ปี
เปา้ หมายเสรมิ สร้างทกั ษะสมอง EF ดา้ น
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืืดหยุ่�นความคิดิ การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจััดระบบดำำ�เนิินการ
จุดประสงค์ เพ่ือใหเ้ ดก็ ได้รบั การพฒั นาทักษะสมอง EF ดังน้ี
1. นำ� ประสบการณ์จากการเลน่ มาใช้ในการแกป้ ัญหาได้
2. ปรับเปลี่ยนวิธีการวางขวดน�้ำให้สามารถกล้ิงบอลแล้วล้ม
ขวดน้ำ� ใหไ้ ดม้ ากท่ีสดุ
3. ร่วมมือวางแผนและลงมือท�ำงานท่ีได้รับมอบหมายร่วมกับ
เพอื่ นได้
4. ปฏบิ ตั ิงานส�ำเร็จตามเปา้ หมายทกี่ �ำหนดไวไ้ ด้
ขัน้ ตอน/กระบวนการ
คิดิ ทำำ� วางแผน ท้้าทาย ทบทวน
1. เด็ก็ และครูรู ่ว่ มกันั สนทนาเกี่�ยวกับั รูปู แบบของการวางขวดน้ำำ��
เพอื่ ให้สามารถกลิ้งบอลแล้วสามารถลม้ ขวดน้ำ� ใหไ้ ดม้ ากที่สุด
2. เด็กแต่ละคนทดลองก�ำหนดรูปแบบการวางขวดน�้ำและ
กลง้ิ ลูกบอล
3. เด็กแบ่งกลุ่ม โดยแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผนสร้างรูปแบบ
การวางขวดน�้ำของกลุ่มตนเอง และให้ตัวแทนแต่ละกลุ่ม
ออกมากลิ้งบอลตรงจดุ ที่กำ� หนดให้ขวดน้�ำล้มให้มากทีส่ ุด
4. ครชู วนเด็กสะท้อนความคดิ
• ความรู้สึกกับผลงานกลุม่
• มีขั้นตอนในการปฏิบัติอย่างไร พบปัญหาอะไรบ้าง แล้ว
จดั การกบั ปัญหาอย่างไร
• หากมโี อกาสเลน่ อกี ครง้ั จะปรบั เปลย่ี นวธิ หี รอื ไม่ วางแผน
อย่างไร
5. เด็กและครรู ่วมกันสรุปทบทวนกิจกรรม
สอื่
• ลกู บอล
• ขวดนำ�้
การประเมินผล
สงั เกตพฤตกิ รรมด้านทักษะสมอง EF ของเดก็

ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟ้า รงั สิยานนท์ และคณะ 63

ชอื่ กจิ กรรม เล้ยี งฉันไว้ ใชเ้ วลา 30 นาที เดก็ อายุ 5–6 ปี
เป้าหมายเสรมิ สร้างทกั ษะสมอง EF ด้าน
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่ �อใช้้งาน
การยืดื หยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจััดระบบดำำ�เนินิ การ
จดุ ประสงค์ เพือ่ ให้เดก็ ไดร้ ับการพัฒนาทักษะสมอง EF ดงั นี้
1. จดจำ� ประสบการณ์ใหม่จากการทดลองปฏิบัตดิ ว้ ยตนเอง
2. ระงบั อารมณต์ ื่นเต้นสามารถประคองลูกปงิ ปองไปยังจุดหมายได้
3. วางแผนจัดการตนเองในการเคลื่อนทไี่ ปสู่เปา้ หมายทีต่ นเองกำ� หนดได้
ขน้ั ตอน/กระบวนการ
คิดิ ทำำ� วางแผน ท้้าทาย ทบทวน
1. เด็กได้รับกระดาษ A4 และลูกปิงปอง ให้เด็กได้สังเกตและทดลองวางลูกปิงปองไว้บนกระดาษ
และยืนอยู่กบั ทล่ี องหาวิธีประคองลูกปงิ ปองไวไ้ ม่ใหต้ กด้วยตนเอง
2. เด็กเดินประคองลูกปิงปองไว้บนกระดาษไม่ให้ตก ไปยังจุดหมายและเดินกลับมาท่ีจุดเริ่มต้น
ตอ่ มาเพม่ิ วิธกี ารเลน่ ในแตล่ ะรอบโดยใหเ้ ดก็ จบั คู่ 2 คน และ 4 คน ช่วยกนั ประคองไปยงั จดุ หมาย
และกลบั มายงั จดุ เริม่ ต้น
3. เมอ่ื เล่นกจิ กรรมเสร็จ ครกู ระตนุ้ ใหค้ ิดโดยการใช้ค�ำถาม
• รู้สึกอย่างไรขณะท�ำกิจกรรม
• เวลาเลน่ เมื่อเดก็ มีอารมณต์ ่ืนเต้น มวี ิธกี ารจดั การอยา่ งไร
• ตอ่ ไปหากเดก็ มีอารมณต์ ่ืนเตน้ อกี เด็ก ๆ มีวิธกี ารจัดการกบั อารมณน์ อ้ี ยา่ งไร
• เดก็ ๆ มวี ิธกี ารอย่างไรในการประคองลูกปิงปองไมใ่ ห้ตก
4. เด็กและครรู ว่ มกนั สรปุ ทบทวนกิจกรรม
สือ่
กระดาษ A4, ลูกปิงปอง
การประเมินผล สงั เกตพฤติกรรมด้านทกั ษะสมอง EF ของเด็ก

64 คู่มือครแู ละผู้ปกครอง การเสรมิ สรา้ งทักษะสมอง EF ส�ำหรับเด็กปฐมวัย

ชอื่ กิจกรรม พาฉนั ไปสง่ บ้าน ใช้เวลา 30 นาที เด็กอายุ 5–6 ปี
เปา้ หมายเสรมิ สร้างทกั ษะสมอง EF ดา้ น
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่ �อใช้้งาน
การยืืดหยุ่�นความคิดิ การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจััดระบบดำำ�เนิินการ
จดุ ประสงค์ เพื่อใหเ้ ด็กได้รับการพฒั นาทกั ษะสมอง EF ดังน้ี
1. อดทนรอให้เพอ่ื นในกลมุ่ ทดลองเล่นคีบเยลลี่โดยไมแ่ ยง่ กัน
2. เช่ือมโยงประสบการณ์เดิมและทดลองปฏิบตั ิดว้ ยตนเองนำ� สกู่ ารแก้ปญั หาได้
3. เปลีย่ นวิธีการเลน่ อย่างหลากหลายได้
4. เมือ่ พบปัญหาสามารถควบคมุ อารมณ์และแสดงออกอย่างเหมาะสม
5. วางแผนจัดการตนเองในการเคล่ือนทไี่ ปสูเ่ ป้าหมายท่ีตนเองก�ำหนดได้
ขัน้ ตอน/กระบวนการ
คิิด ทำำ� วางแผน ท้้าทาย ทบทวน
1. เดก็ และครรู ว่ มกนั สนทนาวธิ ีการเล่น พาฉนั ไปส่งบา้ น
2. เด็กแต่ละกลุ่มได้รับอุปกรณ์ (เยลลี่, ตะเกียบ) ส�ำรวจลักษณะอุปกรณ์การเล่นและร่วมกัน
ทดลองคีบ
3. เด็กแตล่ ะกลุ่มรว่ มกันคดิ ออกแบบวธิ กี ารเลน่ คบี เยลล่ี
4. เดก็ แตล่ ะกลมุ่ ออกมายนื ยงั จดุ เรมิ่ ตน้ และคบี เยลล่ี ดว้ ยตะเกยี บไปใสล่ งในจานทจี่ ดุ เสน้ ชยั โดยทำ�
ตามแผนที่วางไว้
5. ครชู วนเดก็ สะท้อนความคดิ
• ความรสู้ ึกจากการท�ำกิจกรรม
• เม่ือมีเพ่ือนในกลุ่มท�ำผิดพลาดคีบเยลลี่แล้วตก ท�ำให้ไปไม่ถึงเส้นชัย โกรธเพื่อนไหมมีวิธี
จดั การกบั ความโกรธอยา่ งไรบา้ ง
• ต่อไปถา้ โกรธเพือ่ น เราจะมีวธิ ีการจัดการกบั ความโกรธอย่างไร
6. เดก็ และครรู ว่ มกันสรุปทบทวนกจิ กรรม
ส่อื
เยลล,ี่ จาน, ตะเกียบ
การประเมนิ ผล
สงั เกตพฤติกรรมดา้ นทกั ษะสมอง EF ของเดก็

ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟ้า รังสยิ านนท์ และคณะ 65

สนกุ กบั นิทาน

ชอื่ กจิ กรรม อารมณด์ ี/ อารมณ์เสีย ใช้เวลา 20 นาที
เด็กอายุ 3–5 ป ี
เป้าหมายเสริมสร้างทักษะสมอง EF ดา้ น
การยั้�งคิิดไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่ �อใช้้งาน
การยืืดหยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนิินการ
จุดประสงค์ เพื่อใหเ้ ดก็ ไดร้ ับการพัฒนาทกั ษะสมอง EF ดังน้ี
1. หยุดท�ำสิง่ ทไี่ ม่เกี่ยวขอ้ งเพ่อื ฟงั นทิ านอย่างต่อเนือ่ ง
2. เลา่ เร่อื งราวเกี่ยวกับนิทานทีฟ่ ังไปได้อย่างถูกตอ้ ง
3. ฝึกวธิ ีการจดั การกับอารมณไ์ ด้อยา่ งเหมาะสม
ข้ันตอน/กระบวนการ
คิิด ทำำ� วางแผน ท้้าทาย ทบทวน
1. ครูเล่านิทานเรื่อง อารมณ์ดี/อารมณ์เสีย โดยใช้หนังสือ
นิทาน ก่อนการเล่าเด็กร่วมกันสร้างข้อตกลง โดยพยายาม
ใชค้ �ำพูดเชิงบวก
2. ครูชวนคยุ ชวนคิดโดยการใช้คำ� ถาม
• อารมณ์ดี เป็นอย่างไรและส่งผลดีอย่างไร อารมณ์เสีย
เป็นอย่างไรและสง่ ผลเสียอยา่ งไร
• เราจะมวี ิธกี ารจดั การกบั อารมณ์ที่ไม่ดีอยา่ งไรไดบ้ า้ ง
3. เด็กเล่นบทบาทสมมติ การจัดการกับอารมณ์เสีย จาก
สถานการณต์ ่าง ๆ
4. เด็กและครูร่วมกนั สรุปทบทวนกจิ กรรม
สอื่
หนังสือนิทาน อารมณ์ดี/อารมณ์เสีย ผู้แต่ง David James
Sheen สำ� นกั พมิ พค์ ดิ บวก
การประเมินผล
สังเกตพฤตกิ รรมด้านทักษะสมอง EF ของเด็ก

66 คู่มือครแู ละผปู้ กครอง การเสรมิ สรา้ งทักษะสมอง EF สำ� หรับเด็กปฐมวัย

ชื่่�อกิจิ กรรม ฮััมบี้้�ติดิ เกม ใช้้เวลา 30 นาทีี เด็็กอายุุ 5–6 ปีี
เปา้ หมายเสริมสรา้ งทักษะสมอง EF ด้าน
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืืดหยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนินิ การ
จุดประสงค์ เพอ่ื ใหเ้ ด็กไดร้ บั การพฒั นาทกั ษะสมอง EF ดงั น้ี
1. หยดุ ท�ำสิง่ ท่ีไม่เก่ยี วขอ้ งเพื่อฟงั นิทานอย่างตอ่ เนอ่ื ง
2. เล่าเรอื่ งราวเก่ยี วกบั นิทานทฟ่ี ังไปไดอ้ ยา่ งถกู ต้อง
3. บอกวิธีการวางแผนจัดการได้ว่าถ้าเราไม่เล่นเกมเราจะ
ทำ� อะไรได้บ้างที่เป็นประโยชน์
ขนั้ ตอน/กระบวนการ
คิิด ทำำ� วางแผน ท้า้ ทาย ทบทวน
1. ครูเล่านิทานเร่ือง ฮัมบ้ีติดเกม โดยใช้หนังสือนิทานก่อน
การเล่าเด็กร่วมกันสร้างข้อตกลง โดยพยายามใช้ค�ำพูด
เชงิ บวก
2. เด็กทบทวนเน้ือหาโดยครูถามเด็กว่า เริ่มต้นเรื่องเป็น
อย่างไร ตอนจบเป็นอย่างไร และตอนกลางของเร่ืองเป็น
อย่างไร
3. ครููชวนเด็็กสะท้้อนความคิดิ
• การเลน่ เกมเกดิ ผลเสียอยา่ งไร ถ้าเราไม่เล่นเกม เด็ก ๆ
สามารถท�ำอะไรได้บา้ งทสี่ นุกสนานและเป็นประโยชน์
4. เด็กรวมกลุ่ม ช่วยกันวาดภาพ สิ่งที่เด็กจะท�ำแทนการ
เล่นเกม และนำ� เสนอหน้าช้ันโดยแสดงบทบาทสมมติ
5. เด็กและครูรว่ มกนั สรปุ ทบทวนกิจกรรม
สื่อ
หนังสือนิทาน ฮัมบ้ีติดเกม ผู้แต่ง โอตะ อึมเมะ ส�ำนักพิมพ์
คิดบวก
การประเมินผล
สงั เกตพฤตกิ รรมด้านทกั ษะสมอง EF ของเด็ก

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟา้ รังสิยานนท์ และคณะ 67

ชอื่ กิจกรรม กระต่ายน้อยอยากมีเพ่อื น ใช้เวลา 20 นาที
เด็กอายุ 3–5 ปี
เป้าหมายเสรมิ สร้างทักษะสมอง EF ดา้ น
การยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน
การยืืดหยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนิินการ
จุดประสงค์ เพื่อให้เด็กได้รบั การพัฒนาทักษะสมอง EF ดงั นี้
1. ปฏิบัตติ ามขอ้ ตกลงที่รว่ มกันสร้างขน้ึ
2. อธิบายเรื่องราวท่ีเชื่อมโยงความรู้และประสบการณ์เดิม
สู่การแกป้ ญั หาได้
3. ปรับตัวเขา้ กับเพอื่ นได้
ขน้ั ตอน/กระบวนการ
คิดิ ทำำ� วางแผน ท้้าทาย ทบทวน
1. ครูเล่านิทานเรื่อง กระต่ายน้อยอยากมีเพื่อน โดยใช้หนังสือ
นิทาน ก่อนการเล่าเด็กร่วมกันสร้างข้อตกลง โดยพยายาม
ใชค้ ำ� พดู เชิงบวก
2. ครูชวนคยุ ชวนคดิ โดยการใชค้ ำ� ถาม
• กระตา่ ยแปลงร่างเป็นตวั อะไรบา้ ง
• กระตา่ ยทำ� อยา่ งไรในการแปลงร่างเป็นสัตว์ตา่ ง ๆ
• กระตา่ ยมีเหตผุ ลอะไรจงึ ต้องแปลงร่างเปน็ สตั ว์ต่าง ๆ
• การมเี พ่ือนดีอย่างไร
• ถ้าเดก็ ๆ อยากมเี พอ่ื น เราจะปฏิบัติตนอยา่ งไร
3. ครูบนั ทึกรอ่ งรอยการเรยี นรู้โดยเขยี นเป็นผังกราฟกิ (graphic
organizer) ประเภท story map ฯลฯ
4. เดก็ และครูร่วมกนั สรปุ ทบทวนสิง่ ทไี่ ด้เรยี นรูจ้ ากกจิ กรรมนี้
สอ่ื
หนังสือนิทาน กระต่ายน้อยอยากมีเพ่ือน ผู้แต่ง วิภาวี จันทรวงศ์
ส�ำนกั พมิ พค์ ิดบวก
การประเมนิ ผล
สังเกตพฤติกรรมด้านทักษะสมอง EF ของเดก็

68 คู่มอื ครแู ละผปู้ กครอง การเสรมิ สรา้ งทกั ษะสมอง EF สำ� หรับเด็กปฐมวัย

ชอ่ื กิจกรรม เล่าไปตอ่ ไป ใช้เวลา 20 นาที เดก็ อายุ 5–6 ปี
เป้าหมายเสรมิ สร้างทกั ษะสมอง EF ด้าน
การยั้�งคิิดไตร่่ตรอง ความจำำ�เพื่ �อใช้้งาน
การยืดื หยุ่�นความคิิด การควบคุุมอารมณ์์
การวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนินิ การ
จดุ ประสงค์ เพ่ือใหเ้ ด็กไดร้ ับการพฒั นาทักษะสมอง EF ดังนี้
1. รอคอยให้ถึงเวลาที่ตนเองจะเปน็ ผู้เลา่ นิทานได้
2. วางแผนเล่่านิิทานต่่อจากเพื่�อนโดยเชื่�อมโยงเรื่�องราวจากที่�เพื่�อน
เล่่าได้้
3. ปรับเปลี่ยนการเล่านิทานประกอบการน�ำวัสดุอุปกรณ์ที่ตนเอง
เลือกมาวางเรยี งกนั เป็นรูปร่างต่อเนื่องตอ่ จากเพ่ือนได้
4. ระงบั อารมณ์ต่นื เต้น วติ กกังวลเพือ่ ท�ำกิจกรรมตอ่ ไปได้
ขน้ั ตอน/กระบวนการ
คิดิ ทำำ� วางแผน ท้้าทาย ทบทวน
1. เด็กเลือกวัสดุอุปกรณ์ในห้องเรียนท่ีตนเองชอบมากที่สุดคนละ
1 ชิ้นนำ� มาเกบ็ ไว้กบั ตนเอง
2. เด็กน่ังล้อมเป็นวง เด็กคนที่ 1 อาสาสมัครเร่ิมเล่านิทานตาม
จินตนาการของตนเอง 1 ประโยค โดยมีครูคอยเปิดประเด็น
นิทานและด�ำเนินเร่ืองให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน โดยครูอาจ
จะใช้ค�ำถามว่า “เด็ก ๆ คิดว่าจะเกิดอะไรข้ึนต่อจากน้ีคะ”
ใน 1 รอบการเล่านิทานของเด็ก 1 คน ให้เด็กน�ำของที่ตนเอง
เลอื กออกมาวางเรยี งกนั เป็นรูปร่างตอ่ เนอ่ื งกนั
3. เด็กคนสุดท้ายเล่านิทานจบ เด็กและครูร่วมกันสรุปนิทานที่เด็ก
ไดเ้ ล่าและผลทเี่ ด็กได้ร่วมกนั ต่อว่าเปน็ รปู อะไร
4. ครชู วนเดก็ สะทอ้ นความคดิ
• ความร้สู ึกจากการท�ำกิจกรรม
• เวลาเล่านิทานต่อจากเพื่อน มีอารมณ์ตื่นเต้นหรือไม่ แล้วมี
วธิ ีการจดั การอยา่ งไร
• ต่อไปถ้าต้องท�ำกิจกรรมแล้วเกิดอารมณ์ตื่นเต้น จะมีวิธี
จดั การกับอารมณ์ตน่ื เต้นอย่างไร
5. เด็กและครรู ่วมกันสรปุ ทบทวนกจิ กรรม
ส่อื
วสั ดอุ ุปกรณ์ในหอ้ งเรยี น
การประเมนิ ผล
สงั เกตพฤติกรรมด้านทกั ษะสมอง EF ของเด็ก

ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟา้ รงั สิยานนท์ และคณะ 69

สรปุ ไดว้ า่ การเลน่ ตามรอยพระยคุ ลบาทเพอื่ เสรมิ สรา้ งทกั ษะสมอง EF โดยครเู ปน็ ผดู้ ำ� เนนิ การ จดั ให้
เด็กเล่นกับของเล่น เล่นดนตรี/เคล่ือนไหวและจังหวะ สนุกกับการออกก�ำลัง และสนุกกับนิทาน ที่เน้น
สถานการณ์ท้าทายท่ีเด็กต้องแก้ปัญหาและวางแผนควบคุมอารมณ์ โดยบูรณาการผ่านกิจกรรมประจ�ำวัน
ของโรงเรียน ที่มีเป้าหมายเพ่ือพัฒนาทักษะสมอง EF 5 ด้าน ได้แก่ ด้านการยั้งคิดไตร่ตรอง ด้านความจ�ำ
เพ่อื ใช้งาน ด้านการยดื หยุ่นความคิด ด้านการควบคุมอารมณ์ และดา้ นการวางแผนจดั ระบบด�ำเนนิ การ

70 คมู่ อื ครูและผู้ปกครอง การเสริมสรา้ งทักษะสมอง EF สำ� หรบั เด็กปฐมวยั

ตอนท่ี 5

การประเมินตามสภาพจริง

การประเมินพัฒนาการด้านทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัย
ใช้การประเมินตามสภาพจรงิ โดยประเมินเด็กจากการแสดงออก
ตามความเป็นจริง ข้อมูลที่ได้จะแสดงให้เห็นถึงลักษณะที่แท้จรงิ
ของเด็ก ท�ำให้พ่อแม่ผู้ปกครองและครูสามารถน�ำมาเป็นฐานในการ
สนบั สนุนและพัฒนาเด็กเปน็ รายบุคคลได้อย่างเหมาะสมต่อไป

ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟ้า รังสิยานนท์ และคณะ 71

ขอบขา่ ยของการประเมนิ พฒั นาการดา้ นทักษะสมอง EF

ทักษะสมอง EF หมายถึง ความสามารถของสมองส่วนหน้าในการก�ำกับอารมณ์ ความคิดและการ
กระท�ำ ท่ีประมวลประสบการณ์เดิมและสถานการณ์ในปัจจุบันมาคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ไขปัญหา
เพ่ือมงุ่ สเู่ ป้าหมายทต่ี ้งั ไว ้
การประเมินพัฒนาการด้านทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัย ในคู่มือนี้ประกอบด้วยการประเมิน
พฤติกรรมตามองคป์ ระกอบของทกั ษะสมอง EF 5 ด้าน ไดแ้ ก่
1. ด้านการยั้งคิดไตร่ตรอง หมายถึง ความสามารถในการควบคุมอารมณ์ ความคิด และการกระท�ำ
ผ่านการสอ่ื สารด้วยค�ำพูดและการแสดงออกท่ถี ูกต้องและเหมาะสม
2. ด้านความจ�ำเพื่อใช้งาน หมายถึง ความสามารถในการจ�ำข้อมูลท่ีมีความหมายแล้วจัดการกับ
ขอ้ มูลนน้ั โดยเช่ือมโยงกบั ประสบการณเ์ ดมิ เพือ่ ประมวลผลมาใช้เมอื่ เผชิญกบั สถานการณต์ ่าง ๆ
3. ด้านการยืดหยุ่นความคิด หมายถึง ความสามารถในการปรับเปล่ียนความคิดให้เหมาะสมกับ
สถานการณท์ ่ีเกดิ ข้ึน
4. ดา้ นการควบคมุ อารมณ์ หมายถงึ ความสามารถในการจัดการกับอารมณ์ของตนเอง ตระหนักรู้ว่า
ตนเองรู้สึกอย่างไร รวมทั้งสามารถปรับสภาพอารมณ์ให้เหมาะสมกับสถานการณ์และควบคุมการแสดงออก
ได้อย่างเหมาะสม
5. ด้านการวางแผนจัดระบบด�ำเนินการ หมายถึง ความสามารถในการวางแผนจัดการ โดยมีการ
ตง้ั เป้าหมาย วางแผนจดั ล�ำดับความสำ� คัญ และด�ำเนินการจดั การเพื่อใหง้ านสำ� เรจ็ ลลุ ว่ งได้

72 คมู่ อื ครแู ละผู้ปกครอง การเสริมสรา้ งทักษะสมอง EF ส�ำหรบั เด็กปฐมวัย

ประเด็นในการประเมินพัฒนาการ
ด้านทักษะสมอง EF โดยสังเกตพฤติกรรม
ท่ีแสดงออก ดงั น้ี

ลกั ษณะ/พฤติกรรมท่แี สดงออก สญั ญาณบ่งชว้ี ่ามีปัญหาพฤตกิ รรม
ดา้ นการยัง้ คิดไตรต่ รอง
• หยุดใช้ก�ำลังในการแกป้ ญั หาเมื่อขดั แยง้ กบั ผ้อู ื่น • ไม่รู้วา่ พฤติกรรมตนเองมีผลกระทบหรอื รบกวนผอู้ ่ืน
• หยุดทำ� ส่งิ ท่ไี มเ่ ก่ียวข้องเพือ่ ทำ� กิจกรรมที่ได้รบั • ไม่สามารถหยดุ ท�ำสิง่ ทีไ่ ม่เก่ยี วข้องเพอื่ ไปทำ�
มอบหมายใหเ้ สรจ็ กิจกรรมทไี่ ด้รับมอบหมายได้
• หยุดทำ� ส่ิงท่ีไมไ่ ด้เป็นไปตามข้อตกลงทีต่ ง้ั ไว ้ • ไม่สามารถปฏบิ ตั ิตามข้อตกลงทตี่ ัง้ ไว้ได้
• หยดุ เล่นเม่ือเหน็ วา่ การเลน่ อาจท�ำใหบ้ าดเจบ็ • ไม่สามารถหยดุ เลน่ แมก้ ารเล่นอาจท�ำใหบ้ าดเจ็บ
หรอื เกดิ อันตราย หรอื เกิดอนั ตราย
• อดทนรอให้ถึงคิวของตนเอง • อยู่ไม่สุข กระสับกระสา่ ย ลกุ ลีล้ ุกลน
• อดทนรอทจ่ี ะพูดโดยไม่พูดแทรกในขณะทีผ่ ู้อ่ืน • วอ่ กแว่กง่ายขณะทำ� กจิ กรรม
กำ� ลังพดู • หนุ หันพลันแล่นขาดความยับยั้งชงั่ ใจ
• อดทนรอให้ผอู้ ่ืนเล่นเสร็จกอ่ นเม่อื ต้องการของท ี่ • อยากไดอ้ ะไรตอ้ งได้ทันที ลงไปนอนดิ้นกบั พ้ืน
ผู้อนื่ กำ� ลงั เล่นอยู่ เมอ่ื ไมไ่ ด้ดังใจ
ด้านความจำ� เพื่อใชง้ าน
• บอกล�ำดับข้ันตอนของการปฏิบตั งิ านที่ผ่านมาได ้ • หากส่งั ให้ทำ� งานสองอยา่ ง เด็กสามารถจำ� ได้
• ปฏิบตั ิงานได้และไมท่ �ำผิดในเร่ืองเดิมซ้ำ� เมื่อไดร้ ับ แค่ค�ำสงั่ แรกหรอื คำ� ส่ังสดุ ท้ายเท่านัน้
การชแ้ี นะแล้ว • ท�ำผิดเรอื่ งเดิมซ�้ำ ๆ แมเ้ คยได้รบั ค�ำชี้แนะแลว้
• บอกกติกา ข้อตกลง และน�ำมาปฏิบัตไิ ด้ • ลมื ว่ากำ� ลงั ทำ� อะไรขณะทำ� กจิ กรรมน้นั อยู่
• อธิบายเรือ่ งราวทเี่ ชือ่ มโยงความร้แู ละประสบการณ ์ • ไม่สามารถอธบิ ายเรือ่ งราวที่เช่ือมโยงความรู้
เดิมสกู่ ารแกป้ ัญหาได้ และประสบการณ์เดมิ สกู่ ารแกป้ ญั หาได้
ด้านการยดื หยุ่นความคดิ
• เปลยี่ นกิจกรรมตามตารางประจ�ำวนั ได้ • หงุดหงดิ อารมณ์เสยี เม่ือมกี ารเปลย่ี นแผน
• เปล่ยี นความคดิ ได้ ไม่ยดึ ตดิ ความคิดเดียว หรอื เปลย่ี นกิจวัตรประจำ� วันท่ีค้นุ เคย
• เปลย่ี นวธิ เี ลน่ ใหม้ คี วามหลากหลายได้ • ใชเ้ วลานานกวา่ จะรู้สกึ วางใจในสถานที่ใหม่
• เปลยี่ นแผนหรอื วิธีการไดเ้ มอ่ื พบอปุ สรรค หรือคนที่เพงิ่ ร้จู ัก
• ปรับตัวเข้ากบั สถานทใี่ หมไ่ ด้โดยใช้เวลาไมน่ านนัก
• ปรบั ตวั เข้ากบั คนทีเ่ พ่งิ รู้จกั ได้โดยใช้เวลาไมม่ ากนัก

ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟา้ รังสยิ านนท์ และคณะ 73

ลกั ษณะ/พฤตกิ รรมท่แี สดงออก สัญญาณบ่งช้ีว่ามีปัญหาพฤติกรรม
ด้านการควบคมุ อารมณ์ • แสดงอารมณโ์ กรธรนุ แรงเมื่อไม่พอใจโดย
• สงบสติอารมณ์ ระบายความโกรธอย่างเหมาะสม แสดงออกทางกาย (ตี กระทบื เท้า ท�ำลายของ)
โดยไม่ใช้ความรุนแรง ทางวาจา (ตะโกน โวยวาย)
• ระงับอารมณต์ ่ืนเตน้ วติ กกงั วลเพอื่ ท�ำกิจกรรม • อารมณเ์ ปล่ยี นแปลงขึ้นลงง่าย
ต่อไปได้ • บอกความรู้สึกหรือความตอ้ งการของตนเองไม่ได้
• แสดงวิธีการจดั การอารมณ์ได้สอดคลอ้ งกบั • เม่อื พบปญั หาไม่สามารถควบคมุ อารมณแ์ ละ
สถานการณ์อย่างเหมาะสม แสดงออกอยา่ งเหมาะสมได้
• บอกความรูส้ ึกหรอื ความต้องการของตนเองได้
• เมอ่ื พบปญั หาสามารถควบคมุ อารมณแ์ ละ • ไม่สามารถบอกเป้าหมายของการปฏบิ ตั ิงานได้
แสดงออกอยา่ งเหมาะสม • ไม่่สามารถบอกวิธิ ีกี ารวางแผนการปฏิบิ ัตั ิงิ านได้้
ดา้ นการวางแผนจัดระบบด�ำเนนิ การ • ไมส่ ามารถบอกล�ำดบั ความสำ� คัญของการ
• บอกเปา้ หมายของการปฏบิ ัติงานได้ ปฏิบตั ิงานกอ่ น-หลงั ได้
• บอกวธิ ีการวางแผนการปฏบิ ตั งิ านได้ • ไมส่ ามารถปฏิบัติงานตามท่วี างแผนไว้
• บอกล�ำดับความส�ำคญั ของการปฏบิ ตั งิ าน • ปฏิบตั งิ านไมเ่ สรจ็ ตามเวลาทกี่ ำ� หนด
ก่อน-หลงั ได้ • ปฏิบตั ิงานไมส่ ำ� เร็จตามเป้าหมาย
• ปฏบิ ัตงิ านตามทว่ี างแผนไวไ้ ด้
• ปฏบิ ตั งิ านเสรจ็ ทนั เวลาท่ีกำ� หนด
• ปฏิบัติงานสำ� เร็จตามเป้าหมาย

ที่มา ปรับจาก สุภาวดี หาญเมธี. (2561). รู้จักทักษะสมอง EF Executive Function Skills. ใน คู่มือพัฒนาทักษะสมอง EF Executive
Functions สำ� หรบั ครปู ฐมวยั . กรงุ เทพมหานคร : บรษิ ทั มตชิ น จำ� กดั (มหาชน). และ นวลจนั ทร์ จฑุ าภกั ดกี ลุ และคณะ. (2557). แบบประเมนิ
พัฒนาการด้านการคิดเชิงบริหาร (EF) ในเด็กก่อนวัยเรียน. และแบบประเมินปัญหาพฤติกรรมด้านการคิดเชิงบริหาร (EF) ในเด็ก
กอ่ นวยั เรียน. กรงุ เทพมหานคร : สถาบนั วิจยั ระบบสาธารณสขุ (สวรส) และมหาวิทยาลัยมหิดล.

74 คู่มอื ครแู ละผู้ปกครอง การเสรมิ สร้างทักษะสมอง EF สำ� หรบั เดก็ ปฐมวยั

วธิ กี ารประเมินพัฒนาการดา้ นทกั ษะสมอง EF


วิิธีีการประเมิินพััฒนาการด้้านทัักษะสมอง EF ในที่�นี้�ใช้้การสัังเกตและบัันทึึกพฤติิกรรมเป็็นวิิธีีที่�ใช้้
กัันมากที่่�สุุด ไม่่ยุ่�งยาก ได้้ข้้อมููลจากสถานการณ์์จริิงขณะเด็็กทำำ�กิิจกรรมการเล่่นตามรอยพระยุุคลบาท
ที่บ้าน ได้แก่ 1) เล่นกับของเล่น 2) เล่นเดินทางท่องเท่ียว 3) สนุกกับงานบ้าน/งานชีวิต 4) สนุกกับนิทาน
และที่�โรงเรีียน ได้้แก่่ 1) เล่่นกัับของเล่่น ในช่่วงกิิจกรรมสร้้างสรรค์์และกิิจกรรมเสรีี 2) เล่่นดนตรีี/
เคลื่�อนไหวและจัังหวะ ในช่่วงกิิจกรรมเคลื่�อนไหวและจัังหวะ 3) สนุุกกัับการออกกำำ�ลััง ในช่่วงกิิจกรรม
กลางแจ้ง 4) สนกุ กบั นทิ าน ในช่วงกิจกรรมเสรมิ ประสบการณห์ รอื อ่ืน ๆ ตามความเหมาะสม โดยสงั เกตว่า
ขณะเด็กท�ำกิจกรรมที่ต้องเผชิญสถานการณ์ท้าทายหรือมีปัญหา เด็กแสดงออกอย่างไรและมีวิธีการจัดการ
กบั สถานการณห์ รอื ปญั หาอยา่ งไร
การประเมินใช้การสังเกตและจดบันทึกพฤติกรรมเด็กหรือบันทึกร่องรอยการเรียนรู้ด้วยภาพถ่าย
จากกิจกรรมที่ก�ำหนดหรือชิ้นงานท่ีให้ท�ำทั้งท่ีบ้านและโรงเรียน รวมทั้งบันทึกความก้าวหน้าพฤติกรรม
ด้านทักษะสมอง EF ของเด็กเป็นระยะ ๆ ช่วยให้พ่อแม่ผู้ปกครองและครูเห็นการแสดงออกของเด็ก
ท่ีสะท้อนพฤติกรรมที่เก่ียวข้องกับทักษะสมอง EF ท�ำให้สามารถช่วยเหลือหรือสร้างเสริมทักษะสมอง EF
ให้เด็กได้อย่างต่อเนื่องและทันท่วงที ท้ังนี้อาจใช้เครือข่ายสังคม (ชุมชนออนไลน์) หรือ Social Network
โดยสร้างเป็นกลุ่มไลน์ครูกับพ่อแม่ผู้ปกครอง เพื่อจะได้แลกเปล่ียนเรียนรู้ข้อมูลเกี่ยวกับพฤติกรรม
ของเดก็ ด้านทกั ษะสมอง EF และแนวการสง่ เสรมิ ทกั ษะสมอง EF ใหก้ บั เด็กไดเ้ ป็นอย่างดดี ้วย
การประเมินพัฒนาการด้านทักษะสมอง EF
ของเดก็ ปฐมวยั ใช้แบบประเมิน คือ
แบบสงั เกตและบันทึกพฤติกรรม
เป็นเคร่ืองมือที่พ่อแม่ ผู้ปกครอง และครูใช้
ประกอบการสังเกตพฤติกรรมด้านทักษะสมอง EF
ของเด็กปฐมวัยในสถานการณ์ต่าง ๆ ขณะที่เล่น
ตามรอยพระยุคลบาทหรือท�ำกิจกรรมทั้งท่ีบ้าน
และโรงเรียน
แบบบันทึกความก้าวหน้าพฤติกรรม
ดา้ นทกั ษะสมอง EF
เป็นเครื่องมือที่พ่อแม่ ผู้ปกครอง และครูใช้
บันทึกพฤติกรรมของเด็กในแต่ละช่วงของการจัด
กจิ กรรมเพอื่ ดคู วามกา้ วหนา้ ของพฤตกิ รรมดา้ นทกั ษะ
สมอง EF ของเด็กปฐมวัยท่ีเกิดการเปล่ียนแปลง
ทัง้ ที่บา้ นและโรงเรียน

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟา้ รงั สยิ านนท์ และคณะ 75

วธิ ีบนั ทึกแบบสังเกตและบนั ทกึ พฤตกิ รรมเดก็ ปฐมวัย
ผู้บนั ทึกควรด�ำเนินการดงั นี้
1. บันทึกชอ่ื วนั เดือนปีเกดิ เดก็ อายุ ชอื่ ผูส้ งั เกต และวนั เดือน ปี
ทีท่ �ำการบันทกึ แตล่ ะครัง้
2. ทำำ�เครื่อ�่ งหมาย  ในช่่องประเภทของการเล่น่

ประเภทของการเลน่ ส�ำหรบั การบันทกึ โดยผูป้ กครอง
เล่น่ กับั ของเล่น่ เล่่นเดินิ ทางท่่องเที่�ยว
สนุุกกัับงานบ้้าน/งานชีีวิิต สนุุกกับั นิทิ าน

ประเภทของการเล่่น สำำ�หรับั การบัันทึกึ โดยครูู
เล่่นกับั ของเล่่น เล่น่ กับั ดนตรี/ี เคลื่�อนไหว
และจังั หวะ
สนุกุ กัับงานบ้้าน/งานชีีวิิต สนุกุ กัับนิทิ าน

3. บันทึกพฤติกรรมท่ีเด็กแสดงออก ผู้จดบันทึกควรระลึกเสมอ
ว่าต้องบันทึกพฤติกรรม ตามเหตุการณ์ที่เกิดข้ึนจริง โดยไม่เขียน
ความคดิ เหน็ ของตนเองลงไป หรอื บนั ทกึ พฤตกิ รรมเปน็ รปู ภาพขณะเลน่
ตามรอยพระยคุ ลบาท
4. ทำำ�เครื่อ่� งหมาย   ในช่อ่ งสะท้อ้ นการแสดงออกถึงึ พฤติกิ รรม
เก่ียวกับทักษะสมอง EF ของเด็กด้านใดบ้าง ได้แก่ ด้านการย้ังคิด
ไตร่ตรอง ด้านความจ�ำเพื่อใช้งาน ด้านการยืดหยุ่นความคิด ด้านการ
ควบคุมอารมณ์ หรือด้านการวางแผนจัดระบบดำ� เนินการ
5. บันทึกความคิดเห็นท่ีสะท้อนการแสดงออกถึงพฤติกรรม
ด้านทักษะสมอง EF ของเด็ก ซึ่งเปรียบเสมือนการประเมินพัฒนาการ
ด้านทักษะสมอง EF ของเดก็
6. ส�ำหรับครูมีการบันทึกแนวทางการเสริมสร้างพัฒนาการ
ดา้ นทกั ษะสมอง EF เพม่ิ ข้ึน โดยใหข้ อ้ เสนอแนะเพอื่ เปน็ แนวทางพฒั นา
หรือส่งเสรมิ ทักษะสมอง EF ของเดก็ เป็นรายบุคคล

76 คู่มอื ครูและผ้ปู กครอง การเสริมสรา้ งทกั ษะสมอง EF ส�ำหรบั เด็กปฐมวยั

แบบสังเกตและบันทกึ พฤตกิ รรมเดก็ ปฐมวยั (ประเมนิ โดยผปู้ กครอง)

ชอื่ ……………………………………………………….........….... วนั เดอื น ปเี กดิ ………………................... อายุ ……………
ช่ือผูส้ ังเกต (ผู้ปกครอง) ………………………………………. วัน เดือน ปีท่ีประเมิน ……………………................……….
ประเภทการเล่่น เล่่นกัับของเล่่น เล่น่ เดินิ ทางท่่องเที่�ยว
สนุกุ กับั งานบ้้าน/งานชีีวิติ สนุกุ กัับนิิทาน

บันทกึ พฤติกรรมเดก็ /รปู ภาพขณะปฏบิ ัติกจิ กรรม
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………...............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………...............

สะทอ้ นการแสดงออก ด้้านความจำำ�เพื่�อใช้้งาน ด้้านการยืดื หยุ่�นความคิิด
ด้า้ นการยั้�งคิดิ ไตร่่ตรอง ด้้านการวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนิินการ
ด้้านการควบคุุมอารมณ์ ์

ความคิดเห็น
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………...............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………...............
…………………………………………………………………………………………………………………………………………...............

ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ขวัญฟา้ รังสยิ านนท์ และคณะ 77

ตวั อยา่ งแบบสังเกตและบนั ทกึ พฤตกิ รรมเดก็ ปฐมวยั (ประเมนิ โดยผปู้ กครอง)

ชื่อ พลอย (นามสมมต)ิ วัน เดอื น ปเี กดิ 3 มีนาคม 2557 อายุ 3 ปี 10 เดอื น
ชื่อผู้สังเกต คุณแม่วรรณ (นามสมมติ) วัน เดอื น ปที ่ีประเมนิ 20 มกราคม 2561
ประเภทการเล่น่ เล่น่ กับั ของเล่น่ เล่่นเดิินทางท่อ่ งเที่�ยว
สนุกุ กับั งานบ้า้ น/งานชีีวิติ สนุุกกับั นิิทาน

บันทกึ พฤตกิ รรมเดก็ /รูปภาพขณะปฏบิ ตั กิ ิจกรรม

พลอยนั่�งเล่่นปั้�นดิินน้ำำ��มัันที่�พื้�น พลอยหยิิบดิินน้ำำ��มััน 3 กล่่องที่่�มีีสีีเขีียว สีีแดง และสีีเหลืืองที่�ใส่่
ในตะกร้้าพลาสติิกมาวางใกล้้ ๆ ขณะกำำ�ลัังปั้�นน้้องพีีชเดิินเข้้ามาหยิิบกล่่องดิินน้ำำ��มัันสีีเขีียวที่�พลอยหยิิบ
วางไว้ พลอยมองหน้าน้องพีชแล้วพูดว่า “ดินน้�ำมันนี้พี่จะเอาไว้ปั้นต้นไม้ ขอพี่คืน เอาอันอ่ืนไป” พลอย
หยิิบดิินน้ำำ��มัันสีีเหลืืองในตะกร้้าส่่งให้้น้้องพีีช แล้้วเอากล่่องสีีเขีียวกลัับคืืนมา น้้องพีีชรัับไปแล้้วนั่�งปั้�น
ดินิ น้ำำ��มันั ใกล้้ ๆ พลอยปั้�นดินิ น้ำำ��มันั ต่อ่ จนเสร็็จพูดู กัับน้้องว่่า “พี่่�ทำำ�ต้น้ ไม้้ สวยไหม” หลัังจากนั้�นพลอยหยิิบ
ดินน้�ำมันสีแดงมาแล้วปั้นเป็นก้อนกลม ๆ ติดไปท่ีดินน้�ำมันท่ีปั้นเป็นต้นไม้ แล้วพูดว่า “ต้นไม้ของพ่ีพลอย
มดี อกไมส้ แี ดงด้วย”

สะทอ้ นการแสดงออก ด้้านความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน ด้้านการยืืดหยุ่�นความคิดิ
ด้้านการยั้ �งคิิดไตร่่ตรอง ด้้านการวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนินิ การ
ด้า้ นการควบคุมุ อารมณ์ ์

ความคดิ เหน็
• พลอยสามารถวางแผนการปน้ั ดินน้�ำมนั ได้
• พลอยจ�ำขั้นตอนการปั้นได้ สามารถเช่ือมโยงประสบการณ์
เดิมนำ� ดินน้�ำมันมาป้นั เป็นต้นไม้ และดอกไม้ได้
• พลอยควบคุมอารมณ์ได้ดี เวลาน้องพีชมาหยิบดินน้�ำมัน
สีเขียวที่พลอยหยิบวางไว้ พลอยแค่มองหน้าแล้วขอคืนดี ๆ
แล้วหยบิ ดินน�ำ้ มนั สีอื่นสง่ ใหน้ อ้ งพชี แทน

78 คูม่ อื ครูและผู้ปกครอง การเสรมิ สรา้ งทกั ษะสมอง EF ส�ำหรับเดก็ ปฐมวัย

แบบสังเกตและบันทึกพฤตกิ รรมเดก็ ปฐมวัย (ประเมนิ โดยคร)ู

ชือ่ ……………………………………………………….........….... วนั เดอื น ปเี กดิ ………………................... อายุ ……………
ช่ือผูส้ งั เกต (คร)ู ……………………………………............…. วนั เดือน ปีทปี่ ระเมนิ ……………………................……….
ประเภทการเล่น่ เล่น่ กับั ของเล่่น เล่่นเดิินทางท่อ่ งเที่�ยว
สนุกุ กับั งานบ้้าน/งานชีีวิติ สนุุกกับั นิิทาน

บันทกึ พฤติกรรมเด็ก/รปู ภาพขณะปฏิบัติกิจกรรม
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………...............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สะท้อนการแสดงออก ด้า้ นความจำำ�เพื่�อใช้้งาน ด้า้ นการยืืดหยุ่�นความคิดิ
ด้้านการยั้ �งคิิดไตร่่ตรอง ด้้านการวางแผนจััดระบบดำำ�เนิินการ
ด้้านการควบคุมุ อารมณ์์

ความคดิ เห็น
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………...............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

แนวทางการเสริมสร้างพัฒนาการดา้ นทกั ษะสมอง EF
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………...............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟ้า รงั สยิ านนท์ และคณะ 79

ตัวอยา่ งแบบสังเกตและบนั ทึกพฤติกรรมเดก็ ปฐมวัย (ประเมินโดยคร)ู

ช่อื ฟา้ (นามสมมต)ิ วัน เดือน ปเี กดิ 5 พฤษภาคม 2556 อายุ 4 ปี 10 เดอื น
ชอ่ื ผสู้ งั เกต คณุ ครูแกว้ (นามสมมติ) วนั เดือน ปที ่ีประเมนิ 1 กุมภาพนั ธ์ 2561
ประเภทการเล่น่ เล่่นกับั ของเล่่น เล่่นกับั ดนตรี/ี เคลื่�อนไหวและจัังหวะ
สนุุกกับั งานบ้า้ น/งานชีีวิิต สนุุกกับั นิทิ าน

บันทกึ พฤตกิ รรมเดก็ /รปู ภาพขณะปฏบิ ตั กิ ิจกรรม

ครูแจกผ้าสีให้กับเด็ก ๆ เม่ือฟ้ารับผ้ามาพูดว่า “ผ้าเป็นรูปส่ีเหล่ียม มีสีแดง ผิวไม่เรียบ” ครูตีกลอง
ตุ่ม ตุ่ม ตุ่ม ประกอบการร้องเพลงที่ครูและเด็กช่วยกันร้อง ระหว่างท่ีร้องน้ันให้เด็กก�ำมือที่ถือผ้าไว้
โยกไปมา พอถงึ เนอ้ื เพลงวา่ “ตมุ่ นน้ั แตกดงั โปะ๊ ” ใหค้ ลายมอื แลว้ คลผี่ า้ ออกมาใหเ้ ปน็ ดอกไม้ เมอ่ื ฟา้ แบมอื มา
แมวบอกฟ้าว่า “ของฟา้ แบน ๆ ไม่เหน็ เหมือนดอกไมเ้ ลย” ฟา้ มองหน้าแมว ไมไ่ ดพ้ ดู อะไรตอบ หลังจากนัน้
ครูให้เด็กจับมือเป็นวงกลมกลุ่มละ 4 คน โดยให้มีเด็กถือผ้าก�ำไว้ในมืออยู่กลางวง 1 คน ฟ้าเป็นเด็ก
ที่อยู่กลางวง ฟ้าขย�ำผ้าก่อนน�ำมือประกบกัน จากนั้นร่วมกันร้องเพลงพร้อมโยกไปมา พอถึงเนื้อเพลงว่า
“ตุ่มน้ันแตกดังโป๊ะ” ฟ้าคลายมือออกแล้วคล่ีผ้าออกมา ฟ้าพูดว่า “นี่ไง เป็นดอกไม้แล้ว” แมวบอก
“จริงดว้ ย จริงดว้ ย เปน็ ดอกไมบ้ านเลย”

สะท้อนการแสดงออก ด้้านความจำำ�เพื่�อใช้ง้ าน ด้า้ นการยืืดหยุ่�นความคิิด
ด้า้ นการยั้�งคิิดไตร่่ตรอง ด้า้ นการวางแผนจัดั ระบบดำำ�เนิินการ
ด้้านการควบคุมุ อารมณ์์

ความคิดเหน็
• ฟ้าจดจำ� ข้ันตอนการปฏิบตั กิ จิ กรรม และเชอื่ มโยงประสบการณเ์ ดิมกบั ความรู้ใหมม่ าแก้ปัญหาได้
• ฟ้าควบคุมอารมณ์ไดส้ ังเกตจากการสงบสตอิ ารมณ์ ไม่แสดงการตอบโต้เพื่อนทต่ี ่อว่าตนเอง
• ฟ้าวางแผนจัดระบบด�ำเนินการได้ สังเกตจากการขย�ำผ้าก่อนแบมือเพื่อคิดสร้างสรรค์ผ้าให้เป็น
ดอกไม้

แนวทางการเสริมสรา้ งพัฒนาการด้านทักษะสมอง EF
ครูควรใช้ค�ำถามกระตุ้นให้เด็กคิดวิธีการหลาย ๆ อย่าง เพื่อให้เด็ก ๆ ได้สร้างผลงานออกมาอย่าง
หลากหลาย พรอ้ มชน่ื ชมและใหก้ �ำลงั ใจเดก็

80 ค่มู อื ครูและผปู้ กครอง การเสรมิ สร้างทกั ษะสมอง EF สำ� หรบั เดก็ ปฐมวยั

วิธีบนั ทึกแบบบันทกึ ความกา้ วหนา้ พฤตกิ รรมดา้ นทักษะสมอง EF ผบู้ ันทึกควรดำ� เนนิ การดังนี้
1. บนั ทึกช่ือ วันเดือนปีเกิดเด็ก อายุ ช่ือผูส้ ังเกต และคร้ังท่ี วันเดือน ปีทท่ี ำ� การบนั ทกึ แตล่ ะครั้ง
2. บนั ทกึ พฤตกิ รรมทเี่ ดก็ แสดงออก ผจู้ ดบนั ทกึ ควรระลกึ เสมอวา่ ตอ้ งบนั ทกึ พฤตกิ รรม ตามเหตกุ ารณ์
ที่เกดิ ขน้ึ จริง โดยไมเ่ ขียนความคิดเหน็ ของตนเองลงไป
3. บันทึกความคิดเห็นท่ีสะท้อนการแสดงออกถึงพฤติกรรมด้านทักษะสมอง EF ของเด็กซึ่งเปรียบ
เสมือนการประเมินพฒั นาการดา้ นทักษะสมอง EF ของเดก็
4. บันทึกข้อสงั เกต/ความกา้ วหนา้ ของพฤตกิ รรมดา้ นทักษะสมอง EF

แบบบนั ทกึ ความกา้ วหน้าพฤติกรรมด้านทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวยั

ชอื่ ……………………………………………………….........….... วนั เดอื น ปเี กดิ ………………................... อายุ ……………
ชอื่ ผู้สงั เกต (ผูป้ กครอง) / (คร)ู ……………………………………............….

ครั้งท/่ี วัน เดอื น ปี ท่สี ังเกต บนั ทกึ พฤตกิ รรมเดก็ ความคดิ เห็น
ครง้ั ที่ ...................................
วัน เดือน ปี ที่สังเกต
.............................................

คร้งั ที่ ...................................
วัน เดือน ปี ท่สี ังเกต
.............................................

ขอ้ สงั เกต/ความกา้ วหน้าของพฤตกิ รรมด้านทกั ษะสมอง EF

ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ขวัญฟา้ รังสิยานนท์ และคณะ 81

ตวั อยา่ งแบบบันทกึ ความกา้ วหน้าพฤตกิ รรมด้านทักษะสมอง EF ของเดก็ ปฐมวยั

ชอื่ ตงั ตงั (นามสมมต)ิ วนั เดอื น ปีเกิด 19 มนี าคม 2557 อายุ 3 ปี 9 เดอื น - 4 ปี
ชื่อผูส้ ังเกต แมอ่ อ้ ย (นามสมมต)ิ

ครง้ั ที่/วนั เดือน ปี ที่สงั เกต บันทึกพฤติกรรมเด็ก ความคิดเห็น
ครั้งท่ี 1
วัน เดือน ปี ทีส่ งั เกต • ขณะที่�แม่่พาตัังตัังไปร้้านค้้า ตัังตััง • ตังตังยังไม่สามารถจดั การกับ
20 ธนั วาคม 2560 มองไปที่่�ของเล่น่ รถบังั คัับ ตังั ตััง อารมณ์ตนเองได้ สงั เกตจากเม่ือ
บอกแม่่ “จะเอารถ อยากได้ร้ ถ” ไมพ่ อใจหรือไมไ่ ดด้ งั ใจจะทำ� เสยี ง
คร้งั ท่ี 2 แม่บ่ อก “ที่่�บ้้านมีีเยอะแล้ว้ ไม่่ซื้�อ” ดังรอ้ งไห้ พร้อมแสดงอาการ
วนั เดอื น ปี ทส่ี งั เกต ตังั ตังั ร้อ้ งไห้้ กระทืืบเท้า้ รัวั ๆ ลงไป กระทืบเทา้ ลงไปนอนดิ้นกับพื้น
9 มนี าคม 2561 นอนกับั พื้�น แม่่ฉุุดตังั ตัังขึ้�นมาแล้ว้ ไมร่ ับฟงั เหตุผลใด ๆ อาจเปน็ เพราะ
พููดว่า่ “เงียี บหยุุดร้้องไห้้เดี๋�ยวนี้้� เวลามปี ญั หาแม่มกั จะมีอารมณ ์
พููดไม่รู่้�เรื่�องจะร้อ้ งไห้้ไปทำำ�ไม ยังั ไง หงุดหงิดไปกับลกู ดว้ ย และวา่ กลา่ ว
ก็็ไม่่ซื้�อ” แล้ว้ พาออกจากร้้านไป ลูกถึงการแสดงพฤติกรรมที่ไม ่
ตัังตัังร้อ้ งไห้ไ้ ม่ห่ ยุดุ จนถึงึ บ้้าน เหมาะสมและไม่ไดช้ ว่ ยลกู จดั การ

กับความรูส้ กึ ทีเ่ กิดขน้ึ

• วันั นี้้�ตัังตัังไปเล่่นกับั เพื่�อน ๆ ใน • ตัังตัังสามารถควบคุมุ อารมณ์์
หมู่่�บ้้าน ที่่�สนามฟุตุ บอล มีีเพื่�อน สัังเกตได้จ้ ากเมื่�อมีอี ารมณ์์โกรธ
วิ่�งชนตัังตัังหกล้ม้ ตังั ตัังวิ่�งออกมา หรือื หงุุดหงิดิ จะสามารถสงบได้้
ยืืนนิ่�ง ๆ ข้้างสนาม แม่ถ่ ามว่่า “หนูู เร็็วขึ้�นและกลัับไปเล่่นได้้ อาจเป็น็
โกรธเพื่�อนใช่ไ่ หม” ตังั ตัังบอกว่่า เพราะแม่่สะท้้อนอารมณ์์ให้ฟ้ ััง
“ใช่ ่วิ่�งไม่่ดููตัังตังั เลย หกล้้ม เจ็บ็ และชื่นชมเม่อื ลูกสามารถจัดการ
ด้ว้ ย” แม่พ่ ููดว่า่ “หนูเู ก่่งจังั โกรธ กบั อารมณ์ได้
แล้ว้ ไม่ท่ ำำ�ร้า้ ยเพื่�อน เขาคงไม่ไ่ ด้ต้ั้�งใจ
หายเจ็็บแล้้วไปเล่น่ กัับเพื่�อนต่่อ
นะจ๊ะ๊ ” ตัังตัังยิ้�มแล้้ววิ่�งกลับั ไปเล่่น

ขอ้ สงั เกต/ความกา้ วหน้าของพฤติกรรมดา้ นทกั ษะสมอง EF
การเปล่ยี นแปลงไปจากเดมิ ท่ีเหน็ ชัดคอื ด้านการควบคมุ อารมณ์ เด็กสงบสติอารมณ์ ระบายความโกรธ
ได้อยา่ งเหมาะสม ซ่ึงก่อนหนา้ น้ีตังตงั เคยใชว้ ิธรี ุนแรงกับเพือ่ นทมี่ าเลน่ ด้วย

82 คูม่ ือครแู ละผู้ปกครอง การเสรมิ สรา้ งทกั ษะสมอง EF สำ� หรับเด็กปฐมวัย

ตัวอย่างแบบบนั ทึกความกา้ วหนา้ พฤติกรรมดา้ นทักษะสมอง EF ของเดก็ ปฐมวัย

ชอ่ื ใบเตย (นามสมมต)ิ วัน เดอื น ปเี กดิ 3 มีนาคม 2557 อายุ 3 ปี 10 เดือน - 4 ป ี
ชือ่ ผูส้ ังเกต ครูเหมยี ว (นามสมมติ)

ครง้ั ท/ี่ วนั เดอื น ปี ทสี่ งั เกต บันทกึ พฤติกรรมเด็ก ความคดิ เห็น

คร้ังที่ 1 • ขณะครจู ดั กจิ กรรมเล่านิทาน ใบเตย • ใบเตยยงั ไมส่ ามารถย้ังคดิ ไตรต่ รอง
วนั เดอื น ปี ที่สังเกต ยกมอื ข้นึ ตอบค�ำถาม เมอ่ื ครชู ีใ้ ห้ โดยรอคอยได้ สงั เกตได้จากพูด
15 มกราคม 2561 เพ่อื นทยี่ กมอื ก่อนเพอื่ ตอบคำ� ถาม แทรกเพ่อื น
เพื่อนก�ำลงั จะตอบ ใบเตยพดู ตอบ • ใบเตยยังควบคุมอารมณ์ไมไ่ ด้
ค�ำถามกอ่ นเพ่อื น รอ้ งไห้เมือ่ มผี อู้ ่นื ท�ำใหไ้ มพ่ อใจ
• ขณะเล่นมอญซ่อนผ้าเม่อื เพอื่ นไมไ่ ด้
วางต๊กุ ตาทหี่ ลังใบเตย ใบเตยร้องไห ้
แล้วพูดว่า “เพอื่ นไมว่ างใหห้ นู
เพอื่ น ๆ ไมร่ กั หน”ู

คร้งั ที่ 2 • ขณะครูจัดกิจกรรมเล่านทิ าน เลา่ ไป • ใบเตยสามารถยง้ั คิดไตรต่ รอง
วนั เดือน ปี ทีส่ ังเกต ต่อไป ใบเตยน่งั ล้อมปน็ วงกับเพ่อื นทั้ง โดยรอคอยได้ สงั เกตได้จากไม่พูด
10 มนี าคม 2561 หอ้ งรอเป็นผู้เล่านิทาน และเล่านทิ าน แทรกเพอ่ื น รอคอยใหถ้ งึ เวลา
ตอ่ จากเพอื่ นเมอื่ ถึงควิ ของตนเอง ทีต่ นเองจะเปน็ ผเู้ ล่านทิ าน
• ขณะทำ� กจิ กรรม หนา้ กากแฟนซี • ใบเตยควบคุมอารมณ์ได้ สังเกต
เพอ่ื นหยบิ เชือกทใี่ บเตยเตรียมไวท้ ่ีจะ ไดจ้ ากเมื่อเพ่อื นมาหยบิ เชือก
ประดิษฐ์ไป ใบเตยมองหนา้ เพ่ือน ท่ีเตรยี มไว้ ไม่รอ้ งไหแ้ ละยังแบ่ง
แล้วพดู วา่ “เชอื กนี้เตยเตรยี มไว้ ใหเ้ พอื่ นดว้ ย
เดย๋ี วเตยแบง่ ให้ เพอื่ นกันใจดี แบ่งให”้

ข้อสงั เกต/ความก้าวหนา้ ของพฤติกรรมดา้ นทกั ษะสมอง EF
การเปล่ยี นแปลงไปจากเดิมทีเ่ หน็ ชัดคอื
• ด้านการยง้ั คดิ ไตร่ตรอง สามารถรอคอยท่จี ะแสดงความคิดเห็นหรือตอบคำ� ถาม จดจอ่ ทจี่ ะรอควิ เพอื่ ท่ีจะ
ไดพ้ ูด การพูดแทรกลดลง
• ด้้านการควบคุมุ อารมณ์์ มีีความพยายามที่�จะควบคุุมมากขึ้�น พยายามทำำ�ใจยอมรับั ในสิ่�งที่�เพื่�อนปฏิบิ ัตั ิิ
ตอ่ ตนเอง เล่นหรือท�ำกิจกรรมรว่ มกบั ผอู้ ื่นได้ดขี ึ้น

สรุปได้ว่า การประเมินพัฒนาการด้านทักษะสมอง EF ของเด็กปฐมวัย ประเมินครอบคลุมด้านการ
ยง้ั คดิ ไตรต่ รอง ดา้ นความจำ� เพอื่ ใชง้ าน ดา้ นการยดื หยนุ่ ความคดิ ดา้ นการควบคมุ อารมณ์ และดา้ นการวางแผน
จดั ระบบดำ� เนนิ การ ซงึ่ สามารถประเมนิ จากการสงั เกตและบนั ทกึ พฤตกิ รรม โดยใช้ 1) แบบสงั เกตและบนั ทกึ
พฤติกรรมเดก็ ปฐมวยั และ 2) แบบบนั ทึกความก้าวหนา้ พฤตกิ รรมดา้ นทักษะสมอง EF ของเดก็ ปฐมวยั

ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟ้า รงั สยิ านนท์ และคณะ 83

แหล่งเรียนรเู้ พ่ิมเตมิ

เพจพัฒนาทักษะสมอง EF เจ้าของเพจคือ สถาบนั RLG จัดทำ� เพอื่ เปน็ ช่องทางในการนำ� เสนอและเผยแพร่
ความรู้ Executive Functions
เพจเลี้�ยงลููกนอกบ้้าน เจ้้าของเพจคืือ พญ.จิิราภรณ์์ อรุุณากููร คุุณหมอโอ๋๋ นัักเขีียนที่�จะพาพ่่อแม่่ไปรู้้�จััก
โลกกวา้ งของการเลีย้ งดลู กู
เพจนายแพทย์ประเสรฐิ ผลิตผลการพมิ พ์ เจ้าของเพจเป็นจิตแพทย์ที่ช่วยช้ีช่องเชิญชวนให้พ่อแม่ยุคใหม่
ได้หยุด ต้ังสติ ทบทวนความคิด มุมมอง เป้าหมายและกระบวนท่าในการเลี้ยงลูกด้วยการเข้าใจธรรมชาติ
การทำ� งานของสมองสว่ นหน้าที่เปน็ ศูนยบ์ ัญชาการชวี ิต
เพจหมอเสาวภา เลี้ยงลูกเชิงบวก เจ้าของเพจเป็นกุมารแพทย์เช่ียวชาญด้านพัฒนาการและพฤติกรรม
โคช้ ช่ิงพ่อแมเ่ ลีย้ งลูกเชิงบวก มผี ลงานหนังสอื เร่อื ง ปราบลกู ด้อื รบั มอื ลูกกินยาก และหนงั สือนทิ าน 25 เล่ม
เพจตามใจนักจติ วิทยา เจ้าของเพจเป็นนักจิตวิทยา ให้ค�ำปรึกษาเด็กและครอบครัวโดยใช้จิตวิทยา
เชิงบวก และเปน็ “ครเู ม” ของเด็ก ๆ ท่หี อ้ งเรยี นครอบครัว
เพจเลี้�ยงเด็็กได้้ดั่�งใจ ด้้วยวิินััยเชิิงบวก โดย ดร.ใหม่่-ดร.หม่่อม ธนเศรษฐกร เจ้้าของเพจเป็็นผู้�เรีียบเรีียง
101 วิิธีีการสร้้างวินิ ััยเชิงิ บวก ของ ดร.แคทารีีน เคอร์์ซียี ์์
เพจเสถียรธรรมสถาน sathira dhammasathan เสถียรธรรมสถาน ชุมชนแห่งการเรียนรู้ท่ีจะอยู่ร่วมกัน
อย่างศานติ ก่อตั้งข้ึนเมื่อปี พ.ศ. 2530 โดยแม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต “… สถานที่นี้ ผู้จัดสร้างมีจุดมุ่งหมาย
เพื่�อส่่งเสริิมการศึึกษาธรรมะปฏิิบััติิธรรมะและเผยแผ่่ธรรมะแก่่คนที่่�ยัังไม่่รู้�ไม่่เข้้าใจ หรืือคนที่�รู้�ที่�เข้้าใจแล้้ว
แต่่ยัังไม่่ก้้าวหน้้า ก็็มาพััฒนาให้้ก้้าวหน้้าขึ้�น เพราะการมีีธรรมะเป็็นเรื่�องจำำ�เป็็นสำำ�หรัับชีีวิิต ชีีวิิตที่่�มีีธรรมะ
เปน็ ชวี ิตทีส่ มบรู ณ์ ชีวติ ทข่ี าดธรรมะเป็นชวี ติ ที่บกพรอ่ ง …”

84 คู่มือครแู ละผู้ปกครอง การเสรมิ สรา้ งทกั ษะสมอง EF ส�ำหรับเด็กปฐมวัย

รายชื่�อหนังั สือื นิิทาน 202 เรื่�่องที่่�ผ่า่ นการคััดสรรว่่ามีเี นื้�อหาส่่งเสริิมทักั ษะสมอง EF สำำ�หรับั เด็ก็ ปฐมวัยั

ค�ำนิยมจากคณะกรรมการ “โครงการคดั สรรหนงั สือเดก็ ท่มี เี นอ้ื หาส่งเสริมทกั ษะสมอง EF”
ซ่ึงแบง่ การคัดสรรออกเปน็ 2 ครง้ั คร้งั ที่ 1 = 139 เร่ือง ครั้งที่ 2 = 63 เร่อื ง

ค�ำนิยมหนงั สือผา่ นการคดั สรรครั้งที่ 1 ค�ำนยิ มหนงั สอื ผ่านการคดั สรรคร้ังท่ี 2

ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวัญฟา้ รังสิยานนท์ และคณะ 85

รายการอ้างอิง


ขวญั ฟา้ รังสิยานนท์. (2559). การส่ือสารที่ได้ผล. (ออนไลน)์ สืบคน้ เมอ่ื 9 พฤศจกิ ายน 2559 จาก http://dusithost.
dusit.ac.th/~pre_edu/article/article1.html
ขวัญฟา้ รังสิยานนท์ และคณะ. (2561). การพฒั นารปู แบบการเสรมิ สรา้ งทักษะสมอง-อีเอฟ ส�ำหรบั เด็กปฐมวยั
โดยใช้กระบวนการมีส่วนรว่ มในโรงเรียนเครอื ขา่ ย มหาวิทยาลยั สวนดุสติ . รายงานการวจิ ัย กรุงเทพฯ :
มหาวทิ ยาลยั สวนดุสติ .
จิราภรณ์ อรุณากรู . (2560). เล้ยี งบวก ลูกบวก. กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั ซเี อด็ ยเู คช่นั จ�ำกดั (มหาชน).
นวลจันทร์ จุฑาภักดกี ลุ . (2559). การพฒั นาสมองเชิงบรหิ าร (EF). ใน เอกสารประกอบการอบรมหลกั สตู ร “Thinking
Child ในยคุ ดจิ ติ อล” โครงการพฒั นาผบู้ รหิ ารและผเู้ กยี่ วขอ้ งกบั การศกึ ษาระดบั ปฐมวยั รนุ่ ท่ี 8. วนั ที่ 3 กรกฎาคม
2559 มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร.์
นวลจนั ทร์ จุฑาภักดกี ลุ และคณะ. (2557). แบบประเมนิ พฒั นาการด้านการคดิ เชงิ บรหิ าร (EF)
ในเด็กวยั กอ่ นเรยี น. สถาบนั วิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส) และมหาวิทยาลัยมหิดล.
ปนดั ดา ธนเศรษฐกร. (2561). การส่งเสรมิ Executive Function (EF) ทักษะสมองเพื่อชีวิตท่สี ำ� เร็จ. จาก YouTube.
com https://www.youtube.com/watch?v=WOg1rxflspA
ปนัดดา ธนเศรษฐกร (2561).ทักษะสมอง EF กับพฒั นาการเด็กปฐมวยั ใน คูม่ ือพฒั นาทักษะสมอง EF Executive
Functions ส�ำหรับครปู ฐมวัย. กรงุ เทพฯ : บริษทั มตชิ น จำ� กัด (มหาชน).
ประเสรฐิ บุญเกดิ และคณะ. (2556). เลน่ ตามรอยพระยุคลบาท. กรงุ เทพฯ : พลัสเพรส.
ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ.์ (2561). เล้ียงลกู อยา่ งไรใหไ้ ด้ EF. กรงุ เทพฯ : แพรวเพือ่ นเด็ก อมรนิ ทร์พริ้นต้ิงแอนด์
พบั ลิชช่งิ .
ปิยวลี ธนเศรษฐกร. (2560). ชมอยา่ งไร...ใหจ้ บั ถึงหวั ใจลกู . จาก YouTube.com https://www.youtube.com/
watch?v=DjWJ9QuKeoY
พัชั รีี ผลโยธินิ . (2560). แนวคิิดเกี่�ยวกัับการจัดั การศึกึ ษาและหลักั สููตรสำำ�หรัับเด็ก็ ปฐมวัยั ใน เอกสารการสอนชุุดวิิชาการ
จััดการศึึกษาหลัักสููตรสำำ�หรัับเด็็กปฐมวััย (หน่่วยที่� 1). นนทบุุรีี : สาขาวิิชาศึึกษาศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยสุุโขทััย
ธรรมาธิราช.
สุภาวดี หาญเมธ.ี (2559). ทกั ษะการคิดเพอื่ ชวี ิตทส่ี ำ� เรจ็ (Executive Functions; EF). เอกสารประกอบการแถลงขา่ ว
เปดิ ตวั EF ของสถาบนั อาร์แอลจี (รกั ลกู เลิรน์ นง่ิ กรุป๊ ).
สภุ าวดี หาญเมธ.ี (2561). รจู้ ักทักษะสมอง EF Executive Function Skills. ใน คมู่ อื พฒั นาทักษะสมอง EF Executive
Functions สำ� หรับครูปฐมวัย. กรุงเทพฯ : บริษัท มตชิ น จำ� กัด (มหาชน).

86 คมู่ ือครูและผู้ปกครอง การเสริมสร้างทกั ษะสมอง EF สำ� หรับเด็กปฐมวัย

ประวตั ผิ ้เู ขยี น

ผศ.ดร.ขวัญฟ้า รังสิยานนท์ ผลงานทางวชิ าการ
การพััฒนารููปแบบการเสริิมสร้้างทัักษะสมอง-อีีเอฟสำำ�หรัับเด็็ก
ปฐมวัยั โดยใช้้กระบวนการมีีส่ว่ นร่ว่ ม ในโรงเรีียนเครืือข่่าย มหาวิิทยาลััย
สวนดุสติ หวั หนา้ โครงการวิจัย (ทุนวจิ ัย วช.) พ.ศ. 2562
การจดั ประสบการณเ์ พ่อื พัฒนาเด็กปฐมวยั ด้านอารมณ์-จติ ใจ ในเอกสาร
ชุดวิชาการจัดการศึกษาและหลักสูตรส�ำหรับเด็กปฐมวัย (หน่วยท่ี 10)
นนทบรุ ี : สาขาวชิ าศกึ ษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช. พ.ศ. 2560
สอนหนููให้้เป็็นพลเมืืองดีี เพาะต้้นกล้้าความเป็็นพลเมืืองอาเซีียน.
(2558). กรุุงเทพฯ : สำำ�นักั พิมิ พ์ค์ ิดิ บวก.
สอนหนููให้้เป็็นคนดีี ต้้องเริ่�มที่่�หััวใจ. (2555). กรุุงเทพฯ : สำำ�นัักพิิมพ์์
แปลน สารา.
“Development of Creation of Executive Function-EF Model
for Preschool Children Through the Participation Process of the
School under Suan Dusit University’s Network” Mediterranean
Journal of Social Sciences. Vol. 10, No. 5 (2019) : September 2019

ผศ.พรรกั อินทามระ ผลงานทางวิชาการ
การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างทักษะสมอง-อีเอฟส�ำหรับ
เด็กปฐมวัย โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วม ในโรงเรียนเครือข่าย
มหาวทิ ยาลยั สวนดุสิต ผู้ร่วมวจิ ยั (ทุนวจิ ยั วช.) พ.ศ. 2562
ผลจากระบบการสอบคัดเลือกเข้าศึกษาต่อในระดับชั้นประถม
ศึกษาปีที่ 1 ผู้ร่วมวิจัย (ทุนวิจัย มสด. ร่วมกับสถาบันอาร์แอลจี)
พ.ศ. 2561
หนังสือกิจกรรมการเรียนรู้กับการส่งเสริมการคิดของเด็กปฐมวัย
(ฉบบั ปรับปรงุ 2562) กรงุ เทพฯ : มหาวทิ ยาลัยสวนดสุ ิต. พ.ศ. 2562
เอกสารประกอบการเรียน หลักสูตรสถานศึกษาระดับปฐมวัย.
กรุงเทพฯ : มหาวทิ ยาลยั สวนดสุ ิต. พ.ศ. 2562
เอกสารประกอบการสอนประเมินพัฒนาการเด็ก กรุงเทพฯ :
มหาวิทยาลยั สวนดสุ ิต. พ.ศ. 2559

ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์ ดร.ขวญั ฟ้า รงั สยิ านนท์ และคณะ 87

ผศ.ศศิพนั ธุ์ เปี๊ยนเปีย่ มสนิ ผลงานทางวชิ าการ
การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างทักษะสมอง-อีเอฟส�ำหรับเด็กปฐมวัย
โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วม ในโรงเรียนเครือข่าย มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
ผ้รู ว่ มวิจัย (ทุนวิจัย วช.) พ.ศ. 2562
ผลของการใช้สื่อ eDLRU ที่ส่งเสริมสมรรถนะด้านการบริหารหลักสูตร
และการจัดการเรียนรู้ของครูปฐมวัย: กรณีศึกษาศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก
กรมส่งเสริมการปกครองท้องถนิ่ ผรู้ ่วมวิจยั (ทุนวิจัย วช.) พ.ศ. 2558

ผลงานทางวชิ าการ
การพฒั นารปู แบบการเสรมิ สรา้ งทกั ษะสมอง-อเี อฟสำ� หรบั เดก็ ปฐมวยั
โดยใชก้ ระบวนการมสี ว่ นรว่ ม ในโรงเรยี นเครอื ขา่ ย มหาวทิ ยาลยั สวนดสุ ติ
ผู้รว่ มวิจัย (ทุนวจิ ยั วช.) พ.ศ. 2562
“An effective goal setting” Academic Journal of Intuition
of Physical Education, Vol. 8, No. 3 ; Sep – Dec 2016

ดร.ศลี สุภา วรรณสทุ ธ์ิ

นายศริ พิ งษ์ ทณิ รัตน์ ผลงานทางวชิ าการ
การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างทักษะสมอง-อีเอฟส�ำหรับเด็ก
ปฐมวัยั โดยใช้ก้ ระบวนการมีสี ่ว่ นร่ว่ ม ในโรงเรียี นเครือื ข่า่ ย มหาวิทิ ยาลัยั
สวนดุุสิติ ผู้้�ร่่วมวิิจัยั (ทุุนวิิจัยั วช.) พ.ศ. 2562
หลักสูตรและโปรแกรมการศึกษาปฐมวัยของประเทศไทย ในเอกสาร
ชุดวิชา การจัดการศึกษาและหลักสูตรส�ำหรับเด็กปฐมวัย (หน่วยท่ี 3)
นนทบุรี : สาขาวิชาศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
พ.ศ. 2560
แปลหนังสือเร่ือง ความเขา้ ใจในเรือ่ งของคณิตศาสตร ์ ของ Karon C.
Fuson, Mindy Kalchman and John D. Bransford ให้แก่สถาบัน
ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)

88 คู่มือครูและผปู้ กครอง การเสรมิ สร้างทกั ษะสมอง EF สำ� หรับเดก็ ปฐมวยั