กฏหมาย สัญญาค้ำประกัน จำนอง จำนำ

กฏหมาย
สัญญาค้ำประกัน จำนอง จำนำ

คำนำ

คู่มือเรื่องนี้จัดทำขึ้นโดยนักศึกษาชิ้นงานในรายวิชา กฏหมาย
ธุรกิจและการพาณิชย์ รหัสวิชา 14026115 โดย อาจารย์ผู้สอน
ดร.ใยแก้ว ศิลรักษ์ มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้ทางด้าน
กฏหมาย เรื่อง สัญญาค้ำประกัน จำนอง จำนำ ให้กับบุคคลที่
สนใจ คณะผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าสื่อเผยแพร่ความรู้ทาง
ด้านกฏหมายนี้ จะก่อให้เกิดประโยชน์กับผู้ที่สนใจไม่มากก็น้อย

คณะผู้จัดทำ

สารบัญ หัวข้อ หน้า

หัวข้อ หน้า ขอบเขตของสิทธิจำนอง 14
15-16
สัญญาค้ำประกัน 1 วิธีบังคับจำนอง
17
ลักษณะของสัญญาค้ำประกัน 2-5 ผลของการบังคับจำนอง 18-23

สิทธิผู้ค้ำประกัน 6 การทำสัญญาจำนอง 24
25-26
สัญญาจำนอง 7-8 สัญญาจำนำ
27
ทรัพย์สินที่นำมาจำนองได้ (ป.พ.พ. มาตรา 703) 9 ลักษณะของสัญญาจำนำ 28-29

ลักษณะของสัญญาจำนอง 10-12 ทรัพย์สินที่จำนำได้

สิทธิของผู้รับจำนอง : ย่อมได้รับชำระหนี้จากทรัพย์สินที่ 13 สิทธิและความรับผิดชอบของผู้รับจำนำ
จำนองก่อนเจ้าหนี้อื่น

สารบัญ หน้า

หัวข้อ 30-31
32
การบังคับจำนำ 33
ความระงับสิ้นไปแห่งสัญญาจำนำ
บทสรุป 34-35
ความแตกต่างระหว่างสัญญาจำนองและสัญญาจำนำ 36
สาระสำคัญของการทำสัญญา มี 3 ประการ
บรรณานุกรม 37-38

สัญญาค้ำประกัน

สัญญาค้ำประกัน หมายถึง
สัญญาซึ่งบุคคลภายนอกคนหนึ่งเรียกว่า “ผู้ค้ำประกัน”
ผูกพันตนต่อเจ้าหนี้” คนหนึ่ง เพื่อชําระหนี้ในเมื่อลูกหนี้
ไม่ชําระหนี้นั้น (ป.พ.พ มาตรา680)
คู่สัญญา คือ ผู้ค้ำประกัน กับ เจ้าหนี้

081

ลักษณะของสัญญาค้ำประกัน

1. เป็นสัญญาอุปกรณ์ ตัวอย่างเช่น เอกู้เงินจากบีโดยมีซีมาทำสัญญาค้ำประ
กันกับบีเพื่อประกันหนี้เงินกู้ของเอต่อมาเอปลดหนี้ทั้ง
การค้ำประกันต้องมีหนี้เต็ม (หนี้ประธาน) ระหว่างเจ้าหนี้ หมดให้บี อันทำให้หนี้ตามสัญญาเงินกู้ยืมระงับลง
สัญญาค้ำประกันซึ่งเป็นสัญญาอุปกรณ์จึงระงับไปด้วย
กับลูกหนี้ก่อน สัญญาค้ำประกันนั้น เป็นเพียงสัญญา ซีจึงหลุดพ้นความรับผิดตามสัญญาค้ำประกัน
อุปกรณ์ของหนี้ประธาน ซึ่งมีขึ้นเพื่อให้เจ้าหนี้ มีหลัก

ประกันการชำระหนี้ของลูกหนี้ได้ มั่นคงยิ่งขึ้น สัญญาค้ำ
ประกันจะมีขึ้นเพียงลำพังโดยปราศจากสัญญาประธานไม่

ได้ดังนั้นหากหนี้ของลูกหนี้ซึ่งเป็นหนี้ประธานระงับไปจะ
ทำให้สัญญาค้ำประกันซึ่งเป็นสัญญาอุปกรณ์ระงับไปด้วย

มีผลทำให้ผู้ค้ำประกันหลุดพ้นความรับผิด

028

ลักษณะของสัญญาค้ำประกัน

2. เป็นสัญญาระหว่างเจ้าหนี้กับผู้ค้ำ
การค้ำประกัน ต้องเป็นบุคคลภายนอก ซึ่งไม่ใช่เจ้าหนี้หรือ
ลูกหนี้ และสัญญาค้ำประกัน เป็นสัญญาสองฝ่าย ซึ่งทำขึ้น
ระหว่างเจ้าหนี้กับผู้ค้ำประกันส่วนลูกหนี้ไม่ได้เป็นคู่สัญญา
ในสัญญาค้ำประกันด้วย เจ้าหนี้กับผู้ค้ำประกันจึงสามารถ
ทำสัญญาค้ำประกันได้โดยไม่ต้องรับความยินยอมจากลูก
หนี้ แต่ถ้าเจ้าหนี้จะตกลงให้ผู้ค้ำประกันต้องรับผิดอย่าง
เดียวกับลูกหนี้ร่วมหรือในฐานะเป็นลูกหนี้ร่วมไม่ได้จะ
ทำให้ข้อตกลงเป็นโมฆะ (ป.พ.พ มาตรา681/1)

038

ลักษณะของสัญญาค้ำประกัน

3. เป็นสัญญาที่ผู้ค้ำประกันจะชำระหนี้แทนเมื่อลูกหนี้
ผิดนัดไม่ชำระหนี้
เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระหากลูกหนี้ผิดนัดไม่ชำระหนี้เจ้าหนี้
มีสิทธิเรียกให้ผู้ค้ำประกันชำระหนี้ได้แต่เจ้าหนี้ต้องมี
หนังสือบอกกล่าวไปยังผู้ค้ำประกันภายใน 60 วันนับตั้งแต่
ที่ลูกหนี้ผิดนัด(มาตรา686)เสียก่อน เมื่อผู้ค้ำประกันชำระ
หนี้ให้แก่เจ้าหนี้แล้วผู้ค้ำประกันมีสิทธิไล่เบี้ยเงินที่ตน ได้
ชำระให้แก่เจ้าหนี้ไปแล้วคืนจากลูกหนี้ได้ (ป.พ.พ
มาตรา683)

048

ลักษณะของสัญญาค้ำประกัน

4. เป็นสัญญาที่ไม่มีแบบ ตัวอย่างเช่น แดงกู้ยืมเงินจากดำเป็นจำนวนเงิน

สัญญาค้ำประกัน จึงจะสมบูรณ์ เมื่อมีการตกลงกัน 30,000 บาท โดยมีเขียวมาค้ำประกันให้สัญญากู้ยืม
ระหว่างผู้ค้ำประกันกับเจ้าหนี้ ไม่ว่าจะตกลงกันด้วยวาจา เงินระหว่างแดงกับดำ เป็นสัญญาประธาน และมี
หรือลายลักษณ์อักษร แต่การที่จะฟ้องให้ผู้ค้ำประกันรับผิด สัญญาอุปกรณ์ คือ สัญญาค้ำประกัน ระหว่างเขียว
ตามสัญญาค้ำประกัน ได้นั้นจะต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือ กับดำ

ลงลายมือชื่อผู้ค้ำประกันเป็นสำคัญ สัญญาค้ำประกัน ที่

ไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือ นั้นก็ไม่เป็นโมฆะ ยังมีผลสมบูรณ์

เพียงแต่ไม่สามารถฟ้องร้องบังคับคดีกันได้

058

MDM Company สิทธิผู้ค้ำประกัน June 1, 2021



·ผู้ค้ำประกันสามารถขอให้ลูกหนี้ชำระหนี้ก่อนได้ เมื่อเจ้าหนี้ให้ผู้ค้ำประกันชำระหนี้ ยกเว้นกรณีลูกหนี้ถูก
ฟ้องล้มละลายหรือไม่ได้อยู่ในประเทศ
·ผู้ค้ำประกันสามารถบังคับให้ลูกหนี้ชำระหนี้ได้ หากพิสูจน์ได้ว่าลูกหนี้มีทางชำระหนี้ได้
·ผู้ค้ำประกันสามารถให้เจ้าหนี้บังคับชำระหนี้กับลูกหนี้ จากทรัพย์สินที่ยึดไว้ได้
·ผู้ค้ำประกันสามารถไล่เบี้ยเอาคืนจากลูกหนี้ได้ กรณีที่ผู้ค้ำประกันชำระหนี้แทนไปแล้ว
·ผู้ค้ำประกันสามารถบังคับเอาทรัพย์สินจากลูกหนี้ได้ ในกรณีชำระหนี้แทนไปแล้ว
·ผู้ค้ำประกันไม่ต้องชำระหนี้แทนลูกหนี้ ในกรณีเจ้าหนี้ยอมผ่อนเวลาให้กับลูกหนี้เมื่อเลยกำหนดชำระ
·ผู้ค้ำประกันไม่ต้องชำระหนี้แทนลูกหนี้ ในกรณีที่เจ้าหนี้ไม่ยอมรับชำระหนี้จากผู้ค้ำประกัน

0 86

สัญญาจำนอง

สัญญาจำนอง หมายถึง สัญญาซึ่งบุคคลหนึ่งรียกว่า “ผู้
จำนอง” เอาทรัพย์สินตราไว้แก่บุคคลอีกคนหนึ่งเรียกว่า “ผู้รับ
จำนอง” เป็นประกันการชำระหนี้โดยไม่ต้องส่งมอบทรัพย์สินนั้น
ให้แก่ผู้รับจำนอง (ป.พ.พ. มาตรา 702)
คู่สัญญา คือ ผู้จำนอง กับ ผู้รับจำนอง

078

ตัวอย่างเช่น

ตัวอย่างเช่น
ส้มโอกู้เงินจากหนูดี 1 ล้านบาท และส้มโอทำสัญญาจํานอง
กับหนูดีโดยนําที่ดินของตนมาจดทะเบียนจํานองเพื่อ
ประกันหนี้เงินกู้ หากต่อมาส้มโอไม่ชําระหนี้ภายในกําหนด
หนูดีสามารถฟ้องศาลให้บังคับที่ดินที่นํามาจํานอง ไปขาย
ทอดตลาดเพื่อนําเงินมาชําระหนี้เงินกู้ได้

088

ทรัพย์สินที่นำมาจำนองได้ (ป.พ.พ. มาตรา 703) ได้แก่

(1) อสังหาริมทรัพย์ (2) สังหาริมทรัพย์ (3) สังหาริมทรัพย์อื่น
ชนิดพิเศษ ได้แก่ เรือ ซึ่งกฎหมายกำหนดให้
ที่มีระวางตั้งแต่ 5 จดทะเบียนเป็นการ
ตันขึ้นไป สัตว์ เฉพาะ เช่น เครื่องจักร
พาหนะ แพที่อยู่ เครื่องบิน รถยนต์ที่จด
อาศัย ทะเบียนแล้ว รถพ่วง
รถบดถนน รถแทรค
เตอร์ที่จดทะเบียนแล้ว

0 89

ลักษณะของสัญญาจำนอง

1. เป็นสัญญาอุปกรณ์ สัญญาจำนองจะมีขึ้นเพียงลำพังโดยปราศจากสัญญาประธานไม่ได้ ดังนั้น หาก
หนี้ของลูกหนี้ซึ่งเป็นหนี้ประธานระงับไป ย่อมทำให้สัญญาจำนองซึ่งเป็นสัญญาอุปกรณ์ระงับไปด้วย
2. ผู้จำนองจะเป็นลูกหนี้หรือบุคคลภายนอกก็ได้ แต่ผู้จำนองต้องเป็นเจ้าของทรัพย์ที่นำมาจำนอง จะ
เอาทรัพย์ของบุคคลอื่นมาจำนองไม่ได้
ตัวอย่างเช่น แดงกู้เงินจากดํา 1 ล้านบาท แดงจะนําที่ดินของตนมาจดทะเบียนจํานองเพื่อประกันหนี้ของ
ตนก็ได้หรือบุคคลภายนอกจะนําที่ดินของตนมาจดทะเบียนจํานองเพื่อประกันหนี้เงินกู้ของแดงก็ได้ เรียก
ว่าเป็นการจำนองประกันหนี้ที่บุคคลอื่นต้องชำระตาม (ป.พ.พ มาตรา 709) ที่บัญญัติรับรองไว้ว่า“บุคคล
คนหนึ่งจะจำนองทรัพย์สินของตนไว้เพื่อ ประกันหนี้อันบุคคลอื่นจะต้องชำระ ก็ให้ทำได้”

0108

ลักษณะของสัญญาจำนอง

3. เป็นสัญญาที่ไม่มีการส่งมอบทรัพย์สินที่จำนอง ซึ่งจะแตกต่างจากสัญญาจำนำตรงที่สัญญาจำนำนั้น ผู้
จำนำจะต้องส่งมอบทรัพย์สินที่จำนำให้ผู้รับจำนำ
4. เป็นสัญญาที่มีแบบ สัญญาจำนองต้องทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ถ้าไม่ได้ทำ
ตามแบบสัญญาจำนองจะตกเป็นโมฆะ (ป.พ.พ. มาตรา 714)
ตัวอย่างเช่น สมชายนำโฉนดที่ดินไปมอบให้แก่สมศักดิ์ซึ่งเป็นผู้รับจำนอง โดยที่ไม่ได้ทำเป็นหนังสือและจด
ทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ สัญญาจำนองดังกล่าวจึงตกเป็นโมฆะ

0118

ตัวอย่างเช่น

ตัวอย่างเช่น
สมชายนำโฉนดที่ดินไปมอบให้แก่สมศักดิ์ซึ่งเป็นผู้รับ
จำนอง โดยที่ไม่ได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อ
พนักงานเจ้าหน้าที่ สัญญาจำนองดังกล่าวจึงตกเป็นโมฆะ

0182

สิทธิของผู้รับจำนอง : ย่อมได้รับชำระหนี้จาก
ทรัพย์สินที่จำนองก่อนเจ้าหนี้อื่น

ตัวอย่างเช่น
นาย ก. กู้เงิน นาย ข. 100,000 บาท โดยจำนองที่ดินของตนเองเป็นประกัน นาย ก. เป็นหนี้
เจ้าหนี้ อื่น ๆ อีก 3 ราย ๆ ละ 50,000 บาท ต่อมาเมื่อ นาย ก. ไม่ชำระหนี้ นาย ข. ก็บังคับ
จำนอง โดยเอาที่ดินออกขายทอดตลาดได้เงินมา 100,000 บาท พอดี ดังนี้ นาย ข. ก็ได้รับ
เงินไป100,000 บาท โดยเจ้าหนี้อื่น ๆ อีก 3 รายไม่ได้อะไรเลย ก็ต้องไปบังคับเรียกร้องเอา
จาก นาย ก. ในทรัพย์สินอื่น ๆ ต่อไป ด้วยเหตุที่ว่า นาย ข. ผู้รับจำนองย่อมได้รับชำระหนี้
จากทรัพย์สินที่จำนองก่อนเจ้าหนี้อื่น ๆ ของนาย ก.

1038

ขอบเขตของสิทธิจำนอง 1.เงินต้น 2.ดอกเบี้ย
ผู้รับจำนองมีสิทธิบังคับจำนองได้เฉพาะทรัพย์ที่จด


ทะเบียนจำนองเท่านั้น จะไปบังคับถึงทรัพย์สินอื่นๆ ที่ไม่
ได้จดทะเบียนจำนองไม่ได้ เช่น จำนองเฉพาะที่ดินย่อมไม่ .

ครอบถึงโรงเรือนหรือบ้านที่ปลูกภายหลังวันจำนองเว้น
แต่จะได้ตกลงกันไว้ก่อนหน้าว่าให้รวมถึงบ้านและโรง 4.ค่าธรรมเนียมในการ
เรือนดังกล่าวด้วย บังคับจำนอง
– จำนองเฉพาะบ้านซึ่งปลูกอยู่ในที่ดินของคนอื่น ก็มี

สิทธิเฉพาะบ้านเท่านั้น


– จำนองย่อมไม่ครอบคลุมถึงดอกผลแห่งทรัพย์สินซึ่ง 3.ค่าเสียหายในการไม่ชำระ
จำนอง เช่น จำนองสวนผลไม้ดอกผลที่ได้จากสวนผลไม้ หนี้ เช่น ค่าทนายความ 14
ยังคงเป็นกรรมสิทธิของผู้จำนองอยู่

ทรัพย์สินซึ่งจำนองอยู่นี้ ย่อมเป็นประกันเพื่อการชำระหนี้
ดังต่อไปนี้คือ

วิธีบังคับจำนอง


วิธีบังคับจำนอง

ผู้รับจำนองต้องมีจดหมายบอกกล่าวไปยังลูกหนี้ว่าให้ชำระหนี้ภายในเวลาอันสมควร ซึ่งปกติจะใช้เวลา

ประมาณ 30 วัน หากลูกหนี้ไม่ชำระหนี้คืนภายในกำหนดเวลาดังกล่าวแล้ว ผู้รับจำนองจะใช้สิทธิบังคับจำนอง

หากถึงกำหนดนัดแล้วลูกหนี้ไม่นำเงินมาชำระ ผู้รับจำนองต้องฟ้องผู้จำนองต่อศาล เพื่อให้ลูกหนี้ปฏิบัติการ

ชำระหนี้ หากไม่ชำระหนี้ ก็ขอให้ศาลสั่งให้นำเอาทรัพย์ที่จำนองนั้นออกขายทอดตลาดนำเงินมาชำระหนี้ของ

ตน หรือขอให้ศาลสั่งให้ทรัพย์ที่จำนองนั้นหลุดเป็นกรรมสิทธิของตนหากเข้าเงื่อนไขที่กฎหมายกำหนดไว้

จะเห็นได้ว่า “กฎหมายบังคับไว้โดยเด็ดขาดว่าการบังคับจำนองจะต้องฟ้องคดีต่อศาลเสมอจะนำเอาที่ดินออก

ขายทอดตลาดเองไม่ได้ และต้องมีการออกจดหมายทวงหนี้ไปถึงลูกหนี้ก่อนเสมอจะฟ้องคดีโดยไม่มีการบอก

กล่าวทวงถามก่อนไม่ได้”

การบังคับจำนองนี้จะไม่คำนึงเลยว่าในขณะที่มีการบังคับจำนองนั้น ทรัพย์สินที่จำนองอยู่ในความครอบครอง
ของใคร หรือลูกหนี้ได้โอนกรรมสิทธิไปยังผู้อื่นกี่ทอดแล้วก็ตาม สิทธิจำนองย่อมติดตามตัวทรัพย์สินที่จำนอง

ไปด้วยเสมอ แม้ว่าจะเป็นการโอนทางมรดกก็ตามสิทธิจำนองก็ติดตามไปด้วย

0185

ตัวอย่างเช่น

นาย A ได้จำนองที่ดินแปลงหนึ่งไว้กับนาย B เป็น
เงิน 5 แสนบาท ต่อมานาย A ได้เสียชีวิตลงโดยยก
มรดกที่ดินดังกล่าวไปให้นาย D ลูกชายของตน การ
ตายของนาย A ไม่ได้ทำให้สิทธิของการเป็นเจ้าหนี้
ของนาย B หมดไป นาย B มีสิทธิบังคับจำนองที่ดิน
แปลงดังกล่าวได้แม้ว่าจะเป็นชื่อของนาย D แล้ว
ก็ตาม

16

ผลของการ หากบังคับทรัพย์สินที่จำนองไปขายทอดตลาด
บังคับจำนอง ได้เงินไม่พอที่จะชำระหนี้ที่ลูกหนี้ค้างชำระอยู่
เจ้าหนี้จะได้รับชำระหนี้เพียงเท่าที่ขายทอด
ตลาดทรัพย์ที่จำนองได้ ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดใน 0 817
ส่วนที่ขาด (ป.พ.พ. มาตรา733)

ตัวอย่างเช่น
แดงกู้เงินจากดำ 1 ล้านบาท และแดงทำสัญญา
จำนองกับดำโดยนำที่ดินของตนมาจดทะเบียน
จำนองเพื่อประกันหนี้กู้ยืมเงิน ต่อมาแดงไม่ชำระ
หนี้ ดำจึงต้องฟ้องศาลบังคับที่ดินที่จำนองไว้แล้ว
ขายทอดตลาดได้เงินมาเพียง 700,000 บาท ดังนี้
ดำได้รับชำระหนี้เพียง 700,000 บาทเท่านั้น ส่วน
ที่ขาดอีก 300,000 บาท ดำไม่อาจเรียกให้แดง
ชำระได้อีก
ข้อตกลงที่เป็นโมฆะ
(ห้ามระบุไว้ในสัญญา) คือ เจ้าหนี้สามารถตกลง
ยกเว้นให้ลูกหนี้ต้องรับผิดในส่วนที่ขาดได้ แต่จะ
ตกลงให้ผู้จำนองซึ่งไม่ได้เป็นลูกหนี้ต้องรับผิดใน
ส่วนที่ขาดไม่ได้ หากฝ่าฝืนข้อตกลงนั้นเป็นโมฆะ

การทำสัญญาจำนอง



1. สัญญาจำนอง ต้องไม่มีการโอนทรัพย์สิน จะเป็นแค่การนำโฉนดที่ดินนั้นไปจดทะเบียนเพื่อตรา
ไว้เป็นหลักประกันต่อเจ้าหน้าที่ ณ สำนักงานที่ดินเท่านั้น

2. ในสัญญาจำนอง จะต้องระบุไว้ชัดเจนว่า ผู้จำนองทำการกู้เงินเป็นวงเงินจำนวนเท่าไหร่ และ
ทรัพย์ที่นำมาจำนองคืออะไร ตาม (ป.พ.พ. มาตรา 704) มีอัตราดอกเบี้ยและการชำระคืนเป็น
อย่างไร มิเช่นนั้น สัญญาจะไม่สมบูรณ์

3. กรณีที่ ผู้จำนอง (ผู้ขอกูเงิน) เกิดผิดสัญญา ไม่สามารถชำระหนี้ได้ ผู้รับจำนอง ก็ไม่สามารถยึด
ทรัพย์ตามกฎหมายได้ทันที เพราะทรัพย์สินนั้นยังเป็นกรรมสิทธิ์ของลูกหนี้อยู่ ต้องมีกระบวนการ
ฟ้องร้องตามกฎหมาย ให้ศาลบังคับให้ลูกหนี้ นำที่ดินไปขายทอดตลาดที่กรงบังคับคดี เพื่อนำเงิน
ไปชำระหนี้

0188

ตัวอย่างรูปแบบสัญญาจำนองที่ดิน



0189

ตัวอย่างรูปแบบสัญญาจำนองที่ดิน



0280

ตัวอย่างรูปแบบสัญญาจำนองที่ดิน



0281

ตัวอย่างรูปแบบสัญญาจำนองที่ดิน



0282

ตัวอย่างรูปแบบสัญญาจำนองที่ดิน



0283

สัญญาจำนำ

สัญญาจำนำ หมายถึง สัญญาซึ่งบุคคลคนหนึ่งเรียกว่า
ผู้จำนำส่งมอบสังหาริมทรัพย์ให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่งเป็นผู้
ครอบครองเรียกว่า ผู้รับจำนำเพื่อประกันการชำระหนี้
(ป.พ.พ มาตรา 747 )
คู่สัญญา คือ ผู้จำนำ กับ ผู้รับจำนำ

0284

ลักษณะของสัญญาจำนำ

1. เป็นสัญญาอุปกรณ์ สัญญาจำนำนั้นเป็นสัญญาอุปกรณ์เช่นเดียวกับสัญญาค้ำประกันและสัญญาจำนอง สัญญา
จำนำจะมีขึ้นเพียงลำพังโดยปราศจากสัญญาประธานไม่ได้ ดังนั้นหากหนี้ของลูกหนี้ซึ่งเป็นหนี้ประธานระงับไปย่อย
ทำให้สัญญาจำนำซึ่งเป็นสัญญาอุปกรณ์ระงับไปด้วย

2. ผู้จำนำจะเป็นลูกหนี้หรือบุคคลภายนอกก็ได้ แต่ผู้จำนำต้องเป็นเจ้าของทรัพย์ที่นำมาจำนำ ผู้จำนำจะเอาทรัพย์
ของบุคคลอื่นมาจำนำไม่ได้ เช่นคุณสมศรี กู้เงินจากคุณชัยชนะ จำนวนเงิน 5 หมื่นบาท และคุณสมศรีนำสร้อยทอง
ของตนมาจำนำไว้ เพื่อเป็นหนักประกันหนี้ของตนก็ได้ หรือบุคคลภายนอกจะนำสร้อยทองของตนมาจำนำเพื่อประกัน
หนี้เงินกู้ของคุณสมศรีก็ได้

3. เป็นสัญญาที่ต้องส่งมอบทรัพย์สินที่จำนำแก่ผู้รับจำนำ ถ้าไม่มีการส่งมอบทรัพย์สัญญาจำนำไม่เกิดขึ้น ซึ่งแตก

ต่างจากสัญญาจำนองตรงที่สัญญาจำนองนั้นผู้จำนองจะไม้องส่งมอบทรัพย์สินที่จำนองให้แก่ผู้รับจำนอง และเมื่อใด
ที่ผู้รับจำนำส่งมอบทรัพย์ที่จำนำคืนแก่ผู้จำนำสัญญาจำนำจะระงับทันที (ป.พ.พ. มาตรา 749)

0285

ลักษณะของสัญญาจำนำ

4. เป็นสัญญาที่ไม่มีแบบ ดังนั้น สัญญาจำนำจึงสมบูรณ์เมื่อมีการตกลงกันระหว่างผู้จำนำกับผู้รับจำนำ ไม่ว่าจะ
ตกลงกันด้วยวาจาหรือลายลักษณ์อักษร ย่างไรก็ดี ผู้จำนำต้องส่งมอบทรัพย์สินที่จำนำให้แก่ผู้รับจำนำ มิเช่นนั้น
สัญญาจำนำย่อมไม่เกิดขึ้น

0286

ทรัพย์สินที่จำนำได้

ต้องเป็นสังหาริมทรัพย์ และสังหาริมทรัพย์ที่นำมา
จำนำต้องเป็นของผู้จำนำเท่านั้น จะนำทรัพย์ของผู้
อื่นมาจำนำไม่ได้ อนึ่ง มีข้อสังเกตว่า
สังหาริมทรัพย์ชนิดพิเศษอันได้แก่ เรื่องที่มีระวาง
ตั้งแต่ 5 ตันขึ้นไป สัตว์พาหนะ แพที่อยู่อาศัย รวม
ไปถึงสังหาริมทรัพย์อื่นซึ่งกฎหมายกำหนดให้จด
ทะเบียนเป็นการเฉพาะ เช่น เครื่องจักร เครื่องบิน
รถยนต์ที่จดทะเบียนแล้ว รถพ่วง รถบดถนน และ
รถแทรคเตอร์ที่จดทะเบียนแล้ว สามารถนำไป
จำนองหรือจำนำก็ได้

27

สิทธิและความรับผิดชอบ 1. 1. ผู้รับรับจำนำจะเอาทรัพย์สินที่จำนำออกไป
ของผู้รับจำนำ ใช้สอยเองหรือให้บุคคลอื่นใช้สอยมิได้หากผู้
จำนำมิได้ยินยอม

2. 2. มีสิทธิยึดทรัพย์สินที่จำนำนั้นไว้ได้

3. 3. ต้องรักษาทรัพย์สินที่จำนำไว้ให้ปลอดภัย
และต้องสงวนทรัพย์สินนั้นไว้ ให้เหมือน
ทรัพย์สินของตน

4. 4. ถ้ามิได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่นในสัญญา หาก 28
มีดอกผลนิตินัยงอกจากทรัพย์สินนั้นอย่างไร
ท่านให้ผู้รับจำนำจัดสรรใช้เป็นค่าดอกเบี้ยอัน

ค้างชำระแก่ตน และถ้าไม่มีดอกเบี้ยค้างชำระ

ท่านให้จัดสรรใช้ต้นเงินแห่งหนี้อันได้จำนำ

ทรัพย์สินเป็นประกันนั้น

สิทธิและความรับผิดชอบของ
ผู้รับจำนำ

ตัวอย่างเช่น นายอามีน จำนำรถยนต์เพื่อเป็น
ประกันการชำระหนี้และยินยอมให้ผู้รับจำนำ
เอารถยนต์ ออกให้เช่าได้ ดังนี้ ค่าเช่ารถยนต์
เป็นดอกผลนิตินัยที่ผู้รับจำนำจะต้องนามาช
ชำระค่าดอกเบี้นตามสัญญาจำนำ หากมีเงิน
เหลืออีกก็ให้นามาชำระหนี้เงินต้น แต่หากใน
สัญญามีการตกลงกันไว้เป็นอย่างอื่นก็ให้เป็น
ไปตาม ความประสงค์ของคู่สัญญา เช่นตกลง
ให้ดอกผลนิตินัยเป็นค่าใช้จ่ายในการบำรุง
รักษาทรัพย์

2098

การบังคับจำนำ



1. ผู้รับจำนำต้องบอกกล่าว 2. ถ้าลูกหนี้ไม่ชำระหนี้ภายในเวลา 3. ถ้าผู้รับจำนำไม่สามารถบอก
เป็นหนังสือไปยังลูกหนี้ก่อนว่า ที่กำหนด กล่าวผู้จำนำก่อนได้
ให้ชำระหนี้ภายในเวลาอันควร ผู้รับจำนำจะเอาทรัพย์สินที่รับจำนำ
ให้ผู้รับจำนำมีสิทธินำเอาทรัพย์สินที่รับ ออกขายทอดตลาดได้เมื่อหนี้ค้าง
4. ผู้รับจำนำสามารถนำ จำนำไว้ออกมาขายทอดตลาดได้ แต่ผู้รับ ชำระมาล่วงเวลาเดือนหนึ่งไปแล้ว
ทรัพย์สินที่จำนำและเป็นไป จำนำต้องมีจดหมายแจ้งเวลาและสถานที่
ตามเงื่อนไขที่กฎหมายกำหนด ซึ่งจะขายทอดตลาดให้ผู้จำนำทราบด้วย
ออกขาย ทอดตลาดได้โดยไม่
ต้องรอคำสั่งศาล 5. เมื่อบังคับจำนำได้เงินเท่าใด 6. ถ้าทรัพย์สินที่จำนำมีหลายสิ่ง
ผู้รับจำนำต้องจดสรรชำระหนี้ให้เสร็จ เพื่อประกันหนี้รายเดียวกัน
สิ้นไปเสียก่อน ถ้ามีเงินเหลือต้องส่ง เจ้าหนี้ผู้รับจำนำจะเลือกเอา
คืนให้แก่ผู้จำนำ ถ้าได้เงินน้อยกว่า
จำนวนค้างชำระ ท่านว่าลูกหนี้ก็ยังคง ทรัพย์สินสิ่งใดออกขายก็ได้ เท่าที่
ต้องรับใช้ในส่วนที่ขาดอยู่นั้น จำเป็นเพื่อชำระหนี้ที่ค้างชำระนั้น

30

การบังคับจำนำ

ตัวอย่างเช่น นายไข่ต้มกู้เงินนางไข่เจียว
10,000 บาท นายไข่ต้มนำนาฬิกาไปจำนำเป็น
ประกัน 2 เรือน เรือนแรกราคา 8,000 บาท
เรือนที่สองราคา 2,000 บาท เมื่อถึงกำหนด
ชำระปรากฏว่านายไข่ต้มคงค้าง ชำระอยู่
1,000 บาท ดังนี้นางไข่เจียวจะนำนาฬิกาเรือน
แรกไปขายทอดตลาดไม่ได้ เนื่องจากเป็นการ
ขายเกินที่จำเป็นเพื่อใช้เงินตามสิทธิของเจ้าหนี้
แต่สามารถนำเรือนที่สองไปขายทอดตลาดได้

3018

ความระงับสิ้นไป 1. เมื่อหนี้ประธานระงับสิ้นไปเพราะเหตุอื่นใดอันมิใช่
แห่งสัญญาจำนำ เหตุอายุความหนี้ตามสัญญาจำนำ อันเป็นหนี้
อุปกรณ์ย่อมระงับสิ้นไปด้วย



2. เมื่อผู้รับจำนำยอมให้ทรัพย์สินจำนำกลับคืนไปสู่
ครอบครองของผู้จำนำ ซึ่งการยอมให้ของจำนำ กลับ
คืนไปแก่ผู้จำนำ จะยอมโดยการหลอกลวงหรือไม่
ก็ตาม ย่อมเป็นการส่งมอบให้ผู้จำนำเอากลับคืนไป

ตัวอย่างเช่น ผู้จำนำไปขโมยทรัพย์กลับมา สัญญา
จำนำไม่ระงับเพราะผู้รับจำนำไม่ได้ยินยอม แต่ถูก
แย่งการครอบครองโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย

32

บทสรุป จำนำ เป็นสัญญาซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่าผู้
จำนำส่งมอบสังหาริมทรัพย์สิ่งหนึ่งให้แก่
บุคคลหนึ่งเรียกว่า ผู้รับจำนำเพื่อเป็นประกัน
การชำระหนี้ทรัพย์สินที่จำนำได้คือ
สังหาริมทรัพย์ทุกชนิด ยกเว้นสังหาริมทรัพย์
ชนิด พิเศษที่กฎหมายให้นำไปจำนอง
ทรัพย์สินที่มีเอกสารตราสาร ความระงับสิ้น
ไปแห่งการจำนำเมื่อหนี้ซึ่งจำนำ เป็นประกัน
อยู่ระงับสิ้นไป และเมื่อผู้รับจำนำยอมมอบ
ทรัพย์สินที่จำนำแก่ผู้จำนำ

33

ความแตกต่างระหว่างสัญญาจำนองและ
สัญญาจำนำ

1 2 34 5

▪1. ทรัพย์ที่นำมาค้ำประกัน ▪2. แบบของสัญญา 3. การส่งมอบทรัพย์ที่ 4. การบังคับทรัพย์ที่ 5. ความรับผิดของลูกหนี้ที่
สัญญาจำนอง สัญญาจำนอง เหลือจากการบังคับทรัพย์ที่
อสังหาริมทรัพย์สังหาริมทรัพย์ ทำเป็นหนังสือและจด ▪นำมาประกัน ▪นำมาประกัน
ชนิดพิเศษ และสังหาริมทรัพย์ซึ่งทะเบียนต่อพนักงานเจ้า สัญญาจำนอง สัญญาจำนอง ▪ประกัน
กฎหมาย กำหนดให้จดทะเบียน หน้าที่ ไม่ต้องส่งมอบทรัพย์ที่ ต้องฟ้องศาลเพื่อขาย สัญญาจำนอง
เป็นการเฉพาะ ลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดในส่วนที่
สัญญาจำนำ ▪จำนอง ▪ทอดตลาด
▪ ▪สัญญาจำนำ ไม่มีแบบกฎหมายกำหนด สัญญาจำนำ สัญญาจำนำ ▪เหลือ
ต้องส่งมอบทรัพย์ที่ ขายทอดตลาดได้เอง สัญญาจำนำ ลูกหนี้ต้อง
สังหาริมทรัพย์ทุกชนิด จำนำ โดยไม่ต้องฟ้องศาล รับผิดในส่วนที่เหลือ

0 834

การจำนอง การจำนำ

ทรัพย์สิน อสังหาริมทรัพย์/สังหาริม สังหาริมทรัพย์
การส่งมอบ ทรัพยชนิดพิเศษ

สถานะ ไม่ต้องส่งมอบทรัพย์สิน ส่งมอบทรัพย์สิน
การฟ้องร้อง
ลูกหนี้/บุคคลภายนอก ลูกหนี้/บุคคลภายนอก
การจดทะเบียน
การบังคับจำนำ ฟ้องร้องบังคับจำนองได้เลย บังคับจำนำได้เลย ขายทอดตลาด (ไม่
ต้องรอคำสั่งศาล)
ขาย ทอดตลาด(ต้องรอคำสั่ง
ศาล)

ทำสัญญา/ต้องจดทะเบียนต่อ ไม่ต้องจดทะเบียนต่อเจ้าหน้าที่
เจ้าหนี้ที่

ต้องฟ้องร้องเพื่อบังคับจำนอง บังคับจำนำได้เลย ไม่ต้องฟ้องร้อง 0358

สาระสำคัญของการทำ
สัญญา มี 3 ประการ


- คู่สัญญา
จะต้องเป็นบุคคลที่มีความสามารถตามกฎหมายกำหนด ที่ไม่ใช่ ผู้เยาว์ คนไร้ความ
สามารถ คนวิกลจริต และคนเสมือนไร้ความสามารถ

- การแสดงเจตนา
จะต้องกระทำโดยสมัครใจ ห้าม ข่มขู่ หรือกรณีที่จะทำให้คู่สัญญานั้นกระทำโดยไม่
สมัครใจสอบ

- วัตถุประสงค์ของสัญญา
คือ การกระทำโดยถูกต้องตรงตามข้อกำหนดของการทำสัญญานั้นๆและสิ่งที่ควร
พึงระวัง คือ ความสามารถตามกำหนดของคู่สัญญา แบบของสัญญา หลักฐานใน
การฟ้องร้องคดี และอายุความ

0 836

บรรณานุกรม

จุลนิติ.(2554). การปฏิรูปกฎหมาย : LAW REFORM. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
REFORM19.PDF(SENATE.GO.TH). (วันที่ค้นข้อมูล : 2565, 6 เมษายน).

เมธา สุพงษ์. (2555). ลักษณะสัญญาจำนอง. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
HTTPS://WWW.GOTOKNOW.ORG/POSTS/301161. (วันที่ค้นข้อมูล : 2565, 27 เมษายน).

DOTPROPERTY. (2561). มาทำความรู้จักกับ “ การจำนอง ” ที่รู้แล้วจะไม่ทำให้คุณนั้นเป็น “ แกะดำ ”.
[ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : HTTPS://WWW.DOTPROPERTY.CO.TH/BLOG. (วันที่ค้นข้อมูล : 2565,
27 เมษายน).

BAANNUT99. (2562). จำนำ ความหมายของ จำนำ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : จำนำ ความหมายของ จำนำ
(BAANNUT99.COM). (วันที่ค้นข้อมูล : 2565, 6 เมษายน).

NOOK SIRIKANDA. (2562). สัญญาค้ำประกันเงินกู้ คืออะไร?. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
HTTPS://PROMOTIONS.CO.TH/. (วันที่ค้นข้อมูล : 2565, 27 เมษายน).

HOMEBK4CASH. (2564).จำนองและจำนำ แตกต่างกันอย่างไร. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : จำนองและจำนำ
แตกต่างกันอย่างไร - HOMEBK4CASH. (วันที่ค้นข้อมูล : 2565, 6 เมษายน).

0 8 37

บรรณานุกรม

HOMEBK4CASH. (2564). สัญญาจำนอง. [ออนไลน์].เข้าถึงได้จาก :
HTTPS://WWW.HOMEBK4CASH.COM. (วันที่ค้นข้อมูล : 2565, 6 เมษายน).

THAIFRANCHISEDOWNLOAD. (2565). สัญญาจำนองที่ดิน. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
HTTP://THAIFRANCHISEDOWNLOAD.COM/DL/GROUP4720110902165739.PDF. วันที่ค้นข้อมูล :
2565, 27 เมษายน).

ทรงยศ ลังการ์พินธุ์, สุนันทา เอกไพศาสกุล และศุภสรณ์ รุ่งโรจน์วุฒิกุล. (2565). ความหมายของสัญญาค้ำประกัน
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : HTTP://WEB.KRISDIKA.GO.TH.
(วันที่ค้นข้อมูล : 2565, 6 เมษายน).

ใยแก้ว ศีลรักษ์. (2565). สัญญาค้ำประกัน. ในเอกสารประกอบการบรรยายหลักทั่วไปเกี่ยวกับสัญญา.
(หน้า198 - 203). กรุงเทพฯ: สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง.

ใยแก้ว ศีลรักษ์. (2565). สัญญาจำนอง. ในเอกสารประกอบการบรรยายหลักทั่วไปเกี่ยวกับสัญญา.
(หน้า204 -212). กรุงเทพฯ: สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง.

ใยแก้ว ศีลรักษ์. (2565). สัญญาจำนำ. ในเอกสารประกอบการบรรยายหลักทั่วไปเกี่ยวกับสัญญา.
(หน้า214 -221). กรุงเทพฯ: สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง.

0 8 38

รายชื่อ นางสาวกนกพร กลนาม นายกานต์ เณรผึ่ง
สมาชิก 62100334 62100348

นางสาวบูรพา รักพยัคฆ์ นางสาววิภาดา บุญนาค
62100447 62100538

รายชื่อ นายศิรสิทธิ์ ชินตระกูล นางสาวศุภนุช ภาคแก้ว
สมาชิก 62100544 62100555

นายอภิวิชญ์ ชินตระกูล
62100586

THANK YOU!