รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 50 ภำพที่ 33 อัตรำกำรคลอดมีชีพในเด็กและเยำวชน หมำยเหตุ ข้อมูลเปรียบเทียบไตรมำสที่ 2 ของทุกปี ที่มำ : ส ำนักงำนปลัดกระทรวง กระทรวงสำธำรณสุข (3) ร้อยละการตั้งครรภ์ซ้ าในสตรีที่อายุต่ ากว่า 20 ปี ข้อมูลร้อยละกำรตั้งครรภ์ซ้ ำในสตรีที่อำยุต่ ำกว่ำ 20 ปี ในปีพ.ศ. 2563 - 2566 พบว่ำ จังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 ที่มีร้อยละกำรตั้งครรภ์ซ้ ำในสตรีที่อำยุต่ ำกว่ำ 20 ปี มำกที่สุดคือ จังหวัดหนองบัวล ำภูคิดเป็นร้อยละ 21.1 รองลงมำ คือ จังหวัดมหำสำรคำม คิดเป็นร้อย ละ 16.3 และจังหวัดเลย คิดเป็นร้อยละ 14.5 ตำมล ำดับ และจังหวัดที่มีร้อยละกำรตั้งครรภ์ซ้ ำในสตรี ที่อำยุต่ ำกว่ำ 20 ปี น้อยที่สุดคือ จังหวัดหนองคำย คิดเป็นร้อยละ 9.7 เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสี่ ปี พบว่ำ จังหวัดที่มีแนวโน้มกำรตั้งครรภ์ซ้ ำในสตรีที่อำยุต่ ำกว่ำ 20 ปีได้แก่ จังหวัดหนองบัวล ำภู จังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดขอนแก่น และจังหวัดมหำสำรคำม 1.14 1.06 0.30 0.46 0.24 0.95 0.86 0.56 1.26 0.46 0.31 0.59 0.44 1.11 0.74 0.99 1.31 1.19 0.37 0.93 0.61 1.19 0.57 0.95 1.11 0.47 0.81 0.95 27.48 23.23 16.37 15.18 19.25 13.81 12.36 14.71 26.93 20.99 14.33 12.91 32.51 27.99 27.43 20.66 40.99 22.52 20.14 17.53 37.87 31.33 24.53 19.59 27.39 20.00 18.00 25.18 - 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 35.00 40.00 45.00 2563 2565 2563 2565 2563 2565 2563 2565 2563 2565 2563 2565 2563 2565 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี อัตราการคลอดมีชีพในเด็กและเยาวชน อัตราการคลอดมีชีพในหญิงอายุ 10-14 ปี อัตราการคลอดมีชีพในหญิงอายุ 15-19 ปี
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 51 ภำพที่ 34 ร้อยละกำรตั้งครรภ์ซ้ ำในสตรีที่อำยุต่ ำกว่ำ 20 ปี ที่มำ : ส ำนักงำนปลัดกระทรวง กระทรวงสำธำรณสุข (4) แม่วัยใสและแม่วัยใสเลี้ยงเดี่ยวที่ได้รับสิทธิ์เงินอุดหนุนเพื่อการเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด ข้อมูลแม่วัยใสและแม่วัยใสเลี้ยงเดี่ยวที่ได้รับสิทธิ์เงินอุดหนุนเพื่อกำรเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด ในปีพ.ศ. 2563 - 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 ในปี พ.ศ. 2565 มีสัดส่วนที่แม่วัยใสและแม่วัยใสเลี้ยงเดี่ยวที่ได้รับสิทธิ์เงินอุดหนุนเพื่อกำรเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด มีจ ำนวน 31,547 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสำมปี พบว่ำ จังหวัดที่อยู่ในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 อัตรำจ ำนวนคนที่ได้รับสิทธิ์เงินอุดหนุนเพื่อกำรเลี้ยงดูเด็กแรกเกิดเพิ่มมำกขึ้น ภำพที่ 35 จ ำนวนแม่วัยใสและแม่วัยใสเลี้ยงเดี่ยวที่ได้รับสิทธิ์เงินอุดหนุนเพื่อกำรเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด ที่มำ : กองส่งเสริมกำรพัฒนำและสวัสดิกำรเด็ก เยำวชน และครอบครัว กรมกิจกำรเด็กและเยำวชน 14.3 12.9 13.4 14.2 11.7 11.2 10.7 16.3 12.2 14.8 12.5 13.8 15.5 19.0 14.6 15.4 14.5 9.2 15.5 9.7 17.0 13.7 19.5 21.1 11.2 11.9 11.6 11.5 - 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 2563 2565 2563 2565 2563 2565 2563 2565 2563 2565 2563 2565 2563 2565 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี ร้อยละการตั ้งครรภ์ซ ้าในสตรีที่อายุต ่ากว่า 20 ปี (หน่วย : ร้อยละ) 19,937 27,936 31,547 - 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 2563 2564 2565 แม่วยัใสและแม่วยัใสเลีย้งเดี่ยวที่ได้รับสิทธิ์เงินอดุหนนุเพอื่การเลีย้งดูเด็กแรกเกิด (หน่วย : คน)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 52 3.1.2.3 ความรุนแรงในเด็กและเยาวชน (1) จ านวนคดีเด็กและเยาวชนที่ถูกด าเนินคดีโดยสถานพินิจฯ ข้อมูลจ ำนวนคดีเด็กและเยำวชนที่ถูกด ำเนินคดีโดยสถำนพินิจฯ ในปี พ.ศ. 2563 - 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 คดีเด็กและเยำวชนชำยที่ด ำเนินคดีในสถำนพินิจ ในปี พ.ศ. 2566 มีจ ำนวน 654 คน คดีเด็กและเยำวชนหญิงที่ด ำเนินคดีในสถำนพินิจ จ ำนวน 62 คน และคดีเด็กและเยำวชนรวมที่ด ำเนินคดีในสถำนพินิจมีจ ำนวนทั้งสิ้น 716 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูล ย้อนหลังสี่ปี พบว่ำ คดีเด็กและเยำวชนที่ถูกด ำเนินคดีโดยสถำนพินิจฯ ในจังหวัดที่อยู่ในเขตพื้นที่ รับผิดชอบของ สสว.5 มีแนวโน้มที่ลดลง ภำพที่ 36 จ ำนวนคดีเด็กและเยำวชนที่ถูกด ำเนินคดีโดยสถำนพินิจฯ ที่มำ : ศูนย์เทคโนโลยีสำรสนเทศ กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยำวชน (2) พฤติกรรมเด็กและเยาวชน และความรุนแรงต่อเด็กและเยาวชน ข้อมูลพฤติกรรมเด็กและเยำวชน และควำมรุนแรงต่อเด็กและเยำวชนในปี พ.ศ. 2563 - 2566 ที่อยู่ในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 พบว่ำ ในปี พ.ศ. 2566 เด็กและเยำวชนที่มีพฤติกรรม ไม่เหมำะสม มีจ ำนวน 372 คน เด็กถูกกระท ำควำมรุนแรงในครอบครัว มีจ ำนวน 118 คน และเด็ก ถูกกระท ำควำมรุนแรงนอกครอบครัว มีจ ำนวน 139 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสี่ปี พบว่ำ เด็กถูกกระท ำควำมรุนแรงนอกครอบครัว มีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้นอย่ำงต่อเนื่อง ซึ่งด้ำนกระท ำควำม รุนแรงร่ำงกำยมำกที่สุด 1,856 1,697 1,383 189 654 145 120 62 2,045 1,842 1,503 716 - 500 1,000 1,500 2,000 2,500 2563 2564 2565 2566 คดีเด็กและเยาวชนที่ถูกด าเนินคดีโดยสถานพินิจฯ(หน่วย : คดี) คดีเด็กและเยาวชน (ชาย) คดีเด็กและเยาวชน (หญิง) คดีเด็กและเยาวชน (รวม)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 53 ตำรำงที่ 6 พฤติกรรมเด็กและเยำวชน และควำมรุนแรงต่อเด็กและเยำวชน ความรุนแรงในเด็กและเยาวชน (หน่วย : คน) ปีฐานข้อมูล ปี 2563 ปี 2564 ปี 2565 ปี 2566 เด็กและเยาวชนที่มีพฤติกรรมไม่เหมาะสม 440 331 321 372 เด็กถูกกระท าความรุนแรงในครอบครัว (รวม) 86 151 141 118 - ด้ำนร่ำงกำย 58 113 99 67 - ด้ำนจิตใจ 11 12 18 33 - ด้ำนเพศ 20 27 23 17 เด็กถูกกระท าความรุนแรงนอกครอบครัว (รวม) 14 36 53 139 - ด้ำนร่ำงกำย 3 22 34 73 - ด้ำนจิตใจ 0 6 6 18 - ด้ำนเพศ 12 10 14 51 ที่มำ : ส ำนักงำนพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์จังหวัด (พมจ.) 3.1.3 เครือข่าย/ สวัสดิการด้านเด็กและเยาวชน (1) เงินสงเคราะห์เด็กในครอบครัวยากจน ข้อมูลเงินสงเครำะห์เด็กในครอบครัวยำกจน ในปี พ.ศ. 2565 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขต รับผิดชอบของ สสว.5 จังหวัดที่ครอบครัวได้รับเงินสงเครำะห์เด็กในครอบครัวยำกจนมำกที่สุด คือ จังหวัดอุดรธำนี จ ำนวน 2,182 คน รองลงมำ คือ จังหวัดร้อยเอ็ด จ ำนวน 1,843 คน จังหวัดที่เด็ก ได้รับเงินสงเครำะห์เด็กในครอบครัวยำกจนมำกที่สุด คือ จังหวัดอุดรธำนีจ ำนวน 2,727 คน รองลงมำ คือ จังหวัดมหำสำรคำม จ ำนวน 2,319 คน ภำพที่37 จ ำนวนครอบครัวและเด็กที่เงินสงเครำะห์เด็กในครอบครัวยำกจน ที่มำ : กองส่งเสริมกำรพัฒนำและสวัสดิกำรเด็ก เยำวชน และครอบครัว กรมกิจกำรเด็กและเยำวชน 987 1,682 1,843 1,835 1,712 854 2,182 1,568 2,319 2,308 2,236 1,936 1,280 2,727 - 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 2565 2565 2565 2565 2565 2565 2565 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี เงินสงเคราะห์เด็กในครอบครัวยากจน (หน่วย : คน) ครอบครัวที่ได้รับเงินสงเคราะห์เด็กในครอบครัวยากจน เด็กที่ได้รับเงินสงเคราะห์เด็กในครอบครัวยากจน
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 54 (2) สภาเด็กและเยาวชน ข้อมูลสภำเด็กและเยำวชน ในปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนสภำเด็กและเยำวชน จ ำนวนทั้งสิ้น 3,059 แห่ง จังหวัดที่มีสภำเด็กและเยำวชนมำก ที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวน 224 แห่ง รองลงมำ จังหวัดอุดรธำนี มีจ ำนวน 201 แห่ง จังหวัดที่มีสภำเด็กและเยำวชนน้อยที่สุด คือ จังหวัดหนองคำย และหนองบัวล ำภูจ ำนวน 67 แห่ง ตำรำงที่ 7 สภำเด็กและเยำวชน สภาเด็กและเยาวชน (หน่วย : แห่ง) จ านวน จังหวัดขอนแก่น 224 จังหวัดมหาสารคาม 156 จังหวัดร้อยเอ็ด 202 จังหวัดเลย 115 จังหวัดหนองคาย 67 จังหวัดหนองบัวล าภู 67 จังหวัดอุดรธานี 201 รวมทั้งสิ้น 1,032 3.2 ด้านสตรีและสถาบันครอบครัว 3.2.1 สถานการณ์ทั่วไปด้านสตรีและสถาบันครอบครัว (1) สัดส่วนประชากรเพศหญิงจ าแนกกลุ่มอายุ ข้อมูลเงินสงเครำะห์เด็กในครอบครัวยำกจน ในปี พ.ศ. 2563 - 2565 พบว่ำ กลุ่มจังหวัด ที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีสัดส่วนประชำกรเพศหญิงจ ำแนกกลุ่มอำยุมำกที่สุด คือ วัยแรงงำนหญิง (15 – 59 ปี) ร้อยละ 65.2 วัยสูงอำยุหญิง 60 ปีขึ้นไป ร้อยละ 20.4 และวัยเด็กหญิง (0 – 14 ปี) ร้อยละ 14.4 เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสำมปี พบว่ำ วัยแรงงำนหญิง (15 – 59 ปี) และ วัยเด็กหญิง (0 – 14 ปี) มีแนวโน้มที่ลดงลง ตรงกันข้ำมกับวัยสูงอำยุหญิง (60 ปีขึ้นไป) มีแนวโน้มที่เพิ่มมำกขึ้น
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 55 ภำพที่ 38 สัดส่วนประชำกรเพศหญิงจ ำแนกกลุ่มอำยุ ที่มำ : ส ำนักบริหำรกำรทะเบียน กรมกำรปกครอง (2) ครอบครัวที่จดทะเบียนสมรส หย่าร้าง และอัตราการหย่าร้าง ข้อมูลเงินสงเครำะห์เด็กในครอบครัวยำกจน ในปี พ.ศ. 2563 - 2565 พบว่ำ กลุ่มจังหวัด ที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 ครอบครัวที่จดทะเบียนสมรส หย่ำร้ำง และอัตรำกำรหย่ำร้ำงมำก ที่สุดคือ จังหวัดอุดรธำนี คิดเป็นร้อยละ 51.2 รองลงมำคือ จังหวัดเลย คิดเป็นร้อยละ 50.4 และ จังหวัดที่ครอบครัวจดทะเบียนสมรส หย่ำร้ำง และอัตรำกำรหย่ำร้ำงน้อยที่สุด คือ จังหวัดมหำสำรคำม คิดเป็นร้อยละ 35.5 ภำพที่39 ครอบครัวที่จดทะเบียนสมรส หย่ำร้ำง และอัตรำกำรหย่ำร้ำง ที่มำ : ส ำนักบริหำรกำรทะเบียน กรมกำรปกครอง 15.3 14.9 14.4 65.8 65.4 65.2 18.4 19.2 20.4 0.4 0.5 - - 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 2563 2564 2565 สัดส่วนประชากรเพศหญิงจ าแนกกลุ่มอายุ (หน่วย : ร้อยละ) วัยเด็กหญิง (0 - 14 ปี) วัยแรงงานหญิง (15 -59 ปี) วัยสูงอายุหญิง (60 ปี ขึ ้นไป) จ าแนกอายุไม่ได้ 48.4 47.3 46.8 42.8 44.5 35.5 46.5 44.7 38.7 43.7 51.2 50.4 54.4 50.9 44.7 45.7 47.0 45.4 49.8 51.8 51.2 - 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี ครอบครัวที่จดทะเบียนสมรส หย่าร้าง และอัตราการหย่าร้าง
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 56 3.2.2 สถานการณ์เชิงประเด็น 3.2.2.1 สตรีกลุ่มเปราะบาง (1) อัตราการว่างงานในสตรี ข้อมูลอัตรำกำรว่ำงงำนในสตรีในปี พ.ศ. ๒๕๖๓ - ๒๕๖๕ เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสี่ปี พบว่ำ อัตรำกำรว่ำงงำนในเพศชำยมีแนวโน้มที่ลดลง ร้อยละ ๑.๐ และอัตรำกำรว่ำงงำนในเพศหญิง มีแนวโน้มที่ลดลง ร้อยละ ๐.๘ ภำพที่40 อัตรำกำรว่ำงงำนในสตรี ที่มำ : กำรส ำรวจภำวะกำรท ำงำนของประชำกร ส ำนักงำนสถิติแห่งชำติ 3.2.2.2 ความรุนแรงในสตรีและครอบครัว ข้อมูลควำมรุนแรงในสตรีและครอบครัว ในปี พ.ศ. 2563 - 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดในเขตรับผิดชอบ ของ สสว.5 ครอบครัวที่มีคนในครอบครัวกระท ำควำมรุนแรงต่อกัน มีจ ำนวน 202 ครอบครัว สตรีที่ถูกท ำร้ำย ร่ำงกำย/จิตใจ มีจ ำนวน 132 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสี่ปี พบว่ำ สตรีที่ถูกล่วงละเมิดทำงเพศมีแนวโน้ม เพิ่มมำกขึ้นอย่ำงต่อเนื่อง ตำรำงที่ 8 ควำมรุนแรงในสตรีและครอบครัว ความรุนแรงในสตรีและครอบครัว (หน่วย : ครอบครัว/ คน) ปีฐานข้อมูล ปี 2563 ปี 2564 ปี 2565 ปี 2566 ครอบครัวที่มีคนในครอบครัวกระท าความรุนแรง ต่อกัน 193 249 301 202 สตรีที่ถูกท าร้ายร่างกาย/ จิตใจ (รวม) 133 186 207 132 - ด้ำนร่ำงกำย 78 142 156 89 - ด้ำนจิตใจ 55 44 51 43 สตรีที่ถูกล่วงละเมิดทางเพศ 1 9 17 43 ที่มำ : ส ำนักงำนพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์จังหวัด (พมจ.) 1.4 1.5 0.8 1.2 1.7 1.0 - 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6 1.8 2563 2564 2565 อัตราการว่างงานในสตรี(หน่วย : ร้อยละ) อัตราการว่างงานในเพศหญิง อัตราการว่างงานในเพศชาย
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 57 3.2.2.3 ความเสมอภาคระหว่างเพศ (1) อัตราแรงงานในระบบหญิงต่อชาย ข้อมูลอัตรำแรงงำนในระบบหญิงต่อชำย ในปี พ.ศ. 2563 - 2565 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีอัตรำแรงงำนในระบบเพศหญิงมีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้น ร้อยละ 49.6 และ อัตรำแรงงำนในระบบเพศชำยมีแนวโน้มที่ลดลง ร้อยละ 50.4 ภำพที่41 อัตรำแรงงำนในระบบหญิงต่อชำย ที่มำ : กำรส ำรวจภำวะกำรท ำงำนของประชำกร ส ำนักงำนสถิติแห่งชำติ (2) สัดส่วนของสตรีที่เป็นสมาชิกของกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ข้อมูลสตรีที่เป็นสมำชิกของกองทุนพัฒนำบทบำทสตรีในปี พ.ศ. 2563 - 2565 พบว่ำ กลุ่ม จังหวัดในเขตรับผิดชอบของ สสว. 5 มีจ ำนวนทั้งสิ้น 2,172,100 คน จังหวัดที่มีจ ำนวนสตรีที่เป็น สมำชิกของกองทุนพัฒนำบทบำทสตรีมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวนทั้งสิ้น 529,510 คน รองลงมำ จังหวัดร้อยเอ็ด มีจ ำนวน 411,825 คน และจังหวัดมหำสำรคำม มีจ ำนวน 353,623 คน ตำรำงที่ 9 สตรีที่เป็นสมำชิกของกองทุนพัฒนำบทบำทสตรี สตรีที่เป็นสมาชิกของกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี(หน่วย : คน) จ านวน จังหวัดขอนแก่น 529,510 จังหวัดมหาสารคาม 353,623 จังหวัดร้อยเอ็ด 411,825 จังหวัดเลย 209,598 จังหวัดหนองคาย 204,524 จังหวัดหนองบัวล าภู 162,591 จังหวัดอุดรธานี 300,429 45.6 46.6 50.4 54.4 53.4 49.6 40.0 42.0 44.0 46.0 48.0 50.0 52.0 54.0 56.0 2563 2564 2565 อัตราแรงงานในระบบหญิงต่อชาย (หน่วย : ร้อยละ) แรงงานในระบบเพศหญิง แรงงานในระบบเพศชาย
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 58 3.2.3 เครือข่าย/ สวัสดิการด้านสตรีและสถาบันครอบครัว ข้อมูลเครือข่ำย/สวัสดิกำรด้ำนสตรีและสถำนบันครอบครัว พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขต รับผิดชอบของ สสว.5 เครือข่ำย/สวัสดิกำรด้ำนสตรีและสถำนบันครอบครัวมำกที่สุด คือ ศูนย์พัฒนำ ครอบครัวในชุมชน (ศพค.) จ ำนวน 914 แห่ง รองลงมำคือ ศูนย์ปฏิบัติกำรเพื่อป้องกันกำรกระท ำ ควำมรุนแรงในครอบครัวระดับต ำบล (ศปก.ต.) มีจ ำนวน 111 แห่ง องค์กรสำธำรณประโยชน์ มีจ ำนวน 66 แห่ง มำตรฐำน ศพค. มีจ ำนวน 50 แห่ง และโรงเรียนครอบครัว จ ำนวน 23 แห่ง ภำพที่ 42 เครือข่ำยด้ำนสตรีและสถำบันครอบครัว ที่มำ : กรมกิจกำรสตรีและสถำบันครอบครัว 914 50 23 66 111 - 200 400 600 800 1,000 ศูนย์พัฒนาครอบครัวในชุมชน (ศพค.) มาตรฐาน ศพค. โรงเรียนครอบครัว องค์กรสาธารณะประโยชน์ ศูนย์ปฏิบัติการเพื่อป้ องกันการกระท าความรุนแรงใน ครอบครัวระดับต าบล (ศปก.ต.) เครือข่ายด้านสตรีและสถาบันครอบครัว (หน่วย : แห่ง)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 59 3.3 ด้านคนพิการ 3.3.1 สถานการณ์ทั่วไปด้านคนพิการ (1) สัดส่วนคนพิการต่อประชากร ข้อมูลสัดส่วนคนพิกำรที่ได้รับกำรจดทะเบียนในปี พ.ศ. 2563 – 2565 พบว่ำ กลุ่มจังหวัด ที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 จ ำนวนคนพิกำรที่ได้รับกำรจดทะเบียนในปี พ.ศ. 2565 มีจ ำนวน ทั้งสิ้น 261,761 คน และสัดส่วนคนพิกำรที่ได้รับกำรจดทะเบียนต่อประชำกร คิดเป็นร้อยละ 3.7 เมื่อ พิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสำมปี พบว่ำ สัดส่วนคนพิกำรที่ได้รับกำรจดทะเบียนมีแนวโน้มที่เพิ่มมำกขึ้น ภำพที่ 43 จ ำนวนและสัดส่วนคนพิกำรที่ได้รับกำรจดทะเบียน ที่มำ : กรมส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำร (2) จ านวนคนพิการจ าแนกตามประเภทความพิการ ข้อมูลจ ำนวนคนพิกำรจ ำแนกตำมประเภทควำมพิกำรในปี พ.ศ. 2563 – 2565 พบว่ำ กลุ่ม จังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีสัดส่วนคนพิกำรจ ำแนกตำมประเภทควำมพิกำรมำกที่สุด คือ พิกำรทำงกำรเคลื่อนไหวหรือทำงร่ำงกำย ร้อยละ 47.5 รองลงมำ คือ พิกำรทำงกำรได้ยินหรือสื่อ ควำมหมำย ร้อยละ 19.7 พิกำรทำงกำรมองเห็น ร้อยละ 11.7 พิกำรทำงจิตใจหรือพฤติกรรม ร้อยละ 8.6 พิกำรทำงสติปัญญำ ร้อยละ 6.6 พิกำรทำงกำรเรียนรู้ร้อยละ 0.7 พิกำรทำงออทิสติก ร้อยละ 0.5 พิกำรมำกกว่ำ 1 ประเภท ร้อยละ 4.6 พิกำรไม่ระบุประเภท ร้อยละ 0.1 เมื่อพิจำรณำ ข้อมูลย้อนหลังสำมปี พบว่ำ จ ำนวนพิกำรที่จ ำนวนคนพิกำรจ ำแนกตำมประเภทควำมพิกำรมีแนวโน้ม เพิ่มมำกขึ้น คือ พิกำรทำงกำรเคลื่อนไหวหรือทำงร่ำงกำย 252,323 256,655 261,761 3.6 3.6 3.7 3.5 3.5 3.6 3.6 3.7 3.7 3.8 246,000 248,000 250,000 252,000 254,000 256,000 258,000 260,000 262,000 264,000 2563 2564 2565 สัดส่วนคนพิการที่ได้รับการจดทะเบียนต่อประชากร จ านวนคนพิการที่ได้รับการจด ทะเบียน (คน) สัดส่วนคนพิการที่ได้รับการจด ทะเบียนต่อประชากร (ร้อยละ)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 60 ภำพที่ 44 สัดส่วนคนพิกำรจ ำแนกตำมประเภทควำมพิกำร ที่มำ : กรมส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำร 3.3.2 สถานการณ์เชิงประเด็น 3.3.2.1 การศึกษาของคนพิการ (1) จ านวนนักเรียนพิการที่เข้าเรียนในโรงเรียนแบบเรียนรวม ข้อมูลจ ำนวนนักเรียนพิกำรที่เข้ำเรียนในโรงเรียนแบบเรียนรวม ในปี พ.ศ. 2565 พบว่ำ กลุ่ม จังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนนักเรียนพิกำรที่เข้ำเรียนในโรงเรียนแบบเรียนรวม จ ำนวนทั้งสิ้น 113,854 คน โดยนักเรียนพิกำรที่เข้ำเรียนในโรงเรียนมำกที่สุด คือ ระดับมัธยมศึกษำ ตอนต้น มีจ ำนวน 17,312 คน รองลงมำ คือ ระดับประถมศึกษำ มีจ ำนวน 96,010 คน และระดับ อนุบำล มีจ ำนวน 532 คน ตำมล ำดับ 12.5 12.1 11.7 20.2 20.0 19.7 46.2 46.7 47.5 8.6 8.7 8.6 6.7 6.7 6.6 0.6 0.6 0.7 0.4 0.5 0.5 4.6 4.6 4.6 0.1 0.3 0.1 - 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 2563 2564 2565 สัดส่วนคนพิการจ าแนกตามประเภทความพิการ (หน่วย : ร้อยละ) ทางการเห็น ทางการได้ยินหรือสื่อความหมาย ทางการเคลื่อนไหวหรือทางร่างกาย ทางจิตใจหรือพฤติกรรม ทางสติปัญญา ทางการเรียนรู้ ทางออทิสติก พิการมากกว่า 1 ประเภท ไม่ระบุ
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 61 ภำพที่45 จ ำนวนนักเรียนพิกำรที่เข้ำเรียนในโรงเรียนแบบเรียนรวม ที่มำ : ส ำนักงำนคณะกรรมกำรกำรศึกษำขั้นพื้นฐำน (2) ร้อยละของคนพิการที่ได้รับการศึกษา ข้อมูลจ ำนวนคนพิกำรได้รับกำรศึกษำในปี พ.ศ. 2563 -2566 เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสี่ปี พบว่ำ คนพิกำรที่ได้รับกำรศึกษำที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีแนวโน้มที่ได้รับกำรศึกษำลดน้อยลง ตำรำงที่ 10 คนพิกำรที่ได้รับกำรศึกษำ คนพิการที่ได้รับการศึกษา ปีฐานข้อมูล ปี 2563 ปี 2564 ปี 2565 ปี 2566 จ านวนคนพิการที่ได้รับการศึกษา 7,243 5,423 6,929 5,938 ที่มำ : ส ำนักงำนพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์จังหวัด (พมจ.) 3.3.2.2 การท างานของคนพิการ (1) จ านวนสถานประกอบการและอัตราส่วนที่ต้องรับคนพิการเข้าท างาน ข้อมูลจ ำนวนสถำนประกอบกำรและอัตรำส่วนที่ต้องรับคนพิกำรเข้ำท ำงำน ในปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนอัตรำส่วนที่ต้องรับคนพิกำรเข้ำท ำงำนมำก ที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวน 323 รำย รองลงมำ ได้แก่ จังหวัดร้อยเอ็ด มีจ ำนวน 147 รำย และ จังหวัดอุดรธำนีมีจ ำนวน 137รำยตำมล ำดับ และจ ำนวนสถำนประกอบกำรที่มีลูกจ้ำง ตั้งแต่ 100คน ขึ้น 532 96,010 17,312 113,854 - - 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 2565 จ านวนนักเรียนพิการที่เข้าเรียนในโรงเรียนแบบรวม (หน่วย : คน) อนุบาล ประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนต้น รวมการศึกษาขั ้นพื ้นฐาน
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 62 ไป จ ำนวนมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวน 91แห่ง รองลงมำ คือ จังหวัดอุดรธำนีมีจ ำนวน 55 รำย รองลงมำ ได้แก่ จังหวัดร้อยเอ็ด มีจ ำนวน 28รำย และจังหวัดมหำสำรคำม 16รำยตำมล ำดับ ภำพที่46 กำรรับคนพิกำรเข้ำท ำงำน ที่มำ : กรมส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำร 91 16 28 12 8 11 55 323 40 147 24 13 27 137 - 100 200 300 400 2566 2566 2566 2566 2566 2566 2566 ขอนแก่นมหาสารคามร้อยเอ็ดเลยหนองคายหนองบัวล าภูอุดรธานี จ านวนสถานประกอบการและอัตราส่วนที่ต้องรับคนพิการเข้าท างาน อัตราส่วนที่ต้องรับคนพิการเข้า ท างาน (ราย) จ านวนสถานประกอบการที่มี ลูกจ้างตั ้งแต่ 100 คน ขึ ้นไป (แห่ง)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 63 (2) สัดส่วนการรับคนพิการเข้าท างาน ข้อมูลสัดส่วนกำรรับคนพิกำรเข้ำท ำงำน 2565 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีสัดส่วนกำรรับคนพิกำรเข้ำท ำงำนมำกที่สุด คือ กำรรับคนพิกำรท ำงำนตำม ม.33 คิดเป็นร้อย ละ 22.9 รองลงมำ คือ สัดส่วนกำรรับคนพิกำรเข้ำงำนที่ไม่ปฏิบัติตำมกฎหมำย คิดเป็นร้อยละ 3.3 กำรให้สัมปทำนฯ ตำม ม.35 และกำรรับคนพิกำรตำม ม.33 และให้สัมปทำนฯ ตำม ม.35 คิดเป็นร้อยละ 1.4 กำรรับคนพิกำรตำม ม.33 และส่งเงินตำม ม.34 คิดเป็นร้อยละ 1.1 ส่งเงินเข้ำ กองทุนฯ ตำม ม.34 คิดเป็นร้อยละ 0.7 ปฏิบัติตำมกฎหมำยแต่ไม่ครบอัตรำส่วน คิดเป็นร้อยละ 0.4 และสัดส่วนที่น้อยที่สุดคือกำรรับคนพิกำร ตำม ม.33 ส่งเงินตำม ม.34 และให้สัมปทำนฯ คิดเป็นร้อย ละ 0.3 ภำพที่ 47 สัดส่วนกำรรับคนพิกำรเข้ำท ำงำน ที่มำ : กรมส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำร 22.9 0.7 1.4 1.1 1.4 - 0.3 0.4 3.3 - 20.0 40.0 รับคนพิการเข้าท างานตาม ม.33 ส่งเงินเข้ากองทุนฯ ตาม ม.34 ให้สัมปทานฯ ตาม ม.35 รับคนพิการตาม ม.33และส่งเงินตาม ม.34 รับคนพิการตาม ม.33และให้สัมปทานฯ ตาม ม.35 ส่งเงินตาม ม.34และให้สัมปทาน ตาม ม.35 รับคนพิการ ตาม ม.33 ส่งเงิน ตาม ม.34และให้สัมปทานฯ … ปฏิบัติตามกฎหมายแต่ไม่ครบอัตราส่วน ไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย สัดส่วนการรับคนเข้าท างาน (หน่วย : ร้อยละ)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 64 3.3.3 เครือข่าย/ สวัสดิการด้านคนพิการ ข้อมูลเครือข่ำยด้ำนคนพิกำร ปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีเครือข่ำยด้ำนคนพิกำรจ ำนวนทั้งหมด 696 แห่ง ได้แก่ ศูนย์บริกำรคนพิกำร มีจ ำนวน 581 แห่ง และองค์กรด้ำนคนพิกำร มีจ ำนวน 115 แห่ง ตำรำงที่ 11 เครือข่ำยด้ำนคนพิกำร เครือข่ายด้านคนพิการ (หน่วย : แห่ง) จ านวน ศูนย์บริการคนพิการ 581 องค์กรด้านคนพิการ 115 รวมทั้งสิ้น 696 ที่มำ : ส ำนักงำนพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์จังหวัด (พมจ.) ข้อมูลสวัสดิกำรด้ำนคนพิกำร ในปี พ.ศ. 2563 – 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขต รับผิดชอบของ สสว.5 มีสวัสดิกำรด้ำนคนพิกำร ได้แก่ กำรให้บริกำรกำยอุปกรณ์ส ำหรับช่วยคนพิกำร มีจ ำนวนทั้งสิ้น 283 คน คนพิกำรที่ได้รับเบี้ยยังชีพ จ ำนวน 253,251 คน ซึ่งมีจ ำนวนที่เพิ่มขึ้น อย่ำงต่อเนื่อง และกำรบริกำรกู้ยืมเงินกองทุนส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำร มีจ ำนวน 2,226 คนเมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสี่ปี พบว่ำ จ ำนวนคนพิกำรที่ได้รับเบี้ยยังชีพมีแนวโน้มที่เพิ่ม มำกขึ้นอย่ำงต่อเนื่อง ตรงกันข้ำมกับสวัสดิกำรด้ำนกำรบริกำรกู้ยืมเงินกองทุนส่งเสริมและพัฒนำ คุณภำพชีวิตคนพิกำรที่มีแนวโน้มลดลง ตำรำงที่ 12 สวัสดิกำรด้ำนคนพิกำร สวัสดิการด้านคนพิการ (หน่วย : คน) ปีฐานข้อมูล ปี 2563 ปี 2564 ปี 2565 ปี 2566 จ านวนการให้บริการกายอุปกรณ์ส าหรับช่วยคน พิการ 216 178 289 283 จ านวนคนพิการที่ได้รับเบี้ยยังชีพ 235,300 245,693 224,279 253,251 การบริการกู้ยืมเงินกองทุนส่งเสริมและพัฒนา คุณภาพชีวิตคนพิการ 2,815 3,380 2,227 2,226 \ที่มำ : ส ำนักงำนพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์จังหวัด (พมจ.)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 65 3.4 ด้านผู้สูงอายุ 3.4.1 สถานการณ์ทั่วไปด้านผู้สูงอายุ (1) จ านวนผู้สูงอายุจ าแนกตามเพศและกลุ่มอายุ ข้อมูลจ ำนวนผู้สูงอำยุจ ำแนกตำมเพศและกลุ่มอำยุ ในปี พ.ศ. 2564 – 2565 พบว่ำ กลุ่ม จังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนผู้สูงอำยุที่มำกที่สุด คือ อำยุ 60 – 69 ปี มีจ ำนวน รวมทั้งสิ้น 780,698 คน รองลงมำผู้สูงอำยุ 70 – 79 ปี มีจ ำนวน 421,221 คน และ ผู้สูงอำยุ 80 ปี ขึ้นไป มีจ ำนวน 165,154 คน ตำมล ำดับ เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสองปี พบว่ำ จ ำนวนผู้สูงอำยุ ในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 มีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น ภำพที่48 จ ำนวนผู้สูงอำยุ ที่มำ : ส ำนักบริหำรกำรทะเบียน กรมกำรปกครอง (2) สัดส่วนผู้สูงอายุต่อประชากร ข้อมูลสัดส่วนผู้สูงอำยุต่อประชำกร ในปี พ.ศ. 2563 – 2565 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขต รับผิดชอบของ สสว.5 มีจังหวัดที่มีจ ำนวนผู้สูงอำยุมำกที่สุด คือ จังหวัดเลย คิดเป็นร้อยละ 19.9 รองลงมำ คือ จังหวัดขอนแก่น และจังหวัดมหำสำรคำม คิดเป็นร้อยละ 19.5 จังหวัดร้อยเอ็ด และ จังหวัดอุดรธำนี คิดเป็นร้อยละ 19.3 จังหวัดหนองคำย คิดเป็นร้อยละ 19.2 และจังหวัดหนองบัวล ำภู คิดเป็นร้อยละ 17.3 เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสองปี พบว่ำ สัดส่วนผู้สูงอำยุต่อประชำกรในเขต พื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 มีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น 749,698 780,196 400,245 421,221 155,441 165,154 - 100,000 200,000 300,000 400,000 500,000 600,000 700,000 800,000 900,000 2564 2565 จ านวนผู้สูงอายุจ าแนกตามเพศและกลุ่มอายุ (หน่วย : คน) ผู้สูงอายุ 60-69 ปี ผู้สูงอายุ 70-79 ปี ผู้สูงอายุ 80 ปี ขึ ้นไป
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 66 ภำพที่49 สัดส่วนผู้สูงอำยุต่อประชำกร ที่มำ : ส ำนักบริหำรกำรทะเบียน กรมกำรปกครอง 3.4.2 สถานการณ์เชิงประเด็น 3.4.2.1 ผู้สูงอายุกลุ่มเปราะบาง (1) ผู้สูงอายุ ติดบ้าน ติดเตียง ติดสังคม ข้อมูลผู้สูงอำยุ ติดบ้ำน ติดเตียง ติดสังคม ในปี พ.ศ. 2563 – 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัด ที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีสัดส่วนผู้สูงอำยุติดสังคม คิดเป็นร้อยละ 95.90 สัดส่วนผู้สูงอำยุ ติดบ้ำน คิดเป็นร้อยละ 3.54 และสัดส่วนผู้สูงอำยุติดเตียง คิดเป็นร้อยละ 0.56 เมื่อพิจำรณำข้อมูล ย้อนหลังสองปี พบว่ำ สัดส่วนผู้สูงอำยุติดบ้ำน และติดเตียง ในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 มีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น และสัดส่วนผู้สูงอำยุติดสังคมมีแนวโน้มลดลง ภำพที่ 50 กำรคัดกรองผู้สูงอำยุติดสังคม ติดบ้ำน ติดเตียง ที่มำ : ส ำนักงำนปลัดกระทรวง กระทรวงสำธำรณสุข 18.2 18.9 19.5 17.9 18.7 19.5 17.9 18.6 19.3 18.3 18.9 19.9 16.3 17.1 18.2 15.8 16.5 17.3 15.6 16.3 19.3 - 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี สัดส่วนผู้สูงอายุต่อประชากร (หน่วย : ร้อยละ) 96.55 96.24 96.13 95.90 3.01 3.26 3.39 3.54 0.44 0.50 0.48 0.56 93% 94% 95% 96% 97% 98% 99% 100% 2563 2564 2565 2566 การคัดกรองผู้สูงอายุติดสังคม ติดบ้าน ติดเตียง (หน่วย : ร้อยละ) ติดสังคม ติดบ้าน ติดเตียง
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 67 (2) ผู้สูงอายุที่อยู่คนเดียว ข้อมูลผู้สูงอำยุที่อยู่คนเดียว ในปี พ.ศ. 2563 – 2564 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขต รับผิดชอบของ สสว.๕ จังหวัดที่ผู้สูงอำยุอยู่คนเดียวมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น คิดเป็นร้อยละ 11.2 รองลงมำ ได้แก่ จังหวัดร้อยเอ็ด คิดเป็นร้อยละ 10.4 และจังหวัดหนองคำย คิดเป็นร้อยละ 8.4 ตำมล ำดับ และจังหวัดที่มีสัดส่วนผู้สูงอำยุที่อยู่คนเดียวน้อยที่สุด คือ จังหวัดหนองบัวล ำภู คิดเป็นร้อย ละ 5.3 เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสองปี พบว่ำ จังหวัดขอนแก่น จังหวัดเลย จังหวัดหนองคำย และ จังหวัดหนองบัวล ำภู เป็นจังหวัดที่มีแนวโน้มของผู้สูงอำยุที่อยู่คนเดียวเพิ่มมำกขึ้น ภำพที่51 ผู้สูงอำยุที่อยู่คนเดียว ที่มำ : กำรส ำรวจภำวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน ส ำนักงำนสถิติแห่งชำติ 3.4.2.2 ความรุนแรงในผู้สูงอายุ ข้อมูลควำมรุนแรงในผู้สูงอำยุในปี พ.ศ. 2563 – 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขต รับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนกำรแจ้งเหตุร้องเรียนควำมรุนแรงที่เกิดขึ้นกับผู้สูงอำยุ ในปีพ.ศ. 2566 มีจ ำนวน 44 ครอบครัว ผู้สูงอำยุที่ถูกท ำร้ำยด้ำนร่ำงกำยและจิตใจ มีจ ำนวน 59 คน เมื่อพิจำรณำ ข้อมูลย้อนหลังสี่ปี พบว่ำ จ ำนวนกำรแจ้งเหตุร้องเรียนควำมรุนแรงกับผู้สูงอำยุมีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น ตำรำงที่ 13 ควำมรุนแรงในผู้สูงอำยุ ความรุนแรงในผู้สูงอายุ (หน่วย : ครอบครัว/ คน) ปีฐานข้อมูล ปี 2563 ปี 2564 ปี 2565 ปี 2566 จ านวนการแจ้งเหตุร้องเรียนความรุนแรงที่เกิด ขึ้นกับผู้สูงอายุ 14 29 43 44 ผู้สูงอายุที่ถูกท าร้ายร่างกาย/ จิตใจ (รวม) 35 56 61 59 - ด้ำนร่ำงกำย 26 42 50 44 - ด้ำนจิตใจ 14 8 9 13 ที่มำ : ส ำนักงำนพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์จังหวัด (พมจ.) 6.8 11.2 8.1 6.6 10.4 10.4 5.6 7.9 6.5 8.4 4.7 5.3 8.1 7.7 - 5.0 10.0 15.0 2563 2564 2563 2564 2563 2564 2563 2564 2563 2564 2563 2564 2563 2564 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี ผู้สูงอายุที่อยู่คนเดียว (หน่วย : ร้อยละ)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 68 3.4.2.3 การท างานของผู้สูงอายุ ข้อมูลผู้สูงอำยุที่กู้ยืมประกอบอำชีพจำกกองทุนผู้สูงอำยุ ในปี พ.ศ. 2565 – 2566 ที่อยู่ ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 พบว่ำ จังหวัดที่ผู้สูงอำยุกู้ยืมประกอบอำชีพจำกกองทุนผู้สูงอำยุ คือ ขอนแก่น มีจ ำนวน 3,213 คน รองลงมำ ได้แก่ จังหวัดหนองคำย มีจ ำนวน 1,916 คน และจังหวัด ที่ผู้สูงอำยุกู้ยืมประกอบอำชีพจำกกองทุนผู้สูงอำยุน้อยที่สุด คือ จังหวัดมหำสำรคำม มีจ ำนวน 1,217 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสองปี พบว่ำ จังหวัดในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีแนวโน้มของ ผู้สูงอำยุที่กู้ยืมประกอบอำชีพจำกกองทุนผู้สูงอำยุเพิ่มมำกขึ้น ภำพที่ 52 ผู้สูงอำยุที่กู้ยืมประกอบอำชีพจำกกองทุนผู้สูงอำยุ ที่มำ : กรมกิจกำรผู้สูงอำยุ 3.4.3 เครือข่าย/ สวัสดิการด้านผู้สูงอายุ (1) ผู้สูงอายุที่ได้รับการสงเคราะห์ในการจัดการงานศพผู้สูงอายุตามประเพณี ข้อมูลผู้สูงอำยุที่ได้รับกำรสงเครำะห์ในกำรจัดกำรงำนศพผู้สูงอำยุตำมประเพณีพบว่ำ จังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 ผู้สูงอำยุที่ได้รับกำรสงเครำะห์ในกำรจัดกำรงำนศพผู้สูงอำยุ ตำมประเพณีคือ จังหวัดอุดรธำนีมีจ ำนวน 3,808 คน รองลงมำ ได้แก่ จังหวัดหนองบัวล ำภู จ ำนวน 2,596 คน และจังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวน 2,027 คน และจังหวัดผู้สูงอำยุที่ได้รับ กำรสงเครำะห์ในกำรจัดกำรงำนศพผู้สูงอำยุตำมประเพณีน้อยที่สุด คือ จังหวัดมหำสำรคำม มีจ ำนวน 1,217 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสองปี พบว่ำ จังหวัดในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 ได้แก่ จังหวัดหนองบัวล ำภู จังหวัดอุดรธำนี มีแนวโน้มของผู้สูงอำยุที่ได้รับกำรสงเครำะห์ในกำร จัดกำรงำนศพผู้สูงอำยุตำมประเพณีเพิ่มมำกขึ้น 1,642 3,213 449 1,217 766 1,789 906 1,585 747 1,916 1,097 1,897 845 1,309 - 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 2565 2566 2565 2566 2565 2566 2565 2566 2565 2566 2565 2566 2565 2566 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี ผู้สูงอายุที่กู้ยืมประกอบอาชีพจากกองทุนผู้สูงอายุ (หน่วย : คน)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 69 ภำพที่53 ผู้สูงอำยุที่ได้รับกำรสงเครำะห์ในกำรจัดกำรงำนศพผู้สูงอำยุตำมประเพณี ที่มำ : กรมกิจกำรผู้สูงอำยุ (2) เครือข่าย/ สวัสดิการด้านผู้สูงอายุ ข้อมูลเครือข่ำย/ สวัสดิกำรด้ำนผู้สูงอำยุ พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของสสว. ข้อมูลคลังปัญญำผู้สูงอำยุ มีจ ำนวนทั้งสิ้น 3,436 คน จังหวัดที่มีข้อมูลคลังปัญญำผู้สูงอำยุมำกที่สุด คือ จังหวัดเลย มีจ ำนวน 564 คน ข้อมูลจ ำนวนศูนย์พัฒนำคุณภำพชีวิต และส่งเสริมอำชีพของ ผู้สูงอำยุ (ศพอส.) มีจ ำนวนทั้งสิ้น 253 แห่ง จังหวัดที่มีจ ำนวนศูนย์พัฒนำคุณภำพชีวิต และส่งเสริม อำชีพของผู้สูงอำยุ (ศพอส.) มำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวน 70 แห่ง และจ ำนวนผู้สูงอำยุ ที่ได้รับเบี้ยยังชีพ มีจ ำนวนทั้งสิ้น 1,291,825 คน จังหวัดที่มีจ ำนวนผู้สูงอำยุที่ได้รับเบี้ยยังชีพมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวน 318,808 คน ตำรำงที่ 14 เครือข่ำย/ สวัสดิกำรด้ำนผู้สูงอำยุ เครือข่าย/ สวัสดิการด้านผู้สูงอายุ(หน่วย : แห่ง/ คน) ปี 2566 ข้อมูลคลังปัญญาผู้สูงอายุ 3,436 - จังหวัดขอนแก่น 421 - จังหวัดมหำสำรคำม 243 - จังหวัดร้อยเอ็ด 92 - จังหวัดเลย 564 - จังหวัดหนองคำย 272 - จังหวัดหนองบัวล ำภู 548 - จังหวัดอุดรธำนี 296 จ านวนศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิต และส่งเสริมอาชีพของผู้สูงอายุ (ศพอส.) 253 - จังหวัดขอนแก่น 70 88 106 2,239 2,027 11 51 1,165 417 57 40 310 185 112 145 3,890 1,281 37 55 1,361 447 27 78 1,928 2,596 68 125 2,460 3,808 - 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 2563 2564 2565 2566 2563 2564 2565 2566 2563 2564 2565 2566 2563 2564 2565 2566 2563 2564 2565 2566 2563 2564 2565 2566 2563 2564 2565 2566 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี ผู้สูงอายุที่ได้รับการสงเคราะห์ในการจัดการงานศพผู้สูงอายุตามประเพณี (หน่วย : คน)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 70 - จังหวัดมหำสำรคำม 23 - จังหวัดร้อยเอ็ด 40 - จังหวัดเลย 22 - จังหวัดหนองคำย 14 - จังหวัดหนองบัวล ำภู 43 - จังหวัดอุดรธำนี 41 จ านวนผู้สูงอายุที่ได้รับเบี้ยยังชีพ 1,291,825 - จังหวัดขอนแก่น 318,808 - จังหวัดมหำสำรคำม 253,354 - จังหวัดร้อยเอ็ด 230,834 - จังหวัดเลย 116,595 - จังหวัดหนองคำย 66,240 - จังหวัดหนองบัว 70,858 - จังหวัดอุดรธำนี 235,136 3.5 ด้านกลุ่มคนเปราะบาง 3.5.1 สถานการณ์ทั่วไปด้านกลุ่มคนเปราะบาง ข้อมูลจ ำนวนคนเร่ร่อน/ไร้ที่อยู่ ในปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนคนเร่ร่อน/ไร้ที่อยู่มำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น จ ำนวน 73 คน รองลงมำ คือ จังหวัดอุดรธำนี จ ำนวน 26 คน และจังหวัดที่มีจ ำนวนคนเร่ร่อน/ไร้ที่อยู่น้อยที่สุด คือ จังหวัดมหำสำรคำม และจังหวัด มหำสำรคำม จ ำนวน 5 คน ภำพที่ 54 จ ำนวนคนเร่ร่อน/ ไร้ที่อยู่ ที่มำ : สถิติกำรส ำรวจข้อมูลแจงนับ คนไร้บ้ำน Homeless ONC 2023 73 5 11 10 9 5 26 - 20 40 60 80 2566 2566 2566 2566 2566 2566 2566 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี จ านวนคนเร่ร่อน/ ไร้ที่อยู่
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 71 ข้อมูลจ ำนวนผู้แสดงควำมสำมำรถ ในปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.๕ มีจ ำนวนผู้แสดงควำมสำมำรถทั้งสิ้น 1,269 คน จังหวัดที่มีผู้แสดงควำมสำมำรถมำกที่สุด คือ จังหวัด ขอนแก่น มีจ ำนวน 475 คน รองลงมำ ได้แก่ จังหวัดร้อยเอ็ด มีจ ำนวน 312 คน จังหวัดอุดรธำนี มีจ ำนวน 245 คน ตำมล ำดับ และจังหวัดที่มีจ ำนวนผู้แสดงควำมสำมำรถน้อยที่สุด คือ จังหวัดมหำสำรคำม จ ำนวน 41 คน ตำรำงที่ 15 จ ำนวนผู้แสดงควำมสำมำรถ จ านวนผู้แสดงความสามารถ (หน่วย : คน) จ านวน ปี 2566 จังหวัดขอนแก่น 475 จังหวัดมหาสารคาม 41 จังหวัดร้อยเอ็ด 312 จังหวัดเลย 54 จังหวัดหนองคาย 47 จังหวัดหนองบัวล าภู 95 จังหวัดอุดรธานี 245 รวม 1,269 3.5.2 เครือข่าย/ สวัสดิการด้านกลุ่มคนเปราะบาง ข้อมูลเครือข่ำย/สวัสดิกำรด้ำนกลุ่มคนเปรำะบำง ในปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขต รับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนผู้แสดงควำมสำมำรถทั้งสิ้น 1,269 คน จังหวัดที่มีผู้แสดงควำมสำมำรถมำก ที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวน 475 คน รองลงมำ ได้แก่ จังหวัดร้อยเอ็ด มีจ ำนวน 312 คน จังหวัด อุดรธำนีและจังหวัดที่มีจ ำนวนผู้แสดงควำมสำมำรถน้อยที่สุด คือ จังหวัดมหำสำรคำม จ ำนวน 41 คน ตำรำงที่ 16 เครือข่ำย/ สวัสดิกำรด้ำนกลุ่มคนเปรำะบำง เครือข่าย/ สวัสดิการด้านกลุ่มคนเปราะบาง (หน่วย : แห่ง/ คน) ปี 2566 จ านวนกองทุนสวัสดิการชุมชน 828 จ านวนบ้านพอเพียงชนบท 3010 จ านวนผู้ได้รับเบี้ยยังชีพผู้ป่วยเอดส์ 12,869 3.6 ภาคีเครือข่าย/ สวัสดิการสังคม (1) อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ข้อมูลอำสำสมัครพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์(อพม.) ปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่ อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 ที่มีจ ำนวน อพม. มำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวน 13,983 คน รองลงมำ คือ จังหวัดร้อยเอ็ด มีจ ำนวน 11,909 คน โดยจังหวัดที่มีร้อยละของกำรบรรลุเป้ำหมำยมำกที่สุด คือ
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 72 ร้อยเอ็ด คิดเป็นร้อยละ 141.3 ตำมจ ำนวนเป้ำหมำย มีจ ำนวน 8,431 คน รองลงมำ คือ จังหวัดหนองคำย มีร้อยละของกำรบรรลุเป้ำหมำย คิดเป็นร้อยละ 123.2 คน ตำมจ ำนวนเป้ำหมำย มีจ ำนวน 3,361 คน ภำพที่ 55 อำสำสมัครพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ต่อครัวเรือน ที่มำ : ระบบทะเบียนอำสำสมัครพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ (2) ภาคีเครือข่าย/ สวัสดิการสังคม ข้อมูลภำคีเครือข่ำย/ สวัสดิกำรสังคม ปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนองค์กรสวัสดิกำรชุมชน ตำม พ.ร.บ. ส่งเสริมกำรจัดสวัสดิกำรสังคม จ ำนวน 679 แห่งองค์กร สำธำรณประโยชน์ ตำม พ.ร.บ. ส่งเสริมกำรจัดสวัสดิกำรสังคม จ ำนวน 397 แห่ง ตำรำงที่ 17 ภำคีเครือข่ำย/ สวัสดิกำรสังคม ภาคีเครือข่าย/ สวัสดิการสังคม (หน่วย : แห่ง/ คน) ปี 2566 องค์กรสวัสดิการชุมชน ตาม พ.ร.บ. ส่งเสริมการจัดสวัสดิการสังคม 679 องค์กรสาธารณประโยชน์ ตาม พ.ร.บ. ส่งเสริมการจัดสวัสดิการสังคม 397 12,971 6,371 8,431 3,754 3,361 3,401 9,399 13,983 2,886 11,909 3,771 4,141 2,851 4,893 107.8 45.3 141.3 100.5 123.2 83.8 52.1 - 50.0 100.0 150.0 2566 2566 2566 2566 2566 2566 2566 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี - 5,000 10,000 15,000 อาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ปี 2566 (หน่วย : คน) เป้ าหมาย จ านวนอาสาสมัครพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ปี 2566 ร้อยละของการบรรลุเป้ าหมาย
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 73 ส่วนที่ 4 สถานการณ์เชิงประเด็นทางสังคมและสถานการณ์เร่งด่วน (Hot Issues) ในระดับกลุ่มจังหวัด 4.1 สถานการณ์เชิงประเด็นในระดับพื้นที่ 4.1.1 สถานการณ์กลุ่มเปราะบางรายครัวเรือน ข้อมูลสถำนกำรณ์กลุ่มเปรำะบำงตำมฐำนข้อมูลระบบกำรพัฒนำคนแบบชี้เป้ำ TPMAP ในกลุ่มจังหวัด เขตรับผิดชอบของ สสว.5 พบว่ำ จ ำนวนคนเปรำะบำงทั้งสิ้น 30,701 คน โดยปัญหำที่กลุ่มเปรำะบำงพบมำก ที่สุด ได้แก่ด้ำนรำยได้ จ ำนวน 17,280 คน รองลงมำ ด้ำนกำรศึกษำ 7,200 คน ด้ำนสุขภำพ จ ำนวน 5,393 คน ด้ำนควำมเป็นอยู่ จ ำนวน 4,719 คน และด้ำนกำรเข้ำถึงบริกำรภำครัฐ จ ำนวน 39 คน ตำมล ำดับ ตำรำงที่ 18 กลุ่มเปรำะบำงตำมฐำนข้อมูลระบบกำรพัฒนำคนแบบชี้เป้ำ TPMAP กลุ่มเปราะบาง ปี 2566 จ านวนคนเปราะบาง 30,701 - ด้ำนควำมเป็นอยู่ 4,719 - ด้ำนกำรศึกษำ 7,200 - ด้ำนสุขภำพ 5,393 - ด้ำนรำยได้ 17,280 - ด้ำนกำรเข้ำถึงบริกำรภำครัฐ 39 ข้อมูลสถำนกำรณ์กลุ่มเปรำะบำงตำมฐำนข้อมูลระบบข้อมูลครัวเรือนเปรำะบำง ในกลุ่มจังหวัดเขต รับผิดชอบของ สสว.5 พบว่ำ จ ำนวนคนเปรำะบำงทั้งสิ้น 116,515 ครัวเรือน ครัวเรือนที่อยู่อำศัยไม่มั่นคง มีจ ำนวน 6,628 คน ระดับควำมเปรำะบำงของครัวเรือนมำกที่สุด คือ ระดับที่2 ครัวเรือนที่มีรำยได้น้อย และ มีบุคคลที่อยู่ในภำวะพึ่งพิง 1-2 คน มีจ ำนวน 69,773 ครัวเรือน รองลงมำ คือ ระดับที่ 1 ครัวเรือนที่มีรำยได้ เฉลี่ยต่อคนต่อปีไม่เกิน 100,000 บำท มีจ ำนวน 43,496 ครัวเรือน ตำรำงที่ 18 ข้อมูลครัวเรือนเปรำะบำงระบบสมุดพกครอบครัวอิเล็กทรอนิกส์ MSO ข้อมูลครัวเรือนเปราะบาง ปี 2566 จ านวนครัวเรือนเปราะบาง 116,515 ครัวเรือนที่อยู่อาศัยไม่มั่นคง 6,628 ระดับความเปราะบางของครัวเรือน จ านวน - ระดับ 0 338 - ระดับ 1 43,496 - ระดับ 2 69,773 - ระดับ 3 2,714
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 74 4.1.2 ผลการขับเคลื่อนโครงการพัฒนาคุณภาพชีวิตกลุ่มเปราะบางรายครัวเรือน ผลกำรขับเคลื่อนโครงกำรพัฒนำคุณภำพชีวิตกลุ่มเปรำะบำงรำยครัวเรือน ๕ มิติ (ด้ำนรำยได้ ด้ำน ที่อยู่อำศัย ด้ำนกำรศึกษำ ด้ำนสุขภำพ และด้ำนกำรเข้ำถึงสวัสดิกำรของรัฐ) ส ำนักงำนส่งเสริมและสนับสนุน 5 ด ำเนินกำรขับเคลื่อนโครงกำรพัฒนำคุณภำพชีวิตกลุ่มเปรำะบำงรำยครัวเรือนในปี 2566 ดังต่อไปนี้ 1. กำรบันทึกข้อมูลในระบบ MSO – Logbook ของจังหวัดที่มีกำรบันทึกข้อมูลมำกที่สุด คิดเป็น ร้อยละ 100.00 (จำกค่ำเป้ำหมำย ปี2566) ได้แก่ จังหวัดขอนแก่น จังหวัดมหำสำรคำม จังหวัด เลย และจังหวัดหนองคำย รองลงมำ จังหวัดอุดรธำนี คิดเป็นร้อยละ 99.28 จังหวัดหนองบัวล ำภู คิดเป็นร้อยละ 91.90 และจังหวัดร้อยเอ็ด คิดเป็นร้อยละ 86.38 2. กำรให้ควำมช่วยเหลือ รวมทั้งสิ้น 98,787 ครัวเรือน โดยพบว่ำ จังหวัดที่ให้กำรช่วยเหลือมำกที่สุด 3 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดขอนแก่น จ ำนวน 22,053 ครัวเรือน จังหวัดอุดรธำนี จ ำนวน 20,398 ครัวเรือน และจังหวัดมหำสำรคำม จ ำนวน 18,012 ครัวเรือน ตำมล ำดับ ข้อมูล ณ เดือนสิงหำคม 2566 อุดรธานี 21% ขอนแก่น 22% มหาสารคาม 18% ร้อยเอ็ด 14% เลย 11% หนองคาย 8% หนองบัวล าภู 6% การให้ความช่วยเหลือ
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 75 ข้อมูลตามพื้นที่ 4.2 สถานการณ์ประเด็นเร่งด่วน Hot Issues รำยงำนสถำนกำรณ์พื้นที่ประเด็นเร่งด่วน Hot Issues จังหวัด ข้อมูล ณ วันที่ 31 มีนำคม 2566 สถำนกำรณ์กลุ่มเปรำะบำงกลุ่มจังหวัดในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 จึงสรุปประเด็นเร่งด่วนที่ส ำคัญ ดังนี้ 1. สถำนกำรณ์ผู้สูงอำยุจ ำนวนผู้สูงอำยุ คิดเป็นร้อยละ 23.88 ของประชำกรทั้งหมดในพื้นที่กลุ่ม จังหวัดในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 โดยมีจ ำนวนผู้สูงอำยุ จ ำนวนทั้งสิ้น 1,857,374 คน แบ่งเป็นผู้สูงอำยุติด สังคม จ ำนวน 1,827,487 คน ผู้สูงอำยุติดบ้ำน จ ำนวน 25,787 คน ผู้สูงอำยุติดเตียง จ ำนวน 4,145 คน 2. ควำมรุนแรงในครอบครัว หมำยควำมว่ำ กำรกระท ำใด ๆ โดยมุ่งประสงค์ให้เกิดอันตรำยแก่ร่ำงกำย จิตใจหรือสุขภำพ หรือกระท ำโดยเจตนำในลักษณะที่น่ำจะก่อให้เกิดอันตรำยแก่ร่ำงกำย จิตใจ หรือสุขภำพ ของบุคคลในครอบครัว หรือบังคับหรือใช้อ ำนำจครอบง ำผิดคลองธรรมให้บุคคลในครอบครัวต้องกระท ำกำร ไม่กระท ำกำร หรือยอมรับกำรกระท ำอย่ำงใดอย่ำงหนึ่งโดยมิชอบ แต่ไม่รวมถึงกำรกระท ำโดยประมำท (พรบ. คุ้มครองผู้ถูกกระท ำด้วยควำมรุนแรงในครอบครัว 2549) จำกสถำนกำรณ์ทำงสังคม พบว่ำ กลุ่มจังหวัดในเขต พื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนเหตุกำรณ์ควำมรุนแรงในครอบครัว จ ำนวนทั้งสิ้น 184 ครอบครัว โดย พบว่ำ จังหวัดที่มีควำมรุนแรงในครอบครัวมำกที่สุด ได้แก่ จังหวัดขอนแก่น จังหวัดอุดรธำนี จังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดมหำสำรคำม จังหวัดหนองบัวล ำภู จังหวัดหนองคำย และจังหวัดเลย ตำมล ำดับ 3. เด็กและเยำวชนมีพฤติกรรรมไม่เหมำะสม หมำยถึง เด็กและเยำวชนที่มีพฤติกรรมดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ ติดสำรเสพติดร้ำยแรง มีพฤติกรรมมั่วสุม ติดกำรพนัน มีพฤติกรรมทำงเพศ ฯลฯ จำกสถำนกำรณ์เด็กและเยำวชนที่มีพฤติกรรมไม่ เหมำะสมกลุ่มจังหวัดในเขตพื้นที่รับผิดชอบของสสว.5 จ ำนวนทั้งสิ้น 1,084 คน โดยพบว่ำ จังหวัดอุดรธำนี มีจ ำนวนเด็กและเยำวชนมีพฤติกรรรมไม่เหมำะสมมำกที่สุด รองลงมำ จังหวัด ร้อยเอ็ด จังหวัดหนองบัวล ำภู จังหวัดเลย จังหวัดขอนแก่น จังหวัดหนองคำย และจังหวัดมหำสำรคำม ตำมล ำดับ
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 76 ส่วนที่ 5 การวิเคราะห์แนวโน้มของสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด จำกรำยงำนสถำนกำรณ์ทำงสังคมระดับกลุ่มจังหวัดในเขตพื้นที่รับผิดชอบของส ำนักงำนส่งเสริมและ สนับสนุนวิชำกำร 5 (สสว.5) ประกอบกับระบบสำรสนเทศชุดข้อมูลทำงสังคม กำรวิเครำะห์และสังเครำะห์ งำนวิจัยและงำนวิชำกำรเพื่อกำรจัดท ำข้อเสนอเชิงนโยบำย ซึ่งจัดท ำโดยส ำนักงำนส่งเสริมและสนับสนุน วิชำกำร 1-11 (สสว. 1- 11)1 ระบบมำตรวัดทำงสังคมและดัชนีควำมมั่นคงของมนุษย์ (CHSI) โดยกอง มำตรฐำนกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ รวมถึงข้อมูลทุติยภูมิ นอกจำกนี้ได้ท ำกำรทบทวน วรรณกรรม แนวคิด ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง เพื่อจัดท ำเป็นรำยงำนกำรคำดกำรณ์แนวโน้มของสถำนกำรณ์ทำงสังคม ระดับกลุ่มจังหวัด ในเขตพื้นที่รับผิดชอบของสสว. 5 โดยขอน ำเสนอเฉพำะประเด็นที่ส ำคัญ ดังต่อไปนี้ 1. ด้านเด็กและเยาวชน จ ำนวนเด็กและเยำวชนในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว. 5 ในปี 2565 มีทั้งสิ้น 1,977,333 คน เป็นเพศหญิง 967,182 คน เพศชำย 1,010,151 คน ลดลงจำกปี 2564 ร้อยละ 2.34 เมื่อ จ ำแนกตำมช่วงอำยุของเด็ก จะพบว่ำ ช่วงอำยุ 0 - 5 ปี, อำยุ 6 – 14 ปี, อำยุ 15 – 18 ปี, อำยุ 19 – 24 ปี มีแนวโน้มลดลงในทุกช่วง อำยุ สอดคล้องกับข้อมูลเด็กแรกเกิดที่ พบว่ำ มีแนวโน้มลดลงเช่นกัน (ในปี 2564 จ ำนวน 25,362 คน ลดลง จำกปี 2563 ร้อยละ 4.57, ในปี 2565 จ ำนวน 23,166 คน ลดลงจำกปี 2564 ร้อยละ 8.66) เช่นเดียวกับ ข้อมูลอัตรำกำรคลอดมีชีพในหญิงช่วงอำยุ 10-19 ปี2 มีแนวโน้ม ลดลง นอกจำกนี้ยังพบว่ำกรณีเด็กและเยำวชนที่อำยุต่ ำกว่ำ 15 ปี ที่ตั้งครรภ์มีแนวโน้มไม่แน่นอนเฉลี่ย 169 รำยต่อปี (4 ปี ย้อนหลัง3 ) มีลักษณะเดียวกับสตรีที่มีอำยุต่ ำกว่ำ 20 ปี มีกำร ตั้งครรภ์ซ้ ำมีแนวโน้มไม่แน่นอนเช่นกันโดยมีค่ำเฉลี่ย ร้อยละ 13.89 ต่อปี (4 ปีย้อนหลัง4 ) แสดงถึงภำวะอนำมัยกำรเจริญ 1 ตำมค ำสั่งกระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ที่ 346/2563 เรื่องกำรก ำหนดพื้นที่จังหวัดควำมรับผิดชอบ ของส ำนักงำนส่งเสริมและสนับสนุนวิชำกำร 1-11 2 ระบบฐำนข้อมูลอนำมัยกำรเจริญพันธ์ประเทศไทย. กรมอนำมัย แหล่งที่มำ https://rhdata.anamai.moph.go.th/index.php/familyplanning/familyplanning1. 14 กันยำยน 2566. 3 ปี 2563 จ ำนวน 115 รำย ปี 2564 จ ำนวน 226 รำย ปี 2565 จ ำนวน 132 และปี 2566 จ ำนวน 201 รำย. 4 ปี 2563 ร้อยละ 13.78 ปี 2564 ร้อยละ 13.24 ปี 2565 ร้อยละ 13.95 และปี 2566 ร้อยละ 14.58. 19,937 27,936 31,547 - 20,000 40,000 2563 2564 2565 แม่ วัยใสและแม่วัยใสเลี้ยงเดี่ยวที่ได้รับ สิทธ์ิเงินอุดหนุนเพ่ือการเลีย้งดูเด็กแรก เกิด (หน่ วย : คน)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 77 พันธ์ที่ลดลง จะเห็นได้ว่ำแนวโน้มจ ำนวนเด็กและเยำวชน ลดลง เช่นเดียวกับสถำนกำรณ์ในระดับประเทศ โดย กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ร่วมกับ สถำบันวิจัยเพื่อกำรพัฒนำประเทศไทย (TDRI) แถลง สถำนกำรณ์ทำงสังคมประเด็น5 “วิกฤตเด็กเกิดน้อย ผลกระทบต่อสังคมไทย” ระบุว่ำ อัตรำกำรเกิดที่ลดลงจะ ส่งผลต่อกำรขำดแคลนแรงงำนในอนำคต รวมทั้งเกิดภำวะ พึ่งพิง อันเป็นผลมำจำกกำรเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต ประกอบกับปัจจัยทำงเศษฐกิจ บทบำทอื่นในสังคมและมีส่วน ร่วมในกลุ่มแรงงำน ควำมไม่สมดุลระหว่ำงงำนและครอบครัว ล้วนเป็นสำเหตุท ำให้ประชำชนชะลอกำรมีบุตร ไปด้วย ในขณะที่ครอบครัวที่ได้รับสิทธิ์เงินอุดหนุนเพื่อกำรเลี้ยงดูเด็กแรกเกิดกลับพบว่ำมีแนวโน้มสูงขึ้น6 ในปี 2564 จ ำนวน 27,936 รำย เพิ่มขึ้นจำกปี 2563 ร้อยละ 40 และในปี2565 จ ำนวน 31,547 รำย เพิ่มขึ้นจำก ปี 2564 ร้อยละ 12.93 แสดงให้เห็นว่ำ เด็กที่เกิดในครอบครัวที่มีผลกระทบจำกเรื่องเศรษฐกิจมีแนวโน้มมำก ขึ้น ซึ่งสอดคล้องกับข้อมูลเครือข่ำยท ำงำนด้ำนเด็ก เปิดเผยข้อมูลว่ำ เด็กและเยำวชน ร้อยละ 61.4 อยู่ใน ครอบครัวยำกจน7 โดยที่ในปี 2565 พบว่ำ เด็กที่ ประสบปัญหำทำงสังคมได้รับเงินสงเครำะห์ใน ครอบครัวยำกจนในปี 2565 จ ำนวน 14,374 รำย คิด เป็นเงิน 15,604,000 บำท มีเด็กที่เข้ำรับบริกำรใน บ้ำนพักเด็กและครอบครัวจังหวัดจำกปี 2563 - 2565 มีแนวโน้มลดลง8 แต่กลับเพิ่มสูงขึ้นอีกครั้งในปี 2566 โดยส่วนใหญ่เป็นเด็กในช่วงอำยุ ไม่เกิน 17 ปี เด็กที่อยู่ในครอบครัวอุปถัมภ์ ปี 2565 จ ำนวน 479 ครอบครัว อย่ำงไรก็ดีนอกเหนือจำกเรื่องสิทธิตำมอนุสัญญำว่ำด้วยสิทธิเด็ก9 ในกำรมีชีวิตและกำรอยู่รอด และกำร คุ้มครองทำงสังคมที่กระทรวง พม. ด ำเนินกำรตำมที่กล่ำวมำแล้วนั้น ทุกภำคส่วนควรส่งเสริมเรื่องสิทธิในกำร 5 กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์. 11 มกรำคม 2566. แหล่งที่มำ. https://www.m-society.go.th/news_view.php?nid=34904. 6 ระบบมำตรวัดทำงสังคม. กองมำตรฐำนกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์. กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์. 2566 7 ThaiPBS. แหล่งที่มำ. https://theactive.net/news/welfare-20221121/. 22 พฤศจิกำยน 2565. 8 ปี 2563 จ ำนวน 2,794 รำย ปี 2564 จ ำนวน 1,439 รำย ปี 2565 จ ำนวน 1,022 และปี 2566 จ ำนวน 2,975 รำย. 9 สมัชชำใหญ่สหประชำชำติ. อนุสัญญำว่ำด้วยสิทธิเด็ก เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกำยน 2532. ประเทศไทยเข้ำเป็นภำคีเมื่อวันที่ 27 มีนำคม 2535. 1,856 1,697 1,383 189 145 120 654 62 2,045 1,842 1,503 716 - 1,000 2,000 3,000 2563 2564 2565 2566 คดีเด็กและเยาวชนที่ถูกด าเนินคดีโดยสถานพินิจฯ (หน่วย : คดี) คดีเด็กและเยาวชน (ชาย) คดีเด็กและเยาวชน (หญิง) คดีเด็กและเยาวชน (รวม) 5.6 15.8 16.3 13.1 9.8 18.4 14.8 - 5.0 10.0 15.0 20.0 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี 2565 เด็กที่ตกหล่นจากระบบการศึกษา (หน่วย : ร้อย ละ)
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 78 พัฒนำและสิทธิในกำรมีส่วนร่วมด้วย หำกพิจำรณำในประเด็นทำงสังคมด้ำนเด็กและเยำวชนอื่น ๆ จำกข้อมูล ระบบมำตรวัดทำงสังคมฯ จะพบว่ำ เด็กและเยำวชนมีพฤติกรรมไม่เหมำะสมมีแนวโน้มลดลง แต่อย่ำงไรก็ตำม กำรคุ้มครองและพัฒนำเด็กและเยำวชน ด้ำนกำรเรียนรู้และกำรศึกษำควรให้ควำมส ำคัญเพรำะระดับ กำรศึกษำที่เพิ่มสูงขึ้นส่งผลให้อำชญำกรรมโดยรวมลดลง10 อย่ำงมีนัยส ำคัญทำงสถิติซึ่งล่ำสุดในปี 2565 ใน เขต สสว.5 มีเด็กที่ตกหล่นจำกระบบกำรศึกษำ ร้อยละ 13.4 โดยสรุป จำกสถำนกำรณ์และแนวโน้มในภำพรวม กำรเตรียมกำรรองรับเพื่อคุ้มครองทำงสังคมด้ำน เด็ก11 ต้องด ำเนินกำรใน 4 ประเด็น ได้แก่ 1. เตรียมพร้อมรับมือกับอัตรำกำรเกิด เพื่อสร้ำงสมดุลให้แก่จ ำนวน ประชำกรในแต่ละช่วงวัยให้มีควำมเหมำะสม 2. สร้ำงสังคมและสภำพแวดล้อมให้เกิดกำรแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระหว่ำงเด็กและผู้ใหญ่ 3. ขยำยควำมครอบคลุมของเงินอุดหนุนเพื่อกำรเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด โดยมุ่งสู่ควำมถ้วน หน้ำ 4. มุ่งเน้นกำรลงทุนทำงสังคม เพื่อส่งเสริมพัฒนำกำรเด็กให้เต็มศักยภำพ โดยกำรส่งเสริมให้มีศูนย์เด็ก เล็กก่อนวัยเรียนอย่ำงทั่วถึง 2. ด้านสตรีและครอบครัว ประชำกรเพศหญิงประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ จ ำนวนรวมทั้งสิ้น 33,818,495 คน ซึ่งมำกกว่ำประชำกรเพศชำย จ ำนวน 1,563,086 คน เมื่อเทียบกับข้อมูลจ ำนวนเพศ หญิงใน ปี พ.ศ. 2563 พบว่ำประชำกรเพศหญิงมี จ ำนวนลดลง เป็นจ ำนวน 151,354 คน12สัดส่วน จ ำนวนประชำกรทั้งหมดของกลุ่มจังหวัดในเขต รับผิดชอบของ สสว.5 พบว่ำ มีจ ำนวนรวมทั้งสิ้น 3,663,322 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสำมปี (พ.ศ. 2563 – 2565) พบว่ำ วัยแรงงำนหญิง (15 – 59 ปี) อยู่ที่ร้อยละ 65.2 และวัยเด็กหญิง (0 – 14 ปี) อยู่ที่ร้อยละ 14.4 ซึ่งประชำกรวัยดังกล่ำวมีแนวโน้มที่ลดลง ตรงกันข้ำมกับวัยสูงอำยุหญิง (60 ปีขึ้นไป) อยู่ที่ร้อยละ 20.4 มีแนวโน้มที่เพิ่มมำกขึ้น อันเนื่องจำกกำร 10 รัฐศำนติ เพชรหมู และ ภคพร วัฒนดำรงค์. กำรประชุมวิชำกำรนำเสนอผลงำนวิจัยระดับชำติและนำนำชำติ ครัง้ที่ 15 “Global Goals, Local Actions: Looking Back and Moving Forward 2022” วันที่ 21 มีนำคม พ.ศ. 2565. http://journalgrad.ssru.ac.th/index.php/8thconference/article/view/2708. 11 กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์. 11 มกรำคม 2566. แหล่งที่มำ. https://www.msociety.go.th/news_view.php?nid=34904. 12สถิติประชำกรทำงงกำรทะเบียนรำษฎร กรมกำรปกครอง ณ วันที่ 31 มีนำคม 2566 15.3 14.9 14.4 65.8 65.4 65.2 18.4 19.2 20.4 0.4 0.5 - - 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 2563 2564 2565 สัดส่วนประชากรเพศหญิงจ าแนกกลุ่มอายุ (หน่วย : ร้อยละ) วัยเด็กหญิง (0 -14 ปี) วัยแรงงานหญิง (15 - 59 ปี) วัยสูงอายุหญิง (60 ปี ขึ ้นไป) จ าแนกอายุไม่ได้
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 79 เปลี่ยนแปลงบทบำททำงเพศที่ส่งผลให้ผู้หญิงสำมำรถท ำงำนทำงเศรษฐกิจ พึ่งพำตนเองได้ ขณะที่เพศมี ควำมสัมพันธ์กับกำรเป็นหม้ำยท ำให้ผู้หญิงสูงอำยุมีสัดส่วนที่ต้องอำศัยอยู่คนเดียวเพิ่มมำกขึ้น 2.1 ประเด็นอัตราการว่างงานในเพศหญิง อัตรำกำรว่ำงงำนในเพศหญิง พบว่ำมีแนวโน้มที่ลดลง อยู่ที่ ระดับร้อยละ 0.8 โดยมีสัดส่วนประชำกรเพศหญิงจ ำแนกกลุ่มอำยุ มำกที่สุด คือ วัยแรงงำนหญิง (15 – 59 ปี) เป็นจ ำนวนมำกที่สุด และ พบว่ำเพศหญิงจำกภำระหน้ำที่เดิมที่ต้องดูแลงำนบ้ำน เลี้ยงดูบุตร เริ่มเข้ำมำมีบทบำทในตลำดแรงงำนมำกขึ้น ในฐำนะแรงงำนหรือ ผู้บริโภค บทบำทในกำรหำเลี้ยงครอบครัวและบำงครอบครัวผู้หญิง กลำยเป็นผู้หำเลี้ยงหลัก บำงส่วนถูกเอำรัดเอำเปรียบอยู่กำรรักษำ สิทธิของแรงงำนหญิงจึงต้องมีกำรก ำหนดมำตรกำรขึ้นมำคุ้มครองแรงงำนหญิงเช่น ค่ำตอบแทนที่เท่ำเทียมกัน ส ำหรับคนงำนชำยและหญิงในงำนที่มีค่ำเท่ำกันกำรเลือกปฏิบัติเกี่ยวกับกำรจ้ำงงำนและอำชีพ งำนที่เป็น อันตรำยต่อสุขภำพหรือร่ำงกำย และกำรคุ้มครองหญิงมีครรภ์ เป็นต้น ดังนั้น แรงงำนหญิงจึงได้รับควำม คุ้มครองเป็นพิเศษเพิ่มจำกควำมคุ้มครองกำรใช้แรงงำนทั่วไป13 2.2 ประเด็นอัตราการหย่าร้าง อัตรำกำรหย่ำร้ำงของพื้นที่กลุ่มจังหวัดเขตรับผิดชอบของ สสว.5 ในปี พ.ศ. 2563 – 2565 อยู่ในร้อยละ 50 ซึ่งสำเหตุส ำคัญของกำรเป็นครอบครัวเลี้ยงเดี่ยวนั้นส่วนใหญ่เกิดจำกกำรหย่ำร้ำง กำรถูก ทอดทิ้ง กำรแยกทำง รวมถึงกำรเสียชีวิตของคู่สมรส ซึ่งจ ำนวนครัวเรือนเลี้ยงเดี่ยวของไทยมีมำกขึ้นอย่ำง ต่อเนื่อง และส่วนใหญ่ร้อยละ 73.4 เป็นแม่เลี้ยงเดี่ยว ส่วนครอบครัวที่เป็นพ่อเลี้ยงเดี่ยวมีเพียง 1 ใน 4 ของ 13 ณิชชำ ยิ่งนคร. (2562). ปัญหำทำงกฎหมำยเกี่ยวกับกำรบังคับใช้พระรำชบัญญัติคุ้มครองแรงงำน พ.ศ. 2541 : ศึกษำ เฉพำะกำรใช้แรงงำนหญิงในอ ำเภอเมืองนครศรีธรรมรำช จังหวัดนครศรีธรรมรำช : วำรสำรนำคบุตรปริทรรศน์มหำวิทยำลัย รำชภัฏนครศรีธรรมรำช https://so04.tci-thaijo.org/index.php/nakboot/article/view/170332/137308 48.4 47.3 46.8 42.8 44.5 35.5 46.5 44.7 38.7 43.7 51.2 50.4 54.4 50.9 44.7 45.7 47.0 45.4 49.8 51.8 51.2 - 20.0 40.0 60.0 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี ครอบครัวที่จดทะเบียนสมรส หย่าร้าง และอัตราการหย่าร้าง 1.4 1.5 0.8 1.2 1.7 1.0 - 0.5 1.0 1.5 2.0 2563 2564 2565 อัตราการว่างงานในสตรี(หน่วย : ร้อยละ) อัตราการ ว่างงานในเพศ หญิง อัตราการ ว่างงานในเพศ ชาย
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 80 ครอบครัวเลี้ยงเดี่ยวทั้งหมด14 สตรีจึงต้องพึ่งพำตนเอง นั่นหมำยควำมว่ำ สตรีต้องเป็นเสำหลักให้ทุกคนใน ครอบครัว 3. ด้านครอบครัว สถำนกำรณ์ครอบครัวไทย พบว่ำ ในปี พ.ศ. 2563 มีครัวเรือนข้ำมรุ่น อยู่ที่ร้อยละ 4.7 หำกพิจำรณำ ข้อมูลย้อนหลังจำกปี พ.ศ. 2533 จะพบว่ำมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี จึงมีกำรคำดกำรณ์แนวโน้มว่ำจะมีครัวเรือน ข้ำมรุ่นในปี พ.ศ. 2583 เพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 7.6 และคำดกำรณ์ว่ำ รูปแบบกำรอยู่อำศัยของครอบครัว ในอนำคต คือ กำรที่ครัวเรือนคนเดียวมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นประมำณร้อยละ 13.6 ในอีก 20 ปีข้ำงหน้ำ และ กำรที่ครัวเรือนพ่อ แม่ ลูกมีแนวโน้มลดลง จำกประมำณร้อยละ 53 ในปี 2533 เหลือร้อยละ 21 อีกทั้งด้ำน ครัวเรือนสำมี-ภรรยำ (ไม่มีลูก) มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจำกร้อยละ 4.5 ในปี 2533 เพิ่มขึ้นเป็นประมำณร้อยละ 15.0 ในปี 258315 นอกจำกนี้รำยงำนควำมมั่นคงของมนุษย์ประเทศไทย ปี 256516 พบว่ำภำพรวมจังหวัดในเขต พื้นที่รับผิดชอบของ สสว. 5 มีดัชนีควำมมั่นคงของมนุษย์มิติด้ำนครอบครัวอยู่ที่ 68.91 ซึ่งหมำยควำมว่ำ มีระดับสูง 14 จริยำภรณ์ ปิตำทะสังข์ และคณะ. 2561. รูปแบบกำรด ำเนินชีวิตของครอบครัวแม่เลี้ยงเดี่ยวที่ประสบควำมส ำเร็จ. วำรสำร กำรศึกษำและกำรพัฒนำสังคม 14(1). https://ojs.lib.buu.ac.th/index.php/social/article/view/5304) 15 ภูเบศร์ สมุทรจักร. (2564). รอยร้ำวที่ฐำนรำก…ควำมเปรำะบำงของครอบครัวไทยในอนำคต งำนสื่อสำรองค์กร กอง บริหำรงำนทั่วไป ส ำนักงำนอธิกำรบดี มหำวิทยำลัยมหิดล.จำก https://op.mahidol.ac.th/ga/posttoday-44/ 16 Composite Human Security Index : CHSI. กองมำตรฐำนกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์. หน้ำ XII.
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 81 3.1 อัตราการหย่าร้าง ข้อมูลครอบครัวที่จดทะเบียนสมรส หย่ำร้ำง และอัตรำกำรหย่ำร้ำงมำกที่สุด ในปี พ.ศ. 2563 - 2565 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 ครอบครัวที่จดทะเบียนสมรส หย่ำร้ำง และอัตรำกำรหย่ำ ร้ำงมำกที่สุดคือ จังหวัดอุดรธำนี คิดเป็นร้อยละ 51.2 รองลงมำคือ จังหวัดเลย คิดเป็นร้อยละ 50.4 และจังหวัดที่ครอบครัวจดทะเบียนสมรส หย่ำร้ำง และอัตรำกำรหย่ำร้ำงน้อยที่สุด คือ จังหวัดมหำสำรคำม คิดเป็นร้อยละ 35.5 3.3 ความรุนแรงในครอบครัว ปัญหำควำมรุนแรงในครอบครัว เป็นหนึ่งในประเด็น ปัญหำที่น ำไปสู่อัตรำกำรหย่ำร้ำงที่เพิ่มสูงขึ้ง ปัญหำควำมรุนแรง ในครอบครัว ในปี พ.ศ. 2565 รวมจ ำนวนทั้งสิ้น 2,943 รำย โดย พบว่ำ เป็นควำมรุนแรงประเภท ถูกท ำร้ำยร่ำงกำยมำกที่สุด ส ำหรับกลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบพื้นที่ของ สสว.5 พบว่ำ จังหวัดพื้นที่กำรรับแจ้งกระแสควำมรุนแรงสูงสุด คือ จังหวัด ขอนแก่น จ ำนวน 84 รำย อยู่อันดับที่ 5 ของประเทศ เมื่อ เปรียบเทียบข้อมูล ปี พ.ศ. 2563 ควำมรุนแรงในครอบครัว มีทั้งหมด 2,309 รำย17 จำกสถำนกำรณ์ดังกล่ำว กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ได้เล็งเห็นควำมส ำคัญ ของครอบครัว ในฐำนะที่เป็นสถำบันพื้นฐำนของสังคม ได้มีกำรน ำพระรำชบัญญัติคุ้มครองผู้ถูกกระท ำควำม รุนแรงในครอบครัว พ.ศ. 2550 มำใช้อย่ำงเคร่งครัด อีกทั้งจัดตั้งศูนย์กำรช่วยเหลือและกลไกในกำรเฝ้ำระวัง 17 สถิติสำยด่วน 1300. ศูนย์ช่วยเหลือสังคม 1300 กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ 48.4 47.3 46.8 42.8 44.5 35.5 46.5 44.7 38.7 43.7 51.2 50.4 54.4 50.9 44.7 45.7 47.0 45.4 49.8 51.8 51.2 - 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 2563 2564 2565 ขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด เลย หนองคาย หนองบัวล าภู อุดรธานี ครอบครัวที่จดทะเบียนสมรส หย่าร้าง และอัตราการหย่าร้าง 2309 3111 2943 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 ปี 2563 ปี 2564 ปี 2565 สถิติความรุนแรง
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 82 ป้องกัน แก้ไขปัญหำ และส่งเสริมควำมเข้มแข็งให้กับสถำบันครอบครัว ส ำหรับข้อมูลเครือข่ำย/สวัสดิกำรด้ำน สตรีและสถำนบันครอบครัว พบว่ำ จังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของสสว.5 ในด้ำนเครือข่ำย/สวัสดิกำรด้ำน สตรีและสถำนบันครอบครัวมำกที่สุด คือ ศูนย์พัฒนำครอบครัวในชุมชน (ศพค.) จ ำนวน 914 แห่ง รองลงมำ คือ ศูนย์ปฏิบัติกำรเพื่อป้องกันกำรกระท ำควำมรุนแรงในครอบครัวระดับต ำบล (ศปก.ต.) จ ำนวน 111 แห่ง องค์กรสำธำรณประโยชน์ จ ำนวน 66 แห่ง มำตรฐำน ศพค. จ ำนวน 50 แห่ง และโรงเรียนครอบครัว จ ำนวน 23 แห่ง ดังนั้น จำกกำรสถิติควำมรุนแรงในครอบครัวซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มสูงมำกขึ้นทุกปี หน่วยงำนรัฐ หน่วยงำน เอกชน ภำคประชำชน และหน่วยงำนอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องควรมีมำตรกำรเฝ้ำระวัง และแก้ไขปัญหำ ในระดับประเทศ และในระดับพื้นที่ต่อไปมำกขึ้น โดย กรมกิจกำรสตรีและสถำบันครอบครัวได้ก ำหนดแนวทำง ในกำรป้องกันปัญหำด้วยกำรส่งเสริม พัฒนำ สร้ำงควำมเข้มแข็งให้แก่สถำบันครอบครัว คุ้มครองสวัสดิภำพ บุคคลในครอบครัว และป้องกันแก้ไข คุ้มครอง พิทักษ์สิทธิและจัดสวัสดิกำรสังคม18 4. พิการ ในปี พ.ศ. 2563 – 2565 พบว่ำ มีจ ำนวนคนพิกำร ที่ได้รับกำรจดทะเบียนในปี พ.ศ. 2565 จ ำนวนทั้งสิ้น 261,761 คน สัดส่วนคนพิกำรที่ได้รับกำรจดทะเบียนมี แนวโน้มที่เพิ่มที่เพิ่มมำกขึ้น จำกเดิม เป็นจ ำนวน 5,106 คน ประชำกรผู้พิกำรประเภทควำมพิกำรทำงกำร เคลื่อนไหวหรือทำงร่ำงกำยในปีพ.ศ. 2566 พบว่ำ มีจ ำนวน ทั้งสิ้น 1,112,763 คน ซึ่งเป็นประเภทควำมพิกำรที่มำกที่สุด ข้อมูลจ ำนวนคนพิกำรจ ำแนกตำมประเภทควำม พิกำรในปี พ.ศ. 2563 – 2565 พบว่ำ สัดส่วนประเภทควำมพิกำรที่มำกที่สุด คือ พิกำรทำงกำรเคลื่อนไหวหรือ ทำงร่ำงกำย ร้อยละ 47.5 รองลงมำ คือ พิกำรทำงกำรได้ยินหรือสื่อควำมหมำย ร้อยละ 19.7 พิกำรทำงกำร มองเห็น ร้อยละ 11.7 ตำมล ำดับ เมื่อพิจำรณำข้อมูลดังกล่ำว พบว่ำ จ ำนวนคนพิกำรจ ำแนกตำมประเภท ควำมพิกำรมีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น คือ พิกำรทำงกำรเคลื่อนไหวหรือทำงร่ำงกำย ซึ่งเป็นกลุ่มหนึ่งที่มีข้อจ ำกัด ควำมสำมำรถในกำรประกอบกิจกรรมต่ำงๆ กำรฟื้นฟูสมรรถภำพคนพิกำรจึงเป็นวิธีกำรหนึ่งที่จะช่วยพัฒนำ ศักยภำพและควำมสำมำรถในกำรประกอบกิจกรรมของคนพิกำร นอกจำกนี้สิทธิที่คนพิกำรที่พึงจะได้รับนั้น เป็นไปตำม มำตรำ 20 ในพระรำชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำร พ.ศ. 2550 ซึ่งระบุว่ำ ผู้ พิกำรมีสิทธิเข้ำถึงและใช้ประโยชน์ได้จำกสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกอันเป็นสำธำรณะตลอดจนสวัสดิกำรและควำม 18 กรมกิจกำรสตรีและสถำบันครอบครัว. แนวทำงกำรขับเคลื่อนภำรกิจส ำคัญของส่วนรำชกำรและเทียบเท่ำสู่กำรปฏิบัติ ประจ ำปี 2566. 3 พ.ย. 2565.
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 83 ช่วยเหลืออื่นจำกรัฐ โดยเฉพำะผู้พิกำรทำงกำรเคลื่อนไหวและร่ำงกำย ได้แก่ กำรบริกำรฟื้นฟูสมรรถภำพ โดยกระบวนกำรทำงกำรแพทย์ และค่ำใช้จ่ำยในกำร รักษำพยำบำลค่ำอุปกรณ์ เครื่องช่วยควำมพิกำรและสื่อ ส่งเสริมพัฒนำกำรเพื่อปรับสภำพทำงร่ำงกำย กำรฟื้นฟูสมรรถภำพด้ำนอำชีพ สิ่งอ ำนวยควำมสะดวก เทคโนโลยีเครื่องมือหรืออุปกรณ์น ำทำง เพื่อประโยชน์ในกำรเดินทำง กำรได้รับสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกอันเป็น สำธำรณะ โดยได้รับกำรยกเว้นค่ำบริกำรค่ำธรรมเนียม รวมไปถึงกำรปรับสภำพแวดล้อมที่อยู่อำศัย และสวัสดิกำรอื่นๆ เพื่อให้ผู้พิกำรมีสิทธิสวัสดิกำรอย่ำงทั่วถึงมำกขึ้น19 ประชำกรผู้พิกำรประเทศไทยที่ได้ประกอบอำชีพในวัยท ำงำน ในปีพ.ศ. 2566 พบว่ำ จ ำนวนผู้พิกำร ที่ประกอบอำชีพในวัยท ำงำน (อำยุ 15-59 ปี) มีจ ำนวนทั้งสิ้น 311,259 คนต่อจ ำนวนคนพิกำรวัยท ำงำน เมื่อเปรียบเทียบข้อมูลย้อนหลังสำมปี พบว่ำ จ ำนวนผู้พิกำรที่ประกอบอำชีพ ในปี พ.ศ. 2563 มีจ ำนวนทั้งสิ้น 266,484 คน ปี พ.ศ. 2564 มีจ ำนวนทั้งสิ้น 207,169 คน ซึ่งมีแนวโน้มผู้พิกำรที่ประกอบอำชีพมีจ ำนวนที่เพิ่ม มำกขึ้นจำกสำมปีย้อนหลัง เป็นจ ำนวน 44,775 คน 20จำกกำรศึกษำข้อมูลด้ำนควำมต้องกำรสวัสดิกำรทำง สังคมของผู้พิกำรด้ำนกำรท ำงำนและกำรมีรำยได้ ได้แก่ ต้องกำรให้รัฐสนับสนุนงบประมำณหรือจัดหำแหล่ง เงินทุนกู้ยืมเพื่อน ำไปฟื้นฟูสมรรถภำพคนพิกำร เพื่อให้เพียงพอต่อกำรประกอบอำชีพ ต้องกำรฝึกอำชีพใน สถำนประกอบกำรของรัฐ อย่ำงเหมำะสมกับประเภทควำมพิกำร และตรงกับควำมต้องกำรตลำดแรงงำน และ ต้องกำรให้มีกำรจัดเผยแพร่ประชำสัมพันธ์เกี่ยวกับอำชีพส ำหรับคนพิกำรผ่ำนทำงวิทยุ โทรทัศน์หรือสิ่งพิมพ์ ต่ำงๆ 21 เมื่อแนวโน้มผู้พิกำรที่ประกอบอำชีพมีจ ำนวนเพิ่มมำกขึ้น สิ่งที่ต้องรับมือคือกำรส่งเสริมมำตรกำรจ้ำง งำนตำมพระรำชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำร พ.ศ. 2550 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2556 โดยอธิบำยหลักเกณฑ์กำรท ำงำนและจ้ำงงำนคนพิกำร เพื่อจูงใจให้กับสถำนประกอบกำรมีจ้ำงงำน คนพิกำรมำกขึ้น และให้คนพิกำรได้มีกำรประกอบอำชีพ ได้เห็นคุณค่ำและกำรยอมรับจำกสังคมมำกยิ่งขึ้น จำกสถำนกำรณ์ที่เกิดขึ้น กรมส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำร กระทรวงกำรพัฒนำสังคม และควำมมั่นคงของมนุษย์ หน่วยงำนรัฐและหน่วยงำนเอกชนอื่นๆ ควรมีกำรส่งเสริมและสนับสนุนโอกำส ให้ผู้พิกำรเข้ำถึงสิทธิสวัสดิกำรมำกขึ้น รวมไปถึงพิจำรณำกำรจ่ำยเบี้ยคนพิกำรที่เพิ่มขึ้นตำมจ ำนวนประชำกร อย่ำงทั่วถึง เพิ่มสิทธิประโยชน์กับคนพิกำรและผู้ดูแลคนพิกำรให้ได้รับกำรคุ้มครองอย่ำงครอบคลุมมำกขึ้น ตำมระเบียบคณะกรรมกำรส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำรแห่งชำติ ว่ำด้วยหลักเกณฑ์และวิธีปรับ สภำพแวดล้อมที่อยู่อำศัยให้แก่คนพิกำร กำรมีผู้ช่วยคนพิกำร กำรช่วยเหลือคนพิกำรที่ไม่มีผู้ดูแล และสิทธิของ 19 ปิ่นปินันท์ บัวคลี่. (2557). ควำมต้องกำรกำรฟื้นฟูสมรรถภำพของคนพิกำรทำงกำรเคลื่อนไหวและร่ำงกำย ต ำบลแม่แฝก อ ำเภอสันทรำย จังหวัดเชียงใหม่ จำก http://cmuir.cmu.ac.th/handle/6653943832/45914 20 ธัญพร มัทวำนุกูล.(2566). รำยงำนสถำนกำรณ์คนพิกำร 31 มีนำคม 2566 กรมส่งเสริมและพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำร 21 ชำนนท์ คันธฤทธิ์.(2561). ปัจจัยที่สัมพันธ์กับควำมต้องกำรสวัสดิกำรทำงสังคมของผู้พิกำรในจังหวัดนนทบุรี. วำรสำร รัฐศำสตร์ มหำวิทยำลัยรำชภัฏสวนสุนันทำ (1)1, 13-14
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 84 ผู้ดูแลคนพิกำร พ.ศ. 2552 อีกทั้งยังมีกำรรองรับจ ำนวนคนพิกำรในสถำนคุ้มครอง ศูนย์พัฒนำศักยภำพและ อำชีพคนพิกำร และศูนย์คุ้มครองและดูแลคนพิกำร ให้มีมำตรฐำนและเพียงพอต่อจ ำนวนคนพิกำรที่เพิ่มสูงขึ้น 5. ผู้สูงอายุ ประชำกรสูงอำยุในประเทศไทย ในปี 2564 ประเทศไทยมีประชำกรรวม 66.7 ล้ำนคน ประชำกรสูงอำยุของประเทศไทยได้เพิ่มจ ำนวนขึ้น อย่ำงเร็วม ำก เมื่อ 50 ปีก่อน ประเทศไทย มีผู้สูงอำยุไม่ถึง 2 ล้ำนคน แต่ในปี 2564 จ ำนวน ผู้สูงอำยุ เพิ่มเป็น 12.5 ล้ำนคน หรือคิดเป็นร้อย ละ 19 ของประชำกรทั้งหมด ประเทศไทยได้เข้ำสู่ “สังคมสูงอำยุอย่ำงสมบูรณ์” ตั้งแต่ปี พ.ศ 2565 และคำดกำรณ์แนวโน้มในอีก 20 ปีข้ำงหน้ำ ประชำกรรวมของประเทศไทยจะเพิ่มช้ำลง อัตรำเพิ่มประชำกรจะลดต่ ำจนถึงขั้นติดลบ แต่ประชำกรสูงอำยุจะเพิ่มขึ้นอย่ำงรวดเร็ว ในขณะที่ผู้สูงอำยุ 60 ปีขึ้นไปจะเพิ่มเฉลี่ยร้อยละ 4 ต่อปี ผู้สูงอำยุ วัยปลำย 80 ปีขึ้นไป จะเพิ่มด้วยอัตรำเฉลี่ย ถึงร้อยละ 7 ต่อปี22 5.1 สัดส่วนผู้สูงอายุต่อประชากร ข้อมูลจ ำนวนผู้สูงอำยุที่มีอำยุ 60 ปีขึ้นอยู่ใน เขตรับผิดชอบของ สสว.5 พบว่ำ ในปี พ.ศ. 2565 มี จ ำนวนรวมทั้งสิ้น 2,733,142 คน เพิ่มขึ้นจำกปี พ.ศ. 2564 เป็นจ ำนวน 122,374 คน เมื่อจ ำนวนผู้สูงอำยุ จ ำแนกตำมเพศและกลุ่มอำยุในปี พ.ศ. 2564 – 2565 ที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 พบว่ำ จ ำนวน ผู้สูงอำยุที่มำกที่สุด คือ อำยุ 60 – 69 ปี จ ำนวน 780,698 คน รองลงมำผู้สูงอำยุ 70 – 79 ปี จ ำนวน 421,221 คน และผู้สูงอำยุ 80 ปี ขึ้นไป จ ำนวน 165,154 คน ตำมล ำดับ เมื่อพิจำรณำข้อมูลดังกล่ำว พบว่ำ จ ำนวนผู้สูงอำยุในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 มีแนวโน้มเพิ่ม มำกขึ้น เพื่อรองรับกำรผู้สูงอำยุที่ก ำลังจะเกิดขึ้น ทุกภำคส่วนจึงควรส่งเสริมกิจกรรมส่งเสริมสุขภำพ กำรให้ ประชำชนมีควำมรู้และควำมพร้อมในกำรเตรียมควำมพร้อมก่อนกำรเข้ำสู่วัยผู้สูงอำยุ และด ำเนินกำรตำม 22 มูลนิธิสถำบันวิจัยและพัฒนำผู้สูงอำยุไทย. ๒๕๖๔. รำยงำนสถำนกำรณ์ผู้สูงอำยุไทย พ.ศ. 2564. https://thaitgri.org/?p=40101 96.55 96.24 96.13 95.90 3.01 3.26 3.39 3.54 0.44 0.50 0.48 0.56 90% 95% 100% 2563 2564 2565 2566 การคัดกรองผู้สูงอายุติดสังคม ติดบ้าน ติดเตียง (หน่วย : ร้อยละ) ติดสังคม ติดบ้าน ติดเตียง 749,698 780,196 400,245 155,441 421,221 165,154 - 200,000 400,000 600,000 800,000 1,000,000 2564 2565 จ านวนผู้สูงอายุจ าแนกตามเพศและกลุ่มอายุ (หน่วย : คน) ผู้สูงอายุ 60-69 ปี ผู้สูงอายุ 70-79 ปี ผู้สูงอายุ 80 ปี ขึ ้นไป ภำพที่ 48 จ ำนวนผู้สูงอำยุ ที่มำ : ส ำนักบริหำรกำรทะเบียน กรมกำรปกครอง ภำพที่ 50 กำรคัดกรองผู้สุงอำยุติดสังคม ติดบ้ำน ติดเตียง ที่มำ : ส ำนักงำนปลัดกระทรวง กระทรวงสำธำรณสุข
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 85 ระบบกำรดูแลและคุ้มครองทำงสังคมของผู้สูงอำยุในระดับพื้นที่ โดยสำมำรถด ำเนินกำรให้ครอบคลุมใน 5 มิติ ได้แก่ 1) มิติด้ำนเศรษฐกิจ กำรส่งเสริมให้ผู้สูงอำยุมีรำยได้ที่เพียงพอต่อกำรด ำเนินชีวิต ตลอดจน กำรส่งเสริมกำรออมให้กับกลุ่มเด็ก เยำวชน วัยแรงงำน เพื่อให้เข้ำสู่วัยผู้สูงอำยุอย่ำงมีคุณภำพ 2) มิติต้ำนสังคม ส่งเสริมให้ผู้สูงอำยุที่มีพฤฒพลัง ร่วมขับเคลื่อนงำนด้ำนผู้สูงอำยุในมิติเชิงพื้นที่ โดย อปท. เป็นกลไกหลักในกำรขับเคลื่อนในกำรส่งเสริมกำรร่วมกลุ่มของผู้สูงอำยุ 3) มิติด้ำนสุขภำพ มีกำรส่งเสริมสุขภำพทั้ง 4 มิติ ทั้งด้ำนร่ำงกำย ด้ำนอำรมณ์ ด้ำนสังคม ด้ำนจิต วิญญำณ ในผู้สูงอำยุทุกกลุ่ม (กลุ่มติดสังคม ติดบ้ำน และติดเตียง) และผลักดันให้กำรมี CG (Care Giver), CM (Case Management), อสม. และ อพม. ในพื้นที่เพื่อดูแลผู้สูงอำยุให้มีควำมแข็งแรง ทั้งด้ำนร่ำงกำยและจิตใจ 4) มิติด้ำนสภำพแวดล้อม กำรจัดสภำพแวดล้อมให้เอื้อต่อกำรใช้ชีวิตประจ ำวันของผู้สูงอำยุ ตลอดจน กำรปรับปรุงและซ่อมแชมสภำพที่อยู่อำศัยของผู้สูงอำยุ เพื่อลดอัตรำกำรเกิดอุบัติเหตุที่ไม่พึงประสงค์ 5) มิติด้ำนเทคโนโลยีและนวัตกรรม กำรบูรณำกำรต่อยอด และยกระดับคุณภำพชีวิตทุกมิติแบบองค์ รวม โดยน ำสังคมออนไลน์มำใช้ เช่น กำรแจ้งข่ำวสำร กำรแจ้งเหตุ อีกทั้งขับเคลื่อนโรงเรียนผู้สูงอำยุ และศูนย์ พัฒนำคุณภำพชีวิตและส่งเสริมอำชีพผู้สูงอำยุ (ศพอส.) เพื่อให้เกิดเป็นระบบกำรดูแลและคุ้มครองพิทักษ์สิทธิผู้สูงอำยุ 5.2 ผู้สูงอายุกลุ่มเปราะบาง 5.2.1 ผู้สูงอายุ ติดบ้าน ติดเตียง ติดสังคม ข้อมูลผู้สูงอำยุ ติดบ้ำน ติดเตียง ติดสังคม ในปี พ.ศ. 2563 – 2566 พบว่ำ มีสัดส่วนผู้สูงอำยุติดสังคม คิดเป็นร้อยละ 95.90 สัดส่วนผู้สูงอำยุติดบ้ำน คิดเป็นร้อยละ 3.54 และสัดส่วนผู้สูงอำยุติดเตียง คิดเป็นร้อย ละ 0.56 เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลัง พบว่ำ สัดส่วนผู้สูงอำยุติดบ้ำน และติดเตียง ในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 มีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น และสัดส่วนผู้สูงอำยุติดสังคมมีแนวโน้มลดลง จำกสถำนกำรณ์ดังกล่ำว คำดกำรณ์แนวโน้มของปัญหำเพื่อตอบสนองให้สัมพันธ์กับควำมต้องกำรของผู้สูงอำยุที่ติดบ้ำน ติดเตียง และ ติดสังคม ดังนี้ 5.2.1.1 ผู้สูงอายุติดบ้าน ติดเตียง
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 86 ปัญหำของผู้สูงอำยุติดบ้ำน และติดเตียง23 ด้ำนสุขภำพกำย พบว่ำ ผู้ที่ป่วยติดเตียงมำเป็นเวลำ ยำวนำน ไม่ได้รับกำรบริหำรร่ำงกำย มีโรคประจ ำตัวเป็นโรคเรื้อรัง และครอบครัวไม่สำมำรถดูแลได้เต็มที่ ท ำ ให้ผู้สูงอำยุติดเตียงไม่ได้รับกำรดูแลสุขอนำมัยอย่ำงเหมำะสม ด้ำนสุขภำพจิต พบว่ำ ผู้สูงอำยุติดเตียงขำดกำร เข้ำร่วมท ำกิจกรรมกับคนในสังคม ท ำให้รู้สึกสิ้นหวังในชีวิต ด้ำนสิ่งแวดล้อม พบว่ำ ผู้สูงอำยุติดเตียงที่ญำติไม่ค่อยมีเวลำ ดูแล หรือที่ถูกทอดทิ้งให้อยู่ล ำพัง ลักษณะของที่อยู่อำศัย ไม่ เหมำะสมกับกำรด ำเนินชีวิตของผู้สูงอำยุและเสี่ยงต่อกำรติด เชื้อ ด้ำนเศรษฐกิจ พบว่ำ ผู้สูงอำยุติดเตียงที่ฐำนะยำกจน ต้อง พึ่งพำรำยได้จำกเบี้ยยังชีพผู้สูงอำยุจำกรัฐ ด้ำนสังคม พบว่ำ ผู้สูงอำยุติดเตียงบำงคนที่ไม่มีคนดูแลหรือถูกทอดทิ้งให้อยู่ ล ำพัง รอคอยกำรช่วยเหลือจำกคนในชุมชนและภำครัฐ บำงรำยขำดควำมรู้และควำมเข้ำใจรวมถึงวิธีกำรดูแล ที่ถูกต้อง 5.2.1.1 ผู้สูงอายุที่อยู่คนเดียว ลักษณะกำรอยู่อำศัยของผู้สูงอำยุ พบว่ำ สัดส่วนของผู้สูงอำยุที่อยู่คนเดียวตำมล ำพังในครัวเรือน มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่ำงต่อเนื่อง โดยเพิ่มจำกร้อยละ 3.6 ในปี พ.ศ. 2537 เป็นร้อยละ 12.0 ในปี พ.ศ. 2564 ในขณะที่ผู้สูงอำยุส่วนใหญ่ (ร้อยละ 88.0) ที่ไม่ได้อยู่คนเดียวนั้น อำศัยอยู่กับคู่สมรสตำมล ำพัง มีมำกถึงร้อย ละ 21.1 และอำศัยอยู่กับบุคคลอื่น (รวมทั้ง ที่มีหรือไม่มีคู่สมรสอำศัยอยู่ด้วย) มีร้อยละ 66.9 24 ข้อมูลผู้สูงอำยุที่อยู่คนเดียว ปี พ.ศ. 2563 – 2564 พบว่ำ จังหวัดที่ผู้สูงอำยุอยู่คนเดียวมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น คิดเป็นร้อยละ 11.2 รองลงมำ ได้แก่ จังหวัดร้อยเอ็ด คิดเป็นร้อยละ 10.4 และจังหวัด หนองคำย คิดเป็นร้อยละ 8.4 ตำมล ำดับ เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสองปี พบว่ำ จังหวัดส่วนใหญ่มีแนวโน้ม ของผู้สูงอำยุที่อยู่คนเดียวเพิ่มมำกขึ้น จำกข้อมูลมูลนิธิสถำบันวิจัยและพัฒนำผู้สูงอำยุไทย (2563) ชี้เห็นถึงควำมต้องกำรส ำหรับผู้สูงอำยุที่ อยู่คนเดียวในด้ำนบริกำรและกำรดูแลที่บ้ำนและในชุมชนที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพำะอย่ำงยิ่งผู้สูงอำยุที่ช่วยเหลือ ตัวเองไม่ได้ รวมถึงกำรสนับสนุนโครงสร้ำงพื้นฐำนต่ำงๆ ที่จะเอื้อให้ผู้สูงอำยุที่ยังมีร่ำงกำยแข็งแรงสำมำรถ อยู่ได้ด้วยตัวเอง เพื่อยกระดับคุณภำพชีวิตของผู้สูงอำยุไทยได้อย่ำงเป็นรูปธรรมและเกิดควำมยั่งยืน กำร ซ่อมแซมบ้ำนและปรับปรุงสภำพแวดล้อมจึงมีควำมส ำคัญและต้องด ำเนินกำรอย่ำงต่อเนื่อง 23 วำรสำรกำรพัฒนำชุมชนและคุณภำพชีวิต 10(2): 190 - 200 (2565) 194 | แนวทำงกำรดูแลสุขภำพและพัฒนำคุณภำพ ชีวิตผู้สูงอำยุติดเตียงในชุมชนด้วยกำรแพทย์แผนไทย กรณีศึกษำ ต ำบล บ้ำนดู่ อ ำเภอเมือง จังหวัดเชียงรำย 24 กำรส ำรวจประชำกรสูงอำยุในประเทศไทย พ.ศ. 2564. ส ำนักงำนสถิติแห่งชำติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 87 6. กลุ่มเปราะบาง จำกฐำนข้อมูลระบบสมุดพกครอบครัว อิเ ล็ กท รอนิ ก ส์ MSO – Logbook มี ข้อ มู ล ครัวเรือนเปรำะบำง ในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 ทั้งสิ้น 116,371 ครัวเรือน ซึ่งมีสมำชิก ในครอบครัวที่ประสบปัญหำ จ ำนวน 132,784 คน โดยมีสภำพปัญหำที่พบส่วนใหญ่จัดล ำดับ จำกมำกสุดไปน้อยสุด ได้แก่ 1. ด้ำนรำยได้และ กำรมีงำนท ำ 2. ด้ำนครอบครัว 3. ด้ำนที่อยู่อำศัย 4. ด้ำนสุขภำพ 5. ด้ำนกำรศึกษำ 6. ด้ำนกำรเข้ำถึงสิทธิ 7. ด้ำนควำมรุนแรง ในเบื้องต้น พบว่ำ ประชำชนส่วน ใหญ่ประสบปัญหำด้ำนรำยได้เป็นส่วนมำก เนื่องจำกสมำชิกในครัวเรือนไม่สำมำรถหำรำยได้มำจุนเจือ ครอบครัวตกงำนและได้รับผลกระทบจำกสถำนกำรณ์โรคระบำด โควิด – 19 เมื่อคำดกำรณ์แนวโน้มที่จะเกิดขึ้นในอนำคต โดยจะเห็น ข้อมูลของจ ำนวนผู้ประสบปัญหำทำงสังคมมีจ ำนวนมำก กำรจัดสรร งบประมำณ ในส่วนที่เกี่ยวข้องมีไม่เพียงพอ เช่น ควำมต้องกำรใน กำรซ่อมสร้ำงที่อยู่อำศัย มีจ ำนวนมำก แต่กำรได้รับจัดสรร งบประมำณ มีจ ำนวนจ ำกัด และข้อจ ำกัด ในด้ำนที่ดินที่อยู่อำศัย เนื่องจำกกลุ่มเปรำะบำงไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง ต้องอำศัยที่ดินของผู้อื่นและที่ดินสำธำรณะในกำรพักอำศัย ท ำให้ไม่ เข้ำหลักเกณฑ์ใน ด้ำนกำรช่วยเหลือซ่อม/สร้ำงบ้ำน กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ได้มีด ำเนินงำนและวำงแผนช่วยครัวครัวเรือน เปรำะบำง โดยกำรจัดท ำแผนพัฒนำคุณภำพชีวิตรำยครัวเรือน เป็นกำรจัดประเภทของกำรพัฒนำครัวเรือน ตำมล ำดับควำมเร่งด่วนของกลุ่มเปรำะบำงที่ต้องช่วยเหลือ โดยกำรจัดท ำแผนพัฒนำคุณภำพชีวิตรำยครัวเรือน เป็น 3 ระยะ ได้แก่ แผนพัฒนำคุณภำพชีวิตรำยครัวเรือนระยะเร่งด่วน (ระยะสั้น) เช่น กำรช่วยเหลือทำงด้ำน เครื่อง อุปโภค บริโภคเงินสงเครำะห์ (เงินอุดหนุน) กำรดูแลสุขภำพ และกำรเข้ำถึงสิทธิทั้ง 5 มิติ ได้แก่ ด้ำนรำยได้ สุขภำพ กำรศึกษำ ควำมเป็นอยู่ และกำรเข้ำถึงบริกำรภำครัฐ ที่มำ: ระบบสมุดพกครอบครัวอิเล็กทรอนิกส์ MSO - Logbook ที่มำ: ระบบสมุดพกครอบครัวอิเล็กทรอนิกส์ MSO - Logbook
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 88 แผนพัฒนำคุณภำพชีวิตรำยครัวเรือนระยะกลำง เช่น กำรให้ควำมรู้ กำรฝึกอำชีพ กำรเข้ำถึงโอกำส กำรเข้ำ ร่วมกิจกรรมกลุ่มของชุมชน กำรเข้ำถึงระบบเทคโนโลยีสำรสนเทศ (IT) และกำรปรับสภำพแวดล้อม เป็นต้น แผนพัฒนำคุณภำพชีวิตรำยครัวเรือนระยะยำว เช่น กำรปรับปรุง/ซ่อมแซมที่อยู่อำศัย กำรมีที่ดินท ำ กิน กำรเป็นชุมชนสีเขียว (ปลอดภัย ไม่มีกำรขโมย) และกำรบรรจุแผนกำรพัฒนำคุณภำพชีวิตรำยครัวเรือน ในแผนขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นต้น กำรประสำนงำนร่วมกันในกำรบูรณำกำรข้อมูลกลุ่มเปรำะบำงของแต่ละหน่วยงำน โดยมี 1) กำรจัดตั้งศูนย์ส่งเสริมควำมรับผิดชอบต่อสังคมของภำคธุรกิจ (CSR) เพื่อเป็นกลไกบูรณำกำรควำมร่วมมือ ระหว่ำงภำครัฐ ภำคเอกชน และภำคประชำสังคมในกำรจัดสวัสดิกำรช่วยเหลือประชำชนกลุ่มเปรำะบำง 2) จัดท ำบันทึกควำมร่วมมือ (MOU) กับหน่วยงำนภำคีกำรท ำงำน 7 หน่วยงำน ประกอบด้วย ภำครัฐ ภำคเอกชน ภำควิชำกำร ภำคศำสนำ ภำคสื่อมวลชน ภำคประชำสังคม และภำคประชำชน 3) มีกำรบูรณำ กำรควำมร่วมมือจำกทุกภำคส่วน เพื่อส่งเสริมสนับสนุนให้กลุ่มเปรำะบำงเข้ำถึงบริกำรพื้นฐำนภำครัฐ ด้วย กลไกกำรท ำงำนในทุกระดับตั้งแต่จังหวัด อ ำเภอ ต ำบล
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 89 ส่วนที่ 6 บทสรุปและข้อเสนอแนะ 6.1 บทสรุป ที่ตั้งอาณาเขต ส ำนักงำนส่งเสริมและสนับสนุนวิชำกำร 5 มีเขตพื้นที่รับผิดชอบจ ำนวน 7 จังหวัด ได้แก่ จังหวัด ขอนแก่น จังหวัดมหำสำรคำม และจังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดเลย จังหวัดหนองคำย จังหวัดหนองบัวล ำภู และ จังหวัดอุดรธำนี มีพื้นที่ในเขตรับผิดชอบรวมกัน 54,406.53 ตำรำงกิโลเมตร หรือ คิดเป็น 34,070,772 ไร่ จ านวนประชากร จ ำนวนประชำกรจ ำนวน 7 จังหวัด รวมทั้งสิ้น 7,244,886 คน แบ่งเป็นจ ำนวนเด็กอำยุ 0 – 14 ปี จ ำนวน 1,086,854 คน จ ำนวนวัยแรงงำน 15 – 59 ปี จ ำนวน 4,791,459 คน จ ำนวนวัยสูงอำยุ 60 ปีขึ้นปี จ ำนวน 1,366,571 คน และจ ำนวนวัยที่จ ำแนกอำยุไม่ได้ จ ำนวน 2 คน โดยข้อมูลประชำกร ปี พ.ศ. 2563 – 2565 จ ำนวนสัดส่วนประชำกรวัยเด็ก อำยุ0 – 14 ปี มีจ ำนวนลดลง ร้อยละ 0.8 จ ำนวนสัดส่วนวัยแรงงำน อำยุ 15 – 59 ปี มีจ ำนวนลดลง ร้อยละ 0.5 จ ำนวนสัดส่วน วัยสูงอำยุ อำยุ 60 ปีขึ้นไป มีสัดส่วนจ ำนวน ประชำกรมำกขึ้น คิดเป็นร้อยละ 1.90 จำกข้อมูลดังกล่ำวสรุปได้ว่ำ กลุ่มจังหวัดในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 ได้เข้ำสู่สังคมผู้สูงอำยุโดยสมบูรณ์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2565 ด้านสาธารณสุข กลุ่มจังหวัดในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 มีหน่วยบริกำรสำธำรณสุข จ ำนวนทั้งสิ้น 2,851 แห่ง ข้อมูลบุคลำกรทำงกำรแพทย์ ในปี พ.ศ. 2563 – 2564 พบว่ำ มีสัดส่วนบุคลำกรทำงกำรแพทย์จ ำนวนมำก ที่สุด คือ พยำบำล มีจ ำนวน 218 คน รองลงมำเป็นแพทย์ มีจ ำนวน 39 คน เภสัชกร มีจ ำนวน 17 คน และ ทันตแพทย์ มีจ ำนวน 11 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ บุคลำกรทำงกำรแพทย์มีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น ข้อมูลสำเหตุกำรตำยจำกโรคต่ำงๆ 5 อันดับแรก ในปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ สำเหตุกำรตำยส่วนใหญ่ อันดับที่ 1 คือ โรควัยชรำ อันดับที่ 2 คือ โรคหัวใจล้มเหลวไม่ระบุรำยละเอียด นอกจำกนี้ยังพบว่ำ กำรป่วย เป็นโรคซึมเศร้ำของประชำกรมีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น โดยจังหวัดที่มีกำรป่วยเป็นโรคซึมเศร้ำของประชำกรมำก ที่สุด คือ จังหวัดร้อยเอ็ด รองลงมำเป็น จังหวัดขอนแก่น และจังหวัดอุดรธำนี ตำมล ำดับ ประเด็นด้านเศรษฐกิจ ข้อมูลด้ำนผลิตภัณฑ์จังหวัดต่อหัว (GPP per capital) ในปี พ.ศ. 2560 2562 และ 2564 พบว่ำ กลุ่ม จังหวัดในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 ที่มีผลิตภัณฑ์จังหวัดต่อหัวสูงที่สุดปี2564 ในกลุ่มจังหวัดมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น อยู่ที่ 164,489 บำทต่อปี
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 90 ข้อมูลด้ำนรำยได้และหนี้สินครัวเรือน ในปี พ.ศ. 2562 - 2564 พบว่ำ หนี้สินเฉลี่ยต่อครัวเรือน จ ำนวน 207,329 บำท และรำยได้เฉลี่ยต่อเดือน 22,490 บำท มีแนวโน้มสัดส่วนประเภทหนี้สินเพื่อใช้ท ำธุรกิจ ที่ไม่ใช่ภำคกำรเกษตรเพิ่มมำกขึ้น ในทำงตรงกันข้ำมแนวโน้มสัดส่วนประเภทหนี้สินเพื่อใช้จ่ำยในครัวเรือน และเพื่อใช้ในกำรศึกษำมีแนวโน้มที่ลดลง ในด้ำนครัวเรือนที่มีกำรออมเงินมำกที่สุด พบว่ำ จังหวัดมหำสำรคำม มีครัวเรือนออมเงินมำกที่สุด คิดเป็นร้อยละ 100.00 นอกจำกนี้ยังพบว่ำ กลุ่มจังหวัดเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 ส่วนใหญ่มีแนวโน้มที่ครัวเรือนมีกำรออมเงินในสัดส่วนเพิ่มมำกขึ้น ด้ำนแรงงำน ในปีพ.ศ. 2563 - 2565 พบว่ำ ก ำลังแรงงำนรวมจ ำนวนทั้งสิ้น 3,249,034 คน โดยแบ่งเป็น ประชำกรชำย จ ำนวน 1,752,054 คน ประชำกรหญิง จ ำนวน 1,496,980 คน เมื่อพิจำรณำ ข้อมูล พบว่ำ แนวโน้มจ ำนวนก ำลังแรงงำนประชำกรชำยมีจ ำนวนลดน้อยลง ในทำงตรงกันข้ำมก ำลังแรงงำน ประชำกรหญิงมีจ ำนวนเพิ่มมำกขึ้น และยังพบว่ำสัดส่วนของแรงงำนในระบบมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น คิดเป็นร้อยละ 34.4 และสัดส่วนของแรงงำนนอกระบบมำกที่สุด คือ จังหวัดเลย คิดเป็นร้อยละ 86.9 ข้อมูลอัตรำกำรว่ำงงำน ในปี พ.ศ. 2563 - 2565 พบว่ำ จังหวัดที่มีอัตรำกำรว่ำงงำนมำกที่สุด คือ จังหวัด ขอนแก่น และจังหวัดอุดรธำนีคิดเป็นร้อยละ 1.32 เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ แนวโน้มของอัตรำกำรว่ำงงำน ของประชำกรมีจ ำนวนลดลง ซึ่งสอดคล้องกับจ ำนวนประชำกรแรงงำนหญิง ซึ่งมีจ ำนวนประชำกรเพิ่มมำกขึ้น ด้านการศึกษา ข้อมูลสถำนศึกษำในระบบ นอกระบบ รำยสังกัด ปีกำรศึกษำ 2566 พบว่ำ จังหวัดที่มีสถำนศึกษำมำก ที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น จ ำนวน 1,698 แห่ง ข้อมูลเด็กที่เข้ำถึงระบบกำรศึกษำภำคบังคับ ปีกำรศึกษำ 2566 พบ มีจ ำนวนทั้งสิ้น 525,170 คน จังหวัดที่มีจ ำนวนเด็กเข้ำถึงระบบกำรศึกษำภำคบังคับมำกที่สุด ได้แก่ จังหวัดขอนแก่น จ ำนวน 119,854 คน ข้อมูลปีกำรศึกษำเฉลี่ยของประชำกรอำยุ 15 ปีขึ้นไป ในปี พ.ศ. 2563 – 2564 พบว่ำ ข้อมูลปีกำรศึกษำเฉลี่ยของประชำกรอำยุ 15 ปีขึ้นไป มีร้อยละมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น คิดเป็นร้อยละ 9.0 เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ แนวโน้มปีกำรศึกษำเฉลี่ยของประชำกรอำยุ 15 ปีขึ้นไป จังหวัด ส่วนใหญ่มีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น ส ำหรับกลุ่มเด็กที่มีควำมเสี่ยงด้ำนกำรศึกษำ ข้อมูลในปีพ.ศ. 2565 พบว่ำ มีจ ำนวนเด็กที่ตกหล่นจำก ระบบกำรศึกษำมำกที่สุด คือ จังหวัดหนองบัวล ำภู คิดเป็นร้อยละ 18.4 ข้อมูลเด็กนักเรียนยำกจนและยำกจน พิเศษ ในปีพ.ศ. 2565 พบว่ำ เด็กนักเรียนยำกจนมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น จ ำนวน 18,129 คน และเด็ก นักเรียนยำกจนพิเศษที่มีจ ำนวนมำกที่สุด คือ จังหวัดร้อยเอ็ด จ ำนวน 58,874 คน รองลงมำ ได้แก่ จังหวัด ขอนแก่น จ ำนวน 48,901 คน จังหวัดมหำสำรคำม จ ำนวน 36,450 คน ตำมล ำดับ
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 91 ด้านเด็กและเยาวชน ข้อมูลจ ำนวนเด็กและเยำวชนจ ำแนกกลุ่มอำยุ ในปี พ.ศ. 2564 – 2565 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขต รับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนเด็กและเยำวชน อำยุ 0 - 5 ปี มีจ ำนวน 363,737 คน เด็ก 6 – 14 ปี มีจ ำนวน 723,117 คน เยำวชน อำยุ 15 – 18 ปี มีจ ำนวน 345,214 คน เยำวชน 19 – 24 ปี มีจ ำนวน 545,265 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ สัดส่วนจ ำนวนเด็กและเยำวชนมำกที่สุด คือ ช่วงอำยุ 6 – 14 ปี และสัดส่วนจ ำนวน เด็กและเยำวชนที่มีจ ำนวนน้อยที่สุด คือ ช่วงอำยุ 15 – 18 ปี ซึ่งคำดกำรณ์แนวโน้มในอนำคตว่ำจ ำนวนเด็ก และเยำวชนมีสัดส่วนที่ลดน้อยลง ข้อมูลจ ำนวนและอัตรำเด็กแรกเกิด ในปี พ.ศ. 2564 – 2565 พบว่ำ จังหวัดที่มีจ ำนวนและอัตรำเด็ก แรกเกิดน้อยที่สุด คือ จังหวัดร้อยเอ็ด คิดเป็นร้อยละ - 11.7 ข้อมูลอัตรำส่วนพึ่งพิงวัยเด็ก พบว่ำ จังหวัดเลย มี อัตรำส่วนพึ่งพิงวัยเด็กมำกที่สุด คิดเป็นร้อยละ 24.6 เมื่อพิจำรณำข้อมูล ในปี พ.ศ. 2563 – 2565 พบว่ำ อัตรำส่วนพึ่งพิงวัยเด็กมีแนวโน้มที่ลดลง และข้อมูลอัตรำกำรคลอดมีชีพในเด็กและเยำวชน ในปี พ.ศ. 2563 - 2566 พบว่ำ จังหวัดที่มีอัตรำกำรคลอดมีชีพในเด็กและเยำวชนมำกทที่สุดในช่วงอำยุ 15 – 19 ปี ได้แก่จังหวัด อุดรธำนี คิดเป็นร้อยละ 25.18 เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ อัตรำกำรคลอดมีชีพในเด็กและเยำวชน ช่วงอำยุ 15 – 19 ปี มีแนวโน้มจ ำนวนที่ลดลง ข้อมูลร้อยละกำรตั้งครรภ์ซ้ ำในสตรีที่อำยุต่ ำกว่ำ 20 ปี ในปีพ.ศ. 2563 - 2566 พบว่ำ จังหวัดที่มี ร้อยละกำรตั้งครรภ์ซ้ ำในสตรีที่อำยุต่ ำกว่ำ 20 ปี มำกที่สุด คือ จังหวัดหนองบัวล ำภู คิดเป็นร้อยละ 21.1 เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ จังหวัดที่มีแนวโน้มกำรตั้งครรภ์ซ้ ำในสตรีที่อำยุต่ ำกว่ำ 20 ปีเพิ่มมำกขึ้น ได้แก่ จังหวัดหนองบัวล ำภู จังหวัดร้อยเอ็ด และจังหวัดขอนแก่น ในส่วนของข้อมูลแม่วัยใสและแม่วัยใสเลี้ยงเดี่ยว ที่ได้รับสิทธิ์เงินอุดหนุนเพื่อกำรเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด ในปีพ.ศ. 2563 - 2566 พบว่ำ มีสัดส่วน 31,547 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ อัตรำคนที่ได้รับสิทธิ์เงินอุดหนุนเพื่อกำรเลี้ยงดูเด็กแรกเกิดมีจ ำนวนเพิ่มมำกขึ้น ข้อมูลพฤติกรรมเด็กและเยำวชน และควำมรุนแรงต่อเด็กและเยำวชนในปี พ.ศ. 2563 - 2566 พบว่ำ เด็กและเยำวชนที่มีพฤติกรรมไม่เหมำะสม มีจ ำนวน 372 คน เด็กถูกกระท ำควำมรุนแรงในครอบครัว มีจ ำนวน 118 คน และเด็กถูกกระท ำควำมรุนแรงนอกครอบครัว มีจ ำนวน 139 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ เด็กถูก กระท ำควำมรุนแรงนอกครอบครัว มีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้นอย่ำงต่อเนื่อง โดยเฉพำะด้ำนกระท ำควำมรุนแรง ร่ำงกำยมำกที่สุด ข้อมูลเงินสงเครำะห์เด็กในครอบครัวยำกจน ในปี พ.ศ. 2565 พบว่ำ จังหวัดที่ได้รับเงินสงเครำะห์เด็ก ในครอบครัวยำกจนมำกที่สุด คือ จังหวัดอุดรธำนี จ ำนวน 2,182 คน จังหวัดที่เด็กได้รับเงินสงเครำะห์เด็กใน ครอบครัวยำกจนมำกที่สุด คือ จังหวัดอุดรธำนี จ ำนวน 2,727 คน รองลงมำ คือ จังหวัดมหำสำรคำม จ ำนวน 2,319 คน
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 92 ด้านสตรีและสถาบันครอบครัว สัดส่วนประชำกรเพศหญิงจ ำแนกกลุ่มอำยุมำก ในปี พ.ศ. 2563 - 2565 พบว่ำ วัยแรงงำนหญิง (15 – 59 ปี) และ วัยเด็กหญิง (0 – 14 ปี) มีแนวโน้มที่ลดลง ตรงกันข้ำมกับวัยสูงอำยุหญิง (60 ปีขึ้นไป) มี แนวโน้มที่เพิ่มมำกขึ้น ด้ำนแรงงำน อัตรำกำรว่ำงงำนในสตรี ในปี พ.ศ. ๒๕๖๓ - ๒๕๖๕ พบว่ำ อัตรำกำรว่ำงงำนในเพศชำย มีแนวโน้มที่ลดลง ร้อยละ ๑.๐ และอัตรำกำรว่ำงงำนในเพศหญิงมีแนวโน้มที่ลดลง ร้อยละ 0.8 ข้อมูลควำมรุนแรงในสตรีและครอบครัว ในปี พ.ศ. 2563 - 2566 พบว่ำ มีจ ำนวน 202 ครอบครัว สตรีที่ถูกท ำร้ำยร่ำงกำย/ จิตใจ มีจ ำนวน 132 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ สตรีที่ถูกล่วงละเมิดทำงเพศมี แนวโน้มเพิ่มมำกขึ้นอย่ำงต่อเนื่อง ด้านคนพิการ ข้อมูลสัดส่วนคนพิกำรที่ได้รับกำรจดทะเบียนในปี 2565 มีจ ำนวนทั้งสิ้น 261,761 คน สัดส่วนคน พิกำรที่ได้รับกำรจดทะเบียนต่อประชำกร คิดเป็นร้อยละ 3.7 เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ สัดส่วนคนพิกำรที่ ได้รับกำรจดทะเบียนมีแนวโน้มที่เพิ่มมำกขึ้น และยังพบว่ำมีสัดส่วนประเภทควำมพิกำรที่มีมำกที่สุด คือ พิกำร ทำงกำรเคลื่อนไหวหรือทำงร่ำงกำย ร้อยละ 47.5 รองลงมำ คือ พิกำรทำงกำรได้ยินหรือสื่อควำมหมำย ร้อยละ 19.7 พิกำรทำงกำรมองเห็น ร้อยละ 11.7 ตำมล ำดับ โดย พิกำรทำงกำรเคลื่อนไหวหรือทำงร่ำงกำยมีแนวโน้ม เพิ่มมำกขึ้นมำกที่สุด ด้ำนกำรศึกษำ พบว่ำ ในปี พ.ศ. 2565 มีจ ำนวนนักเรียนพิกำรที่เข้ำเรียนในโรงเรียนแบบเรียนรวม จ ำนวนทั้งสิ้น 113,854 คน ข้อมูลจ ำนวนคนพิกำรได้รับกำรศึกษำในปี พ.ศ. 2563 - 2566 พบว่ำ คนพิกำรที่ ได้รับกำรศึกษำมีแนวโน้มที่ได้รับกำรศึกษำลดน้อยลง ด้ำนแรงงำน จ ำนวนสถำนประกอบกำรที่มีลูกจ้ำง ในปีพ.ศ. 2566 พบว่ำ ตั้งแต่ 100 คน ขึ้นไป โดย จังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวนสถำนประกอบกำรมำกที่สุด จ ำนวน 91 แห่ง และจ ำนวนอัตรำส่วนที่ต้องรับคน พิกำรเข้ำท ำงำนมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวน 323 รำย ข้อมูลสัดส่วนกำรรับคนพิกำรเข้ำท ำงำน 2565 พบว่ำ กำรรับคนพิกำรท ำงำนตำม ม.33 มีมำกที่สุด คิดเป็นร้อยละ 22.9 ข้อมูลสวัสดิกำรด้ำนคนพิกำร ในปี พ.ศ. 2563 – 2566 พบว่ำ มีสวัสดิกำรด้ำนคนพิกำร ได้แก่ กำรให้บริกำรกำยอุปกรณ์ส ำหรับช่วยคน พิกำร มีจ ำนวนทั้งสิ้น 249 คน คนพิกำรที่ได้รับเบี้ยยังชีพ จ ำนวน 253,251 คน และจ ำนวนคนพิกำรที่ได้รับ เบี้ยยังชีพมีแนวโน้มที่เพิ่มมำกขึ้นอย่ำงต่อเนื่อง ด้านผู้สูงอายุ ข้อมูลจ ำนวนผู้สูงอำยุในปี พ.ศ. 2564 – 2565 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนผู้สูงอำยุที่มำกที่สุด คือ อำยุ 60 – 69 ปี มีจ ำนวนทั้งสิ้น 780,698 คน รองลงมำผู้สูงอำยุ 70 – 79 ปี มีจ ำนวน 421,221 คน และ ผู้สูงอำยุ 80 ปีขึ้นไป มีจ ำนวน 165,154 คน ตำมล ำดับ จังหวัดที่มีจ ำนวนผู้สูงอำยุ
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 93 มำกที่สุด คือ จังหวัดเลย คิดเป็นร้อยละ 19.9 และจ ำนวนผู้สูงอำยุที่ได้รับเบี้ยยังชีพ มีจ ำนวนทั้งสิ้น 1,291,825 คน โดยจังหวัดขอนแก่น มีผู้สูงอำยุที่ได้รับเบี้ยยังชีพ จ ำนวน 318,808 คน เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ สัดส่วน ผู้สูงอำยุต่อประชำกรกลุ่มจังหวัดในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ สสว.5 มีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น ข้อมูลในปี พ.ศ. 2563 – 2566 พบว่ำ สัดส่วนผู้สูงอำยุติดบ้ำน และติดเตียง ในเขตพื้นที่รับผิดชอบ ของ สสว.5 มีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น และสัดส่วนผู้สูงอำยุติดสังคมมีแนวโน้มลดลง ข้อมูลผู้สูงอำยุที่อยู่คนเดียว ในปี พ.ศ. 2563 – 2564 พบว่ำ จังหวัดที่ผู้สูงอำยุอยู่คนเดียวมำกที่สุด คือ จังหวัดขอนแก่น คิดเป็นร้อยละ 11.2 รองลงมำ ได้แก่ จังหวัดร้อยเอ็ด คิดเป็นร้อยละ 10.4 และจังหวัดหนองคำย คิดเป็นร้อยละ 8.4 ตำมล ำดับ เมื่อพิจำรณำข้อมูล พบว่ำ จังหวัดขอนแก่น จังหวัดเลย จังหวัดหนองคำย และจังหวัดหนองบัวล ำภู เป็นจังหวัดที่มีแนวโน้มของผู้สูงอำยุที่อยู่คนเดียวเพิ่มมำกขึ้น ข้อมูลควำมรุนแรงในผู้สูงอำยุในปี พ.ศ. 2563 – 2566 พบว่ำ มีจ ำนวนกำรแจ้งเหตุร้องเรียนควำม รุนแรงที่เกิดขึ้นกับผู้สูงอำยุ ในปี พ.ศ. 2566 มีจ ำนวน 44 ครอบครัว เมื่อพิจำรณำข้อมูลย้อนหลังสี่ปี พบว่ำ จ ำนวนกำรแจ้งเหตุร้องเรียนควำมรุนแรงที่เกิดขึ้นกับผู้สูงอำยุมีแนวโน้มเพิ่มมำกขึ้น ด้านกลุ่มคนเปราะบาง ข้อมูลชุมชนผู้มีรำยได้น้อย พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนชุมชนผู้มี รำยได้น้อย จ ำนวนทั้งสิ้น 35 ชุมชน โดยพบว่ำ จังหวัดขอนแก่น เป็นจังหวัดที่มีจ ำนวนชุมชนผู้มีรำยได้น้อย มำกที่สุด และมีจ ำนวนคนเร่ร่อน/ไร้ที่ จ ำนวนมำกที่สุด จ ำนวน 73 คน เช่นเดียวกัน ในด้ำนจ ำนวนผู้แสดง ควำมสำมำรถ ในปี พ.ศ. 2566 พบว่ำ กลุ่มจังหวัดที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 มีจ ำนวนผู้แสดง ควำมสำมำรถทั้งสิ้น 1,269 คน โดยจังหวัดขอนแก่น มีจ ำนวนผู้แสดงควำมสำมำรถมำกที่สุด จ ำนวน 475 คน 6.2 ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย จำกข้อมูลสถำนกำรณ์ทำงสังคมกลุ่มผู้สูงอำยุในพื้นที่กลุ่มจังหวัดเขตรับผิดชอบของ สสว.5 สำมำรถ แบ่งกลุ่มเป้ำหมำย 5ด้ำน ได้แก่ เด็กและเยำวชน สตรีและครอบครัว คนพิกำร ผู้สูงอำยุ และกลุ่มเปรำะบำง ดังนี้ 6.2.1 ด้านเด็กและเยาวชน 1. เตรียมพร้อมรับมือกับอัตรำกำรเกิด และขยำยควำมครอบคลุมของเงินอุดหนุนเพื่อกำร เลี้ยงดูเด็กแรกเกิดอย่ำงถ้วนหน้ำ 2. ส่งเสริมและสนับสนุนนโยบำยด้ำนสวัสดิกำรทำงกำรศึกษำทุกรูปแบบ เพื่อให้เด็กและ เยำวชนที่เรียนในระบบและนอกระบบได้เข้ำถึงกำรศึกษำ ส่งเสริมกำรเรียนรู้ตลอดชีวิตให้เยำวชน โดยบูรณำกำรข้อมูลจำกภำครัฐที่เกี่ยวข้องก ำหนดหลักสูตรกำรเรียนกำรสอนที่สอดคล้องกับควำมต้องกำร ตลำดแรงงำนปัจจุบัน
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 94 3. ทบทวนองค์ประกอบ อ ำนำจหน้ำที่ของคณะกรรมกำร/อนุกรรมกำร/คณะท ำงำน ที่เกี่ยวข้องกับงำนด้ำนเด็ก และยกระดับศักยภำพของผู้ปฏิบัติงำนด้ำนเด็ก ให้มีควำมรู้ทักษะและควำม เชี่ยวชำญ ให้สำมำรถปฏิบัติหน้ำที่ปกป้อง คุ้มครอง ส่งเสริม และพัฒนำเด็กได้ทุกมิติ 6.2.2 ด้านสตรีและครอบครัว 1. ส่งเสริมบุคคลและครอบครัวต้นแบบ โดยก ำหนดหลักสูตรค่ำยครอบครัว สร้ำงองค์ควำมรู้ ควำมเข้ำใจ และเสริมสร้ำงควำมเข้มแข็งให้กับสถำนบันครอบครัว 2. เฝ้ำระวัง และเตือนภัยในกำรป้องกันและคุ้มครอง กำรใช้ควำมรุนแรงในครอบครัว บรรจุ กระบวนกำรจัดกำรสถำนกำรณ์ควำมรุนแรงในพื้นที่ลงในแผนพัฒนำจังหวัด ข้อบัญญัติของท้องถิ่น 3. ส่งเสริมและสนับสนุนศักยภำพสตรีและแม่เลี้ยงเดี่ยวให้สำมำรถเข้ำถึงตลำดแรงงำน และ เพิ่มโอกำสในกำรพัฒนำทักษะกำรท ำงำนใหม่ๆ ซึ่งเป็นที่ต้องกำรของตลำดแรงงำน 6.2.3. คนพิการ 1. ส่งเสริมและสนับสนุนโอกำสให้ผู้พิกำรเข้ำถึงสิทธิสวัสดิกำรมำกขึ้น รวมไปถึงพิจำรณำกำร จ่ำยเบี้ยคนพิกำรที่เพิ่มขึ้นตำมจ ำนวนประชำกร กำรรองรับจ ำนวนคนพิกำรในสถำนคุ้มครอง ศูนย์พัฒนำ ศักยภำพและอำชีพคนพิกำร และศูนย์คุ้มครองและดูแลคนพิกำร ให้มีมำตรฐำนและเพียงพอต่อจ ำนวนคน พิกำรที่เพิ่มสูงขึ้น อีกทั้งเพิ่มสิทธิประโยชน์ให้ผู้ดูแลคนพิกำรให้ได้รับกำรคุ้มครองอย่ำงครอบคลุมมำกขึ้น 2. พัฒนำกลไก และสร้ำงกำรกระจำยอ ำนำจ เพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นขับเคลื่อน กำรพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำรได้อย่ำงเป็นองค์รวม ทั้งด้ำนสุขภำพ กำรศึกษำ อำชีพ ที่อยู่อำศัย 4. ศึกษำกำรท ำวิจัย และพัฒนำระบบกำรศึกษำ ในด้ำนกำรพัฒนำทักษะอำชีพของคนพิกำร ที่สอดคล้องกับตลำดแรงงำนและควำมต้องกำรของสถำนประกอบกำร ควบคู่กับกำรหนุนเสริมศักยภำพและ ทรัพยำกรเพื่อเป็นผู้ประกอบกำรด้วยตนเอง และรองรับอำชีพที่จะเกิดขึ้นในอนำคต 5. สร้ำงมำตรกำร และสร้ำงสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกส ำหรับคนพิกำร อำทิเช่น กำรจัดให้มี พำหนะ ที่พักชั่วครำว เพื่ออ ำนวยควำมสะดวกให้กับผู้พิกำรอย่ำงทั่วหน้ำ 6.2.4. ผู้สูงอายุ 1. บูรณำกำรหน่วยงำนท้องถิ่นและหน่วยงำนรัฐที่เกี่ยวข้องลงพื้นที่ตรวจสอบ เยี่ยมเยียน และประชำสัมพันธ์ข้อมูลข่ำวสำร สวัสดิกำร และช่วยเหลือเครื่องใช้ที่จ ำเป็นอย่ำงสม่ ำเสมอ ตลอดจนกำร ปรับปรุงและซ่อมแชมสภำพที่อยู่อำศัยของผู้อำยุ เพื่อลดอัตรำกำรเกิดอุบัติเหตุของผู้สูงอำยุ 2. ส่งเสริมให้ผู้สูงอำยุมีรำยได้ที่เพียงพอต่อกำรด ำรงชีวิต และส่งเสริมกำรออมให้กับผู้สูงอำยุ ส่งเสริมสุขภำพทั้ง 4 มิติ ทั้งด้ำนร่ำงกำย ด้ำนอำรมณ์ ด้ำนสังคม ด้ำนจิตวิญญำณ ร่วมกับภำคีเครือข่ำย หน่วย สำธำรณสุขในท้องถิ่น และผลักดันให้กำรมี CG (Care Giver), CM (Case Management), อสม. และ อพม. ในพื้นที่เพื่อดูแลผู้สูงอำยุให้มีควำมแข็งแรง ทั้งด้ำนร่ำงกำยและจิตใจ
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 95 3. กำรบูรณำกำรต่อยอด และยกระดับคุณภำพชีวิตทุกมิติแบบองค์รวม โดยน ำสังคมออนไลน์ มำใช้ เช่น กำรแจ้งข่ำวสำร กำรแจ้งเหตุอีกทั้งขับเคลื่อนโรงเรียนผู้สูงอำยุ และศูนย์พัฒนำคุณภำพชีวิตและ ส่งเสริมอำชีพผู้สูงอำยุ (ศพอส.) เพื่อให้เกิดเป็นระบบกำรดูแลและคุ้มครองพิทักษ์สิทธิผู้สูงอำยุ 6.2.5 กลุ่มคนเปราะบาง 1. กำรจัดตั้งคณะกรรมกำรและคณะท ำงำนศูนย์ประสำนงำนให้ควำมช่วยเหลือ เยียวยำ ฟื้นฟูผู้ได้รับผลกระทบจำกเหตุกำรณ์ควำมรุนแรงในพื้นที่เกิดเหตุ (One Stop Service Center: OSCC) 2. ทบทวนกฎหมำย ระเบียบ หลักเกณฑ์ กำรเบิกจ่ำยเงินสงเครำะห์ เพื่อสนับสนุนให้ ยกระดับคุณภำพชีวิตครัวเรือนเปรำะบำงอย่ำงทั่วถึง 6.3 ข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติระดับกลุ่มจังหวัด จำกข้อมูลสถำนกำรณ์ทำงสังคมในพื้นที่กลุ่มจังหวัดในเขตรับผิดชอบของ สสว.5 สำมำรถแยก 5 ประเด็น ดังนี้ 6.3.1 ด้านเด็กและเยาวชน 1. สร้ำงกำรรับรู้ควำมเข้ำใจในกำรคุ้มครองสวัสดิภำพเด็กในด้ำนต่ำงๆ และให้เกิดควำมตระหนัก ในชุมชนสังคมวงกว้ำง ส่งเสริมและพัฒนำทักษะเด็กที่เหมำะสมในด้ำนกำรป้องกันและหลีกเลี่ยงสถำนกำรณ์เสี่ยง ต่อกำรถูกล่วงละเมิดทำงเพศ 2. สร้ำงควำมเข้มแข็งให้สภำเด็กและเยำวชนในกำรเฝ้ำระวัง ป้องกัน แก้ไข พัฒนำ และ เครือข่ำยเฝ้ำระวัง พร้อมทั้งเปิดโอกำสให้เด็กได้เข้ำมำมีส่วนร่วมในทุกกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับเด็ก ตั้งแต่ก ำหนด นโยบำยยุทธศำสตร์ แผนงำน จนสิ้นสุดทุกกระบวนงำน กิจกรรม 3. ส่งเสริมกำรคัดกรองตรวจสุขภำพจิตเพื่อลดอัตรำกำรเกิดภำวะซึมเศร้ำในเด็ก (หน่วยงำน ที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมกิจกำรเด็กและเยำวชน สำธำรณสุข สถำนศึกษำ สภำเด็กและเยำวชน อปท. ฯลฯ) 4. ควรส่งเสริมและสนับสนุนกำรสอนทักษะชีวิตและทักษะทำงวิชำชีพให้เยำวชนเพื่อน ำมำ ประยุกต์ใช้ในกำรปฏิบัติงำนได้จริงเมื่อส ำเร็จกำรศึกษำหรือออกนอกระบบกำรศึกษำ 6.3.2 ด้านสตรีและครอบครัว 1. กำรส่งเสริมสวัสดิกำรที่ครอบคลุมและเหมำะสมให้กับวัยแรงงำนทั้งในระบบและนอก ระบบอย่ำงเท่ำเทียม สนับสนุนให้มีกิจกรรมและสถำนที่ที่ให้สมำชิกในครอบครัวและชุมชนประกอบกิจกรรม ร่วมกัน เช่น สวนสำธำรณะสนำมกีฬำห้องสมุดเป็นต้น จัดท ำโครงกำรให้ควำมรู้แก่ประชำชนในกำรส่งเสริม สัมพันธภำพที่ดีในครอบครัวเพื่อสร้ำงควำมรัก ควำมอบอุ่นและควำมเข้ำใจภำยในครอบครัว 2. กำรสร้ำงระบบสวัสดิกำรในพื้นที่รองรับแรงงำนที่ว่ำงงำน ถูกเลิกจ้ำงด้วยเหตุกำรณ์ต่ำงๆ เช่น โรคอุบัติใหม่ กำรถูกเลิกจ้ำง
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 96 3. กำรพัฒนำควำมรู้ควำมเข้ำใจในกำรเลี้ยงดูเด็กแก่ผู้ปกครอง โดยกำรอบรมผู้ปกครองในกำร เลี้ยงดูเด็กที่เหมำะสมตำมช่วงวัย ส่งเสริมให้เด็กตระหนักรู้ในเรื่องสิทธิและหน้ำที่พลเมือง และสร้ำงควำมเข้ำใจ เกี่ยวกับสื่อโซเชียล ส่งเสริมให้ครอบครัวเป็นสถำบันให้ควำมรู้พื้นฐำนในกำรสร้ำงควำมตระหนักรู้ให้กับเด็กเรื่อง ควำมปลอดภัยในสภำวะแวดล้อมปัจจุบัน เช่น สื่อโซเชียล 4.สร้ำงเสริมพัฒนำบุคคลและครอบครัวต้นแบบ โดยกระทรวง พม. ก ำหนดหลักสูตรกำร สร้ำงเสริมควำมสัมพันธ์ในครอบครัวในกำรดูแลเด็กบูรณำกำรร่วมกันทั้งภำครัฐ ภำคเอกชน ภำคประชำชน เพื่อให้เกิดประสิทธิภำพในกำรท ำงำน มีกฎหมำยรองรับ แต่ละหน่วยมีกำรบูรณำกำรร่วมกันทั้งด้ำนกำร ด ำเนินงำนและงบประมำณเพื่อไม่ให้เกิดควำมซ้ ำซ้อนกัน และท ำข้อตกลงร่วมกันในกำรดูแลและป้องกันยำเสพ ติดเด็กและเยำวชน (โดยใช้หลักกำร บวร. ในกำรดูแลเป็นหลัก) 6.3.3 คนพิการ 1. ประชำสัมพันธ์ควำมรู้ ข้อมูล ข่ำวสำร รวมไปถึง กำรประชำสัมพันธ์ป้ำยสัญลักษณ์สิ่ง อ ำนวยควำมสะดวกขั้นพื้นฐำน 5 ประเภทส ำหรับคนพิกำร เช่น ที่จอดรถ ลิฟท์ ทำงลำด ทำงขึ้นสะพำนลอย ฯลฯ เพื่อให้คนพิกำรเข้ำถึงสิ่งอ ำนวยควำมสะดวกอย่ำงทั่วถึง 2. ส่งเสริมอำชีพให้แก่คนพิกำร โดยจัดหลักสูตรที่มีควำมมั่นคง และเป็นที่ต้องกำรของ ตลำดแรงงำนให้กับคนพิกำรอย่ำงเหมำะสมมำกขึ้น 3. ส่งเสริมให้อำสำสมัคร ครอบครัว ชุมชน หน่วยงำนในท้องถิ่นเข้ำมำมีบทบำทในกำรดูแล ช่วยเหลือ และฟื้นฟูสมรรถภำพ เพื่อพัฒนำคุณภำพชีวิตคนพิกำร 6.3.4 ด้านผู้สูงอายุ 1. ส่งเสริมให้ผู้สูงอำยุมีควำมตระหนักและมีควำมรอบรู้ในกำรดูแลสุขภำพตนเอง ตลอดจน กำรสร้ำงสัมพันธภำพที่ดีและกำรมีส่วนร่วมของสมำชิกในครอบครัว 2. ก ำหนดให้มีกำรจัดโครงกำร/กิจกรรมเพื่อพัฒนำศักยภำพผู้สูงอำยุ ในระดับต ำบล/ระดับ หมู่บ้ำน และส่งเสริมกำรเรียนรู้ผู้สูงอำยุในชุมชนจัดกิจกรรมเชิดชูเกียรติผู้สูงอำยุที่ประกอบคุณงำมควำมดี ให้ผู้สูงอำยุมีควำมภำคภูมิใจในคุณค่ำของตัวเอง 6.3.5 กลุ่มเปราะบาง 1. พัฒนำศักยภำพอำสำสมัครพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ให้มีทักษะกำรท ำงำน เป็นกลไกระดับพื้นที่ในกำรเฝ้ำระวัง ป้องกัน ช่วยเหลือเบื้องต้น และส่งต่อได้อย่ำงมืออำชีพ 2. เพิ่มช่องทำงกำรประชำสัมพันธ์เกี่ยวกับสิทธิ์ด้ำนสวัสดิกำรสงเครำะห์ผู้ด้อยโอกำสให้ มีควำมหลำกหลำย ช่อง ทำงกำรขอรับกำรสงเครำะห์ เพื่อให้ผู้ด้อยโอกำสมีสิทธิ์ได้เข้ำถึงสวัสดิกำรของ หน่วยงำนภำครัฐมำกขึ้น
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 97 ภาคผนวก
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 98 เอกสารอ้างอิง กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์. 11 มกรำคม 2566. แหล่งที่มำ. https://www.msociety.go.th/news_view.php?nid=34904. กำรส ำรวจประชำกรสูงอำยุในประเทศไทย พ.ศ. 2564.ส ำนักงำนสถิติแห่งชำติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม จริยำภรณ์ ปิตำทะสังข์ และคณะ. 2561. รูปแบบกำรด ำเนินชีวิตของครอบครัวแม่เลี้ยงเดี่ยวที่ประสบ ค ว ำ ม ส ำ เ ร็ จ . ว ำ ร ส ำ ร ก ำ ร ศึ ก ษ ำ แ ล ะ ก ำ ร พั ฒ น ำ สั ง ค ม 14 ( 1 ) . https://ojs.lib.buu.ac.th/index.php/social/article/view/5304) ณิชชำ ยิ่งนคร. (2562). ปัญหำทำงกฎหมำยเกี่ยวกับกำรบังคับใช้พระรำชบัญญัติคุ้มครองแรงงำน พ.ศ. 2541 : ศึกษำเฉพำะกำรใช้แรงงำนหญิงในอ ำเภอเมืองนครศรีธรรมรำช จังหวัดนครศรีธรรมรำช : วำรสำร น ำ ค บุ ต ร ป ริ ท ร ร ศ น์ ม ห ำ วิ ท ย ำ ลั ย ร ำ ช ภั ฏ น ค ร ศ รี ธ ร ร ม ร ำ ช https://so04.tcithaijo.org/index.php/nakboot/article/view/170332/137308 ภูเบศร์ สมุทรจักร. (2564). รอยร้ำวที่ฐำนรำก…ควำมเปรำะบำงของครอบครั วไทยในอน ำคต งำนสื่อสำรองค์กร กองบริหำรงำนทั่วไป ส ำนักงำนอธิกำรบดี มหำวิทยำลัยมหิดล. จำก https://op.mahidol.ac.th/ga/posttoday-44/ มูลนิธิสถำบันวิจัยและพัฒน ำผู้สูงอำยุไทย. 2564. รำยง ำนสถำนกำรณ์ผู้สูงอำยุไทย พ.ศ. 2564. https://thaitgri.org/?p=40101 ร ะ บ บ ฐ ำ น ข้ อ มู ล อ น ำ มั ย ก ำ ร เ จ ริ ญ พั น ธ์ ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย . ก ร ม อ น ำ มั ย แ ห ล่ ง ที่ ม ำ https://rhdata.anamai.moph.go.th/index.php/familyplanning/familyplanning. สืบค้นเมื่อ 14 กันยำยน 2566. ระบบมำตรวัดทำงสังคม. กองมำตรฐำนกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์. กระทรวงกำรพัฒนำสังคม และควำมมั่นคงของมนุษย์. 2566 รัฐศำนติ เพชรหมู และ ภคพร วัฒนดำรงค์. กำรประชุมวิชำกำรนำเสนอผลงำนวิจัยระดับชำติและนำนำชำติ ครั้งที่ 15 “Global Goals, Local Actions: Looking Back and Moving Forward 2022” รัฐศำนติ เพชรหมู่ และ วัฒนด ำรงค์ วัฒนด ำรงค์. (2565). ควำมสัมพันธ์ของปัจจัยทำงเศรษฐกิจและสังคมที่ส่งผล ต่อกำรเกิดอำชญำกรรมในประเทศไทย.http://journalgrad.ssru.ac.th/index.php/8thconference/article/view/2708. สถิติสำยด่วน 1300. ศูนย์ช่วยเหลือสังคม 1300. กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ https://1300thailand.m-society.go.th/statyearly. สืบค้นเมื่อ 13 กันยำยน 2563. ส ถิ ติ ป ร ะ ช ำ ก ร ท ำง ก ำ ร ท ะ เ บี ย น ร ำ ษ ฎ ร ก ร ม ก ำ ร ป ก ค ร อง ณ วั น ที่ 31 มี น ำ ค ม 2566. https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statMONTH/statmonth/#/mainpage
รายงานสถานการณ์ทางสังคมกลุ่มจังหวัด ประจ าปี 2566 l 99 สมัชชำใหญ่สหประชำชำติ. อนุสัญญำว่ำด้วยสิทธิเด็ก เมื่อวันที่ 20 พฤศจิกำยน 2532. ประเทศไทยเข้ำเป็น ภำคีเมื่อวันที่ 27 มีนำคม 2535. สุวนันท์ แก้วจันทำ. (2565). แนวทำงกำรดูแลสุขภำพและพัฒนำคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุติดเตียงในชุมชนด้วย กำรแพทย์แผนไทย กรณีศึกษำ ต ำบลบ้ำนดู่ อ ำเภอเมือง จังหวัดเชียงรำย. วำรสำรกำรพัฒนำชุมชน และคุณภำพชีวิต 10(2): 190 - 200 (2565) 194. สำรสนเทศด้ำนกำรศึกษำ ปีกำรศึกษำ 2566 ส ำนักง ำนศึกษำธิกำรภำคตะวันออกเฉียงเหนือ. ก ร ะ ท ร วง ศึ ก ษ ำ ธิ ก ำ ร ที่ ม ำ : ส ำ นั กง ำ น ป ลั ด ก ร ะ ท ร วง ก ร ะ ท ร วง ศึ ก ษ ำ ธิ ก ำ ร . https://edustatistics.moe.go.th/northeastern/ สืบค้นเมื่อ 15 กันยำยน 2566 The Active. 2565. ว ิก ฤ ต ! เ ด ็ก - เ ย ำ ว ช น 61.4% อ ยู ่ใ น ค ร อ บ ค ร ัว ย ำ ก จ น . https://theactive.net/news/welfare-20221121/.