การศึกษาปัญหาห้องน้ำของนักเรียนในโรงเรียน 2

การศึกษาปัญหาห้องนา้ ในโรงเรียนของ
นกั เรียนโรงเรียนเตรียมอดุ มศึกษา สุวนิ ทวงศ์ ปี การศึกษา 2564

ณฐั ชนน แนวจำปำ 2564
นพคุณ สงั ขด์ อน 2564
กิตติภูมิ ขำละไมล์ 2564
รัฐวิชญ์ อุดมชยั เลิศรัฐ 2564

บทคดั ย่อ

กำรศึกษำคน้ ควำ้ เร่ืองปัญหำห้องน้ำของนักเรียนโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษำสุวินทวงศ์ ห้องน้ำห้องส้วมถือเป็น
หน่ึงในดำ้ นอำคำรสถำนที่ภำยในโรงเรียนที่ตอ้ งมีควำมสะอำด ปลอดภยั เพียงพอต่อกำรใชส้ อย แต่จำกกำร
สำรวจสภำพห้องน้ำ ห้องส้วม พฤติกรรมกำรใช้ของนักเรียน ปรำกฏว่ำ สภำพของห้องน้ำ ห้องส้วมซ่ึง
ประกอบด้วยโครงสร้ำงอำคำร สุขภัณฑ์ อุปกรณ์ใช้สอยท่ีจำเป็ นมีสภำพชำรุดทรุดโทรมไม่เป็ นไปตำม
มำตรฐำนของกรมอนำมยั กระทรวงสำธำรณสุขในส่วนของพฤติกรรมกำรใชห้ ้องน้ำ ห้องส้วม ซ่ึงถือว่ำเป็นส่ิง
ที่สำคญั นักเรียนส่วนใหญ่มีพฤติกรรมกำรใช้ที่ไม่ค่อยถูกวิธีจึงส่งผลให้ห้องน้ำห้องส้วมของโรงเรียนมีควำม
สกปรก มีกล่ินเหม็น นอกจำกน้ีนักเรียนจำนวนหน่ึงยงั มีพฤติกรรมชอบทำลำยวสั ดุ อุปกรณ์รวมท้งั ขีดเขียน
ขอ้ ควำมไมพ่ งึ ประสงคห์ รือพ่นสีสเปรยบ์ นฝำผนงั หอ้ งสุขำอีกดว้ ย
จึงไดท้ ำกำรสำรวจพฤติกรรมและควำมตอ้ งกำรในกำรใชบ้ ริกำรหอ้ งน้ำห้องส้วมของนกั เรียนพบว่ำส่วนใหญ่มี
ควำมตอ้ งกำรใหป้ รับปรุงหอ้ งน้ำ หอ้ งสว้ ม ประเดน็ ท่ีตอ้ งกำรใหป้ รับปรุงมำกท่ีสุดไดแ้ ก่ เร่ืองควำมสะอำด กล่ิน
และบรรยำกำศบริเวณหอ้ งน้ำหอ้ งสว้ ม

คาสาคัญ : หอ้ งน้ำในโรงเรียนที่ถูกสุขอนำมยั ตอ้ งมีควำมสะอำด ปลอดภยั เพียงพอต่อกำรใชส้ อย

1

โรงเรียนเตรยี มอดุ มศกึ ษา สวุ นิ ทวงศ์ การศกึ ษาปัญหาหอ้ งนา้ ในโรงเรยี น

ฉบบั ท่ี 1 กรกฏาคม - กนั ยายน ของนกั เรยี นโรงเรยี นเตรียมอดุ มศกึ ษา สวุ นิ ทวงศ์

_____________________________________________________________________________________

บทนา ของสถำนศึกษำที่ซ่อนเร้นแต่มีควำมสัมพนั ธ์อยำ่ ง
มำกกบั คุณภำพดำ้ นอื่น ๆ ของสถำนศึกษำ เช่น ดำ้ น
หอ้ งน้ำเป็นส่ิงที่ทุกคนใชป้ ระจำโดยเฉพำะ วชิ ำกำร ดำ้ นกำรกีฬำ ดำ้ นสุขอนำมยั เป็นตน้ ดงั น้นั
หอ้ งน้ำสำธำรณะ หอ้ งน้ำโรงเรียน หอ้ งน้ำท่ีกลำ่ ว อำจกล่ำวไดว้ ำ่ “โรงเรียนดี มีหอ้ งน้ำสะอำด”
มำเป็นสถำนท่ีคนใชก้ นั เยอะมำก จึงทำใหเ้ กิด ถำ้ โรงเรียนหรือสถำนศึกษำแห่งใดมีหอ้ งน้ำมำกพอ
ปัญหำมำกมำย โดยเฉพำะควำมสกปรก กำรรักษำ และมีควำมสะอำด หรือไดร้ ับกำรดูแลอยำ่ งดีจะเป็น
ควำมสะอำดเป็นส่ิงจำเป็นสำหรับคนทกุ คนท่ีตอ้ ง ท่ีกล่ำวถึงอย่ำงช่ืนชมในหมู่ผูเ้ รียนและผูป้ กครอง
ปฏิบตั ิตนใหถ้ ูกตอ้ งหลงั ใชบ้ ริกำรแลว้ และแสดงถึงควำมภูมิใจในสถำนศึกษำของตน
กฎกระทรวง ฉบบั ท่ี 63 (พ.ศ. 2551 ) ตำมควำมใน ควำมพงึ พอใจในหอ้ งน้ำของสถำนศึกษำของผูเ้ รียน
พระรำชบัญญัติควบคุมอำคำร พ.ศ. 2522 ได้ แ ล ะ ผู้ป ก ค ร อ ง จึ ง เ ป็ น ตัว บ่ ง ช้ี คุ ณ ภ ำ พ ข อ ง
กำหนดให้อำคำรสถำนศึกษำมีห้องส้วม 1 ท่ี และท่ี สถำนศึกษำอยำ่ งหน่ึงที่ซ่อนเร้นอยู่ แสดงใหเ้ ห็นวำ่
ถ่ำยปัสสำวะ 1 ท่ี ต่อนกั เรียน นักศึกษำชำย 50 คน ผู้บริ หำรสำมำรถสร้ำงควำมพึงพอใจให้กับ
สำหรับจำนวนนักเรียน นักศึกษำชำยไม่เกิน 500 ผูร้ ับบริกำรไดใ้ นส่วนน้ี ควำมสะอำดของห้องน้ำ
คน ส่วนท่ีเกิน 500 คนให้เพิ่มอย่ำงละ 1 ท่ี ต่อ น อ ก จ ำ ก จ ะ บ อ ก ร ส นิ ย ม แ ล ะ ภ ำ พ ลัก ษ ณ์ ข อ ง
จำนวนหน่วย 100 คน ส่วนนกั เรียนนกั ศึกษำหญิง สถำนศึกษำแลว้ ยงั นำไปสู่ภำพลกั ษณ์ของประเทศ
ใหม้ ีหอ้ งส้วม 2 ท่ี ตอ่ นกั เรียน นกั ศึกษำหญิง 50 คน ไ ท ย ใ น ส ำ ย ต ำ ข อ ง ค น ต่ ำ ง ช ำ ติ ที่ ม ำ เ ยี่ ย ม ช ม
สำหรับจำนวนนักเรียนนักศึกษำหญิงไม่เกิน 500 สถำนศึกษำน้นั ๆ อีกดว้ ย
คน ส่วนที่เกิน 500 คน ใหเ้ พ่ิมหอ้ งส้วม 2 ท่ี ต่อ 100
คน และใหม้ ีอำ่ งลำ้ งมือดว้ ย 1 ที่ ไม่บงั คบั จำนวนวำ่ วตั ถุประสงค์
มีสัดส่วนเท่ำใดเช่นเดียวกบั ห้องอำบน้ำไม่บงั คบั วำ่
ตอ้ งมี 1. เพ่อื แกไ้ ขปัญหำหอ้ งน้ำเหมน็
โรงเรี ยนจำนวนมำกนักเรี ยนใช้ห้องน้ ำของ 2. เพ่ือควำมพึงพอใจในกำรใช้ห้องน้ำของ
โรงเรียนไม่ได้ บำงแห่งไม่มีห้องน้ำและบำงแห่งมี
ห้องน้ำแต่ไม่อย่ใู นสภำพที่ใชบ้ ริกำรได้ กำรจดั กำร นกั เรียนโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษำ สุวินท
ให้ห้องน้ำในสถำนศึกษำสำมำรถให้บริกำรท่ีดีได้ วงศ์
จึงเป็นควำมสำมำรถของผบู้ ริหำร และเป็นคุณภำพ 3. เพื่อควำมสะอำดของห้องน้ำนักเรียนและ
นกั เรียนชำย

2

โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา สวุ นิ ทวงศ์ การศกึ ษาปัญหาหอ้ งนา้ ในโรงเรยี น

ฉบบั ท่ี 1 กรกฏาคม - กนั ยายน ของนกั เรยี นโรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา สวุ ินทวงศ์

_____________________________________________________________________________________

4. เพอื่ ถกู สุขลกั ษณะของหอ้ งน้ำ 4. ไม่ขดี เขยี นขอ้ ควำมบนกำแพงหือใน
พระรำชบญั ญตั ิ หอ้ งน้ำ และหำ้ มเขยี นขอ้ ควำมหยำบคำย

ประโยชน์ท่คี าดว่าจะได้รับ 5. เมื่อเขำ้ หอ้ งน้ำเสร็จแลว้ ควรลำ้ งมือทุกคร้ัง
6. เมื่อพบน้ำเตม็ ภำชนะแลว้ ควรปิ ดก๊อกน้ำ
1. ปลกู จิตสำนึกกำรมีจิตสำธำรณะ
2. หอ้ งน้ำหญิงและชำยของโรงเรียน ทนั ที ไม่ควรปล่อยน้ำใหไ้ หลทิ้งไวใหเ้ ปล่ำ
ประโยชน์
เตรียมอดุ มศึกษำ สุวินทวงศ์ 7. ควรฝึกตนเองในกำรเจำ้ ห้องน้ำในเป็นเวลำ
3. ไดร้ ู้วิธีกำรแกไ้ ขปัญหำหอ้ งน้ำชำย จนกิจนิสัยที่ถกู ตอ้ ง

และหญิงโรงเรียนเตรียม อุดมศึกษำ กลุ่มเป้าหมาย
สุวินทวงศ์
กล่มุ เป้ำหมำยที่ใชใ้ นกำรศึกษำคร้ังน้ีไดแ้ ก่นกั เรียน
สถานที่ดาเนนิ การศึกษา ช้นั มธั ยมศึกษำ 1 – 6 ชำย และ หญิงในโรงเรียน
เตรียมอดุ มศึกษำ สุวนิ ทวงศ์ ภำคเรียนที่ 1 ปี
โรงเรียนเตรียมอดุ มศึกษำ สุวนิ ทวงศ์ กำรศึกษำ 2564 จำนวน 60 คน

การใช้ห้องนา้ - ห้องส้วมอย่างถูกวธิ ี เครื่องมือในการใช้ศึกษา

สำหรับนกั เรียนจะแยกหอ้ งน้ำหญิง - หอ้ งน้ำชำย เครื่องมือใช่ในกำรศึกษำคร้ังน้ี คือ แบบสอบถำม
ออกจำกกนั ในแตล่ ะหลงั ซ้ึงนกั เรียนทุกคนจะตอ้ ง เรื่อง แบบประเมินควำมพงึ พอใจท่ีมีต่อกำรใช้
รักษำควำมสะอำด และถือเป็นหนำ้ ท่ีจะตอ้ งทำเพ่ือ บริกำรหอ้ งน้ำชำยและหญิง โรงเรียนเตรียม
ในกำรใชห้ อ้ งน้ำ – หอ้ งส้วม ถูกสุขลกั ษณะควร อดุ มศึกษำ สุวนิ วงศ์ โดยขอคำแนะนำจำกครูที่
ปฏิบตั ิใหถ้ กู ตอ้ ง ดงั น้ี ปรึกษำ IS โดยเตรียมร่ำวงขอ้ ควำมจำนวน 8 ขอ้
เป็นแบบมำตรทส่วน 5 ระดบั คือ
1. รำดน้ำ เพอ่ื ทำควำมสะอำดในหลงั จำกใช้
แลว้ ทุกคร้ัง 5 หมำยถึง มำกที่สุด
4 หมำยถึง มำก
2. ผำ้ อนำมยั ท่ีใชแ้ ล้ ควรห่อใหม้ ิดชิดก่อนทิ้ง 3 หมำยถึง ปำนกลำง
ลงถงั ขยะที่โรงเรียนจดั ไวให้ หำ้ มถิง้ ลงชกั 2 หมำยถึง นอ้ ย
โครกโดยเด็ดขำดเพรำะอำจจะใหช้ กั โครก 1 หมำยถึง นอ้ ยท่ีสุด
สุขภณั ฑอ์ ุดตนั ได้ การวิเคราะห์ข้อมูล

3. แตง่ กำยใหเ้ รียบร้อยก่อนออกจำกหอ้ งส้วม

3

โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา สวุ ินทวงศ์ การศกึ ษาปัญหาหอ้ งนา้ ในโรงเรยี น

ฉบบั ท่ี 1 กรกฏาคม - กนั ยายน ของนกั เรยี นโรงเรยี นเตรียมอดุ มศกึ ษา สวุ นิ ทวงศ์

_____________________________________________________________________________________

คำ่ เฉล่ีย 4.51 – 5.00 เห็นดว้ ยอยำ่ งมำกท่ีสุด 6 อำกำศท่ีถ่ำยเท
คำ่ เฉลี่ย 3.51 – 4.50 เห็นดว้ ยมำก 7 แสงสวำ่ งเพยี งพอ
คำ่ เฉล่ีย 2.51 – 3.50 เห็นดว้ ยปำนกลำง 8 อยใู่ นจุดแออดั
ค่ำเฉลี่ย 1.51 – 2.50 เห็นดว้ ยนอ้ ย หมำยเหตุ 1= นอ้ ยสุด 2 = นอ้ ย 3 = ปำน
คำ่ เฉล่ีย 1.00 – 1.50 เห็นดว้ ยนอ้ ยท่ีสุด กลำง 4 = มำก 5 = มำกสุด
นำแบบสอบถำมท้งั หมดโดยนกั เรียนหญิงและชำย
ตวั อยำ่ งหำควำมรวมคะแนนรวมนำผลคดิ ค่ำเฉลี่ย วธิ ีการดาเนินงาน

แบบสอบถามความพงึ พอใจการใช้ห้องนา้ ไมใ่ ช่ 1. สำรวจปัญหำที่พบในหอ้ งน้ำของโรงเรียน
เตรียมอุดมศึกษำ สุวนิ ทวงศ์
หวั ขอ้ ใช่
1 ควำมสะอำดของหอ้ งน้ำ 2. ใชแ้ บบสอบถำมท่ีจดั ทำข้ึน ถำมนกั เรียน
2 กล่ินของหอ้ งน้ำ กลุม่ เป้ำหมำยท่ีมำใชบ้ ริกำรหอ้ งน้ำของ
3 ควำมชำรุดของอปุ กรณ์ โรงเรียน
4 บรรยำกำศของหอ้ งน้ำ
5 สถำนที่ต้งั ของห้องน้ำ 3. เกบ็ รวบรวมขอ้ มูลปัญหำท่ีได้ ทำสรุป

สรุปผลการศึกษาและดาเนนิ งาน หอ้ งน้ำชำย 10 ห้อง หอ้ งน้ำหญิง 10 ซ่ึงจำนวนรวม
หอ้ งน้ำท้งั หมดของโรงเรียนมีจำนวน 40 หอ้ ง
จำนวนหอ้ งน้ำมีดงั น้ี อำคำรเรียน 1 ขำ้ งหอ้ งศิลปะ (แยกเป็นหญิง 20 ห้อง ชำย 20 หอ้ ง)
มีจำนวนห้องน้ำชำย 10 ห้อง หอ้ งน้ำหญิง 10 หอ้ ง จำนวนหอ้ งน้ำเพยี งพอกบั จำนวนนกั เรียนที่มำใช้
บริเวณอำคำรเรียน 2 บริเวณสนำมหญำ้ มีจำนวน บริกำร สภำพแวดลอ้ ม โลง่ ต้งั อยนู่ อกตึกอำคำร
เรียน

นกั เรียนทต่ี อบแบบสอบถาม จำนวน นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษำปี 3 10
ขอ้ มูลทวั่ ไป 10
นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษำปี 4 10
นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษำปี 1 10 นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษำปี 5 10
นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษำปี 6 10
นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษำปี 2

4

โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา สวุ นิ ทวงศ์ การศกึ ษาปัญหาหอ้ งนา้ ในโรงเรยี น

ฉบบั ท่ี 1 กรกฏาคม - กนั ยายน ของนกั เรยี นโรงเรียนเตรยี มอดุ มศกึ ษา สวุ นิ ทวงศ์

_____________________________________________________________________________________

ความคดิ เห็นของนักเรียนทมี่ ีต่อการใช้บริการห้องนา้ โรงเรียนเตรียมอดุ มศึกษา สุวนิ ทวงศ์ ดังนี้

ขอ้ ท่ี หวั ขอ้ ค่ำเฉลี่ย ร้อยละ แปลผล

1 ควำมสะอำดของหอ้ งน้ำ 2.67 32.87 ปำนกลำง

2 กล่ินของหอ้ งน้ำ 2.77 47.69 ปำนกลำง

3 ควำมชำรุดของอุปกรณ์ห้องน้ำ 2.77 39.01 ปำนกลำง

4 บรรยำกำศของหอ้ งน้ำ 2.50 45.10 นอ้ ย

5 สถำนท่ีต้งั ของห้องน้ำ 2.75 37.05 ปำนกลำง

6 อำกำศท่ีถ่ำยเท 2.38 41.67 นอ้ ย

7 แสงสวำ่ งที่เพียงพอ 3.00 37.77 ปำนกลำง

8 อยใู่ นจุดท่ีแออดั 2.62 38.60 ปำนกลำง

รวม 2.68 21.24 ปานกลาง

พบวำ่ ควำมพึงพอใจต่อกำรใชบ้ ริกำรหอ้ งน้ำโรงเรียนเตรียมอดุ มศึกษำ สุวินทวงศ์ ถำ้ แยกตำมหวั ขอ้ ท่ีประเมิน
ในหวั ขอ้ ที่ 1,2,3,5,7,8อยใู่ นระดบั ปลำนกลำง และอยใู่ นระดบั ควำมพอใจนอ้ ยในหวั ขอ้ ท่ี 4,6 แต่ภำพโดยรวม

ของนกั เรียนมีค่ำควำมพึงพอใจอยใู่ นระดบั ปำนกลำง

ข้อเสนอแนะ

สภำพของหอ้ งน้ำ ชำรุดเป็นส่วนมำก โดยมีรำยละเอียดดงั น้ี
1. ก๊อกน้ำร่ัว มีน้ำไหล่ตลอดเวลำ จำนวน 6-7 หอ้ งบริเวณอำคำร 1
2. ชกั โครกตนั ไม่สำมำรถระบำยของเสียไดป้ ระมำณ 80% ของจำนวนหอ้ งน้ำ
3. ประตหู ้องน้ำชำรุดไมส่ ำมำรถปิ ดไดส้ นิท เกือบทกุ ห้อง
4. มีกลิ่นเหมน็ มีครำบสปรกจำกกำรไม่รำดน้ำหลงั กำรใช้
5. ภำชนะท่ีใส่น้ำไม่สะอำด น้ำข่นุ บำงหอ้ งมีกน้ บุหร่ีปะปน
6. ทิง้ พวกเศษขยะ เช่นกระดำษทิชชู กน้ บุหรี่ ผำ้ อนำมยั ในโชชกั โครง

5

โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา สวุ ินทวงศ์ การศกึ ษาปัญหาหอ้ งนา้ ในโรงเรยี น

ฉบบั ท่ี 1 กรกฏาคม - กนั ยายน ของนกั เรยี นโรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา สวุ ินทวงศ์

_____________________________________________________________________________________

เอกสารอ้างองิ

(1) กรมอนำมยั กระทรวงสำธำรณสุข ควำมสำคญั ของหอ้ งน้ำ, กำรใชห้ อ้ งน้ำอยำ่ งถกู วิธี (ออนไลน์) จำก
http://thatsneelove19.blogspot.com/ สืบคน้ เมื่อ 21 กนั ยำยน 2564

(2) กรมอนำมยั กระทรวงสำธำรณสุข เกณฑม์ ำตรฐำนสว้ มสำธำรณะระดบั ประเทศ(HAS) (ออนไลน์) จำก
http://env.anaai.moph.go.th/download/download/pdf/2555/devlopToliet2.pdf สืบคน้ เม่ือ 21 กนั ยำยน 2564

(3) สำนกั งำนควบคมุ อำคำร กำรสร้ำงหอ้ งน้ำในโรงเรียน(ออนไลน์) จำก https://asa.or.th › สบื คน้ เม่อื 21

กนั ยายน 2564