การเลี้ยงวัว
การเลี้ยงวัววัควาย การเลี้ยงวัววัควาย จำ แนกได้ ๒ แบบใหญ่ๆ แบบแรก ได้แก่ การเลี้ยงวัววัควายเพื่อใช้แรงงาน การเลี้ยงแบบนี้ เป็นแบบที่ดำ เนินกันทั่วไปในเมืองไทย อันได้แก่ การเลี้ยง วัววัควายเพื่อเป็นส่วนประกอบของการ ทำ ไร่ทำ นา โดย มิได้มุ่งเลี้ยงเป็นการค้าโดยเฉพาะ การเลี้ยงเป็นไปแบบ ตามมีตามเกิด ไม่ต้องมีวิชวิาการเข้าช่วยมากนัก อาศัย ธรรมชาติเป็นเครื่อรื่งอำ นวยการเลี้ยง การเลี้ยงวัววัควาย แบบนี้จึงเรียรีกว่าว่การเลี้ยงแบบ ธรรมชาติ
การเลี้ยงวัว วั ควายอีกแบบหนึ่ง คือ การเลี้ยง แบบการค้า ซึ่งยังกระทำ กันเป็นส่วนน้อยใน เมืองไทย การเลี้ยงแบบนี้ อาศัยวิธีวิธีการทาง วิทวิยาศาสตร์เข้าช่วยอย่างมาก เพื่อมุ่งให้ได้ กำ ไรมากที่สุดจากกิจการเลี้ยงวัว วั ควายนั้น การ เลี้ยงวัว วั ควายแบบนี้ จึงเรียรีกได้ว่าว่เป็นการ เลี้ยงแบบอุตสาหกรรม โดยมุ่งให้ได้ผลิตผล คือ เนื้อหรือรืนมมากที่สุด ต่อหนึ่งหน่วยของสิ่ง ลงทุน การเลี้ยงแบบอุตสาหกรรมจึงต้อง คำ นึงถึงปัจจัยสำ คัญ ๔ ประการ คือ
๑. การดูแลจัดการ ได้แก่ การจัดสภาพแวดล้อมและความเป็นอยู่ของวัวควาย ให้อยู่ในสภาพที่ดี ให้ผลิตผลสูงแต่ลงทุนต่ำ การดูแลนี้ ครอบคลุมถึงการจัดโรงเรือน การปรนนิบัติต่อสัตว์ การควบคุมอุณหภูมิในโรงเรือน และ ความชื้น การดูแลรักษาความสะอาด เพื่อให้เหมาะสมแก่การขยายพันธุ์ การเจริญเติบโตตลอดจนการให้ ผลิตผลของวัวควาย การเลี้ยงวัวควายแบบปล่อยในไร่ปศุสัตว์ ๒. อาหารและการให้อาหาร ผู้เลี้ยงจะแสวงหาอาหารที่มีคุณภาพในราคาพอสมควร มาใช้เลี้ยงวัว ควาย โดยมุ่งให้ได้ผลิตผล และผล กำ ไรสูง ทั้งนี้จะได้พิจารณารวมถึงวิธีการให้อาหารที่เหมาะสม เพียงพอ และประหยัด ๓. พันธุ์และการผสมพันธุ์ ผู้เลี้ยงจะพิจารณาเลือกเลี้ยงพันธุ์ที่ให้ผลิตผลสูง แต่เลี้ยงง่ายตามสภาพแวดล้อมของท้องถิ่น ยิ่งกว่านั้น ผู้ เลี้ยงจะเลือกใช้วิธีการผสมพันธุ์ที่เหมาะตามวัตถุประสงค์ของการผลิตว่าเป็นการผลิตพันธุ์แท้ การผลิตเพื่อ ขุน หรือการผลิตวัวควายนม และพยายามปรับปรุงคุณภาพให้ดีขึ้นเรื่อยๆ ๔. การป้องกันรักษาโรค ได้แก่ การวางมาตรการอันเหมาะสมในการป้องกันโรค และดูแลรักษาสุขภาพสัตว์ เพื่อให้สัตว์สามารถให้ ผลิตผลได้สูงสุด เท่าที่จะเป็นไปได้ ระบบการเลี้ยงวัวควายแบบอุตสาหกรรมอาจจำ แนกได้เป็นประเภทต่างๆ ดังนี้ คือ ๑. การเลี้ยงวัวควายเนื้อ ได้แก่ การเลี้ยงแบบทำ ไร่ปศุสัตว์ การต้อนเลี้ยงในทุ่ง และการเลี้ยงขุนในคอก ๒. การเลี้ยงวัวควายนม ได้แก่ การเลี้ยงแบบยืนโรง และการเลี้ยงแบบปล่อย การเลี้ยงวัวควายเนื้อแบบทำ ไร่ปศุสัตว์ ใช้พื้นที่กว้างขวางมาก และมีการลงทุนปรับปรุงพื้นที่ กั้นรั้ว และปลูกสร้างแปลงหญ้าเลี้ยงสัตว์ การเลี้ยง แบบนี้โดยทั่วไป เป็นการเลี้ยงเพื่อขายพันธุ์วัวควายคุณภาพดี ราคาแพง มีการลงทุนสูง ใช้วิชาการมาก ใช้โรงเรือน และเครื่องมืออุปกรณ์ไร่มาก ในเมืองไทยได้มีผู้ลงทุนทำ ไร่ปศุสัตว์กันอยู่บ้าง เช่น ไร่ปศุสัตว์ โชคชัย ใกล้อำ เภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา