เอกสารประกอบการเรียน ชุดบทบาทหน้าที่ของพลเมืองดี เล่มที่ 1 “สถานะภาพ และสิทธิเสรีภาพของบุคคล” กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม

0

เอกสารประกอบการเรียน

ชดุ บทบาทหนา้ ทข่ี องพลเมอื งดี
เลม่ ที่ 1 “สถานะภาพ และสิทธิเสรภี าพของบุคคล”

กล่มุ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม

จดั ทำโดย
นางสาวน้ำฝน ทองเกตุ

ตำแหนง่ ครู

โรงเรยี นวัดกงตาก
สำนักงานเขตพน้ื ท่ีการศึกษาประถมศึกษาสรุ าษฎรธ์ านี เขต 1

สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน
กระทรวงศกึ ษาธิการ

1

แบบทดสอบก่อนเรียน

เล่มท่ี 1 สถานภาพ และสิทธเิ สรีภาพของบคุ คล

คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนเขียนเคร่ืองหมาย  ให้ตรงกบั ขอ้ ก ข ค หรือ ง ที่เป็นคาตอบ
ทถ่ี กู ตอ้ งเพยี งขอ้ เดียว ลงในกระดาษคาตอบ (ขอ้ ละ 1 คะแนน)

1. สิทธิทน่ี กั เรียนพึงไดร้ ับ คือขอ้ ใด
ก. การไดร้ บั ความรกั จากเพ่ือน
ข. การไดร้ บั ของขวญั จากคณุ ยาย
ค. การไดร้ บั ขนมจากคณุ ป้า
ง. การไดร้ บั การศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน

2. ขอ้ ใด ไมใ่ ช่ วิธีการปฏบิ ตั ิตนเพ่ืออยรู่ ่วมกนั
ก. ช่วยเหลือซ่ึงกนั และกนั
ข. ช่วยกนั แกไ้ ขปัญหาต่าง ๆ
ค. มคี วามเคารพซ่ึงกนั และกนั
ง. ทาสิ่งใดโดยไม่สนใจผูอ้ ่ืน

3. ใครทาตามบทบาทของตนเองไดเ้ หมาะสมทส่ี ุด
ก. พอ่ พาลกู ไปพบแพทยเ์ พอื่ รกั ษาโรค
ข. พระสงฆอ์ อกไปเตะตะกร้อท่ลี านวดั
ค. นกั เรียนอาชีวะยกพวกตกี นั แสดงศกั ด์ิศรีของสถาบนั
ง. อทุ ยั ไม่ไปโรงเรียนเพราะไม่ไดท้ าการบา้ น

2

4. ขอ้ ใด คอื ความหมายของคาวา่ บทบาทหนา้ ท่ี
ก. ปฏบิ ตั ิหนา้ ที่ตามทเ่ี ราตอ้ งการ
ข. ปฏิบตั หิ นา้ ทต่ี ามสถานภาพท่เี รามีอยู่
ค. ปฏิบตั ิตามคาส่ังของผูบ้ งั คบั บญั ชา
ง. ปฏิบตั ติ ามคาสัง่ ของครูอาจารย์

5. ขอ้ ใดคือหลกั เสรีภาพ
ก. การไปใชส้ ิทธิเลือกต้งั
ข. การเล้ียงดูบิดามารดา
ค. การประกอบอาชีพท่สี ุจริต
ง. การทาความสะอาดบา้ นให้น่าอยู่

6. การแกป้ ัญหาในขอ้ ใด ไม่ถกู ตอ้ ง
ก. คิดวิเคราะหอ์ ยา่ งมเี หตผุ ล
ข. ใชเ้ หตุผลในการตดั สินปัญหา
ค. ยดึ เสียงส่วนมากเป็นหลกั
ง. ถอื วา่ เสียงส่วนใหญ่เป็นฝ่ายผิดเพราะความคิดไม่ตรงกบั ตนเอง

7. ใครมีหนา้ ทใี่ นการอนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ้ ม
ก. ผใู้ หญบ่ า้ น
ข. กานนั
ค. นกั เรียน
ง. ทุกคน

3

8. บุคคลในขอ้ ใดที่ใชส้ ตปิ ัญญาในการดาเนินชีวติ ไดถ้ ูกตอ้ งที่สุดและเหมาะสม
ก. กรรณิการ์แสดงความคิดเห็นเขา้ ขา้ งเพอ่ื น
ข. สุมาลพี ดู โตแ้ ยง้ กบั เพอ่ื นดว้ ยเหตผุ ล
ค. สุจิตรา วจิ ารณ์คนอ่นื อยา่ งมอี คติ
ง. อรอนงค์ ใชค้ วามรู้สึกของตนเองในการตดั สินปัญหา

9. ขอ้ ใดเป็นความหมายของ คาวา่ สถานภาพ
ก. จดุ ยืน ท่ีต้งั ท่ีอยู่
ข. ส่ิงท่แี สดงความเป็นเรา
ค. ฐานะทางสงั คม
ง. รูปร่างหนา้ ตา

10. ใครประพฤตติ นเป็นผมู้ คี ารวธรรม
ก. สุทศั นพ์ ูดจาหยาบคายกบั เพอ่ื น
ข. เดชาทาใหผ้ อู้ ื่นเสียช่ือเสียง
ค. ธวชั ชยั เคารพสิทธิของผูอ้ ื่นเสมอ
ง. สุทิศถือวา่ ความคิดของตนเองถูกเสมอ

4

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน
เล่มที่ 1 สถานภาพและสิทธเิ สรีภาพของบุคคล

1. ง 6. ง
2. ง 7. ง
3. ก 8. ข
4. ข 9. ค
5. ค 10. ค

5

ใบความรู้
เรื่อง สถานภาพ บทบาท หน้าท่ี สิทธแิ ละเสรีภาพ

เพศ เช้ือชาติ สญั ชาติ การเป็นสมาชิกในครอบครวั

สังคมท่ีสงบสุขจะต้องประกอบด้วยสมาชิกที่รู้จักและปฏิบัติตาม สถานภาพ
บทบาท สิทธิ เสรีภาพ และหน้าที่ของตนได้ถูกตอ้ งและเหมาะสม ด้วยสถานภาพและ
บทบาทหนา้ ที่เป็นส่ิงท่ีมีความสัมพนั ธ์ เนื่องจากสถานภาพเป็ นส่ิงท่ีกาหนดบทบาทและ
หนา้ ที่ของบุคคล

สถานภาพ หมายถึง ตาแหน่งทีเ่ ราไดร้ ับจากการเป็นสมาชิกของกลุม่ หรือเรียกอีก
อย่างว่า ฐานะทางสังคม คนแต่ละคนจะมีฐานะหลายฐานะ เช่น พ่อมีฐานะเป็ นผู้นา
ครอบครวั และเป็นครู เกศมีฐานะเป็นลกู และเป็นนกั เรียนดว้ ย

6

1. สถานภาพท่ีไดม้ าโดยกาเนิด เป็ นสถานภาพทต่ี ิดตวั มาต้งั แต่เกิด เช่น เพศ เช้ือชาติ
สัญชาติ การเป็นสมาชิกในครอบครวั เป็นตน้

การแสดงสญั ชาติ

เพศ เช้ือชาติ สัญชาติ การเป็นสมาชิกในครอบครวั
2. สถานภาพจากความสามารถของตนเอง เป็ นสถานภาพท่ีไดห้ ลงั จากการเกิด
จากความสามารถและการแข่งขนั ของคนในสังคม เช่น การสาเร็จการศึกษา การประกอบ
อาชีพครู ตารวจ ทหาร แพทย์ วิศวกร สถานภาพทางการสมรส สามีภรรยา หรือ สถานภาพ
ทางการเมอื ง เช่น นายกรฐั มนตรี รัฐมนตรี สมาชิกวฒุ ิสภา ประธานรัฐสภา เป็นตน้

7

สถานภาพจากความสามารถสร้างอาชีพ
ความหมายของบทบาท

บทบาท คือ หน้าท่ีท่ีตอ้ งทาตามสถานภาพท่ีเราได้รับ เช่น ครูต้องสอนหนังสือ
อบรมส่ังสอนให้นักเรียนเป็ นคนดี นกั ข่าวก็ตอ้ งนาเสนอข่าวท่ีเป็นจริงและเป็นประโยชน์
ต่อสังคม เป็นทหารตอ้ งป้องกนั ประเทศชาติ ตารวจรักษาความสงบสุขในชุมชน ทหารเรือ
ตอ้ งคอยปกป้องประเทศชาติทางทะเล สถานภาพและบทบาทจึงมีความเกี่ยวขอ้ งสัมพนั ธ์กนั
บคุ คลอยใู่ นสถานภาพใด กจ็ ะตอ้ งปฏบิ ตั ิตามบทบาทของตนใหส้ อดคลอ้ งกบั สถานการณ์
น้นั ๆ

8

การปฏิบตั ิตามหนา้ ทขี่ องแตล่ ะอาชีพ
การปฏบิ ัติตนตามบทบาทและหน้าท่ีของพลเมืองดี

1. เคารพและเทิดทูนสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ และการปกครอง
ระบอบประชาธิปไตยอนั มพี ระมหากษตั ริยท์ รงเป็นพระประมุข

2. ปฏิบตั ิตามกฎหมายหรือระเบียบขอ้ บงั คบั ของชุมชน
3. ไปใชส้ ิทธิเลือกต้งั
4. ป้องกนั ประเทศและรับราชการทางทหาร
5. เสียภาษอี ากร

9

6. ช่วยเหลืองานของทางราชการ
7. อนุรกั ษท์ รัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ้ ม
8. สืบสานวฒั นธรรมของชาตแิ ละภูมปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ
9. เขา้ รับการศึกษาอบรมจนจบการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน

การปฏิบตั ติ นตามบทบาทและหนา้ ท่ีของพลเมอื งดี

สิทธขิ องคนไทยตามกฎหมายรัฐธรรมนูญ

1. มีสิทธิเสมอกนั ในการรบั การศึกษาไม่นอ้ ยกว่า 15 ปี ท่ีรัฐจะตอ้ งจดั ให้อยา่ งทว่ั ถงึ
และมคี ณุ ภาพโดยไมเ่ ก็บค่าใชจ้ า่ ย

2. เด็กและเยาวชนมีสิทธิไดร้ ับความคุม้ ครองจากการใช้ความรุนแรงและการปฏิบตั ิท่ี
ไมเ่ ป็นธรรม

3. สิทธิและเสรีภาพในชีวิตและร่างกาย เช่น การลงโทษบุคคล ไม่สามารถใช้
วธิ ีการลงโทษที่ทารุณโหดร้ายได้

4. สิทธิของบุคคลในครอบครัว เกียรติยศ ชื่อเสียง ตลอดจนความเป็นอยู่ ส่วนตวั
ยอ่ มไดร้ ับการคุม้ ครอง เช่น การเสนอข่าวที่ทาให้เส่ือมเสียชื่อเสียง เกียรติยศวงศ์ตระกูล
ยอ่ มทาไม่ได้

10

5. มีสิทธิได้รับหลกั ประกนั ความปลอดภยั และสวสั ดิภาพในการทางานรวมท้งั
หลกั ประกนั ในการดารงชีวติ ท้งั ในระหว่างการทางานและเมือ่ พน้ ภาวะการทางาน

6. มีสิทธิเสมอกนั ในการรับบริการรกั ษาเมอ่ื เจบ็ ป่ วย ท่รี ฐั จดั สวสั ดิการให้ รวมท้งั
การรับรู้ขา่ วสารโดยเปิ ดเผยและมสี ิทธิรวมตวั กนั เพื่อพทิ กั ษส์ ิทธิของผบู้ ริโภค

สิทธิของคนไทยตามกฎหมายรฐั ธรรมนูญ
เสรีภาพ คือ ความอิสระท่ีจะทาการใด ๆ ตามสิทธิท่ีมอี ยโู่ ดยไม่ไปละเมิดสิทธิของ
ผูอ้ ่ืนหรือขดั ต่อความเป็นระเบียบเรียบร้อยและศีลธรรมอนั ดีของประชาชน เช่น เสรีภาพ
ในการประกอบอาชีพ การนับถือศาสนา การเลือกถิ่นท่ีอยู่ การแสดงความคิดเห็นทาง
การเมอื ง นอกจากน้นั บคุ คลมเี สรีภาพในการพดู แตถ่ า้ พูดในสิ่งท่ีเป็ นการดูหม่ินผูอ้ ื่นถือว่า
เป็นการละเมิดสิทธิของผอู้ ่ืน

ความอสิ ระดา้ นศาสนา

11

ความอิสระดา้ น การประกอบอาชีพ
เสรีภาพของบุคคลตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550
1. บุคคลยอ่ มมีเสรีภาพในเคหสถานในการท่ีจะอยอู่ าศยั และครอบครอง
2. บุคคลยอ่ มมเี สรีภาพในการเดินทางในการเลอื กถน่ิ ทอี่ ยภู่ ายในราชอาณาจกั ร
3. บุคคลยอ่ มมเี สรีภาพในการส่ือสารถึงกนั โดยทางทีช่ อบดว้ ยกฎหมาย
4. บคุ คลยอ่ มมีเสรีภาพในการนบั ถือศาสนา
5. บคุ คลยอ่ มมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การพดู การเรียนรู้ การโฆษณา
6. บุคคลยอ่ มมเี สรีภาพในการประกอบอาชีพต่าง ๆ ทีไ่ ม่ผดิ กฎหมาย

เสรีภาพของบุคคลตามรัฐธรรมนูญ

12

หน้าที่ หมายถึง ส่ิงที่บุคคลพึงกระทา หรืองดเวน้ ไม่กระทาการอย่างใดอย่างหน่ึง
ตามท่กี ฎหมายบญั ญตั ิไวใ้ นรฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. 2550 ดงั น้ี

หน้าทข่ี องบุคคลตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. 2550

1. บุคคลมีหน้าท่ีรักษาไว้ซ่ึง ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ และการปกครอง
ระบอบประชาธิปไตยอนั มพี ระมหากษตั ริยท์ รงเป็นประมุข

2. บุคคลมีหนา้ ท่ปี ฏิบตั ิตามกฎหมาย
3. บคุ คลมหี นา้ ทไี่ ปใชส้ ิทธิเลอื กต้งั
4. บุคคลมีหน้าที่ป้องกันประเทศ รับราชการทหาร เสียภาษีอากรช่วยเหลือ
ราชการ รับการศึกษา อบรม พิทกั ษ์ ปกป้อง และสืบสานศิลปวฒั นธรรมของชาติ และ
ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่นิ อนุรักษท์ รพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ ม

บคุ คลมหี นา้ ทรี่ กั ษาชาติ บคุ คลมหี นา้ ทีไ่ ปใชส้ ิทธิเลือกต้งั

13

การปฏิบัตติ นเป็ นพลเมืองดีตามวถิ ีประชาธปิ ไตย

การปฏิบตั ิตนเป็นพลเมืองดีตามวิถีประชาธิปไตย หมายถงึ การปฏิบตั ิตนเป็ นคนดี
โดยยึดหลกั ประชาธิปไตยในการดาเนินชีวิต เช่น การร่วมกนั ทาประโยชนเ์ พ่ือความผาสุก
แกส่ ่วนรวม การคารพซ่ึงกนั และกนั การช่วยกนั ทางานและช่วยกนั แกป้ ัญหา

การเป็นพลเมอื งดีตามวิถีประชาธิปไตย ประกอบดว้ ยคุณธรรม 3 ประการ ดงั น้ี
1. คารวธรรม หมายถึง การมคี วามเคารพซ่ึงกนั และกนั

1. เคารพบุคคลที่เกี่ยวขอ้ ง เช่น บิดา มารดา ญาติ ผูใ้ หญ่ ผูส้ ูงอายุ ครูอาจารย์
และเพื่อน ๆ โดยแสดงความเคารพและกล่าวทกั ทายดว้ ยคาสุภาพ

2. เคารพระเบียบทางสังคม เช่น ยึดมน่ั ในขนบธรรมเนียมประเพณีอนั ดีงามของ
สงั คมปฏิบตั ติ ามกฎหมายของประเทศ

3. เคารพสิทธิของผอู้ ่ืน เช่น ไม่ทาร้ายผอู้ นื่ โดยเจตนา ไม่เอาทรัพยส์ ินของผูอ้ ่ืนมา
เป็นของตนเองโดยไม่ไดร้ บั อนุญาต ไม่ทาให้ผอู้ ื่นเส่ือมเสียชื่อเสียง

4. เคารพความคิดเห็นของผูอ้ ื่น เช่น ควรฟังความคดิ เห็นของผูอ้ ื่นดว้ ยความต้งั ใจ
และไตร่ตรองกอ่ นตดั สินใจ และไม่ควรยดึ ถอื ความคิดของตนว่าถูกเสมอไป

5. เคารพและเทิดทูนในสถาบนั ชาติ ศาสนา และพระมหากษตั ริย์ ซ่ึงถือว่าเป็ น
สถาบนั สูงสุดของประเทศ

การคารวธรรม

14

2. สามคั คีธรรม หมายถึงการร่วมมอื ร่วมใจกนั ช่วยเหลือซ่ึงกนั และกนั มีความเอ้ือเฟ้ื อเผ่ือแผ่
ตอ่ กนั เพ่อื ใหเ้ กิดประโยชนต์ ่อส่วนรวม

1. ร่วมกนั คิด ช่วยกนั วางแผน และร่วมกนั ทางานดว้ ยความเต็มใจ
2. ร่วมกนั รับผิดชอบ ทางานทีไ่ ดร้ ับมอบหมายใหส้ าเร็จ
3. ร่วมกนั ติดตาม ประเมนิ ผลการทางานอยา่ งตอ่ เน่ือง
4. ร่วมกนั ทางาน โดยคานึงถึงประโยชนข์ องส่วนรวมเป็นหลกั

การสามคั คีธรรม
3. ปัญญาธรรม หมายถึง การใช้สติปัญญาในการดาเนินชีวิต การประพฤติตนเป็ นผูม้ ี
ปัญญาธรรม ปฏิบตั ิไดด้ งั น้ี

1. มีความคิดกา้ วไกล โดยรับฟังขา่ วสารและความคิดเห็นของผอู้ น่ื
2. ใชเ้ หตุผลในการแกป้ ัญหาต่าง ๆ ไม่นาอารมณ์ความรู้สึกส่วนตวั มาใช้ตดั สิน
ปัญหา
3. แสดงความคิดเห็นโดยปราศจากอคติ
4. รู้จกั คิด มกี ารวเิ คราะห์ วิพากษ์ วจิ ารณ์อยา่ งมเี หตุผล
5. ใช้เหตุผลในการโตแ้ ยง้ ถา้ มีการโตแ้ ยง้ ในหมู่คณะให้ใช้เหตุผลและสติปัญญา
เพอื่ ให้อกี ฝ่ายหน่ึงยอมรับฟังไมใ่ ชอ้ ารมณ์มาเป็นตวั ตดั สินปัญหา

15

ปัญญาธรรม
คณุ ลักษณะของพลเมืองทดี่ ี

1. เคารพในสิทธิและเสรีภาพของผอู้ ื่น
2. มคี ณุ ธรรมและความรบั ผิดชอบ
3. มีคา่ นิยมประชาธิปไตย
4. มีระเบยี บวินยั ประพฤตติ ามกฎระเบยี บและกติกาของสังคม
5. มีความรัก ความสามคั คี ร่วมพฒั นาทอ้ งถน่ิ ปกป้องประเทศ
6. มีความซื่อสัตย์ ไมค่ ดโกง ไมน่ าส่ิงของของผูอ้ ืน่ มาเป็นของตน
7. เห็นแกป่ ระโยชน์ส่วนรวมมากกวา่ ประโยชน์ส่วนตวั
8. มมุ านะทาประโยชน์เพอื่ ส่วนรวม
9. เสียสละแรงกาย ทรัพยส์ ิน และเวลา เพ่อื ประโยชน์ส่วนรวม

การช่วยเหลอื สงั คม

16

คาอธิบายศัพท์

เล่มท่ี 1 สถานภาพและสิทธเิ สรีภาพของบุคคล

ท่ี คา คาอ่าน ความหมาย
1. เคหสถาน
2. ภาษี เค-หะ-สะ-ถาน บา้ นเรือน, ทซ่ี ่ึงใช้เป็นทอี่ ย่อู าศยั

3. ภมู ิปัญญา พา-สี เงินท่รี ัฐหรือทอ้ งถ่ินเรียกเกบ็ จากบคุ คล เพอ่ื
4. รัฐธรรมนูญ
ใชจ้ ่ายในการบริหารประเทศหรือทอ้ งถ่ิน
5. วฒั นธรรม
พูม-ปัน-ยา พ้นื ความรู้ความสามารถ
6. อาณาจกั ร
รดั -ถะ-ทา-มะ-นูน บทกฎหมายสูงสุด ที่จดั ระเบียบการปกครอง

ประเทศโดยกาหนดรูปแบบของรฐั วา่ เป็นรฐั

เดียวหรือรฐั รวม

วดั -ทะ-นะ-ทา ส่ิงทที่ าความเจริญงอกงามให้แก่หมคู่ ณะ เช่น

วฒั นธรรมไทย วฒั นธรรม ในการแตง่ กาย

อา-นา-จกั เขตแดนท่ีอยใู่ นอานาจการปกครองของ

ประเทศหน่ึงๆ

17

แบบฝึ กหัดที่ 1

เล่มที่ 1 สถานภาพและสิทธเิ สรีภาพของบุคคล

คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนนาบทบาทหนา้ ทีข่ องพลเมอื งดีที่กาหนดใหไ้ ปเติมทา้ ยขอ้ ความ
ใหถ้ ูกตอ้ ง (ขอ้ ละ 1 คะแนน)

การปฏบิ ตั ติ นตามสถานภาพ การปฏิบัติตนตามบทบาทหน้าที่

การปฏบิ ตั ติ นตามสิทธแิ ละเสรีภาพ

1. เดก็ หญงิ กนกวรรณเป็นบตุ รสาวของนายชาติชาย
2. นางอรวรรณเป็นภรรยาของนายชาติชาย
3. นายประชาประกอบอาชีพรับราชการครู
4. ปี น้ีเด็กหญิงนริศาสมคั รเขา้ เรียนต่อในระดบั ช้นั มธั ยมศกึ ษาปี ท่ี 1

5. ตารวจจราจรโบกรถใหน้ กั เรียนขา้ มถนน
6. ผใู้ หญ่บา้ นพาลกู บา้ นไปพฒั นาวดั
7. นางนอ้ ยไปร้องเรียนว่าไมไ่ ดร้ บั ความช่วยเหลือเนื่องจากที่บา้ นถกู น้าทว่ ม

8. เดก็ ชายอภสิ ิทธ์ิเรียนหนงั สืออยา่ งต้งั ใจ
9. นางสาวจนั ทร์เพญ็ ไมส่ บายจึงไปรักษาตวั ทโ่ี รงพยาบาลประจาจงั หวดั

10. นางหยินจงเป็นคนจีนท่ยี า้ ยมาทางานในประเทศไทย

18

เฉลยแบบฝึ กหดั ที่ 1

เล่มที่ 1 สถานภาพและสิทธิเสรีภาพของบุคคล

คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนนาบทบาทหนา้ ทขี่ องพลเมืองดีท่กี าหนดให้ไปเตมิ ทา้ ยขอ้ ความ
ใหถ้ ูกตอ้ ง (ขอ้ ละ 1 คะแนน)

การปฏบิ ตั ติ นตามสถานภาพ การปฏิบตั ิตนตามบทบาทหน้าท่ี

การปฏบิ ัตติ นตามสิทธิและเสรีภาพ

1. เด็กหญิงกนกวรรณเป็นบตุ รสาวของนายชาติชาย การปฏบิ ัติตนตามสถานภาพ
2. นางอรวรรณเป็นภรรยาของนายชาติชาย การปฏบิ ตั ติ นตามสถานภาพ
3. นายประชาประกอบอาชีพรบั ราชการครู การปฏบิ ตั ิตนตามสิทธิและเสรีภาพ
4. ปี น้ีเดก็ หญิงนริศาสมคั รเขา้ เรียนตอ่ ในระดบั ช้นั มธั ยมศกึ ษาปี ที่ 1

การปฏบิ ตั ติ นตามสิทธิและเสรีภาพ
5. ตารวจจราจรโบกรถให้นกั เรียนขา้ มถนน การปฏิบตั ติ นตามบทบาทหน้าที่
6. ผใู้ หญบ่ า้ นพาลูกบา้ นไปพฒั นาวดั การปฏบิ ตั ติ นตามบทบาทหน้าท่ี
7. นางนอ้ ยไปร้องเรียนว่าไมไ่ ดร้ ับความช่วยเหลือเน่ืองจากท่ีบา้ นถูกน้าทว่ ม

การปฏบิ ัติตนตามสิทธิและเสรีภาพ
8. เดก็ ชายอภิสิทธ์ิเรียนหนังสืออยา่ งต้งั ใจ การปฏิบัติตนตามบทบาทหน้าท่ี
9. นางสาวจนั ทร์เพญ็ ไม่สบายจึงไปรกั ษาตวั ทโ่ี รงพยาบาลประจาจงั หวดั

การปฏิบัตติ นตามสิทธแิ ละเสรีภาพ

10. นางหยินจงเป็นคนจีนทย่ี า้ ยมาทางานในประเทศไทย
การปฏบิ ตั ติ นตามสถานภาพ

19

แบบฝึ กหดั ท่ี 2

เล่มท่ี 1 สถานภาพและสิทธิเสรีภาพของบคุ คล

คาชีแ้ จง ใหน้ กั เรียนนาตวั อกั ษร ก หรือ ข ไปเตมิ ในช่องว่างทมี่ คี วามสัมพนั ธ์กนั
(ขอ้ ละ 1 คะแนน)

ก. สถานภาพโดยกาเนดิ ข. สถานภาพที่ได้มาภายหลงั

1. นางสาวปิ ยะธิดาเรียนจบปริญญาตรี
2. นายอาพลเป็นคนเหนือทเี่ ขา้ มาทางานในเมืองหลวง
3. เด็กหญิงกนกวรรณกาลงั เรียนอยชู่ ้นั ประถมศกึ ษาปี ท่ี 5
4. เดก็ หญงิ ชเอมไดร้ บั รางวลั เรียนดี
5. นายประวิทยเ์ ป็นนกั ข่าวที่มีชื่อเสียง
6. แม่คา้ ขายผลไมใ้ นตลาด
7. นายสมศกั ด์ิเป็นบดิ าของนายจกั รพงศ์
8. ประจกั ษเ์ ป็นนกั เรียนชาย ส่วนเอมอรเป็นนักเรียนหญิง
9. เด็กหญิงสายสมรเป็นคนไทย
10. นายมานพเป็นผใู้ หญบ่ า้ นหมูท่ ่ี 8

20

เฉลยแบบฝึ กหดั ที่ 2

เล่มที่ 1 สถานภาพและสิทธิเสรีภาพของบคุ คล

คาชีแ้ จง ให้นกั เรียนนาตวั อกั ษร ก หรือ ข ไปเตมิ ในช่องวา่ งทมี่ ีความสัมพนั ธก์ นั
(ขอ้ ละ 1 คะแนน)

ก. สถานภาพโดยกาเนดิ ข. สถานภาพทไี่ ด้มาภายหลงั

1. นางสาวปิ ยะธิดาเรียนจบปริญญาตรี ข
2. นายอาพลเป็นคนเหนือทีเ่ ขา้ มาทางานในเมืองหลวง ก
3. เด็กหญิงกนกวรรณกาลงั เรียนอยชู่ ้นั ประถมศกึ ษาปี ท่ี 5 ข
4. เด็กหญงิ ชเอมไดร้ บั รางวลั เรียนดี ข
5. นายประวิทยเ์ ป็นนกั ขา่ วที่มีช่ือเสียง ข
6. แม่คา้ ขายผลไมใ้ นตลาด ข
7. นายสมศกั ด์ิเป็นบิดาของนายจกั รพงศ์ ก
8. ประจกั ษเ์ ป็นนกั เรียนชาย ส่วนเอมอรเป็นนกั เรียนหญิง ก
9. เดก็ หญิงสายสมรเป็นคนไทย ก
10. นายมานพเป็นผใู้ หญ่บา้ นหมทู่ ่ี 8 ข

21

แบบฝึ กหัดที่ 3

เล่มที่ 1 สถานภาพและสิทธเิ สรีภาพของบุคคล

คาชีแ้ จง นาคาตอ่ ไปน้ีเตมิ ลงในช่องวา่ งหนา้ ขอ้ ความใหถ้ กู ตอ้ งสมั พนั ธ์กนั
(ขอ้ ละ 1 คะแนน)

สถานภาพ เสรีภาพ สิทธิ บทบาทหน้าท่ี

1. วรี ะยาไปชาระเงินภาษีรายไดป้ ระจาปี
2. ตอ้ มกาลงั ซอ้ มวอลเล่ยบ์ อลเพอ่ื ไปแข่งขนั ระดบั ชาติ
3. คณุ ป่ ดู วงแกว้ ไดร้ ับเงินช่วยเหลือจากรฐั บาลทกุ เดือน
4. ดลนภานบั ถือศาสนาพุทธ แตค่ นในครอบครัวนบั ถอื ศาสนาคริสต์
5. เจนจิราเปิ ดบริษทั เกี่ยวกบั อาหารเสริม
6. พชั รินทร์ป่ วยเป็นโรคไต รบั การรักษาจากโรงพยาบาลของรัฐ
7. เจมส์เป็นพ่ีชายของจอย
8. พอ่ เป็นหวั หนา้ ครอบครวั และเป็นตารวจ
9. อมรชยั เขา้ รับการเกณฑท์ หาร
10. ญาดาแสดงความคิดเห็นในการประชุมกรรมการนกั เรียน

22

เฉลยแบบฝึ กหดั ที่ 3

เล่มที่ 1 สถานภาพและสิทธิเสรีภาพของบุคคล

คาชีแ้ จง นาคาตอ่ ไปน้ีเตมิ ลงในช่องวา่ งหนา้ ขอ้ ความใหถ้ กู ตอ้ งสมั พนั ธก์ นั
(ขอ้ ละ 1 คะแนน)

สถานภาพ เสรีภาพ สิทธิ บทบาทหน้าท่ี

บทบาทหน้าท่ี 1. วีระยาไปชาระเงินภาษรี ายไดป้ ระจาปี
บทบาทหน้าท่ี 2. ตอ้ มกาลงั ซอ้ มวอลเล่ยบ์ อลเพอื่ ไปแขง่ ขนั ระดบั ชาติ

สิทธิ 3. คณุ ป่ ดู วงแกว้ ไดร้ ับเงินช่วยเหลอื จากรฐั บาลทุกเดือน
เสรีภาพ 4. ดลนภานบั ถอื ศาสนาพุทธ แตค่ นในครอบครัวนบั ถือศาสนาคริสต์
เสรีภาพ 5. เจนจิราเปิ ดบริษทั เก่ียวกบั อาหารเสริม

สิทธิ 6. พชั รินทร์ป่ วยเป็นโรคไต รับการรักษาจากโรงพยาบาลของรฐั
สิทธิ 7. เจมส์เป็นพ่ชี ายของจอย
สถานภาพ 8. พอ่ เป็นหวั หนา้ ครอบครัวและเป็นตารวจ
บทบาทหน้าที่ 9. อมรชยั เขา้ รบั การเกณฑท์ หาร
เสรีภาพ 10. ญาดาแสดงความคดิ เห็นในการประชุมกรรมการนกั เรียน

23

แบบฝึ กหัดท่ี 4

เล่มที่ 1 สถานภาพและสิทธเิ สรีภาพของบคุ คล

คาชี้แจง ให้นกั เรียนนาขอ้ ความที่กาหนดใหไ้ ปเติมหนา้ ขอ้ ความท่ีมีความสมั พนั ธก์ นั
(ขอ้ ละ 1 คะแนน)

คารวธรรม สามัคคีธรรม ปัญญาธรรม

1. เด็กชายโสภณพูดจาสุภาพกบั เพ่อื น ๆ และนอ้ งๆ ในโรงเรียน
2. เดก็ ชายปิ ยะเดินขา้ มถนนตรงทางมา้ ลาย
3. นายจิรากรขบั รถตามกฎจราจรอยา่ งเคร่งครดั
4. เด็กหญงิ นกแสดงความคิดเห็นในการประชุมสภานกั เรียน
5. เด็กชายบอลและเพือ่ น ๆ ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 5

ช่วยกนั ทาความสะอาดโรงเรียน
6. เด็กหญิงจนั ทร์ฉายช่วยคณุ แมท่ างานบา้ นทุกวนั
7. เดก็ หญิงแกม้ แสดงความเคารพคุณครูเมื่อมาถึงโรงเรียน
8. นกั เรียนช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 5 ร่วมมือกนั ออกไปเก็บขยะในหมูบ่ า้ น
9. วนั น้ีชาวบา้ นช่วยกนั ปลูกป่ าในชุมชน
10. นางศรีจนั ทร์พยายามแกไ้ ขปัญหาตา่ ง ๆ ดว้ ยเหตแุ ละผลอยเู่ สมอ

24

เฉลยแบบฝึ กหัดท่ี 4

เล่มท่ี 1 สถานภาพและสิทธิเสรีภาพของบุคคล

คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนนาขอ้ ความท่ีกาหนดให้ไปเตมิ หนา้ ขอ้ ความท่ีมคี วามสมั พนั ธก์ นั
(ขอ้ ละ 1 คะแนน)

คารวธรรม สามัคคีธรรม ปัญญาธรรม

คารวธรรม 1. เดก็ ชายโสภณพดู จาสุภาพกบั เพอ่ื น ๆ และนอ้ งๆ ในโรงเรียน
คารวธรรม 2. เด็กชายปิ ยะเดินขา้ มถนนตรงทางมา้ ลาย
คารวธรรม 3. นายจิรากรขบั รถตามกฎจราจรอยา่ งเคร่งครดั
ปัญญาธรรม 4. เด็กหญงิ นกแสดงความคิดเห็นในการประชุมสภานกั เรียน
สามัคคีธรรม 5. เดก็ ชายบอลและเพื่อน ๆ ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 5

ช่วยกนั ทาความสะอาดโรงเรียน
คารวธรรม 6. เดก็ หญงิ จนั ทร์ฉายช่วยคุณแมท่ างานบา้ นทุกวนั
คารวธรรม 7. เดก็ หญิงแกม้ แสดงความเคารพคุณครูเมอื่ มาถงึ โรงเรียน
สามคั คีธรรม 8. นกั เรียนช้นั ประถมศกึ ษาปี ท่ี 5 ร่วมมือกนั ออกไปเก็บขยะในหมูบ่ า้ น
สามคั คธี รรม 9. วนั น้ีชาวบา้ นช่วยกนั ปลกู ป่ าในชุมชน
ปัญญาธรรม 10. นางศรีจนั ทร์พยายามแกไ้ ขปัญหาต่าง ๆ ดว้ ยเหตุและผลอยเู่ สมอ

25

แบบทดสอบหลงั เรียน

เล่มที่ 1 สถานภาพ และสิทธเิ สรีภาพของบุคคล

คาชีแ้ จง ใหน้ กั เรียนเขยี นเคร่ืองหมาย  ใหต้ รงกบั ขอ้ ก ข ค หรือ ง ท่เี ป็นคาตอบ
ท่ถี กู ตอ้ งเพยี งขอ้ เดียว ลงในกระดาษคาตอบ (ขอ้ ละ 1 คะแนน)

1. ขอ้ ใดคือหลกั เสรีภาพ
ก. การไปใชส้ ิทธิเลือกต้งั
ข. การเล้ยี งดบู ิดามารดา
ค. การประกอบอาชีพท่สี ุจริต
ง. การทาความสะอาดบา้ นใหน้ ่าอยู่

2. บคุ คลในขอ้ ใดที่ใชส้ ติปัญญาในการดาเนินชีวติ ไดถ้ ูกตอ้ งที่สุดและเหมาะสม
ก. กรรณิการ์แสดงความคิดเห็นเขา้ ขา้ งเพ่ือน
ข. สุมาลพี ดู โตแ้ ยง้ กบั เพ่ือนดว้ ยเหตุผล
ค. สุจิตรา วิจารณ์คนอ่ืนอยา่ งมีอคติ
ง. อรอนงค์ ใชค้ วามรู้สึกของตนเองในการตดั สินปัญหา

3. ขอ้ ใด คือความหมายของคาวา่ บทบาทหนา้ ท่ี
ก. ปฏิบตั หิ นา้ ที่ตามทเ่ี ราตอ้ งการ
ข. ปฏบิ ตั หิ นา้ ทต่ี ามสถานภาพที่เรามีอยู่
ค. ปฏบิ ตั ติ ามคาส่งั ของผูบ้ งั คบั บญั ชา
ง. ปฏบิ ตั ิตามคาส่ังของครูอาจารย์

26

4. ใครทาตามบทบาทของตนเองไดเ้ หมาะสมท่ีสุด
ก. พอ่ พาลกู ไปพบแพทยเ์ พ่อื รักษาโรค
ข. พระสงฆอ์ อกไปเตะตะกร้อทล่ี านวดั
ค. นกั เรียนอาชีวะยกพวกตีกนั แสดงศกั ด์ิศรีของสถาบนั
ง. อทุ ยั ไมไ่ ปโรงเรียนเพราะไม่ไดท้ าการบา้ น

5. ขอ้ ใดเป็นความหมายของ คาวา่ สถานภาพ
ก. จุดยืน ท่ีต้งั ที่อยู่
ข. สิ่งท่แี สดงความเป็นเรา
ค. ฐานะทางสงั คม
ง. รูปร่างหนา้ ตา

6. ขอ้ ใด ไมใ่ ช่ วิธีการปฏิบตั ติ นเพ่ืออยรู่ ่วมกนั
ก. ช่วยเหลอื ซ่ึงกนั และกนั
ข. ช่วยกนั แกไ้ ขปัญหาตา่ ง ๆ
ค. มีความเคารพซ่ึงกนั และกนั
ง. ทาส่ิงใดโดยไม่สนใจผอู้ น่ื

7. ใครมหี นา้ ทใี่ นการอนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดลอ้ ม
ก. ผใู้ หญบ่ า้ น
ข. กานนั
ค. นกั เรียน
ง. ทกุ คน

27

8. การแกป้ ัญหาในขอ้ ใด ไมถ่ กู ตอ้ ง
ก. คดิ วิเคราะหอ์ ยา่ งมีเหตผุ ล
ข. ใชเ้ หตผุ ลในการตดั สินปัญหา
ค. ยดึ เสียงส่วนมากเป็นหลกั
ง. ถือวา่ เสียงส่วนใหญเ่ ป็นฝ่ายผดิ เพราะความคดิ ไมต่ รงกบั ตนเอง

9. สิทธิทนี่ กั เรียนพงึ ไดร้ ับ คือขอ้ ใด
ก. การไดร้ ับความรักจากเพ่ือน
ข. การไดร้ ับของขวญั จากคุณยาย
ค. การไดร้ ับขนมจากคุณป้า
ง. การไดร้ บั การศึกษาข้นั พ้ืนฐาน

10. ใครประพฤตติ นเป็นผูม้ คี ารวธรรม
ก. สุทศั น์พดู จาหยาบคายกบั เพือ่ น
ข. เดชาทาให้ผอู้ นื่ เสียชื่อเสียง
ค. ธวชั ชยั เคารพสิทธิของผูอ้ น่ื เสมอ
ง. สุทิศถือว่าความคิดของตนเองถกู เสมอ

28

เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
เล่มที่ 1 สถานภาพและสิทธเิ สรีภาพของบุคคล

1. ค 6. ง
2. ข 7. ง
3. ข 8. ง
4. ก 9. ง
5. ค 10. ค