แบบเรียนภาษาไทย เรื่อง คำราชาศัพท์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๕

คําราชาศัพท์

รายวชิ าภาษาไทยพนื ฐาน

ภาษาไทย
หลักภาษาและการใช้ภาษา

ชนั ประถมศึกษาปที ๕

คาํ นาํ

หนงั สือเรยี น รายวชิ าพืนฐาน ภาษาไทย เลม่ ๑ ชนั
ประถมศกึ ษาปที ๕ กลุม่ สาระการเรียนรภู้ าษาไทย ตามหลกั สูตร
แกนกลางการศกึ ษาขนั พืนฐาน
พุ ทธศกั ราช ๒๕๕๑

เนือหาในหนังสอื เลม่ นี ประกอบด้วย คาํ ราชาศพั ท์ การ
ใชค้ ําราชาศพั ท์ ประโยชน์ของคาํ ราชาศัพท์ และคาํ ราชาศพั ท์ทคี วร
ทราบภายในหนงั สือจะมีแบบฝกหดั ประกอบทา้ ยบทของทุกบท
แบบทดสอบกอ่ น - และหลงั พรอ้ มทังแบบเฉลยแบบทดสอบก่อน
- และหลังเรียนใหพ้ ร้อม

หวงั เปนอยา่ งยิงว่า แบบเรยี นสําเรจ็ รปู รายวชิ าพืนฐาน
ภาษาไทย เล่มนี จะอํานวยประโยชนต์ ่อผสู้ อนทจี ะนาํ ไปประยกุ ตใ์ ช้
ในการจัดการเรียนรเู้ พือใหผ้ เู้ รียนไดพ้ ัฒนาเต็มศกั ยภาพและ
บรรลุตามเปาหมายของหลักสตู รตอ่ ไป

ดาวประกาย ทรงความเจริญ

คําราชาศัพท์ เพลงคาํ ราชาศัพท์
แ บ บ ท ด ส อ บ ก่ อ น เ รี ย น
คาํ ราชาศัพท์และประโยชน์
แบบฝกหัดท้าบบทที ๑
การใช้คาํ ราชาศัพท์

แบบฝกหัดท้ายบทที ๒
คํา ร า ช า ศั พ ท์ ที ค ว ร ท ร า บ

แบบฝกหัดท้ายบทที ๓

แ บ บ ท ด ส อ บ ห ลั ง เ รี ย น

ส รุ ป แ ล ะ เ อ ก ส า ร อ้ า ง อิ ง

คําชีแจง

หนังสอื เรียน รายวชิ าพืนฐาน ภาษาไทย เล่ม ๑ ชนั ประถม
ศึกษาปที ๕ กลมุ่ สาระการเรียนร้ภู าษาไทย จดั ทําขนึ เปนบทเรียน
สาํ เร็จรปู เพือให้สอดคล้องกับการเรียนออนไลนแ์ ละสามารถใช้เปน
สอื ประกอบการเรยี นการสอนในหอ้ งเรยี นได้เปนอยา่ งดอี กี แบบหนงึ
ในบทเรียนสาํ เร็จรปู นีจะใชส้ อนโดยการใช้เทคโนโลยเี ข้ามามสี ว่ นร่วม
เพือทาํ ใหผ้ ูเ้ รียนเกิดการเรียนรูท้ หี ลากหลายและใหค้ วามสนใจตอ่ การ
เรียน ในบทเรยี นนีจะเปนการสอน เรอื ง คําราชาศัพท์ ในบทเรียนจะมี
เนือหาใหศ้ ึกษา พร้อมแบบฝกหัดทดสอบท้ายบทของแต่ละบท รวมไป
ถงึ แบบทดสอบเพือวดั ความรู้ ความเข้าของผู้เรียน โดยจะใหผ้ ูเ้ รียน
เรียนผ่านเทคโนโลยีไปพรอ้ ม ๆ กบั การเรยี นหน้าหอ้ ง

เพลง คาํ ราชาศัพท์
ทํานอง : ยงิ รจู้ ัก ยงิ รกั เธอ
บอกเลา่ เรองราวราชาศพั ทใ์ ชอ้ ยา่ งไร
คือคาํ ทีมีไวใ้ ช้ใหเ้ หมาะกับบุคคล

ไม่วา่ นับตงั แต่ กษตั รย์
เชือพระวงศ์

พระสงฆจ์ นวา่ คนธรรมดา
เรมที คาํ นาม เตมิ หน้าด้วยคาํ เหล่านี
“พระราช” กด็ ี “พระบรม” หรอวา่ “พระ”
หรอ “พระบรมราช” ก็เติม เขา้ ไปได้

แต่ตอ้ งเลอื กใช้ใหเ้ หมาะคน

นามเตทรามิรชงหSาครUSSนUUBถาํ ฯB้าBJวJEJเECทEา่ปธTCCTTรรน“+งร++ทกพมVรรVVEดรEREงยRRBะา”าBBส+เกจร++ลวAด็สือDAOลDJําจBกVEJคCําEEทเTRCกัญตIVBTรEันมิ งใตศหาีลด้มีทีมี

ทรงนาํ คาํ กรยานนั
จําใหม้ นั ได้แค่ กรยาธรรมดา

หา้ ม ! กรยาราชาศพั ท์
ทรงโปรดไมไ่ ดเ้ ลย ทรงเสวยไมไ่ ด้

เวน้ แต่…
คําวา่ “ทรงผนวช”

แบบทดสอบก่อนเรยี น

คาํ ชแี จง : จงเติมความหมายคําราชาศัพท์
ลงในชอ่ งวา่ งใหถ้ ูกตอ้ ง

พระเขนย พระขนง

พระสาง ธารพระกร
ผา้ พันพระศอ ฉลองพระเนตร

พระราชทาน ถวายบงั คม

ภัตตาหาร พระเนตร

บทที ๑
คาํ ราชาศัพท์และประโยชน์

ชื อ นั ก เ รี ย น : ชื อ ห นั ง สื อ :
ผู้ แ ต่ ง :
คววาิ ชมา : หมายของคาํ ราชาศัพท์ ส่ ง เ มื อ :
ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง น ว นิ ย า ย :

คาํ ราชาศัพทห์ มายถึง คาํ ศัพท์สําหรับพระราชา

เปนภาษาทีกาํ หนด และตกแต่งขึนให้สุภาพ และเหมาะสม

เพือใช้พูดถึง หรือพูดกับพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศา

นุวงศ์ปจจุบันนีหมายถึง คาํ สุภาพทใี ช้กับบุคคลทคี วรเคารพ

การรูเ้ รืองคําราชาศัพท์เปนการเรยี นรู้ในการใชภ้ าษาใหถ้ ูก

ต้องตามกาลเทศะ และฐานะของบคุ คล ภาษาไทยได้กาํ หนด

คาํ ราชาศัพทข์ ึนใช้ และมีวิธกี ารใช้ตามระเบยี บแบบแผนของ

ภาษาซึงนบั วา่ เปนวฒั นธรรมอยา่ งหนงึ ทีแสดงออกทาง

ด้านภาษา

ประโยชน์ของคาํ ราชาศัพท์

๑. ทําใหใ้ ช้ภาษาได้อยา่ งถกู ต้อง

ชื อ นั ก เ รี ย น : ชื อ ห นั ง สื อ :

และวเิ ชหา :มาะสมกับระดับของบุคคลทผสี ู้ แือต่ งส: ารด้วย
ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง น ว นิ ย า ย : ส่ ง เ มื อ :

๒. ทําให้อา่ นและฟงขอ้ ความทีมีการใชค้ ําราชาศัพท์
ได้เขา้ ใจ

๓. ทาํ ให้รคู้ วามหมายของคาํ ราชาศัพท์อย่างกว้าง
ขวางและลึกซงึ และสามารถศึกษาวรรณคดเี กา่ ได้อยา่ ง
เข้าใจ

แบบทดสอบท้ายบท
บทที ๑

คําชแี จง : จงเติมความหมายลงในชอ่ งวา่ งใหถ้ ูกตอ้ ง

ชื อ น า ม ส กุ ล เ ล ข ที ชั น

๑ . บ อ ก ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง คาํ ร า ช า ศั พ ท์ ใ ห้ ถู ก ต้ อ ง

๒ . บ อ ก ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง คาํ ร า ช า ศั พ ท์ ม า พ อ สั ง เ ข ป

บทที ๒
การใช้คาํ ราชาศัพท์

ชื อ นั ก เ รี ย น : ชื อ ห นั ง สื อ :
วิ ช า : ผู้ แ ต่ ง :
ส่ ง เ มื อ :
การปใรชะ เค้ ภ ทาํ ขรอาง นชวานิศย าัพย : ท์ทีควรสังเกต

“พระ” ใช้นาํ หนา้ คาํ นามทเี ปนอวัยวะ ของใช้ เช่น
พระชานุ พระนลาฏ พระขนง

“พระบรม” ใชเ้ ฉพาะพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั
เชน่ พระบรมราโชวาท พระบรมราชานุเคราะห์

“พระราช” ใชน้ ําหน้าคํานาม แสดงวา่ คํานามนนั เปน
ของพระมหากษัตรยิ ์ สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี สมเดจ็
พระบรมโอรสาธริ าช สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ เชน่
พระราชประวัติ พระราชานุญาต พระราชวโรกาส

ห ลั ก 3 ป ร ะ ก า ร ก า ร ใ ช้ คาํ ว่ า “ ท ร ง ”

ชื อ ๑ .นั ก เ รีย น :นาํ ห น้ า คํา น า ม ส า มั ญ บชื อ ห นั ง สื อ า: ง คาํ ทํา ใ ห้
วิ ช า : ผู้ แ ต่ ง :

เ ป น กป ร ะ เ ภ ทรขิ ย า ร าอ ง น ว นิ ย า ย : า ศั พ ท์ ไ ด้ เ ช่ นส่ ง เ มื อ : ท ร ง ร ถ ทรง

ช

ด น ต รี ท ร ง ช้ า ง ท ร ง เ ค รื อ ง

๒ . นาํ ห น้ า คํา ก ริ ย า ส า มั ญ ทํา ใ ห้ เ ป น ก ริ

ย า ร า ช า ศั พ ท์ เ ช่ น ท ร ง วิ ง ท ร ง เ จิ ม ท ร ง

อ อ ก กํา ลั ง ก า ย ท ร ง ใ ช้ เ ป น ต้ น

๓ . นาํ ห น้ า คํา น า ม ร า ช า ศั พ ท์ ทํา ใ ห้ เ ป น ก ริ

ย า ร า ช า ศั พ ท์ ไ ด้ เ ช่ น ท ร ง พ ร ะ ร า ช ดาํ ริ ท ร ง

พ ร ะ อั ก ษ ร ท ร ง พ ร ะ ดํา เ นิ น ท ร ง พ ร ะ ร า ช

นิ พ น ธ์ เ ป น ต้ น คาํ ก ริ ย า ที เ ป น ร า ช า ศั พ ท์ อ ยู่

แ ล้ ว ไ ม่ ใ ช้ “ ท ร ง ” นํา ห น้ า เ ช่ น เ ส ว ย เ ส ด็ จ

โปรด

ก า ร ใ ช้ ร า ช า ศั พ ท์ ถู ก ต้ อ ง ต า ม สํา น ว น ไ ท ย

๑ . ถ้ า ม า ต้ อ น รั บ พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ
พ ร ะ เ จ้ า อ ยู่ หั ว ต้ อ ง ใ ช้ ว่ า ป ร ะ ช า ช น ม า เ ฝ า
ฯ รั บ เ ส ด็ จ คาํ ว่ า “ เ ฝ า ฯ รั บ เ ส ด็ จ ” ย่ อ ม า
จ า ก “ เ ฝ า ทู ล ล ะ อ อ ง ธุ ลี พ ร ะ บ า ท รั บ เ ส ด็ จ ”
ไ ม่ ใ ช้ คาํ ว่ า “ ถ ว า ย ก า ร ต้ อ น รั บ ”

๒ . คํา ว่ า “ ค น ไ ท ย มี ค ว า ม จ ง รั ก ภั ก ดี ”
ห รื อ “ แ ส ด ง ค ว า ม จ ง รั ก ภั ก ดี ” ใ ช้ ไ ด้ แ ต่ ไ ม่
ค ว ร ใ ช่ คาํ ว่ า “ ถ ว า ย ค ว า ม จ ง รั ก ภั ก ดี ”

ก า ร ใ ช้ คาํ ร า ช า ศั พ ท์ ใ ห้ ถู ก ต้ อ ง ต า ม เ ห ตุ ผ ล

คํา ว่ าชื อ นั ก เ รีย น : “ อ า คั น ตุ ก ะ ” “ ร า ชชื อ ห นั ง สื อ : อ า คั น ตุ ก ะ ”

แ ล ะวิ ช า ”: พ ร ะ รท ข อ ง น ว นิ ย าา ย ช อ า คั น ตุ ก ะ ” ใ ช้ผู้ แ ต่ ง : ดั ง นี คื อ ใ ห้ ดู
ประ ส่ ง เ มื อ :
เภ :

เ จ้ า ข อ ง บ้ า น เ ป น สํา คั ญ เ ช่ น แ ข ก ข อ ง พ ร ะ

ม ห า ก ษั ต ริ ย์ ใ ช้ คาํ ว่ า “ ร า ช ” นํา ห น้ า ถ้ า

ไ ม่ ใ ช่ แ ข ก ข อ ง พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์ ก็ ไ ม่ ต้ อ ง มี

“ ร า ช ” นาํ ห น้ า ใ น ก า ร ถ ว า ย สิ ง ข อ ง แ ด่

พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ จ้ า อ ยู่ หั ว ถ้ า เ ป น ข อ ง

เ ล็ ก ย ก ไ ด้ ก็ ใ ช้ “ ทู ล เ ก ล้ า ฯ ถ ว า ย ” ถ้ า เ ป น

ข อ ง ใ ห ญ่ ย ก ไ ม่ ไ ด้ ใ ช้ “ น้ อ ม เ ก ล้ า ฯ ถ ว า ย ”

ก า ร ใ ช้ คํา ส ร ร พ น า ม ร า ช า ศั พ ท์ มี ดั ง นี

๑ .ชื อ นั ก เ รี ย น : คาํ ส ร ร พ น า ม ใ ช้ แ ทชื อ ห นั ง นสื อ :บุ รุ ษ ที ๑
วิ ช า : ผู้ แ ต่ ง :

บุ ค ค ล ทั ว ไ ปป ร ะ เ ภ ท ข อ ง น ว นิ ย า ย : ใ ช้ คาํ ว่ า ข้ าส่ งพ รเ มื อ : ะ พุ ท ธ เ จ้ า

๒ . คาํ ส ร ร พ น า ม ใ ช้ แ ท น บุ รุ ษ ที ๒

บุ ค ค ล ทั ว ไ ป ใ ช้ คาํ ว่ า ใ ต้ ฝ า ล ะ อ อ ง ธุ ลี

พระบาท

๓ . คาํ ส ร ร พ น า ม ใ ช้ แ ท น บุ รุ ษ ที ๓

บุ ค ค ล ทั ว ไ ป ใ ช้ ว่ า พ ร ะ อ ง ค์ , พ ร ะ อ ง ค์

ท่ า น

แ บ บ ท ด ส อ บ ท้ า ย บ ท ที ๒ ชือ
ก า ร ใ ช้ คาํ ร า ช า ศั พ ท์ เลขที

คําชีแจง : ให้นกั เรียนตอบคาํ ถามตามหวั ข้อทกี ําหนดให้
อยา่ งถกู ตอ้ ง

จงยกตวั อยา่ งการใช้คําว่า “ทรง”

บอกการใช้ราชาศัพท์ใหถ้ ูกต้องตามสํานวนไทย
จงบอกการใชค้ ําราชาศัพทใ์ หถ้ กู ต้องตาม
เหตผุ ล
จงบอกการใช้คําสรรพนามราชาศัพทใ์ ห้
ถกู ตอ้ ง

บทที ๓
คําราชาศัพท์ทีควรทราบ

หมวดร่างกาย

พ ร ะ เ ศี ย ร Head ศี ร ษ ะ
พระเนตร Eyes ตา
พระปราง cheek แก้ม
พระโอษฐ์ mouth ปาก
พระทนต์ teeth ฟน
พ ร ะ น า สิ ก nose จมูก
พระกรรณ ear หู
พระขนง eyebrow คิว

คําราชาศัพท์ทีควรทราบ

หมวดคํากริยา

พ ร ะ สุ บิ น dream ฝน
แย้มพระสรวล smile ยิม
พระราชทาน give ให้
ทอดพระเนตร ดู
เสด็จประพาส see ไปเทียว
To travel บวช
ผนวช กิน
เสวย ordain พู ด
ตรัส eat
say

คาํ ราชาศัพท์ทีควรทราบ

คํา สํา ห รั บ พ ร ะ ภิ ก ษุ ส ง ฆ์

ประเคน dedicate ถวาย
อาพาธ sick ปวย
letter จดหมาย
ลิขิต food อาหาร
ภัตตาหาร sleep นอน
eat กิน
จาํ วัด
ฉัน

แบบฝกหดั ท้ายบทที ๓
คําราชาศัพท์ทีควรทราบ

คาํ ชีแจง : จงเติมคําราชาศัพท์ภาษาไทยให้ตรงตาม
ลูกศรทีกําหนดให้ถูกต้อง

คาํ ชี แ จ ง : จ ง นํา คาํ ก ริ ย า ร า ช า ศั พ ท์ ที กํา ห น ด
กํา ห น ด ใ ห้ ไ ป เ ติ ม ใ ต้ ภ า พ ใ ห้ ถู ก ต้ อ ง

เสวย แ ย้ ม พ ร ะ ส ร ว ล

EAT SMILE

พระราชทาน เ ส ด็ จ ป ร ะ พ า ส

GIVE TO TRAVEL

คาํ ชีแจง : จงบอกความหมายของคําที
กําหนดให้อย่างถูกต้อง

คาํ ไทย คําศัพท ความหมาย

ประเคน GIVE

ฉั น E A T

จาํ วั ด SLEEP

ลิ ขิ ต LETTER

อาพาธ SICK

ภั ต ต า ห า ร FOOD

เ จ ริ ญ พ ร GREET

ส ร ง นาํ T A K E A S H O W E R

แบบทดสอบหลังเรยี น

คําชแี จง : จงเตมิ ความหมายคาํ ราชาศัพท์
ลงในชอ่ งว่างใหถ้ ูกตอ้ ง

ภัตตาหาร พระสาง

พระขนง ผา้ พันพระศอ
พระเนตร ธารพระกรา

ถวายบังคม ฉลองพระเนตร

พระราชทาน ประเคน

บทสรปุ บทเรยี นภาษาไทย

บทเรี ยนสําเร็ จรู ปภาษาไทยเล่ มนี ได้ จั ด
รวบรวมความรู้ แบบฝกหั ด แบบทดสอบ เอาไว้
มากมายให้ ผู้ เรี ยนหรื อผู้ ที สนใจต้ องการศึ กษา
เรี ยนรู้ เรื อง คาํ ราชาศั พท์ สามารถนาํ ไปประยุ กต์
ใช้ ให้ สอดคล้ องกั บการเรี ยนในศตวรรษที ๒๑ ได้
เปนอย่ างดี คาํ ราชาศั พท์ เปนสิ งที ใกล้ ตั วมาก การ
เรี ยนรู้ ทาํ ให้ เกิ ดความเข้ าใจเกี ยวกั บคาํ ราชาศั พท์
มากยิ งขึ น ในการจั ดทําบทเรี ยนรายวิ ชาภาษาไทย
นี หวั งไว้ อย่ างยิ งว่ า ความรู้ จากบทเรี ยนนี จะช่ วย
พั ฒนาต่ อยอดการเรี ยนการสอน คาํ ราชาศั พท์ ให้
เปนไปในทิ ศทางที พั ฒนาได้ อย่ างมี ประสิ ทธิ ภาพ
และสามารถนาํ ความรู้ ไปประยุ กต์ ใช้ ในการเรี ยน
การสอนและชี วิ ตประจําวั นได้

เอกสารอ้างอิง

คําราชาศัพท์ ทุกหมวด พร้อมความหมาย. (๒๕๖๔).
(ออนไลน์). HTTPS://WWW.TEWFREE.COM/
คาํ ราชาศัพท์. (๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔).

คําราชาศัพท์ – ลักษณะการใช้ราชาศัพท์. (๒๕๖๔).
(ออนไลน์). HTTPS://LIFESTYLE.CAMPUS-
STAR.COM/KNOWLEDGE/174781.HTML
(๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔).

ประโยชน์ของการเรียนรู้คาํ ราชาศัพท์. (๒๕๖๔).
(ออนไลน์). HTTP://WWW.TRUEPLOOKPANYA.
COM/LEARNING/DETAIL/23922-
00COM/LEARNING/DETAIL/23922-00
(๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔).

สิริพัชร์ เจษฎาวิโรจน์. (๒๕๕๑). ภาษาไทย
หลักภาษาและการใช้ภาษา. (พิมพ์ครังที ๖). กรุงเทพฯ :
อักษรเจริญทัศน์.

คาํ ราชาศพั ท์