สารละลาย สารคอลลอยด์ สารแขวนลอย

น ้ า สลด ั ยาสีฟัน

หมอก ควัน กาว

สมบัติของสารคอลลอยด์ ส ่ วนใหญ ่ ม ี ลก ั ษณะข ่ น ุ เม ื ่ อแสงเด ิ นทางผา ่ นคอลลอยด ์ จะมองเห ็ นเป็ นลา แสง เร ี ยกปรากฏการณ ์ น ้ ี วา ่ ปรากฏการณ์ทินดอลล์(Tyndall effect) ไม ่ สามารถกรองอน ุ ภาคคอลลอยด์ออกจากตัวกลางได้ เมื่อใช้ กระดาษกรอง ต้องใช้กระดาษเซลโลเฟน ไม ่ ตกตะกอน

ประเภทของคอลลอยด์ 1. เจล(gel) ม ี ลก ั ษณะท ี ่ ม ี ความเหน ี ยวหน ื ด เช ่ น กาวลาเทก ็ ซ์ แป้ง เปี ยกแยมผลไมต ้่ างๆ เยลล ี ่ เป็ นตน ้

2. โฟม (foam) เป็ นคอลลอยด์ท ี ่ อาจเก ิ ดจากแก ๊ สท ี ่ กระจายอยใ ู ่ นของแข็ง และของเหลวได้ แก ๊ สท ี ่ กระจายอยใ ู ่ นของแขง ็ เช ่ น ขนมสาลี่ ฟองน ้ า ท ี ่ ใชส้ า หร ั บถ ู ตว ั เป็ นตน ้ แก ๊ สท ี ่ กระจายอยใ ู ่ นของเหลวเช ่ น ฟองเบียร์ ฟองจากผงซักฟอก ฟองจากโฟมล้างหน้า เป็ นต้น

3. แอโรซอล(aerosol) เป็ นคอลลอยด์ท ี ่ อาจจะเก ิ ดจากสารท ี ่ ม ี สถานะเป็ นของแข็งหรือ ของเหลวท ี ่ กระจายอยใ ู ่ นแก ๊ สได ้ -ของแขง ็ ท ี ่ กระจายอยใ ู ่ นแก ๊ ส เช ่ น ฝ่ น ุ ละอองที่ กระจายอยใ ู ่ นอากาศกล ุ ่ มควน ั เป็ นตน ้ -ของเหลวท ี ่ กระจายอยใ ู ่ นแก ๊ ส เช ่ น สเปรยป์ ร ั บ อากาศยาฆ ่ าแมลงชน ิ ดสเปรย ์ เป็ นตน ้

4. อิมัลชัน (emulsion) เป็ นคอลลอยด์ท ี ่ เก ิ ดจากสารท ี ่ ม ี สถานะเป็ นของเหลวและไม ่ รวมกน ั เป็ นเน ้ ื อเด ี ยว ของเหลวท ี ่ ไม ่ รวมตว ั กน ั มารวมตว ั กน ัได ้ เร ี ยกวา ่ อ ิ มล ั ชน ั (emulsion) สารท ี ่ ทา ใหเ ้ ก ิ ดการประสานรวมกน ั เร ี ยกวา ่ อิมัลซิฟายเออร์(emulzifier) เช ่ น น ้ า มน ั ผสมกบ ั น ้ า ม ี น ้ า สบ ู ่ เป็ นอิมัลซิฟายเออร์ น ้ า สลด ั (น ้ า มน ั พ ื ช น ้ า ส้ มสายช ู) ม ีไข ่แดงเป็ นอิมัล ซิฟายเออร์

น ้ า สลด ั น ้ า มน ั พ ื ช + ไข ่ แดง+น ้ า ส้ มสายช ู ไขมน ั ในน ้ า ด ีไขมน ั +น ้ า ด ี +เอนไซม์ไลเปส น ้ า นม ไขมน ั +โปรตีนเคซีน +น ้ า น ้ า ลา ้ งจาน ไขมน ั + น ้ า ยาลา ้ งจาน+น ้ า อิมัลชัน เป็ นของเหลวที่ได้จากการรวมตัวของสาร 2 ชนิดท ี ่ ไม ่ รวมกน ั แยกช ้ น ั แต ่ เม ื ่ อเต ิ ม อิมัลซิไฟเออร์ของเหลวจะรวมกน ั ได้

กิจกรรมถูกหรือผิด สารเนื้อเดียว เกิดจากการผสมของ สารตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป แต่มองเห็น เป็ นเนื้อเดียว

กิจกรรมถูกหรือผิด น ้าโคลน จัดเป็ น สารเนื้อเดียว

กิจกรรมถูกหรือผิด น ้าจิ้มไก่ จัดเป็ น สารเนื้อเดียว

กิจกรรมถูกหรือผิด สารละลายเป็ นสารทม ี ่ อ ี น ุ ภาค เลก ็ ทส ี ่ ุ ด

กิจกรรมถูกหรือผิด สาร A ขนาดอน ุ ภาค 10-6 จัดเป็ นสารคอลลอยด์

กิจกรรมถูกหรือผิด สาร A ขนาดอน ุ ภาค 10-4 จัดเป็ นสารละลาย

กิจกรรมถูกหรือผิด สารละลายอน ุ ภาคเลก ็ กว ่ า สารคอลลอยด์และสารแขวนลอย

กิจกรรมถูกหรือผิด สารแขวนลอย มค ี ุ ณสมบ ั ตค ิื อ สามารถตกตะกอนได้หากวางทิ้งไว้

กิจกรรมถูกหรือผิด ปรากฏการณ์ทินดอลล์ คือปรากฏ การสะท้อนแสง

กิจกรรมถูกหรือผิด ปรากฏการณ์ทินดอลล์ เกิดขึ้นเมื่อ แสงเดินทางผ่านสารละลาย

กิจกรรมถูกหรือผิด สลัด มีไข่แดง เป็ นอิมัลซิไฟเออร์

กิจกรรมถูกหรือผิด น า ้ กบ ั น า ้ มน ั มน ี า ้ สบ ่ ู เป็นอิมัลซิไฟเออร์

กิจกรรมถูกหรือผิด อิมัลชัน คือ การที่สารผสม 2 ชนิด ไม่ สามารถรวมเป็ นเนื้อเดียวกันได้

กิจกรรมถูกหรือผิด สารคอลลอยด์ ไม่สามารถผ่านกระดาษ เซลโลเฟนได้

กิจกรรมถูกหรือผิด สารแขวนลอย สามารถกรองด้วย กระดาษกรองได้

กิจกรรมถูกหรือผิด สารละลายสามารถผ ่ านร ู กระดาษกรอง และกระดาษเซลโลเฟนได้

การแยกสารด้วยวิธีโครมาโทกราฟี (Chromatography)

การแยกสารด้วยวิธีโครมาโทกราฟี เป็ นวิธีการแยกสารที่มีปริมาณน้อย (เพียง 0.01 ml กท ็ า ได)้ ไดส้ ารบร ิ ส ุ ทธ ์ ิ ท ี ่ ม ี ความสามารถในการ ละลายและความสามารถในการดูดซับ ใน ตว ั ทา ละลายและตว ั ด ู ดซบ ัไดไ้ ม ่ เท ่ ากน ั

การแยกสารด้วยวิธีโครมาโทกราฟี สารที่ละลายในตัวท าละลายได้ดี และถูกดูดซับด้วยตัวดูดซับ ได้น้อย จะเคล ื ่ อนท ี ่ ไดไ้ กลกวา ่ สารท ี ่ ละลายในตว ั ทา ละลายไดไ้ ม ่ ด ี และถ ู กด ู ดซบ ั ดว ้ ยตัวดูดซับ ได้มาก จะเคล ื ่ อนท ี ่ ไดใ้ กลก ้ วา ่

3. สามารถแยกสารผสมออกจากกน ัได ้ 2. สามารถแยกไดท ้ ้ ง ั สารท ี ่ ม ี ส ี และไม ่มีสี 1. สามารถแยกสารที่มีปริมาณน้อยได้ ข้อดีของโครมาโทกราฟี

ข้อจ ากัดของโครมาโทกราฟี ไม่สามารถแยกสีที่ใกล้เคียงกันมากๆได้ วิธีแก้ไข - เพิ่มความยาวของกระดาษ - เปลี่ยนตัวท าละลาย ของผสมที่ต้องการแยกต้องมีความสามารถในการละลายในตัวท าละลาย และถ ู กด ู ดซบ ั ดว ้ ย ตว ั ด ู ดซบ ัไดต ้่ างกน ั มากๆ

อาศัยหลักการของการละลายในตัวท าละลาย และ การถ ู กด ู ดซบ ัโดยตว ั ด ู ดซบ ั ของสารผสมน ้ น ั ๆ บทสร ุ ปของโครมาโทกราฟี สารผสมน ้ น ั ๆ จะม ี ความสามารถในการละลายและ ด ู ดซบ ั ท ี ่ แตกต ่ างกน ั จ ึ งทา ใหส้ ารเคล ื ่ อนท ี ่ ไดไ้ ม ่ เท ่ ากน ั

การทดลองเก ิ ดสารส ี 3 จ ุ ด หมายความวา ่ “สารละลาย Unknown X ประกอบด้วยสาร บร ิ ส ุ ทธ ์ ิ อยา ่ งนอ ้ ย3 ชนิด” หากสารเคล ื่อนท ี่ไดเ ้ ท ่ ากน ั การแกไ้ ขค ื อ เปลี่ยนตัวท าละลายหรือ ตัวดูดซับ หรืออาจจะ เปล ี่ยนท ้ ง ั ค ู ่ กไ็ ด ้

1. โครมาโทกราฟี แบบกระดาษใช้หลักการใด ก. ในการแยกสารจ ุ ดเด ื อดท ี ่ แตกต ่ างกน ั ของสาร ข. สามารถในการละลายของสารในตัวท าละลาย และการถูกดูด ซบ ั บนตว ั ด ู ดซบ ั ท ี ่ แตกกต ่ างกน ั ค. ความสามารถในการละลายในตัวท าละลายของสารที่ ต้องการ ง. สมบต ัิ การละลายของสารในตว ั ทา ละลายท ี ่ แตกต ่ างกน ั

เฉลย1. โครมาโทกราฟี แบบกระดาษใช้หลักการใด ก. ในการแยกสารจ ุ ดเด ื อดท ี ่ แตกต ่ างกน ั ของสาร ข. สามารถในการละลายของสารในตัวท าละลาย และการถูกดูด ซบ ั บนตว ั ด ู ดซบ ั ท ี ่ แตกกต ่ างกน ั ค. ความสามารถในการละลายในตัวท าละลายของสารที่ ต้องการ ง. สมบต ัิ การละลายของสารในตว ั ทา ละลายท ี ่ แตกต ่ างกน ั

2. ตัวท าละลายในการแยกสารแบบโครมาโทกราฟี แบบ กระดาษท าหน้าที่อะไร ก. ดูดซับสาร ข. เป็ นตว ั กลางใหส้ ารผา ่ น ค. พาสารให้เคลื่อนที่ ง. สกด ั สาร

เฉลย2. ตัวท าละลายในการแยกสารแบบโครมาโทกราฟี แบบ กระดาษท าหน้าที่อะไร ก. ดูดซับสาร ข. เป็ นตว ั กลางใหส้ ารผา ่ น ค. พาสารให้เคลื่อนที่ ง. สกด ั สาร

3.สาร A สาร B สาร C และสาร D เคลื่อนที่บนตัวดูดซับเป็น ระยะทาง 3.8 2.1 6.8 และ 1.4 เซนติเมตร ตามล าดับ สารชนิดใดถูกดูกซับโดยตัวดูกซับได้น้อยที่สุด ก. สาร A ข. สาร B ค. สาร C ง. สาร D

เฉลย 3.สาร A สาร B สาร C และสาร D เคลื่อนที่บนตัวดูดซับ เป็ นระยะทาง 3.8 2.1 6.8 และ 1.4 เซนติเมตร ตามล าดับ สารชนิดใดถูกดูกซับโดยตัวดูกซับได้น้อยที่สุด ก. สาร A ข. สาร B ค. สาร C ง. สาร D

4. ขอ ้ใดกล ่ าวถ ึ งการแยกสารโดยวธ ิีโครมาโทรกราฟี แบบกระดาษไม ่ ถ ู กตอ ้ ง ก. ใชแ ้ ยกสารท ี ่ เป็ นเน ้ ื อเด ี ยว ข. ใชแ ้ ยกสารเฉพาะสารท ี ่ ม ี ส ี เท ่ าน ้ น ั ค. ใชแ ้ ยกสารท ี ่ ม ี องคป์ ระกอบมากกวา ่ 2ชนิด ง .ใช้แยกสารที่มีความสามารถในการละลายและ การถ ู กด ู ดซบ ั ต ่ างกน ั

เฉลย 4. ขอ ้ใดกล ่ าวถ ึ งการแยกสารโดยวธ ิีโครมาโทรกราฟี แบบกระดาษไม ่ ถ ู กตอ ้ ง ก. ใชแ ้ ยกสารท ี ่ เป็ นเน ้ ื อเด ี ยว ข. ใชแ ้ ยกสารเฉพาะสารท ี ่ ม ี ส ี เท ่ าน ้ น ั ค. ใชแ ้ ยกสารท ี ่ ม ี องคป์ ระกอบมากกวา ่ 2ชนิด ง .ใช้แยกสารที่มีความสามารถในการละลายและ การถ ู กด ู ดซบ ั ต ่ างกน ั

5. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับโครมาโทกราฟี ก. เป็ นการแยกสารโดยอาศย ั ความแตกต ่ างของการด ู ดซบ ั ข. เป็ นการแยกสารโดยอาศย ั ความแตกต ่ างของ ความสามารถในการละลาย ค. เป็ นการแยกสารโดยอาศย ั ความแตกต ่ างของการละลาย และการดูดซับ ง. เป็ นการแยกสารโดยอาศย ั ความแตกต ่ างของการเคล ื ่ อนท ี ่ บนตัวดูดซับ

เฉลย5. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับโครมาโทกราฟี ก. เป็ นการแยกสารโดยอาศย ั ความแตกต ่ างของการด ู ดซบ ั ข. เป็ นการแยกสารโดยอาศย ั ความแตกต ่ างของ ความสามารถในการละลาย ค. เป็ นการแยกสารโดยอาศย ั ความแตกต ่ างของการละลาย และการดูดซับ ง. เป็ นการแยกสารโดยอาศย ั ความแตกต ่ างของการเคล ื ่ อนท ี ่ บนตัวดูดซับ

6. ถา ้ นก ั เร ี ยนตอ ้ งการทราบวา ่ ในหม ึ กส ี ดา ประกอบดว ้ ยสารก ี ่ ชน ิ ดควรใชว ้ ธ ิี การใด ก. โครมาโทกราฟี ข. สกด ั ดว ้ ยไอน ้ า ค. ใช้กรวยแยก ง. สกด ั ดว ้ ยตา ทา ละลาย

เฉลย6. ถา ้ นก ั เร ี ยนตอ ้ งการทราบวา ่ ในหม ึ กส ี ดา ประกอบดว ้ ยสารก ี ่ ชน ิ ดควรใชว ้ ธ ิี การใด ก. โครมาโทกราฟี ข. สกด ั ดว ้ ยไอน ้ า ค. ใช้กรวยแยก ง. สกด ั ดว ้ ยตา ทา ละลาย

7.ในการทดลองแยกหมึกชนิดหนึ่งด้วยวิธีโครมาโทกราฟี พบวามีสีปรากฏบนกระดาษ 3 สี ท ี่ระยะต ่ างกนัดงัร ู ป ขอ ้ใดสร ุ ปถ ู กตอ ้ ง ก.หยดหม ึ กเป็ นหม ึ กส ี น ้ า เง ิ น ข. สารส ี น ้ า เง ิ นเป็ นองคป์ ระกอบท ี่ม ีปร ิ มาณมากท ี่ส ุ ดในหยดหม ึ ก ค. หยดหม ึ กน ้ ีประกอบดว ้ ยสารอยางนอ ้ ย3 ชนิด ง. สารสีแดงละลายในตัวท าละลายได้ดีที่สุด

เฉลย7.ในการทดลองแยกหมึกชนิดหนึ่งด้วยวิธีโครมาโทกราฟี พบวามีสีปรากฏบน กระดาษ 3 ส ี ท ี่ระยะต ่ างกนัดงัร ู ป ขอ ้ใดสร ุ ปถ ู กตอ ้ ง ก.หยดหม ึ กเป็ นหม ึ กส ี น ้ า เง ิ น ข. สารส ี น ้ า เง ิ นเป็ นองคป์ ระกอบท ี่ม ีปร ิ มาณมากท ี่ส ุ ดในหยดหม ึ ก ค. หยดหม ึ กน ้ ีประกอบดว ้ ยสารอยา ่ งนอ ้ ยพก3 ชนิด ง. สารสีแดงละลายในตัวท าละลายได้ดีที่สุด

การค านวณ Rate of Flow (Rf) : หมายถ ึ งการหาอต ั ราส ่ วนระหวา ่ งระยะทางท ี ่ ตว ั ถ ู กละลายเคล ื ่ อนท ี ่ ไปบนตว ั ด ู ดซบ ั ต ่ อระยะทางที่ตัว ท าละลายเคลื่อนที่ไปบนตัวดูดซับ