วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 แสงและเงา

แสงและเงา

CuTE SCIENCE

การเกดิ เงามปี ระโยชน์

ต่อชวี ติ ประจาํ วันหรือไม่ อยา่ งไร ??

การเกิดเงามืดและเงามัว

แสงและเงาอย่คู กู่ นั เสมอ
โดยเงาจะเกดิ ข้นึ ตรงขา้ มกับแหล่งกาํ เนดิ แสง

หากแหลง่ กําเนดิ แสงเปล่ียนทศิ ทาง
เงากจ็ ะเปล่ยี นทิศทางไปด้วย

เงา คอื บรเิ วณมืดหลงั วัตถทุ เ่ี กดิ ขึ้นจากวัตถุตา่ ง ๆ ขวางกนั้ ทางเดนิ ของแสงไว้ แสงจงึ

ไม่สามารถเดินทางไปถึง หรอื ไปถึงเพียงบางส่วน เงาแบ่งเปน็ 2 ลกั ษณะ ได้แก่

เงามดื คือ เงาของวตั ถุในบริเวณที่ไมม่ แี สง เงามัว คือ เงาของวัตถุในบริเวณที่มีแสงบางส่วนผ่าน

ผ่านไปถึง ทาํ ใหบ้ ริเวณนั้นมืดสนทิ ไปถึง ทําใหบ้ ริเวณนั้นมืดไม่สนิท

ขนาดของเงามดื และเงามวั สามารถเปลีย่ นแปลงได้ขึน้ อยกู่ บั ระยะห่างของวัตถุกับแหล่งกําเนิดแสง
และระยะหา่ งของวตั ถกุ ับฉากรบั แสง เชน่

หากฉากรับแสงอยู่ใกลว้ ตั ถุ เงามดื จะมีขนาดใหญ่ หากฉากรบั แสงอยู่ไกลจากวัตถุมากขึ้น เงามืด
แตเ่ งามัวจะมขี นาดเลก็ จะมขี นาดเลก็ แตเ่ งามัวจะมีขนาดใหญ่

เงามืด เงามดื
แหล่งกาํ เนิดแสง
แหลง่ กาํ เนดิ แสง ฉาก
วัตถุ ฉาก
เงามัว
วัตถุ
เงามวั

การเขียนแผนภาพรงั สีของแสงแสดงการเกดิ เงามดื และเงามวั

1. แหลง่ กาํ เนิดแสงมีขนาดเลก็ เปน็ จดุ

แหลง่ กําเนิดแสง ฉากรับแสง เงาบนฉาก การเขียนเส้นแนวทางเดินของแสงจะ
ลากเส้นรังสีของแสงเพียง 2 เส้นไปท่ี
วตั ถุ
ฉากรบั แสง

รงั สขี องแสง เกิดเงามืดเท่านั้น ไม่ว่าจะวางฉาก
หา่ งจากวตั ถมุ ากหรอื น้อยเพยี งใด
เงามืด

2. แหล่งกาํ เนดิ แสงมขี นาดเล็กหรือเท่ากบั วตั ถุทีใ่ ชก้ นั้ แสง

การเขียนเส้นแนวทางเดินของแสงจะ แหลง่ กาํ เนดิ แสง ฉากรบั แสง เงาบนฉาก
ลากเส้นรังสีของแสงเพียง 4 เส้นไปที่ เงามวั
ฉากรบั แสง วัตถุ
เงามดื
เกิดเงามัวล้อมเงามืด ไม่ว่าจะวางฉาก รงั สีของแสง
หา่ งจากวัตถมุ ากหรือนอ้ ยเพียงใด

3. แหล่งกาํ เนดิ แสงมีขนาดใหญ่กว่าวตั ถทุ ่ีใช้กั้นแสง

แหลง่ กาํ เนิดแสง รงั สขี องแสง ฉากรบั แสง เงามวั การเขียนเส้นแนวทางเดินของแสงจะ
วตั ถุ ลากเส้นรังสีของแสงเพียง 4 เส้น ไปที่
เงามวั
เงามดื เงามัว ฉากรบั แสง

หากวางฉากรับแสงไว้ A เงามวั เกิดเงามืดและเงามัวขึ้นในลักษณะ
ในบรเิ วณตําแหน่ง A ต่าง ๆ ตามตําแหน่งที่ฉากรับแสง
เงามัว B ต้งั อยู่
ยกเว้นตําแหนง่ B จะ
เกิดเงามัวลอ้ มเงามดื เงามืด

ฉากรับแสงท่ีอยตู่ ําแหน่ง
B จะเกิดเฉพาะเงามวั
เท่านน้ั เพราะเงามดื มี
ลักษณะเปน็ จุด

ประโยชน์ของการเกิดเงา

การเกิดเงานําไปใช้ประโยชน์ในกจิ กรรมตา่ งๆ ได้ เช่น

ใช้วัตถุทึบแสงมามุงหลังคา เพื่อป้องกันแสงแดด ใชใ้ นการบอกเวลาโดยดจู ากนาฬกิ าแดด ใช้ในการเล่นหนังตะลุง หนังใหญ่
และความร้อนเข้าบ้านหรอื อาคาร แสดงละครเงา

ใช้อธิบายปรากฏการณ์สุริยุปราคาหรือ ใชป้ อ้ งกนั แสงแดดกลางแจง้ ใช้เป็นหลักความรู้ในการปลูกต้นไม้เพื่อบัง
จนั ทรปุ ราคา แสงแดดและทําใหเ้ กิดร่มเงา

เงา เกิดจากวัตถขุ วางกน้ั ทางเดนิ ของแสงไว้
แสงจงึ ไมส่ ามารถเดนิ ทางไปถงึ

หรือไปถงึ ฉากรับแสงได้เพียงบางส่วน

การเกดิ เงามีประโยชนต์ ่อชวี ติ ประจําวนั เชน่
ใชเ้ ป็นหลกั ความรู้ในการปลกู ต้นไม้
เพือ่ บังแสงแดดและทําให้เกิดรม่ เงา

CuTE SCIENCE