หน่วยที่ 12 ประนี ประนอม ยอมความ

บทท่ี ประนีประนอม
12 ยอมความ

สาระการเรยี นรู้

1. ความหมายและลักษณะของสญั ญา
ประนีประนอมยอมความ
2. การทําสัญญาประนีประนอมยอมความ
3. ผลของสญั ญาประนีประนอมยอมความ
4. สัญญาประนีประนอมยอมความที่ทาํ ในศาล
5. สัญญาประนีประนอมยอมความท่ีทํานอกศาล
6. อายุความตามสญั ญาประนีประนอมยอมความ

1. ความหมายและลักษณะของสัญญาประนีประนอมยอมความ

สัญญาประนีประนอมยอมความ คือ สัญญาซึ่งผู้เป็นคู่สัญญาทั้งสองฝ่ายยอม
ระงับข้อพิพาทอันใดอันหนึ่งซ่ึงมีอยู่หรือจะมีข้ึนให้เสร็จไปด้วยต่างยอมผ่อนผัน
ให้แก่กัน ซึ่งการยอมผ่อนผันน้ีอาจจะเกิดจากคู่กรณีเองหรอื เกิดจากการไกล่เกล่ีย
ของบุคคลท่สี ามก็ได้

ลักษณะของสญั ญาประนีประนอมยอมความ

1. เปน็ สัญญาท่ีทําขึ้นระหวา่ งบุคคลท้ังสองฝ่าย
2. วัตถุประสงค์เพื่อระงับข้อพิพาท คือในสัญญาต้องมีข้อความ
ที่สะท้อนถึงการตกลงกันให้ได้มาซ่งึ ขอ้ สรุปอันใดอันหนึ่ง
3. ทํา ให้ค่กู รณีเกิดสิทธหิ น้าทข่ี ึ้นใหมต่ ามสญั ญาประนีประนอม

2. การทาํ สญั ญาประนีประนอมยอมความ

การทาํ สญั ญาประนีประนอมยอมความ กฎหมายวางหลักไวด้ ังน้ี

1. ผ้ทู าํ สัญญาต้องเปน็ ค่กู รณีหรอื ตัวแทนท่ีได้รบั มอบอํานาจ
2. เป็นขอ้ ความทค่ี ู่ความยอมสละสทิ ธเิ รยี กรอ้ งตามมูลหน้ีเก่าโดย
ท่ีทง้ั สองฝ่ายยอมผอ่ นผันให้แก่กัน
3. สัญญาประนีประนอมยอมความเปน็ สญั ญาทไ่ี มม่ แี บบ แต่ต้อง
มีหลักฐานเปน็ หนังสอื ลงลายมือชือ่ ฝ่ายทตี่ ้องรบั ผดิ
4. ในสัญญาประนีประนอมยอมความต้องมกี ารระบุวตั ถุประสงค์
ไวใ้ นสญั ญาเพ่ือระงบั ขอ้ พพิ าท

3. ผลของสัญญาประนีประนอมยอมความ

เม่อื ค่กู รณีทําสัญญาประนีประนอมยอมความกันแล้วก่อใหเ้ กิดผลดังน้ี

1. ทําให้สทิ ธเิ รยี กรอ้ งเดิมของทั้งสองฝา่ ยระงับสิ้นไป
2. แต่ละฝา่ ยได้สทิ ธขิ ึ้นใหม่ตามท่รี ะบุไว้ในสญั ญา
3. หากแต่ละฝา่ ยไมป่ ฏิบัติตามสญั ญา ให้อีกฝา่ ยฟอ้ งรอ้ ง
ต่อศาลบงั คับคดีให้อีกฝา่ ยปฏิบตั ิตามสัญญาได้

ผลของการทําสัญญาประนีประนอมยอมความน้ันมี
อยู่ 2 กรณี คือ สัญญาประนีประนอมยอมความที่ทําใน
ศาลและสัญญาประนีประนอมยอมความท่ีทํานอกศาล
ซ่ึงมีความแตกต่างกัน

4. สญั ญาประนีประนอมยอมความที่ทําในศาล

เป็นกรณีท่ีเม่ือมีข้อพิพาทเกิดข้ึนและได้นําคดีขึ้นฟ้องรอ้ งต่อศาลแล้วศาลกําลัง
พิจารณาคดีดังกล่าวอยู่ คู่กรณีได้ทําความตกลงกันระงับข้อพิพาทนั้นทําให้ข้อพิพาทท่ี
มีอยู่นั้นส้ินสุดลง ซ่ึงเมื่อศาลเห็นว่าสัญญาประนีประนอมยอมความดังกล่าวถูกต้องตาม
กฎหมายศาลก็จะพพิ ากษาให้เป็นไปตามท่ีได้ยอมความกันดังกล่าว

ตัวอยา่ ง นายหนึ่งเช่าบ้านนายสองเดือนละ 5,000 บาท ต่อมา

ปรากฏว่านายหนึ่งค้างค่าเช่า 5 เดือนเป็นเงิน 25,000 บาท และนาย
สองไล่นายหน่ึงก็ไม่ยอมออกจากห้องเช่า นายสองจึงบอกเลิกสัญญา
เช่าและฟ้องขับไล่ และเรียกค่าเช่าท่ีค้างชําระต่อศาลระหว่างการ
พิจารณาของศาล นายหน่ึงได้ทําความตกลงกับนายสองว่าจะย้าย
ออกจากบ้านเช่าภายใน 1 เดือน และนายสองจะไม่เรยี กเอาเงินค่าเช่า
ที่ค้างชําระ จึงได้ทําสัญญาประนีประนอมยอมความเสนอต่อศาล
และศาลได้พพิ ากษาให้เปน็ ไปตามท่ียอมความกันนั้น

5. สัญญาประนีประนอมยอมความทีท่ าํ นอกศาล

ข้อแตกต่างระหว่างการประนีประนอมยอมความที่ทํานอกศาลและใน
ศาล คือสัญญาประนีประนอมยอมความในศาลหากต่อมาฝ่ายใดฝ่ายหน่ึงไม่
ปฏิบัติตามสัญญาประนีประนอมยอมความ คู่กรณีอีกฝ่ายหน่ึง ไม่ต้องนําคดีขึ้นสู่
ศาลอีก แต่ให้ยื่นคํารอ้ งต่อศาลให้บังคับคู่สัญญาให้ปฏิบัติตามสัญญาน้ันได้ทันที
ส่วนการประนีประนอมยอมความท่ีทํานอกศาล หากต่อมาภายหลังฝ่ายใดฝ่าย
หนึ่งไม่ปฏิบัติตามสัญญา คู่กรณีอีกฝ่ายหน่ึงจะต้องนําสัญญาประนีประนอมยอม
ค ว า ม ดั ง ก ล่ า ว ไ ป ฟ้ อ ง ร้ อ ง ต่ อ ศ า ล เ พื่ อ บั ง คั บ ใ ห้ อี ก ฝ่ า ย ป ฏิ บั ติ ต า ม สั ญ ญ า
ประนีประนอมยอมความทท่ี าํ ขนึ้

6. อายุความตามสัญญาประนีประนอมยอมความ

เม่ือคู่กรณีทําสัญญาประนีประนอมยอมความแล้ว มูลหน้ีที่มีอยู่แต่เดิมจะ
ระงับลงส่งผลให้ไม่นําอายุความของมูลหน้ีเดิมมาใช้บังคับด้วย หากแต่ให้ใช้อายุ
ความตามสัญญาประนีประนอมยอมความแทน คือ 10 ปี เช่น ละเมิดมีอายุความ 1
ปีต่อมาเมื่อใกล้ครบ 1 ปีคู่กรณีทําสัญญาประนีประนอมยอมความ ทําให้มูลหนี้
ละเมิดและอายุความระงับไป ให้ใช้มูลหน้ีและอายุความตามสัญญาประนีประนอม
ยอมความแทน

สรุป

สัญญาประนีประนอมยอมความ คือสัญญาที่คู่กรณีทําขึ้นเพื่อระงับ
หรอื ผ่อนผันสิทธิหน้าที่ที่มีอยู่ตามมูลหนี้เดิม แล้วให้บังคับใช้เอากับมูลหนี้
ใหม่ ซึ่งสัญญาประนีประนอมยอมความนี้ อาจทําได้ทั้งนอกศาลและในศาล
โดยให้ใชอ้ ายุความตามสญั ญาประนีประนอมยอมความคือ 10 ปี