การตรวจสอบวัสดุโดยไม่ทำลาย และการตรวจสอบวัสดุโดยทำลาย

แผนกทดสอบวสั ดุ กคภ.กพช.อร.

Best Practice

“การตรวจสอบวสั ดุโดยไมท่ ำลาย และการตรวจสอบวสั ดโุ ดยทำลาย”

-๒-

อนผุ นวก ๓ ของผนวก ข
แบบรายงาน วธิ ีปฏิบตั ิทีเ่ ปน็ เลศิ

ช่อื ผลงาน วธิ ีหรือแนวทางปฏิบัติงานท่เี ป็นเลศิ (Best Practice)
“การตรวจสอบวัสดโุ ดยไมท่ ำลาย และการตรวจสอบวัสดโุ ดยทำลาย”

คำสำคัญ การตรวจสอบวัสดุโดยไม่ทำลาย การตรวจสอบวัสดุโดยทำลาย การตรวจสอบด้วยสายตา
การตรวจสอบด้วยสารแทรกซึม การตรวจสอบด้วยแม่เหล็กไฟฟ้า การตรวจสอบด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
การตรวจสอบด้วยรังสี การทดสอบด้วยการกระแทก การทดสอบความแข็ง การทดสอบโครงสร้างทางจุลภาค
ของโลหะ การทดสอบแรงดงึ การทดสอบทางเคมี

กระบวนการ/วิธกี ารดำเนนิ งานในอดีต
ตามคำสั่ง ทร. (เฉพาะ) ท่ี ๒๑๑/๒๕๕๔ เรื่อง การซ่อมบำรุงยุทโธปกรณ์ของกองทัพเรือ กำหนดให้
อร. เปน็ หนว่ ยเทคนคิ ในการซอ่ มบำรุงเรือ ที่เกย่ี วกับงานด้านตัวเรือ กลจักร ไฟฟ้า และอปุ กรณ์อนื่ ๆ ตลอดจน
อุปกรณ์ทดสอบ และเครื่องมือวัด อุปกรณ์สายช่าง และเครื่องทุ่นแรงที่เก่ียวกับการซ่อมบำรุงเรือ โดยมี
หน่วยขึ้นตรงท่ีรับผิดชอบการดำเนินการในด้านต่างๆ เพื่อปฏิบัติงานให้บรรลุภารกิจของ อร. ประกอบด้วย
บก.อร. กผช.อร. กพช.อร. อธบ.อร. อจปร.อร. อรม.อร. และ ศพด.อร. รวมท้ังหน่วยซ่อมบำรุงเรือ
ในสายวิทยาการ อร. ได้แก่ กรง.ฐท.สส. กรง.ฐตร.ทรภ.๑ กรง.ฐท.สข.ทรภ.๒ และ กรง.ฐท.พง.ทรภ.๓
เพ่ือตอบสนองต่อเป้าประสงค์ตามยุทธศาสตร์ของ ทร. ที่จะต้องสามารถใช้ยุทโธปกรณ์ได้ตามกำหนด และ
การดำรงความต่อเนื่องของกำลังรบ ตามวิสัยทัศน์ของ อร. ท่ีว่า “เป็นเลิศในงานซ่อมและสร้างเรือ
ด้วยการบริหารจัดการที่มีคุณภาพ” โดยท่ีผ่านมาการดำเนินการตรวจสอบวัสดุโดยไม่ทำลาย และ
การตรวจสอบวสั ดโุ ดยทำลาย ยงั ไม่มีกระบวนการ และขั้นตอนการตรวจสอบวสั ดตุ ่างๆ ท่ีชัดเจน เป็นผลทำให้
การทดสอบวัสดุต่างๆ ไม่เป็นมาตรฐานเดียวกัน อีกท้ังขาดศูนย์กลางของการตรวจสอบวัสดุ อันจะส่งผลให้
การปฏิบัติงานสนับสนุนการซ่อมบำรุงในด้านต่างๆ ขาดประสิทธิภาพ และประสิทธิผล โดยเฉพาะ
ดา้ นการควบคมุ คุณภาพวัสดใุ นการซอ่ มและสร้างเรือ
สภาพท่ัวไป
นขต.อร. และหน่วยซ่อมบำรุงเรือในสายวิทยาการ อร. มีหน้าท่ีรับผิดชอบในการสนับสนุน
การซ่อมบำรุงให้เกดิ ประสทิ ธิภาพและประสทิ ธิผลสงู สดุ โดยความหมายของการซอ่ มบำรุง หมายถงึ การปฏิบตั ิ
ท้ังปวงท่ีกระทำเพื่อให้ยุทโธปกรณ์คงอยู่ในสภาพ หรือกลับคืนสู่สภาพใช้ราชการได้ ได้แก่ การตรวจ
การทดสอบ การบริการ การซ่อมสร้าง การดัดแปลง และการทำให้กลับใช้ราชการได้ แบ่งออกเป็น ๓ ระดับ
คือ การซ่อมบำรงุ ระดบั หนว่ ยผู้ใช้ การซอ่ มบำรงุ ระดบั กลาง และการซ่อมบำรงุ ระดบั โรงงาน
ในปัจจุบันของหน่วย นขต.อร. และหน่วยซ่อมบำรุงเรือในสายวิทยาการ อร. มีขั้นตอนการตรวจสอบ
วัสดุต่างๆ เพื่อสนับสนุนการซ่อมบำรุงตามสภาพการใช้งาน การซ่อมบำรุงแก้ไข หรือการซ่อมบำรุงปรับปรุง
ท่ีแตกต่างกันไม่เป็นมาตรฐานเดียวกัน โดยเฉพาะการทดสอบ ทดลอง การแล่นประสาน การสั่นสะเทือนของ
โครงสร้าง และส่วนประกอบตัวเรอื รวมทัง้ ด้านคุณสมบตั ิของพสั ดุต่างๆ
ลักษณะสำคญั ของวธิ หี รอื แนวทางปฏิบตั ิทีเ่ ป็นเลิศ

-๓-

วิสัยทัศน์ของ กพช.อร. ท่ีว่า “เป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ ในการพัฒนาวิชาชีพทางช่าง วิจัยพัฒนา
และเป็นศูนย์กลางสอบเทียบ ทดสอบวัสดุ และการควบคุมคุณภาพการซ่อม/สร้างเรือ” โดยมีพันธกิจในการ
ให้บริการสอบเทียบเครื่องมือวัดทางกล ทดสอบวัสดุทางกายภาพและเคมี ให้ครอบคลุมภารกิจของ อร.
ตลอดจนสนับสนุนให้มีการควบคุมคุณภาพการซ่อม/สร้างเรือของ อร. ให้เป็นไปตามหลักวิศวกรรม ดังนั้น
เพ่ือให้ นขต.อร. และหน่วยซ่อมบำรุงเรือในสายวิทยาการ อร. ได้ใช้เป็นแนวทางหรืออ้างอิง ในตรวจสอบวัสดุ
การตรวจสอบวัสดุ จึงได้จัดทำแผนผังข้ันตอนกระบวนงาน และข้ันตอนการปฏิบัติงานการตรวจสอบวัสดุ

โดยไม่ทำลาย การตรวจสอบวัสดุโดยทำลาย ได้แก่ การตรวจสอบด้วยสายตา การตรวจสอบดว้ ยสารแทรกซึม
การตรวจสอบด้วยแม่เหล็กไฟฟ้า การตรวจสอบด้วยคล่ืนเสยี งความถสี่ ูง การตรวจสอบ ด้วยรงั สี การทดสอบ
ด้วยการกระแทก การทดสอบความแข็ง การทดสอบโครงสร้างทางจุลภาคของโลหะ การทดสอบแรงดึง
การทดสอบทางเคมี เพ่ือเป็นคู่มือสำหรับการตรวจสอบวัสดุของหน่วยซ่อมบำรุง อร. และหน่วยซ่อมบำรุง
ในสายวิทยาการ อร.

การจัดทำแผนผังข้ันตอนกระบวนงาน (Work Flow) และขั้นตอนการปฏิบัติงานการตรวจสอบวัสดุ
แบบไม่ทำลาย และการตรวจสอบแบบทำลาย มงุ่ หวังให้ผปู้ ฏิบัตไิ ดท้ ราบขน้ั ตอนการปฏิบตั ิตามตำแหนง่ หน้าที่
และความรับผิดชอบของตนเอง ต้ังแต่เร่ิมต้นจนส้ินสุดกระบวนการในการตรวจสอบวัสดุนั้น ๆ โดยกำหนด
ระยะเวลาตามมาตรฐานงานเป็นจำนวนเปอร์เซ็นต์ของรายละเอียดงาน ในแต่ละขั้นตอนการปฏิบัติ
เพ่ือความถูกต้องและสมบูรณ์สำหรับตรวจสอบวัสดุตามเกณฑ์มาตรฐานท่ีกำหนดไว้ในคู่มือต่าง ๆ ท่ีใช้เป็น
เอกสารอ้างอิงในการปฏิบัติงาน ทั้งนี้ เพ่ือสร้างความมั่นใจแก่ผู้ปฏิบัติงาน และทุก ๆ ฝ่าย เกี่ยวกับการใช้
เครื่องมือ เพ่ือการควบคุมคุณภาพ ในการซ่อมและสร้างเรือ ให้มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงสุด
ตามมาตรฐานสากล

วัตถุประสงคข์ องวธิ ีหรือแนวทางการปฏิบัติที่เป็นเลศิ
การตรวจสอบวัสดุโดยไม่ทำลาย (Non-Destructive Testing) หมายถึง การทดสอบคุณสมบัติ
สมรรถภาพและตรวจสอบว่ามีความบกพร่องเกิดข้ึนในวัสดุหรือโครงสร้างสร้างหรือไม่โดยไม่ก่อให้เกิด
ความเสียหายต่อรูปร่าง ขนาด หรือสมบัติของช้ินทดสอบแต่อย่างใดการทดสอบจะใช้หลักการของสมบัติ
ทางฟสิ ิกส์เชน่ แสง รงั สี ไฟฟ้า แม่เหล็ก อลั ตราโซนิก เป็นต้น เป็นการตรวจสอบเพื่อหาสิ่งบกพร่องในวสั ดุ เช่น
รอยรา้ วหรือความไม่สมบูรณข์ องชิ้นงานท่ีเกิดขนึ้ บริเวณผวิ ใต้ผิวเล็กน้อย และในเนื้อวสั ดุ เชน่
- การตรวจสอบดว้ ยอนภุ าคแม่เหลก็ เป็นการตรวจสอบหาส่ิงบกพรอ่ งทผ่ี ิวและใตผ้ วิ ชนิ้ งานเล็กนอ้ ย
- การตรวจสอบด้วยการถ่ายรังสี สามารถแสดงของสิ่งบกพร่องออกมาบนฟิล์มถ่ายภาพ และสามารถ
ตรวจสอบสิ่งบกพรอ่ งในเน้อื วัสดไุ ด้
- การตรวจสอบดว้ ยอลั ตรา้ โซนกิ สามารถตรวจสอบสิง่ บกพรอ่ งในเนอื้ วัสดุไดเ้ ชน่ เดยี วกบั ภาพถ่ายรังสี
- การตรวจสอบด้วยสายตา เป็นการตรวจสอบท่ีสะดวกโดยใช้ความสามารถพื้นฐานตรวจสอบได้
ด้วยตัวเอง และต้องใชอ้ ปุ กรณพ์ ิเศษและความชำนาญของผตู้ รวจสอบ
การตรวจสอบวัสดุโดยทำลาย (DestructiveTesting) หมายถึง การทดสอบเพื่อหาคุณสมบัติทางกล
เชน่ การทดสอบหาค่าดชั นีท่บี ่งชีถ้ งึ ความแข็งแรงของวัสดุ เช่น
- การทดสอบแรงดงึ เพื่อหาความเค้นครากความต้านทานการดงึ

-๔-

- การทดสอบความแข็ง เพอื่ หาความสามารถของวสั ดทุ ตี่ า้ นทานการเปลย่ี นรปู
- การทดสอบแรงกระแทก เพ่ือหาคา่ ความเหนยี วและความสามารถในการรบั แรงกระแทกของวัสดุ
- การทดสอบความล้า ทำเพ่ือเป้าประสงค์ในการหาความสามารถที่วัสดุจะรับแรงแบบคาบเวลาหรือ
แรงกระทำแบบซ้ำ ๆ กันตลอดเวลา
- การทดสอบการคืบตัวท่ีอุณหภูมิสูง เป็นการทดสอบเพื่อความแข็งแรงของวัสดุที่ยังมีแรงต้านทาน
ภายในขณะทร่ี ับแรงทีไ่ ม่มากไผกว่าความเค้นครากที่อุณหภมู สิ ูงในระยะเวลาทีไ่ ม่จำกดั
“เพ่ือให้มั่นใจว่าได้มีการปฏิบัติตามข้อกำหนด ระเบียบ หลักเกณฑ์ และหลักวิชาการ เก่ียวกับ
การควบคุมคุณภาพด้านการทดสอบวัสดุ รวมทั้งสนับสนุนงานอื่น ๆ ท่ีได้รับมอบหมายจาก อร. ได้
ตามมาตรฐานกรมอ่ทู หารเรอื ” โดยมีวัตถปุ ระสงค์ ดังน้ี

๑. เพื่อให้การปฏิบัติงานการควบคุมคุณภาพของการทดสอบคุณสมบัติของวัสดุ และ
การวิเคราะห์หาส่วนผสมทางเคมีของวัสดุ ตลอดจนงานท่ีเก่ียวกับการทดสอบและการวิเคราะห์ โดยกรรมวิธี
ทางเคมี การตรวจสอบการแล่นประสาน การทดสอบโดยวิธีไม่ทำลาย และการตรวจสอบด้วยเทคนิคพิเศษต่าง ๆ
การจัดทำเอกสารเก่ียวกับมาตรฐานของวัสดุเพ่ือการตรวจสอบ รวมทั้งสนับสนุนงานอ่ืน ๆ ในปัจจบุ ันให้เป็นระบบ
และมีมาตรฐานเดียวกัน ไดผ้ ลลัพธ์ท่เี หมอื นกนั และคงที่

๒. เพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานเข้าใจว่าควรทำอะไรก่อนและหลัง เพราะจะแสดงถึงลำดับขั้นตอน
การทำงานที่ชดั เจน

๓. เพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานทราบว่าควรปฏิบัติงานอย่างไร เม่ือใด กับใคร เพราะจะระบุรายละเอียด
อย่างครบถว้ น

๔. เพ่ือใหก้ ารปฏบิ ตั ิงานสอดคล้องกบั นโยบาย วสิ ัยทศั น์ ภารกจิ และเปา้ หมายของ อร.
๕. เพือ่ ใหผ้ ู้บริหารตดิ ตามงานไดท้ ุกขัน้ ตอน เพราะการปฏิบัติงานต้องดำเนินการตามขั้นตอนท่ีวางไว้
๖. เพื่อเป็นเครื่องมือในการฝึกอบรม เพราะช่วยสร้างความเข้าใจที่ชัดเจน และรายละเอียด
ได้ครบถ้วน มากกว่าการอธิบ ายด้วยวาจาเพี ยงอย่างเดียว ซึ่งอาจอธิบ ายตกหล่นไม่คร บถ้วน
โดยในบางกระบวนการอาจมีผปู้ ฏบิ ัติงานมาก หรอื ผปู้ ฏิบัติงานเข้ามาทำงานใหม่ จึงป้องกนั การทำงานท่ีต่างกัน
๗. เพื่อเป็นส่ือในการประสานงาน เพราะมีการเช่ือมโยงความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล
หรือหน่วยงานเม่ือมีการเปล่ยี นแปลง หรอื ปญั หาเกดิ ข้ึน สามารถใช้ในการประชุม หรือประสานงานร่วมกัน
๘. เพ่ือใช้เป็นเอกสารอ้างองิ ในการทำงาน ให้ไดง้ านท่ีมีคุณภาพตามท่ีกำหนด ผู้ปฏิบัติงานไม่เกิด
ความสับสน สามารถปฏิบัติงานแทนกันได้ ลดขั้นตอนการทำงานที่ซับซ้อน ลดข้อผิดพลาดที่ทำงานไม่เป็น
ระบบ ทำใหเ้ กดิ ความสมำ่ เสมอ และความมน่ั ใจในการปฏิบตั งิ าน
เปา้ หมาย
๑. ตัวชวี้ ดั เชงิ ปริมาณ
๑.๑ ระยะเวลาตามมาตรฐานงาน หมายถึง เวลาท่ีใช้ในการปฏิบัติงานตามรายละเอียดขั้นตอน
การตรวจสอบวัสดุแบบไม่ทำลายและการตรวจสอบวัสดุแบบทำลาย โดยกำหนดตามเปอร์เซ็นต์งาน ตั้งแต่
ร้อยละ ๑๐ ของการเรมิ่ งาน จนถงึ สนิ้ รอ้ ยละ ๑๐๐ ของการสิน้ สดุ งาน

-๕-

๑.๒ รายละเอียดงานตามข้ันตอน หมายถึง ข้ันตอนต่าง ๆ ในการตรวจสอบวัสดุแบบไม่ทำลาย
และการตรวจสอบวสั ดุแบบทำลาย ต้งั แต่เร่ิมตน้ จนส้ินสุดกระบวนงาน (Work Flow)

๑.๔ หน่วยซ่อมบำรุง อร. และหน่วยซ่อมบำรุงในสายวิทยาการ อร. ดำเนินการจัดส่งวัสดุ
เพื่อดำเนินการตรวจสอบตามกระบวนการและขน้ั ตอนของแผนกทดสอบวัสดุ กคภ.กพช.อร.

๒. ตวั ชวี้ ัดเชิงคณุ ภาพ
๒.๑ การตรวจสอบวัสดุก่อนทำการผลิตทำให้ม่ันใจว่าวัสดุนั้นๆมีคุณสมบตั ิและคุณลักษณะถูกต้อง

ตามข้อกำหนดและมาตรฐานที่กำหนด
๒.๒ คณะกรรมการตรวจรับและเจ้าหน้าที่ฝ่ายการผลิตท่ีเก่ียวข้องในการควบคุมคุณภาพทำการ

ตรวจสอบวัสดุก่อนนำไผใช้ในการผลิตถกู ตอ้ งตามท่กี ำหนด
๒.๓ มีการตรวจสอบคุณภาพวัสดุในระหวา่ งการผลิตเพื่อให้มีคณุ ภาพตามขอ้ กำหนดและมาตรฐาน

ท่ีกำหนด

๒.๒ เป็นการดำเนินการตามมาตรฐานการควบคุมคุณภาพ และคำแนะนำของฝ่ายผลิตในการทำ
แผนควบคุมคณุ ภาพ (Quality Control Plan) และเอกสารควบคมุ คุณภาพ (Quality Control Protocal)

๒.๔ การจัดแผนผังขั้นตอนกระบวนงาน (Work Flow) และขั้นตอนการปฏิบัติงานการตรวจสอบ
วัสดุ เพื่อช่วยให้การปฏิบัติงานต่างๆ เป็นไปอย่างมีระบบแบบแผน สร้างความม่ันใจให้กับผู้ปฏิบัติงาน และ
ผบู้ ริหารงานได้เป็นอย่างดี

แผนผงั ขน้ั ตอนกระบวนงาน (Work Flow) และขั้นตอนการปฏิบัตงิ าน ดงั น้ี
๑. แผนผงั ขั้นตอนกระบวนงาน และขั้นตอนการปฏิบัติงานการตรวจสอบโดยไมท่ ำลาย

๑.๑ การตรวจสอบดว้ ยสายตา (Visual Inspection)
๑.๒ การตรวจสอบด้วยสารแทรกซมึ (Penetrant Inspection)
๑.๓ การตรวจสอบด้วยแมเ่ หลก็ ไฟฟา้ (Magnetic Inspection)
๑.๔ การตรวจสอบดว้ ยคลื่นเสยี งความถ่สี ูง (Ultrasonic Inspection)
๑.๕ การตรวจสอบด้วยรังสี (Radiographic Inspection)
๒. แผนผงั ขน้ั ตอนกระบวนงาน และขน้ั ตอนการปฏิบัติงานการตรวจสอบโดยทำลาย
๒.๑ การทดสอบดว้ ยการกระแทก (Impact Bending Test)
๒.๒ การทดสอบความแขง็ (Hardness test)
๒.๓ การทดสอบโครงสร้างทางจลุ ภาคของโลหะ (Microstructure Investigation)
๒.๔ การทดสอบแรงดงึ (Tensile Test)
๒.๕ การทดสอบทางเคมี

-๖-

๑. แผนผงั ขน้ั ตอนกระบวนงาน และข้ันตอนการปฏบิ ตั งิ านการตรวจสอบโดยไม่ทำลาย

๑.๑ การตรวจสอบด้วยสายตา (Visual Inspection)

ลำดบั ผปู้ ฏบิ ตั ิ การปฏิบตั ิ เอกสารที่เก่ยี วขอ้ งขอ้ กำหนด

๑. เสมียน แผนกทดสอบวัสดุ

เรมิ่ ต้น

รับใบสงั่ งาน และ
ตวั อยา่ งชน้ิ งาน

ทดสอบ

๒. หน.ทดสอบวสั ด/ุ หน.ชุด ้ิชนงานไ ่มสามารทดสอบไ ้ด -๗-
ปฏบิ ตั งิ าน/จนท.ปฏิบตั งิ าน
ระดบั ๑-๒/น.ท.คนที่ ๒, ๓ หรือ ตรวจสอบชน้ิ งาน
น.ต.คนที่ ๒, ๓ หรอื พ.จ.อ.(พ) ตัวอยา่ งเบอ้ื งตน้
หรอื พ.จ.อ.คนที่ ๒ หรือ จ.อ.คน
ท่ี ๑-๕ แจ้งแผนกวเิ คราะห์ ช้นิ งานสามารทดสอบได้
งานช่าง และสง่ คนื
๓. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนท่ี ๒
หรือ 1
จ.อ.คนที่ ๑-๕
เตรียมชนิ้ งานทดสอบ
๔. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.(พ) หรอื
พ.จ.อ.คนท่ี ๒ หรือ จ.อ.คนที่ ๑-๕ การตรวจสอบด้วยสายตา - Welding Procedure
Visual Inspection Drawing และขอ้ กำหนดที่
๕. หน.ทดสอบวัสดุ/หน.ชุด เกีย่ วข้อง
ปฏิบตั ิงาน/เสมยี น/น.ท.คนที่ ๒,
๓ หรือ น.ต.คนที่ ๒, ๓ พิจารณาเกณฑ์ยอมรับ/บนั ทกึ ผล - NSTM 271, MIL STD
2035A,
สรุปผลการทดสอบ - NSTM 278, MIL STD
1689A, NavSea 7000
ทดสอบทดสอบ - NDT Inspector’s Manual
Chapter7 Section 1
รายงานผลการทดสอบ Revision 1
- แบบฟอรม์ เอกสารตรวจสอบ
1 ของ กคภ.กพช.อร.

ส้นิ สุด

ขนั้ ตอนการปฏิบัติงาน การตรวจสอบดว้ ยสายตา (Visual Inspection)

ขนั้ ตอน ระยะเวลาตาม รายละเอยี ดงานตามขัน้ ตอน หนว่ ยรับผดิ ชอบ
มาตรฐานงาน

๑ ๑๐ นาที เรมิ่ ต้น เสมียน แผนกทดสอบวัสดุ รบั ใบสัง่ งาน และตวั อย่างชิ้นงานจาก แผนกทดสอบวสั ดุ

(คิดเป็น ๑๐%) แผนกวเิ คราะหง์ านช่าง นำเขา้ ระบบงานของแผนก และเสนอเรือ่ งให้

หน.ทดสอบวสั ดุ สง่ั การ/จัดชุดปฏบิ ตั ิงาน

๒ ๑๐ นาที หน.ทดสอบวัสด/ุ หน.ชดุ ปฏบิ ตั ิงาน พจิ ารณาตรวจสอบความถกู ต้องของ

(คิดเปน็ ๒๐%) หนังสือ/ยทุ โธปกรณฯ์ ส่งใหเ้ จ้าหนา้ ทปี่ ฏิบตั งิ านดำเนินการตรวจสอบ

-๘-

๓ ๑๐ นาที เจ้าหน้าท่ีที่ได้รับมอบหมายงานพร้อมเคร่ืองมือทำการตรวจสอบ
(คิดเปน็ ๓๐%) ชิ้นงานตัวอย่างเบ้ืองต้นและทำความสะอาด โดยทำการตรวจสอบ
ชนิด ขนาด ให้ได้ตามมาตรฐานที่กำหนด

๔ ๙๐ นาท.ี เริ่มการทดสอบ
(คิดเปน็ ๘๐%) ๑. เลือกชิ้นงานท่ีจะทำการตรวจสอบหรือกำหนดบริเวณท่ีต้องการ
ตรวจสอบ
๒. ทำความสะอาดช้ินงานด้วยตัวทำละลายหรือกำจัดสิ่งแปลกปลอมท่ี
ไมเ่ กยี่ วข้องกบั การตรวจสอบ
๓. ทำการตรวจสอบด้วยสายตา (Visual Inspection) เพ่ือหาสิ่ง
บกพร่องประเภททเ่ี กดิ ข้ีนบริเวณผวิ ช้ินงาน
๔. ตรวจสอบประเภทหรือลกั ษณะของส่งิ บกพร่อง (Defect) เช่น รพู รุน
หรือตามด สะเก็ดโลหะ รอยนูน การบิดงอ ตะเข็บรอยเชื่อม รอยกัด
แหว่ง (Undercut) รอยเกย (Overlap) ร้อยร้าว (Crack) หลุม (Pit)
เป็นตน้
๕. หากชิ้นงานที่ตรวจสอบเป็นงานเชื่อมให้ประเมินสภาพพื้นผิวของ
รอยเชื่อมและพ้นื ผวิ ช้ินงานบริเวณแนวเช่อื มตรวจสอบวา่ การเชอ่ื มนั้นได้
ปฏิบัติตามข้อกำหนดใน Welding Procedure Drawing และ
ข้อกำหนดท่ีเกี่ยวข้องหรือไม่ แต่ถ้าช้ินงานน้ันไม่ใช่งานเชื่อม ให้ทำการ
ตรวจสอบตามชนดิ และข้อกำหนดในการผลติ หรือประเภทการใช้งาน
๖. หากมคี วามจำเปน็ ท่ีจะตอ้ งทำการตรวจสอบเพ่มิ เพ่ือใหไ้ ดผ้ ลลพั ธท์ ี่
ถูกตอ้ งมากยิง่ ขึน้ โดยการใช้กรรมวธิ กี ารตรวจสอบแบบไมท่ ำลาย
ประเภทอน่ื เช่น การทดสอบโดยใช้สารแทรกซมึ การทดสอบดว้ ยผง
แม่เหล็ก หรอื การทดสอบชนิดอ่ืนๆ ใหด้ ำเนนิ การส่งชิ้นงานเพื่อ
ตรวจสอบในขนั้ ตอนต่อไป

๕. ๓๐ นาที. บันทกึ คา่ ผลการทดสอบ
(คิดเป็น ๑๐๐%) -หน.แผนกทดสอบวัสดุ ทำการวิเคราะห์สรุป และรายงานผล
การทดสอบ
จบงานการตรวจสอบดว้ ยสายตา

๑.๒ การตรวจสอบดว้ ยสารแทรกซมึ (Penetrant Inspection)

ลำดบั ผปู้ ฏิบัติ การปฏิบตั ิ เอกสารที่เก่ยี วขอ้ งข้อกำหนด

๑. เสมียน แผนกทดสอบวสั ดุ -๙- ระเบยี บสำนกั นายกรัฐมนตรีวา่ ดว้ ยงาน
สารบรรณฯและทเ่ี กยี่ วขอ้ ง
เริ่มต้น

รับใบสงั่ งาน และ
ตัวอยา่ งช้ินงาน

ทดสอบ

๒. หน.ทดสอบวัสด/ุ หน.ชดุ ้ิชนงานไ ่มสามารทดสอบไ ้ด ตรวจสอบชน้ิ งาน
ปฏบิ ตั งิ าน/จนท.ปฏบิ ตั งิ าน ตวั อยา่ งเบือ้ งตน้
ระดบั ๑-๒/น.ท.คนที่ ๑ หรอื
น.ต.คนที่ ๑, ๒ หรอื ร.อ.คนท่ี แจ้งแผนกวเิ คราะห์ ช้นิ งานสามารทดสอบได้
๑, ๒ หรือ พ.จ.อ.(พ) หรอื งานชา่ ง และส่งคนื
พ.จ.อ.คนท่ี ๑, ๒ หรือ จ.อ.
คนที่ ๑-๕ 1

๓. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนท่ี ๑, ๒ เตรียมชิ้นงานทดสอบ - NDT Inspector’s Manual
หรือ จ.อ.คนท่ี ๑-๕
การตรวจสอบดว้ ยสารแทรกซึม Chapter 5 Section 2 Revision 1
๔. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.(พ) หรือ
พ.จ.อ.คนท่ี ๑, ๒ หรือ จ.อ.คนที่ (PENETRANT INSPECTION) - แบบฟอร์มเอกสารตรวจสอบ
๑-๕ ของ กคภ.กพช.อร.
พจิ ารณาเกณฑ์ยอมรับ/บันทกึ ผล
๕. หน.ทดสอบวสั ด/ุ หน.ชดุ
ปฏบิ ตั งิ าน/เสมยี น/น.ท.คนท่ี ๑ สรุปผลการทดสอบ
หรอื น.ต.คนท่ี ๑, ๒ หรอื
ร.อ.คนที่ ๑, ๒ ทดสอบทดสอบ

รายงานผลการทดสอบ

1

สน้ิ สุด

- ๑๐ -

ขั้นตอนการปฏิบัตงิ าน การตรวจสอบดว้ ยสารแทรกซมึ (Penetrant Inspection)

ข้นั ตอน ระยะเวลาตาม รายละเอียดงานตามขน้ั ตอน หนว่ ยรบั ผิดชอบ
มาตรฐานงาน

๑ ๑๐ นาที เร่มิ ตน้ เสมยี น แผนกทดสอบวสั ดุ รับใบส่ังงาน และตัวอย่างชน้ิ งานจาก แผนกทดสอบวสั ดุ

(คดิ เปน็ ๑๐%) แผนกวเิ คราะหง์ านช่าง นำเขา้ ระบบงานของแผนก และเสนอเรือ่ งให้

หน.ทดสอบวัสดุ สั่งการ/จดั ชดุ ปฏบิ ตั งิ าน

๒ ๑๐ นาที หน.ทดสอบวัสดุ/หน.ชุดปฏบิ ตั ิงาน พิจารณาตรวจสอบความถูกตอ้ งของ

(คิดเป็น ๒๐%) หนังสอื /ยทุ โธปกรณฯ์ ส่งใหเ้ จา้ หนา้ ท่ปี ฏบิ ัตงิ านดำเนินการตรวจสอบ

๓ ๑๐ นาที จนท.ท่ีได้รับมอบหมายงานพร้อมเคร่ืองมือทำการตรวจสอบช้ินงาน

(คิดเปน็ ๓๐%) ตัวอย่างเบ้ืองต้นและทำความสะอาด โดยทำการตรวจสอบ ชนิด

ขนาด ให้ได้ตามมาตรฐานท่ีกำหนด

๔ ๙๐ นาที. เรม่ิ การทดสอบ

(คิดเป็น ๘๐%) ข้ันตอนการทดลอง

๑. เลอื กชนิ้ งานท่จี ะทำการทดสอบ

๒. ทำความสะอาดชิ้นงานดว้ ย Cleaner

๓. ท้งิ ไว้ประมาณ ๕ นาทแี ลว้ เชด็ ออกให้หมด โดยต้องเช็ดในทิศทาง

เดยี วตลอด เพอ่ื ให้แผลชิ้นงาน เปดิ

๔. จากน้ันพ่นตัว Penetrant เพ่ือให้แทรกซมึ ลงสผู่ ิวชน้ิ งานทง้ิ ไว้

ประมาณ ๑๐ – ๑๕ นาทแี ลว้ ทำการตรวจสอบดว้ ยสารแทรกซมึ แลว้

เชด็ ออก โดยตอ้ งเชด็ ในทิศทางเดยี วตลอด เพือ่ ใหแ้ ผลชน้ิ งานเปดิ

๕. หลงั จากเช็ดตวั แทรกซมึ ออกก็พน่ ตามดว้ ยตวั developer เพอ่ื ดงึ ตวั

penetrant ทำใหเ้ หน็ รอยตำหนชิ ดั เจนยง่ิ ข้นึ

๖. ใช้เกณฑ์การยอมรบั ในการประเมนิ สภาพพืน้ ผวิ ของรอยเชือ่ มและ

Base Matal และเพ่ือตรวจสอบวา่ การเชื่อมนัน้ ได้ปฏิบตั ิตามข้อกำหนด

ใน Welding Procedure Drawing และข้อกำหนดทเ่ี กย่ี วข้องหรอื ไม่

คำแนะนำใหใ้ ช้ตามเอกสารอ้างองิ

๕. ๓๐ นาที. - บนั ทกึ คา่ ผลการทดสอบ

(คดิ เป็น ๑๐๐%) - หน.แผนกทดสอบวัสดุ ทำการวิเคราะห์สรุป และรายงานผล

การทดสอบ

จบงานการตรวจสอบดว้ ยสารแทรกซมึ

- ๑๑ -

๑.๓ การตรวจสอบโดยอนภุ าคแม่เหลก็ (Magnetic Particle Inspection)

ลำดบั ผู้ปฏบิ ตั ิ การปฏบิ ตั ิ เอกสารท่ีเกีย่ วขอ้ งขอ้ กำหนด

๑. เสมียน แผนกทดสอบวสั ดุ -ระเบยี บสำนักนายกรัฐมนตรีวา่ ดว้ ยงานสาร
เริ่มต้น บรรณฯ และที่เกยี่ วขอ้ ง

รับใบส่ังงาน และ
ตวั อยา่ งชน้ิ งาน

ทดสอบ

๒. หน.ทดสอบวสั ด/ุ หน.ชดุ ปฏบิ ตั งิ าน/ ้ชินงานไ ่มสามารทดสอบไ ้ด ตรวจสอบชนิ้ งาน ช้นิ งานสามารทดสอบได้
จนท.ปฏบิ ตั ิงานระดับ ๑-๒/น.ท.คนท่ี ตวั อยา่ งเบือ้ งตน้
๒, ๓ หรอื น.ต.คนท่ี ๑, ๒, ๓ หรอื
ร.อ.คนท่ี ๑, ๒ หรอื พ.จ.อ.(พ) หรอื แจ้งแผนกวิเคราะห์
พ.จ.อ.คนที่ ๒ หรอื จ.อ.คนท่ี ๒-๕ งานช่าง และส่งคืน

1

๓. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนที่ ๒ หรอื เตรียมชิน้ งานทดสอบ
จ.อ.คนท่ี ๒-๕
การตรวจสอบดว้ ยแม่เหลก็ ไฟฟา้ - NDT Inspector’s
๔. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.(พ) หรือ (MAGNETIC PARTICLE INSPECTION)
พ.จ.อ.คนที่ ๒ หรือ จ.อ.คนท่ี ๒-๕ ManualChapter 4, Section 1

๕. หน.ทดสอบวัสด/ุ หน.ชดุ ปฏิบตั งิ าน/ พจิ ารณาเกณฑย์ อมรบั /บนั ทึกผล - แบบฟอรม์ เอกสารตรวจสอบ
เสมยี น/น.ท.คนที่ ๒, ๓ หรือ น.ต. ของ กคภ.กพช.อร.
คนที่ ๑, ๒, ๓ หรอื ร.อ.คนท่ี ๑, ๒
สรุปผลการทดสอบ

ทดสอบทดสอบ

รายงานผลการทดสอบ

1

- ๑๒ -

สนิ้ สดุ

ขน้ั ตอนการปฏบิ ัตงิ าน การตรวจสอบดว้ ยอนภุ าคแมเ่ หล็ก (Magnetic Particle Inspection)

ขั้นตอน ระยะเวลาตาม รายละเอยี ดงานตามข้นั ตอน หนว่ ยรบั ผิดชอบ
มาตรฐานงาน

๑ ๑๐ นาที เริม่ ตน้ เสมยี น แผนกทดสอบวัสดุ รบั ใบสั่งงาน และตวั อย่างช้นิ งานจาก แผนกทดสอบวสั ดุ

(คดิ เป็น ๑๐%) แผนกวเิ คราะห์งานชา่ ง นำเข้าระบบงานของแผนก และเสนอเรอื่ งให้

หน.ทดสอบวัสดุ สั่งการ/จดั ชุดปฏบิ ตั งิ าน

๒ ๑๐ นาที หน.ทดสอบวัสด/ุ หน.ชุดปฏบิ ตั งิ าน พจิ ารณาตรวจสอบความถูกตอ้ งของ

(คดิ เปน็ ๒๐%) หนังสอื /ยุทโธปกรณฯ์ สง่ ใหเ้ จ้าหนา้ ทีป่ ฏบิ ตั งิ านดำเนนิ การตรวจสอบ

๓ ๑๐ นาที จนท.ท่ีได้รับมอบหมายงานพร้อมเคร่ืองมือทำการตรวจสอบช้ินงาน

(คิดเป็น ๓๐%) ตัวอย่างเบ้ืองต้นและทำความสะอาด โดยทำการตรวจสอบ ชนิด

ขนาด ให้ได้ตามมาตรฐานที่กำหนด

๔ ๑๘๐ นาท.ี เร่มิ การทดสอบ

(คดิ เป็น ๘๐%) ๑. เลือกชนิ้ งานที่จะทำการตรวจสอบหรือกำหนดบริเวณทตี่ อ้ งการ

ตรวจสอบ

๒. ทำความสะอาดช้ินงานด้วยตัวทำละลายหรือกำจัดสิ่งแปลกปลอมท่ี

ไม่เกี่ยวขอ้ งกบั การตรวจสอบ

๓. ติดต้ังระบบกระแสไฟฟ้าผ่านไปยังขดลวดเพื่อให้เกิดสนามแม่เหล็ก

บริเวณขดลวด

๔. เมื่อเกิดสนามแม่เหล็กที่ขดลวดแม่เหล็ก (coil magnetic-CM) แล้ว

นำชิ้นงานทดสอบสอดเข้าไปในขดลวดจะทำให้เกิดเส้นแรงแม่เหล็ก

ตามยาว

๕. นำแม่เหล็กรูปตัวยู (yoke magnetic-YM) มาทำการตรวจสอบโดย

ช้ินงานทดสอบจะวางอยู่ระหว่างตัวยู (yoke) จะทำให้เกิดเส้นแรง

แม่เหล็กตามแนวยาวชิ้นทดสอบ ซึ่งจะทำให้กระแสไฟฟ้าผ่านตัวนำ

เสน้ ตรงทำให้เกิดเส้นแรงแม่เหล็กหมนุ รอบตวั นำ ซง่ึ การเหน่ียวนำน้ีเกิด

กระแสไหลวนในชิ้นงานทดสอบ (SA) เห็นเป็นเส้นแรงแม่เหล็กวงกลมที่

ชนิ้ งาน

- ๑๓ -

๕. นำผงเหล็กดำ (Fe3O4) มาทำการตรวจสอบหารอยตำหนิหรือรอย
ร้าว นำมาโรยบนชิ้นงานทดสอบ โดยใชห้ ลกั การดังนี้

- สนามแมเ่ หลก็ เสน้ ตรงใชท้ ดสอบตำหนติ ามแนวขวาง
- สนามแม่เหล็กวงแหวนใช้ทดสอบตำหนิตามแนวยาว
ซ่ึงเม่ือทำการปล่อยกระแสไฟฟ้าเข้าไปบริเวณท่ีเกิดตำหนิท่ีต้องการ
ตรวจสอบ จะเกิดการเบย่ี งเบนของสนามแมเ่ หล็ก ทำให้ผงแมเ่ หล็กขยับ
ตัวเปน็ พมุ่ ผงแมเ่ หล็กใหเ้ ห็นอย่างชัดเจน
๕. หากชนิ้ งานท่ตี รวจสอบเป็นงานเช่ือมให้ประเมินสภาพพ้ืนผวิ ของรอย
เชื่อมและพ้ืนผิวชิ้นงานบริเวณแนวเชื่อมตรวจสอบว่าการเช่ือมน้ันได้
ปฏิบัติตามข้อกำหนดใน Welding Procedure Drawing และ
ข้อกำหนดที่เก่ียวข้องหรือไม่ แต่ถ้าช้ินงานน้ันไม่ใช่งานเชื่อม ให้ทำการ
ตรวจสอบตามชนิดและข้อกำหนดในการผลิตหรือประเภทการใช้งาน
การต รวจส อบ ด้ วย แม่ เห ล็ กไฟ ฟ้ า(M A G N ETIC PA RTIC LE
INSPECTION)

ขั้นตอน ระยะเวลาตาม รายละเอยี ดงานตามขัน้ ตอน หนว่ ยรบั ผดิ ชอบ
มาตรฐานงาน

๕. ๖๐ นาท.ี ๖. ประเภท ลกั ษณะ และตำแหนง่ ของรอยตำหนิ
(คิดเป็น ๑๐๐%) ๖.๑ รปู ร่างของตำหนิ
- ตำหนิทส่ี ามารถตรวจสอบได้ ไดแ้ ก่ ลักษณะพ้ืนทร่ี ้อยแยก
๔ ชม.๓๐ นาที
(๑๐๐%) เชน่ รอยรา้ ว
การประสานท่ไี ม่ถกู ต้อง
- ตำหนทิ ี่ไม่สามารถตรวจสอบได้ ได้แก่ รูปร่างกลมเปน็

ปรมิ าตร เช่น รู
โพรงอากาศ ขี้ตะกรันฝงั ใน

๖.๒ ตำแหน่งของตำหนิ
ตำแหน่งทอ่ี ยูใ่ ต้ผิวช้ินงานทดสอบสงู สดุ ไม่เกิน ๑-๓ มม.

สามารถใช้กระแสไฟฟา้ สลับหาได้ และสงู สดุ ไม่เกนิ ๒-๕ มม.สามารถใช้
กระแสไฟฟา้ ตรงหาไดส้ ่วนตำหนใิ ตผ้ ิวชิน้ งานทดสอบตง้ั แต่ ๕ มม.
ข้นึ ไปไมส่ ามารถตรวจสอบได้
- บันทึกค่าผลการทดสอบ
- หน.แผนกทดสอบวัสดุ ทำการวิเคราะห์สรุป และรายงานผล
การทดสอบ
จบงานการตรวจสอบด้วยแมเ่ หลก็ ไฟฟา้

- ๑๔ -

๑.๔ การตรวจสอบด้วยคลื่นเสยี งความถ่ีสงู (Ultrasonic Test)

ลำดบั ผปู้ ฏบิ ัติ การปฏบิ ัติ เอกสารท่ีเกี่ยวข้องขอ้ กำหนด

๑. เสมียน แผนกทดสอบวสั ดุ - ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี
ว่าด้วยงานสารบรรณฯและท่ี
เริ่มตน้ เกยี่ วขอ้ ง

รบั ใบส่ังงาน และ
ตวั อยา่ งชนิ้ งาน

ทดสอบ

- ๑๕ -

๒. หน.ทดสอบวสั ด/ุ หน.ชดุ ปฏิบตั งิ าน/ ้ิชนงานไ ่มสามารทดสอบไ ้ด ตรวจสอบชน้ิ งาน ช้นิ งานสามารทดสอบได้
จนท.ปฏิบัติงานระดับ ๑-๒/ ตวั อยา่ งเบ้ืองตน้
น.ท.คนท่ี ๑, ๒ หรือ น.ต.คนท่ี ๑, ๒
หรือ ร.อ.คนท่ี ๑/พ.จ.อ.คนที่ ๒ หรือ แจง้ แผนกวเิ คราะห์
จ.อ.คนท่ี ๒-๕ งานชา่ ง และสง่ คืน

1

๓. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนท่ี ๒ หรือ เตรียมช้นิ งานทดสอบ - งานเช่ือม ASME Section V
จ.อ.คนท่ี ๒-๕ Article 4
การตรวจสอบดว้ ยคลืน่ เสียงความถี่สงู - NDT Inspector’s Manual
๔. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.(พ) หรอื (ULTRASONIC TEST) Chapter 3, Section 6,
พ.จ.อ.คนท่ี ๒ หรือ จ.อ.คนท่ี ๒-๕ Rev. 1

๕. หน.ทดสอบวัสด/ุ หน.ชุดปฏิบตั งิ าน/ พิจารณาเกณฑ์ยอมรบั /บันทกึ ผล - ASME BPVC Section VII
เสมียน/น.ท.คนท่ี ๑, ๒ หรือ Division
น.ต.คนที่ ๑, ๒ หรือ ร.อ.คนท่ี ๑ สรุปผลการทดสอบ - แบบฟอรม์ เอกสารตรวจสอบ
ของ กคภ.กพช.อร.
ทดสอบทดสอบ

รายงานผลการทดสอบ

1

สน้ิ สุด

ขน้ั ตอนการปฏิบัติงาน การตรวจสอบด้วยคล่ืนเสยี งความถ่ีสูง (Ultrasonic Test)

ข้ันตอน ระยะเวลาตาม รายละเอียดงานตามขัน้ ตอน หน่วยรับผดิ ชอบ
มาตรฐานงาน

- ๑๖ -

๑. ๑๐ นาที เรม่ิ ตน้ เสมียน แผนกทดสอบวัสดุ รับใบสง่ั งาน และตวั อยา่ งชิ้นงาน แผนกทดสอบวสั ดุ
(คดิ เปน็ ๑๐%) จากแผนกวเิ คราะหง์ านช่าง นำเขา้ ระบบงานของแผนก และเสนอเรอ่ื ง
ให้ หน.ทดสอบวัสดุ ส่งั การ/จดั ชดุ ปฏิบตั ิงาน

๒. ๑๐ นาที หน.ทดสอบวัสด/ุ หน.ชดุ ปฏบิ ตั ิงาน พิจารณาตรวจสอบความถูกต้องของ
(คดิ เปน็ ๑๕%) หนงั สือ/ยทุ โธปกรณฯ์ สง่ ใหเ้ จ้าหน้าท่ปี ฏบิ ัตงิ านดำเนนิ การตรวจสอบ

๓. ๒๐ นาที ตรวจสอบช้ินงานท่ไี ด้รบั มอบหมาย
(คิดเป็น ๒๐%) - ใชเ้ ครือ่ งเจียระไน ขัดเศษโลหะบริเวณชิ้นงาน
- ทำความสะอาดช้นิ งานดว้ ย Cleaner

- ทง้ิ ไว้ประมาณ ๕ นาที แลว้ เชด็ ออกใหห้ มด

๔. ๑๐๐ นาที. การตรวจสอบดว้ ยคล่นื เสียงความถ่สี ูง (ULTRASONIC TEST)
(คดิ เป็น ๘๐%) - ใช้เกณฑก์ ารยอมรับสำหรับงานเชื่อม ASME Section V Article 4
- เกณฑ์การประเมนิ ผลตาม ASME BPVC Section VII Division
ขัน้ ตอนการเตรียมเครอ่ื ง
1. การสอบเทียบโดยการใช้ V1 Block
สามารถสอบเทยี บไดจ้ ากผวิ ดา้ นขา้ งท่คี วามหนา 25 มม. หรอื
สอบเทยี บจากขอบท่คี วามหนา 100 มม. เพ่อื ให้ ได้ range ทีก่ วา้ งขึ้น
ขนั้ ตอนการสอบเทียบโดยใช้ความหนา 25 มม.
1.1) ใส่ค่า sound velocity ในวสั ดุทใ่ี ช้ ลงในเครื่อง ultrasonic
flaw detector
1.2) ปรับ range ตามทีจ่ ะใช้ในการทดสอบ โดยควรจะครอบคลมุ
อยา่ งน้อย 2 backwall echo และไม่ควร กวา้ งจนเกินไปเนอื่ งจากอาจ
ทำให้ไมส่ามารถแยกสัญญาณท่ีอยู่ใกลช้ ิดกนั ได้
1.3) วางโพรบบนผวิ ดา้ นข้างที่ความหนา 25 มม. จะเกดิ echo ที่
หนา้ จอ ปรบั ความสูงของ echo แรก ท่ี 80%FSH
1.4) ตรวจสอบตำแหน่งของ echo แรก ต้องอยรู่ ะยะ sound path
25 มม. ถ้าตำแหน่งไมต่ รง ใหป้ รบั probe delay control
1.5) ตรวจสอบตำแหนง่ ของ echo ลกู ที่ 2 ถ้าตำแหน่งไม่ถกู ตอ้ ง
จะต้องปรบั velocity
1.6) ทำซำ้ step ที่ 4, 5 จนตำแหน่งของ echo ถกู ต้อง
1.7) ในเครอ่ื งบางร่นุ จะมฟี ังก์ชั่น auto-calibration ซึง่ เคร่ืองจะ
คำนวณ velocity และปรับ probe delay โดย อัตโนมตั ิ
2. การสอบเทียบโดยการใช้ V2 Block
2.1) เมอื่ หันหน้าโพรบเข้าหา R25 จะเกดิ echo ท่รี ะยะ 25, 100,
175, 250,... มม.
2.2) เมือ่ หนั หน้าโพรบเขา้ หา R50 จะเกดิ echo ท่รี ะยะ 50, 125,
200,... มม.
ขัน้ ตอนการสอบเทยี บ เช่นทำเชน่ เดียวกับการสอบเทยี บโดยใช้
V1 block
3.การตรวจสอบความเป็นเชิงเสน้ ของแกนแนวนอนของหนา้ จอ
(time base)

- ๑๗ -

ข้ันตอน ระยะเวลาตาม รายละเอียดงานตามข้ันตอน หนว่ ยรบั ผดิ ชอบ
มาตรฐานงาน

4.ตรวจสอบได้โดยใช้ V1 block และ straight beam probe
โดยการตรวจสอบจะตอ้ งครอบคลมุ range ท่ีใชใ้ นการทดสอบ
วิธกี ารตรวจสอบ
4.1) ใช้ V1 block วางโพรบบนความหนา 25 มม. และปรบั range
ให้แสดงสญั ญาณจาก BWE จำนวน 10 ลูก
4.2) ปรับ delay ให้สัญญาณลูกแรกและลูกสดุ ท้ายอยู่ทเี่ ส้นแบ่งแกน
นอนท่ี 1 และ 10
4.3) ปรับ gain ให้สัญญาณลูกแรกสูง 80% FSH
4.4) ขอบหนา้ (leading edge) ของสญั ญาณแตล่ ะลูกจะต้องทบั ขดี
แบง่ แกนนอน (graticule line ) ที่ 1, 2, 3,.., 10
4.5) บนั ทึกคา่ sound path ของสัญญาณแตล่ ะลูก โดยปรบั ใหค้ วาม
สงู ของสญั ญาณลูกนัน้ ๆ เท่ากบั 80% FSH
4.6) บนั ทกึ คา่ ความคลาดเคลอื่ นโดยคำนวณเปน็ % ของ range
ระหวา่ งสญั ญาณลูกแรกและลกู สดุ ท้าย
วธิ ีการตรวจสอบ
1) Setup เครือ่ งมอื ทดสอบใหม้ สี ัญญาณจาก block ท่ี 80% และ
40% FSH อัตราส่วนความสูงคือ 2:1
2) ลด gain ลง 6 dB สง่ ผลให้ความสูงของสญั ญาณลดลงเป็น 40%
และ 20% FSH ตามลำดับ และจะตอ้ งยังคง อัตราส่วนความสูง
ระหวา่ งกนั เอาไว้
3.) การสแกนแนวเช่ือม (Weld Scanning)
ระยะการสแกนขั้นต่ำในแตล่ ะดา้ นของแนวเช่ือมแบบ butt weld
เพอื่ ใหค้ รอบคลุมเตม็ แนวเชือ่ ม ตำแหน่ง ใกล้ และ ไกลจากแนวเชอื่ ม
เป็นตำแหน่งที่ด้านหน้าของโพรบชนกบั ขอบแนวเชอ่ื ม ลำคล่ืนเสียงจะ
ครอบคลมุ แค่สว่ นล่างสุดของรอยเชื่อมเท่านัน้ อย่างไรก็ตาม ขณะที่
เลื่อนโพรบออกจากขอบแนวเชอ่ื มไปยังตำแหน่งที่ไกลขน้ึ ลำคลนื่ เสยี ง

ก็จะปกคลมุ ทงั้ หมด โดยโพรบมุม 70 จะตอ้ งใช้ระยะทางในการสแกน

ยาวกวา่ โพรบมมุ 45 แต่ลำคลื่นเสียงจากโพรบมมุ 45 อาจสน้ั เกนิ ไป
ที่ ขาที่ 1 (first leg) ของลำคล่ืนเสยี งครอบคลุมสว่ นลา่ งแนวเชอื่ ม
กอ่ นทดี่ า้ นหนา้ ของโพรบจะชนกบั ขอบแนวเช่อื ม ในการเตรียมผวิ งาน
ก่อนทา การสแกน ผิวงานจะตอ้ งไมม่ ีรอยสะเกด็ (scale) , สนมิ (rust),
weld spatter, หรอื สิ่ง แปลกปลอมใดๆ (foreign material) ทอี่ าจลด
ประสิทธภิ าพการส่งผ่านคล่ืนเสียงจากโพรบ ไปยัง ชนิ้ งานท่ีทดสอบ
เม่ือ เตรยี มพ้ืนผวิ ทต่ี ้องการทดสอบเรียบร้อยแล้ว จึงจะทา couplant
ในบริเวณดังกล่าวและเรม่ิ การสแกนได้

- ๑๘ -

ข้อกำหนดส่วนมาก กำหนดความเรว็ ในการสแกน (scanning rate)
สงู สุดเอาไว้ โดยท่ัวไปจะกำหนดใหไ้ ม่เกนิ 150 มม/วินาที (6 นิ้ว/วนิ าท)ี
ทงั้ นี้เพ่ือใหม้ นั่ ใจวา่ จะมเี วลาพอให้โพรบสามารถรับคลื่นเสยี งทส่ี ะทอ้ น
กลับ มาก่อนทีจ่ ะเคลื่อนโพรบไปตำแหน่งอ่ืน
๕. ๓๐ นาที. - บันทกึ คา่ ผลการทดสอบ
(คิดเปน็ ๑๐๐%) - หน.แผนกทดสอบวัสดุ ทำการวิเคราะห์สรุป และรายงานผล
การทดสอบ
จบงานการตรวจสอบคลน่ื เสียงความถ่สี งู

๑.๕ การตรวจสอบด้วยการถา่ ยภาพรังสี (Radiographic Inspection)

ล ผ้ปู ฏิบัติ การปฏิบัติ เอกสารท่เี กย่ี วข้องขอ้ กำหนด
ำดบั
- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี
๑. เสมยี น แผนกทดสอบวสั ดุ ว่าด้วยงานสารบรรณฯและที่
เกี่ยวขอ้ ง
เร่มิ ต้น

รับใบสั่งงาน และ
ตัวอยา่ งชน้ิ งาน

ทดสอบ

๒. หน.ทดสอบวัสดุ/หน.ชุดปฏบิ ตั งิ าน/ ตรวจสอบชนิ้ งาน
จนท.ปฏบิ ัตงิ านระดับ ๑-๒/ ตวั อยา่ งเบอื้ งตน้
น.ท.คนท่ี ๑, ๒ หรือ น.ต.คนท่ี ช้ินงานไม่สามารทดสอบได้
๑, ๒, ๓ หรือ ร.อ.คนท่ี ๑, ๒ หรอื ช้ินงานสามารทดสอบได้แจง้ แผนกวเิ คราะห์ ช้นิ งานสามารทดสอบได้
พ.จ.อ.(พ) หรอื พ.จ.อ.คนท่ี ๑, ๒ งานช่าง และส่งคืน
หรือ จ.อ.คนที่ ๑-๕
1
๓. ๓. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนท่ี ๑, ๒
หรอื จ.อ.คนท่ี ๑-๕ การเตรียมการทดสอบ - NDT Inspector’s
ManualChapter 2,
๔. ๔. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.(พ) หรือ การตรวจสอบดว้ ยรังสี Section 9
พ.จ.อ.คนที่ ๑, ๒ หรือ จ.อ.คนท่ี ๑-๕ (RADIOGRAPHIC INSPECTION)

๕. หน.ทดสอบวัสด/ุ หน.ชุดปฏบิ ตั งิ าน/ - ๑๙ - - แบบฟอร์มเอกสารตรวจสอบ
เสมียน/น.ท.คนที่ ๑, ๒ หรอื ของ กคภ.กพช.อร.
น.ต.คนที่ ๑, ๒, ๓ หรอื ร.อ.คนที่ พจิ ารณาเกณฑย์ อมรบั /บนั ทกึ ผล
๑, ๒
สรปุ ผลการทดสอบ

ทดสอบทดสอบ

รายงานผลการทดสอบ

1

สิน้ สดุ

ข้ันตอนการปฏบิ ตั งิ าน การตรวจสอบด้วยการถ่ายภาพรงั สี (Radiographic Inspection)

ขน้ั ตอน ระยะเวลาตาม รายละเอยี ดงานตามขน้ั ตอน หน่วยรบั ผดิ ชอบ
๑. มาตรฐานงาน แผนกทดสอบวสั ดุ
เรม่ิ ต้น เสมียน แผนกทดสอบวัสดุ รบั ใบสั่งงาน และตวั อย่างชิ้นงานจาก
๒. ๑๐ นาที แผนกวเิ คราะห์งานช่าง นำเขา้ ระบบงานของแผนก และเสนอเรอ่ื งให้
(คิดเป็น ๑๐%) หน.ทดสอบวัสดุ สง่ั การ/จดั ชุดปฏบิ ตั งิ าน
หน.ทดสอบวัสด/ุ หน.ชุดปฏิบตั งิ าน พิจารณาตรวจสอบความถกู ต้องของ
๑๐ นาที หนังสอื /ยุทโธปกรณฯ์ สง่ ให้เจา้ หน้าทปี่ ฏิบตั ิงานดำเนนิ การตรวจสอบ
(คดิ เป็น ๒๐%)

- ๒๐ -

๓. ๓๐ นาที การเตรยี มการทดสอบดว้ ยการถา่ ยภาพรงั สี
(คดิ เป็น ๕๐ %) 1. เตรยี มอุปกรณท์ ใี่ ช้ในการ X-Ray
- เคร่อื ง X-Ray
- เคร่ืองตรวจวดั ปรมิ าณรังสี
- แผน่ ฟลิ ์มตรวจวดั ปริมาณรงั สีประจำตวั
- ตลบั เมตรวดั ระยะ
- ไกดช์ ้ีทศิ ทางรงั สี
- ฉากตะกว่ั
- ขาตัง้ รองรบั เครื่อง X-Ray และเชอื กสำหรับยดึ เครอื่ ง X-Ray
- สัญญาณไฟเตอื นพน้ื ท่ี X-Ray พร้อมเครื่องหมายและแถบกั้นกำหนด
ขอบเขต
- ฟิลม์ X-Ray
- อักษรตะกั่วสำหรับตดิ ฟิลม์
- เทปใสติดตัวอกั ษร และ Pressure Tape สำหรบั ตดิ แผน่ ฟลิ ม์
- แผ่นตะกว่ั รองฟิลม์
2. การสำรวจและตรวจสอบหน้างาน
- แบบแปลนโครงสรา้ งทจี่ ะทำการตรวจสอบ เพื่อกำหนดขอบเขตหรอื
พ้นื ที่ทีจ่ ะทำการ X-Ray ลำกำหนดพน้ื ทคี่ วบคุมสำหรับผูป้ ฏบิ ัติงาน
(อย่หู ่างจากแหล่งกำเนิดรงั สี = ความยาวของสายไฟทตี่ ่อจากเครอ่ื ง
ควบคมุ ถึงเคร่ือง X-Ray แหล่งกำเนดิ รังสี = 50 ม.) รวมทง้ั พื้นท่ปี ลอดภัย
สำหรับบคุ คลทั่วไป (จะตอ้ งอยูห่ า่ งจากแหลง่ กำเนิดรังสี มากกว่า 100 ม.
หรือในพน้ื ท่ีที่เครือ่ งตรวจวดั ปรมิ าณรงั สตี รวจสอบแลว้ พบวา่ ไมม่ ีปรมิ าณ
รงั สี)
- แปลนท่ีกำหนดตำแหนง่ ในการตดิ ตงั้ ฟิลม์ เพ่ือทำการตรวจสอบสง่ิ กดี
ขวางต่าง ๆ ท่อี ยใู่ นตำแหน่งตดิ ฟลิ ม์ และตำแหน่งตดิ ต้งั เคร่อื ง X-Ray
ทำการบนั ทกึ ลงในแบบบันทึกเก็บขอ้ มูลประกอบวเิ คราะห์อา่ นฟลิ ม์
- ตรวจสอบช้ินงาน ความกวา้ ง ยาว และความหนา รวมท้ังเนือ้ วสั ดุ
หรอื ประเภทของวัสดุ เพ่ือนำมาประกอบการตง้ั คา่ ท่ใี ชใ้ นการ X-Ray
- ทำการตรวจสอบการแพรค่ ลน่ื รงั สี โดยทำการแพรร่ งั สีและใช้
เครือ่ งตรวจวดั ปริมาณรังสเี ป็นเครอ่ื งตรวจวดั เพื่อนำมากำหนดขอบเขต
พื้นท่ีการแพรร่ งั สี และพ้นื ทปี่ ลอดภัย

ข้นั ตอน ระยะเวลาตาม รายละเอยี ดงานตามขน้ั ตอน หน่วยรบั ผิดชอบ
มาตรฐานงาน

- ๒๑ -

๔ ๑๐๐ นาท.ี เริ่มการทดสอบ
(คิดเปน็ ๘๐%) - ติดต้ังเครื่อง X-Ray ประกอบดว้ ยชดุ คอนโทรล แหล่งกำเนดิ รงั สี
- ติดแผ่นฟิล์มตรวจวัดปริมาณรังสีประจำตัวสำหรบั เจ้าหนา้ ที่
ที่ปฏิบตั งิ าน
- ทำการตรวจสอบการแพรค่ ลน่ื รงั สี โดยทำการแพรร่ ังสแี ละใช้
เคร่ืองตรวจวดั ปริมาณรังสเี ปน็ เครอ่ื งตรวจวดั เพือ่ นำมากำหนดขอบเขต
พนื้ ทก่ี ารแพรร่ งั สี และพน้ื ท่ีปลอดภยั
- กำหนดพนื้ ทปี่ ฏบิ ตั ิงานและพน้ื ที่ปลอดภยั โดยใชส้ ัญญาณไฟเตอื น
แถบเคร่ืองหมายรังสีกนั้ พื้นท่ีดงั กล่าว
- ติดรหัสประจำฟลิ ม์ ทที่ ำการ X-Ray ประกอบตำแหนง่ ว/ด/ป, KV,
ระยะเวลา, ทศิ ทางการติดฟลิ ์ม พร้อมติดเขม็ เพ่ือเป็นการวดั คณุ สมบตั ิ
ของภาพ ขนาดของเข็มข้นึ อยกู่ บั ความหนาของชนิ้ งานที่ทำการตรวจสอบ
- ตดิ ตั้งฟิล์มในตำแหนง่ ที่กำหนดไว้ตามขน้ั ตอนการกำหนดจดุ วดั พรอ้ ม
ตรวจสอบหวั ฉายรงั สีให้อย่ใู นตำแหนง่ โดยให้หัวฉายรังสอี ยหู่ า่ งจากช้ินงาน
70 ซ.ม.
- คำนวณปรมิ าณรังสแี ละระยะเวลาทใี่ ช้ เพือ่ นำมาตัง้ ค่าในชุดควบคุม
- ดำเนินการ X-Ray หลังจากการต้งั คา่ ต่างๆ เรยี บร้อยและต้อง
ตรวจสอบความปลอดภัยของผู้ทปี่ ฏิบตั ิงาน และผู้ทอี่ ยูใ่ กล้บริเวณที่
ปฏบิ ตั งิ าน
- ฟลิ ม์ ทใ่ี ช้ทำการ X-Ray ทัง้ ที่ทำการ X-Ray แลว้ และฟิลม์ ใหม่
ตอ้ งเก็บให้หา่ งจากรังสี X-Ray เพื่อปอ้ งกนั ไมใ่ ห้เกิดความเสียหายกบั
ฟิล์มได้
- ล้างฟิล์ม
- อา่ นฟิลม์

๕. ๓๐ นาที. -วเิ คราะห์ /สรุปผล
(คิดเป็น ๑๐๐%) -หน.แผนกทดสอบวสั ดุ ทำการวิเคราะหส์ รุป และรายงานผล การทดสอบ

จบงานการตรวจสอบดว้ ยการถา่ ยภาพรังสี

- ๒๒ -

๒. แผนผงั ขน้ั ตอนกระบวนงาน และข้ันตอนการปฏิบตั งิ านการตรวจสอบโดยทำลาย

๒.๑ การทดสอบด้วยการกระแทก (Impact Bending Test)

ลำดบั ผูป้ ฏิบตั ิ การปฏบิ ตั ิ เอกสารทเ่ี ก่ยี วขอ้ งขอ้ กำหนด

๑. เสมียน แผนกทดสอบวัสดุ -ระเบยี บสำนักนายกรฐั มนตรีว่าด้วย
เร่ิมต้น งานสารบรรณฯ และทเี่ ก่ยี วข้อง

๒. หน.ทดสอบวัสด/ุ หน.ชดุ ้ชินงานไ ่มสามารทดสอบไ ้ด รบั ใบสั่งงาน และ
ปฏบิ ัตงิ าน/ ตวั อยา่ งช้นิ งาน
น.ท.คนที่ ๒ หรอื น.ต.คนที่ ๓
หรือ ร.อ.คนที่ ๒ ทดสอบ

ตรวจสอบชนิ้ งาน
ตวั อยา่ งเบือ้ งตน้

แจง้ แผนกวิเคราะห์ ช้นิ งานสามารทดสอบได้
งานชา่ ง และสง่ คืน
1

๓. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนที่ ๒ เตรยี มชิน้ งานทดสอบ
หรือ
จ.อ.คนท่ี ๒-๕ เตรียมเคร่อื งทดสอบการกระแทก - คู่มอื การใชเ้ ครือ่ งทดสอบ
ความแขง็
๔. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนที่ ๒ ทำการทดสอบวัสดุดว้ ยการ
หรอื กระแทก - คมู่ ือการใชเ้ ครือ่ งทดสอบ
จ.อ.คนท่ี ๒-๕ ความแข็ง
บันทกึ ผล
๕. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.(พ) หรอื - มาตรฐาน DIN - EN 10045
พ.จ.อ.คนท่ี ๒ หรือ จ.อ.คนท่ี ๒-๕ สรปุ ผลการทดสอบ - มาตรฐาน ASTM E 23
- แบบฟอรม์ เอกสารตรวจสอบ
๖. หน.ทดสอบวสั ดุ/หน.ชุด ทดสอบทดสอบ ของ กคภ.กพช.อร.
ปฏิบตั งิ าน/เสมยี น/น.ท.คนที่ ๒
หรอื น.ต.คนท่ี ๓ หรือ ร.อ.คนท่ี รายงานผลการทดสอบ
๒
1

- ๒๓ -

สนิ้ สดุ

ข้ันตอนการปฏิบตั งิ าน การตรวจสอบดว้ ยการกระแทก (Impact Bending Test)

ข้นั ตอน ระยะเวลาตาม รายละเอยี ดงานตามขน้ั ตอน หน่วยรับผิดชอบ
มาตรฐานงาน

๑ ๑๐ นาที เรมิ่ ตน้ เสมยี น แผนกทดสอบวัสดุ รบั ใบส่ังงาน และตัวอย่างช้นิ งานจาก แผนกทดสอบวสั ดุ

(คิดเป็น ๑๐%) แผนกวิเคราะห์งานช่าง นำเขา้ ระบบงานของแผนก และเสนอเรอ่ื งให้

หน.ทดสอบวสั ดุ ส่งั การ/จดั ชุดปฏบิ ัติงาน

๒ ๑๐ นาที เจ้าหน้าท่ีที่ได้รับมอบหมายงาน ทำการตรวจสอบชิ้นงานตัวอย่าง

(คดิ เป็น ๒๐%) เบ้ืองต้น โดยทำการตรวจสอบชนิด ขนาดของช้นิ งานตวั อย่างใหส้ ามารถ

ขึ้นรูปไดต้ ามมาตรฐานกำหนดถึงจะสามารถทดสอบได้

๓ ๔ ชม. นำช้ินงานตัวอย่างมาทำการข้ึนรูปโดยการใช้เล่ือยตัดให้ได้ขนาดท่ีทำการ

(คิดเปน็ ๗๐%) ทดสอบ บากชิ้นงานให้เป็นรูปตัว V ให้ได้มุมตามมาตรฐานกำหนด แลว้

นำช้นิ งานไปปรบั อุณหภมู ติ ามที่กำหนดหากไมม่ กี ารกำหนดอณุ หภมู มิ าให้

ให้ปรับอุณหภมู เิ ปน็ ๒๐°

๔ ๑๐ นาที. ทำการเตรียมเครื่องทดสอบการกระแทก โดยการทดสอบการทำงานของ

(คดิ เป็น ๘๐%) เคร่ืองตวั เปล่า ทำการหล่อลื่นช้ินสว่ นต่าง ๆ ของเคร่อื ง ตรวจสอบและ

ปรบั แต่งเขม็ ให้ช้ีเลข ๐

๕ ๓๐ นาที เรมิ่ การทดสอบ

(คิดเป็น ๙๐%) -ยกค้อนตีข้ึนเล็กน้อยนำชิ้นงานตัวอย่างวางบนฐานรองรับโดยให้

รอยบากอยู่ตรงที่จุดก่ึงกลางระหว่างฐานรองรับ และอยู่ตรงกันข้ามกับ

ค้อนตี

-ยกคอ้ นขึน้ จนสุดและล็อคไว้อยใู่ นตำแหนง่ พร้อมตี เขม็ อยตู่ รงขดี ตำแหน่ง

ตี

-ดึงลอ็ คปลอ่ ยค้อนลงตี

-เบรกคอ้ นทีต่ ีหลงั จากแกว่งเลยไปแล้ว

-ทำการทดสอบ ๓ ชน้ิ งานต่อ ๑ ตวั อย่าง เพื่อยืนยันผล

๖ ๓๐ นาท.ี -บันทึกค่าการทดสอบ โดยทำการทดสอบช้ินงานอย่างน้อย ๓ ชิ้นต่อ

(คิดเปน็ ๑ ตัวอย่างแลว้ หาคา่ เฉลี่ย

๑๐๐%) -หน.แผนกทดสอบวสั ดุ ทำการวเิ คราะหส์ รุป และรายงานผลการทดสอบ

จบงานการทดสอบความแขง็

- ๒๔ -

๒.๒ การทดสอบความแข็ง (Hardness test) การปฏบิ ตั ิ เอกสารท่ีเกีย่ วข้องขอ้ กำหนด
เร่ิมตน้ - ระเบยี บสำนกั นายกรฐั มนตรีวา่
ลำดับ ผ้ปู ฏบิ ตั ิ ดว้ ยงานสารบรรณฯ และ
๑. เสมยี น แผนกทดสอบวัสดุ ทีเ่ กีย่ วขอ้ ง

๒. หน.ทดสอบวัสด/ุ หน.ชุดปฏบิ ตั ิงาน/ รบั ใบส่ังงาน และ
น.ต.คนที่ ๓ หรือ ร.อ.คนท่ี ๒ ตวั อยา่ งชิ้นงาน

้ชินงานไ ่มสามารทดสอบไ ้ด ทดสอบ

ตรวจสอบประเภท
ชน้ิ งานและวธิ ี
ทีต้องการ
ตรวจสอบ

แจ้งแผนกวิเคราะห์ ช้นิ งานท่ีสามารทดสอบได้
งานช่าง และสง่ คืน

1

แยกตามวธิ กี าร
ทดสอบ

ทดสอบวธิ แี บบ Brinell

ทดสอบวธิ ีแบบ Rockwell
สเกล C และ สเกล B

- ๒๕ -

๓. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.(พ) หรือ เตรียมชน้ิ งาน - คู่มือการใชเ้ ครื่องทดสอบ
พ.จ.อ.คนที่ ๒ หรือ จ.อ.คนที่ ๒-๕ ทดสอบ ความแขง็
- มอร. 210-0001-0429 เร่อื ง
๔. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนที่ ๒ หรือ 2 การทดสอบความแขง็ แบบ
จ.อ.คนที่ ๒-๕ เตรียมเครือ่ งทดสอบแบบ Brinell บริเนลล์ สำหรับวสั ดุทเ่ี ป็น
โลหะ
ลำดบั ผปู้ ฏบิ ตั ิ ทำการทดสอบหาคา่ ความแขง็
จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนที่ ๒ หรือ แบบ Brinell เอกสารทเ่ี กี่ยวขอ้ งขอ้ กำหนด
จ.อ.คนที่ ๒-๕ - คมู่ ือการใชเ้ ครอ่ื งทดสอบ
3 ความแข็ง
การปฏิบัติ
2

เตรยี มเครือ่ งทดสอบ
แบบ Rockwell

ทำการทดสอบหาคา่
ความแข็งแบบ
Rockwell

๕. หน.ทดสอบวัสดุ/หน.ชดุ ปฏบิ ตั ิงาน/ 3 - มาตรฐาน DIN ISO 410
เสมยี น/น.ต.คนท่ี ๓ หรือ - แบบฟอรม์ เอกสารตรวจสอบ
ร.อ.คนท่ี ๒ ของ กคภ.กพช.อร.

บันทกึ ผล

สรปุ ผลการทดสอบ

ทดสอบทดสอบ

รายงานผลการทดสอบ

1

- ๒๖ -

สิน้ สุด

ขน้ั ตอนการปฏิบตั ิงาน การทดสอบความแขง็ (Hardness test)

ขนั้ ตอน ระยะเวลาตาม รายละเอยี ดงานตามข้นั ตอน หนว่ ยรับผดิ ชอบ
มาตรฐานงาน

๑. ๑๐ นาที เรมิ่ ตน้ เสมียน แผนกทดสอบวัสดุ รับใบสัง่ งาน และตวั อย่างชน้ิ งานจาก แผนกทดสอบวสั ดุ

(คดิ เปน็ ๑๐%) แผนกวเิ คราะหง์ านชา่ ง นำเขา้ ระบบงานของแผนก และเสนอเรื่องให้

หน.ทดสอบวัสดุ สง่ั การ/จดั ชุดปฏบิ ตั ิงาน

๒. ๒๐ นาที จนท.ท่ีได้รับมอบหมายงานทำการตรวจสอบช้ินงานตัวอย่างเบื้องต้น

(คิดเปน็ ๒๐%) โดยทำการตรวจสอบชนิด ขนาด และแบบการกดหาค่าความแข็งที่

หน่วยเจ้าของงานกำหนดมาให้ หากเปน็ การทดสอบแบบ Brinell

ชิน้ ทดสอบตอ้ งมคี วามหนาไม่นอ้ ยกว่า ๑๐ เท่า ของความลกึ ของรอยบมุ๋

และกว้างยาวไมน่ ้อยกวา่ ๔ เทา่ ของเส้นผ่านศนู ยก์ ลางรอยบมุ๋ ชนิ้ งาน

จึงจะสามารถทดสอบได้ หากเปน็ การทดสอบแบบ Rockwell นำช้ินงาน

ตัวอย่างมาทำความสะอาดและทำให้ผิวช้ินงานมีความเรียบหากช้ินงาน

มีขนาดใหญ่เกินจนไม่สามารถนำเข้าเคร่ืองทดสอบได้จำเป็นต้องมีการ

ตัดช้ินงานน้ันให้ได้ขนาดตามต้องการและมีการขัดผิวให้เรียบก่อนการ

ทดสอบ

๓. ๖๐ นาที การเตรียมช้นิ งานสำรับการกดแบบ Brinell นำชิ้นงานตัวอย่างมาทำ

(คดิ เป็น ๕๐%) ความสะอาดและทำให้ผิวช้ินงานมีความเรียบหากช้ินงานมีขนาดใหญ่

เกินจนไม่สามารถนำเข้าเครื่องทดสอบได้จำเป็นต้องมีการตัดช้ินงานนั้น

ให้ได้ขนาดตามต้องการและมีการขัดผิวให้เรียบก่อนการทดสอบ

การเตรียมช้นิ งานสำรับการกดแบบ Rockwell นำช้ินงานตัวอย่าง มา

- ๒๗ -

ทำความสะอาดและทำให้ผิวช้ินงานมีความเรียบหากช้ินงานมีขนาดใหญ่

เกินจนไม่สามารถนำเข้าเครื่องทดสอบได้จำเป็นต้องมีการตัดชิ้นงานน้ัน

ให้ได้ขนาดตามต้องการและมีการขัดผิวให้เรียบก่อนการทดสอบ

๔. ๓๐ นาที. การเตรียมเคร่ืองวัดความแขง็ โลหะ Brinell เครอื่ งทดสอบของแผนก
ขั้นตอน
(คิดเปน็ ๘๐%) เป็นแบบชดุ คานเหลก็ แบบถอดเปลย่ี นตมุ้ น้ำหนัก

การเปลี่ยน Test Load

- ชดุ คานเหลก็ อย่างเดยี ว Test Load เท่ากับ 500 Kg.

- เพ่ิมตุ้มน้ำหนักขนาดเล็ก (250 Kg) Test Load เท่ากับ 1000 Kg.

- เพิ่มตุม้ นำ้ หนักขนาดใหญ่ (500 Kg) Test Load เท่ากบั 3000 Kg.

- Test Load 500 Kg. ใชใ้ นชว่ งความแขง็ บริเนลล์ HB.16 - 100

- Test Load 1000 Kg. ใช้ในช่วงความแขง็ บริเนลล์ HB.32 - 200

- Test Load 3000 Kg. ใช้ในช่วงความแขง็ บรเิ นลล์ HB.96 - 600

เร่ิมการทดสอบ

๑. เปลย่ี นตุ้มนำ้ หนกั ตาม Test Load ทตี่ ้องการ

๒. วางชิ้นทดสอบบนแทน่ รองรับ แล้วหมุนสกรดู า้ นล่างขน้ึ จนช้ินงาน

ทดสอบสมั ผสั กบั ลกู บอลหัวกด (ขนาด Ø ๑๐ มม.)

๓. ปิดวาลว์ นำ้ มนั

๔. โยกคนั ปมั้ แรงดนั ข้ึน - ลง อย่างชา้ ๆ สมำ่ เสมอ

๕. ขณะปม้ั แรงดนั ใหด้ ู Test Load ทหี่ น้าปัดเกจดา้ นบน โดยกอ่ นจะถึง

Test Load ทีต่ ้งั ไว้ให้คอ่ ย ๆ ปมั้ ช้า ๆ (เพ่ือไม่ให้เกิดการ Over Load)

จนกว่าชดุ คานเหล็กจะยกตวั สูงขนึ้ ประมาณ ๑.๕ นว้ิ ซึ่งจะเปน็ ตำแหนง่

Test Load ทต่ี ัง้ ไว้ แล้วกดค้างตำแหน่งนไ้ี ว้ ประมาณ ๑๕ วนิ าที

๖. คอ่ ยๆเปดิ วาลว์ น้ำมันอยา่ งช้า ๆ จนเข็มที่หนา้ ปดั เกจมาอย่ทู ี่ “๐”

๗. หมุนสกรดู ้านล่าง แลว้ นำชิน้ งานทดสอบออกจากฐานรองรบั

๘. นำชนิ้ งานทดสอบไปวดั ขนาดเสน้ พ่านศนู ย์กลางโดยใช้ Microscope

ระยะเวลาตาม รายละเอยี ดงานตามขั้นตอน หน่วยรบั ผดิ ชอบ
มาตรฐานงาน

๙. นำค่าเส้นผา่ ศูนยก์ ลางทไ่ี ดม้ าเปรยี บเทียบหาค่าความแข็งจากตาราง

Brinell

การเตรียมเคร่ืองวดั ความแขง็ โลหะแบบ Rockwell

- ตรวจสอบเครอื่ งวดั ความแขง็ โลหะใหพ้ รอ้ มทดสอบ

- เตรียมชิ้นงานทดสอบ ว่าเป็นวสั ดุชนดิ ใด

- เลอื กใชห้ ัวกดใหเ้ หมาะสมกับชนดิ ของชนิ้ งานทดสอบ วา่ ควรเลอื กใช้

หวั กดเพชรรปู กรวย หรือหวั กดลูกกลมเหล็ก

- น้ำหนกั ท่ใี ช้กบั เครือ่ งขึ้นอยูก่ บั วสั ดทุ ีท่ ดสอบและชนดิ หัวกด

- สเกล C ชนิดหัวกดเพชรรปู กรวยน้ำหนักทใี่ ช้ ๑๕๐ กก. ใชม้ าตรวดั อ่าน

วงนอก สดี ำ

- สเกล B ชนดิ หวั กดลูกกลมเหลก็ เส้นผา่ ศนู ยก์ ลาง ๑/๑๖” นำ้ หนกั ทใ่ี ช้

๑๐๐ กก. ใชม้ าตรวัดอ่านวงใน สแี ดง

- เลอื กใชแ้ ผน่ รองรบั ช้นิ ทดสอบทเ่ี หมาะสม

- ๒๘ -

เริม่ การทดสอบ
- ดึงคันโยกท่ีอยู่ทางด้านขวามอื เขา้ หาตวั ผู้ทดสอบ
- วางชน้ิ ทดสอบลงบนแผ่นรองรับช้ินทดสอบ
- เลอื่ นชนิ้ ทดสอบข้ึนโดยหมนุ พวงมือไปตามเขม็ นาฬกิ า จนกระทัง่ ช้ิน
ทดสอบสมั ผสั กบั หวั กดเบา ๆ
- แลว้ ค่อยๆหมนุ เลอ่ื นชิน้ ทดสอบจนเข็มนาฬกิ าเขม็ เล็ก (SET) ไปหยุดท่ี
ตำแหนง่ ๑๐ นาฬกิ า และเข็มใหญเ่ ลอ่ื นมาที่ตำแหนง่ เกอื บตงั้ ตรง แล้วจึง
หมุนหน้าปัดสเกลขอบนอกใหต้ รงกบั ตำแหนง่ ศูนย์
- ผลักคนั โยกเบา ๆ ไปด้านหลังเคร่ืองทดสอบจนสดุ
- ค้างไว้ ๑๕ วินาที แลว้ จงึ ดงึ คนั โยกกลบั เขา้ หาตัวผทู้ ดสอบ
- หมุนพวงมือทวนเขม็ นาฬกิ า เลอ่ื นชิน้ ทดสอบเพ่ือทำการทดสอบใน
ตำแหนง่ ใหม่ต้องทำการทดสอบอยา่ นอ้ ย ๓ จุด
๕. ๒๐ นาที - บันทึกค่าการทดสอบ โดยทำการทดสอบช้ินงานอย่างน้อย ๓ จุด
(คดิ เปน็ แล้วหาค่าเฉล่ยี
๑๐๐%) - หน.แผนกทดสอบวสั ดฯุ ทำการวิเคราะห์สรุปและรายงานผลการทดสอบ
จบงานการทดสอบความแข็ง

๒.๓ การทดสอบโครงสรา้ งทางจุลภาคของโลหะ (Microstructure Investigation)

ลำดับ ผู้ปฏิบัติ การปฏบิ ัติ เอกสารทเ่ี ก่ียวขอ้ งขอ้ กำหนด

๑. เสมียน แผนกทดสอบวสั ดุ เรมิ่ ต้น - ระเบยี บสำนักนายกรฐั มนตรี
ว่าดว้ ยงานสารบรรณฯ และ

รับใบส่งั งาน และ ทเ่ี กยี่ วข้อง

ตวั อยา่ งชิน้ งาน

ทดสอบ

๒. หน.ทดสอบวสั ดุ/หน.ชุดปฏิบตั ิงาน/ - ๒๙ -
น.ท.คนที่ ๒ หรือ น.ต.คนที่ ๑, ๒
หรอื ร.อ.คนที่ ๑, ๒ ตรวจสอบประเภท
และขนาดมิติ

ของตวั อยา่ งชน้ิ งาน
ิ้ชนงานไ ่มสามารทดสอบได้
ิ้ชนงานสามารทดสอบได้
แจง้ แผนก
๓. จนท.ทดสอบ/ พ.จ.อ.(พ) หรือ วเิ คราะหง์ านชา่ ง
พ.จ.อ.คนที่ ๑, ๒ หรือ จ.อ.คนท่ี ๑-๕
และส่งคนื
1

ช้ินงานสามารถทดสอบได้

๔. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.(พ) หรือ เตรียมชิ้นงาน - มาตรฐาน ASME.
พ.จ.อ.คนที่ ๑, ๒ จ.อ.คนท่ี ๑-๕ ทดสอบ Handbook Volume 9 :
Metallography and
๕. หน.ทดสอบวสั ดุ/หน.ชุดปฏิบตั งิ าน/ เตรยี มการตรวจสอบโครงสรา้ งทางจุลภาค Microstructures
เสมยี น/น.ท.คนที่ ๒ หรอื ดว้ ยกล้องจลุ ทรรศนแ์ บบสะท้อนแสง - คู่มอื การใช้กลอ้ งจลุ ทรรศน์
น.ต.คนที่ ๑, ๒ หรอื ร.อ.คนที่ ๑ แบบใช้แสงสะท้อน ตราอกั ษร
ทำการทดสอบ OLYMPUS Model BHT-M-
313U
บันทกึ และ - คูม่ ือการใชเ้ ครอ่ื ง Mounting
ตรวจสอบผล Machine
- แบบฟอร์มเอกสารตรวจสอบ
สรปุ ผลการทดสอบ ของ กคภ.กพช.อร.

ทดสอบทดสอบ

รายงานผลการทดสอบ

1

ส้นิ สุด

ทดสอบครง้ั แรก ๑ วัน ๔ ชม. นาที

ทดสอบคร้ังท่ี ๒ -

ข้นั ตอนการปฏบิ ัติงาน การทดสอบโครงสร้างทางจลุ ภาคของโลหะ (Microstructure Investigation)

ข้ันตอน ระยะเวลาตาม รายละเอียดงานตามขัน้ ตอน หน่วยรับผิดชอบ
มาตรฐานงาน

๑ ๑๐ นาที เรมิ่ ตน้ เสมียน แผนกทดสอบวัสดุ รบั ใบส่ังงาน และตวั อยา่ งช้ินงาน แผนกทดสอบวสั ดุ

- ๓๐ -

(คิดเป็น ๕%) จากแผนกวิเคราะห์งานช่าง นำเขา้ ระบบงานของแผนก และเสนอเรอื่ ง
ให้ หน.ทดสอบวัสดุ ส่ังการ/จดั ชดุ ปฏบิ ัติงาน

๒ ๒๐ นาที เจ้าหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายงานพร้อมเครื่องมือวัดทำการตรวจสอบ
(คิดเป็น ๑๕%) ชิ้นงานตัวอย่างเบื้องต้น โดยทำการตรวจสอบ ชนิด ขนาด และ
วิธีการตัด ตลอดจนการปรับปรุงชิ้นงานเพื่อที่จะให้สามารถทำ
การตรวจสอบได้ แต่ถ้าหากตรวจสอบแล้วไม่ได้ตามเกณฑ์ที่กำหนดท่ี
จะทดสอบใหแ้ จง้ แผนกวิเคราะห์งานช่าง เพ่ือดำเนินการตอ่ ไป

๓ ๑ วัน นำช้ินงานตัวมาเตรียมพร้อมเพื่อใช้สำหรับตรวจสอบ ตามขั้นตอนดังน้ี
(คดิ เปน็ ๕๐%) - นำชิ้นงานตัวอย่างไปขึ้นรูปด้วยเคร่ือง Mounting Machine ด้วยผง
Bakelite
- ขดั ลบมุมสว่ นท่ีแหลมคมของชนิ้ งาน เพื่อป้องกนั ไม่ใหเ้ กิดความเสยี หาย
- ขดั ผิวชิ้นงานด้วยกระดาษทราย โดยเรยี งลำดบั ตัง้ แต่หยาบไปจน
ละเอยี ด ได้แก่ เบอร์ 240, 400, 600, 800, 1,000 และ 1,200 โดย
ระยะเวลาในการขัดและความเรว็ รอบขนึ้ กับความชำนาญของผปู้ ฏบิ ัติ
สว่ นทิศทางในการขดั นน้ั ตอ้ งหมุนช้นิ งานไป 90 องศา จากแนวเดมิ เสมอ
เม่อื มีการเปลย่ี นเบอรก์ ระดาษทราย จนกระทั่งรอยขูดขดี ตา่ ง ๆ หายไป
- ขัดเงาดว้ ยผงอะลูมินา่ จนกระทง่ั ได้ผวิ มันวาวเหมือนกระจกเงา
- กัดกรด / กัดขน้ึ รอย (Etching) ซึ่งสารเคมีทใี่ ชน้ น้ั ขน้ึ อยู่กบั ประเภทของ
โลหะ โครงสร้างหรอื เฟสทต่ี ้องการตรวจสอบ
- บันทกึ คา่ ขนาดมิตติ า่ ง ๆ ของช้ินงานทดสอบ

๔ ๑๘๐ นาท.ี นำช้นิ งานทีก่ ัดกรดแลว้ ไปสง่ ดดู ว้ ยกลอ้ งจุลทรรศน์แบบสะทอ้ นแสง โดย
(คดิ เป็น ๘๐%) เร่มิ ต้ังแตร่ ะดบั กำลังขยายต่ำ 100 เทา่ (x10) ไปจนถงึ กำลงั ขยายสงู
1000 เทา่ (x100) ทัง้ นีข้ น้ึ อย่กู บั ความตอ้ งการของผู้ตรวจสอบ หลังจาก
นั้นทำการสเกตซ์หรือถ่ายภาพโครงสรา้ งทางจลุ ภาคท่ีตรวจสอบดว้ ย
กล้องจุลทรรศนว์ ่ามลี ักษณะอยา่ งไร พรอ้ มทงั้ ตรวจสอบโครงสร้างในเชิง
ปรมิ าณอยา่ งละเอียด

๕ ๓๐ นาที นำผลท่ีตรวจสอบได้ ทำรายงานเสนอ หน.แผนกทดสอบวัสดุ เพ่ือ
(คดิ เป็น ๑๐๐%) สรุปผลการทดสอบ ส่งรายงานพร้อมสรุปผลการทดสอบให้แผนก
วิเคราะหง์ านชา่ ง เพ่ือดำเนนิ การต่อไป
คิดเปน็ ๑๐๐% จบงานการตรวจสอบโครงสรา้ งทางจุลภาคของโลหะ

- ๓๑ -

๒.๔ การทดสอบแรงดงึ (Tensile Test) การปฏบิ ตั ิ เอกสารที่เกีย่ วข้องขอ้ กำหนด
เร่ิมตน้ - ระเบียบสำนกั นายกรฐั มนตรี
ลำดบั ผู้ปฏบิ ตั ิ วา่ ด้วยงานสารบรรณฯ และ
๑. เสมยี น แผนกทดสอบวัสดุ ท่เี กีย่ วขอ้ ง

๒. หน.ทดสอบวัสดุ/หน.ชดุ ปฏบิ ัตงิ าน/ ้ิชนงานไ ่มสามารถทดสอบไ ้ด รบั ใบสง่ั งาน และตัวอย่างชิ้นงานทดสอบ ช้นิ งานสามารถทดสอบได้
น.ท.คนที่ ๒, ๓ หรือ น.ต.คนท่ี ๒, ๓
หรอื ร.อ.คนท่ี ๒ ตรวจสอบประเภท
และขนาดมิติ

ของตวั อย่างชน้ิ งาน

๓. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.(พ) หรือ พ.จ.อ. แจง้ แผนกวิเคราะห์ - คู่มอื การใช้เคร่อื งทดสอบแรง
คนท่ี ๒ หรือ จ.อ.คนที่ ๑-๕ งานช่าง และส่งคืน ดึง AMSLER

๔. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนที่ ๒ หรือ จ.อ. 1
คนที่ ๑-๕ เตรียมชิ้นงานทดสอบ

เตรยี มเครอื่ งทดสอบแรงดึง

ทำการทดสอบ

ผ่านเกณฑ์ บันทึกและตรวจสอบ ไม่ผา่ น
กำหนด ผลการทดสอบ เกณฑ์

๕. จนท.ทดสอบ/พ.จ.อ.คนที่ ๒ หรือ ทดสอบครั้งท่ี 2 กำหนด - คูม่ ือการใช้เครอ่ื งทดสอบแรง
จ.อ.คนท่ี ๑-๕ และบนั ทึกผล ดึง AMSLER

๖. หน.ทดสอบวสั ด/ุ หน.ชุดปฏิบตั ิงาน/ สรุปผลการทดสอบ - มาตรฐาน JIS Z 2201:1998
เสมยี น/น.ท.คนท่ี ๒, ๓ หรอื - มาตรฐาน LLOYD
น.ต.คนที่ ๒, ๓ หรอื ร.อ.คนท่ี ๒ ทดสอบทดสอบ - มาตรฐาน ASTM
- มพช.อร ๙๕๑๕-๐๐๐๑-
รายงานผลการทดสอบ ๐๒๕๑
- แบบฟอร์มเอกสารตรวจสอบ
1 ของ กคภ.กพช.อร.

1 ๑ วนั ๑ ชม. ๓๕ นาที

ส้ินสุด

ทดสอบครงั้ แรก

- ๓๒ - ๕๐ นาที

ทดสอบคร้ังที่ ๒

ข้นั ตอนการปฏบิ ัติงาน การทดสอบแรงดึง (Tensile Test)

ข้นั ตอน ระยะเวลาตาม รายละเอียดงานตามข้ันตอน หน่วยรับผิดชอบ
มาตรฐานงาน แผนกทดสอบวสั ดุ

๑ ๑๐ นาที เริ่มตน้ เสมยี น แผนกทดสอบวสั ดุ รับใบสงั่ งาน และตวั อย่างช้ินงาน

(คิดเป็น ๑๐%) จากแผนกวเิ คราะหง์ านช่าง นำเขา้ ระบบงานของแผนก และเสนอ

เรอ่ื งให้ หน.ทดสอบวสั ดุ สงั่ การ/จดั ชดุ ปฏบิ ตั ิงาน

๒ ๒๐ นาที เจ้าหน้าที่ท่ีได้รับมอบหมายงานพร้อมเครื่องมือวัดทำการตรวจสอบ

(คดิ เป็น ๒๐%) ชิ้นงานตัวอย่างเบื้องต้น โดยทำการตรวจสอบ ชนิด ขนาด และ

วิธีการตัดให้ได้ตามมาตรฐานที่กำหนดถ้าใช้แก๊สต้องระวงั เร่อื งความ

ร้อนและต้องตดั เผอื่ ระยะช้นิ งานเพิ่มด้านละ ๑ นิ้ว หากตรวจสอบแลว้

ไม่ได้ตามเกณฑ์ที่กำหนดที่จะทดสอบให้แจ้งแผนกวิเคราะห์เพ่ือ

ดำเนนิ การต่อไป

๓ ๑ วนั นำชิ้นงานตัวอย่างมาข้ึนรูปให้เป็นไปตามแบบของมาตรฐานที่กำหนด

(คิดเป็น ๖๐%) มาตามขั้นตอนดังน้ี

- ตัดช้ินงานตัวอย่างด้วยเคร่ืองเล่ือยสายพานให้มีขนาดใกล้เคียง

แบบมาตรฐานมากท่ีสุด หากชิ้นงานมีขนาดใหญ่ควรตัดด้วยเคร่ืองตัด

โลหะแบบเล่ือยชักเพื่อจะนำช้ินงานขึ้นตัดบนเครื่องเลื่อยสายพานได้

สะดวก

- นำช้ินงานตัวอย่างทต่ี ดั มาวาดขนาดชิ้นทดสอบตามแบบมาตรฐาน

ทีก่ ำหนดมา

- นำชิน้ งานทดสอบทไ่ี ด้วาดแบบแลว้ นำมาไสขึน้ รูปดว้ ยเคร่ืองไส

โลหะ

- ตกแตง่ ชนิ้ งานทดสอหลงั จากการไส ใหไ้ ดข้ นาดตามทกี่ ำหนด

ด้วยตะไบ และแตง่ ผวิ ให้เรียบ

- เมอื่ ไดช้ ิน้ งานทดสอบตามทกี่ ำหนดแล้ว ใหน้ ำมาขดี ระยะทดสอบ

(Gauge length) ตามแบบมาตรฐานให้ชัดเจน

- บันทึกค่าขนาดมติ ติ ่าง ๆ ของชิน้ งานทดสอบ

๔ ๔๕ นาที. เครือ่ งทดสอบแรงดึงของแผนกทดสอบวสั ดฯุ เปน็ แบบระบบไฮดรอ

(คิดเป็น ๘๐%) ลกิ ส์ ตราอกั ษร AMSLER เคร่อื งทดสอบแรงดงึ AMSLER มสี ปริง ๒

ขนาด สปริงเลก็ ใชด้ ึง ๐ - ๖๐๐๐ กก. สปริงใหญ่ ๐ - ๖๐๐๐๐ กก.

ดงั น้นั ก่อนการทดสอบต้องทราบวา่ ชิ้นงานทดสอบน้ันเป็นมาตรฐาน

อะไรแลว้ นำมาคำนวณหาคา่ แรงดงึ สงู สุด เพอ่ื เปลีย่ นสเกล และสปรงิ

ให้อย่ใู นย่านของการดึง เลอื กขนาดของปากจบั ชิ้นงานทดสอบให้

เหมาะสมกบั ชนดิ และขนาดของช้นิ งานทดสอบ

- ๓๓ -

ขนั้ ตอนการเตรยี มเคร่อื ง
- เลือกสเกลหนา้ ปัด และขนาดสปริงของเครือ่ งทดสอบแรงดงึ แผ่น
เหล็ก ใหเ้ หมาะสมกบั ช่วงแรงท่ีใช้ในการดงึ
- ปรับหมนุ ปุ่มท่ีตู้ควบคุมให้ตรงกบั ขนาดของสเกล และขนาดสปริง
- ใส่กระดาษกราฟ ปากกาเขียนกราฟ และเชอื กสง่ อาการทบ่ี รเิ วณขา้ ง
เครือ่ งทดสอบแรงดงึ
- เปิดสวิทซไ์ ฟฟา้ เครือ่ งทดสอบแรงดงึ และเปดิ สวทิ ซม์ อเตอร์ปั๊มไฮดรอ
ลกิ ส์ ข้างตู้ควบคมุ
- เปดิ วาลว์ น้ำมันไฮดรอลิกสท์ ี่ตคู้ วบคุม เพ่อื ตรวจสอบการทำงานของ
เครอ่ื งทดสอบวา่ ปกติหรอื ไม่ พรอ้ มทง้ั หมุนเข็มบอกคา่ แรงดงึ ทวนเข็ม
นาฬิกา จนเขม็ ไม่สามารถเดนิ ต่อไปได้ แล้วหมนุ เขม็ กลบั มาทต่ี ำแหนง่
ศนู ย์
เรม่ิ การทดสอบ
นำชน้ิ งานทต่ี อ้ งการทดสอบเข้าเคร่อื งทดสอบแรงดึง โดยใส่ชนิ้ งานเข้า
กับปากจับบนกอ่ นเดินมอเตอร์ใหแ้ ท่นปากจบั ชน้ิ งานทดสอบดา้ นบน
เคล่อื นท่ีลง จนได้ระยะทป่ี ากจบั ชนิ้ งานทดสอบด้านลา่ งสามารถจบั
ชน้ิ งานทดสอบไดอ้ ยา่ งมัน่ คง แล้วทำการกดปากจับชนิ้ งานทดสอบ
ดา้ นลา่ ง และหมุนแทน่ ปากจับช้นิ งานทดสอบดา้ นล่าง เพอื่ ให้ปากจบั
ช้นิ งานแน่นขนึ้ (หมนุ ทวนเขม็ นาฬกิ า) เมอื่ ตดิ ต้ังช้ินงานทดสอบแลว้
เปิดวาลว์ นำ้ มันไฮดรอลกิ ส์ ประมาณหนึง่ รอบคร่ึง เพอื่ ใหช้ น้ิ งาน
ทดสอบถกู ดงึ ด้วยความเร็วทเ่ี หมาะสม ในระหว่างการดึงช้ินงาน
ทดสอบ ใหท้ ำการบนั ทกึ จุดครากตวั โดยสงั เกตท่เี ข็มจะเร่มิ หยดุ และ
เข็มตกลงเลก็ น้อยทำการดงึ จนกระท่งั ช้นิ งานทดสอบขาดออกจากกนั
เปิดวาลว์ นำ้ มันไฮดรอลิกส์ ทางซา้ ยมอื ของเครื่อง เพื่อให้กระบอกสบู
เล่อื นลงใหไ้ ด้ระดับขีดแดงแล้วปดิ วาล์วนำ้ มันไฮดรอลกิ ส์ เดนิ มอเตอร์
ใหแ้ ท่นปากจบั ชนิ้ งานทดสอบด้านบนเคล่ือนท่ีลง เมอื่ ไดร้ ะยะมอเตอร์
จะตดั เอง เก็บอุปกรณต์ ่างๆ ที่นำมาใช้ในการทดสอบ
บันทึกผล
เม่ือดึงชนิ้ งานจนขาดแลว้ เขม็ สดี ำก็จะกลบั ไปที่เลข 0 เขม็ สแี ดงจะคง
อยูซ่ ง่ึ จะบอกคา่ แรงดงึ สูงสดุ (Ultimate Point) ส่วนค่าแรงดงึ ขณะ
เร่มิ ครากตัว (Yield Point)ไดบ้ นั ทกึ ไว้แลว้ ในระหว่ งดงึ และนำชนิ้ งาน
ทดสอบที่ขาดออกจากกัน ตอ่ กนั ใหส้ นิทแลว้ ทำการวดั ค่าระยะเพอื่
นำไปคำนวณหาคา่ % Elongation แลว้ นำคา่ ตา่ งๆทบ่ี ันทกึ ไดไ้ ป
คำนวณหาคา่ Tensile Str. ค่า Yield Str.และคา่ % Elongation
เพอ่ื รายงานผล
๕ ๓๐ นาที ทดสอบคร้ังที่ ๒ หากการทดสอบคร้ังแรกไม่ผ่านเกณ ฑ์หรือ
(คิดเป็น ๘๐%) มเี หตขุ ัดขอ้ งจะต้องมกี ารทดสอบใหม่
๖ ๒๐ นาที นำค่าที่คำนวณได้จากตารางบันทึกผลทำรายงานเสนอ หน.แผนก
(คดิ เปน็ ทดสอบวัสดุ เพ่ือสรุปผลการทดสอบ ส่งรายงานพร้อมสรุปผลการ
๑๐๐%) ทดสอบใหแ้ ผนกวเิ คราะห์งานชา่ ง เพ่อื ดำเนนิ การต่อไป

- ๓๔ -

จบงานการทดสอบแรงดงึ (Tensile Test)

๒.๕ การทดสอบทางเคมี

(การตรวจสอบหาปริมาณส่วนผสมทางเคมี โดยเคร่ือง Optical Emission Spectrometer)

ลำดบั ผูป้ ฏบิ ัติ การปฏิบตั ิ เอกสารที่เก่ียวขอ้ งขอ้ กำหนด

๑. เสมยี น กคภ.กพช.อร. เร่ิมต้น ระเบียบสำนกั นายกรัฐมนตรี ว่าด้วย
งานสารบรรณฯ และทเ่ี กยี่ วข้อง

รับหนงั สือและตัวอย่าง
วัสดุโลหะทสี่ ง่ ตรวจสอบ

๒. เสมยี น กคภ.กพช.อร. ตรวจสอบความครบถว้ นของหนงั สอื และ ระเบยี บสำนกั นายกรฐั มนตรี ว่าดว้ ย
จำนวนตวั อยา่ งวสั ดโุ ลหะทส่ี ่งตรวจสอบ งานสารบรรณฯ และทเี่ กย่ี วขอ้ ง
๓. เสมยี น กคภ.กพช.อร. แล้วดำเนินการลงทะเบียนรบั ต่อไป
ระเบยี บสำนกั นายกรฐั มนตรี ว่าดว้ ย
๔. เสมียน แผนกวิเคราะห์ สง่ หนงั สือและตัวอย่างวสั ดโุ ลหะ งานสารบรรณฯ และทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง
งานช่าง ส่งใหแ้ ผนกวเิ คราะห์งานช่าง
ตามภารกิจหนว่ ย ระเบยี บสำนกั นายกรัฐมนตรี ว่าดว้ ย
งานสารบรรณฯ และทีเ่ ก่ยี วขอ้ ง
รบั หนงั สือและตัวอยา่ งวสั ดุโลหะ
จาก ธรุ การ กคภ.กพช.อร.

๕. เสมียน แผนกวเิ คราะห์ - ๓๕ - -มาตรฐาน JIS
งานชา่ ง -มาตรฐาน ASTM
เสนอหนังสอื ถึง หัวหนา้ วเิ คราะห์ -มาตรฐาน LLOYD
๖. เสมยี น แผนกทดสอบวสั ดุ งานชา่ งและออกใบสั่งงานไปยงั - มาตรฐาน อร.
แผนกทดสอบวสั ดุดำเนนิ การ หรอื มาตรฐานอืน่ ๆทก่ี ำหนด
๗. หน.ชดุ ปฏบิ ัติงาน/น.ท.คนท่ี ตรวจสอบและทดสอบ -มาตรฐาน JIS
๑, ๒, ๓ หรือ น.ต.คนท่ี ๑, ๒ -มาตรฐาน ASTM
หรือ ร.อ.คนท่ี ๑ จาก ธรุ การ กคภ.กพช.อร. -มาตรฐาน LLOYD
- มาตรฐาน อร.
๘. หน.ชดุ ปฏิบตั ิงาน/จนท. เสนอหนังสอื ถงึ หัวหน้าแผนกทดสอบ หรือมาตรฐานอ่นื ๆท่ีกำหนด
ทดสอบ/น.ต.คนท่ี ๑ หรือ วสั ดุ สั่งการ/จดั ชดุ ปฏิบัตงิ าน -มาตรฐาน JIS
ร.อ.คนที่ ๑ หรอื พ.จ.อ.คนท่ี -มาตรฐาน ASTM
๑ หรอื จ.อ.คนท่ี ๑ การเตรยี มชนิ้ งานของตัวอย่างวัสดุ -มาตรฐาน LLOYD
โลหะทส่ี ง่ ตรวจสอบและก้อน - มาตรฐาน อร.
๙. น.ต.คนท่ี ๑ หรอื ร.อ.คนท่ี ๑ STANDARD หรอื มาตรฐานอน่ื ๆทีก่ ำหนด
หรือ พ.จ.อ.คนที่ ๑ คู่มือการใชเ้ คร่อื ง
การเตรียมความพร้อมของเครือ่ ง OPTICAL EMISSION
ผปู้ ฏิบัติ OPTICAL EMISSION SPECTROMETER
๑๐. น.ต.คนท่ี ๑ หรือ ร.อ.คนท่ี ๑ SPECTROMETER
ค่มู อื การใชเ้ คร่ือง
๑๑. ประจำแผนก/น.ต.คนที่ ๑ ขน้ั ตอนการตรวจวิเคราะห์ OPTICAL EMISSION
หรือ ร.อ.คนท่ี ๑ SPECTROMETER
1
การปฏบิ ตั ิ เอกสารทเี่ ก่ยี วขอ้ งขอ้ กำหนด
ตารางบนั ทกึ ผลในเอกสารตรวจสอบ
1
1 -มาตรฐาน JIS
-มาตรฐาน ASTM
1 -มาตรฐาน LLOYD
ข้ันตอนการนำผลตรวจ - มาตรฐาน อร.
วิเคราะหบ์ ันทึกในแบบฟอร์ม หรือมาตรฐานอ่นื ๆท่ีกำหนด
ตารางบนั ทึกผลการตรวจ

วเิ คราะห์

ข้นั ตอนการวเิ คราะหเ์ ปรียบเทยี บคา่
ตวั เลขจากผลการตรวจวเิ คราะห์ กับ
ค่าตวั เลขตามมาตรฐานทีก่ ำหนด

- ๓๖ -

๑๒. หน.ชดุ ปฏบิ ตั ิงาน/น.ท.คนที่ เสนอ หน.ทดสอบวัสดุ พจิ ารณา -มาตรฐาน JIS
๑, ๒ หรอื น.ต.คนท่ี ๑, ๒ ลงความเหน็ ชอบและเสนอเร่อื ง -มาตรฐาน ASTM
หรอื ร.อ.คนท่ี ๑ กลบั ไปยังแผนกวเิ คราะหง์ านช่าง -มาตรฐาน LLOYD
- มาตรฐาน อร.
๑๓. ธรุ การ แผนกทดสอบวสั ดุ ส่งผลการตรวจวิเคราะหก์ ลับไปยงั หรือมาตรฐานอนื่ ๆทก่ี ำหนด
แผนกวิเคราะหง์ านช่าง ระเบยี บสำนกั นายกรัฐมนตรี วา่ ด้วย
งานสารบรรณฯและทีเ่ กย่ี วขอ้ ง
๑๔. ธรุ การ แผนกวเิ คราะหง์ านช่าง เสนอ หน.วิเคราะหง์ านช่าง พจิ ารณา ระเบยี บสำนกั นายกรฐั มนตรี
๑๕. ธุรการ กคภ.กพช.อร. ตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ลงความ วา่ ดว้ ยการรกั ษาความปลอดภยั ฯ
เหน็ ชอบและเสนอเรื่องกลบั ไปยงั ระเบยี บสำนกั นายกรฐั มนตรี วา่ ด้วย
ธุรการ กคภ.กพช.อร. งานสารบรรณฯและทเ่ี กยี่ วขอ้ ง
ระเบยี บสำนกั นายกรัฐมนตรี
ธุรการ กคภ.กพช.อร. รบั เรือ่ ง และเสนอ ว่าดว้ ยการรักษาความปลอดภยั ฯ
เรอ่ื งให้ ผอ.กคภ.กพช.อร. พิจารณา
ลงนาม และดำเนินการออกหนังสอื ระเบยี บสำนกั นายกรัฐมนตรี วา่ ด้วย
กลับไปยังหนว่ ยเจา้ ของเร่ืองตอ่ ไป งานสารบรรณฯและทเ่ี กย่ี วข้อง
ระเบยี บสำนกั นายกรฐั มนตรี
ว่าด้วยการรักษาความปลอดภยั ฯ

สน้ิ สุด

รวมระยะเวลา ๔ วนั ๖ ช่วั โมง ๒๐ นาที

ขน้ั ตอนการปฏิบัตงิ าน งานตรวจสอบทางเคมี (การตรวจสอบหาปริมาณส่วนผสมทางเคมี)

ขั้นตอน ระยะเวลาตาม รายละเอยี ดงานตามข้ันตอน หน่วยรบั ผิดชอบ

มาตรฐานงาน

๑ ๕ นาที เริ่มต้น ธุรการ กคภ.กพช.อร. รับหนังสือและตัวอย่างวัสดุโลหะท่ีส่ง ธุรการ กคภ.กพช.อร.

(คิดเปน็ ๕%) ตรวจสอบจาก กพช.อร., นขต.อร. และหนว่ ยงานภายนอก อร.

๒ ๑๐ นาที เสมียน กคภ.กพช.อร. ตรวจสอบความถูกต้องครบถ้วนของหนังสือ ธรุ การ กคภ.กพช.อร.

(คดิ เป็น ๑๐%) ตามระเบียบสำนักนายก และตรวจสอบจำนวนตัวอย่างวัสดุโลหะ

แล้วดำเนินการลงทะเบยี นรับต่อไป

- ๓๗ -

๓ ๕ นาที ประจำ กคภ.กพช.อร. พิจารณาส่งหนังสือตามภารกิจให้แผนก ประจำ กคภ.กพช.อร.
๔ (คดิ เปน็ ๑๕%)
๕ วเิ คราะห์งานช่าง กคภ.กพช.อร.
๖ ๑๐ นาที.
๗ (คดิ เป็น ๒๐%) เสมียน แผนกวิเคราะห์งานช่าง รับหนังสือและตัวอยา่ งวัสดุโลหะที่ส่ง ธุรการ แผนกวิเคราะห์

๘ ๕ นาที ตรวจสอบ พรอ้ มตรวจนับจำนวนความครบถ้วนถกู ตอ้ ง งานช่าง กคภ.กพช.อร.
(คิดเป็น ๒๕%)
ข้นั ตอน เสมียน แผนกวิเคราะห์งานช่าง เสนอหนังสือ หน.วิเคราะห์งานช่าง ธุรการ แผนกวิเคราะห์
๑๐ นาที
(คดิ เป็น ๓๐%) และดำเนินการออกใบสั่งงาน เพื่อให้แผนกทดสอบวัสดุ ทำการ งานช่าง กคภ.กพช.อร.

๒ วัน วิเคราะห์ตรวจสอบตัวอยา่ งวสั ดุโลหะที่สง่ ตรวจสอบต่อไป
(คิดเป็น ๔๐%)
เสมียน แผนกทดสอบวสั ดุ รบั หนังสอื ใบสงั่ งานจากแผนกวิเคราะหง์ าน ธรุ การ แผนกทดสอบ
๓ ช่วั โมง
(คดิ เป็น ๔๕%) ช่าง กคภ.กพช.อร. และดำเนินการเสนอหนังสือ หน.ทดสอบวัสดุ/ วสั ดุ กคภ.กพช.อร.

ระยะเวลาตาม มอบหมายงานให้กับชุดทำงาน ด้านการตรวจสอบทางเคมี พร้อมส่ง
มาตรฐานงาน
มอบตวั อย่างวัสดุโลหะ ให้ชุดทำงาน

หน.ชุดปฏิบัติงาน มอบตัวอย่างวัสดุโลหะให้ จนท.เพ่ือไปดำเนินการ แผนกทดสอบวสั ดุ

ตดั ขัด กลึง ใหไ้ ดข้ นาดและความเรยี บตามต้องการ

๑. ขั้นตอนการรับชิ้นงาน ขั้นตอนนี้จะเป็นการรับชิ้นตัวอย่างแล้ว

นำมาพกั เกบ็ ไวก้ อ่ น รอการดำเนินการขนั้ เตรียมชิ้นตัวอย่างตอ่ ไป

๒. ข้ันการเตรียมช้ินตัวอย่างและก้อน ข้ันตอนนี้ต้องมีพื้นผิวท่ี

ราบเรียบเสมอกันและมีความสะอาดปราศจากคราบไขมัน โดยการ

เตรียมชน้ิ งานทำดงั นี้

๒.๑ การเตรียมช้ินงานตัวอย่าง นำแผ่นเหล็กตัวอย่างมาทำการ

ตัดด้วยเคร่ืองเล่ือยไฟฟ้า ให้ได้ ขนาด อย่างน้อย ๕ x ๕ เซนติเมตร

แล้วทำการกลึงหรือขัด ด้วยเครื่องกลึงหรือเคร่ืองขัดกระดาษทราบ

แบบสายพาน จนทำใหผ้ วิ หนา้ แผน่ เหล็กเรยี บเสมอกนั

๒.๒ การเตรียมชนิ้ Standard ของโลหะประเภทเหล็ก นำมาทำ

การกลึงหรือขัด ด้วยเคร่ืองกลึงหรือเคร่ืองขัดกระดาษทรายแบบ

สายพาน จนทำใหผ้ วิ หน้าของชนิ้ Standard ราบเรยี บเสมอกัน

เจ้าหน้าที่ทดสอบ ดำเนนิ การเปดิ วอร์มเครอ่ื ง ติดต้งั แทน่ SPARK แผนกทดสอบวสั ดุ

เปิดคอมพิวเตอร์ และปร้ินเตอร์ เข้าโปรแกรม เพ่ือตรวจสถานะ

ความพรอ้ มของเครื่อง โดยมีขนั้ ตอน ดงั น้ี

๑. ขั้นตอนการเตรียมเคร่ือง Optical Emission Spectrometer

(OES)

หลักการทำงานของเครื่อง OPTICAL EMISSION SPECTROMETER

อาศัยหลักการทำให้สารเปลี่ยนสถานะจากสถานะพื้นไปยังสถานะ

กระตุ้นเพื่อทำให้สารท่ีจะทำการตรวจวิเคราะห์นั้นเปล่งแสงหรือ

สเปกตรัมออกมา ซึ่งมีคณุ สมบตั ิเฉพาะตัวของแต่ละธาตุ จากน้ัน

ทำการวัดความเข้มของแสงที่ออกมา เพ่ือตรวจวัดและประมวลผล

ออกมา เป็นค่าเปอร์เซ็นต์ของธาตุน้ัน ข้ันตอนน้ีเป็นการตรวจความ

พร้อมของเครื่องมือ ให้มีสภาวะที่ถูกต้อง สำหรับการตรวจวิเคราะห์

โดยมกี ารดำเนินการดงั นี้

รายละเอียดงานตามขั้นตอน หน่วยรบั ผดิ ชอบ

- ๓๘ -

๑.๑ เสียบปลั๊กไฟเครื่อง OES ,เครื่องคอมพิวเตอร์ และเคร่ือง
Printer

๑.๒ เปดิ สวติ ซ์เครอ่ื ง OES ไปท่ี MAINS ๑๖ A. กด ON
๑.๓ เปิดสวิตซ์ ท้ัง ๔ ตัว ไปที่ ON มี ๑. ELECTRONICS ๒.
HVPS ๓. VACUUM PUMP ๔. WATER PUMP
๑.๔ เปิด ON ที่เครื่อง PURLIFIER ด้านหลัง แล้วกด ON
ตรง PURE รอจนไฟเขยี วข้ึนที่ WAIT
๑.๕ เปิดก๊าซ อาร์กอน ปรับความดนั ให้ได้ ๒ - ๓ bar
๑.๖ แลว้ ปลอ่ ยวอร์มเครือ่ ง ใชเ้ วลาอกี อย่างน้อย ๒ ชว่ั โมง
๑.๗ เม่ือวอร์มเครื่อง จนสภาวะของเครื่อง มีความถูกต้อง
สมบูรณ์แล้ว ก่อนทำการตรวจวิเคราะห์ ด้วยเครื่อง Optical
Emission Spectrometer ซ่งึ มีโปรแกรมสำเรจ็ รปู WinOE
๙. ๑ วนั หน.ชุดปฏิบตั ิงาน ดำเนนิ การ
(คิดเป็น ๕๐%) ๑. การทำ PROFILE เครือ่ ง
๒. การทำ STANDARDIZATION
๓. ทำการ ตรวจวเิ คราะหช์ นิ้ งาน
ตรวจวิเคราะห์จะตอ้ งดำเนินการ ดังต่อไปน้ี
๑. การทำ Profile เคร่ือง เพื่อทำการปรับตั้งแสงของตู้แยกแสง
โดยหาจุดศูนย์กลางของทางออกแสง ทำให้เกิดความถูกต้องแม่นยำ
ในการใช้งานตรวจวิเคราะห์
๒. การทำ Standardization เครื่อง เพ่ือปรับค่าการวิเคราะห์แต่
ละธาตุ โดยเปรียบเทียบกับค่ามาตรฐานท่ีมีอยู่เดิม ทำให้เกิดความ
ถูกตอ้ งแม่นยำ
๓. ขั้นตอนการตรวจวิเคราะห์ Sample เป็นขั้นตอนในการตรวจ
วิเคราะห์หาปริมาณส่วนผสมของธาตุท่ีเป็นองค์ประกอบของช้ิน
Sample น้ี ว่ามีปริมาณธาตุแต่ละชนิดอย่เู ทา่ ใด กเี่ ปอรเ์ ซน็ ต์
๑๐. ๑ ช่วั โมง หน.ชุดปฏิบตั ิงาน ดำเนินการนำค่าตัวเลขท่ไี ด้จาการตรวจวิเคราะหใ์ ส่
(คิดเปน็ ๗๕%) ในแบบฟอรม์ บนั ทกึ ผล
ขั้นตอนการนำผลการตรวจวิเคราะห์ใส่ในแบบฟอร์มบันทึกผลการ
ตรวจวิเคราะห์ โดยนำผลที่ได้จากการตรวจวิเคราะห์ มาใส่ตาราง
บันทกึ ผล
๑. จากใบแสดงผลการตรวจวิเคราะห์ จะบอกค่าการตรวจ
วเิ คราะหอ์ ยา่ งละเอียดถงึ ทศนิยม ๕ ตำแหน่ง แตเ่ ราจะนำค่าดังกลา่ ว
มากรอก ค่าทศนิยม เพียง ๒ -๓ ตำแหน่ง หรือตามตารางของ
เกณฑ์มาตรฐานท่ีกำหนด
๒. การปดั เลขทศนิยมต้องถกู ตอ้ งตามหลักเกณฑ์

- ๓๙ -

ขั้นตอน ระยะเวลาตาม รายละเอียดงานตามขัน้ ตอน หน่วยรบั ผิดชอบ

มาตรฐานงาน

๑๑. ๑ ชว่ั โมง หน.ชุดปฏิบัติงาน ดำเนินการวิเคราะหเ์ ปรยี บเทียบ ค่าตวั เลขจากผล

(คิดเป็น ๘๐%) การตรวจวิเคราะห์ กับค่าตัวเลขตามมาตรฐานที่กำหนดว่าผ่านเกณฑ์

ตามมาตรฐานที่กำหนดหรือไม่ พร้อมสรปุ ผลการตรวจสอบ แล้วบันทึก

ลงในแบบฟอร์มบนั ทึกผล

ข้ันตอนการนำผลการตรวจวิเคราะห์ไปเทียบกับค่ามาตรฐาน นำผล

ที่ได้จากแบบฟอร์มบันทึกผลการตรวจวิเคราะห์ มาเปรียบเทียบกับ

ตารางค่ามาตรฐานว่าผ่านเกณฑ์กำหนดหรือไม่ เสร็จแล้วรายงานผล

การตรวจวเิ คราะห์ตามสายงานต่อไป การคำนวณค่าเปอรเ์ ซ็นต์ผลการ

ตรวจวิเคราะห์ ต้องมคี วามรอบครอบ มีการตรวจทานใหม้ ีความถกู ตอ้ ง

นำค่าเปอร์เซ็นต์ผลการตรวจวิเคราะห์ มาเปรียบเทียบกับตารางค่า

มาตรฐานทีละธาตุอย่างรอบครอบและถูกต้อง การพิจารณาให้ผ่าน

เกณฑ์ ต้องตรวจสอบให้แนใ่ จวา่ ค่าเปอร์เซ็นตผ์ ลการตรวจวิเคราะหข์ อง

ทกุ ธาตทุ ่กี ำหนดในตารางมาตรฐานผ่านเกณฑ์ทุกธาตจุ รงิ อย่าง

รอบคอบ

๑๒. ๑๐ นาที หน.ชดุ ปฏิบัตงิ าน ส่งผลการตรวจวเิ คราะห์ ให้เสมยี น แผนกฯ นำเสนอ

(คิดเปน็ ๘๕%) หน.ทดสอบวัสดุ พิจารณาลงความเห็นชอบและเสนอเรื่องกับไปยัง

แผนกวิเคราะหง์ านชา่ ง

๑๓. ๕ นาที เสมียน แผนกทดสอบวัสดุ ส่งผลการตรวจวิเคราะห์ กลับไปยังแผนก ธรุ การ แผนก

(คดิ เป็น ๙๐%) วิเคราะหง์ านชา่ ง กคภ.กพช.อร ทดสอบวัสดุ

๑๔. ๕ นาที เสมียน แผนกวิเคราะห์งานช่าง ส่งผลการตรวจวิเคราะห์ ให้ แผนกวเิ คราะห์

(คดิ เป็น ๙๕%) หน.วิเคราะห์งานช่าง พิจารณา ตรวจสอบความถูกต้องและส่งเร่ืองกับ งานช่าง

ไปยงั ธุรการ กคภ.กพช.อร

๑๕. ๑๐ นาที ประจำ กคภ.กพช.อร. รับเรื่อง และดำเนินการเสนอเร่ืองให้ กคภ.กพช.อร.

(คดิ เป็น ๑๐๐%) ผอ.กคภ.กพช.อร.พิจารณา ลงนาม และออกหนังสือกลับไปยังหน่วย

เจา้ ของเร่ืองตอ่ ไป

จบงานการตรวจสอบทางเคมี

- ๔๐ -

ผลการดำเนนิ การ
การตรวจสอบวัสดุแบบไม่ทำลาย และการตรวจสอบแบบทำลาย ทำให้การปฏิบัติงานของ
เจ้าหน้าท่ีหน่วยซ่อมบำรุง อร. และหน่วยในสายวิทยาการ อร. รวมท้ังหน่วยท่ีเก่ียวข้อง ทราบข้ันตอน
การปฏิบัติท่ีชัดเจน การทำงานเป็นระบบ วัสดุต่างๆ ท่ีเก่ียวข้องกับการผลิตได้รับการตรวจสอบเป็นไป
ตามเกณฑ์มาตรฐาน และตามระเบียบท่ีกำหนดไว้ สามารถใช้เป็นคู่มือ และแนวทางการปฏิบัติงาน
การตรวจสอบวัสดุของหน่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพ เป็นมาตรฐานเดียวกัน บรรลุเป้าหมายตามวัตถุประสงค์
ทีว่ างไว้ ตลอดจนสนองนโยบายของผ้บู ังคบั บญั ชาในการบริหารจัดการกำลังพลของหน่วยไดเ้ ปน็ อย่างดี

บทเรยี นที่ไดร้ บั
ผลจากการจัดทำแผนผังขั้นตอนกระบวนงาน (Work Flow) และข้ันตอนการปฏิบัติงาน
การตรวจสอบวัดสุแบบไม่ทำลาย ได้แก่ การตรวจสอบด้วยสายตา (Visual Inspection) การตรวจสอบ
ด้วยสารแทรกซึม (Penetrant Inspection) การตรวจสอบด้วยแม่เหล็กไฟฟ้า (Magnetic Inspection)
การตรวจสอบด้วยคลื่นเสียงความถ่ีสูง (Ultrasonic Inspection) การตรวจสอบด้วยรังสี (Radiographic
Inspection) และการตรวจสอบวัสดุแบบทำลาย ได้แก่ การทดสอบด้วยการกระแทก (Impact Bending
Test) การทดสอบความแข็ง การทดสอบโครงสร้างทางจุลภาคของโลหะ การทดสอบแรงดึง (Tensile Test)
การทดสอบทางเคมี ทำให้การปฏิบัติงานของหน่วยต่างๆ เป็นไปด้วยความเรียบร้อย เป็นมาตรฐานเดียวกัน
อีกท้ังยังสามารถทำให้กำลังพลของหน่วยซ่อมบำรุง อร. และหน่วยในสายวิทยาการ อร. มีองค์ความรู้
ในการตรวจสอบวัสดุ อันจะเป็นประโยชน์ต่อกระบวนการซ่อม/สร้างเรือของ อร. เกิดการประสานงานของ
หนว่ ยต่างๆ สอดคล้องกับนโยบาย วิสัยทัศน์ ภารกจิ และเป้าหมายของ อร. และ ทร.

ปัจจัยความสำเร็จ
หน่วยซ่อมบำรุงของ อร. และหน่วยซ่อมบำรุงเรือในสายวิทยาการ อร. เห็นความสำคัญของ
กระบวนการตรวจสอบวัสดุ เพื่อตอบสนองต่อภารกิจของ อร. ในการซ่อม/สร้างเรือ อีกทั้งผู้บริหารหน่วย
สนับสนุนให้เกดิ การจัดทำคู่มือ และจัดเก็บข้อมูลเคร่ืองวัดต่างๆ เพ่ือเป็นฐานขอ้ มูล ตลอดจนเป็นคู่มือและแนวทาง
ในการสอบเทียบของหน่วยต่างๆ อีกทั้งเป็นการประสานงานของเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานของแต่ละหน่วยได้มีการ
แลกเปลย่ี นความรู้ รวมทัง้ ปัญหาอปุ สรรคข้อขัดข้องเกี่ยวกับการซ่อมบำรงุ

- ๔๑ -

เอกสารท่ีเก่ียวข้อง
๑. การตรวจสอบด้วยสายตา (Visual Inspection)

- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และฉบับที่แก้ไขเพิ่มเติม,
Welding Procedure Drawing และข้อกำหนดที่เก่ียวข้อง, NSTM 271, MIL STD 2035A, NSTM 278, MIL
STD 1689A, NavSea 7000, NDT Inspector’s Manual Chapter 7 Section 1 Revision 1

๒. การตรวจสอบด้วยสารแทรกซมึ (Penetrant Inspection)
- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และฉบับท่ีแก้ไขเพ่ิมเติม,

NDT Inspector’s Manual Chapter 5 Section 2 Revision 1
๓. การตรวจสอบดว้ ยแมเ่ หล็กไฟฟา้ (Magnetic Inspection)
- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และฉบับที่แก้ไขเพิ่มเติม,

NDT Inspector’s Manual Chapter 4 Section 2 Revision 1
๔. การตรวจสอบดว้ ยคลนื่ เสียงความถสี่ งู (Ultrasonic Inspection)
- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และฉบับท่ีแก้ไขเพ่ิมเติม,

งานเช่ือม ASME Section V Article 4 , NDT Inspector’s Manual Chapter 3 Section 6 Revision 1,
ASME BPVC Section VII Division

๕. การตรวจสอบดว้ ยรังสี (Radiographic Inspection)
- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และฉบับท่ีแก้ไขเพ่ิมเติม,

NDT Inspector’s Manual Chapter 2 Section 9 Revision 1
๖. การทดสอบด้วยการกระแทก (Impact Bending Test)
- ระเบียบสำนกั นายกรฐั มนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และฉบบั ที่แก้ไขเพิม่ เติม,

คู่มือการใช้เคร่ืองทดสอบความแขง็ , มาตรฐาน DIN-EN 10045, มาตรฐาน ASTM E23
๗. การทดสอบความแขง็
- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และฉบับที่แก้ไขเพิ่มเติม ,

คู่มือการใช้เครื่องทดสอบความแข็ง, มอร. 210-0001-0429 เรื่องการทดสอบความแข็งแบบบริเนลล์ สำหรับ
วัสดทุ เี่ ปน็ โลหะ, คู่มือการใช้เครอื่ งทดสอบความแขง็ , มาตรฐาน DIN ISO 410

๘. การทดสอบโครงสร้างทางจุลภาคของโลหะ
- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และฉบับท่ีแก้ไขเพิ่มเติม,

มาตรฐาน ASME Handbook Volume9 : Metallography and Microstructures, คู่มือการใช้กล้อง
จลุ ทรรศน์ แบบใช้แสงสะท้อน ตราอักษร Olympus Model BHT-M-313U, คมู่ อื การใชเ้ ครื่อง Mounting Machine

๙. การทดสอบแรงดึง (Tensile Test)
- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และฉบับท่ีแก้ไขเพิ่มเติม ,

คู่มือการใช้เคร่ืองทดสอบแรงดึง AMSLER, มาตรฐาน JIS Z 2201:1998, มาตรฐาน LLOYD, มาตรฐาน
ASTM, มพช.อร. 9515-0001-0251

๑๐. การทดสอบทางเคมี

- ๔๒ -

- ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยงานสารบรรณ พ.ศ.๒๕๒๖ และฉบับที่แก้ไขเพิ่มเติม,
มาตรฐาน JIS , มาตรฐาน ASTM, มาตรฐาน LLOYD, มาตรฐาน อร., คู่มือการใช้เคร่ือง Optical Emission
Spectrometer, ระเบยี บสำนกั นายกรฐั มนตรี วา่ ดว้ ยการรกั ษาความปลอดภยั พ.ศ.๒๕๑๗ และที่แก้ไขเพ่ิมเตมิ

การเผยแพร/่ การไดร้ ับการยอมรับ และรางวัลท่ีได้รบั
๑. แผนผังข้ันตอนกระบวนงาน (Work Flow) และข้ันตอนการตรวจสอบวัสดุแบบไม่ทำลาย
และการตรวจสอบวัสดแุ บบทำลาย ได้กำหนดให้หน่วยซอ่ มบำรงุ อร. และหนว่ ยซอ่ มบำรุงในสายวิทยาการ อร.
ใช้เป็นคูม่ ือและแนวทางในการปฏิบัติงานตรวจสอบวัสดุของหน่วยต่างๆ ทเ่ี กย่ี วข้อง
๒. หน่วยซ่อมบำรุง อร. และหน่วยซ่อมบำรุงในสายวิทยาการ อร. เห็นความสำคัญการ
ตรวจสอบวัสดุเพื่อควบคุมคุณภาพด้านการผลิต โดยนำส่งวัสดุต่างๆ เพ่ือการตรวจสอบหาค่าเกณฑ์มาตรฐาน
ของการซ่อมและสร้างเรอื
๓. กคภ.กพช.อร. เป็นศูนย์กลางการตรวจสอบวัสดุของหน่วยซอ่ มบำรุง อร. และหนว่ ยซ่อมบำรุง
ในสายวิทยาการ อร. เพ่ือสนับสนุนการควบคุมคุณภาพในการซ่อมและสร้างเรือ ให้มีประสิทธิภาพ และ
ประสทิ ธิผลสูงสุด

ภาพการตรวจสอบวสั ดุโดยไม่ทำลาย และการตรวจสอบวสั ดโุ ดยทำลาย

- ๔๓ -

การสอบตรวจสอบวัสดุตามเกณฑม์ าตรฐาน เพ่ือควบคุมคุณภาพการซอ่ ม/สรา้ งเรอื
โดย กคภ.กพช.อร.