GazetaGUMed_2020_listopad

ROK 30 LISTOPAD 2020 NR 11 (359) ISSN 2657-4640

G A Z E TA G UMed

MIESIĘCZNIK GDAŃSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO kontynuacja Gazety AMG

Gdyby popatrzeć na ludzkość
oczami wirusa okazałoby się,
że jesteśmy nieprzebraną,
wysokokaloryczną pożywką,
która szybko się rozmnaża
i dodatkowo szybko przemieszcza

na duże odległości…

Lekcja COVID-u. 09 Breaking the stereotype. 60
International edition –
Wykład inauguracyjny Bogotá
dr. hab. T. Smiatacza

Gazeta GUMed Zastępca Przewodniczącego Warunki prenumeraty
Rady Programowej
Miesięcznik Gdańskiego Wiesław Makarewicz Cena rocznej prenumeraty krajowej
Uniwersytetu Medycznego (11 zeszytów) wynosi 100 zł,
Rada Programowa pojedynczy numer – 9 zł.
Wydawca Barbara Kochańska
Gdański Uniwersytet Medyczny Wioletta Mędrzycka-Dąbrowska Należność za prenumeratę należy wpłacać na
ul. M. Skłodowskiej-Curie 3a Antoni Nasal konto Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
80-210 Gdańsk z dopiskiem prenumerata Gazety GUMed
Redakcja i korekta językowa
Adres redakcji Joanna Śliwińska Santander Bank Polska S. A.
ul. Dębinki 7, 80-211 Gdańsk Jolanta Świerczyńska-Krok Oddz. Gdańsk
telefon: 58 349 15 37 76 1090 1098 0000 0000 0901 5327
e-mail: gazeta@gumed.edu.pl Skład i opracowanie graficzne
www.gazeta.gumed.edu.pl Izabela Szeibelis-Deskiewicz Redakcja zastrzega sobie prawo
niewykorzystania materiałów
Redaktor naczelna Współpracownicy niezamówionych, a także prawo do skracania
Małgorzata Omilian-Mucharska Janusz Limon i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów.
Paweł Kabata
Przewodniczący Marek Bukowski Wyrażane opinie są poglądami autorów
Rady Programowej Agata Knurowska i nie zawsze odzwierciedlają stanowisko
Bolesław Rutkowski Karolina Hecold (Dział Studencki) redakcji oraz władz Uczelni
Oliwia Rak (Dział Studencki)
Paweł Sudara Student na okładce
Janusz Springer Mateusz Pacholski,
student VI r. kierunku lekarskiego
Druk
Bernardinum Sp. z o.o. Opracowanie graficzne okładki
ul. Biskupa Dominika 11, 83-130 Pelplin Izabela Szeibelis-Deskiewicz

Nakład
630 egzemplarzy

LIST DO REDAKCJI GAZETY GUMed ROK 30 SIERPIEŃ-WRZESIEŃ 2020 NR 8/9 (356/357) ISSN 2657-4640

G A Z E TA G UMed

MIESIĘCZNIK GDAŃSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO kontynuacja Gazety AMG

W Gazecie GUMed (nr 8/9, 2020, s. 4) ukazał się list do redakcji prof. Ponadto procedowa-
Wiesława Makarewicza oraz komentarz Rektora naszej Uczelni.
Nie chcę wchodzić w szczegóły tej sprawy, ale prof. W. Makarewicz nie powyższej sprawy
ma słuszne zastrzeżenia dotyczące powołania rzecznika dyscypli-
narnego do sprawy dotyczącej skargi na profesora naszej Uczelni, trwało prawie trzy E-NAUCZANIE?
gdyż osoba wnosząca skargę od lat współpracuje naukowo z rzecz-
nikiem. Wiem, że podobne problemy pojawiają się także na innych lata. Nie mogę w peł-
uczelniach. Jest to wyraźny konflikt interesów – rzecznik powinien
odmówić prowadzenia tej sprawy i wystąpić do Rektora o powierze- ni zgodzić się z Rek-
nie jej innej osobie.
torem, że w naszej
Zarówno Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyż-
szym i nauce, jak i Statut naszej Uczelni dopuszczają powołanie Uczelni prawidłowo
więcej niż jednego rzecznika – rzeczników dyscyplinarnych w uczelni
powołuje rektor. Postuluję zatem powoływanie kolejnego/kolejnych funkcjonują procedury EDYCYNA?
rzeczników dyscyplinarnych. Czas ku temu jest też odpowiedni, bo- E-M
wiem zgodnie z Ustawą kadencja rzeczników dyscyplinarnych trwa
4 lata i rozpoczyna się w przypadku rzeczników powoływanych przez: wyjaśniania spraw
1) rektora – w dniu 1 stycznia roku następującego po roku, w którym
rozpoczęła się kadencja rektora. dyscyplinarnych. Uwa-

żam, że powyższa PRACA ZDALNA?

sprawa dowodzi, że są

jednak problemy i nie Temat numeru – E-rozwiązania w pandemii | 38

należy dopuszczać do

sytuacji, kiedy poja-

wiają się konflikty interesów oraz nadmiernie długi czas rozpa-

trywania spraw dotyczących problemów etycznych.

JANUSZ LIMON
prof. emerytowany GUMed
wiceprzewodniczący Komisji ds. Etyki w Nauce PAN

SPIS TREŚCI LISTOPAD 2020

Z ŻYCIA UCZELNI KONFERENCJE

04 Rok akademicki 2020/2021 rozpoczęty 38 XXVIII Ogólnopolskie Sympozjum Bromatologiczne
Joanna Śliwińska Małgorzata Grembecka, Piotr Szefer

07 Immatrykulacje studentów I roku 39 NOWI DOKTORZY
09 Lekcja COVID-u. Wykład inauguracyjny
VARIA
Tomasz Smiatacz
14 Profesor Stefan Angielski doktorem 40 Badania nad HCV nagrodzone Nagrodą Nobla
Katarzyna Sikorska, Piotr Stalke
honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego
Joanna Śliwińska JUBILEUSZ 75-LECIA UCZELNI
15 Laudacja dla prof. Stefana Angielskiego z okazji nadania
tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego 42 Świętujemy trzecie ćwierćwiecze.
Ewa Łojkowska Cz. 2 | Ile lat ma GUMed?
16 Prof. Anna J. Podhajska patronem tramwaju gdańskiego Bartłomiej Siek
18 Nagroda i Medal im. prof. Romana Kaliszana
Joanna Śliwińska 44 Nasza Uczelnia we wrześniu 1945 oraz 1946 roku
20 Konferencja KRAUM w Warszawie w oczach docenta Jacka Adamsa-Raya ze Sztokholmu.
Joanna Śliwińska Fragmenty publikacji z 1995 r.
21 Nauka to Ludzie Janusz Limon
z Michałem Markuszewskim rozmawiała Agnieszka Anielska
24 Zdroje wody pitnej w GUMed 48 Krótkie wspomnienie o sierpniu '80
Joanna Śliwińska Bolesław Rutkowski
25 Absolwenci Uczelni w ścisłej czołówce LDEK oraz LEK
49 NEKROLOGI
PREZENTACJE JEDNOSTEK KLINICZNYCH | CZ.2
Z WILNA DO GDAŃSKA
28 Uniwersyteckie Centrum Stomatologiczne
Mirosława Pellowska-Piontek, Piotr Kraszewski 50 Jan Makarewicz (1902-1963)

NAGRODY-SUKCESY-NOMINACJE WIADOMOŚCI Z UCK

30 Naukowiec Uczelni w grupie eksperckiej WHO 52 Efektywne leczenie udarów niedokrwiennych
Joanna Śliwińska mózgu – wyróżnienie dla UCK

30 Prof. Sznurkowski w zespole AOTMiT 53 Monitoring zdarzeń niepożądanych nagrodzony
31 Walne Zebranie Członków Polskiego Towarzystwa 54 UCK walczy z chorobami płuc
55 Pierwszy w Polsce przeszczep płuca
Ortopedycznego i Traumatologicznego
32 Nagrody GTN i Prezydenta Miasta Gdańska przyznane u 70-letniego pacjenta
32 Najlepszy doktorat w dziedzinie onkologii 56 Diagnostyka raka piersi w jeden dzień
33 Sukcesy projektowe w konkursach NCN
33 Dyrygent Chóru GUMed prodziekanem DZIAŁ STUDENCKI – RemediuM

Akademii Muzycznej 57 Przez masaż do Oslo
z Bartoszem Wiśniewskim rozmawiała Karolina Hecold
BIBLIOTEKA INFORMUJE
58 Dwa kierunki, wiele doświadczeń
34 Polska Platforma Medyczna Gdańskiego Uniwersytetu Oliwia Rak
Medycznego (PPM GUMed) – nowa jakość
w otwieraniu nauki 59 Studencka Konferencja Interdyscyplinarna
Anna Grygorowicz 60 Breaking the stereotype. International Edition – Bogotá

37 KADRY GUMed Juliana Orrego Castellanos

04 Z ŻYCIA UCZELNI

Rok akademicki 2020/2021 rozpoczęty

DR N. HUM. JOANNA ŚLIWIŃSKA GUMed; prof. Edyta Szurowska, prorektor ds. klinicznych; dr
Rzecznik prasowy hab. Tomasz Smiatacz, prorektor ds. studenckich; prof. Rado-
sław Owczuk, dziekan Wydziału Lekarskiego; prof. Wojciech
JOLANTA ŚWIERCZYŃSKA-KROK Kamysz, dziekan Wydziału Farmaceutycznego oraz prof. Jacek
Sekcja Promocji Witkowski, dyrektor Pierwszej Szkoły Doktorskiej. Obecna
była lek. Zofia Lasocka i mgr Sylwia Czaja-Stolc. Uroczystość
Blisko 1 650 studentów pierwszego roku rozpoczęło prowadziła rzecznik prasowa dr Joanna Śliwińska.
naukę w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym. Inau-
guracja roku akademickiego 2020/2021 odbyła się Uroczystość rozpoczęła się od prezentacji filmu przygotowa-
8 października br. w 75 rocznicę utworzenia Uczelni. nego z okazji 75-lecia Uczelni. Chcieliśmy w nim podkreślić,
że żadne miejsce ani wydarzenie nie przeszłoby do historii bez
Tegoroczna uroczystość była inna niż zazwyczaj, wyjątkowa, ludzi nadających im znaczenie i treść. Chór Gdańskiego Uni-
nie tylko ze względu na jubileusz. Nie było tradycyjnego uro- wersytetu Medycznego im. T. Tylewskiego odśpiewał hymn
czystego wejścia Senatu, pocztu ze sztandarem i halabardy, państwowy. Zrobił to jak zawsze świetnie oraz podniośle, lecz
zabrakło gości i członków społeczności akademickiej. Nie tym razem z nagrania, które powstało kilka tygodni wcześniej.
przeżywaliśmy tego dnia razem, jak zawsze w auli im. prof.
Narkiewicza, lecz przed monitorami komputerów czy ekra- W przemówieniu inauguracyjnym rektor prof. Marcin Gru-
nami telefonów. Pielęgnowana od lat tradycja połączyła się chała podkreślił wyjątkowy czas, w jakim znaleźliśmy się
z nowoczesnymi technologiami, tak aby każdy z oglądających jako społeczność akademicka. – Jako rektor jestem dumny
ją gości poczuł się częścią naszej akademickiej społeczności. ze świadectwa, jakie w ostatnich miesiącach dali nasi pra-
cownicy, studenci i doktoranci w obliczu nieznanej i groźnej
W inauguracji, która była transmitowana z Sali Posiedzeń Se- choroby. Dziękuję za to, że w tej wyjątkowej sytuacji wyka-
natu uczestniczyli stacjonarnie prof. Marcin Gruchała, rektor zaliście się profesjonalną i dojrzałą postawą, stając na pierw-
szej linii walki z epidemią – powiedział Rektor. Następnie
poinformował o powołaniu Związku Uczelni w Gdańsku
im. Daniela Fahrenheita wspólnie z Uniwersytetem Gdań-
skim i Politechniką Gdańską. – To znaczący krok na drodze
tworzenia silnego gdańskiego ośrodka akademickiego i za-
cieśnienia wieloletniej dobrej współpracy trzech wiodących
uczelni Pomorza – powiedział. W swoim wystąpieniu Rek-
tor zaakcentował, że w środowisku naukowym, a zwłaszcza
wśród członków społeczności uczelni medycznej nieak-

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 05

Prof. Marcin Gruchała Dr hab. Tomasz Smiatacz Prof. Edyta Szurowska

ceptowalne jest negowanie istnienia wirusa SARS-CoV-2 wszystkich. Jestem przekonany, że polska i światowa nauka
i wywołanej przez niego pandemii. Naganne jest również niejedno będzie Wam jeszcze zawdzięczać.
lekceważenie obowiązujących zaleceń w zakresie stosowa-
nia metod i środków ochrony przed zakażeniem, których Tradycyjnie inauguracji towarzyszyło wręczenie odznaczeń
skuteczność jednoznacznie potwierdziły najpoważniejsze i medali państwowych oraz resortowych. W związku z sy-
autorytety w dziedzinie medycyny, wirusologii i epidemio- tuacją epidemiczną uroczystość odbyła się 5 października br.
logii. Na koniec podziękował społeczności Gdańskiego w auli prof. Olgierda Narkiewicza w AGN. Medale oraz od-
Uniwersytetu Medycznego za okazane zaufanie i powierze- znaczenia wręczyli wojewoda Dariusz Drelich i rektor prof.
nie na kolejne cztery lata funkcji rektora. Życząc wszelkiej Marcin Gruchała. Ceremonię prowadziła Rachela Wysocka
pomyślności w życiu osobistym i zawodowym, ogłosił ofi- z Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego.
cjalne rozpoczęcie roku akademickiego 2020/2021 (treść
przemówienia inauguracyjnego została opublikowana ODZNACZENIA PAŃSTWOWE
w Gazecie GUMed nr 10/2020; przyp. red.).
ZŁOTY KRZYŻ ZASŁUGI W DZIAŁALNOŚCI
Po przemówieniu Rektora prowadząca uroczystość dr Joan- NA RZECZ ROZWOJU MEDYCYNY OTRZYMALI:
na Śliwińska podziękowała za listy, którez okazji inauguracji
napłynęły do Uczelni, a wśród nich m.in. od: premiera Mate- prof. dr hab. Roman Nowicki prof. dr hab. Lidia Wolska
usza Morawieckiego; ministra Adama Niedzielskiego; Woj- prof. dr hab. Edyta Szurowska prof. dr hab. Michał Żmijewski
ciecha Kolarskiego, sekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta
RP; Waldemara Kraski, sekretarza stanu w Ministerstwie SREBRNY KRZYŻ ZASŁUGI W DZIAŁALNOŚCI
Zdrowia oraz od rektorów polskich uczelni wyższych. List NA RZECZ ROZWOJU MEDYCYNY OTRZYMALI:
prezydenta Andrzeja Dudy odczytała prof. Edyta Szurowska,
prorektor ds. klinicznych. dr hab. Ilona Klejbor dr n. med. Jarosław Skokowski

Jednym z gości inauguracji, który nagrał wcześniej swo- BRĄZOWY KRZYŻ ZASŁUGI W DZIAŁALNOŚCI
je przemówienie był wojewoda pomorski Dariusz Drelich. NA RZECZ ROZWOJU MEDYCYNY OTRZYMALI:
Podkreślił rolę naszej Uczelni w krajui za granicą. – Gdań-
ski Uniwersytet Medyczny rozumiejąc wyzwania współcze- dr Jan Spodnik dr hab. Sławomir Wójcik
sności, jest też „fabryką” wiedzy, miejscem intelektualnego
rozwoju, dostosowanego do wymogów dzisiejszego świata. Za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiąz-
Jesteście więc Państwo nie tylko uczelnią, ale także opi- ków wynikających z pracy zawodowej odznaczeni zostali:
niotwórczym ośrodkiem, wychodzącym z inicjatywami, do-
cierającym do różnych środowisk i dynamicznie reagującym MEDALEM ZŁOTYM ZA DŁUGOLETNIĄ SŁUŻBĘ
na wyzwania, jakie stawia przed nami rzeczywistość – mó-
wił. Życząc pracownikom GUMed wszystkiego najlepszego, dr n. med. Janina Książek
podkreślił – Ważne jest, by nigdy nie przestać pytać – przy- mgr Iwona Lasek
pominając słowa Einsteina, życzę Państwu byście zawsze mgr Mirosława Modrzewska
znajdowali odpowiedzi i rozwiązania służące dobru nas

GAZETA GUMed listopad 2020

06 Z ŻYCIA UCZELNI

ODZNACZENIA RESORTOWE Zofia Lasocka, absolwentka kierunku lekarskiego
i tegoroczna laureatka nagrody Primus Inter Pares
MEDAL KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ
ZA SZCZEGÓLNE ZASŁUGI DLA OŚWIATY the best Medical Universities in Poland. Although the up-
I WYCHOWANIA: coming years are going to be difficult and demanding, for
sure you will be treated with respect and kindness. The te-
dr hab. Adam Kosiński achers will share with you their experience and knowledge.
dr hab. Beata Ludkiewicz So, don’t be afraid to ask questions and dispel your doubts.
prof. dr hab. Michał Markuszewski At the Medical University of Gdańsk you also have the
dr Katarzyna Połczyńska opportunity to develop your scientific skills.
dr hab. Dominika Szalewska
dr Marcelina Skrzypek-Czerko Nie zabrakło też głosu Katarzyny Wychodnik, przewodni-
dr hab. Agnieszka Szlagatys-Sidorkiewicz, prof. uczelni czącej Zarządu Samorządu Doktorantów. – Jako doktoranci
dr Dariusz Świetlik stanowimy jedną wspólnotę. Tworzymy samorząd, którego
prof. dr hab. Piotr Wąż przedstawiciele działają w zarządzie, radach, Senacie oraz
dr Agata Zdun-Ryżewska uczelnianych komisjach. Jesteśmy społecznością i chciała-
bym, abyśmy aktywnie w niej uczestniczyli, wspierali siebie
Odznaką honorową Za zasługi dla ochrony zdrowia Mi- nawzajem, traktowali z szacunkiem i jednocześnie prze-
nister Zdrowia wyróżnił prof. dr. hab. Witolda Rzymana. strzegali kodeksu etyki naukowca oraz kodeksu etyki dok-
torantów Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego – pod-
Prorektor ds. studenckich dr hab. Tomasz Smiatacz przepro- kreśliła. – Tworzenie tej społeczności to zarówno ogromny
wadził ceremonię wręczenia medali Primus Inter Pares oraz przywilej, jak i obowiązek, a zaangażowanie każdego z was
przywitał po polsku i po angielsku nowo przyjętych studentów jest fundamentem jej poprawnego funkcjonowania.
w gronie społeczności akademickiej. W tym roku nagrodzono
trzy najlepsze absolwentki: Zofię Lasocką z Wydziału Pandemia spowodowała ograniczenia w kontaktach między-
Lekarskiego, Sandrę Kałwak z Wydziału Farmaceutycznego, ludzkich. Jednak pomimo bariery komunikacyjnej nie zabra-
Sylwię Czaję-Stolc z Wydziału Nauk o Zdrowiu. kło wystąpień gości honorowych i przyjaciół Uczelni. Słowa
za pośrednictwem wcześniej nagranych filmów na nowy
Co zadecydowało o wyborze Gdańskiego Uniwersytetu rok akademicki do całej społeczności GUMed skierowali:
Medycznego, jakie mają plany na przyszłość opowiedzieli Józefa Szczurek-Żelazko, sekretarz stanu w Ministerstwie
studenci I roku: Sylwia Zwierz (lekarski); Grzegorz Nazar, Zdrowia; marszałek województwa pomorskiego Mieczysław
(lekarski); Sebastian Furmann (przemysł farmaceutyczny Struk; prezydent miasta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz;
oraz kosmetyczny); Sabina Kairat (pielęgniarstwo ED) i Sara prof. Piotr Stepnowski, dyrektor Związku Uczelni w Gdań-
Mohamed Sanchez (z wymiany Erasmus+). sku im. Fahrenheita; dr Brown Chigadu Kamanga z Zambii
i dr Maria Morales Bayona z Peru.
Nowych studentów Pierwszej Szkoły Doktorskiej powitał
jej dyrektor prof. Jacek Witkowski. Głos zabrała także Anna Niezwykle interesujący, inspirujący i szeroko komentowa-
Zaryczańska, która w procesie rekrutacji do Szkoły Doktor- ny w mediach społecznościowych wykład inauguracyjny pt.
skiej uzyskała najwyższą punktację. Lekcja COVID-u wygłosił dr hab. Tomasz Smiatacz, kierow-

Absolwentka kierunku lekarskiego Zofia Lasocka powie-
działa kilka słów do młodszych kolegów, którzy właśnie
zaczęli studia. – Pamiętajcie, by jak najlepiej wykorzystać
czas spędzony na Uczelni. Nie bójcie się zadawać pytań oraz
wyjaśniać swoich wątpliwości. Przykładajcie się sumiennie
do praktyk wakacyjnych, choćby z początku nie wzbudzały
one Waszego entuzjazmu. Pamiętam swoje praktyki pielę-
gniarskie po pierwszym roku, do których przyznaję, pod-
chodziłam początkowo z rezerwą. Okazały się one jednak
dla mnie prawdziwą lekcją przyszłego lekarskiego życia.
Nauczyły mnie pokory i empatii, cnót niezwykle ważnych
w zawodzie lekarza.

Anglojęzycznym studentom pierwszego roku gratulowała
rozpoczęcia nauki w jednej z najlepszych uczelni medycz-
nych w Polsce. – Congratulations on getting to the one of

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 07

nik Kliniki Chorób Zakaźnych GUMed, konsultant woje- Uroczystość zakończyło odśpiewanie Gaudeamus Igitur
wódzki w dziedzinie chorób zakaźnych (treść wykładu do- przez Chór Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego pod
stępna na s. 9). dyrekcją dr. Błażeja Połoma.

Dziękując wszystkim za obecność, dr Śliwińska zaprosiła do Inauguracja została zorganizowana przez Sekcję Promocji
odwiedzenia online wystawy okolicznościowej w Muzeum przy udziale firmy Armada Film.
GUMed pt. Migawki z 75 lat Uczelni. Zachęciła również
do zapoznania się z jubileuszową publikacją zatytułowaną DR N. HUM. JOANNA ŚLIWIŃSKA,
Gdański Uniwersytet Medyczny to ludzie, inauguracyjnym JOLANTA ŚWIERCZYŃSKA-KROK
numerem Gazety GUMed oraz do posłuchania najnowszej
płyty uczelnianego Chóru. fot. Paweł Sudara

Immatrykulacje studentów I roku

Zakończyły się immatrykulacje na wszystkich wy- Medycznego; prof. Michał Markuszewski – prorektor ds. na-
działach Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Ze uki; prof. Przemysław Rutkowski – dziekan Wydziału Nauk
względu na sytuację epidemiczną uroczystości odby- o Zdrowiu z IMMIT; dr hab. Ewelina Król, prof. UG – dziekan
ły się zdalnie. Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed
oraz prof. Tomasz Grabowski z Polpharma Biologics SA.
WYDZIAŁ
FARMACEUTYCZNY Uroczystość rozpoczęła się od przemówienia rektora Gdań-
skiego Uniwersytetu Medycznego prof. Marcina Gruchały,
Jako pierwszych immatrykulowano ponad 200 studentów który powitał nowo przyjętych studentów w społeczności
I roku Wydziału Farmaceutycznego kierunków: analityka me- akademickiej. Następnie do zebranych zwrócił się dziekan
dyczna, farmacja, przemysł farmaceutyczny i kosmetyczny. Uro- Wydziału Farmaceutycznego – prof. Wojciech Kamysz.
czystości, która odbyła się 28 września br., przewodniczył dzie- W obu wystąpieniach poruszony został temat wyjątkowych
kan Wydziału Farmaceutycznego prof.Wojciech Kamysz. Poza warunków studiowania w roku akademickim 2020/2021
członkami Rady Wydziału pośród zaproszonych gości znaleźli oraz wyzwań, jakie stoją przed społecznością akademicką.
się: prof. Marcin Gruchała – rektor Gdańskiego Uniwersytetu
Głos zabrała także dr hab. Danuta Siluk, prodziekan ds. nauki
i rozwoju kadr oraz Marta Milewska, studentka I roku farma-
cji, która w imieniu studentów I roku poprosiła o przyjęcie
ślubowania. Rotę ślubowania odczytał Dziekan Wydziału

GAZETA GUMed listopad 2020

08 Z ŻYCIA UCZELNI

Farmaceutycznego. Po złożeniu uroczystej przysięgi dzie- dyplom gwarantuje wysokie umiejętności i kompetencje,
kan Danuta Siluk zaprezentowała listę osób, które osiągnęły a jej absolwenci są pożądanymi pracownikami na rynku pra-
najlepsze wyniki podczas rekrutacji. Następnie głos zabrała cy. Gratulacje złożono trójce studentów, którzy uzyskali naj-
Dominika Polakowska, studentka VI roku kierunku farma- wyższe wyniki w procesie rekrutacji na studia.
cja, która w swoim wystąpieniu przywitała nowych kolegów
i życzyła im, aby czas studiów był najlepszym okresem w ich WYDZIAŁ NAUK
życiu. Uroczystość uświetnił wykład przygotowany przez O ZDROWIU Z IMMiT
prof. Tomasza Grabowskiego dotyczący leków biotechnolo-
gicznych oraz ich przyszłości.

WYDZIAŁ LEKARSKI Do grona studentów Gdańskiego Uniwersytetu Medyczne-
go oficjalnie zostali przyjęci również studenci pierwszych
Podczas uroczystości zorganizowanej 29 września br. w po- lat kierunków: dietetyka, elektroradiologia, fizjoterapia, pie-
czet studentów GUMed zostali przyjęci studenci pierwszych lęgniarstwo, w tym English Division, położnictwo, psycho-
lat. Obecni byli również przedstawiciele Rady Wydziału, dr logia zdrowia, ratownictwo medyczne, zdrowie publiczne –
Jan Spodnik – opiekun studentów I roku WL, dr Jacek Kacz- zarządzanie w systemie zdrowia oraz zdrowie środowiskowe.
marek – International Alumni Relations Officer, przedsta- W uroczystości udział wzięło 525 nowo przyjętych studentów.
wiciel Stowarzyszenia Absolwentów oraz Patryk Brzeziński
– student II roku kierunku lekarskiego. Podczas wydarzenia, które zorganizowano 30 wrześnie 2020 r.
obecni byli członkowie władz Wydziału Nauk o Zdrowiu
W roku akademickim 2020/2021 na kierunki polskojęzyczne z Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej: dziekan prof.
Wydziału Lekarskiego przyjęto 476 studentów. Szczególne Przemysław Rutkowski, prodziekan ds. nauki i rozwoju kadr
gratulacje złożono dwudziestu siedmiu osobom, które uzyska- prof. Piotr Lass, prodziekan ds. dydaktycznych prof. Piotr
ły najwyższą punktację podczas rekrutacji na studia. Imma- Wąż oraz prodziekan ds. jakości kształcenia i praktyk stu-
trykulacji przewodniczył rektor prof. Marcin Gruchała, nato- denckich dr hab. Agnieszka Zimmerman.
miast ceremonię ślubowania poprowadził dziekan Wydziału
prof. Radosław Owczuk. Uroczystość uświetnili swoją obecnością: prof. Jacek Bigda
– prorektor ds. rozwoju i organizacji kształcenia, pierwszy
Tego samego dnia odbyła się również immatrykulacja 150 zastępca Rektora; prof. Edyta Szurowska – prorektor ds. kli-
studentów I roku Wydziału Lekarskiego kierunku lekarskiego nicznych; prof. Radosław Owczuk – dziekan Wydziału Le-
– English Division. W uroczystości udział wzięli: rektor prof. karskiego; prof. Wojciech Kamysz – dziekan Wydziału Far-
Marcin Gruchała; prof. Radosław Owczuk – dziekan Wy- maceutycznego oraz dr hab. Ewelina Król, prof. UG – dziekan
działu Lekarskiego; dr hab. Ewelina Król, prof. UG – dziekan Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed.
Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed;
prof. Przemysław Rutkowski – dziekan Wydziału Nauk Immatrykulację poprowadził dziekan WNoZ prof. Przemy-
o Zdrowiu; prof. Ewa Słomińska – prodziekan WL ds. nauki sław Rutkowski, natomiast okolicznościowe przemówienia wy-
i rozwoju kadr oraz prodziekani ds. dydaktycznych WL: dr hab. głosili: prorektor prof. Jacek Bigda oraz prodziekan prof. Piotr
Maria Bieniaszewska, dr hab. Paweł Zagożdżon, prof. uczelni, Lass. Powitali nowo przyjętych studentów w murach naszego
dr hab. Kamil Chwojnicki oraz dr hab. Bartosz Wielgomas – Uniwersytetu oraz pogratulowali dobrych wyników w procesie
prodziekan ds. dydaktycznych Wydziału Farmaceutycznego. rekrutacji, co umożliwiło im dostanie się na wymarzone studia.

W wydarzeniu uczestniczyli również: przedstawiciele Rady Profesor Przemysław Rutkowski odczytał tekst ślubowania
Wydziału, dr Narcyz Knap – opiekun studentów I roku ED, po polsku i po angielsku. Studenci powtórzyli je uzyskując
dr Jacek Kaczmarek – International Alumni Relations Of- tym samym status studenta GUMed. Następnie Dziekan
ficer, przedstawiciel Stowarzyszenia Absolwentów oraz Je- złożył gratulacje i odczytał nazwiska osób, które uzyskały
rome Shibu Joseph – student II roku kierunku lekarskiego najlepsze wyniki w procesie rekrutacji na kierunkach diete-
English Division. tyka, elektroradiologia, fizjoterapia, pielęgniarstwo, w tym
English Division, położnictwo, psychologia zdrowia, ratow-
Immatrykulacji przewodniczył rektor prof. Marcin Gruchała, nictwo medyczne, zdrowie środowiskowe oraz zdrowie pu-
natomiast ceremonię ślubowania poprowadził dziekan WL bliczne – zarządzanie w systemie zdrowia.
prof. Radosław Owczuk. Podczas uroczystości głos zabrali dr
Jacek Kaczmarek oraz Jerome Shibu Joseph. W swoich wy- Na zakończenie nowi studenci zostali przywitani w gronie
stąpieniach gratulowali wyboru GUMed jako uczelni, której żaków GUMed przez przewodniczącego Wydziałowej Rady
Samorządu WNoZ.

oprac. SEKCJA DS. KOMUNIKACJI

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 09

Lekcja COVID-u

Wykład inauguracyjny

DR HAB. TOMASZ SMIATACZ
Kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych,
prorektor ds. studenckich

Magnificencje Rektorzy, Kolumna morowa w Wiedniu | fot. z zasobów wła-
Wysoki Senacie, Społeczności akademicka, snych Autora
dostojni Goście i przede wszystkim Wy,
drodzy koledzy Studenci!

Przed rokiem bardzo niewielu z nas wiedziało o istnieniu ko-
ronawirusów, a ja nie mogłem nawet podejrzewać, że będzie
mi dane wygłosić do Państwa te słowa. Dziś – wszyscy czu-
jemy przesyt spowodowany zalewem codziennych informacji
o COVID-19, ja też z przyjemnością wysłuchałbym wykładu
na inny temat, dlatego pozwolę sobie nie mówić dziś o spra-
wach oczywistych, jak zapadalność czy ryzyko zgonu. Chciał-
bym przybliżyć Państwu ten problem z nieco dalszej perspek-
tywy. Jesteśmy w szkole wyższej, zaczynamy rok akademicki,
dlatego wykład otrzymał tytuł Lekcja…. Chcę potraktować
COVID-19 jak surowego nauczyciela, stawiającego pytania,
na które musimy odpowiedzieć.

COVID-19 z pozoru jest typowym czarnym łabędziem, zda-
rzeniem niespodziewanym tak bardzo, że prawie niemoż-
liwym, a jednak wydarzyło się i wywróciło całe nasze życie
do góry nogami. To nie do końca prawda, ale żeby pokazać
Państwu, że już od jakiegoś czasu widoczne były przesłanki
sugerujące możliwość pojawienia się podobnego zagrożenia,
muszę zacząć moją opowieść dużo, dużo wcześniej – muszę
cofnąć nas o ponad sto lat, do przełomu XIX i XX wieku. Za
punkt wyjścia niech posłuży Belle époque, „piękny okres”
w dziejach Europy, trwający pomiędzy wojną francusko-pru-
ską a początkiem I wojny światowej, gdy panował pokój, roz-
wijała się medycyna, nauka i sztuka, ludzie mogli swobodnie
podróżować i bogacić się, narodziła się secesja, modernizm
i psychoanaliza… Brzmi znajomo? Nawet dziś odnosimy
się do tego okresu z sentymentem. Był to czas, gdy techno-
logicznie dominowała stal, wznoszono największe stalowe
konstrukcje, konstruowano najprecyzyjniejsze metalowe me-
chanizmy, powstawały niezwykłe dzieła sztuki. Jeszcze potęż-
niejsze konstrukcje i doskonalsze urządzenia stworzono do-
piero po wynalezieniu nowszych technologii, np. zbrojonego
betonu czy elektroniki.

GAZETA GUMed listopad 2020

10 Z ŻYCIA UCZELNI

Cykl fotografii The Face of AIDS, 1990 r. | fot. Therese Frare, źródło – https://time.com/

W tym czasie w parafii Gilowice pod Krakowem ksiądz wanie odpornych na choroby i bardzo plennych odmian psze-
proboszcz skrupulatnie odnotowywał zgony swoich parafian. nicy. Gdy wręczano mu nagrodę szacowano, że uchronił ponad
Niespełna połowa żywo urodzonych dzieci umierała przed miliard istnień ludzkich od śmierci głodowej. Dziś nazwaliby-
ukończeniem siódmego roku życia. Ksiądz proboszcz skrzęt- śmy go twórcą GMO, choć używał metod czysto naturalnych.
nie zapisywał również przyczyny zgonów: krztusiec, angina,
szkarlatyna, gruźlica, kaszel, zapalenie płuc, dyzenteria, ospa Gdyby popatrzeć na ludzkość
prawdziwa, tragiczny wypadek (uraz?), dyfteryt, puchlina
wodna (głód?), wymioty… To choroby w praktyce dziś już oczami wirusa okazałoby się,
nieznane, zastąpiły je inne przyczyny zgonów, a ponadto dziś
nie umierają już dzieci. Z naszej perspektywy nie byłaby to że jesteśmy nieprzebraną,
więc „piękna epoka”, gdyż sprawy miały się równie źle
w innych miejscach obecnej Polski: w mieście Kraków prze- wysokokaloryczną pożywką,
widywana długość życia kobiet wynosiła 35-45 lat i obniżała
się, mężczyźni żyli jeszcze krócej. Podobnie w pobliskim Sta- która szybko się rozmnaża
rogardzie Gdańskim z notatek proboszcza wynika, że śred-
nia długość życia parafianina wynosiła 20-25 lat i skracała i dodatkowo szybko
się. Doświadczanie śmierci osób bliskich z powodu epidemii
było dla naszych przodków bardzo namacalne. Nikt jeszcze przemieszcza na duże odległości…
nie słyszał o wirusach, szczepionkach czy antybiotykach, lu-
dzie mówili o „morowym powietrzu”, które pojawia się nagle Równolegle z nagrodą Nobla dla Borlauga pojawiła się grypa
nie wiadomo skąd i sprawia, że bliscy zaczynają umierać. Do Hong Kong. Zwraca uwagę jej znikoma śmiertelność, po-
dziś znajdziecie Państwo w naszej części Europy tzw. morowe niżej promila, przy liczbie zachorowań w Polsce rzędu 3-6
kolumny. Ich skuteczność w opanowywaniu i zapobieganiu milionów w latach 1969-1971. To była ostatnia „analogowa”
pandemii była zerowa, jednak tym, którzy przeżyli przynosiły pandemia w starym stylu. I tu przechodzimy do lekcji ode-
ukojenie bólu po stracie bliskich, upamiętniały zmarłych i sta- branych przez nasze pokolenie medyków.
nowiły błaganie do Siły Wyższej o ochronę przed przyszły-
mi epidemiami (Od powietrza, głodu, ognia i wojny…). Dziś Pierwsze ostrzeżenie przyszło wraz pandemią HIV – pre-
większość z nas nie zna już ich pierwotnego przeznaczenia. zentuję tu bardzo znane i uhonorowane nagrodą World Press
Photo zdjęcia przedstawiające Davida Kirby’ego. Lekcja
Minęło wiele, wiele lat, wynaleziono antybiotyki i szczepionki, brzmiała – nawet śmiertelne zakażenie może przez wiele lat
pojawiła się czysta woda w kranie i powoli zapomniano o cho- pozostać bezobjawowe. Po lewej stronie widzicie Państwo
robach zakaźnych. Dziś nie boimy się powietrza, powszechnie młodego sympatycznego człowieka – zdrowego i jeszcze nie-
wykorzystujemy je do odbywania dalekich podróży. Ludz- świadomego zakażenia. Po prawej, kilka lat później, ten sam
kość odniosła niewątpliwy sukces replikacyjny, liczba ludności młody człowiek, ciężko chory, umiera w wieku 32 lat, oto-
wzrosła z niespełna jednego do prawie dziewięciu miliardów. czony rodziną. Kolejna ważna lekcja HIV – zakażenie może
Do gwałtownego wzrostu liczby ludności w drugiej połowie bardzo stygmatyzować chorego i jego rodzinę.
XX wieku, głównie w Azji, przyczynił się również Norman
Borlaug, laureat pokojowej nagrody Nobla w 1970 r. za opraco-

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 11

Ważną lekcją była pandemia SARS z 2002 r. – w ciągu sze- I z takim bagażem doświadczeń zderzyliśmy się z COVID-19,
ściu miesięcy od pojawienia się w prowincji Kuangsi wirus którego historię znacie Państwo równie dobrze jak ja. Od
dotarł do Pruszcza Gdańskiego. COVID-19 był szybszy, 2003 r. wiedzieliśmy, że pojawienie się kolejnego groźne-
zajęło mu to jedynie 4 miesiące. SARS cechował się wyższą go koronawirusa jest kwestią czasu, osobiście liczyłem, że
(ok. 10%) śmiertelnością, a wszystkich przypadków było łącz- nie stanie się to za mojego życia. Tu kończy się spojrzenie
nie jedynie niespełna 10 000… Co ważne, ponad 50% ofiar wstecz i zaczyna podglądanie przyszłości.
śmiertelnych SARS stanowili pracownicy medyczni. SARS
w 2003 r. pokazał jak ważny przełom dokonał się w diagno- LEKCJA 1
styce medycznej dzięki biologii molekularnej i zastosowaniu
polimerazowej reakcji łańcuchowej (PCR) – izolacja wirusa Pierwsza lekcja jakiej nam udzielił COVID-19 jest
i opracowanie skutecznego testu diagnostycznego trwały je- oczywista – potrzebujemy sprawnej, dobrze wypo-
dynie 8 tygodni (w przypadku HIV było to aż sześć lat i były sażonej i opłaconej służby sanitarno-epidemiolo-
to testy serologiczne). Co ważne – użyto także nowoczesnej gicznej. Spośród różnych służb publicznych – po-
wtedy technologii jaką był… Internet, dzięki niemu najlepsi licji, wojska, straży pożarnej, ABW, CBA etc. – ta
badacze współpracowali poprzez codzienne telekonferencje jest najgorzej wyposażona i opłacana, najmniej pre-
nie mając bezpośredniego kontaktu ze sobą. To był przełom, stiżowa, a zakres nałożonych na nią zadań (np. walka
lecz nie udało się podobnego przełomu dokonać w zakresie z narkotykami i dopalaczami) w innych państwach
stworzenia leku i szczepionki, nie mamy ich do dziś. Widocz- rozłożony jest na kilka służb, zwykle dobrze wypo-
nie było za wcześnie, ale gdyby dokończono ówczesne prace – sażonych, a nawet uzbrojonych w broń długą. Biorąc
dziś bylibyśmy w zupełnie innym miejscu. Pandemia wygasła, to pod uwagę – w kategoriach cudu należy interpre-
a dalsze badania były całkowicie nieuzasadnione finansowo… tować fakt, że pracownicy sanepidu zdołali tak sku-
tecznie przeciwstawić się pierwszej fali COVID-19.
Kolejną lekcją była pandemia grypy AH1N1 – dla mnie oso-
biście traumatyczna, gdyż byliśmy chyba jedynym państwem LEKCJA 2
na świecie, które nie dopuściło do obrotu dostępnej szcze-
pionki przeciwko temu szczepowi grypy. Mieliśmy do dyspo- Lekcję drugą właśnie odbieramy – to nie łóżka
zycji tylko lek. Nie mieliśmy oficjalnego standardu ochrony ani respiratory nas leczą. Leczy nas zespół pro-
pracownika medycznego przed patogenami przenoszonymi fesjonalistów, dobrze wyszkolonych, opłaconych
drogą kropelkową. Jasne stało się też, że postawa paniki lub i wypoczętych, wyposażonych m.in. w respiratory.
przeciwnie, lekceważenia tego zagrożenia, jest nieprofesjo- Sam zakup sprzętu to mniej niż połowa sukcesu,
nalna i sama w sobie zagraża chorym. kluczowi są ludzie, ich ilość i jakość. Dopóki tego
nie dostrzeżemy, dopóki będziemy liczyć same łóż-
Ostatniej cennej lekcji udzieliła nam Ebola, choć nigdy do ka szpitalne – nie będziemy bardziej efektywni niż
Polski nie dotarła – w tej epidemii nie mieliśmy leków ani personel ponad sto lat temu, w czasach hiszpanki.
szczepionki, więc nie mieliśmy wpływu na przebieg zakaże-
nia, ryzyko zgonu wynosiło aż 74%, dlatego priorytetem sta- LEKCJA 3
ło się bezpieczeństwo personelu. Przypomnę, że do zakaże-
nia wystarczy zaaplikowanie zaledwie dziesięciu wirionów Trzecia lekcja COVID-u jest trudna – w czasach,gdy
na zdrową skórę człowieka. Wyraźny był już wtedy słabnący obowiązkowe jest bycie „proaktywnym” za wszelką
wpływ WHO na koordynację i finansowanie działań zapo- cenę, sztuką jest „nicnierobienie” wobec umierające-
biegawczych, co jest bardzo niekorzystnym zjawiskiem go człowieka nawet jeśli wiemy, że nasze działania
w perspektywie przyszłych pandemii. Dominującą rolę nie mogą przynieść efektu. Pół biedy jeśli jest to
w tworzeniu szczepionek zaczęły odgrywać ponadnarodowe tylko dezynfekcja ulic i chodników, w profilaktyce
koncerny farmaceutyczne, jako jedyne instytucje zdolne do COVID-19 mało efektywna. Gorzej, gdy musimy
takiego wysiłku finansowego i organizacyjnego. Koncerny podjąć decyzję o leczeniu chorego: jest długa lista
działają dla zysku, a w efekcie wielu ważnych szczepionek nie leków, które stosowaliśmy wobec COVID-19 nie
mamy do dziś. Kontrowersyjną rolę odegrali też miejscowi mając pewności czy zadziałają, dziś wiemy, że tak
szamani, czynnie sprzeciwiający się higienicznym pochów- się nie stało, natomiast już wtedy mieliśmy pełną
kom, gdyż naruszały lokalne tradycje grzebania zmarłych, wiedzę o ich działaniach ubocznych i interakcjach.
mimo iż znacząco zmniejszały liczbę zachorowań. Powszech- To jeden z trudniejszych momentów decyzyjnych
na była też postawa państw poza Afryką nas to nie dotyczy, to dla współczesnego lekarza – powstrzymać się od
dzieje się daleko stąd, w Afryce, tam ludzie są dziwni, dziwnie działania o nieudokumentowanej skuteczności.
się zachowują, całują zmarłych… Żartowano oni jedzą nie-
toperze, więc mają problem, wystarczy nie jeść nietoperzy i nic
nam się nie stanie…, To nie nasz problem – czy ta fraza brzmi
Państwu znajomo?

GAZETA GUMed listopad 2020

12 Z ŻYCIA UCZELNI

LEKCJA 4 LEKCJA 6

Czwarta lekcja COVID-u jest jeszcze trudniej- Przedstawiam Państwu napis Dziękujemy boha-
sza – właśnie nastąpiła fundamentalna zmiana terom, który wisi na budynku o 300 metrów od
w sposobie praktykowania medycyny. Przez stu- miejsca, z którego mówię te słowa, mijacie go
lecia dogmatem zapisanym w kodeksie etyki było Państwo często. Jednak czas bohaterów już minął,
podejmowanie leczenia wyłącznie po osobistym potrzebujemy profesjonalistów. Żaden lekarz,
zbadaniu chorego. I nagle, w ciągu kilkunastu dni pielęgniarka, policjant, listonosz ani sprzedawca
wszystko się odwróciło – większość ambulato- nie powinien wychodzić do pracy w poczuciu stra-
ryjnych usług medycznych mogła być wykonana chu i narażania życia – własnego i swoich bliskich.
jedynie zdalnie. Owszem, wdrożyliśmy przeło- Powinien pójść do pracy, założyć sprzęt ochrony
mowe technologie umożliwiające praktykowanie osobistej, wykonać powierzone mu zadania, a po
telemedycyny, ale jeżeli przez pół roku pacjenci pracy bezpiecznie móc wrócić do domu bez wy-
w wielu miejscach obywali się prawie zupełnie najmowania mieszkania w pobliżu szpitala. Nikt
bez badania przedmiotowego – to rodzi się py- już nie oczekuje od policjanta, strażaka, a nawet
tanie – ile z naszych profesjonalnych działań żołnierza, że odda życie w pracy lub że podejmie
jest realnie potrzebnych pacjentowi, a ile moż- ryzykowne działania bez wyposażenia ochronnego.
na spokojnie pominąć jako działania rytualne
i o minimalnej efektywności. Za oceanem takie LEKCJA 7
analizy właśnie się finalizują. A idąc o krok dalej
– może wystarczy wyrafinowany system teleinfor- Kolejne trudne pytanie stawiane nam przez
matyczny, obsługiwany przez miłą sztuczną inte- COVID-19 – czy medycyna jest nadal wolnym
ligencję? Czyżby COVID-19 odsłonił nam rąbek zawodem? Art. 47 Ustawy o chorobach zakaź-
groźnej przyszłości? nych jest skonstruowany trochę na wzór poboru
do wojska i jak widać są kłopoty z jego praktycz-
LEKCJA 5 nym zastosowaniem, nie przystaje on do realiów
organizacji systemu ochrony zdrowia w Polsce,
Piąta lekcja jest ekstremalnie trudna, dotyczy war- do form zatrudnienia i do braku jakichkolwiek re-
tości, tego czy pacjent i jego dobro nadal jeszcze zerw personelu. Nawet armia zrezygnowała z po-
znajduje się w centrum współczesnej medycyny? boru, opiera się na płatnych ochotnikach-profesjo-
Salus aegroti suprema lex – wszyscy znamy to na nalistach. Tu wyraźnie jest coś do zrobienia przed
pamięć, ale może współczesna medycyna to busi- kolejną pandemią – albo zmieńmy tę sytuację, albo
ness as usual? Wszak to względy ściśle biznesowe, skutecznie egzekwujmy obowiązki.
a nie naukowe czy technologiczne, zadecydowały
o niepowstaniu leków i szczepionek na groźne za- LEKCJA 8
każenia. Jeżeli w medycynie rzeczywiście nastąpiła
tak fundamentalna zmiana – to może warto o tym Wreszcie bardzo trudne pytanie o naszą wspólnotę,
głośno porozmawiać? W Polsce pod tym wzglę- czy to co jest pomiędzy nami, wspólne, ma jeszcze
dem chyba nie dzieje się dobrze – przedstawiam dla nas jakąkolwiek wartość? Czy my wzajemnie
wykres z dużego badania oceniającego komu ufają stanowimy dla siebie jakąkolwiek wartość? Wspól-
pacjenci – przeprowadzonego w kilkudziesięciu nota nie powstaje w wyniku prostego zsumowa-
krajach świata. Odsetek osób ufających medykom nia indywidualnych egoizmów… COVID-19 na
jest w Polsce najniższy ze wszystkich badanych nowo zdefiniował też naszą wzajemną bliskość –
społeczności, a dodatkowo jesteśmy jedynym
krajem, w którym chorzy bardziej ufają opinii ro-
dziny niż profesjonalistom. Co takiego stało się
w polskim systemie ochrony zdrowia, pomiędzy
pacjentem a lekarzem, co czują i myślą pacjenci
w kontakcie z nami, że ostatecznie nie chcą nam
ufać? Wzajemne zaufanie jest podstawą skutecz-
nego leczenia, bez niego nie da się skutecznie
zmierzyć z pandemią. Dlaczego pacjenci sądzą, że
kieruje nami coś innego niż ich dobro?

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 13

to dystans 1,5 m – lub inaczej mówiąc, bliskość zakażenia, proszę jednak wyobrazić sobie zakażenie prze-
to odległość oddechu, jeśli czuję Twój oddech to noszone drogą kropelkową, które ciężką patologię wywołuje
znaczy, że jesteś bardzo blisko. Paradoksalnie – dopiero po wielu latach. Ebola nauczyła nas, że wystarczy
dziś pomagamy sobie dystansując się od siebie. pyłek krwi na nieosłoniętej skórze, aby ulec śmiertelnemu
SARS-CoV-2 boleśnie uderzył nas w cechę, która zakażeniu. Błąd Eboli polegał na tym, że ryzyko zgonu było
decydowała o sukcesie i rozwoju ludzkości, umiejęt- zbyt wysokie i śmierć następowała zbyt szybko, przerywając
ność współpracy i bliskiego współdziałania. łańcuch transmisji. Przyszłe wirusy pandemiczne zapewne
unikną błędów poprzedników. A być może zostaną do tego
LEKCJA 9 wprost zaprogramowane – technicznie jest to niestety cał-
kiem możliwe, nawet w trójmiejskich laboratoriach.
Kolejne ważne pytanie – jaką wartość i siłę oddzia-
ływania ma dla nas tradycja – kulturowa, religijna, Jesteśmy uczelnią badawczą i naszym zadaniem jest docho-
zawodowa? Patrzyliśmy z wyższością na ceremonie dzenie do prawdy poprzez tworzenie nowych faktów na-
pogrzebowe w Afryce Zachodniej, ale to pytanie jest ukowych. Jednak w przypadku pandemii warto też sięgać do
ważne również dla nas. Aby oddzielić ten problem zasobów pamięci, tego czego nasi poprzednicy doświadczali
od otaczającej nas rzeczywistości zacytuję afrykańską nie będąc wyposażeni w dostępne nam technologie. Dżuma
lekarkę: kontekst kulturowy jest kluczowy – jak moż- kojarzy się zapewne Państwu z powieścią Alberta Camus’a,
na nakazywać muzułmanom dezynfekowanie rąk filozofa i noblisty w dziedzinie literatury, który opisał moral-
70% spirytusem, skoro religia zabrania im w ogóle ne dylematy związane z fikcyjną epidemią w Oranie. Warto
dotykania jakiegokolwiek alkoholu? W tym miejscu jednak również pamiętać o doktorze Józefie Jakóbkiewiczu,
kluczową rolę do odegrania mają autorytety moralne. który na początku XX wieku doświadczył realnej epidemii
dżumy na dalekim wschodzie Rosji, bez szczepionki i leków.
LEKCJA 10 Był postacią niezwykłą, uratował setki sierot – dzieci polskich
zesłańców po powstaniu styczniowym, dzieci dotkniętych
I wreszcie ostatnia na dzisiaj lekcja COVID-u – me- przez dżumę, ratując je przed śmiercią głodową, organizując
dycyna i gospodarka to naczynia połączone, jeśli im repatriację do kraju oraz
nie poradzimy sobie medycznie – pogrąży się go- początki życia w wolnej Pol-
spodarka… z drugiej strony nie ma takiego systemu sce – to fascynująca historia
ochrony zdrowia, który mógłby funkcjonować bez sama w sobie. Dr Jakóbkie-
zaplecza w postaci zdrowej gospodarki. Ponadto jeśli wicz był organizatorem In-
wiele szpitali przekształcimy w oddziały dla chorych stytutu Medycyny Morskiej
na COVID-19 – zabraknie miejsca dla pacjentów i Tropikalnej, może służyć
onkologicznych, urazowych, kardiologicznych, neu- za przykład, że mając do
rologicznych czy chirurgicznych. Pacjentów tych dyspozycji bardzo proste
oddziałów nazwałbym osobami dotkniętymi przez siły i środki – trzeźwą ocenę
COVID-19. Tu rywalizacja jest pozorna. Konieczne sytuacji, przyzwoitość, dobrą
jest współdziałanie, aby zapewnić pomoc każdemu wolę oraz niewielkie kwoty
pacjentowi, który jej potrzebuje tu i teraz. najzwyklejszych pieniędzy
można uratować setki i ty-
Podsumowując – chcę powiedzieć, że COVID to relatywnie siące istnień ludzkich. Dr Dr Józef Jakóbkiewicz
łagodna i bardzo pouczająca choroba, niestety należy z niej Jakóbkiewicz nie wdrażał źródło zdjęcia – www.pl.wikipe-
wyciągać wnioski co do kolejnych, potencjalnie groźniejszych nowoczesnych technologii, dia.org/ (licencja CC BY-SA 4.0)
pandemii, jeżeli np. przyszłe wirusy za cel ataku wybiorą so- nie był natchnionym lite-
bie dzieci. Taką lekcję w naturze już odebraliśmy w posta- ratem więc nie mógł zostać
ci wirusa Zika. Wirus ten popełnił błąd, wybierając trudną noblistą i niemal zaginął z ludzkiej pamięci. Myślę, że warto
drogę zakażenia z udziałem komarów, odniósł ograniczony pamiętać również o nim i o takich działaniach najprostszych,
sukces. Odchodzenie seniorów jest do pewnego stopnia na- dlatego w czasie pandemii, w oczekiwaniu na przełomowe
turalną koleją rzeczy. Odchodzenie dzieci jest wbrew naturze, biotechnologie związane ze szczepionką – gorąco zachęcam
choć tego właśnie na co dzień doświadczali nasi przodkowie. Państwa do zakładania maseczki lub innej osłony na twarz,
Przyszłe zakażenia pandemiczne mogą być groźne także po- która nie jest wyrafinowana technologicznie, wiąże się też
przez bardzo długi okres latencji – tu lekcji udzielił nam nie z subiektywnym dyskomfortem jej noszenia, jednak stoso-
tylko HIV, ale także HCV, za odkrycie którego przyznano wana powszechnie może uratować tysiące istnień ludzkich.
w tym roku nagrodę Nobla z medycyny. Zarówno HIV, jak Gdyby udało się uchronić przed zakażeniem tylko osoby
i HCV też popełniły błąd, wybierając sobie trudną drogę Państwu bliskie – myślę, że naprawdę warto.

Dziękuję za uwagę! DR HAB. TOMASZ SMIATACZ

GAZETA GUMed listopad 2020

14 Z ŻYCIA UCZELNI

Profesor Stefan Angielski doktorem
honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego

Rektor naszej Uczelni w latach 1990-1993 prof. dr Prof. Stefan Angielski
hab. Stefan Angielski został uhonorowany tytułem
doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego Prof. dr hab. Zbigniew Grzonka, rektor Uniwersytetu Gdań-
za fundamentalny wkład w powstanie nowoczesnej skiego w latach 1990-1996 otrzymał honorowe wyróżnienie
szkoły biochemii klinicznej w Gdańsku oraz za podej- m.in. za wkład w dynamiczny rozwój Uniwersytetu Gdań-
mowanie działań integrujących gdańskie środowisko skiego, w powstanie renomowanej gdańskiej szkoły nauko-
akademickie oraz medyczne. Uroczystość odbyła się wej chemii aminokwasów i peptydów oraz za podejmowanie
5 października 2020 r. w Dworze Artusa w Gdańsku. działań integrujących gdańskie środowisko akademickie. Na-
tomiast prof. dr. hab. inż. Edmunda Wittbrodta, doceniono za
Podczas wydarzenia tytułem doktora honoris causa Uniwer- wieloletnią działalność publiczną na rzecz polskiej edukacji.
sytet Gdański wyróżnił pierwszych rektorów demokratycznie Laudację na cześć prof. Grzonki wygłosił prof. dr hab. inż.
wybranych po przemianach ustrojowych 1989 roku w Polsce: Jerzy Błażejowski, natomiast zasługi prof. Wittbrodta przy-
prof. dr. hab. Stefana Angielskiego ‒ rektora AMG w la- bliżył zgromadzonym prof. dr hab. Józef Borzyszkowski.
tach 1990-1993, prof. dr. hab. Zbigniewa Grzonkę ‒ rekto-
ra UG w latach 1990-1996 oraz prof. dr. hab. inż. Edmun- oprac. DR N. HUM. JOANNA ŚLIWIŃSKA
da Wittbrodta ‒ rektora Politechniki Gdańskiej w latach Rzecznik prasowy
1990-1996. Akt nadania godności honorowych Rektorom
Seniorom ma symboliczny wymiar, związany z budową silne- fot. Sylwester Ciszek
go, zintegrowanego i konkurencyjnego europejskiego ośrodka
akademickiego w Gdańsku.

Profesor Angielski jest jednym z inicjatorów utworzenia Mię-
dzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed,
który w ostatniej klasyfikacji parametrycznej uzyskał kate-
gorię A+. Ponadto Rektor Senior powołał do życia Katedrę
Hematologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, a także
Oddział Medycyny Laboratoryjnej przy Wydziale Farma-
ceutycznym GUMed. Laudację na cześć Profesora wygłosiła
prof. dr hab. Ewa Łojkowska z Międzyuczelnianego z Insty-
tut Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego
Uniwersytetu Medycznego.

Od lewej: dr hab. Arnold Kłonczyński – prorektor ds. studenckich i kształcenia, dr hab. Dorota Pyć, prof. UG – prorektor ds.
nauki i umiędzynarodowienia, prof. Krzysztof Bielawski – prorektor ds. rozwoju i współpracy z gospodarką, prof. Edmund Wit-
tbrodt – doktor honoris causa UG, prof. Zbigniew Grzonka – doktor honoris causa UG, prof. Stefan Angielski – doktor honoris
causa GUMed, dr hab. Aneta Oniszczuk-Jastrząbek, prof. UG – prorektor ds. informatyzacji i promocji, prof. Piotr Stepnowski
– promotor doktoratów honoris causa

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 15

LAUDACJA DLA PROF. STEFANA ANGIELSKIEGO Z OKAZJI NADANIA
TYTUŁU DOKTOR A HONORIS CAUSA UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO

PROF. DR HAB. EWA ŁOJKOWSKA 2002 roku członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk,
Międzyuczelniany Wydział od 2005 roku jest członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.
Biotechnologii UG i GUMed
Profesor odbył wiele zagranicznych staży naukowych w uni-
Magnificencjo! Dostojny Doktorze! wersytetach europejskich i amerykańskich. Większość z nich
Wysoki Senacie! Panie i Panowie! zaowocowała dalszą współpracą naukową i stażami Jego
młodszych współpracowników w placówkach naukowych,
Z radością i satysfakcją przyjęłam od Jego Magnificencji Rek- które odwiedził. Profesor Stefan Angielski ma ogromny wkład
tora Uniwersytetu Gdańskiego propozycję pełnienia funkcji w kształcenie kadry naukowej: wypromował 34 doktorów me-
laudatora doktoratu honoris causa Pana Profesora Stefana dycyny, z których 12 uzyskało stopnie doktora habilitowanego,
Angielskiego, gdyż jako badaczka i biochemiczka mam świa- a część z nich tytuły naukowe profesora.
domość, jak wybitnym jest On uczonym i w jak ogromnym
stopniu Jego praca naukowa i organizacyjna przyczyniła się Profesor Stefan Angielski był pierwszym, demokratycznie wybra-
do powstania w Akademii Medycznej w Gdańsku (obecnym nym w roku 1990 rektorem Akademii Medycznej w Gdańsku;
Gdańskim Uniwersytecie Medycznym) szkoły biochemii kli- pełnił tę funkcję przez dwie kadencje. Był wielkim zwolennikiem
nicznej znanej nie tylko w naszym kraju, lecz także na świecie. integracji trójmiejskiego ośrodka naukowego, a w szczególności
inicjatorem i orędownikiem utworzenia Międzyuczelnianego
Pana Profesora Stefana Angielskiego poznałam w pierw- Wydziału Biotechnologii UG i GUMed. Rzadko spotyka się
szych dniach mojej pracy w Uniwersytecie Gdańskim, peł- naukowców o tak szerokich zainteresowaniach oraz wielkich
nił wtedy funkcję rektora Akademii Medycznej w Gdańsku. osiągnięciach, posiadających świetnie usystematyzowaną wie-
W październiku 1993 roku spotkaliśmy się za sprawą prof. dzę w zakresie biochemii klinicznej i diagnostyki laboratoryj-
Anny Jagody Podhajskiej na pierwszej, bardzo uroczystej in- nej. Jego wkład w rozwój zarówno nauki światowej, jak i pol-
auguracji roku akademickiego na Międzyuczelnianym Wy- skiej został uhonorowany licznymi nagrodami i wyróżnieniami.
dziale Biotechnologii UG i GUMed. Od pierwszego spotka-
nia żywiłam do Pana Profesora wielki szacunek. Podziwiam profesora Stefana Angielskiego nie tylko za Jego
ogromy dorobek naukowy, lecz także za wielkie zaangażowa-
Profesor Stefan Angielski urodził się w Lubomlu na Wołyniu. nie w niesienie pomocy Polakom, którzy doświadczyli zesła-
W 1940 roku wraz z matką, dziadkami i wujem został zesłany nia na Syberię czy do Kazachstanu. Profesor pełni funkcję
na Syberię. Wrócił do Polski dopiero w 1946 roku. W 1949 honorowego prezesa Wojewódzkiego Oddziału Związku Sy-
roku rozpoczął studia na Akademii Medycznej w Gdańsku. biraków w Gdańsku. W ramach tej działalności wspiera ludzi,
Z tą Uczelnią był związany najpierw jako student, potem asy- którzy przeżyli zesłania, więzienia i łagry w czasie II wojny
stent, adiunkt, profesor, a wreszcie rektor aż do 70. roku życia. światowej. Ich potomkom pomaga podjąć studia na gdańskich
uczelniach dzięki powołaniu Funduszu Stypendium Sybirackie.
Bardzo trudno omówić w krótkiej laudacji dorobek naukowy W ten sposób studia wyższe w Gdańsku ukończyło 49 osób.
profesora Angielskiego składający się z ponad 250 publikacji,
które są cytowane w światowej literaturze około 2000 razy. Profesor Stefan Angielski, żonaty od 67 lat, jest ojcem czterech có-
Wiele z nich zostało opublikowanych w znaczących czasopi- rek, dziadkiem dziewięciorga wnuków i pradziadkiem ośmiorga
smach naukowych, jak na przykład Nature czy Circulation. In- prawnuków. Wciąż aktywny badacz, ceniony przez szerokie gro-
deks Hirsha prac profesora Angielskiego wynosi 22, a dodać no naukowców,ojciec naukowych sukcesów wielu podopiecznych.
należy, że cały czas ukazują się nowe publikacje, których jest
On współautorem. Profesor Stefan Angielski jest także auto- Wybitne osiągnięcia naukowe profesora Stefana Angielskie-
rem rozdziałów w dwunastu podręcznikach akademickich go, gdańszczanina o światowej sławie i ogromnym zaanga-
z zakresu biochemii klinicznej, analityki laboratoryjnej i nefro- żowaniu w rozwój nauki, sprawiają, że Uniwersytet Gdański
logii. Pełnił istotne funkcje w wielu krajowych i międzyna- przyznaje Mu dzisiaj najwyższą godność – tytuł doktora ho-
rodowych towarzystwach naukowych. W latach 1976-1979 noris causa. Jestem przekonana, że Jego obecność w gronie
objął stanowisko prezesa Polskiego Towarzystwa Diagnostyki doktorów honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego to dla na-
Laboratoryjnej i wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Bioche- szej całej społeczności wielki zaszczyt.
micznego. Od 1989 r. był członkiem korespondentem, a od
Sylwetkę oraz życiorys prof. dr. hab. Stefana Angielskiego przy-
bliża cykl 3 artykułów Profesor Stefan Angielski w 90-lecie urodzin
opublikowanych w Gazecie GUMed nr 4-6/2020.

GAZETA GUMed listopad 2020

16 Z ŻYCIA UCZELNI

Prof. Anna J. Podhajska
patronem tramwaju gdańskiego

Gdańskiemu tramwajowi nadano imię prof. Anny 2005 oraz prof. dr hab. Piotr Stepnowski, dyrektor Związ-
J. Podhajskiej – inicjatorki i współtwórczyni Między- ku Uczelni w Gdańsku im. Daniela Fahrenheita.
uczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu
Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medyczne- W uroczystości wzięli też udział wnioskodawcy patrona-
go oraz kierowniczki Katedry Biotechnologii MWB tu prof. Anny J. Podhajskiej: Andrzej Stelmasiewicz, radny
UG i GUMed. Rady Miasta Gdańska i Anna Zielińska-Fedoruk z projektu
Metropolitanka oraz prodziekani MWB UG i GUMed (wy-
Wydarzenie odbyło się na nieczynnym przystanku tramwa- chowankowie prof. Podhajskiej) i współpracownicy. Uroczy-
jowym przy skrzyżowaniu ul. 3 Maja i Nowych Ogrodów, stość prowadziła Anna Dobrowolska, rzecznik spółki Gdań-
9 października 2020 r. Ze względu na zaostrzony reżim sani- skie Autobusy i Tramwaje.
tarny liczba zaproszonych gości była ograniczona.
– Cieszy mnie bardzo, że władze miasta dbają o upamiętnie-
Po krótkim wstępie, wygłoszonym przez prezydent Gdań- nie ważnych postaci dla Gdańska, ludzi, których działalność
ska Aleksandrę Dulkiewicz, głos zabrała dr hab. Ewelina zmieniła miejsce, w którym żyjemy. Taką niewątpliwie jest
Król, prof. UG, dziekan Międzyuczelnianego Wydziału Bio- postać profesor Anny Podhajskiej, pierwszej damy polskiej
technologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwer- biotechnologii, twórczyni unikatowego do dziś w skali kraju
sytetu Medycznego. Sylwetkę prof. Anny Jadwigi Podhajskiej Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii tworzonego
przedstawiła prof. dr hab. Ewa Łojkowska z Międzyuczel- przez Uniwersytet Gdański i Gdański Uniwersytet Me-
nianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed, dziekan dyczny. Wydział ten i jego międzyuczelniana formuła był
MWB w latach 2005-2012, członek Rady UG. Głos zabrał pomysłem profesor Podhajskiej, która z właściwą sobie de-
także prof. dr hab. Jacek Bigda, prorektor ds. rozwoju i or- terminacją go zrealizowała – mówi prof. dr hab. Krzysztof
ganizacji kształcenia GUMed, dziekan MWB w latach 1999- Bielawski, prorektor ds. rozwoju i współpracy z gospodarką,

Od lewej: prezes zarządu Spółki Gdańskie Autobusy i Tramwaje (GAiT) Maciej Lisicki; prof. Jacek Bigda, prorektor ds. rozwoju
i organizacji kształcenia GUMed, dziekan MWB w latach 1999-2005; Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska; prof. Piotr
Stepnowski, dyrektor Związku Uczelni w Gdańsku im. Daniela Fahrenheita; prof. Ewa Łojkowska, dziekan MWB w latach
2005-2012, członek Rady UG, przewodnicząca Jury L’Oreal; Andrzej Stelmasiewicz, radny Miasta Gdańska; dr hab. Ewelina
Król, prof. UG, dziekan MWB, laureatka stypendium habilitacyjnego L’Oreal

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 17

zastępujący rektora UG. – Ale to nie jedyny „żywy pomnik” dzi się badania o charakterze aplikacyjnym, a także będącego
Pani Profesor, która (warto pamiętać) zainicjowała utworzenie siedzibą Centrum Nauki Eksperyment. Proszę Państwa, to
regionalnego pozauczelnianego Centrum Transferu Techno- były lata 90. Często myślę o Profesor jako o człowieku, który
logii, unikatowej jednostki łączącej naukę z biznesem na Po- niewątpliwie wyprzedził swoje czasy. Była przy tym zawsze
morzu oraz przyczyniła się do powstania Pomorskiego Parku osobą otwartą, ciepłą, niezwykle życzliwą. Cieszę się, że dzięki
Naukowo-Technologicznego w Gdyni, dziś pięknego i dosko- inicjatywie miasta Gdańsk o nadaniu imienia Profesor jedne-
nale wyposażonego obiektu, w którego laboratoriach prowa- mu z tramwajów pamięć o Niej będzie podtrzymywana.

Anna J. Podhajska i współorganizatorką Międzyuczelnianego Wydziału Bio-
technologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uni-
Urodziła się 17 kwietnia 1938 r. w Gdyni. Wybitna uczona, wersytetu Medycznego, którego w latach 1993-1996 była
biotechnolog, profesor nauk biologicznych. W 1955 r. ukoń- prodziekanem. Od 1996 r. do śmierci kierowała utworzoną
czyła I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika przez siebie Katedrą Biotechnologii MWB UG i GUMed.
w Gdańsku, a w roku 1964 Akademię Medyczną w Gdańsku. Była promotorką 20 rozpraw doktorskich i patronką kilku
W latach 1965-1970 pracowała w Katedrze Mikrobiologii habilitacji. Charyzmatyczna uczona, zawsze pełna entuzja-
AMG. Doktorat z zakresu mikrobiologii lekarskiej obroniła zmu i wielu innowacyjnych pomysłów, wychowawczyni licz-
w 1987 r., a habilitację w 1987 r.; od 1996 r. profesor tytularny. nych adeptów biotechnologii.
Przebywała na stażach naukowych m.in. w Instytucie Biolo-
gii Molekularnej w Genewie (1974-1975) i w Laboratorium Profesor Anna Podhajska jest jedną z pionierek wprowa-
Badań nad Rakiem w Madison w stanie Wisconsin, USA dzania do diagnostyki chorób wirusowych, bakteryjnych
(1981-1983), gdzie współpracowała z profesorem Wacławem i nowotworowych innowacyjnych metod opartych o markery
Szybalskim, doktorem honoris causa trzech największych molekularne. Zajmowała się także badaniem genetycznych
gdańskich uczelni: Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, i molekularnych podstaw powstawania nowotworów, wyko-
Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Gdańskiego. rzystaniem metody fotodynamicznej do diagnostyki i terapii
chorób nowotworowych oraz opracowywaniem nowocze-
Od 1970 r. pracowała na Wydziale Biologii, Geografii i Oce- snych technologii do produkcji substancji biologicznie ak-
anologii UG. W 1975 r. utworzyła Katedrę Mikrobiologii, tywnych dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego.
którą kierowała do 1996 r. Jako pełnomocniczka Konferen-
cji Rektorów Uczelni Trójmiasta w 1993 r. była inicjatorką Była współtwórczynią Gdańskiego Centrum Transferu
Technologii i Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicz-
nego w Gdyni. Członkini Komitetu Biotechnologii PAN
i wiceprzewodnicząca Rady Naukowej Biblioteki Gdańskiej
PAN (2003-2006). Wiceprezydentka międzynarodowe-
go stowarzyszenia dla badań, nauki i innowacji w regionie
Bałtyku – ScanBalt Network (2002–2005). Z inicjatywy prof.
Anny Podhajskiej został w 2001 r. powołany program sty-
pendialny L’Oreal – UNESCO dla Kobiet i Nauki, wpierający
przez ostanie 20 lat wyróżniające się dorobkiem naukowym
polskie badaczki.

Laureatka wielu nagród, m.in.: Nagrody I Kongresu Bio-
technologii za osiągnięcia w dziedzinie komercjalizacji
biotechnologii (1999 r.), Medalu Marii Skłodowskiej-Cu-
rie (2001 r.), Złotego Medalu na Międzynarodowej Wysta-
wie Wynalazków INNOWACJE (2003 r.), Nagrody Mini-
stra Nauki za międzynarodowe osiągnięcia wynalazcze
(2004 r.). Odznaczona także Medalem Edukacji Narodo-
wej oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Zmarła 5 lutego 2006 r. w Gdańsku. Pochowana została
w grobie rodzinnym w Szymbarku.

GAZETA GUMed listopad 2020

18 Z ŻYCIA UCZELNI

Nagroda i Medal im. prof. Romana Kaliszana

Gdański Uniwersytet Medyczny, Naukowa Fundacja Pol- wykona okrągły medal z brązu – zawierający na awersie po-
pharmy i Gdańskie Towarzystwo Naukowe ustanowiły dobiznę Romana Kaliszana, Jego imię i nazwisko oraz rok
Nagrodę im. Romana Kaliszana, światowej klasy naukowca, urodzenia i śmierci, a na rewersie napisy: Polpharma Fundatio
specjalisty z zakresu nauk farmaceutycznych, farmakologii ad Scientias pertinens, Universitas Medica Gedanensis i Societas
oraz chemii analitycznej, rektora Uczelni w latach 2005-2008. Scientiarum Gedanensis (na obwodzie) oraz Servire Veritati
Wyróżnienie będzie przyznawane corocznie uczonym posia- Kaliszan Lectio Praemiumque.
dającym co najmniej stopień naukowy doktora, za wybitne
osiągnięcie naukowe z zakresu nauk biomedycznych lub bio- – Mieliśmy zaszczyt przez wiele lat współpracować z profe-
farmaceutycznych. Porozumienie podpisali 7 października sorem Romanem Kaliszanem w Radzie Naukowej Fundacji,
2020 r. reprezentanci każdej ze stron – rektor GUMed prof. której celem jest wsparcie realizacji projektów badawczych
Marcin Gruchała, prezes Zarządu Naukowej Fundacji Pol- w dziedzinie medycyny i farmacji. Jesteśmy dumni, że nagro-
pharmy dr Wojciech Kuźmierkiewicz oraz prezes Gdańskie- da jego imienia pozwoli na wyróżnienie najlepszych polskich
go Towarzystwa Naukowego (GTN) prof. Jerzy Błażejowski. uczonych. To wkład naszej Fundacji oraz Jerzego Staraka
W spotkaniu uczestniczył również prof. Michał Markuszew- w rozwój i promocję polskiej nauki, a także symboliczny
ski, prorektor ds. nauki GUMed, dziekan Wydziału Farma- wyraz uznania dla wybitnego naukowca, jakim był profesor
ceutycznego w kadencji 2016-2020. Kaliszan – powiedział dr Wojciech Kuźmierkiewicz, prezes
Naukowej Fundacji Polpharmy.
– Ustanowiona Nagroda i Medal im. prof. Romana Kalisza-
na otwiera przed zdolnymi naukowcami nowe możliwości Ponadto laureat Nagrody i Medalu będzie miał przywilej
aplikacyjne w zakresie medycyny i farmacji – powiedział prof. wygłoszenia wykładu w Gdańskim Uniwersytecie Medycz-
Marcin Gruchała, rektor Gdańskiego Uniwersytetu Medycz- nym oraz opublikowania go w Roczniku Gdańskim albo
nego. – Dziękuję zarówno Naukowej Fundacji Polpharmy, jak w Wydawnictwie GUMed.
i Gdańskiemu Towarzystwu Naukowemu za przyjęcie ze zrozu-
mieniem naszej inicjatywy oraz wsparcie działań w tym zakresie. – Profesor Roman Kaliszan był wybitnym uczonym, który
wniósł nieprzemijający wkład do wiedzy z zakresu ilościo-
Nagroda i Medal będą wręczane podczas uroczystej inau- wego opisu danych pochodzących z analizy chemicznej,
guracji roku akademickiego w Gdańskim Uniwersytecie biochemicznej i farmaceutycznej. Jego badania przyczyniły
Medycznym, począwszy od roku akademickiego 2021/2022. się znacząco do zaproponowania ilościowego opisu zależno-
Naukowiec może je otrzymać tylko raz. Kandydatów zgłasza- ści między charakterystykami chromatograficznymi retencji
ją zaproszeni imiennie przez Komisję Konkursową wybitni a strukturą związków. Jego cechy osobowe i postawa w rela-
przedstawiciele nauki. cjach międzyludzkich istotnie wkomponowują się w kreowa-
nie etosu akademickiego. Oddany sprawom nauki i ludziom
Laureat otrzyma również nagrodę pieniężną w kwocie sta- stał się wyróżniającym uczonym Gdańskiego Uniwersytetu
nowiącej w złotych polskich równowartość 5 000 euro, ufun- Medycznego podnoszącym istotnie rangę pomorskiego ośrod-
dowaną przez Naukową Fundację Polpharmy. Ponadto GTN ka akademickiego oraz wzorem do naśladowania dla współ-

Od lewej: dr Wojciech Kuźmierkiewicz, prof. Marcin Gruchała, prof. Jerzy Błażejowski, prof. Michał Markuszewski

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 19

czesnych i przyszłych pokoleń badaczy – powiedział prof. Je- rozwoju nauk biomedycznych lub biofarmaceutycznych. Ko-
rzy Błażejowski, prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. misja Konkursowa na podstawie opinii przedstawionych przez
wnioskodawców i recenzentów ustala listę rankingową trzech
Procedura wyboru kandydatów ma charakter trzyetapowy. Ko- najlepiej ocenionych kandydatów. Ostatecznego wyboru osoby
misja Konkursowa dokonuje formalnej oraz wstępnej meryto- nagrodzonej dokonuje Kapituła Nagrody i Medalu.
rycznej oceny zgłoszonych wniosków i nominuje kandydatów
do udziału w drugim etapie konkursu. Wyznacza recenzentów, DR N. HUM. JOANNA ŚLIWIŃSKA
po dwóch do każdego wniosku, którzy oceniają m.in. wartość Rzecznik prasowy
naukową i oryginalność osiągnięcia oraz jego znaczenie dla
fot. Zbigniew Wszeborowski/GUMed

PATRON NAGRODY około 200 prac w innych czasopismach. Wypromował 21
doktorów. Uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uni-
Prof. dr hab. n. farm. wersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu.
Roman Kaliszan (1945-2019)
Aktywność na polach naukowych i organizacyjnych skutko-
Rektor ówczesnej Akademii Medycznej w Gdańsku (obecnie wała udziałem prof. Kaliszana w wielu ciałach kolegialnych.
Gdański Uniwersytet Medyczny) w kadencji 2005-2008, pro- Był m.in. od 1990 r. członkiem Komitetu Terapii i Nauk
rektor ds. nauki w latach 1999-2005, prodziekan Wydziału o Leku PAN, od 2003 r. członkiem Komitetu Chemii Ana-
Farmaceutycznego w latach 1984-1987, kierownik Katedry litycznej PAN, od 1994 r. członkiem Komisji Chemometrii
Biofarmacji i Farmakodynamiki w latach 1984-2016. Członek Komitetu Chemii Analitycznej PAN, w latach 1992-1995
rzeczywisty PAN, członek czynny PAU, wybitny naukowiec, członkiem Rady Naukowej Ministra Zdrowia i Opieki Spo-
specjalista z zakresu nauk farmaceutycznych, farmakologii oraz łecznej, od 2010 r. członkiem Narodowej Rady Rozwoju przy
chemii analitycznej. Twórca nowego w skali światowej, orygi- Prezydencie RP, w latach 2003-2011 członkiem Komisji
nalnego kierunku badawczego – analizy ilościowych zależności Rejestracji Leków i Materiałów Medycznych Ministerstwa
struktura-retencja (Quantitative Structure Retention-Relation- Zdrowia, a w okresie 2013-2016 przewodniczącym Komisji
ships, QSRR). Uznanie międzynarodowe, przyniosła prof. Kali- Nagród Ministra Zdrowia. W latach 1996-2006 był także
szanowi aktywność na polu analizy farmaceutycznej, bioanalizy, członkiem Komisji Farmakopei Polskiej, w latach 2001-2011
chemii analitycznej oraz zastosowania zaawansowanych metod konsultantem krajowym ds. analityki farmaceutycznej, a od
obliczeniowych do analizy danych biologicznych i analitycznych. 2003 r. członkiem Rady Naukowej Fundacji Wspierania Roz-
Autor i współautor 35 książek, ponad 300 artykułów orygi- woju Polskiej Farmacji i Medycyny. Pełnił funkcję m.in. prze-
nalnych opublikowanych w czasopismach z listy JCR oraz wodniczącego Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa
Farmakologicznego w latach 1989-1995, sekretarza general-
nego Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (1998-2001), wi-
ceprezesa Oddziału Gdańskiego PAN (2002-2006), członka
Rady Naukowej Trójmiejskiej Akademickiej Sieci Kompute-
rowej (TASK) (1996-2002). Był również członkiem honoro-
wym Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego oraz człon-
kiem honorowym Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.

Członek ponad 10 rad redakcyjnych wydawnictw znajdują-
cych się na liście JCR.

Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim, Oficerskim
i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a także Medalem
Komisji Edukacji Narodowej. Laureat m.in. Nagrody Nauko-
wej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza w 2001 r., Medalu
im. I. Łukasiewicza Polskiego Towarzystwa Farmaceutyczne-
go w 2001 r., Medalu im. B. Koskowskiego Naczelnej Rady
Aptekarskiej w 2005 r., Medalu im. prof. A. Waksmundzkiego
Polskiego Towarzystwa Chemicznego w 2006 r., Medalu Za-
służonemu – Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w 2009 r.

GAZETA GUMed listopad 2020

20 Z ŻYCIA UCZELNI

Konferencja KRAUM w Warszawie

Pierwsze spotkanie Konferencji Rektorów Akademickich nymi prowadzącymi kształcenie na kierunku lekarskim –
Uczelni Medycznych w kadencji 2020-2024 odbyło się 25 Rektorzy wyrazili zgodę na ich przystąpienie do KRAUM.
września br. w Warszawie. Gospodarzem obrad był przewod- Kwestie związane z bieżącą działalnością Uniwersyteckiej
niczący KRAUM prof. Marcin Gruchała, rektor Gdańskie- Komisji ds. Jakości Kształcenia na Kierunku Lekarskim,
go Uniwersytetu Medycznego. W rozmowach udział wzięli w tym wyborem władz na nową kadencję oraz staraniami
rektorzy uczelni członkowskich: prof. Kornelia Kędziora- o akredytację amerykańską, omówił prof. Janusz Moryś.
-Kornatowska – wiceprzewodnicząca KRAUM, prorektor ds. Istotna część obrad była poświęcona kształceniu w uczel-
Collegium Medicum im. L. Rydygierda w Bydgoszczy; prof. niach medycznych w czasie epidemii COVID-19. Rektorzy
Andrzej Tykarski – wiceprzewodniczący KRAUM, rektor zadecydowali o wystosowaniu do Ministra Nauki i Szkol-
Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego nictwa Wyższego oraz Ministra Zdrowia uchwały dotyczą-
w Poznaniu; prof. Zbigniew Gaciong – rektor Warszaw- cej zapisu w sprawie standardów kształcenia przygotowu-
skiego Uniwersytetu Medycznego; prof. Ryszard Gellert jącego do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty
– dyrektor Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowe- farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjne-
go w Warszawie; prof. Stanisław Głuszek – rektor Uniwer- go, fizjoterapeuty i ratownika medycznego. Postulowano, by
sytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach; prof. Tomasz w roku akademickim 2020/2021 student odbywający studia
Grodzicki – prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. Col- przygotowujące do wykonywania ww. zawodów, mógł uzy-
legium Medicum; prof. Radzisław Kordek – rektor Uniwer- skać w ramach zajęć prowadzonych z wykorzystaniem me-
sytetu Medycznego w Łodzi; prof. Adam Krętowski – rektor tod i technik kształcenia na odległość część efektów uczenia
Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku; prof. Bogusław się przypisanych do zajęć kształtujących umiejętności prak-
Machaliński – rektor Pomorskiego Uniwersytetu Medycz- tyczne, umożliwiających uzyskanie nie więcej niż 40% liczby
nego w Szczecinie; prof. Sergiusz Nawrocki – prorektor punktów ECTS. Ponadto, na wniosek rektora WUM prof.
ds. Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazur- Zbigniewa Gacionga, zadecydowano o zawnioskowaniu do
skiego w Olsztynie; prof. Piotr Ponikowski – rektor Uni- Agencji Badań Medycznych o możliwość uwzględnienia
wersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu; w kosztach kwalifikowalnych projektów finansowanych
prof. Tomasz Szczepański – rektor Śląskiego Uniwersytetu przez ABM dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Nie-
Medycznego w Katowicach oraz prof. Wojciech Załuska – uwzględnienie w katalogu kosztów kwalifikowanych do-
rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. W rozmowach datkowego wynagrodzenia rocznego rodzi po stronie pra-
uczestniczyli również: prof. Dorota Kozieł – prorektor ds. codawcy obowiązek jego poniesienia ze środków własnych
medycznych UJK w Kielcach oraz prof. Janusz Moryś i konieczność stworzenia dodatkowej rezerwy o wartości
z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego jako przewod- kilku milionów złotych (w zależności od przyznanego do-
niczący Uniwersyteckiej Komisji ds. Jakości Kształcenia na finasowania) przez każdego z beneficjentów – publicznej
Kierunku Lekarskim (UKJKKL). Obrady KRAUM zaszczy- uczelni wyższej o ograniczonych funduszach.
cił swoją obecnością również minister zdrowia Adam Nie-
dzielski, któremu towarzyszyły sekretarz stanu MZ Józefa Podjęte w toku posiedzenia Uchwały dostępne są na stronie
Szczurek-Żelazko oraz dyrektor Departamentu Kwalifikacji KRAUM https://kraum.org.pl/ w zakładce Dokumenty.
Medycznych i Nauki Małgorzata Zadorożna.
DR N. HUM. JOANNA ŚLIWIŃSKA
Rozmowy dotyczyły m.in. współpracy KRAUM z Kon- Rzecznik prasowy
wentami Dziekanów, jak również z uczelniami niemedycz-
fot. Ministerstwo Zdrowia

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 21

Nauka to ludzie

z prorektorem ds. nauki prof. dr. hab. Michałem Markuszewskim
rozmawia Agnieszka Anielska, koordynatorka projektu Nauka to ludzie

Zacznijmy od niedawnych zmian. Dwa miesiące temu
objął Pan funkcję prorektora ds. nauki. Jak Pan się od-
najduje w nowej roli i jak definiuje Pan wyzwania, które
przed Panem stoją?

Przypadła mi bardzo zaszczytna, ale również odpowiedzialna Prof. Michał Markuszewski
funkcja i dołożę wszelkich starań, by jak najlepiej wywiązać
się z powierzonych mi zadań. Moi poprzednicy pełniący obo- nastawione na badania naukowe i w ten obszar działalności
wiązki prorektora ds. nauki zrobili wiele. Gdański Uniwersy- mocniej się angażują oraz inwestują swoje środki, a inne robią
tet Medyczny ma przecież bardzo dobrą pozycję, sukcesywnie to w mniejszym stopniu. Te uczelnie, które są bardzo dobre
awansuje w rankingach edukacyjnych, a co niezwykle istotne w badaniach naukowych, zazwyczaj są też wysoko notowane
jest jedyną medyczną uczelnią badawczą w kraju. Teraz na- jako ośrodki dydaktyczne. Program Inicjatywa Doskonałości
szym zadaniem jest utrzymanie tej wysokiej jakości, a także – Uczelnia Badawcza jest świetnym narzędziem, które może
poprawa w tych obszarach, które jeszcze tego wymagają. Ich nam pozwolić na podniesienie jakości prowadzonych badań,
w istocie jest kilka, ale wszystkie sprowadzają się do jednej równocześnie z doskonaleniem dydaktyki oraz poprawą me-
rzeczy ‒ dbałości o wysoką jakość badań prowadzonych na chanizmów administracyjnych wspierających powyższe dzia-
Uczelni. Choć w kraju jesteśmy bardzo wysoko oceniani, łania. Najważniejsze jednak, aby zmiany te miały charakter
mamy świadomość naszej aktualnej pozycji w światowej na- trwały i na stałe usprawniły sposób funkcjonowania, a co za
uce. Chcielibyśmy „grać” w światowej ekstraklasie naukowej, tym idzie postrzegania Uczelni.
jednak aby tam awansować i utrzymać się, należy cały czas
pracować nad jakością badań. To jest praca, która nigdy się Uczelnia badawcza to dla mnie taka uczelnia, która stawia
nie kończy. Niestety w naszych realiach badacz bardzo czę- na badania naukowe na najwyższym poziomie, w tym ukie-
sto zajmuje się wieloma rzeczami jednocześnie. W przypadku runkowane na rozwiązywanie kluczowych problemów cywi-
Wydziału Lekarskiego, na którym zatrudnionych jest więk- lizacyjnych. To uczelnia, w której stosowane są podejścia oraz
szość naszych pracowników, obok obowiązków badawczych i narzędzia nieodbiegające od tych wykorzystywanych przez
dydaktycznych dochodzą jeszcze te związane z pracą klinicz- uniwersytety zajmujące najwyższe pozycje w światowych ran-
ną. W przypadku Wydziału Farmaceutycznego – zatrudnie- kingach. Mamy u nas wielu naukowców, którzy dzięki stażom
nie w aptece. Często te osoby nie mają komfortu pracy tylko i długoterminowym pobytom w renomowanych ośrodkach
nad jednym zadaniem, a tego czasu, który mogą poświęcić na zagranicznych przywieźli i stosują taki warsztat pracy nauko-
naukę jest mniej niż by się wydawało. Chciałbym wypracować wej. Natomiast trochę nam brakuje, jeśli chodzi o infrastruk-
taki model organizacji pracy, aby naukowcy mogli przeznaczyć turę typu core facilities, wsparcia w postaci zaawansowanych
jak najwięcej czasu na cele naukowe, oczywiście bez straty na obliczeń statystycznych czy edycji manuskryptów. Na pewno
jakości dydaktyki czy pracy klinicznej. To nie jest łatwe, ale moglibyśmy też bardziej pomagać naukowcom przy pisaniu
trzeba dołożyć starań, aby poprawić warunki i komfort pra- projektów naukowych, zwłaszcza tych do programu Horyzont
cy, by jednocześnie oczekiwać lepszych efektów badawczych, czy European Research Council. Już w poprzedniej kadencji
publikacyjnych czy wdrożeniowych. Mam świadomość, jak
trudne jest to wyzwanie i czas pokaże na ile jesteśmy w sta-
nie je osiągnąć.

A co dla Pana oznacza „uczelnia badawcza”? Nie tyle
chodzi mi tu o status, który posiadamy, co o samo zna-
czenie tych słów. Czym się powinna charakteryzować
uczelnia, o której mówimy „uczelnia badawcza”?

W mojej opinii to pojęcie jest trochę sztuczne, ponieważ
nie ma uczelni, która nie byłaby badawcza. Jedne są bardziej

GAZETA GUMed listopad 2020

22 Z ŻYCIA UCZELNI

Fragment ze strony www.naukatoludzie.gumed.edu.pl

zostały zainicjowane pewne działania, które do tego zmierzają. dzięki którym będziemy mogli dzielić się informacjami na
Musimy je rozwinąć i udoskonalić, aby oczekiwać od badaczy temat wyników naszych badań z innymi naukowcami, roz-
wyników na najwyższym poziomie. poczynając w ten sposób dyskusję naukową czy inspirując do
wspólnych projektów. Myślę, że ta platforma, choć nie było
Wydaje mi się, że zwłaszcza z uwagi na obszary, w któ- to jej podstawowym celem, może stanowić pewien wzorzec
rych się poruszamy, medycynę czy farmację, ważne jest, do budowania tego typu interakcji z innymi naukowcami.
by za wysokiej jakości badaniami szła również komuni- Brakowało dotąd czegoś takiego, nie mieliśmy w przestrzeni
kacja z otoczeniem dotycząca wyników tych badań. wirtualnej miejsca, gdzie nasi naukowcy mogli przedstawić
I to komunikacja wykraczająca poza konferencje, cza- w syntetyczny sposób wyniki swoich badań i prowadzone prace.
sopisma naukowe, które są skierowane do przedstawi-
cieli środowiska medycznego. Nie tylko dla nich ma to W tym kontekście jako niezmiernie cenną odbieram inicja-
przecież znaczenie. W jakiś sposób te zagadnienia są tywę jednego z najlepszych uniwersytetów na świecie – Im-
bliskie każdemu z nas, bo każdy z nas wielokrotnie perial College w Londynie dotyczącą międzyuczelnianej
w ciągu życia jest pacjentem. Z tego przekonania naro- współpracy w obszarze science communication. Do projektu
dził się pomysł na projekt Nauka to ludzie, w ramach zaproszono kilka wiodących polskich uczelni, w tym również
którego prezentujemy na stronie internetowej krótkie nasz Uniwersytet. Z upoważnienia rektora prof. Marcina-
filmy, w których nasi naukowcy prezentują w przystęp- Gruchały od początku mam przyjemność uczestniczyćw tych
ny sposób wyniki swoich badań. Zasiada Pan w jego niezwykle inspirujących rozmowach wspólnie z rzecznik pra-
Radzie naukowej. sową GUMed dr Joanną Śliwińską. Jednym z naszych celów
jest stworzenie platformy dedykowanej swobodnej dyskusji
Ten pomysł spodobał mi się, gdy tylko o nim usłyszałem. Po naukowej, wymiana doświadczeń i dobrych praktyk w za-
pierwsze to wyjście do społeczeństwa z wiedzą o badaniach, kresie komunikacji naukowej oraz warsztaty praktyczne dla
pokazanie ludziom, że publiczne pieniądze, które są wyda- naukowców i badaczy, tych dojrzałych, jak również dopiero
wane na badania, przynoszą owoce. Może nie zawsze od razu zaczynających kariery zawodowe.
w postaci szeroko dostępnych produktów, ale idą w fkierun-
ku bardzo ciekawych, zaawansowanych rozwiązań. Po drugie, To prawda, nawet nasi pracownicy zwrócili mi uwagę,
my wciąż jesteśmy nieco hermetyczni, przekazujemy swoją że będzie to dla nich możliwość dowiedzenia się o tym,
wiedzę dość wąskim grupom. Warto, abyśmy rozwinęli umie- czym zajmują się inni naukowcy z Uczelni. Z uwa-
jętność komunikacji między nami, naukowcami. Chodzi mi gi na tę wielość obowiązków, o której Pan wspomniał
o taki sposób dyskusji, który sprawi, że będzie ona ciekawą brakuje czasu na pogłębione rozpoznanie obszarów
i inspirującą wymianą myśli, podstawą dla kolejnych projek- badawczych niekiedy funkcjonujących obok siebie. Je-
tów, nawiązywania współpracy. Prezentowanie swoich osią- śli skorzysta na tym środowisko, to świetnie. Jedną
gnięć w postaci krótkich nagrań, filmów jest na to dobrym z grup, do której również chcemy dotrzeć są młodzi lu-
sposobem. Zwłaszcza teraz, kiedy tradycyjne konferencje dzie, którzy rozważają studia medyczne. Staramy się
właściwie nie odbywają się, a ich zdalny zasięg jest na ra- pokazać nie tylko szerokie spektrum realizowanych
zie trudny do oszacowania, trzeba szukać nowych sposobów, w Uczelni badań, ale też to, że mamy tutaj ciekawych,

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 23

pełnych pasji ludzi. Czy ten projekt ma szansę pokazać
nas nie tylko jako silną uczelnię badawczą, ale też jako
takie miejsce, w którym chce się być i studiować?

Jestem przekonany, że tak. Młody człowiek, który ma 18-19 lat Dr hab. Ewelina Król, prof. UG
i podejmuje decyzję o wyborze studiów ma różne przemyśle-
nia, bierze pod uwagę różne kryteria. Tym, co może go skłonić … ale trochę szczęścia w tym przypadku było.
do wyboru tej, a nie innej uczelni, są też ciekawie przedstawio-
ne informacje dotyczące projektów badawczych, za którymi Tak, zawsze trochę szczęścia trzeba mieć w życiu. A w tym
stoją ludzie, którzy są również wykładowcami. Przy okazji kontekście dodam, że miałem również szczęście do ludzi, na-
pokazujemy, że nasza Uczelnia to nie tylko kierunek lekarski uczycieli, których spotkałem na swojej drodze. Pokazali mi,
i badania stricte kliniczne, ale też badania podstawowe. Myślę, że nie ma nic bardziej atrakcyjnego w życiu zawodowym niż
że w niektórych przypadkach to może być nawet decydującym badania naukowe.
argumentem przemawiającym za wyborem uczelni. Prestiż
naszego Uniwersytetu wynikający z pozycji rankingowych jest
szalenie ważny, ale jeśli dodatkowo pokażemy, jak ciekawi są
tutaj ludzie, jak interesujące projekty są u nas realizowane, to
może przyciągnąć kandydatów. Oglądając takie filmy, czułbym
sympatię do tego miejsca i byłbym nim zaciekawiony.

Kiedy wybierał Pan studia jeszcze takiej platformy nie
było... Co w takim razie zaważyło na wyborze kierun-
ku i uczelni?

Sam kierunek wybrałem dość przypadkowo... Jestem z rodzi- Osoby zainteresowane prezentacją
ny lekarskiej i od dzieciństwa problemy medyczne były mi swoich badań na stronie
bardzo bliskie poprzez relacje rodzinne. Z uwagi na to dosyć
szybko odnalazłem się na farmacji, znajdując pokrewieństwo www.naukatoludzie.gumed.edu.pl
z kierunkami medycznymi i poszedłem w stronę badań pod- zapraszam do kontaktu
stawowych, które na farmacji są niezwykle atrakcyjne. Moż-
liwości poszukiwania nowych leków i nowych celów terapeu- agnieszka.anielska@gumed.edu.pl.
tycznych, a także badania kliniczne, które wciągnęły mnie
pod koniec studiów – to wszystko sprawiło, że wsiąkłem Projekt dofinansowano z programu
w nauki farmaceutyczne i zostałem na Uczelni. Także może Społeczna odpowiedzialność nauki
trochę przypadkowo, ale... Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

PROF. DR HAB. BARTOSZ KARASZEWSKI
Kierownik Katedry Neurologii i Kliniki Neurologii Dorosłych

Śmiała i oryginalna idea, sprawna i pomysłowa realizacja, ważna
inicjatywa. Kilkuwątkowy projekt Nauka to ludzie jest innym ujęciem
i nierutynową ilustracją naszej Uczelni. Za każdym sukcesem GUMed
czy naszych szpitali stoją ludzie ze swoimi zainteresowaniami zawo-
dowymi czy niezwiązanymi z pracą. Działalność naukowa bądź proz-
drowotna zaprezentowana przez pryzmat opowieści o konkretnych
osobach, z założenia krótkich i wybiórczych, jest w sensie popular-
nym studium interesującym, nierutynowym, które wspaniale zrealizuje
cele związane z promocją naszych instytucji i ich działalności badaw-
czej oraz – co dla mnie nawet istotniejsze – wiedzy w ogóle, a nade
wszystko innowacyjności jako wyznaczników rozwoju, co dziś tak bar-
dzo jest potrzebne.

GAZETA GUMed listopad 2020

24 Z ŻYCIA UCZELNI

Zdroje wody pitnej w GUMed

Grafika – Bartosz Stachowski,
Sekcja Promocji

Gdański Uniwersytet Medyczny jest pierwszą uczelnią Po- Kolejne dwa dystrybutory wody to urządzenia trzyfunkcyj-
morza, w której zamontowano poidełka SNG przeznaczone ne, oferujące wodę ciepłą, zimną i gazowaną. Dają możli-
do picia wody z kranu. Dzięki tym urządzeniom studen- wość regulacji temperatury wody zimnej w zakresie 5-12°C,
ci i pracownicy mogą bez ograniczeń korzystać z czystej natomiast temperaturę wody może podnieść maksymalnie
i zdrowej wody miejskiej. W ramach współpracy z firmą do 85°C. Zbiornik wody gazowanej może pomieścić mak-
Saur Neptun Gdańsk SA na terenie Uczelni zainstalowano symalnie 1,5 l.
cztery zdroje – dwa w rektoracie, a po jednym w budynku
Collegium Medicum oraz na Wydziale Farmaceutycznym. – Wprowadzenie nawyku picia wody ważne jest w każdym
Projekt zdrojowy to flagowy program Spółki, realizowany wieku. W szkołach udało nam się zaszczepić modę na
z powodzeniem od 2013 r. Do tej pory zrealizowano mon- kranówkę, podobny sukces odnieśliśmy w przedszkolach.
taż 172 urządzeń w gdańskich szkołach i przedszkolach. Mamy nadzieję, że studenci przekonają się, że lepiej napeł-
nić bidon wodą z kranu niż kupować wodę w sklepie – dodał
– Jestem wdzięczny zarządowi firmy Saur Neptun Gdańsk, prezes Kieloch.
że tak cenną inicjatywą postanowił objąć także uczelnie wyż-
sze. W środowisku akademickim przywiązujemy dużą wagę Instalację poidełek poprzedziły kompleksowe badania wody
do kształtowania i wspierania postaw proekologicznych, jak wewnątrz budynku. Całość prac obejmujących zarówno za-
również troski o środowisko naturalne. Jestem przekonany, kup urządzeń, jak też ich montaż oraz testy laboratoryjne
że to potrzebne wsparcie zyska uznanie wśród naszych pra- sfinansowała firma SNG.
cowników, studentów i doktorantów – mówił prof. Marcin
Gruchała, rektor GUMed.

Przekazane dwa dystrybutory wewnętrzne służą do napełnia- – Poidełka to odpowiedź na zapotrzebowanie zgłaszane przez
nia butelek, bidonów czy kubków. Wyposażone są w czujnik naszych pracowników i studentów – podkreślił Marek Lan-
uruchamiający wypływ wody, a także wbudowany licznik bu- gowski, kanclerz Uczelni. – Popularyzujemy picie wody z kra-
telek o pojemności 1 litra, które – dzięki korzystaniu z wody nu, ważny jest też dla nas proces ograniczania zużycia plastiku.
z kranu – nie trafiły na śmieci. Urządzenie wykonane jest ze Zamontowane poidełka doskonale wpisują się w akcję
stali nierdzewnej oraz posiada elementy z odpornego na ude- GUMed bez plastiku. Dziękuję spółce Saur Neptun Gdańsk,
rzenia tworzywa ABS o właściwościach antybakteryjnych. która nie pierwszy raz wyciąga do nas pomocną dłoń.

– Mówiąc o korzyściach płynących z picia wody z kranu DR N. HUM. JOANNA ŚLIWIŃSKA
zawsze podkreślamy aspekt ekologiczny. Ograniczając ku- Rzecznik prasowy
powanie wody w butelkach, zmniejszamy liczbę plastiku
trafiającego do środowiska, a potem na wysypiska śmieci MAGDALENA RUSAKIEWICZ
– wyjaśnia Jacek Kieloch, wiceprezes Saur Neptun Gdańsk. Rzecznik prasowy Saur Neptun Gdańsk SA

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 25

Absolwenci Uczelni w ścisłej czołówce
LDEK oraz LEK

Bardzo dobre wyniki osiągnęli absolwenci GUMed w jesien- źródło grafiki – infodent24.pl
nej sesji Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego
(LDEK), zdobywając pierwsze miejsce wśród lekarzy denty-
stów, którzy ukończyli studia w ostatnich 2 latach. Wysoką,
drugą lokatę zajęli ich koledzy, którzy po raz pierwszy przy-
stępowali do Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końco-
wego, jak również ci, którzy naukę w naszej Uczelni ukończy-
li ponad 2 lata temu.

Tab. 1. Wyniki lekarzy dentystów, którzy ukończyli studia w ostatnich 2 latach

Uczelnia minimum maksimum średnia sd zdawało zdało nie zdało zgłoszonych

Gdański 99 177 140,72 16,64 74 71 3 77
Uniwersytet 89 129
Medyczny 97 175 140,11 16,12 108 103 5 91

Warszawski 172 139,05 16,95 87 83 4
Uniwersytet
Medyczny

Uniwersytet
Medyczny
w Białymstoku

Tab. 2. Wyniki lekarzy dentystów, którzy ukończyli studia ponad 2 lata temu

Uczelnia minimum maksimum średnia sd zdawało zdało nie zdało zgłoszonych

Warszawski 85 166 133,14 23,36 28 21 7 37
Uniwersytet 112 9
Medyczny 79 154 133,0 29,70 2 2 0 23

Gdański 164 128,17 27,21 12 8 4
Uniwersytet
Medyczny

Śląski
Uniwersytet
Medyczny
w Katowicach

GAZETA GUMed listopad 2020

26 Z ŻYCIA UCZELNI

Tab. 3. Wyniki lekarzy dentystów przystępujących do egzaminu po raz pierwszy

Uczelnia minimum maksimum średnia sd zdawało zdało nie zdało zgłoszonych

Uniwersytet 99 169 140,53 15,90 62 61 1 63
Medyczny
w Białymstoku

Gdański Uniwersy- 99 168 140,02 16,18 66 63 3 67
tet Medyczny

Warszawski Uniwer- 102 175 139,80 16,68 80 75 5 88
sytet Medyczny

Absolwenci kierunku lekarskiego zajęli natomiast wysokie rzy ukończyli studia w ostatnich 2 latach, zajmując 3 miejsce
2 miejsce w jesiennej sesji Lekarskiego Egzaminu Końco- w Polsce. W zestawieniu lekarzy, którzy zdawali egzamin
wego (LEK) wśród lekarzy, którzy ukończyli studia ponad pierwszy raz nasi absolwenci uplasowali się na 6 pozycji.
2 lata temu. Bardzo dobre rezultaty osiągnęli ich koledzy, któ-

Tab. 4. Wyniki lekarzy, którzy ukończyli studia w ostatnich 2 latach

Uczelnia minimum maksimum średnia sd zdawało zdało nie zdało zgłoszonych

Uniwersytet Me- 81 168 129,93 15,28 379 338 41 397
dyczny im. Karola
Marcinkowskiego

w Poznaniu

Collegium Medi- 72 167 129,40 16,43 377 321 56 411
cum Uniwersytetu

Jagiellońskiego

Gdański Uniwer- 73 161 128,19 14,80 410 356 54 440
sytet Medyczny

Tab. 5. Wyniki lekarzy, którzy ukończyli studia ponad 2 lata temu

Uczelnia minimum maksimum średnia sd zdawało zdało nie zdało zgłoszonych

Uniwersytet Me- 85 162 124,52 19,07 23 17 6 33
dyczny im. Karola
Marcinkowskiego

w Poznaniu

Gdański Uniwer- 84 149 123,75 17,91 16 12 4 25
sytet Medyczny

Uniwersytet War- 122 122 122,0 0,00 1 1 0 1
mińsko-Mazurski

w Olsztynie

GAZETA GUMed listopad 2020

Z ŻYCIA UCZELNI 27

Tab. 6. Wyniki lekarzy przystępujących do egzaminu po raz pierwszy

Uczelnia minimum maksimum średnia sd zdawało zdało nie zdało zgłoszonych

Uniwersytet Me- 81 168 129,77 16,25 257 224 33 261
dyczny im. Karola
Marcinkowskiego

w Poznaniu

Pomorski Uniwer- 57 160 128,54 17,01 146 123 23 148
sytet Medyczny

w Szczecinie

Collegium Medi- 72 164 127,50 16,69 217 180 37 229
cum Uniwersytetu

Jagiellońskiego

Uniwersytet 64 165 127,05 19,72 164 131 33 174
Medyczny
w Białymstoku

Uniwersytet War- 75 149 126,10 14,28 42 35 7 43
mińsko-Mazurski

w Olsztynie

Gdański Uniwer- 93 161 126,05 15,73 227 186 41 239
sytet Medyczny

Szczegółowe wyniki dostępne są na stronie Centrum Egzaminów Medyczych w Łodzi.

GAZETA GUMed listopad 2020

28 PREZENTACJE JEDNOSTEK KLINICZNYCH | CZ.2 Z ŻYCIA UCZELNI

Uniwersyteckie Centrum Stomatologiczne

DR MIROSŁAWA opiekę nad pacjentami Spółki, realizuje jednocześnie pro-
PELLOWSKA-PIONTEK gram dydaktyczny. Wszelkie decyzje podejmowane przez
Katedra i Zakład Stomatologii UCS odnoszą się zawsze do rytmu życia Uczelni, do potrzeb
Zachowawczej, prezes zarządu UCS nauczycieli i zapewnienia najwyższej jakości uczenia się stu-
dentom GUMed. Drugi rok z rzędu możemy poszczycić się
MGR PIOTR KRASZEWSKI najlepszymi wynikami z egzaminu końcowego LDEK w skali
Dział Niekomercyjnych kraju oraz olbrzymią popularnością wśród absolwentów chcą-
Badań Klinicznych, dyrektor cych odbywać kształcenie podyplomowe w naszej jednostce.
ds. administracyjnych UCS Wynik ten daje całej stomatologicznej rodzinie Uczelni satys-
fakcję i potwierdza słuszność naszego podejścia do realizacji
Uniwersyteckie Centrum Stomatologiczne (UCS) od począt- programu, nacisk kładziony na profesjonalne przygotowanie
ku swojego powstania jest ściśle powiązane z Gdańskim Uni- do praktycznego zdobywania umiejętności i podchodzenia
wersytetem Medycznym.W istocie Uczelnia jest właścicielem z pasją do codziennego wykonywania obowiązków.
spółki, ale nie jest to najważniejszy czynnik powiązania mię-
dzy jednostkami. W naszym poczuciu kluczowym aspektem W obecnym czasie pandemii, który ekstremalnie zmienia na-
funkcjonowania UCS jest realizacja procesu dydaktycznego sze podejście do „normalnego” funkcjonowania, chcielibyśmy
w oparciu o posiadany przez Spółkę potencjał. Warunkiem przede wszystkim złożyć wszystkim serdeczne podziękowa-
koniecznym dla powodzenia naszej misji jest umiejętne za- nia za zaangażowanie w niesienie pomocy ludziom, którzy
angażowanie kadry naukowo-dydaktycznej, która sprawując jej potrzebują, niejednokrotnie narażając swoje zdrowie. Na
prośbę wojewody Dariusza Drelicha, UCS zgłosiło się jako
podmiot zabezpieczający świadczenia usług w zakresie sto-
matologii w regionie dla pacjentów potencjalnie narażonych

fot. Paweł Sudara / GUMed

GAZETA GUMed listopad 2020

PREZENTACJE JEDNOSTEK KLINICZNYCH | CZ.2 Z ŻYCIA UCZELNI 29

na zakażenie COVID, przebywających w kwarantannie oraz Sala symulacyjna do ćwiczeń klinicznych otwarta w 2017 r.
dla osób ze stwierdzonym zakażeniem. Spółka została objęta w Katedrze i Zakładzie Protetyki Stomatologicznej GUMed
wsparciem wojewódzkiego sztabu kryzysowego, który po-
mógł nam zorganizować środki ochrony dla personelu, za co kryzysu, z którego – dzięki ludziom zaangażowanym w ży-
również serdecznie dziękujemy. W czasie, kiedy kraj popadał cie UCS – wyszliśmy obronną ręką. Nowy rok rozpoczynamy
w panikę, dookoła zamykały się gabinety, nasz zespół nauczy- w innej rzeczywistości, ale chcielibyśmy wrócić do naszych
cieli-lekarzy nieprzerwanie udzielał pomocy wszystkim, któ- planów, które – poza obsługą procesu dydaktycznego – są na
rzy się do nas zwracali, za co wszystkim serdecznie dziękuje- naszej liście priorytetów. Uczelnia uzyskała finansowanie na
my. Wyrazy wdzięczności kierujemy również w stronę władz utworzenie Multidyscyplinarnego Centrum Wsparcia Badań
Uczelni za udzielone wsparcie, troskę i zainteresowanie. Klinicznych, gdzie planowane jest otwarcie ośrodka badawcze-
go poświęconego badaniom naukowym w zakresie stomatolo-
Największym wyzwaniem, które stoi przed nami w zbliża- gii. Podjętym przez nas wyzwaniem jest również sięganie po
jącym się roku, jest nauczenie się nowego sposobu postępo- granty w konkursach na realizację badań klinicznych organi-
wania, nowego podejścia do pacjentów, nowego podejścia do zowanych przez Agencję Badań Medycznych. Doświadczenie
studentów, nowej normalności. Wszyscy angażujemy się Uczelni i zaangażowanie całego zespołu dają nam pewność, że
w wypracowanie takich rozwiązań, które umożliwią utrzyma- nasze wysiłki zwieńczone zostaną sukcesem. Planujemy rów-
nie dotychczasowej jakości, zapewniając jednocześnie mak- nież rozwinięcie programu implantologii, który może pobu-
symalny poziom bezpieczeństwa i zachowanie prawidłowej dzić działalność komercyjną Spółki, która dotychczas nie była
kondycji finansowej Spółki. naszą najmocniejszą stroną. Realizowane są również progra-
my rozszczepowe dla dzieci, które w przyszłości chcielibyśmy
Z bardziej przyziemnych spraw – z wielką nadzieją patrzymy rozszerzyć o zabiegi z zakresu chirurgii ortognatycznej.
na szanse pozyskania nowej infrastruktury dla Uniwersytec- W ramach opieki nad najmłodszymi pacjentami marzy nam
kiego Centrum Stomatologicznego. Planowana od wielu lat się uruchomienie procedur w znieczuleniu ogólnym. Wszyst-
inwestycja wydaje się być bliżej realizacji niż w latach ubie- kie nasze plany rozwojowe realizowane są z myślą m.in. o peł-
głych. Dla UCS nowa przestrzeń do życia jest niezbędna, po- nym wykorzystaniu potencjału nowej siedziby UCS.
nieważ dotychczasowa siedziba, pełniąca swoją funkcję od 75
lat, jest już mocno wyeksploatowana i niejednokrotnie prze- Patrząc z nadzieją w przyszłość, życzymy wszystkim dużo
starzała. Rozwijanie nowych aktywności w ramach posiada- zdrowia i wytrwałości w tym trudnym dla wszystkich nowym
nego potencjału technicznego jest trudne, ale kompensujemy roku akademickim.
nasze widoczne deficyty przez pełne zaangażowanie zespołu,
posiadaną wiedzę, zapał i dążenie do wyznaczanych celów. DR MIROSŁAWA PELLOWSKA-PIONTEK,
Tym bardziej pozyskanie nowej siedziby może stanowić dla MGR PIOTR KRASZEWSKI
nas ogromną szansę i dać motywację całemu zespołowi.

W związku z sytuacją spowodowaną wprowadzonym stanem
pandemii, plany rozwojowe zostały w tym roku zahamowane.
Wszyscy skupiliśmy się na przetrwaniu stojącego przed nami

fot. Paweł Sudara / GUMed

GAZETA GUMed listopad 2020

30 NAGRODY-SUKCESY-NOMINACJE

NAUKOWIEC UCZELNI
W GRUPIE EKSPERCKIEJ WHO

Doktor Maciej Grzybek z Zakładu Parazytologii Tropi- Dr Maciej Grzybek
kalnej Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej Gdań-
skiego Uniwersytetu Medycznego (GUMed) został powo- działania dla eliminacji NTDs został przygotowany w drodze
łany do grupy eksperckiej Światowej Organizacji Zdrowia globalnych konsultacji. Proces ten obejmował warsztaty re-
(WHO) ds. zaniedbanych chorób tropikalnych (ang. Ne- gionalne z krajowymi kierownikami programu zaniedbanych
glected Tropical Diseases; NDTs) na okres 3 lat. Doktor chorób tropikalnych, spotkania z interesariuszami i wywiady
M.Grzybek jest jedynym Polakiem w międzynarodowej grupie. z ekspertami ds. chorób NTDs. Dokument zatem odzwiercie-
dla perspektywy państw członkowskich i wielu interesariuszy.
Grupa robocza WHO ds. monitorowania, oceny i badań
(WGMER) składa się z 24 badaczy z całego świata. Do Rolą grupy WGMER jest ułatwianie dostosowania inte-
jej zadań należy opracowanie wytycznych dla Strategicz- resariuszy w zakresie strategii i praktyk w tworzeniu sku-
nej i Technicznej Grupy Doradczej ds. zaniedbanych tecznych systemów monitorowania i oceny programu eli-
chorób tropikalnych w zakresie globalnej polityki i stra- minacji NTD. Grupa będzie działać w celu nadzorowania
tegii. Członkowie grupy analizują działania podjęte przez i utrzymywania konsensusu w sprawie spójnego monitoro-
WHO, wyznaczają priorytety działań i doradzają w zakre- wania i oceny strategii walki z NTDs, która musi przebie-
sie mobilizacji zasobów technicznych. gać zgodnie z organizacyjnymi i globalnymi priorytetami
zdrowia publicznego.
Celem grupy jest praca nad projektem Working towards
eliminating the remediable obstacles which currently prevent oprac. DR N. HUM. JOANNA ŚLIWIŃSKA
populations accessing the NTD interventions and other he- Rzecznik prasowy
alth and social outcomes described in the WHO NTD Road-
map 2021-2030. Plan działań WHO na najbliższe lata fot. Paweł Paszko
określa globalne cele i kamienie milowe, niezbędne do
kontrolowania i eliminowania 20 jednostek chorobowych
z grupy zaniedbanych chorób tropikalnych. Wyznacza rów-
nież założenia zgodne z 13 ogólnym programem WHO wraz
ze strategiami na okres następnego dziesięciolecia. Nowy plan

PROF. J. SZNURKOWSKI Prof. Jacek Sznurkowski podczas wykładu

W ZESPOLE AOTMIT Wdrożenie prawidłowych ścieżek postępowania diagno-
styczno-terapeutycznego wraz z uruchomieniem ośrodków
Prof. dr hab. Jacek Sznurkowski z Katedry i Kliniki Chirur- referencyjnych przyczyni się do zwiększenia wykrywalno-
gii Onkologicznej był członkiem zespołu ekspertów Agencji ści ginekologicznych nowotworów złośliwych na możliwie
Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT), najwcześniejszym etapie rozwoju choroby; poprawy wyni-
który w okresie od kwietnia do sierpnia 2020 r. opracował ków ich leczenia; wyrównania dostępu do świadczeń on-
pakiet rozwiązań związanych z kompleksowym, koordyno- kologicznych na terenie kraju, jak również poprawy jakości
wanym podejściem do diagnostyki i leczenia pacjentek życia pacjentów w trakcie terapii oraz po jej ukończeniu.
z nowotworem złośliwym jajnika oraz szyjki i trzonu macicy.

Zespół ekspertów szczegółowo określił ścieżki diagno-
styczno-terapeutyczne zgodnie z obowiązującymi stan-
dardami postępowania klinicznego. Opracował również
z analitykami Agencji pakiety diagnostyczne i lecznicze
oraz wymogi organizacyjne wraz z kryteriami jakości, jakie
będzie musiał w przyszłości spełniać ośrodek referencyjny
zajmujący się leczeniem raka szyjki macicy, endometrium
i jajnika (Ginekologiczny Cancer Unit).

GAZETA GUMed listopad 2020

NAGRODY-SUKCESY-NOMINACJE 31

WALNE ZEBRANIE
CZŁONKÓW POLSKIEGO
TOWARZYSTWA
ORTOPEDYCZNEGO
I TRAUMATOLOGICZNEGO

Podczas Walnego Zebrania Polskiego Towarzystwa Orto- Dr n. med. Michał von Grabowski
pedycznego i Traumatologicznego wybrano nowe władze.
Prezesem PTOiTr został prof. dr hab. Tomasz Mazurek, Urodził się 10 marca 1943 r. w Węgrowie. W 1967 r.
kierownik Katedry i Kliniki Ortopedii i Traumatologii ukończył Akademię Medyczną w Gdańsku. W latach
Narządu Ruchu GUMed. W uroczystości, która odbyła się 1970-1980 pracował w Klinice Ortopedii Akademii
19 września br. w Dworze Artusa w Gdańsku uczestniczy- Medycznej w Gdańsku. W 1974 i 1976 roku odbył
ła prof. dr hab. Edyta Szurowska, prorektor ds. klinicznych. kilkumiesięczne szkolenie w Londynie. Prace dok-
Spotkanie zostało podzielone na dwie części: sprawoz- torską obronił w Gdańsku w 1978 r. Uzyskał specja-
dawczo-wyborczą i uroczystą. Podczas pierwszej omówio- lizację z ortopedii I stopnia w 1973 r. i II w 1976 r.
no m.in. prace statutowe Towarzystwa oraz przeprowa- Jest również od 1980 r. specjalistą medycyny sporto-
dzono głosowanie. wej. W latach 1980-1982 był stypendystą naukowym
W trakcie drugiej części spotkania dr n. med. Michał von Fundacji Alexandra von Humboldta w Republice
Grabowski otrzymał medal Prezydenta Miasta Gdańska. Federalnej Niemiec. Od 1982 do 1988 r. pracował
Profesor dr hab. Bogdan Koczy oraz prof. dr hab. Wojciech w Klinice Ortopedii Uniwersytetu Saary w Hom-
Marczyński zostali uhonorowani Medalami im. Wiktora burgu pod kierownictwem prof. Heinza Mittelmeiera.
Degi. Ponadto wręczono Laury PTOiTr następującym W następnych latach dr Grabowski był zastępcą kie-
osobom: dr. Pawłowi Cieśli, lek. Wiktorowi Szandorow- rownika Kliniki Ortopedycznej niemieckiego Cari-
skiemu, dr. Michałowi Tabiszewskiemu, dr. Krzysztofowi tasu w Illingen/Saar (1988-1996) i Bad Bergzabern
Kolarzowi, dr. Markowi Krzemińskiemu oraz dr. Piotro- (1996-2008). Dr Grabowski jest uznanym autoryte-
wi Sieliwończykowi. Pod koniec uroczystości nagrodzono tem w rozwijaniu zawodowo-naukowej współpracy
najlepsze rozprawy doktorskie. polsko-niemieckiej oraz krzewieniu polskiej i kaszub-
fot. Paweł Sudara / GUMed skiej kultury na terenie Niemiec i Francji. Członek
korespondent (1996 r.) i członek honorowy (2002 r.)
Prezes-elekt PTOiTr prof. dr hab. Tomasz Mazurek PTOiTr. Członek honorowy Polsko-Niemieckiego
Koła Ortopedów i Traumatologów (2010 r.). Odzna-
czony Medalem AMG (1996 r.), Medalem Wojewody
Gdańskiego (2000 r.), Medalem Księcia Mściwoja II za
wybitne zasługi dla Gdańska (2004 r.), Złotym Krzy-
żem Zasługi RP (2008 r.), Medalem 100-lecia Ortope-
dii Polskiej Ireneusza Wierzejewskiego (2013 r.). We
wrześniu 2016 r. w Lublinie uhonorowany Medalem
im. Wiktora Degi. Aktualnie mieszka w Niemczech,
utrzymuje żywe kontakty z polską ortopedią oraz
z Gdańskiem; od lat publikuje teksty w Gazecie
GUMed, głównie z obszaru historii medycyny.

GAZETA GUMed listopad 2020

32 NAGRODY-SUKCESY-NOMINACJE

NAGRODY GTN I PREZYDENTA
MIASTA GDAŃSKA PRZYZNANE

Dr inż. Agata Olejniczak-Kęder, adiunkt w Katedrze Dr inż. Agata Olejniczak-Kęder
i Zakładzie Histologii została laureatką Nagrody Gdań-
skiego Towarzystwa Naukowego i Prezydenta Miasta
Gdańska dla Wybitnych Młodych Naukowców w dzie-
dzinie nauk biologicznych i medycznych. Uroczystość wrę-
czenia nagród zorganizowano 24 września 2020 r. podczas
walnego zebrania Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.
Laureatka odebrała dyplom z rąk zastępcy prezydenta ds.
edukacji i usług społecznych miasta Gdańska Piotra Ko-
walczuka, prezesa GTN prof. Jerzego Błażejowskiego
w obecności członków Zarządu.

Doktor A. Olejniczak-Kęder została uhonorowana za wy-
różnioną rozprawę doktorską pt. Charakterystyka modelu
sferycznego linii komórkowych raka jelita grubego i jego wy-
korzystanie w badaniach in vitro z komórkami immunokom-
petentnymi i związkami przeciwnowotworowymi, której
promotorem był prof. Zbigniew Kmieć, kierownik Katedry
i Zakładu Histologii.

NAJLEPSZY DOKTORAT
W DZIEDZINIE ONKOLOGII

Doktor Marcin Ostrowski z Katedry i Kliniki Chirurgii Dr Marcin Ostrowski
Klatki Piersiowej otrzymał nagrodę kapituły Polskiego
Towarzystwa Onkologii Klinicznej za najlepszą rozprawę
doktorską w dziedzinie onkologii obronioną w 2019 r. Wy-
różnienie wręczono podczas Ceremonii Otwarcia XXIII
Wirtualnego Kongresu Polskiego Towarzystwa Onkologii
Klinicznej, która odbyła się w dniach 27-29 sierpnia br.
w Krakowie.

Pracę zatytułowaną Badania przesiewowe w grupie osób
wysokiego ryzyka zachorowania na raka płuca – anali-
za diagnostyki, leczenia i epidemiologicznych aspektów
Autor obronił z wyróżnieniem. Publikacja podsumowuje
dotychczasowe wyniki badań przesiewowych w raku płuca
przeprowadzone na świecie. Promotorem był prof. Witold
Rzyman, a promotorem pomocniczym dr Tomasz Marjań-
ski. Wyniki badań ukazały się w licznych w licznych czaso-
pismach naukowych o łącznym IF 6,602.

GAZETA GUMed listopad 2020

NAGRODY-SUKCESY-NOMINACJE 33

SUKCESY PROJEKTOWE dr. hab. Krzysztofa
Walerona, natomiast
W KONKURSACH NCN sześciomiesięczny staż
zagraniczny w Niem-
Dr Aleksandra Rapacka-Zdończyk z Katedry i Zakładu czech, w zespole na-
Mikrobiologii Farmaceutycznej uzyskała środki na reali- ukowym prof. Julii
zację projektu pt. Identyfikacja molekularnego mechanizmu Bandow z Ruhr-Uni-
odpowiedzi Escherichia coli na przeciwbakteryjną inakty- versität Bochum.
wację światłem niebieskim za pomocą analizy całego genomu.
Finansowanie w kwocie 955 008 zł przyznano w ramach Skrócony opis pro-
konkursu SONATINA 4 przez Narodowe Centrum Na- jektu oraz inne in-
uki. Trzyletni projekt pod kierownictwem dr A. Rapac- formacje dostępne są
kiej-Zdończyk będzie realizowany w zespole naukowym na stronie NCN.

Dr Aleksandra Rapacka-Zdończyk

DYRYGENT CHÓRU GUMed leżą: Grand Prix na

PRODZIEK A NEM Międzynarodowym

AKADEMII MUZYCZNEJ Festiwalu MUNDUS

Dyrygent i dyrektor artystyczny Chóru Gdańskiego Uni- CANTAT w Sopocie
wersytetu Medycznego dr Błażej Połom został prodzieka-
nem Wydziału Dyrygentury Chóralnej, Muzyki Kościelnej, (2012 r.), I miejsce
Edukacji Artystycznej, Rytmiki i Jazzu Akademii Muzycz-
nej w Gdańsku w kadencji 2020-2024. na Ogólnopolskim

Dr Błażej Połom edukację muzyczną rozpoczął w Pań- Turnieju Chórów
stwowej Szkole Muzycznej I stopnia w Chojnicach, a
następnie w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia w LEGNICA CANTAT
Szczecinku w klasie gitary. Z wyróżnieniem ukończył stu-
dia w Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w w Legnicy (2013 r.),
Gdańsku na Wydziale Dyrygentury Chóralnej, Edukacji
Muzycznej i Rytmiki, zdobywając tytuł magistra sztuki I miejsce w kategorii
w dwóch specjalnościach: dyrygentura chóralna i eduka-
cja muzyczna. W 2012 r. ukończył z wyróżnieniem studia chórów kameralnych,
licencjackie na Wydziale Instrumentalnym na kierunku
pedagogika instrumentalna, specjalność gitara. Od 2007 r. nagroda za najlepiej
jest związany z Akademią Muzyczną im. Stanisława Mo-
niuszki w Gdańsku, gdzie na stanowisku adiunkta prowa- wykonany utwór
dzi zajęcia z dyrygowania i czytania partytur.
współczesny o cha-
W swojej karierze prowadził różnorodne zespoły chóral-
ne: Chór Cantabile z parafii MB Fatimskiej w Chojnicach, rakterze klasycznym Dr Błażej Połom | fot. Dariusz Giers
Chór Społecznej Szkoły Muzycznej w Kolbudach, Chór
Szkoły Muzycznej I stopnia w Chojnicach, Chór Uczelnia- oraz nagroda dla naj-
ny, Chór Kameralny Akademii Muzycznej im. S. Moniuszki
w Gdańsku. Od 2018 r. jest dyrygentem i kierownikiem ar- lepszego dyrygenta
tystycznym Chóru Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
na II Ogólnopolskim Festiwalu Współczesnej Muzyki
Jako dyrygent odnosi sukcesy na konkursach i festiwalach
krajowych i międzynarodowych. Do najważniejszych na- Chóralnej Music Everywhere w Gdańsku (2015 r.), I miej-

sce oraz nagroda dla najlepszego dyrygenta na II Ogól-

nopolskim Festiwalu Pater Noster w Strzepczu (2016 r.)

oraz Złote Pasmo – nagroda za najlepiej wykonany utwór

pasyjny oraz nagroda dla najlepszego dyrygenta podczas

Międzynarodowego Festiwalu Pieśni Pasyjnej w Szcze-

cinie (2019 r.).

Ponadto przygotowywał prowadzone przez siebie zespoły
do wykonania wielkich dzieł wokalno-instrumentalnych,
takich jak: Msza Koronacyjna W. A. Mozarta, Missa Mise-
ri Cordis L. Kułakowskiego, Carmina Burana Carla Orffa
czy VIII symfonia G. Mahlera. Nagrał płytę z muzyką chó-
ralną Mortena Lauridsena.

Poza działalnością dydaktyczną i artystyczną Błażej Połom
prowadzi również działalność organizacyjną. Był dyrekto-
rem Ogólnopolskiego Festiwalu Pieśni Maryjnej Ave Maria
w Chojnicach, a także współorganizatorem Pomorskiego
Festiwalu Muzyki Organowej i Chóralnej w Chojnicach.

GAZETA GUMed listopad 2020

34 BIBLIOTEKA INFORMUJE

Polska Platforma Medyczna Gdańskiego
Uniwersytetu Medycznego (PPM GUMed)
– nowa jakość w otwieraniu nauki

MGR INŻ. ANNA GRYGOROWICZ czyli dostępne dla każdego narzędzie typu Current Research
Dyrektor Biblioteki Głównej Information System (CRIS), które w jednym miejscu groma-
dzi i prezentuje informacje o wszystkich aspektach działal-
ności naukowo-badawczej naszej Uczelni (Ryc. 2). Zawiera
wzajemnie ze sobą powiązane m.in.:

Kiedy pod koniec 2017 r. z ogromną radością i entuzjazmem · dane bibliograficzne dorobku publikacyjnego powstałego
przystępowaliśmy do realizacji, najwyżej ocenionego w kon-
kursie o środki europejskie, wieloośrodkowego projektu Pol- w naszym Uniwersytecie od 2013 r. do chwili obecnej, które
ska Platforma Medyczna: portal zarządzania wiedzą będą na bieżąco aktualizowane poprzez API z bazy Bibliogra-
i potencjałem badawczym (PPM) myśleliśmy, że moment jego fia GUMed i uzupełniane o materiał z lat poprzednich,
ukończenia jest bardzo odległy. Dzisiaj, po trzech latach re-
alizacji pomysłu, który zrodził się w środowisku bibliotek me- · profile naukowców i doktorantów GUMed,
dycznych, jesteśmy na etapie końcowym tej drogi. W serwisie · informacje o:
internetowym Biblioteki Głównej pod adresem https://ppm.
gumed.edu.pl 31 sierpnia br. została udostępniona naukow- – uzyskanych w Uczelni patentach,
com instalacja lokalna Polskiej Platformy Medycznej – PPM – realizowanych projektach badawczych,
GUMed. (Ryc. 1). To nowoczesne, zasilone danymi, otwarte, – posiadanej przez GUMed aparaturze badawczej,
– organizowanych konferencjach,
– wydawanych czasopismach.

Bardzo istotnym elementem tego systemu jest Repozytorium
GUMed, w ramach którego oferowany jest otwarty dostęp,

Ryc. 1. Wejście do PPM GUMed ze strony WWW Biblioteki Głównej listopad 2020
GAZETA GUMed

BIBLIOTEKA INFORMUJE 35

Ryc. 2. Strona startowa Platformy PPM GUMed

do zdeponowanych na licencjach Creative Commons, peł- Uzupełnieniem tych metadanych są dostępne w ramach Open
nych tekstów artykułów naukowych, rozpraw doktorskich Access pliki pełnych tekstów artykułów – 3365, rozdziałów
czy też surowych danych badawczych autorstwa naukowców z książek – 122, książek – 6, doktoratów – 267 i 3 zestawy
GUMed. Co ważne, obiekty udostępniane w naszym Repo- danych badawczych.
zytorium są opatrzone wysokiej jakości metadanymi, które
pozwolą na ich szybkie odnalezienie przez wyszukiwarki, co W październiku zostały przeniesione pozostałe zgromadzone
z pewnością wpłynie na widoczność tych materiałów w sieci na serwerze Biblioteki Głównej pliki publikacji, by można
światowej komunikacji naukowej. Jak pokazują statystyki wy- było osiągnąć założone przez nas w Projekcie wskaźniki, czyli
korzystania naszej Platformy za miesiąc wrzesień, tj. pierwszy udostępnić:
miesiąc jej publicznej dostępności, odnotowaliśmy już ponad
29 tys. odsłon, pobrano 223 pliki, a unikalnych użytkowni- · 4116 publikacji w pełnym tekście, w tym: 3480 artykułów, 120
ków było 834. Warto również dodać, iż PPM GUMed posia-
da także wersję anglojęzyczną co zapewne sprawiło, że oprócz rozdziałów, 500 rozpraw doktorskich, 10 innych materiałów,
internautów z Polski, interesowały się nią osoby z USA (4), 3 patenty i 3 zestawy danych badawczych,
Holandii (2), Indii (2), Szwecji (2), ale także z Austrii, RPA,
Norwegii czy Wielkiej Brytanii. W chwili obecnej (stan na 15. · 700 profili naukowców.
X. br.) na PPM GUMed znajdują się m.in. metadane:
Ogromną zaletą Platformy jest fakt, że różnego typu dane
· 38 859 publikacji, · 289 projektów zreali- dostępne w systemie są wzajemnie ze sobą powiązane tj. pro-
· 416 rozpraw doktorskich, fil naukowca z: publikacjami jego autorstwa, wypromowany-
· 3 zestawów danych badawczych, zowanych i realizowa- mi doktoratami, zrealizowanymi i realizowanymi projektami,
· 21 patentów, a te ostatnie z powstałymi w ich wyniku publikacjami. Dzięki
nych w Uczelni, takiej interoperacyjności system prezentuje także dane, według
wspomnianych wyżej kategorii, zarówno dla poszczególnych
· 22 pozycji aparatury klinik i zakładów, wydziałów, jak i dla całej Uczelni, a także dla
dyscyplin zadeklarowanych przez naukowców. Rozwiązanie to
badawczej. sprawia, że szereg dotychczas rozproszonych danych znajduje
się w jednym miejscu, co daje pełniejszy obraz zarówno osią-

GAZETA GUMed listopad 2020

36 BIBLIOTEKA INFORMUJE

źródło grafiki – www.ppm.edu.pl gnie zakładane tzw. wskaźniki produktu w zadeklarowanym cza-
sie, czyli zgodnie z wymogami Projektu, do 30 października br.
gnięć, jak i potencjału naukowo-badawczego Uczelni, a także
umożliwia łatwiejsze dotarcie do tych informacji. Warto mocno podkreślić, iż Projekt PPM bardzo dobrze wpi-
suje się w ogólnopolską i ogólnoeuropejską strategię wprowa-
PPM GUMed jest tylko jednym z elementów całego Pro- dzania otwartego dostępu do publikacji naukowych i surowych
jektu Polskiej Platformy Medycznej: portalu zarządzania wie- danych badawczych będących efektem badań finansowanych
dzą i potencjałem badawczym (PPM), bowiem partnerami lub współfinansowanych ze środków publicznych. Zrealizo-
w jego realizacji są uniwersytety medyczne z: Wrocławia (li- wana zgodnie z tą ideą Polska Platforma Medyczna sprawia,
der), Białegostoku, Katowic, Lublina, Szczecina, Warszawy że udostępniane w jej ramach dane będą szeroko otwarte nie
oraz z Instytutu Medycyny Pracy im. J. Nofera w Łodzi. Już tylko dla samego środowiska naukowego, ale i innych działów
powstało osiem platform lokalnych posadowionych u każdego gospodarki, w tym sektora biznesu, co z kolei ma przyśpieszać
z partnerów (PPM UMB, PPM GUMed, PPM UMW, PPM rozwój gospodarczy i zwiększać korzyści płynące z inwesto-
SUM, PPM UML, PPM PUM, PPM WUM, PPM IMP) wania w badania naukowe. Swobodnego dostępu do efektów
i prezentujących ich dane. Klamrą spinającą te lokalne systemy badań wymaga zarówno Unia Europejska1, jak i Ministerstwo
będzie platforma centralna PPM, agregująca informacje Nauki i Szkolnictwa Wyższego2 oraz agendy finansujące ba-
z wdrożeń rozproszonych, która zostanie upubliczniona jesz- dania, takie jak np. Narodowe Centrum Nauki, będące człon-
cze przed końcem bieżącego roku. Platformy instytucjonalne kiem powołanej niedawno europejskiej koalicji S (cOAllition
zostały oficjalnie uruchomione z końcem sierpnia i stały się S)3. Projekt PPM w pełni odpowiada na te oczekiwania, po-
ogólnie dostępne poprzez serwisy internetowe poszczegól- czynając od opracowania wspólnej dla wszystkich partnerów
nych bibliotek współpracujących w Projekcie. We wszystkich Polityki Otwartości PPM, która w naszym Uniwersytecie zo-
ośrodkach trwają prace związane z napełnianiem systemu da- stała wprowadzona 24.09.2018 r. (uchwała Senatu GUMed
nymi i informacjami o różnych aspektach działalności nauko- 39/2018) i jest jednocześnie Polityką Otwartości GUMed,
wej i będą one prowadzone w przyszłości na bieżąco. a kończąc na udostępnionych w modelu Open Access, zgod-
nie z zapisami tej Polityki, publikacjach, doktoratach oraz da-
Realizacja samego Projektu napotykała niestety szereg prze- nych badawczych zdeponowanych na PPM GUMed.
szkód, głównie za sprawą trudnego i długotrwałego procesu
wyłaniania dostawcy licencji i wdrożenia systemu. Dopiero Projekt uzyskał finansowanie w ramach Programu Operacyj-
w styczniu br., po ponad dwóch latach trwania tego przedsię- nego Polska Cyfrowa, Poddziałanie 2.3.1. Cyfrowe udostęp-
wzięcia, została podpisana umowa z wykonawcą, którym jest nianie informacji sektora publicznego ze źródeł administra-
konsorcjum w składzie Sages sp. z o.o. i Politechnika Warszaw- cyjnych i zasobów nauki. Zakładany okres trwania to listopad
ska. Z tego względu rok 2020 był dla wszystkich pracujących 2017 – październik 2020, jednak ze względu na sytuację pan-
przy Projekcie (w BG to łącznie 12 osób) bardzo intensywny, ale demiczną data jego zakończenia została przesunięta na koniec
pomimo tych nieprzewidzianych okoliczności GUMed osią- stycznia 2021 r. Łączny koszt Projektu to 21 420 000 PLN,
w tym GUMed – 1 942 000 PLN.

Z satysfakcją udostępniamy to nowoczesne narzędzie, które –
mamy nadzieję – dzięki współpracy całego środowiska naszej
Uczelni będzie efektywnie promowało w Polsce i na świe-
cie potencjał naukowo-badawczy Gdańskiego Uniwersytetu
Medycznego.

MGR INŻ. ANNA GRYGOROWICZ

1 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=
CELEX:32018H0790&from=EN

2 https://www.gov.pl/documents/1068557/1069061/20180413_
Kierunki_rozwoju_OD_wersja_ostateczna.pdf

3 https://otwartanauka.pl/plan-s/tlumaczenie/

GAZETA GUMed listopad 2020

KADRY GUMed 37

Kadry GUMed

TYTUŁ NAUKOWY PROFESORA NAUK MEDYCZNYCH ZMIANY NA STANOWISKACH KIEROWNICZYCH
I NAUK O ZDROWIU ORAZ STANOWISKO PROFESORA W GRUPIE NAUCZYCIELI AKADEMICKICH:
OTRZYMAŁ
Z dniem 28.09.2020 r. prof. dr hab. Elżbieta Adamkiewicz-
prof. dr hab. Wiesław Ziółkowski -Drożyńska przestała pełnić funkcję kierownika Katedry
i Kliniki Pediatrii Hematologii i Onkologii.
NA STANOWISKU ADIUNKTA
ZATRUDNIONO: Z dniem 29.09.2020 r. dr hab. Ninela Irga-Jaworska objęła
funkcję p.o. kierownika Katedry i Kliniki Pediatrii Hemato-
dr n. med. Milenę Racis logii i Onkologii.
dr. n. med. Łukasza Zdrojewskiego
Z dniem 30.09.2020 r. dr n. med. Marzena Zarzeczna-Baran
STANOWISKO STARSZEGO WYKŁADOWCY przestała pełnić funkcję kierownika Zakładu Zdrowia Pu-
POWIERZONO blicznego i Medycyny Społecznej.

mgr Hannie Popowicz Z dniem 1.10.2020 r. dr. hab. Łukaszowi Balwickiemu po-

wierzono funkcję kierownika Zakładu Zdrowia Publicznego

i Medycyny Społecznej.

JUBILEUSZ DŁUGOLETNIEJ PRACY

OBCHODZĄ: Z dniem 30.09.2020 r. prof. dr hab. Apolonia Rybczyńska

przestała pełnić funkcję kierownika Katedry i Zakładu Patofi-

20 lat dr Agnieszka Bianek-Bodzak zjologii Farmaceutycznej.

dr Rafał Hałasa

Z dniem 1.10.2020 r. prof. dr hab. Iwonie Inkielewicz-Stęp-

25 lat Joanna Steege niak powierzono funkcję kierownika Katedry i Zakładu Pa-

tofizjologii Farmaceutycznej.

30 lat dr Andrzej Gębka

dr hab. Joanna Nowakowska Z dniem 30.09.2020 r. dr Regina Żuralska przestała pełnić

dr hab. Katarzyna Sikorska funkcję kierownika Zakładu Pielęgniarstwa Społecznego i Pro-

mocji Zdrowia.

35 lat dr Włodzimierz Ziółkowski

Z dniem 1.10.2020 r. dr n. med. Aleksandrze Rutkowskiej

45 lat prof. dr hab. Jacek Jassem powierzono funkcję kierownika Zakładu Pielęgniarstwa Spo-

prof. dr hab. Janusz Jaśkiewicz łecznego i Promocji Zdrowia.

Leszek Wójcik

Z dniem 30.09.2020 r. dr hab. Andrzej Skorek przestał pełnić

funkcję p.o. kierownika Katedry i Kliniki Otolaryngologii.

PRACĘ W UCZELNI

ZAKOŃCZYLI: Z dniem 1.10.2020 r. dr. hab. Bogusławowi Mikaszewskiemu po-

wierzono funkcję kierownika Katedry i Kliniki Otolaryngologii.

prof. dr hab. Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska

dr n. med. Jerzy Foerster

Urszula Gmerek

mgr Kamila Golon

dr n. hum. Janusz Iskierski

dr n. med. Bożena Kowalska lek. dent. Martyna Miklaszewska

mgr Rafał Krawczyk Jolanta Mostowska Katarzyna Świątkowska

Teresa Kuśnierz Danuta Niewiadomska mgr Urszula Wojdak-Tretyn

dr n. med. Wojciech Marks dr n. med. Zofia Pankrac dr n. med. Marzena Zarzeczna-Baran

mgr Kamil Mieczkowski Jadwiga Sroga dr n. med. Regina Żuralska

GAZETA GUMed listopad 2020

38 KONFERENCJE

XXVIII Ogólnopolskie Sympozjum

Bromatologiczne demickim zadań dydaktycznych, naukowo-badawczych oraz orga-
nizacyjnych z uwzględnieniem w tym zakresie planów na najbliższą
DR HAB. MAŁGORZATA GREMBECKA przyszłość. W wyniku dyskusji zaproponowano potencjalnego przy-
Kierownik Katedry i Zakładu szłorocznego organizatora kolejnego sympozjum bromatologiczne-
Bromatologii, przewodnicząca go w celu kontynuowania cyklu tych wartościowych spotkań nauko-
wych, które najprawdopodobniej będzie przeprowadzone online
z zachowaniem bezpieczeństwa zdrowotnego wszystkich uczestni-
ków. Podkreślono fakt, że zdobyte w czasie sympozjum gdańskiego
doświadczenie będzie znaczącym bodźcem do podtrzymywania
wspaniałej tradycji organizacji ogólnopolskich sympozjów, nawet
w tak trudnym okresie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2.

PROF. DR HAB. PIOTR SZEFER Streszczenia prezentacji plenarnych oraz komunikatów ustnych
Honorowy przewodniczący zostały wydane online w postaci 132-stronicowej książki stresz-
Komitetu Organizacyjnego czeń łącznie ze szczegółowym programem obrad konferencyjnych.
Drugą 74-stronicową pozycję wydawniczą, udostępnioną również
XXVIII Ogólnopolskie Sympozjum Bromatologiczne odbyło wszystkim uczestnikom, jest książka prezentacji posterowych
się online w dniach 28 i 29 września 2020 r. Zorganizowane przytoczonych, co warto zaznaczyć, w oryginalnej formie, takiej
zostało przez Katedrę i Zakład Bromatologii Gdańskiego Uni- jaka została dostarczona przez uczestników.
wersytetu Medycznego pod auspicjami Ogólnopolskiej Sekcji
Bromatologicznej Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, Wśród prezentujących doniesienia ustne oraz plakatowe, komisje
Zespołu Analityki Żywności, Surowców i Produktów Żyw- oceniające wyłoniły laureatów, przyznając im kolejno I, II i III
nościowych Polskiej Akademii Nauk oraz Zespołu Higieny miejsce. Nagrody książkowe dla uczestników najlepszych wy-
Żywności i Żywienia Komitetu Nauki o Żywieniu Człowie- stąpień ufundowało Wydawnictwo PWN oraz Wydawnictwo
ka Polskiej Akademii Nauk. Patronatem honorowym objęli Malamut; pakiet upominkowy został ufundowany przez Gdański
wydarzenie: rektor Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Uniwersytet Medyczny. Laureatom 3 sesji plakatowych oprócz
prof. Marcin Gruchała, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, zestawów upominkowych przyznano także książki ufundowane
prezydent Miasta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz oraz mar- przez czasopismo Food Forum.
szałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk. Wśród
patronatów medialnych wydarzenia znalazły się czasopisma: Na zakończenie konferencji, przewodniczący Komitetu Nauko-
Analityka (Wydawnictwo Malamut), European Journal of wego oraz Ogólnopolskiej Sekcji Bromatologicznej PTFarm –
Translational and Clinical Medicine (GUMed) oraz Food Fo- prof. dr hab. R. Skorupska-Olędzka i prof. dr hab. J. Przysławski,
rum. Sponsorami Sympozjum były także firmy: Merck, Shim- przyznali po raz pierwszy w 50-letniej historii organizacji tych
pol, Perlan, PWN, Żywność-Nauka-Technologia-Jakość (wy- wydarzeń naukowych specjalną nagrodę uznaniową z tytułu or-
dawnictwo Polskiego Towarzystwa Technologów Żywności) ganizacji w trybie online Komitetowi Organizacyjnemu XXVIII
oraz Gdański Uniwersytet Medyczny. Ogólnopolskiego Sympozjum Bromatologicznego w składzie:

Sympozjum cieszyło się dużym zainteresowaniem, co potwier- · przewodnicząca – dr hab. Małgorzata Grembecka,
dza liczba 125 uczestników.Wygłoszono 6 referatów plenarnych, · honorowy przewodniczący – prof. dr hab. Piotr Szefer,
zaprezentowano 28 doniesień ustnych i 61 plakatowych, a także · wiceprzewodnicząca – dr Małgorzata Misztal-Szkudlińska,
2 wystąpienia przedstawicieli firm Merck oraz Perlan. Sympo- · sekretarz merytoryczny – dr Justyna Brzezicha,
zjum składało się z 2 sesji plenarnych oraz 4 sesji poświęconych · sekretarz administracyjny – Katarzyna Wilewska-Jajdyk,
wystąpieniom w formie komunikatów. Tematyka Konferencji · skarbnicy – mgr farm.Joanna Brzezińska,Katarzyna Wilewska-Jajdyk.
obejmowała swoim zakresem zagadnienia dotyczące żywności,
jej jakości oraz żywienia, dietoterapii, a także suplementów diety. Dzięki zaangażowaniu całego zespołu Katedry i Zakładu Broma-
tologii GUMed oraz wszystkich uczestników sympozjum można
Zgodnie z wieloletnią tradycją w II dniu Konferencji odbyło się uznać to wydarzenie naukowe za udane pomimo trwającego za-
zebranie zarówno kierowników, jak i samodzielnych pracowni- grożenia epidemiologicznego.
ków naukowo-dydaktycznych katedr i zakładów bromatologii
krajowych uniwersytetów medycznych. W czasie spotkania Ufamy, że sympozjum spełniło swoje zadanie oraz oczekiwania
przedyskutowano kwestię zrealizowanych w ubiegłym roku aka- wszystkich biorących w nim udział. Mamy nadzieję, że wszyscy
zainteresowani odnieśli wymierne korzyści naukowe oraz zacho-
wają w swojej pamięci wyłącznie pozytywne reminiscencje.

GAZETA GUMed listopad 2020

NOWI DOKTORZY 39

Nowi doktorzy LEK. EMILIA STEPNOWSKA

W DZIEDZINIE NAUK Starszy asystent, Oddział Kardiologiczny Szpitale Pomorskie
MEDYCZNYCH I NAUK w Gdyni spółka z o.o., praca pt. Czynniki prognostyczne
O ZDROWIU u pacjentów z tętniczym nadciśnieniem płucnym w dobie specja-
W DYSCYPLINIE NAUKI MEDYCZNE listycznego celowanego leczenia, promotor – prof. dr hab. Ewa
Katarzyna Lewicka.

LEK. JOANNA EWA WÓJCIK-TOMASZEWSKA

Starszy asystent, Wojewódzkie Centrum Onkologii w Gdań-
sku, praca pt. Epidemiologiczna analiza chorych na mnogie no-
wotwory tytoniozależne, promotor – prof. dr hab. Marzena
Maria Wełnicka-Jaśkiewicz.

Stopień naukowy doktora habilitowanego uzyskał W DYSCYPLINIE NAUKI MEDYCZNE
DR N. MED. MACIEJ BRZEZIŃSKI

Adiunkt, Katedra i Klinika Kardiochirurgii i Chirurgii Na- Stopień naukowy doktora uzyskali:
czyniowej GUMed, praca pt. Zamykanie uszka lewego przed- MGR KAMIL KRZYŻANOWSKI
sionka serca i opracowanie metody własnej.

Stopień naukowy doktora uzyskali: Asystent, Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej, praca pt.
Analiza efektywności pracy dwu i trzyosobowych podstawowych
LEK. JOANNA DAWICKA zespołów ratownictwa medycznego podczas prowadzenia za-
awansowanych zabiegów resuscytacyjnych u osób dorosłych, pro-
Były rezydent UCK, Katedra i Klinika Dermatologii, Wene- motor – prof. dr hab. Andrzej Basiński.
rologii i Alergologii GUMed, praca pt. Uczulenie na składniki
kosmetyków u pacjentów z alergicznym kontaktowym zapale- MGR URSZULA OSMÓLSKA
niem skóry, promotor – dr hab. Magdalena Trzeciak.
Pielęgniarka, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej U&O
ZDROWIE w Lęborku, praca pt. Ocena stanu zdrowia, czyn-
ników psychologicznych, społecznych i ekonomicznych u osób za-
kwalifikowanych do pielęgniarskiej opieki długoterminowej do-
mowej w wybranym powiecie miejsko-wiejskim, promotor – dr
hab. Anna Korzon-Burakowska.

W DYSCYPLINIE
NAUKI FARMACEUTYCZNE

Stopień naukowy doktora habilitowanego uzyskała

rys. Alina Boguszewicz MGR FARM. HELENA BARAŃSKA

Doktorantka, Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej
GUMed, praca pt. Wpływ warunków sporządzania i składu
mikrosfer lipidowych na ich penetrację do mieszków włosowych,
promotor – dr hab. Krzysztof Cal, prof. uczelni.

GAZETA GUMed listopad 2020

40 VARIA

Badania nad HCV nagrodzone

Nagrodą Nobla cy badawczej stały się punktem wyjścia do identyfikacji cho-
rych, poznania patomechanizmu podstępnej, o niepomyślnym
DR HAB. KATARZYNA SIKORSKA przebiegu mimo mało charakterystycznych objawów, choroby
Klinika Chorób Tropikalnych rozwijającej się u człowieka w wyniku zakażenia i dotykającej
i Pasożytniczych, Instytut Medycyny populacji ludzkiej na całym świecie oraz zainicjowały poszuki-
Morskiej i Tropikalnej wania skutecznych form leczenia przeciwwirusowego.

DR N. MED. PIOTR STALKE Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV-Hepatitis C Virus),
Klinika Chorób Zakaźnych o pojedynczej nici kwasu rybonukleinowego (RNA) i masie
9600 kb, należy do rodziny flawiwirusów. Jest zróżnicowany
Tegoroczny werdykt Komitetu Noblowskiego wkompono- genetycznie, gdyż prawdopodobnie ewoluował wspólnie
wał się w zmagania człowieka z pandemią zakaźnej choroby z ludźmi. Wyróżniamy 7 genotypów, z których najczęstsze są
COVID-19. Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medy- 1-6. Podatna na błędy replikacja wirusa prowadzi do różni-
cyny w 2020 r. przyznano bowiem za odkrycie innego czynni- cowania i powstawania odmiennych, choć blisko spokrewnio-
ka wirusowego, zakaźnego, wywołującego zapalenie wątroby nych jego wariantów tzw. quasispecies (pseudogatunki).
typu C. Laureaci Nagrody Nobla – Harvey J. Alter, Michael
Houghton i Charles M. Rice swoje badania prowadzili Wirus infekuje hepatocyt przez receptor dla LDL, a następ-
w latach 70. i 80. ubiegłego wieku. Jednak to wyniki ich pra- nie tworzy skomplikowaną, bogatą w lipidy błonową platfor-
mę replikacyjną. Powstająca poliproteina HCV jest cięta na
trzy białka strukturalne (rdzeń, E1 i E2) i siedem białek nie-
strukturalnych (p7, NS2, NS3, NS4A, NS4B, NS5A i NS5B).
Enzymy wirusa są celem dla nowoczesnych leków przeciwwi-
rusowych (DAA), które dzielimy na trzy grupy inhibitorów:
NS3/4A (proteaza), NS5A oraz NS5B (polimeraza).

W początkowej fazie ostrego zakażenia HCV dominuje wro-
dzona odpowiedź immunologiczna, a powstające przeciwciała

Harvey J. Alter prowadził badania nad zapaleniem wątroby związanym z transfuzją krwi; wykazał, że częstą przyczyną prze-
wlekłego zapalenia wątroby był nieznany wirus. Michael Houghton wyizolował genom nowego wirusa, który nazwano wiru-
sem zapalenia wątroby typu C. Charles M. Rice przedstawił ostateczne dowody wskazujące, że sam wirus zapalenia wątroby
typu C może powodować zapalenie wątroby | źródło grafiki – Press release: The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2020; https://

www.nobelprize.org/prizes/medicine/2020/press-release

GAZETA GUMed listopad 2020

VARIA 41

Wizualiacja wirusowego zapalenia wątroby typu C | źródło konsekwencją może być marskość
grafiki – https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hepatitis_C.jpg wątroby czy rak wątrobowokomórko-
wy. Zakażenie HCV może prowadzić
będące wyrazem odpowiedzi humoralnej wykrywa się w su- do rozwoju patologii pozawątrobowej
rowicy już pod koniec pierwszego miesiąca infekcji. Skutecz- przy niewielkim uszkodzeniu wątroby,
ność odporności humoralnej jest niweczona przez bezpośred- a do poważnych jej następstw należą
ni transfer wirusa z komórki do komórki, indukowanie przez m.in.: przewlekła niewydolność ne-
HCV przeciwciał interferujących, obecność hiperzmiennych rek, przewlekłe choroby skóry, stawów,
epitopów białka otoczki i ukrywanie epitopów wirusa cukrzyca, chłoniak indukowany zaka-
w cząsteczce lipowirusowej. Odpowiedź komórkowa, choć co żeniem HCV.
ciekawe jej brak w pierwszych 6 tygodniach w porównaniu
do innych chorób o etiologii wirusowej, jest najważniejszym Od odkrycia wirusa podejmowano
czynnikiem decydującym o wyniku ostrej fazy zakażenia. próby leczenia najpierw w 1991 r. in-
terferonem alfa, a od 1998 r. dodatko-
Według szacunków WHO około 2,8% populacji świata jest wo z rybawiryną. Skuteczność terapii
zakażonych HCV (0,3% -14,7%), a czynnie replikuje HCV nie przekraczała 30% w przypadku zakażenia genotypami
71 mln. Liczba zgonów z powodu następstw zakażenia HCV 1 i 4, dla genotypów 2, 3 wynosiła 66%. Kolejnym krokiem
szacowana była na 300 000 rocznie. Wirus przenosi się przez w terapii była pegylacja (metoda zmiany właściwości leków
zabiegi z naruszeniem ciągłości powłok, kontakty seksualne polipeptydowych, substancji biologicznie aktywnych) inter-
i wertykalnie (kontakt – matka – dziecko). Ostra infekcja feronu alfa (PEG-IFN) w 2001 r., a w 2011 r. dodanie do
jest na ogół bezobjawowa, wykrywana już 2 tygodnie po za- terapii boceprewiru lub telaprewiru (inhibitory NS3/4A).
każeniu poprzez oznaczenie w surowicy HCV RNA, Terapie oparte o interferon charakteryzowały się niezadowa-
a następnie przeciwciał. Po 24 tygodniach od początku cho- lającą skutecznością, nie mogły być również oferowane wielu
roby rozpoznaje się przewlekłe zapalenie wątroby, którego chorym ze względu na przeciwwskazania i wysokie ryzyko
wystąpienia poważnych działań ubocznych. W następnych
Wirus zapalenia wątroby typu C | źródło grafiki – commons. latach rejestrowano kolejne grupy leków: inhibitory NS5A
wikimedia.org (daklataswir, ledipaswir, elbaswir, welpataswir, pibrentaswir),
inhibitory NS5B (sofosbuwir, dazabuwir) oraz nowe inhibi-
tory NS3/4A (symeprewir, paratyprewir, grazoprewir, woksy-
laprewir). Era leczenia lekami doustnymi – DAA rozpoczęła
się na dobre w 2014 r. od 12 tygodniowej terapii daklataswir
z sofosbuwirem o skuteczności > 95%. Od tej pory schema-
ty były upraszczane, a leki coraz lepiej tolerowane. Obecnie
stosuje się dwie terapie pangenotypowe, czyli skuteczne
w zakażeniach wszystkimi genotypami HCV: sofosbuwir/
welpataswir i glekaprewir/pibrentaswir o skuteczności zbliża-
jącej się do 100%. Skuteczność wspomnianych terapii to nie
tylko wyleczenie zakażenia na wczesnym etapie, to także za-
hamowanie postępu choroby wątroby, gdy jest rozpoznawana
jako bardzo zaawansowana z zagrożeniem niewydolnością
wątroby i rozwojem raka wątrobowokomórkowego.

Wyzwaniem w terapii zakażonych HCV pozostają upo-
wszechnianie diagnostycznych badań przesiewowych oraz
uproszczenie schematów terapeutycznych, tak by uzyskać jak
najszerszy dostęp do leków dla jak liczniejszej grupy potrze-
bujących. Bariera ekonomiczna, pomimo istnienia progra-
mów dla krajów ubogich, wciąż stanowi jedną z głównych
przeszkód utrudniających eradykację wirusa HCV na świecie.
Kolejną przeszkodą na drodze eliminacji choroby jest brak
szczepionki, której opracowanie pozostaje wyzwaniem przy-
szłości, a jej zastosowanie umożliwiłoby kontrolę zakażenia
HCV w populacjach wysokiego ryzyka transmisji wirusa.

DR HAB. KATARZYNA SIKORSKA
DR N. MED. PIOTR STALKE

GAZETA GUMed listopad 2020

42 JUBILEUSZ 75-LECIA UCZELNI

Świętujemy trzecie ćwierćwiecze

Cz. 2 | Ile lat ma GUMed?

DR N. HUM. BARTŁOMIEJ SIEK Makarewicz w Gazecie AMG/GUMed w ramach cyklu Z Wil-
Zakład Historii i Filozofii na do Gdańska. Akademię Lekarską, rzecz jasna, współtworzyli
Nauk Medycznych przybysze i z innych stron przedwojennej Rzeczypospolitej,
jednak to właśnie środowisko wileńskie odcisnęło najwyraź-
Dla purysty odpowiedź na to pytanie jest prosta – jedenaście. niejsze piętno na charakterze nowej Uczelni. Przywołanie Wy-
Wszak instytucja o nazwie Gdański Uniwersytet Medyczny działu Lekarskiego USB jako poprzednika pozwala na przesu-
pojawiła się na akademickiej mapie Polski w roku 2009. Nie nięcie narodzin tradycji GUMed o dwadzieścia sześć lat – do
puryści jednak piszą historię, więc pamiętać trzeba, że nową roku 1919 (rocznica byłaby zatem 101.), kiedy to powołano
nazwę (i status w świecie naukowym) zyskała uczelnia dzia- w Wilnie do istnienia uniwersytet, który za sprawą swego pa-
łająca już od dziesięcioleci – Akademia Medyczna w Gdań- trona, króla Stefana Batorego, nawiązywał do tradycji utworzo-
sku (AMG), która z kolei przez kilka pierwszych lat swojego nej w ostatniej ćwierci wieku XVI akademii jezuickiej.
istnienia (1945-1950) nosiła nazwę Akademii Lekarskiej
w Gdańsku. Początek jest jasny i wymieniony oficjalnie w Sta- Gdańskie Atheneum Gedanense (dosł. „gdańska świątynia
tucie – 8 października 1945 r. – i od tego momentu liczymy Ateny”, jako patronki m.in. wiedzy) nie było typową uczelnią
świętowane w tym roku trzecie ćwierćwiecze. Tuż po wojnie wyższą. Nazywane Gdańskim Gimnazjum Akademickim, jak
uruchomiony został Wydział Lekarski (dlatego ALG), a for-
malne zatwierdzenie Wydziału Farmaceutycznego i uroczysta
immatrykulacja miały miejsce w maju 1947 r. W roku akade-
mickim 1947/1948 zaczęto organizować Oddział Stomato-
logiczny. W roku 1950 uczelnia oficjalnie stała się Akademią
Medyczną. Tegoroczna okrągła rocznica dotyczy trwania tej
samej wspólnoty uczelnianej w tym samym miejscu.

Przywołany już Statut zawiera także uwagę znacznie rozsze-
rzającą ramy chronologiczne historii i tradycji GUMed, przed-
stawia bowiem uczelnię jako instytucję nawiązującą do trady-
cji Atheneum Gedanense z Katedrą Anatomii i Medycyny oraz
Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.

Znaczenie Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Stefana Batore- Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie | źródło grafiki
go w Wilnie przede wszystkim kojarzone jest z faktem przybycia – Album Wileński J. K. Wilczińskiego, 1850 (domena publiczna)
do powojennego Gdańska sześciu profesorów tegoż Wydziału,
którzy współtworzyli Akademię Lekarską. Trzeba jednak pod-
kreślić, że nie o sześć osób tu chodzi, ale o dziesiątki Polaków
z Wilna, w tym lekarzy, studentów, techników, dzięki którym
idea stworzenia polskiej uczelni medycznej w Gdańsku sta-
ła się faktem. Ich sylwetki prezentuje od 2014 r. prof. Wiesław

GAZETA GUMed listopad 2020

JUBILEUSZ 75-LECIA UCZELNI 43

Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, tereny klinik aka- Rzut poziomy kościoła św. Trójcy i Gimnazjum Akademic-
demickich Wydziału Lekarskiego USB na Antokolu – brama kiego z zaznaczoną salą auditorium anatomicum, Barthel
wjazdowa | źródło zdjęcia – kurierwilenski.lt Ranisch, 1695 r. | źródło grafiki – gedanopedia.pl

i inne szkoły tego typu w Prusach Królewskich (Elbląg, Toruń) Johanna Adama Kulmusa pozwoliły umieścić Atheneum Geda-
przygotowywało swoich uczniów do studiów uniwersyteckich nense pośród instytucji współtworzących tradycje GUMed.
na tyle dobrze, że mogli oni rozpoczynać naukę na uczelniach
nie od pierwszego, a od wyższych lat. Gimnazjum otwarto Gdańskie Gimnazjum Akademickie wydłuża symbolicznie
w 1558 r. jako typową szkołę średnią; kilkanaście lat później zo- trwanie GUMed-u o kilka wieków, zamieniając 75-lecie w 462.
stała czasowo zamknięta z powodu wojny Gdańska z królem rocznicę. W historiografii funkcjonuje od 95 lat pojęcie „gdań-
Stefanem Batorym, a w 1580 r. ponownie otwarta już jako szko- skiej szkoły anatomicznej”, której początki to właśnie Atheneum
ła o charakterze półwyższym. Plany nauczania medycyny istnia- Gedanense, a dzieje powojenne to działalność profesorów
ły od samego początku istnienia Gimnazjum, natomiast dopiero GUMed. Profesor Michał Reicher, który kontynuował prace
objęcie Katedry Anatomii na początku XVII wieku przez wy- nad najważniejszym polskim podręcznikiem anatomii czło-
bitnego uczonego Joachima Oelhafa uczyniło z Gdańska jeden wieka (tzw. Bochenek-Reicher), pierwszy wykład z anatomii
z najważniejszych ośrodków badań anatomicznych na ziemiach przeprowadził w Akademii Lekarskiej Gdańsku 15 grudnia
polskich. Jedna z sal w budynku szkoły (były klasztor francisz- 1945 roku – 75 lat temu. To data nieprzypadkowa, bowiem 15
kański, obecnie siedziba Muzeum Narodowego w Gdańsku, grudnia 1939 r. władze litewskie zamknęły USB, a prof. Re-
przy ul. Toruńskiej) przeznaczona była na prowadzenie poka- icher wygłosił wówczas ostatni wykład w Wilnie.
zowych sekcji zwłok – auditorium anatomicum. I to właśnie do-
konania Oelhafa, a także jego następców: Lorenza Eichstadta i DR N. HUM. BARTŁOMIEJ SIEK

Atheneum Gedanense. Widok na kościół św. Trójcy i klasz- Ateneum Gedanense Novum. Styl różny, ale duch pozostał
tor franciszkanów, w którym mieściło się Gimnazjum Aka- i cel ten sam…*
demickie, Der Stadt Dantzigk..., 1687 r. | źródło zdjęcia –
* Z racji przywołanych powyżej zapisów ze Statutu Uczelni poza
gedanopedia.pl tematem rocznicowym pozostaje kwestia przedwojennej historii
budynków, które obecnie współtworzą GUMed.

GAZETA GUMed listopad 2020

44 JUBILEUSZ 75-LECIA UCZELNI

Nasza Uczelnia we wrześniu 1945
oraz 1946 roku w oczach docenta
Jacka Adamsa-Raya ze Sztokholmu

fragmenty publikacji z 1995 r.

PROF. DR HAB. JANUSZ LIMON
Członek rzeczywisty PAN,
członek czynny PAU, emerytowany
profesor, wieloletni kierownik
Katedry i Zakładu Biologii
i Genetyki Medycznej GUMed

Moje poszukiwania dokumentów dotyczących pierwszych Fot. 1. Sześć książek, które znaleziono w budynku Zakładów
lat istnienia naszej Uczelni naprowadziły mnie na ślad po- Teoretycznych. Według dr. Adamsa-Raya ocalały one spośród
mocy rządu szwedzkiego w organizowaniu podstaw Akade- dziesiątek tysięcy książek. Dzięki pomocy lek. P. Romanow-
mii Lekarskiej w Gdańsku. Sprawa ta jest w zasadzie znana skiego rozszyfrowano pięć tytułów oraz niektórych autorów:
w naszym środowisku akademickim, tym bardziej, że dr Jack a) Corning H.K.: Lehrbuch der entwicklungsgeschichte des
Adams-Ray, który reprezentował rząd szwedzki w pomocy Menschen. 2 Aufl. Munchen 1925 J.F. Bergman, b) Han-
dla naszej Uczelni, otrzymał w 1965 roku doktorat honoris dworterbuch der Naturwissenschaften. Bd. 9: Silikate bis
causa AMG (zainteresowanych życiorysem dr. Adamsa-Raya Transformatoren. 2 Aufl. Jena (1934?) Gustav Fischer, c)
odsyłam do wydawnictwa XLV Annales Academiae Medicae wydawca: Leipzig F.C.W. Vogel, d) fragment opisu: Anato-
Gedanensis, 1990). mie des Menschen. Springer, e) fragment opisu: Broesike
G.: Repetitorium Anatomicum, f) wydawca: H. Kornfeld, g)
(…) równocześnie Archiwum Uczelni, jak i Państwowe Ar- fragment książki względnie czasopisma.
chiwum w Gdańsku dysponują niewielką liczbą dokumen-
tów związanych z pierwszymi latami istnienia naszej Aka- skiej w Gdańsku. Powróćmy zatem do 1945 roku, kiedy to dr Jack
demii. Dlatego też, kiedy zapoznałem się z treścią artykułu Adams-Ray 12 września przyleciał samolotem ze Sztokholmu
dr. Adamsa-Raya opisującego swoje wrażenia z pobytu do Warszawy, aby następnie samochodem udać się do Gdańska.
w Gdańsku we wrześniu 1945 i 1946 roku oraz po otrzymaniu
wykonanych przez Niego unikatowych fotografii Uczelni oraz Polski minister zdrowia w Warszawie dał mi wytyczne odnośnie
ludzi tworzących jej podstawy, postanowiłem przedstawić jego mojej podróży do Gdańska „w drogę musi Pan wyjechać wczesnym
tłumaczenie czytelnikom Gazety AMG. Należy podkreślić, że
pomoc szwedzka dla Akademii nastąpiła według dr. Adamsa-
-Raya na 6 miesięcy przed pomocą UNRRA.

Artykuł dr. Adamsa-Raya ukazał się w gazecie lekarskiej Medi-
cinska Foreningens Tidskrift nr 12, s. 290-293, pod tytułem Rok
odbudowy medycyny w Polsce – kilka migawek z Akademii Lekar-

GAZETA GUMed listopad 2020

JUBILEUSZ 75-LECIA UCZELNI 45

rankiem, ponieważ u celu musi Pan być
przed zapadnięciem zmroku. Potem
drogi nie są bezpieczne. Nie będzie Pan
miał żadnych możliwości korzystania
z telefonu ani telegrafu, ażeby skon-
taktować się z nami albo z placówką
szwedzką. Podróż po Polsce w naszych
czasach równa się podróży w średnio-
wieczu. Życzę Panu szczęścia”.

Dyskutowaliśmy o jednym z najbar-

dziej palących problemów w znisz-

czonej wojną Polsce − o nauczaniu

medycznym. Kraj stracił 50% lekarzy,

uniwersytety były zamknięte w czasie

wojny, biblioteki zostały rozproszone,

zbombardowane i zdewastowane zosta-

ły także polskie drukarnie. Szwecja mia- Fot. 2. Budynek byłego krematorium Zakładu Anatomii. Według dr. Adamsa-Raya

ła pomóc w odbudowie Wydziału Lekar- znajdowała się tam pod koniec wojny fabryka mydła ze zwłok ludzkich. Rozma-

skiego w mieście Gdańsku, albowiem wiałem z wieloma osobami pamiętającymi pierwsze miesiące po wyzwoleniu

tak nazywało się znane nam miasto Gdańska − wszyscy poddają wątpliwość istnienia takiej fabryki. Dużą rolę w roz-

Danzig w dawnych polskich czasach. przestrzenianiu się tej informacji odegrała książka Z. Nałkowskiej Medaliony. Nie-

wątpliwie sprawa wymaga rzetelnej, pozbawionej uprzedzeń analizy historycznej

Wczesnym rankiem wyruszyliśmy

w drogę − rektor nowego wydziału,

profesor higieny Edward Grzegorzew-

ski, jego rodzina i ja, aby samochodem przejechać 400 km dzie- cia po remoncie. Równocześnie zauważyliśmy za płotem żałob-

lące nas od Gdańska. Przejeżdżaliśmy obok wraków czołgów, ników i dwóch szpitalnych parobków, którzy zakopywali ofiary

grobów żołnierzy, przez most pontonowy koło Torunia (gdzie epidemii z poprzedniej nocy [miejsce nieustalone; przyp. J. L.].

dawno temu Kopernik był nauczycielem akademickim [błąd Au-

tora − Kopernik urodził się w tym mieście; przyp. J. L.], gdzie Profesorowie zebrali się na konferencję. Wygląd ich nie był spe-

król Karol XII stracił swojego pieska Pompę), poprzez zbombar- cjalnie imponujący: większość z nich pracowała w ciągu ostat-

dowane miasta i wsie. Odetchnęliśmy z ulgą, gdy o zmroku wje- nich pięciu lat jako asystenci w laboratoriach lub fizycznie, albo

chaliśmy na teren szpitala, gdzie mieściły się kliniki Akademii. ukrywali się w podziemiu. Wszyscy stracili swoje mienie. Nigdy

nie zapomnę ich zachwytu na myśl, że wkrótce zaczną znowu

Pierwsi polscy lekarze przybyli tutaj w maju, gdy miasto pali- wykładać i prowadzić prace naukowo-badawcze.

ło się jeszcze i nie można było pomóc 2000 rannym. Brakowało

wody, elektryczności i środków transportu. Zmarłych grzebano Natychmiast zaczęto pisać listę potrzeb, ja natomiast udałem się

w dużym dole pośrodku szpitalnego podwórza [nie udało mi do pomieszczeń Zakładów Teoretycznych. Wybite okna i splądro-

się ustalić tego miejsca; przyp. J. L.]. Bomby i granaty wybiły wane laboratoria (Niemcy prowadzili tutaj zajęcia medyczne).

30.000 m2 okien [zniszczenie oszklenia budynków szpital- Cała biblioteka składała się z 6 książek! (Fot. l). Jedyne, czego nie

nych było spowodowane bezmyślnym wysadzeniem w po- brakowało, to były trupy. Z odrąbanymi głowami! (…)

wietrze znajdującego się w pobliżu składowiska min – ok.

1000 m2; przyp. J. L.], ale o dziwo, przetrwała kotłownia, tak Muchy brzęczały wesoło i wlatywały przez małe okno w łazien-

że można było trochę się ogrzać. ce i siadały na zakrwawionych po wybuchu granatu resztkach

lampy na suficie (Fot. 3). DDT pomogło zabić muchy, ale za to

Teraz, we wrześniu udało się uprzątnąć wystarczająco dużo, ciągła strzelanina przeszkadzała w spaniu. Co najmniej raz na

żeby dać możliwości prowadzenia najbardziej niezbędnej pół godziny trzaskały w mroku salwy karabinów i armatek.

opieki lekarskiej: było 500 chorych na tyfus i 400 pacjen-

tów z tyfusem plamistym leżało w barakach i na oddziale me- W programie pobytu było zwiedzanie ruin miasta. Może foto-

dycznym. Mieli tylko jedną zmianę pościeli. Kiedy był dzień grafie, które zrobiłem, będą w stanie przybliżyć to przerażające

prania − leżeli bez... spustoszenie. Pełen symbolu był fakt, że klasztor franciszkański

ocalał. Tutaj prowadzono już w XVI wieku nauczanie medy-

Pierwszego ranka stanęliśmy na wzgórzu nad Akademią [na cyny w Gymnasium Academicum cum cathedra medicinae, które

tyłach Kliniki Laryngologicznej, na wysokości Instytutu Pe- trwało aż do 1812 roku, kiedy to Prusacy opanowali miasto. Od

diatrii; przyp. J. L.] i rzuciliśmy okiem na budynki kliniczne. tego polskiego ośrodka wiedzy wzięto nazwę dla nowego wy-

Pomimo wszystkich uszkodzeń, wydawały się być zdatne do uży- działu – Akademia Lekarska.

GAZETA GUMed listopad 2020

46 JUBILEUSZ 75-LECIA UCZELNI

wał kartek na chleb (!) − i już
nie było epidemii. Strzelaninę
słyszałem tylko podczas jednej
nocy. (…)

Fot. 3. Zdewastowana sala chorych znajdująca się przypusz- Również w kolegium był zu-
czalnie na terenie byłego Instytutu Chorób Wewnętrznych pełnie inny nastrój. Była to
grupa uśmiechniętych profeso-
(…) rów, którzy zebrali się na
uroczystość w siedzibie rektora
Z godną chwały szybkością zaczęła pracować szwedzka pomoc (Fot. 4). Wdzięczność za po-
dla Polski (Svenska Polenhjalpen) z przygotowywaniem trans- moc szwedzką była bez granic.
portów. Tutaj chciałbym szczególnie wyróżnić energicznego in- To nie była czysto materialna
tendenta Sundelina. Stosunkowo szybko wysłano w drogę − 800 pomoc, za którą byli wdzięcz-
łóżek, instrumenty operacyjne (dla oddziałów: chirurgii ogólnej, ni. Po 6 latach zgrozy i od-
okulistyki, laryngologii, położnictwa i ginekologii), aparat rent- osobnienia, osobisty kontakt,
genowski [pierwszy aparat rentgenowski został przypuszczal- który miałem od wiosny, oznaczał bardzo dużo. Instytut Karo-
nie zmontowany przez jednego z profesorów naszej Uczelni, lińska zaprosił w maju 11 lekarzy z Gdańska na krótką wizytę
z części 5 rozbitych różnych aparatów – według innego ar- w Sztokholmie i ta uprzejmość zrobiła bardzo głębokie wraże-
tykułu dr. Adamsa-Raya; przyp. J. L.], lekarstwa, wyposażenie nie i pożytek (…). Poczuli się znowu członkami dużej rodziny
kuchenne, przybory biurowe (papieru i przyborów do pisania nie medycznego świata nauki i mieli nadzieję na odnalezienie kon-
można było dostać w Polsce za pieniądze) i również wyposażenie taktów z naszym sztokholmskim wydziałem.
dla Zakładów Teoretycznych (anatomii, histologii, chemii i fizjo-
logii). Pierwsza pomoc dla biblioteki składała się z 300 książek Studenci zbudowali nam na powitanie łuk triumfalny, na
medycznych zebranych od lekarzy stażystów ze szpitala Serafinner którym powiewały polskie i szwedzkie flagi. Z dumą pokazali
[Szpital ten już nie istnieje; przyp. J. L.], jak również z prac dok- nam odnowione budynki szpitala psychiatrycznego oddalonego
torskich ostatniego dziesięciolecia z biblioteki Instytutu Karolińska. o 6 km od Akademii [szpital Srebrzysko, gdzie obecnie
znajduje się II Klinika Chorób Psychicznych GUMedu;
Już 2 listopada otwarto wydziały, przy czym szwedzki Konsul przyp. J. L.]. Kiedy wybuchła wojna Niemcy zlikwidowali
stał się podmiotem olbrzymich owacji. Pierwszych 200 studentów chorych i zamienili szpital na wojskowy. Podczas wyzwolenia
miało zapewnione w szpitalu mieszkanie i jedzenie przez pierw- miasta Szpital został zupełnie splądrowany i w takim stanie
sze miesiące nauki. zajęli się nim studenci. Odnowiono to, co można było i założono
ogród warzywniczy dla potrzeb zimowych. Zbiory ziemniaków
*** były bardzo dobre i 8000 krzaków pomidorowych także bardzo
dobrze obrodziło. Ale, ale, ale... jesienią miało zamieszkać tutaj
Wrzesień 1946 roku. We wrześniu tego roku odwiedziłem Gdańsk 600 studentów, z których większość była bezdomna i bez rodziny.
ponownie. Z trudnością poznałem budynki tej instytucji: wszę- Wielu z nich było w partyzantce w czasie wojny. Dotację 1.5
dzie widoczne naprawy, czysto i ładnie. Chęć pracy była wręcz miliona złotych zużyto na najbardziej potrzebne naprawy
imponująca. Oprócz czasochłonnych wykładów − było za mało [w innych dokumentach znalazłem informację, że w okresie
docentów i asystentów − zajmowano się również badaniami od 15.07.1945 r. do 31.12.1946 r. Uczelnia wydała 150 mi-
naukowymi. Cały numer polskiego czasopisma medycznego był lionów zł; przyp. J. L.].
w druku [Polski Tygodnik Lekarski 1946, R. 1; przyp. J.L.] –
obejmował wyłącznie prace z Akademii Lekarskiej w Gdańsku. To, co teraz było potrzebne, to łóżka, materace, koce, stoły, krzesła
itp. rzeczy, których nie można było dostać w Polsce. Widziałem
Kliniki nie były już przepełnione. W lutym ludność była zmuszo- przygotowane pokoje − według naszych stosunków bardzo mi-
na do szczepień − ten kto nie miał dowodu szczepienia, nie dosta- zerne, cienkie koce − i pomyślałem o zimie. Polska ma naturalnie
węgiel, ale przydziały do domu studenckiego były bardzo małe
– węgiel w większej części idzie na export − za to dostaje się wa-
lutę zachodnią. 32% studentów miało gruźlicę, większość jednak
o łagodnym przebiegu.

Oceniając prace egzaminacyjne okazało się, że studenci pracowa-
li nie tylko w organizowaniu domu studenckiego, ale również
z niezwykłą energią radzili sobie ze studiami (Fot. 5).Była też
duża kolejka oczekujących na przyjęcie na studia. Na 150 no-
wych miejsc (w tym roku) było 1000 starających się. Kolegium

GAZETA GUMed listopad 2020

JUBILEUSZ 75-LECIA UCZELNI 47

Pozwólcie nam nawiązać nowe
więzi między Instytutem Karoliń-
ska a nową Akademią Lekarską!

Pragnę gorąco podziękować

mojej siostrze Julittcie Hassel-

berg za odnalezienie i przetłu-

maczenie z języka szwedzkiego

powyższego artykułu i studentce

UG, Agnieszce Sienkiewicz za

ostateczny „szlif ” tłumaczenia.

Dziękuję także lek. Jarosławie

Krajce-Lauer oraz jej mężowi

za przywiezienie ze Sztokholmu

fotografii wykonanych przez dr.

Fot. 4. Grupa pracowników Akademii Lekarskiej w Gdańsku we wrześniu 1946 roku. Adamsa-Raya. Zdjęcia otrzyma-

Osoby stojące od lewej strony: prof. S. Hiller, dr L. Wasilewski, prof. W. Mozołowski, łem od dzieci doktora − Kersti

prof. S. Wszelaki, prof. T. Bilikiewicz, nieznana osoba, dr S. Michalak, M. Kamińska, prof. i Billa, którym także składam

K. Rowiński. Osoby siedzące od lewej strony: osoba nieznana, prof. W. Czarnocki, żona gorące podziękowania. Bezcenna

dr. Adamsa Raya, prof. M. Reicher, J. Romanowska (?) była pomoc doc.W. Kubika i prof.

M. Żydowo w identyfikacji osób

znajdujących się na fotografiach.

było właśnie zajęte poprawianiem prac egzaminacyjnych

i w ciągu ostatniej nocy pracowano do 5 nad ranem. Liczą się PROF. DR HAB. JANUSZ LIMON

nie tylko świadectwa, za udział w partyzantce, byli więźniowie

obozów koncentracyjnych itp. dostawali dodatkowe punkty!

Wybrane fragmenty są przedrukiem tekstów pt.

Byłem na skromnym obiedzie w Stowarzyszeniu Lekarskim W Zakładach Teoretycznych Akademii Lekar-

w Gdańsku. Obiad składał się z mięsa, makaronu i piwa, ale skiej w Gdańsku ocalało tylko 6 książek z Gazety

jakie było to przyjęcie! Według mojej damy stołu było bajecznie. AMG 1995 nr 2, s. 22-24 oraz nr 3, s. 8-9.

Śpiewano polskie pieśni – studenckie i partyzanckie, i naszą

studencką pieśń, tańczono krakowiaka i mambo, były wspaniale

mowy o Szwecji i z prawdzi-

wym przekonaniem mogłem po-

świadczyć mój podziw dla nie-

słychanej energii i entuzjazmu,

z jakim Polacy zaczęli budować

z ruin nową Polskę.

Obiecałem przekazać ich po- Fot. 5. Grupa studentów I roku Wydziału Lekarskiego naszej Uczelni we wrześniu 1946
zdrowienia dla Stowarzyszenia roku. Osoby od lewej strony: R. Semler, C. Zebryk (od tyłu), K. Pawlak, M. Żydowo,
Lekarzy w Sztokholmie, jak L. Wereżanka, J. Borysławski, A. Witkowski
również życzenia nawiązania
kontaktów między tymi dwoma
związkami. Kiedy było się tutaj
samemu i widziało na własne
oczy ślady po 5 latach terroru
oraz poniżania, rozumie się
rzeczywiście potrzebę nawiąza-
nia takiego kontaktu. Akademia
Lekarska ma wspaniały zespół
lekarzy i ich adepci wydają się
mi ich warci. Sympatyczni i lo-
jalni z płonącym entuzjazmem
dla nauki i swojego kraju...

GAZETA GUMed listopad 2020

48 JUBILEUSZ 75-LECIA UCZELNI

Krótkie wspomnienie o Sierpniu '80

PROF. DR HAB. nadzieję, że czytelnicy uwierzą mi na słowo, kiedy przyto-
BOLESŁAW RUTKOWSKI czę z pamięci ich główne tezy. Były tam ogólne postulaty
Emerytowany kierownik Katedry popierające żądania Międzyzakładowego Komitetu Straj-
i Kliniki Nefrologii, Transplantologii kowego odnośnie szeroko pojętej wolności i demokratyza-
i Chorób Wewnętrznych cji państwa. Oprócz tego były żądania reformy szkolnic-
twa wyższego oraz ochrony zdrowia. Na końcu nie mogło
W tym roku obchodziliśmy czterdziestą rocznicę podpisania zabraknąć postulatów płacowych dotyczących wszystkich
porozumień sierpniowych stanowiących początek końca PRL grup zawodowych. Po zredagowaniu tego dokumentu
i kompletną zmianę rzeczywistości, w której żyjemy. Jedno- przedstawiliśmy go do akceptacji pracowników wszelkimi
cześnie jesteśmy w trakcie obchodów 75-lecia naszej szanow- dostępnymi drogami. Każdy z nas biegał po poszcze-
nej Alma Mater. Jest to zatem dobry czas na wspomnienia, gólnych jednostkach, zbierał ludzi i dyskutował z nimi
które mają związek z tymi rocznicami. Warto przypomnieć tezy przedstawione w omawianym dokumencie. W końcu
o wydarzeniu sprzed ponad czterdziestu laty, wpisującym się ostateczna wersja została jednogłośnie przyjęta przez sa-
zarówno w historię Sierpnia '80, jak też naszej Uczelni. mozwańczy Komitet Strajkowy.

Zacząć należy od tego, iż wówczas istniał jeden Związek Za- Na tym jednak nie koniec tej opowieści, bowiem 14 sierpnia
wodowy Pracowników Służby Zdrowia. W 1980 r. funkcję 1980 r. w dwuosobowej delegacji udaliśmy się z dr. Bautemba-
prezesa związku w Zarządzie uczelnianym pełnił ówczesny chem do Stoczni Gdańskiej. Przed bramą zostaliśmy zatrzy-
docent Henryk Foks z Wydziału Farmaceutycznego, sekre- mani i wylegitymowani przez pełniących wartę stoczniowców.
tarzem była Lucyna Przymus. W Zarządzie byli również dr Początkowo przyglądano nam się dosyć podejrzliwie, ponie-
Sławomir Bautembach, pełniący wówczas funkcję przewod- waż istniała obawa przeniknięcia do Stoczni prowokatorów
niczącego Komisji Mieszkaniowej, a także niżej podpisany lub ludzi powiązanych ze Służbą Bezpieczeństwa. Po wysłu-
jako przewodniczący Komisji Pracy i Płacy. Nazwiska pozo- chaniu z czym przychodzimy i kogo reprezentujemy zapro-
stałych członków Zarządu zatarły się w pamięci. wadzono nas do sali BHP. Była tam spora grupa dyskutują-
cych osób, wśród których rozpoznaliśmy m.in. Lecha Wałęsę,
Nasłuchując wezwań dopływających ze Stoczni do powoły- Bogdana Lisa i Bogdana Borusewicza. Przedstawiliśmy się
wania komisji strajkowych, w której zawiązał się już wówczas jako reprezentanci Akademii Medycznej, złożyliśmy wyrazy
Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, postanowiliśmy działać. poparcia i przekazaliśmy nasze postulaty. Po chwili ciszy na
Podjęliśmy na zebraniu Zarządu uchwałę o przekształceniu sali nastąpił wybuch entuzjazmu, ponieważ okazało się, że je-
się w Komitet Strajkowy Akademii Medycznej. Powiadomili- steśmy pierwszymi przedstawicielami środowiska akademic-
śmy o tym fakcie ówczesne władze Uczelni oraz pracowników. kiego, którzy formalnie poparli działalność Międzyzakłado-
Jednocześnie przystąpiliśmy do zebrania postulatów strajko- wego Komitetu Strajkowego. Dopiero dwa dni później swój
wych ze wszystkich jednostek AMG i Szpitali Klinicznych. akces i poparcie zgłosili przedstawiciele Politechniki Gdań-
Nie było to łatwe zadanie, bo nie istniały jeszcze telefony ko- skiej. Warto to w moim przekonaniu zapisać w pamięci naszej
mórkowe, SMS-y czy też poczta elektroniczna. Ale był entu- społeczności. A potem była pierwsza odsłona Solidarności,
zjazm, istniały telefony stacjonarne, faksy i powielacze. potem stan wojenny, a następnie druga odsłona Solidarności.
Ale to już jest temat na osobne opowieści.
W ciągu kilku dni zebraliśmy szereg postulatów, które na-
stępnie zredagowaliśmy w dwunastu zbiorczych punktach.
Niestety nie dysponuję kopią tego dokumentu, ale mam

GAZETA GUMed listopad 2020

NEKROLOGI 49

Z GŁĘBOKIM ŻALEM ZAWIADAMIAMY, ŻE

20 października 2020 r. zmarł polisiloksanowy, prze-
znaczonej zwłaszcza
PROF. DR HAB. N. MED. dla pracowników
przemysłu morskiego
HENRYK SZARMACH i przetwórstwa rybne-
go. Wyniki licznych
Wybitny polski dermatolog i wenerolog, w latach 1982-1994 badań prof. Szarma-
kierownik Kliniki Dermatologicznej naszej Uczelni, następ- cha opublikowano
nie kierownik Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii w czasopismach oraz
i Alergologii AMG. Zasłużony nauczyciel akademicki, wie- doniesieniach krajo-
loletni przewodniczący Oddziału Morskiego Polskiego To- wych i zagranicznych
warzystwa Dermatologicznego. (około 200 pozycji).
Profesor był autorem
Profesor Henryk Szarmach urodził się 25 lipca 1924 r. ośmiu rozdziałów
w Chwarznie; absolwent Akademii Medycznej w Gdańsku do podręczników
z 1952 r. Prof. Szarmach po raz pierwszy w Polsce wprowadził oraz współautorem
badania nad diagnostyką wyprysku kontaktowego i najczęst- skryptu dla studen-
szymi alergenami przy użyciu testów płatkowych. Był człon- tów Leczenie zewnętrzne chorób skóry (1983 r.), a także pro-
kiem założycielem Europejskiej Grupy Badającej Wyprysk motorem dwudziestu doktoratów (w Gdańsku i Białymstoku)
Kontaktowy z siedzibą w Erfurcie. Dalsze badania z tego za- i opiekunem pięciu habilitacji.
kresu dotyczyły wyprysku doświadczalnego i zawodowego, ze
szczególnym uwzględnieniem chorób alergicznych w rolnic- Członek honorowy Niemieckiego Towarzystwa Dermatolo-
twie i przemyśle stoczniowym. Podjął prace nad dokumentacją gicznego oraz Towarzystwa Badań Naukowych Sigma Xi (od
alergologiczną oraz standardowymi i uzupełniającymi zesta- 2007 r.). Jako poseł na Sejm IX kadencji (1985-1989) pełnił
wami alergenów kontaktowych, które zostały zaakceptowane funkcję członka Komisji Nauki i Postępu Technicznego,
do powszechnego stosowania (II Konferencja Naukowa Sek- a w X kadencji (1989-1991) przewodniczył Sejmowej Ko-
cji Alergologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologiczne- misji Zdrowia. W latach 1988-1991 uczestniczył w pracach
go Białowieża, 1970 r.). Wspólnie z prof. Romańskim dokonał Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej ds. Stopni i Tytułów
badań porównawczych nad rolą alergenów wziewnych w ato- Naukowych, Komisji Leków przy Ministrze Zdrowia oraz
powym zapaleniu skóry, natomiast razem z lekarzami chorób Zespołu Krajowego ds. Monitorowania Niepożądanych Ob-
wewnętrznych zajmował się zaburzeniami wchłaniania w jeli- jawów Polekowych.
cie cienkim oraz zaburzeniami czynności wątroby w przebie-
gu chorób alergicznych, trądziku różowatego oraz innych der- Odznaczony Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu
matoz. Wspólnie z Zakładem Farmacji Stosowanej Akademii Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Par-
Medycznej w Gdańsku w Klinice Dermatologii opracowano tyzanckim, Medalem Zwycięstwa i Wolności, Medalem za
recepturę działającej ochronnie maści, zawierającej olej etoksy- Zasługi dla Polskiej Dermatologii (1995 r.), dwukrotnie uho-
norowany Medalem Edukacji Narodowej, laureat honorowego
tytułu Weterana walk o wolność i niepodległość Ojczyzny.

21 września 2020 r. zmarła Zjazd PTD; Gdańsk 1992 r.
GAZETA GUMed
MGR FARM. GRAŻYNA
NIKEL (Z D. DELĄG)

Absolwentka Wydziału Farmaceutycznego z 1972 r.,
zatrudniona w Zakładzie Toksykologii Środowiska
Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w la-
tach 1973-2006.

listopad 2020

50 Z WILNA DO GDAŃSKA

Z WILNA Jan Makarewicz

DO GDAŃSKA

NR 40 (1902-1963)

Jan Makarewicz Jan Makarewicz urodził się cześnie jako wolontariusz w wileńskich szpitalach i w Zakładzie
4 lutego 1902 r. w Rulewi- Anatomii Patologicznej USB (od 1.12.1934 r. do 31.05.1935 r.).
czach w powiecie lidzkim. W kwietniu 1936 r. objął stanowisko zastępcy lekarza powia-
Miał dwie starsze siostry – towego w Wilnie, w Starostwie Wileńsko-Trockim. Trudne
Marię i Walerię. Ojciec Jan warunki materialne skłoniły go do opuszczenia Wilna
Makarewicz i matka Anna i z dniem 4 stycznia 1937 r. objął stanowisko lekarza powiato-
z Kozakowskich należeli wego w starostwie miasta Postawy w województwie wileńskim
do zubożałej szlachty za- (ok. 120 km na północny wschód od Wilna, dziś na terenie Bia-
grodowej, herbu Lis. Byli łorusi). Tam pracował w miejscowym szpitalu jako ordynator od-
gospodarzami w majątku działu chorób wewnętrznych i prowadził praktykę prywatną, tak-
Pietraszuńce, powiat Lida, że w czasie okupacji, najpierw sowieckiej, a następnie niemieckiej.
nad rzeką Dzitwą. W 1943 r., obawiając się ponownego wejścia Armii Czerwonej,
wysłał rodzinę do Wilna. Sam nie otrzymał zgody władz nie-
Pierwsze nauki pobierał mieckich na opuszczenie Postaw. Dołączył do rodziny dopiero
w szkole wiejskiej, następnie uczęszczał do państwowego w sierpniu 1944 r., po ustaniu walk Armii Krajowej o Wilno.
humanistycznego gimnazjum koedukacyjnego im. Hetmana
Karola Chodkiewicza w Lidzie, które ukończył, uzyskując W Wilnie przez rok (od sierpnia 1944 r. do września 1945 r.)
świadectwo maturalne 15 czerwca 1924 r. W tym samym roku był zatrudniony jako zastępca dyrektora 250-łóżkowego Szpita-
rozpoczął studia na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wil- la Zakaźnego i ordynator oddziału. We wrześniu 1945 r., kolejo-
nie, początkowo na Wydziale Prawa, a po roku zmienił decy- wym transportem ewakuacyjnym, którego docelowym przezna-
zję i przeniósł się na Wydział Lekarski tegoż Uniwersytetu. czeniem był Gdańsk repatriował się w powojenne granice Polski.
Studia lekarskie rozpoczął w roku akademickim 1925/1926. Podróż w bydlęcym wagonie trwała nieco ponad dwa tygodnie;
Absolutorium uzyskał w 1931 r. i w tym samym roku zawarł po przyjeździe kolejny tydzień mieszkał jeszcze z rodziną w tym
związek małżeński z Katarzyną Witukiewicz. Ślub odbył się samym wagonie kolejowym na stacji Gdańsk-Południe.
w uniwersyteckim kościele św. Jana w Wilnie 23 czerwca 1931 r.
Dyplom lekarza uzyskał 16 maja 1933 r. Już 9 października 1945 r. objął stanowisko kierownika Oddziału
Profilaktyki w Wydziale Zdrowia Zarządu Miejskiego w Gdań-
Po odbyciu staży i otrzymaniu prawa praktyki, do 1936 r. pra- sku, a jednocześnie od 1 czerwca 1946 r. stanowisko asystenta na
cował w Miejskim Pogotowiu Ratunkowym w Wilnie i jedno- oddziale chorób wewnętrznych Miejskiego Szpitala Powszech-

Zajęcia z osteologii w Katedrze Anatomii Opisowej USB, rok akademicki 1925-1926 październik 2020
GAZETA GUMed