สติ

สติ

1

2

พระพทุ ธเจา้ ทรงเปรยี บเทยี บสตเิ ป็นเหมอื นกบั รอย
เทา้ ชา้ ง รอยเทา้ ชา้ งจะใหญ่กว่ารอยเทา้ ของสตั วอ์ ่นื ๆ
ทงั้ หมด สามารถครอบรอยเทา้ ของสตั วท์ ง้ั หลายไดฉ้ นั ใด สติ
กเ็ ป็นธรรมท่ยี ง่ิ ใหญ่กวา่ ธรรมทง้ั หลาย เพราะว่าเป็นธรรมท่ี
จะทาใหธ้ รรมอยา่ งอ่นื เกดิ ขนึ้ มาได้

ถา้ ไมม่ สี ตแิ ลว้ ธรรมอยา่ งอ่นื เชน่ ทานกด็ ี ศลี กด็ ี สมาธิ
ก็ดี ปัญญากด็ ี วมิ ตุ ตกิ ารหลดุ พน้ หรอื นิโรธความดบั ทกุ ข์ ก็
จะไม่ปรากฏขนึ้ มาเพราะไมม่ ีสตซิ ง่ึ เป็นผนู้ าใหธ้ รรมเหล่านี้
เกิดขนึ้ มา พระพทุ ธเจา้ จงึ ไดท้ รงแสดงไวว้ า่ สตเิ ป็นสงิ่ สาคญั
อยา่ งยงิ่ จาเป็นทกุ กรณี ตอ้ งมีสตทิ กุ กรณีท่มี กี ารเคล่อื นไหว
ทาง กาย วาจา ใจ ตอ้ งมีสติเป็นผคู้ อยดแู ลการเคล่ือนไหว
ของกาย วาจา ใจ

ถา้ ไมม่ สี ตแิ ลว้ การเคล่อื นไหวทางกาย วาจา ใจ จะทา
ใหเ้ กดิ โทษกบั กาย วาจา ใจได้ แตถ่ า้ มีสติคอยดแู ลการ
เคลอื่ นไหวแลว้ การเคลื่อนไหวยอ่ มเป็นไปไดด้ ว้ ยดี

(พระอาจารย์สชุ าติ อภชิ าโต)

3

4

สตเิ ปรียบเหมอื นดวงตา
ปัญญาเปรียบเหมอื นด่งั แสงสวา่ ง
พระธรรม ดจุ ตะเกียง ชนี้ าทาง
ใจว่างวา่ ง วางลงไวเ้ พ่อื ใสบ่ ญุ

หลวงป่ มู น่ั

5

6

"สติ เปรยี บหางเสือเรอื ชวี ติ "

" .. "ความมสี ตริ ะลกึ ได"้ ในเหตใุ นผลในเรื่องทงั้ ปวงท่เี กดิ ขนึ้ ทป่ี ระสบ
พบผ่านและทท่ี าทพ่ี ดู ดว้ ยตวั เอง ทง้ั ในอดีต ปัจจบุ นั และอนาคต ย่อม
เป็นเหตใุ หร้ อบคอบ ใครค่ รวญกอ่ น ทจี่ ะพดู จะฟัง จะทาการทงั้ ปวง
เพราะสตคิ วามระลกึ ไดย้ ่อมจกั ทาใหร้ ะลกึ ไดว้ า่ "การพดู การทาสง่ิ ใด
เป็นคณุ หรือเป็นโทษอย่างไร" ไมว่ ่าจะเป็นการพดู การทาของตนเอง
หรอื การพดู การทาของผอู้ ่ืนใด ท่ีตนประสบพบผ่านกต็ าม
ความมีสติระลกึ ได้ "จะทาใหเ้ วน้ การพดู การทาสง่ิ ท่ีเป็นโทษ จะพดู จะ
ทาแตส่ ่งิ ที่เป็นคณุ " เป็นการไม่ทาใหค้ วามไมด่ เี กิดซา้ รอย เป็นการทาให้
ความดีเกดิ เนอื ง ๆ ...
"เปรียบเป็นไดท้ งั้ หางเสอื เรือคอยบงั คบั เรอื ชวี ติ ใหส้ วสั ด"ี และเป็นไดท้ ง้ั
ครูอบรมส่งั สอนใหร้ ูจ้ กั ผดิ ชอบช่วั ดี "รูจ้ กั พาลรูจ้ กั บณั ฑิต คือรูจ้ กั คนช่วั
คนดี" .. "

สมเดจ็ พระญาณสงั วร สมเดจ็ พระสงั ฆราช พระองคท์ ี่ ๑๙

7

8

ท่าน (สมเด็จพระพทุ ธโฆษาจารย)์ เปรยี บเทียบไว้ เหมือนกบั
วา่ เราเอาลกู ววั ป่าตวั หน่ึงเอามาฝึก ววั จะหนีไปอยเู่ ร่อื ย เราก็
เอาเชือกผกู ววั ป่านน้ั ไวก้ บั หลกั ถงึ แมว้ วั จะดิน้ รนวง่ิ หนีไป
ทางไหน กไ็ ดแ้ ค่อยใู่ นรศั มขี องหลกั วนอยใู่ กล้ ๆ หลกั ไม่
หลดุ ไมห่ ายไป แตถ่ งึ อย่างนนั้ ววั นนั้ กย็ งั ดิน้ รนวง่ิ ไปมาอยู่
ต่อมานานเขา้ ปรากฏวา่ ววั ป่าคลายพยศมาหยดุ หมอบนง่ิ
อย่ทู ่หี ลกั สงบเลย

ในขอ้ อปุ มานี้ ท่านเปรียบเอาเชือกผกู ววั ป่าไวก้ บั หลกั
เหมอื นกบั เป็นสติ

เสฐยี รพงษ์ วรรณปก

9

10

เชือกผกู ใจกค็ ือตวั สตนิ น้ั เอง สตคิ ือความรูส้ กึ ตวั ไดท้ นั ทว่ งที
เม่ือใจเรามนั จะคดิ อะไรขนึ้ มา…รูส้ กึ ทนั แลว้ กร็ งั้ ไดท้ นั ที

หลวงพอ่ ปัญญานนั ทภกิ ขุ

11

12

"สตเิ ปรียบเหมอื นนา้ "

" .. เพราะฉะนน้ั จงใหม้ สี ติ สงั เกตดอู าการของจติ ตวั เองทม่ี นั
จะเอาเร่ืองอะไรมาเผาเจา้ ของ … ใหด้ ู

"มนั เผาอยตู่ ลอดเวลาถา้ ไม่มีสตนิ ะ ถา้ มีสตกิ ็ไมเ่ ผา
ระมดั ระวงั อยเู่ สมอ พอมนั ปรุงขนึ้ เรอื่ งราวใด กเ็ หมือนกบั ไฟ
จะปรากฏขนึ้ กด็ บั ดว้ ยนา้ คอื สติ มนั กร็ ะงบั ไป ๆ ใจเม่ือไม่มี
เรอื่ งวนุ่ วายตวั เองก็สงบลงได้ ความสงบของใจเป็นผลขนึ้ ให้
มีความสบาย .. "

หลวงตามหาบวั ญาณสมั ปนั โน

13

14

“หลวงพ่อชาทา่ นเปรียบเทียบสตกิ บั นา้ ท่หี ยดลงมาจากก๊อก
นา้ ทา่ นบอกวา่ เราทาสติ แรก ๆ สตจิ ะเกดิ ยาก เกิดสตเิ พยี ง
ครูเ่ ดียว จติ ก็เผลอ เม่ือไดส้ ตกิ ลบั มาใหม่ ครูเ่ ดียวกห็ าย
เหมอื นนา้ ท่หี ยดลงมาจากก๊อกนา้ ทลี ะหยด ทีละหยด ถา้ ทา
สติไดม้ ากขนึ้ ก็เหมือนกบั หยดนา้ ท่หี ยดลงมาถ่ีขนึ้ และถา้ ทา
สติใหม้ าก จนเป็นสมาธิ เหมือนกบั หยดนา้ ท่กี ลายเป็น
กระแสนา้ สตเิ ป็นกระแสเรยี กว่า สมาธิ”

ทา่ นเจา้ คณุ อาจารยช์ ยสาโร

15

ขอ้ มลู อา้ งอิง

• https://www.naewna.com/likesara/387656

พระพทุ ธเจา้ เปรยี บสติเหมอื นกบั รอยเทา้ ชา้ ง (พระอาจารยส์ ชุ าติ อภิชาโต)

• https://bit.ly/3kmfSgp

หลวงป่มู ่นั เปรยี บสตเิ หมอื นดวงตา

• http://www.dhammathai.org/monktalk/dbview.php?No=1038

สมเดจ็ ญาณสงั วรฯ เปรยี บสติเหมอื นหางเสือเรือชีวติ

• https://www.matichon.co.th/article/news_1251658

สมเดจ็ พระพทุ ธโฆษาจารย์ เปรยี บสตเิ หมือนเชือก

• https://bit.ly/3qlFjCE

หลวงพอ่ ปัญญานนั ทภกิ ขุ เปรยี บสติเหมือนเชือกผกู ใจ

• http://www.dhammathai.org/monktalk/dbview.php?No=1251

หลวงตามหาบัว เปรยี บสติเหมอื นนา้ ดบั ไฟ(กิเลส)

• https://www.prachachat.net/columns/news-517771

หลวงพ่อชา เปรียบสติเหมือนนา้ ที่หยดลงมาจากกอ๊ กนา้ (ท่านเจา้ คณุ อาจารยช์ ยสาโร)

เรียบเรยี งขอ้ มลู และจดั ทาภาพประกอบโดย ครูออ๊ ด

16

17