สุภาษิตพระร่วง (1)

ท๒๑๑๐๒ ภาษาไทย ๒

สุภาษิตพระร่วง

ครูมลิวัลย์ ทองขวัญ ครูโรงเรียนหาดใหญ่รัฐประชาสรรค์

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

ความเป็นมา

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

ความเป็นมา

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

ความเป็นมา

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

ผู้แต่ง

สันนิษฐานกันว่า
พ่อขุนรามคำแหงมหาราช
พระมหากษัตริย์สมัยสุโขทัย

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

ผู้ที่รวบรวม

สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระปรมานุชิต
ชิโนรส (พระราชโอรส องค์ที่ ๒๓ ในรัชกาล
ที่ ๑) และกวีในสมัย รัชกาลที่ ๓ รวบรวมและ
แต่งเติมเสริมต่อให้ครบถ้วนเมื่อ พ.ศ. ๒๓๗๙

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

ผู้ที่รวบรวม (ต่อ)

จารึกไว้ที่ผนังวิหารด้านในทางทิศเหนือหน้า
มหาเจดีย์ใน วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม
ราชวรมหาวิหาร หรือ วัดโพธิ์ ท่าเตียน
กรุงเทพฯ

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

ความมุ่งหมาย

เพื่อใช้อบรมสั่งสอนบุตรหลานและเป็นแนวทาง
ในการดำเนินชีวิต โดยใช้สุภาษิตที่เป็นคติสอนใจ
ทั้งที่เป็นข้อแนะนำ เป็นคำสั่ง เป็นข้อห้าม เพื่อให้
ประสบความสำเร็จในชีวิต

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

ลักษณะคำประพันธ์

แต่งเป็นร่ายสุภาพ วรรคละ ๕ – ๘ คำ
มีจำนวน ๑๕๘ บท จบด้วยโคลงสี่สุภาพกระทู้ ๑ บท

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

แผนผังร่ายสุภาพ

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง เมื่อน้อยให้เรียนวิชา ให้หาสินเมื่อใหญ่

เมื่อเป็ นเด็กให้เรียน ให้ทำงานเมื่อใหญ่

อย่าใฝ่ เอาทรัพย์ท่าน
อย่าเอาเงินของคนอื่ น

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง อย่าริร่านแก่ความ
อย่าเอาเรื่ องที่ไม่ดีเข้าใส่ตัว

ประพฤติตามบูรพระบอบ

ควรทำทุกอย่างตามประเพณี
ที่เคยถือปฏิบัติ

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง เอาแต่ชอบเสียผิด
อย่าประกอบกิจเป็ นพาล

เอาแต่ทำผิด
อย่าทำงานในสิ่งที่ผิด

อย่าอวดหาญแก่เพื่ อน
อย่าอวดเก่งกับเพื่ อน

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง เข้าเถื่ อนอย่าลืมพร้า
หน้ าศึกอย่านอนใจ

เข้าป่ าอย่าลืมพร้า
เวลามีศึกอย่านิ่ งนอนใจ

ไปเรือนท่านอย่านั่ งนาน
การเรือนตนเร่งคิด

ไปบ้านผู้อื่ นอย่าอยู่นาน
การเรือนตนเองให้รีบทำ

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง อย่านั่ งชิดผู้ใหญ่

อย่านั่ งใกล้ผู้ใหญ่

อย่าใฝ่ สูงให้พ้นศักดิ์

อย่าอวดมีอำนาจ
เกินกว่าที่ตนเองเป็ น

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง ที่รักอย่าดูถูก

อย่าดูถูกคนรัก

ปลูกไมตรีอย่ารู้ร้าง

ปลูกไมตรีอย่างสมำ่เสมอ

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง สร้างกุศลอย่ารู้โรย

สร้างกุศลอย่างสม่ำเสมอ

อย่าโดยคำคนพลอด
เข็นเรือทอดข้างถนน

อย่าสนใจคำพูดคนสอพลอ
ไม่ก่อประโยชน์ แถมยังสร้าง
ความเดือดร้อนให้กับผู้อื่ น




เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง เป็ นคนอย่าทำใหญ่
ข้าคนไพร่อย่าไฟฟุน

อย่าอวดดีอวดเก่ง
ไม่ควรแสดงอารมณ์ โกรธ

ต่อหน้ าคนที่เคารพเรา

คนขุนนางอย่าโหด

เมื่ อไปบ้านคนอื่ น
ควรมีอะไรติดไม้ติดมือไปฝากด้วย




เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง เป็ นคนอย่าทำใหญ่
ข้าคนไพร่อย่าไฟฟุน

อย่าอวดดีอวดเก่ง
ไม่ควรแสดงอารมณ์ โกรธ

ต่อหน้ าคนที่เคารพเรา

คนขุนนางอย่าโหด

เมื่ อไปบ้านคนอื่ น
ควรมีอะไรติดไม้ติดมือไปฝากด้วย




เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง โทษตนผิดรำพึง
อย่าคนึ งถึงโทษท่าน

ระลึกถึงความผิดของตนเองเสมอ
ไม่เอาความผิดของคนอื่ นมาใส่ใจ




หว่านพืชจักเอาผล
เลี้ยงคนจักกินแรง

หวังผลประโยชน์
จากการทำการต่าง ๆ




เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง อย่าขัดแข้งผู้ใหญ่

อย่าแข็งข้อกับผู้ใหญ่

อย่าใฝ่ ตนให้เกิน

อย่าทำอะไรที่เกินตัว
เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง เดินทางอย่าเดินเปลี่ยว
น้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ

อย่าเดินทางคนเดียว
อย่าขวางคนที่มีอำนาจ

ที่ซุ่มเสือจงประหยัด
จงเร่งระมัดฟื นไฟ

จงประหยัด
ระมัดระวังไฟ

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง ตนเป็ นไทอย่าคบทาส

เป็ นอิสระย่อมดีกว่า
การถูกบังคับ

อย่าประมาทท่านผู้ดี

อย่าไปดูถูกเจ้านาย
เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

เนื้อเรื่อง มีสินอย่าอวดมั่ง

อย่าอวดรวย

ผู้เฒ่าสั่งจงจำความ

ผู้ใหญ่สั่งสอน เราควรจดจำ
เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

คุณค่า
ด้านวรรณศิลป์

สำนวนภาษาที่ใช้ในสุภาษิตนี้
ใช้ถ้อยคำง่ายๆ คล้องจอง กะทัดรัด
ใช้คำน้อยแต่กินความมาก การเล่นเสียง
สระ สัมผัสอักษร เล่นคำ เช่น ยอครู
ยอต่อหน้า ยอข้าเมื่อแล้วกิจ เป็นต้น

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

คุณค่า คนไทยได้นับถือสุภาษิตพระร่วงเป็นแนวใน
ด้านสังคม

การดำเนินชีวิตมาช้านาน เพราะสุภาษิต

พระร่วงนี้ให้คติ ทั้งในทางโลกและทาง

ธรรม คนไทยได้ชื่อว่าเป็นคน เจ้าสุภาษิต

เจ้าบทเจ้ากลอนอยู่แล้ว จึงถือได้ว่า

สุภาษิตพระร่วงเป็นสุภาษิตที่เป็นหลักฐาน

ในสังคมไทยมาช้านาน และภาษิต

บางอย่างเราก็ยึดถือ กันมาจนทุกวันนี้

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

คุณค่า เช่น มีความจงรักภักดีต่อ
ค่านิยม พระมหากษัตริย์ ส่งเสริมการศึกษา
ทางสังคม รู้จักประมาณตน ไม่โอ้อวด สร้างไมตรี
ไม่เบียดเบียนมิตร รักเกียรติและศักดิ์ศรี
มากกว่าทรัพย์ เป็นต้น

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

คุณค่าด้าน กวีรุ่นหลังใช้นำไปอ้างใวรรณคดี
อิทธิพลต่อ เรื่องต่างๆ เช่น มหาเวสสันดรชาดก
กวียุคหลัง เพลงยาวถวายโอวาทและขุนช้าง
ขุนแผน เป็นต้น

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

คุณค่าด้าน เนื่องด้วยสุภาษิตพระร่วงเป็น
อิทธิพลต่อ สุภาษิตไทยแท้ และเกี่ยวข้องด้วย
กวียุคหลัง

หลักธรรมทางพุทธศาสนาเป็น

ส่วนมาก เช่น เกี่ยวกับ กรรมดี กรรม

ชั่ว ความ เมตตากรุณา ความประมาท

ความเพียร ความ โลภ สันโดษ

ความริษยา ความโกรธ มุสาวาท

ปัญญา ฯลฯ

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

สุภาษิตที่เป็ นหลักการปฏิบัติ ๑. หลักการปฏิบัติตนโดยทั่วไป เช่น
เกี่ยวกับการดำรงชีวิต
ของคนไทยโดยทั่วไป เช่น - เมื่อน้อยให้เรียนวิชา ให้หาสินเมื่อใหญ่

- เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า

- น้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ

- ที่ซุ่มเสือจงประหยัด จงเร่งระมัดฟืนไฟ

- ที่ขวากหนามอย่าเสียเกือก ทำรั้วเรือกไว้กับตน

- ช้างไล่แล่นเลี่ยงหลบ สุวานขบอย่าขบตอบ

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์ -อย่าตีงูให้แก่กา อย่าตีปลาหน้าไซ

สุภาษิตที่เป็ นหลักการปฏิบัติ ๒. หลักการปฏิบัติต่อผู้ที่สูงกว่า เช่น
เกี่ยวกับการดำรงชีวิต - คบขุนนางอย่าโหด
- อย่าขัดแข็งผู้ใหญ่
ของคนไทยโดยทั่วไป เช่น - ผู้เฒ่าสั่งจงจำความ
- นอบตนต่อผู้เฒ่า
เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์ - อย่าเลียนครูเตือนด่า
- ครูบาสอนอย่าโกรธ
- จงนบนอบผู้ใหญ่

สุภาษิตที่เป็ นหลักการปฏิบัติ ๓. หลักการปฏิบัติต่อผู้เสมอกัน เช่น
เกี่ยวกับการดำรงชีวิต - อย่าอวดหาญแก่เพื่อน
- ที่ผิดช่วยเตือนตอบ
ของคนไทยโดยทั่วไป เช่น ที่ชอบช่วยยกยอ
- พรรคพวกพึงทำนุก
เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์ ปลุกเอาแรงทั่วตน
- อย่าขอของรักมิตร
- ยอมิตรเมื่อลับหลัง

สุภาษิตที่เป็ นหลักการปฏิบัติ ๔. หลักการปฏิบัติต่อผู้ต่ำกว่า เช่น
เกี่ยวกับการดำรงชีวิต - ข้าคนไพร่อย่าไฟฟุน
- ยอข้าเมื่อแล้วกิจ
ของคนไทยโดยทั่วไป เช่น - คนจนอย่าดูถูก

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

สุภาษิตที่เป็ นหลักการปฏิบัติ ๕. หลักการปฏิบัติต่อผู้ที่ตนรัก เช่น
เกี่ยวกับการดำรงชีวิต - ที่รักอย่าดูถูก
- คนรักอย่าวางใจ
ของคนไทยโดยทั่วไป เช่น - ลูกเมียยังอย่าสรรเสริญ

เรียนรู้ภาษาไทยกับครูมลิวัลย์

อ่านในหนังสือเรียน
เพิ่มเติม นะคะ