แผนบริหารจัดการป้องกันการชะล้าง_26102021

สำนักงานโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม. 2561. โครงการส่งเสริมศักยภาพ
การขบั เคล่ือนแผนการบริหารจัดการท่ีดินและทรัพยากรดนิ ของประเทศ (พ.ศ. 2560 -
2564). กรงุ เทพฯ

ศูนย์อุทกวิทยาชลประทานภาคเหนือตอนบน. 2564. ปริมาณน้ำท่าเฉล่ียรายเดือนแม่น้ำปิง
(Online). สืบค้นจาก https://www.hydro-1.net/Data/HD-04/4-07.html (20 กันยายน
2564)

Arnold, J.G., R. Srinivasan, R.S. Muttiah, and J.R. Williums. 1998. Large area
hydrologic modelling and assessment. Part I: Model development: Journal
of the American Water Resources Association 34: 73-89.

Hickey, R., Smith, A. and P. Jankowski. 1994. Slope Length Calculations from a
DEM within ARC/INFO GRID: Computers, Environmental and Urban Systems,
v. 18, no. 5.

Kunta, K. 2009. Effects of Geographic Information Quality on Soil Erosion
Prediction. Ph.D. Thesis ETH- Zurich.

Lanning-Rush, J. 2000. Regional Equations for Estimating Mean Annual and Mean
Seasonal Runoff for Natural Basins in Texas, Base Period 1961 – 90. United
State Geological Survey, Water-Resources Investigations Report 00-4064. Austin,
Texas. 34 p.

Wischmeier, W.H. and D.D. Smith. 1965. Predition Rainfall Erosion Lossess from
Cropland East of the Rocky Mountains: A Guide for Selection of Practices
for Soil and Water Conservation. Agricultal Handbook, No. 282, 47 p.

86

ภาคผนวก ท่ี 1
คำอธิบายชดุ ดิน

ชุดดิน (Soil series) หมายถึง หน่วยจำแนกดินระดับต่ำสุดของการจำแนกดินตามระบบ
อนุกรมวิธาน โดยถือลักษณะทางสัณฐานของดินเป็นหลัก เช่น ความหนาของช้ันดิน การจดั เรียงของ
ช้ันดิน โครงสร้างดิน สีดิน เน้ือดิน ปฏิกิริยาดิน การยึดตัว ปริมาณคาร์บอเนตและเกลือชนิดต่างๆ
ฮิวมัส เศษหิน องค์ประกอบของแร่ในดิน วัตถุต้นกำเนิดดิน เป็นต้น (คณะกรรมการจัดทำปทานุกรม
ปฐพวี ิทยา, 2541)

ดินคล้าย (Soil variants) หมายถึง หน่วยแผนท่ีดินท่ีมีลักษณะเดียวกับหน่วยดินเด่ียว แต่มี
ลักษณะแตกต่างไปจากชุดดินท่ีเคยกำหนดไว้แล้ว มีลักษณะเด่นชัดพอที่จะกำหนดเป็นชุดดินใหม่ได้
ตามระบบการจำแนกดิน แต่เน้ือท่ีท่ีพบจากการสำรวจยังมเี น้ือที่น้อยกวา่ พิกัดทีก่ ำหนดไว้ จงึ แยกเป็น
อีกหน่วยหน่ึงโดยให้ชื่อชุดดินท่ีมีลักษณะใกล้เคียงกันมากที่สุด แล้วกำกับด้วยลักษณะท่ีแตกต่างกับ
ดินท่ใี หช้ ื่อ (คณะกรรมการจดั ทำปทานุกรมปฐพวี ทิ ยา, 2541)

1) ชดุ ดินบา้ นจ้อง (Bg)

การจำแนกดิน (USDA) Fine, kaolinitic, isohyperthermic Typic (Kandic) Paleustults

สภาพพ้นื ท่ี เนินเขา ความลาดชนั 20-35 %

ภมู สิ ณั ฐาน ลานตะพัก เชิงเขา เนินเขา หรือบริเวณพ้ืนท่ีที่เหลอื ค้างจากการกัดกร่อน

วัตถุตน้ กำเนดิ การผพุ ังสลายตัวอยกู่ ับที่ และ/หรอื เคลื่อนยา้ ยมาเปน็ ระยะทางไม่ไกลนกั ของหิน

ภูเขาไฟ

การระบายน้ำ ดี

การซึมผา่ นได้ของน้ำ ปานกลาง การไหลบา่ ของน้ำบนผิวดนิ ปานกลาง

ลักษณะสมบัติของดิน เป็นดินลึกถึงลึกมาก ดินบนเป็นดินร่วนปนดินเหนียว หรือดินเหนียว สีน้ำตาล

เข้มถึงน้ำตาล ปฏิกริ ิยาดินเป็นกรดจัดถึงกรดเล็กน้อย (pH 5.5-6.5) ดนิ ล่างเป็น

ดินเหนียวหรือดินเหนียวปนทรายแป้ง สีแดงปนเหลืองถึงแดง ปฏิกิริยาดินเป็น

กรดจัดมากถงึ เปน็ กรดจัด (pH 4.5-5.5)

ข้อจำกัด ดินมีความอุดมสมบูรณ์ค่อนข้างต่ำและมีความเป็นกรด สภาพพื้นท่ีมีความชัน

หนา้ ดนิ เกิดการชะลา้ งพังทลายได้งา่ ย

87

2) หน่วยดินเชงิ ซ้อนของชุดดนิ เชียงใหม่และดนิ เชยี งใหม่ที่มีจุดประสีเทา (Cm-Cm-gm)

การจำแนกดิน (USDA) Coarse-loamy, mixed, superactive, nonacid, isohyperthermic

Oxyaquic Ustifluvents

สภาพพ้ืนท่ี ราบเรยี บถึงค่อนขา้ งราบเรยี บ มีความลาดชัน 0-2 %

ภมู ิสัณฐาน สนั ดนิ ริมนำ้ ของทร่ี าบนำ้ ทว่ มถงึ

วัตถุต้นกำเนดิ ดิน ตะกอนนำ้ พา

การระบายน้ำ คอ่ นขา้ งเลวงถงึ ดี

สภาพซึมผา่ นได้ของน้ำ ปานกลาง การไหลบ่าของน้ำบนผิวดิน ปานกลาง

ลกั ษณะสมบัติของดนิ เป็นดินลึกมาก ท่ีมีการสลับช้ันของเน้ือดินต่างๆ เน่ืองจากการทับถมเป็นประจำ

ของตะกอนนำ้ พาเมื่อมนี ำ้ ทว่ มล้นฝ่ัง ดินบนเป็นดนิ ร่วนหรือดนิ รว่ นปนทรายแป้ง

หรือดินร่วนปนทราย สีน้ำตาลหรือสีน้ำตาลปนเทา ปฏิกิริยาดินเป็นกรดปาน

กลางถึงเป็นกลาง (pH 6.0-7.0) ดินล่างเป็นดินร่วนปนทราย หรือดินร่วนปน

ทรายแป้ง สีน้ำตาลหรือสีน้ำตาลปนเหลืองหรือสีน้ำตาลปนเทา มีจุดประสี

น้ำตาลแก่ ปฏกิ ิรยิ าดนิ เป็นกรดปานกลางถงึ เปน็ กรดเล็กน้อย (pH 6.0-6.5) ปกติ

จะพบเกล็ดไมกาตลอดชั้น

ข้อจำกัด ในฤดูฝนอาจมนี ้ำท่วมบา่ และแชข่ งั

3) ดนิ หางดงท่ีเปน็ ดินทรายแป้งละเอยี ด (Hd-fsi)

การจำแนกดิน (USDA) Fine-silty, mixed, semiactive, isohyperthermic Aeric Endoaqualfs

สภาพพ้นื ที่ ราบเรียบถึงค่อนข้างราบเรียบ มคี วามลาดชัน 0-2 %

ภูมิสัณฐาน ทรี่ าบตะกอนนำ้ พา

วัตถุต้นกำเนดิ ดิน ตะกอนนำ้ พา

การระบายนำ้ เลว

การซมึ ผ่านได้ของนำ้ ช้า การไหลบ่าของน้ำบนผวิ ดนิ ช้า

ลกั ษณะสมบัติของดนิ เปน็ ดินทรายแป้งละเอียดลึกมาก ดินบนเป็นดินร่วนปนทรายแป้ง สีเทาถึงเทาเข้ม

ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดเล็กน้อย (pH 5.5-6.5) ดินล่างเป็นดินร่วน

เหนียวปนทรายแป้ง สีเทา พบจุดประสีน้ำตาลปนเหลืองหรือสีน้ำตาลแก่ตลอด

หน้าตัดดิน ปฏิกิริยาดินเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นด่างปานกลาง (pH 6.5-8.0) ใน

บางพ้ืนท่ี อาจพบชัน้ ทรายบางๆ แทรกสลับในดนิ ชั้นล่าง

ขอ้ จำกัด หนา้ ดินแนน่ ทบึ

4) ชุดดนิ หางดง (Hd)
การจำแนกดิน (USDA) Fine, mixed, semiactive, isohyperthermic Typic Endoaqualfs

88

สภาพพื้นท่ี ราบเรยี บถงึ ค่อนข้างราบเรียบ มีความลาดชัน 0-2 %
ภูมิสณั ฐาน ท่รี าบตะกอนน้ำพา
วตั ถุตน้ กำเนิดดนิ ตะกอนน้ำพา
การระบายน้ำ เลว
การซมึ ผา่ นได้ของนำ้ ชา้ การไหลบ่าของน้ำบนผิวดนิ ช้า
ลกั ษณะสมบตั ิของดิน เป็นดินเหนียวลึกมาก ดินบนเป็นดินร่วนปนดินเหนียวหรือดินร่วนเหนียวปนทราย
แป้งสีเทาถึงเทาเข้ม ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดเล็กน้อย (pH 5.5-6.5)
ดินล่างเป็นดินร่วนปนดินเหนียว ดินเหนียวหรือดินเหนียวปนทรายแป้ง สีเทา
พบจดุ ประสนี ้ำตาลปนเหลืองหรือสีน้ำตาลแก่ตลอดหน้าตัดดิน ปฏิกิริยาดินเป็น
กรดเล็กน้อยถึงเป็นด่างปานกลาง (pH 6.5-8.0) ในบางพ้ืนท่ี อาจพบชั้นทราย
บางๆ แทรกสลบั ในดนิ ช้นั ลา่ ง

5) ดนิ หางดงที่มหี น้าดินแตกระแหง (Hd-vertic)

การจำแนกดนิ (USDA) Fine, mixed, semiactive, isohyperthermic Typic Endoaqualfs

สภาพพ้ืนท่ี ราบเรยี บถึงคอ่ นข้างราบเรยี บ มีความลาดชนั 0-2 %

ภมู ิสัณฐาน ทร่ี าบตะกอนน้ำพา

วตั ถุตน้ กำเนิดดนิ ตะกอนน้ำพา

การระบายน้ำ เลว

การซมึ ผ่านไดข้ องน้ำ ช้า การไหลบ่าของน้ำบนผิวดนิ ช้า

ลกั ษณะสมบัติของดนิ เป็นดินเหนียวลึกมาก ดินบนเป็นดินร่วนปนดินเหนียวหรอื ดินเหนียวปนทรายแป้ง

สีเทาถึงเทาเข้ม ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดเล็กน้อย (pH 5.5-6.5) ดิน

ล่างเป็นดินร่วนปนดินเหนียว ดินเหนียวหรือดินเหนียวปนทรายแป้ง สีเทา พบ

จุดประสีน้ำตาลปนเหลืองหรือสีน้ำตาลแกต่ ลอดหนา้ ตดั ดนิ ปฏิกริ ยิ าดินเป็นกรด

เล็กน้อยถึงเป็นด่างปานกลาง (pH 6.5-8.0) ในบางพื้นท่ี อาจพบชั้นทรายบางๆ

แทรกสลบั ในดินชัน้ ลา่ ง

ข้อจำกดั หนา้ ดินแน่นทบึ และแตกระแหง

6) ชดุ ดนิ ลาดหญา้ (Ly)

การจำแนกดนิ (USDA) Fine-loamy, siliceous, isohyperthermic Kanhaplic Haplustults

สภาพพน้ื ที่ ลูกคลนื่ ลอนลาดเล็กนอ้ ยถงึ ลูกคล่ืนลอนลาด มีความลาดชัน 2-12 %

ภมู ิสัณฐาน ลานตะพัก เชงิ เขา เนนิ เขา หรือบรเิ วณพื้นทเี่ หลือค้างจากการกัดกร่อน

วัตถุต้นกำเนดิ ดิน การผุพังสลายตัวอยู่กับที่ และ/หรือ เคลื่อนย้ายมาเป็นระยะทางไม่ไกลนักของ

หนิ ทรายและหนิ ควอร์ตไซต์ โดยมีหินดินดานและหินฟิลไลท์เปน็ หินพืน้

89

การระบายนำ้ ดี
การซึมผา่ นได้ของน้ำ
ลักษณะสมบตั ขิ องดนิ ปานกลาง การไหลบ่าของนำ้ บนผิวดนิ ปานกลางถงึ เร็ว

ข้อจำกดั เปน็ ดินลึกปานกลางถงึ ชน้ั เศษหิน กรวด ดินบนเปน็ ดนิ ร่วนหรือดินร่วนปนทราย

สีน้ำตาล สีน้ำตาลปนเทาหรอื สนี ้ำตาลปนเหลือง ปฏิกิรยิ าดินเปน็ กรดจัดมากถึง

เป็นกรดปานกลาง (pH 5.0-6.0) ดินล่างตอนบน เป็นดินร่วนปนทรายหรือดิน

ร่วนเหนียวปนทราย สีน้ำตาลหรือสีน้ำตาลปนแดง ดินล่างตอนล่างเป็นดินร่วน

เหนียวปนทรายปนกรวดหรือเศษหิน สีน้ำตาล เหลือง หรือแดงปนเหลือง ในช่วง

ความลึก 50-125 ซม.จากผิวดิน พบก้อนกรวดเป็นพวกเศษหินควอร์ตไซต์ หิน

ทราย หินฟิลไลท์ และหินดินดาน และมวลสารกลมของหินลูกรังกระจายอยู่ทั่วไป

ในช้ันดิน ปฏิกริ ิยาดินเปน็ กรดจัดมากถึงกรดจดั (pH 4.5-5.0)

ความอุดมสมบูรณต์ ำ่ เสีย่ งต่อการขาดแคลนน้ำ และการกัดกร่อนของดิน ถา้ ไม่มี

การจดั การทเ่ี หมาะสมในพื้นท่ีท่ีมคี วามลาดชนั สูง

7) ชุดดนิ แมร่ ิม (Mr)

การจำแนกดิน (USDA) Loamy-skeletal, mixed, isohyperthermic Typic (Kandic) Paleustults

สภาพพื้นที่ ลกู คลื่นลอนลาด มคี วามลาดชัน 5-12 %

ภูมสิ ณั ฐาน ตะพกั ลำนำ้ ระดับสูง

วัตถุตน้ กำเนิดดนิ ตะกอนน้ำพา

การระบายนำ้ ดี

การซมึ ผา่ นไดข้ องนำ้ ปานกลางถึงเร็ว การไหลบา่ ของน้ำบนผวิ ดิน ชา้ ถึงเร็ว

ลักษณะสมบัติของดนิ เป็นดินตื้นหรือต้ืนมากถึงช้ันก้อนกรวดและหินมนเล็กหนาแน่นต้ังแต่ภายใน 50

ซม.จากผิวดิน ดินบนเป็นดินร่วนปนทรายหรอื ทรายปนดินรว่ น อาจมีกรวดและ

หินมนเล็กปะปน สีน้ำตาลถึงนำ้ ตาลเข้มหรอื น้ำตาลปนเทา ปฏิกริ ิยาดนิ เป็นกรด

จัดถึงเป็นกรดเล็กน้อย (pH 5.5-6.5) ดินล่างเป็นดินร่วนปนดินเหนียวหรือดินร่วน

เหนียวปนทราย มีกรวดและหินมนเล็กปะปนอยู่หนาแน่นมาก มากกว่า 35 %

โดยปรมิ าตร สนี ำ้ ตาลปนเหลืองถึงแดงปนเหลือง ปฏิกิรยิ าดนิ เป็นกรดจัดมากถึง

เปน็ กรดจัด (pH 4.5-5.5)

ขอ้ จำกดั เป็นดินต้ืนถึงช้ันกรวดและหินมนเล็ก ความอุดมสมบูรณ์ต่ำ พื้นที่ท่ีมีความลาด

ชันสงู ดินจะถกู ชะล้างพงั ทลายได้ง่าย

8) ชดุ ดินแมส่ าย (Ms)

การจำแนกดิน (USDA) Fine-silty, mixed, semiactive, isohyperthermic Aeric Endoaqualfs

สภาพพืน้ ที่ ราบเรยี บถึงคอ่ นขา้ งราบเรียบ มีความลาดชนั 0-2 %

90

ภมู ิสณั ฐาน ท่รี าบตะกอนน้ำพา
วตั ถตุ ้นกำเนิดดิน ตะกอนนำ้ พา
การระบายนำ้ ค่อนขา้ งเลว
การซึมผา่ นไดข้ องน้ำ ชา้ การไหลบ่าของนำ้ บนผิวดิน ช้า
ลักษณะสมบัติของดิน เป็นดินลึกมาก ดินบนเป็นดินร่วนปนทรายแป้งหรือดินร่วนเหนียวปนทรายแป้ง
สีเทาเข้มหรือน้ำตาลปนเทาเข้ม มีจุดประสีน้ำตาลปนเหลืองหรือสีน้ำตาลแก่
ข้อจำกัด ปฏิกิริยาดินเป็นกรดปานกลางถึงเป็นกรดเล็กน้อย (pH 6.0-6.5) ดินล่างเป็นดิน
ข้อเสนอแนะ ร่วนเหนียวปนทรายแปง้ สีนำ้ ตาลปนเทา และเทาในตอนล่าง มีจดุ ประสีน้ำตาล
ปนเหลืองหรือน้ำตาลแก่ ปฏิกิริยาดินเป็นกรดเล็กน้อยถึงเป็นดา่ งปานกลาง (pH
6.5-8.0)
เส่ยี งตอ่ การขาดแคลนน้ำ
ปรับปรุงบำรุงดินโดยใช้อินทรียวัตถุ และเพ่ิมผลผลิตโดยใช้ปุ๋ยอินทรีย์ร่วมกับ
ป๋ยุ เคมี ในพ้ืนที่ชลประทาน นอกฤดูทำนาอาจปลูกพืชไร่หรือพืชผัก ซง่ึ จะต้อง
ยกร่องและปรับสภาพดินให้รว่ นซุยและระบายนำ้ ดีขนึ้ โดยการเพ่ิมอนิ ทรยี วัตถุ

9) ชุดดนิ แม่แตง (Mt)

การจำแนกดิน (USDA) Fine, kaolinitic, isohyperthermic Rhodic Kandiustults

สภาพพื้นท่ี ลกู คลื่นลอนลาดเล็กน้อยถงึ ลูกคลน่ื ลอนชนั มคี วามลาดชัน 2-20 %

ภมู ิสัณฐาน ตะพักลาํ น้ำระดบั สูง

วัตถุต้นกำเนดิ ดิน ตะกอนนำ้ พา

การระบายน้ำ ดี

การซึมผ่านไดข้ องนำ้ ปานกลางถึงเร็ว การไหลบ่าของนำ้ บนผวิ ดิน ช้าถึงเร็ว

ลกั ษณะสมบัติของดิน ปนดินลึกมาก ดินบนเปนดินรวนถึงดินรวนปนดินเหนียว สีน้ำตาลปนแดงเขม

ปฏิกิริยาดินเปนกรดจัดถึงเปนกรดเล็กนอย (pH 5.5-6.5) ดินลางเปนดินเหนียว สี

นำ้ ตาลปนแดงถึงแดง ปฏกิ ิริยาดินเปนกรดจดั มากถึงเปนกรดจัด (pH 4.5-5.5)

ข้อจำกดั ความอุดมสมบูรณต่ำ เสี่ยงตอการขาดน้ำปานกลางหากฝนทิ้งชวง พ้ืนท่ีท่ีมี

ความลาดชันสงู ดนิ จะถูกชะล้างพงั ทลายได้งา่ ย

10) ดนิ แมแ่ ตงท่เี ปน็ ดินร่วนละเอียด (Mt-fl)

การจำแนกดิน (USDA) Fine, kaolinitic, isohyperthermic Rhodic Kandiustults

สภาพพน้ื ที่ ลูกคลื่นลอนลาดเลก็ นอ้ ย มคี วามลาดชัน 2-5 %

ภมู ิสณั ฐาน ตะพกั ลาํ นำ้ ระดบั สูง

วตั ถุตน้ กำเนดิ ดิน ตะกอนนำ้ พา

91

การระบายน้ำ ดี
การซึมผ่านได้ของนำ้ ปานกลางถงึ เร็ว การไหลบา่ ของน้ำบนผิวดิน ชา้ ถงึ เร็ว
ลกั ษณะสมบตั ขิ องดนิ ปนดินลึกมาก ดินบนเปนดินรวนถึงดินรวนปนดินเหนียว สีน้ำตาลปนแดงเขม
ปฏิกิริยาดินเปนกรดจัดถึงเปนกรดเล็กนอย (pH 5.5-6.5) ดินลางเปนดินเหนียว สี
ข้อจำกัด นำ้ ตาลปนแดงถึงแดง ปฏกิ ริ ิยาดินเปนกรดจัดมากถึงเปนกรดจัด (pH 4.5-5.5)
ความอุดมสมบูรณต่ำ เส่ียงตอการขาดน้ำปานกลางหากฝนทิ้งชวง พื้นที่ท่ีมี
ความลาดชนั สูง ดินจะถูกชะล้างพงั ทลายไดง้ ่าย

11) ดินสันทรายที่เปน็ ดินรว่ นละเอยี ด (Sai-fl)

การจำแนกดนิ (USDA) Fine-loamy, siliceous, subactive, isohyperthermic Aeric Endoaqualfs

สภาพพื้นท่ี ราบเรยี บถงึ ค่อนขา้ งราบเรียบ มีความลาดชัน 0-2 %

ภูมิสัณฐาน ตะพกั ลำน้ำ

วตั ถตุ ้นกำเนิดดนิ ตะกอนนำ้ พา

การระบายนำ้ ค่อนขา้ งเลว

การซึมผา่ นได้ของนำ้ ช้า การไหลบ่าของนำ้ บนผิวดิน ปานกลางถึงเรว็

ลักษณะสมบัติของดิน เป็นดินลกึ มาก ดินบนเป็นดินร่วนปนทราย หรอื ทรายปนดินร่วน สีน้ำตาลปนเทา

หรือน้ำตาลปนเทาเข้ม ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดมากถึงเป็นกลาง (pH 5.0-7.0)

ดินลา่ งเป็นดนิ ร่วนปนทรายถึงดินร่วนเหนียวปนทราย สีเทา เทาอ่อนหรือเทาปน

ชมพู ปฏิกิริยาดินเป็นกรดปานกลางถึงเป็นด่างปานกลาง (pH 6.0-8.0) บาง

บรเิ วณอาจพบศิลาแลงออ่ น (plinthite) มีจดุ ประสีน้ำตาลปนเหลืองหรือสีน้ำตาล

แกท่ ุกช้ันดนิ

ขอ้ จำกดั ความอุดมสมบูรณ์ต่ำ และใต้ชัน้ ไถพรวนมกั แน่นทบึ รากพชื ชอนไชได้ยาก
ข้อเสนอแนะ ไถพรวนให้ลึกและปรับปรุงดินด้วยอินทรียวัตถุ ปรับปรุงบำรุงดินและเพ่ิม

ผลผลิตพืชให้สูงขึ้นโดยใช้ปุ๋ยอินทรีย์ร่วมกับปุ๋ยเคมี ในพ้ืนที่ชลประทาน

นอกฤดูทำนาอาจปลูกพืชไร่หรือพืชผักซึ่งจะต้องยกร่องและปรับสภาพดิน

ให้ร่วนซุยและระบายนำ้ ดีขึ้น โดยการเพ่ิมอนิ ทรียวัตถุ

12) ดนิ สันป่าตองทเี่ ปน็ ดนิ ร่วนละเอียด (Sp-fl)

การจำแนกดิน (USDA) Fine-loamy, siliceous, semiactive, isohyperthermic Typic (Kandic)

Paleustults

สภาพพื้นที่ ลูกคล่ืนลอนลาดเลก็ น้อย มีความลาดชนั 2-5 %

ภมู ิสัณฐาน ตะพกั ลำน้ำ

วัตถุต้นกำเนิดดนิ ตะกอนน้ำพา

92

การระบายนำ้ ดี
การซมึ ผ่านได้ของนำ้ ปานกลางถึงเร็ว การไหลบา่ ของนำ้ บนผิวดนิ ช้าถงึ ปานกลาง
ลักษณะสมบตั ิของดิน เป็นดินลึกมาก ดินบนเป็นดินร่วนปนทรายหรือทรายปนดินรว่ น สีน้ำตาลเข้มหรือ
น้ำตาลปนเทาเข้ม ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดเล็กน้อย (pH 5.5-6.5) ดิน
ข้อจำกัด ล่างเป็นดินร่วนปนทราย สีน้ำตาลซีดหรือน้ำตาลปนเหลืองอ่อน ปฏิกิริยาดินเป็น
กรดจดั มากถงึ เปน็ กรดจัด (pH 4.5-5.5)
ความอุดมสมบูรณต์ ำ่

13) ชดุ ดนิ ทา่ ยาง (Ty)

การจำแนกดนิ (USDA) Loamy-skeletal, siliceous, isohyperthermic Kanhaplic Haplustults

สภาพพน้ื ท่ี ลูกคลื่นลอนลาดถงึ เปน็ เนนิ เขา มคี วามลาดชัน 5-35 %

ภมู ิสณั ฐาน พื้นทเ่ี หลือคา้ งจากการกดั กรอ่ น

วตั ถตุ น้ กำเนิดดิน การสลายตัวผพุ ังอย่กู ับท่ี และ/หรอื เคลอื่ นย้ายมาในระยะทางไม่ไกลนักของหิน
ตะกอนหรือหินแปรเน้ือหยาบ พวกหินทรายและหินควอร์ตไซต์ โดยรองรับด้วย
หนิ ดินดานและหินฟลิ ไลท์

การระบายนำ้ ดี

การซมึ ผ่านได้ของน้ำ ปานกลางถึงเรว็ การไหลบ่าของน้ำบนผวิ ดนิ ปานกลางถงึ เรว็

ลักษณะสมบัตขิ องดิน เป็นดินต้นื ถงึ ชั้นเศษหินและหินพ้ืน ดินบนเป็นดนิ ร่วนปนเศษหินหรือดนิ ร่วนปน
ทรายปนเศษหนิ สีน้ำตาล สีน้ำตาลปนเทาหรือสีน้ำตาลปนเหลือง ปฏิกิริยาดินเป็น
กรดจัดมากถึงเป็นกรดปานกลาง (pH 5.0-6.0) ดินล่างเป็นดินร่วนปนทรายปน
เศษหิน พบก้อนกรวดเป็นพวกเศษหินควอร์ตไซต์ หินทราย หินฟิลไลท์และ
หนิ ดนิ ดาน สีนำ้ ตาลหรอื สีน้ำตาลปนแดง ปฏกิ ริ ิยาดนิ เป็นกรดจัดมากถึงเปน็ กรด
จดั (pH 4.5-5.0)

ขอ้ จำกัด ความอุดมสมบูรณ์ต่ำ เป็นดินต้ืนและเน้ือดินปนเศษหิน เส่ียงต่อการขาดแคลน
น้ำและการกดั กรอ่ นของดนิ เน่ืองจากพ้นื ทม่ี คี วามลาดชนั สูง

93

ภาคผนวก 2

ตารางภาคผนวกที่ 2-1 การชะล้างพังทลายของดิน ในพื้นที่ P56a ณ บ้านสหกรณ์ ตำบลร่มเกล้า
อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ และการคำนวณค่าสัมประสิทธ์ิการ
เคลอ่ื นยา้ ยตะกอน (SDR)

ระดับการชะล้างพงั ทลายของดิน พนื้ ท่ี (ไร)่ ปริมาณตะกอนดิน
(ตนั )
น้อย (0-2 ตนั /ไร/่ ปี) 300,771 241,758
ปานกลาง (2-5 ตนั /ไร/่ ป)ี 13,805 52,036
รุนแรง (5-15 ตัน/ไร/่ ปี) 13,794 112,500
รนุ แรงมาก (15-20 ตนั /ไร่/ปี) 7,571 132,469
รนุ แรงมากท่ีสุด (มากกวา่ 20 ตัน/ไร่/ปี) 5,580 154,138
341,521
รวม 692,901
ทมี่ า กลุม่ วางแผนการใชท้ ีด่ นิ (2564)

SDR (sediment delivery ratio) = ปริมาณตะกอนดินทแ่ี ขวนลอยในลำน้ำ
ปรมิ าณตะกอนดินท่ีถกู ชะล้างในลมุ่ นำ้

ปรมิ าณตะกอนแขวนลอย ในลำน้ำเฉล่ียจากปี 2543-2563 ณ จดุ P56a เทา่ กบั 21,666.6 ตัน (กรม
ชลประทาน (2564)

ดงั น้นั SDR ณ P56a = 21,666.6
692,901

SDR ณ P56a = 0.0313

94

ตารางภาคผนวกท่ี 2-2 เขตการใช้ทีด่ นิ ลมุ่ นำ้ แมง่ ดั ฝัง่ ตะวนั ตก เนื้อท่ี

เขตการใชท้ ่ดี นิ ไร่ รอ้ ยละ

1. เขตพน้ื ท่ีปา่ ไม้ 79,881 67.28
111 เขตปา่ ไม้ตามกฎหมายทมี่ ีสภาพเปน็ ปา่ สมบูรณ์
112 เขตป่าไม้ตามกฎหมายท่มี ีสภาพเป็นป่าเสื่อมโทรม 67,427 56.79
113 พนื้ ท่ที ำการเกษตรท่อี ยู่ในเขตป่าไม้ตามกฎหมาย
620 ปา่ สมบรู ณท์ อ่ี ยนู่ อกเขตปา่ ไมต้ ามกฎหมาย 89 0.07

2. เขตพนื้ ทเี่ กษตรกรรม 11,285 9.51
211 เขตทำนา
212 เขตปลกู พชื ไร่ 1,080 0.91
213 เขตปลูกไม้ผล
214 เขตปลกู ไมย้ ืนตน้ 6,315 5.32
240 เขตปศุสัตว์ 2,389 2.01
251 เขตเพาะเลยี้ งสตั ว์น้ำจืด 19,511 16.43
1,366 1.15
3. พื้นที่ชุมชนและส่งิ ปลูกสรา้ ง 0.07
4. พื้นท่ีอ่นื ๆ 86 0.08
5. พ้นื ที่แหล่งนำ้ 95 4.07
4,837 2.21
รวม 2,623 1.36
หมายเหตุ: เน้อื ที่คำนวณด้วยระบบสารสนเทศภมู ิศาสตร์ 1,618 100.00
ท่ีมา กลุ่มวางแผนการใชท้ ีด่ ิน (2564) 118,721

ตารางภาคผนวกที่ 2-3 ความลาดชนั ของพน้ื ท่ีในเขตทำการเกษตร ลมุ่ นำ้ แมง่ ดั ฝ่ังตะวันตก

ความลาดชันของพ้ืนท่ี เขตทำนา เขตปลูกพืชไร่ เขตปลูกไม้ผล เขตปลูกไม้ยืนต้น

0-2 เปอร์เซ็นต์ 6,031 153 1,325 61
2-5 เปอร์เซน็ ต์ 265 1,167 14,375 777
5-12 เปอร์เซน็ ต์ 16 923 3,483 508
12-20 เปอร์เซน็ ต์ 3 146 328 20
6,315 2,389 19,511 1,366
รวม

95

ภาคผนวก ท่ี 3: การสำรวจพืน้ ทีแ่ ละการประชุมเพื่อทำประชาพจิ ารณ์
ภาคผนวก ท่ี 3-1: การสำรวจพ้ืนทีแ่ ละการประชุมเพ่ือทำประชาพิจารณ์ ครง้ั ที่ 1

96

ภาคผนวก ท่ี 3-2: การสำรวจพนื้ ทแ่ี ละการประชุมเพื่อทำประชาพิจารณ์ ครง้ั ท่ี 2
97

ภาคผนวก ท่ี 3-3: การสำรวจภาวะเศรษฐกิจและสังคม
98

สำนักงานพฒั นาท่ดี ินเขต 6 กรมพัฒนาท่ดี นิ