"Табиат кўзгуси" газетаси

Табиат кўзгусиЕР—УМУМИЙУЙИМИЗ № 9-10 (433-434) Май, 2021 йил

ИЖТИМОИЙ-ҲУҚУҚИЙ, АДАБИЙ-БАДИИЙ ГАЗЕТА Газета 2001 йил апрелдан чиқа бошлаган

“Ижод мактаби – ибрат мактаби” да
матбуот анжумани

пойига гулчамбар қўйилиб, унга юксак эҳтиром кўрсатилди.
Тадбир Эркин Воҳидов номидаги ижод мактаби анжуманлар залида давом
этди. Вилоят ҳокими Президентимиз томонидан барча соҳаларга, жумладан,
таълимга алоҳида эътибор кўрсатилаётганини таъкидлаб ўтди.
- Давлатни ривожланишида икки соҳа муҳим аҳамиятга эга. Уларнинг бири
соғлиқни сақлаш тизими бўлса, иккинчиси таълим ҳисобланади. Чунки соғлиқ
бор жойда, сифатли таълим бор жойда фикрлаш бўлади, ўсиш бўлади, олдинга
интилиш бўлади. Ижод мактабларига ҳам иқтидорли ёшлар йиғилган. Уларга
кўмак бериш, истеъдодларини юзага чиқариш учун амалий ишлар олиб борил-
моқда. Вилоятимизда Эркин Воҳидов номидаги ижод мактаби ташкил қилин-
ганига ҳам 3 йил бўлди. Бу йил биринчи қалдирғочлар битиришади. Албатта,
улар ҳам шу ерда олган билимларига таяниб, бошқаларга намуна бўлишади,
келажакда ўз ўринларини топишади. Биз озгина эътибор бериб ҳам маънан,
ҳам моддий ўғил-қизларни қўллаб-қувватласак, улар янада яхши натижаларга
эришишади”, - деди вилоят раҳбари.
Таълим масканида ташкил этилган “Ижод мактаби – ибрат мактаби” мав-
зусидаги матбуот анжумани қизғин савол-жавоблар билан давом этди. Ишти-
рокчиларга Президент мактаблари ва ижод мактабларига қабул, улардаги ўқув
жараёнлари ҳақида батафсил маълумот берилди.
Матбуот анжумани аввалида Марғилон шаҳридаги Ижодкорлар боғи олдида Рес- Шундан сўнг ўқувчилар томонидан тайёрланган бадиий чиқишлар, турли
публикадан ҳамда вилоятдан келган меҳмонлар тантанали тарзда карнай-сурнай тиллардаги шеър ва қўшиқлар йиғилганларда катта таассурот қолдирди. Ай-
садолари билан кутиб олинди. ниқса, Эркин Воҳидов асари асосида саҳналаштирилган “Олтин девор” спек-
таклидан парча ўғил-қизларнинг актёрлик маҳоратларини яққол намоён этди.
Вилоят ҳокими Хайрулло Бозоров, Президент, ижод ва ихтисослаштирилган мактаб- Якунда Республика миқёсида ҳамда вилоятда ўтказилган танловларда, олим-
ларни ривожлантириш агентлиги директори Ҳилола Умарова, Ўзбекистон Ёзувчилар пиадаларда ғолибликни қўлга қиритган ўқувчилар ва фаол ўқитувчилар муно-
уюшмаси фаоллари, турли дахлдор ташкилотлар, кенг жамоатчилик вакиллари ва ўқув- сиб тақдирландилар.
чилар иштирокида Ўзбекистон Қаҳрамони, атоқли шоир ва адиб Эркин Воҳидов ҳайкали Махмуджон Акбаров,
Мактаб психологи.

“Камалак” болалар «Фарғона нефтни қайта ишлаш Бувайдада "Оналарга эҳтиром"
ташкилотининг 20 заводи» 95 маркали бензин фестивали бўлиб ўтди
йиллик анжумани ишлаб чиқара бошлади
ўтказилди Бувайда туманидаги
«Фарғона нефтни қайта ишлаш заводи» томонидан жо- “МЕГАПАРК” истироҳат
Анжуман давомида фарғо- рий йилнинг 19 май кунидан бошлаб янги маҳсулот – АИ-95 боғининг Амфитеатри-
налик ёш истеъдод эгалари ўз маркали автомобил ёнилғисининг илк партияси биржа да “Оналарга эҳтиром”
ижод намуналари билан кун савдосига қўйилди. фестивалининг туман
давомида ёшларга юқори кай- босқичи бўлиб ўтди.
фият улашдилар. Айниқса, "Бо- Фарғона НҚИ заводи АИ-95 бензини ишлаб чиқара бош-
жалар" гуруҳи вакили, хонанда лади, бу ҳақда завод матбуот хизмати хабар бермоқда. Туман секторлари
Жаҳонгир Фозилжоновнинг бай- раҳбарлари ва кенг
рамона концерт дастури ишти- Хабарга кўра, ушбу маҳсулот «Фарғона НҚИЗ» МЧЖ жамоатчилик вакиллари
рокчилар олқишига сазовор томонидан сўнгги пайтларда заводда йўлга қўйилган иштирокида ўтган тадбир-
бўлди. илмий-тадқиқот ишлари натижасида ўзлаштирилган. га 55 та маҳалла фуқаролар йиғинидан 400 нафардан ортиқ
онахонлар таклиф этилди. Улар учун махсус автомашина-
2001 йилдан буён ўтказиб ке- Сўнгги икки ой ичида «ФНҚИЗ»да «EVRO-4» стандар- лар ҳозирланиб, истироҳат боғида карнай-сурнай садолари
линаётган Aнжуман доирасида тидаги дизел ёнилғиси ва B-92 маркали юқори октанли остида кутиб олиндилар.
ўтказилаётган лойиҳаларнинг авиация бензини ишлаб чиқариш йўлга қўйилди.
сони ва қамрови йилдан йилга Онахонлар юртга тинчлик, дастурхонларга тўкинлик ти-
кенгайиб бормоқда. лаб, дуога қўл очдилар.

Aнжуман доирасида ўтка- Фестиваль доирасида 24 та номинациялар бўйича ўтка-
зилган “Ўзбекистон ёшлар ит- зилган кўрик-танловларда
тифоқи ва “Камалак” болалар ғолиб бўлган онахонларга
ташкилотида сардорларнинг қимматбаҳо совғалар ва
ўрни”, “Сардор ким?”, “Жамоа- гулдасталар топширилди.
ни шакллантириш”, “Танқидий Санъаткорлар иштироки-
фикрлаш”, “Нотиқлик санъати”, даги концерт дастури эса
“Тафаккурни ривожлантириш” йиғилганларга янада кўта-
мавзуларидаги тренинг машғу- ринкилик бағишлади.
лотлари қизғин жараёнларга
бойлиги билан узоқ вақт ёшлар-
нинг ёдида қоладиган бўлди.

Мактабларда давлат имтиҳонларини ўтказиш муддати маълум қилинди

Халқ таълими вазирлиги мактабларда Қайд этилишича, имтиҳонлар ка- ўтказилади. Йиллик баҳо ва якуний аттестация
давлат имтиҳонлари ўтказилиши юзаси- рантин қоидаларига қатъий риоя эт- Имтиҳонлар оғзаки, ёзма ҳамда тест натижаларига кўра, умумий ўрта таъ-
дан маълумот берди. ган ҳолда ўтказилади. Имтиҳонлар лим давлат таълим стандартлари тала-
ўтказилишидан олдин таълим муасса- синовлари шаклида қуйидаги муддат- бларини бажармай, «қониқарсиз» баҳо
саларида дезинфекция ишлари олиб ларда ўтказилади: олган битирувчилар шу синфда қайта
борилади, ўқувчилар имтиҳонларга ўқишга қолдирилади.
санитар-гигиена қоидаларига риоя эт- 26 майдан 2 июнга қадар — 5-, 6-, 7-,
ган ҳолда ҳимоя воситасида (тиббий 8- ва 10-синф ўқувчилари учун босқич- “Халқ таълими вазирлиги мактаб
ниқоб) киритилиб, бинога киришдан ли назорат имтиҳонлари; маъмуриятларидан имтиҳонларни адо-
аввал тиббий ходимлар томонидан латли ва шаффоф ташкил қилиш ҳамда
уларнинг тана ҳарорати ўлчанади ва 26 майдан 15 июнга қадар — 9- ва турли ноқонуний йиғимларнинг ол-
оралиқ масофани сақлашлари таъмин- 11-синф битирувчилари учун якуний дини олиш чораларини кўришларини
ланади. давлат имтиҳонлари ўтказилади. сўрайди”, дейилади маълумотда.

Агар мактаб карантинга ёпилган Имтиҳон саволлари ва материаллари Бундан олдин, мактабларда якуний
бўлса имтиҳон карантин муддати ту- Халқ таълими вазирлигининг расмий ва босқичли имтиҳонларни ўтказиш
гаганидан сўнг, имтиҳонлар карантин "Телеграм" каналига жойлаштирилган. тартиби маълум қилинганди.
қоидаларига қатъий риоя қилган ҳолда
Имтиҳондан ўта олмаган ўқувчилар-
га амалдаги низомга кўра, имтиҳондан
икки ҳафта ўтгач қайта якуний аттеста-
циядан ўтиш ҳуқуқи берилади.

2 2021 йил, Май, № 9-10 Табиат кўзгуси

Президент олдириш ускуналари, реанимация матбуот анжумани шева фестиваль ташкилий қўмитаси
махсус ётоқлари, музлаткичлар, томонидан амалга оширилаётган
болалар ётоқлари келтириб, ўрна- ишлар, хорижий мамлакатларда
совғалари тилди. Яқин кунларда яна 3,5 мил- Мамлакатимизда илк бор Фарғона ўтадиган Оналар байрамлари билан
топширилди лиард сўмлик жиҳозлар етказиб вилоятида ўтказилаётган “Оналарга Фарғонадаги “Оналарга эҳтиром”
берилади. Бу шифохоналарда да- эҳтиром” фестивалига бағишланган фестивалининг фарқлари ва ўхшаш
Фарғона вилояти воланаётган беморларга ҳам Пре- матбуот анжумани бўлиб ўтди. томонлари ҳақида маълумот берди.
ҳокими Хайрулло Бо-
зоров вилоят кўп тар- Матбуот анжуманида “Оналарга “Оналарга эҳтиром” фестивалининг
моқли тиббиёт мар- эҳтиром” фестивалини ташкил этиш, вилоят босқичи 20 майдан бошлаб
кази ҳамда болалар ўтказиш жараёнлари билан боғлиқ ўтказилиши, байрам тадбирларининг
кўп тармоқли тиббиёт масалалар юзасидан батафсил маълу- якуний қисми май ойининг охирлари-
марказида бўлиб, бу мот берилди. да бўлиб ўтиши маълум қилинди.
ерда даволанаётган
болалар ва уларнинг Вилоят ҳокимининг ўринбосари Матбуот анжумани чоғида Оналар
ота-оналарини Пре- Файзулло Қосимов фестивални ўтка- байрамини кўзланган мақсад ва вази-
зидент номидан Ра- зиш юзасидан қабул қилинган вилоят фаларга мос шаклда ўтказиш ҳамда
ҳокимининг 2021 йил 28 апрелда- янада оммалаштириш бўйича ўзаро
ги 168-сонли қарорининг мазмун фикр алмашинуви ҳамда савол-жа-
ва моҳиятини тушунтириб берди. воблар бўлиб ўтди.
Энахон Сиддиқова ва Дилноза Эрга-
Муқимжон ҚОДИРОВ

мазон байрами билан
қутлаб, совғалар топ-
ширди. “КВАРЦ”
Республика ихтисос-
лаштирилган онкология ва тиббий зидент номидан байрам совғалари МАҲСУЛОТЛАРИ шиша идишларга эҳтиёжимиз катта.
радиология илмий-амалий тиббиёт топширилди. ХАРИДОРГИР” Бугун “Кварц”да ишлаб чиқарилган
маркази Фарғона филиали ҳамда шиша идишларни тўғридан-тўғри
Қўқон филиалига 1,3 миллиард Республика ихтисослаштирилган Лойиҳа қиймати 70 миллион дол- Қувасойдан импорт қилишга келишиб
сўмлик ўпканинг сунъий вентиля- онкология ва радиология илмий- лар бўлган ва яқин вақт ичида ишга олдик. Сифати ҳам, нархи ҳам бизни
цияси аппаратлари (ИВЛ), кисло- амалий тиббиёт маркази Фарғона тушадиган, қалинлиги 2 мм. дан 19 қониқтиради. Фарғонага ташриф биз
род концентраторлари, кардиомо- филиалига Чехиянинг UJP PRAHA мм. гача бўлган силлиқланган ойна учун жуда фойдали бўлди.
ниторлар, СИПАП портатив нафас компаниясидан Terabalt маркали шу вақтгача мамлакатимизга импорт
ионлаштирувчи радионуклид жиҳо- қилиб келинган. Эндиликда импорт Т.Толомушев куннинг биринчи
зи олиб келиб, ўрнатилди. ўрнини босувчи силлиқланган ойна ярмида бўлиб ўтган бизнес-форум
ҳам сифат, ҳам нарх жиҳатидан рақо- давомида вилоятимизда картон қадоқ
Аҳолига хизмат кўрсатишни бош- батбардош маҳсулот бўла олади. маҳсулотлари ишлаб чиқарувчилар
лаш учун Чехиядан радиологлар- билан ҳам келишувга эришганидан
нинг келиб, жиҳоз билан ишлаш – Жорий йилнинг биринчи чорагида хурсандлигини билдирди.
борасида жойида ўқув ташкил этиб Қирғизистонга 200 минг, Тожикис-
беришлари кутилаётган эди. Яқин тонга эса 270 минг доллардан зиёд – Боткендаги логистика маркази-
кунларда мутахассислар ташрифи ҳажмдаги шиша идиш ва ойна маҳсу- миз учун картон қутилар ва қурилиш
ташкил этилади ҳамда ушбу хизмат лотларини экспорт қилдик, – дейди плиталари жуда зарур. Илгари олис
ҳам йўлга қўйилади. маркетинг ва тижорат ишлари бўйича Бишкекдан келтирилар эди. Шундоқ
директор Достонбек Абдураҳимов. ёнимиздаги қўшни вилоятда ишлаб
Иккинчи жаҳон ота Тошбоев хонадонига борил- чиқарилар экан. Тез орада Қўқон
уруши қатнашчи- ган. Завод маҳсулотлари, Грузия, Россия, шаҳридан сотиб олишни бошлаймиз, –
сига Президент Туркманистон, Қозо-ғистон каби дав- дейди у.
совғалари ҳамда Ҳарбий оркестр ижросидаги латларга ҳам экспорт қилинади.
12 миллиондан пул тантанали куйлар, меҳмонларнинг
очиқ чеҳра билан кириб келиши – Асосан мева экспорти билан
отахон ва унинг оила аъзоларини шуғулланамиз, – дейди Боткендаги
севинтирди. Унга 12 миллион сўм “Алиш-дон” кооперативи раҳбари
пул мукофоти ҳам топширилди. Турсунали Толомушев. – Ўз-ўзидан

мукофоти топши- Таъкидланишича, Президент Фарғона мева-сабзавотлари
рилди табриги, пул мукофоти ва эсдалик жаҳон бозорида харидоргир
совғаларини топшириш қувалик
96 ёшли Мўмин ота Тошматовнинг
Фарғона вилоятида Иккинчи туғилган кунига тўғри келган.
жаҳон уруши қатнашчиларига «Биз кўрган кунларни, урушни Фарғонада етиштирила- янада юксалтириш имко- карантин назорати,
Президент номидан махсус совға ҳеч ким кўрмасин. Қанчадан-қан- ётган мева-сабзавотлар нини бермоқда. мева-сабзавот бозори,
ҳамда 12 миллион сўмдан пул му- ча ватандошларим жангдан қайт- жаҳон бозорида жуда Фарғона шаҳрида фао- фитосанитария лаборато-
кофоти топширилди. мади. Юртимиз ҳамиша тинч, харидоргир. Тадбиркор- лият бошлаган “ILYASOV” рияси, масофадан куза-
Вилоят ҳокими Хайрулла Бо- халқимиз омон бўлсин. Бизни эъ- лар томонидан етиштири- масъулияти чекланган тиш тизими ҳамда савдо
зоров, Шарқий ҳарбий округ қў- зозлаётган давлат раҳбарига минг лаётган сархил маҳсулот- жамиятида Россия ва майдончаси фаолият
шинлари қўмондони, Мудофаа ва раҳмат», — деди Мўмин ота Тош- ларни саралаш, сақлаш, яқин истиқболда Европа, кўрсатмоқда.
хавфсизлик тизимлари раҳбарла- матов. қадоқлаш ҳамда қайта дунёнинг бошқа қитъа- Корхонанинг очилиш
ри, сенаторлар, вилоят сектор- Тантанали тадбирлар давомида ишлаш жараёнида замо- ларига экспортни амалга маросимида вилоят сек-
лари раҳбарлари ва жамоатчи- уларга ҳам вилоят раҳбари томо- навий технологиялардан ошириш режалаштирил- тор раҳбарлари ва экс-
лик вакиллари вилоятнинг қатор нидан Президент табриги ва бай- самарали фойдаланил- ган. порт фаолиятини амалга
шаҳар ва туманларида бўлиб, рам совғалари топширилган. Айни моқда. Бу эса ўз навбати- Айни пайтда корхо- оширувчи тадбиркорлар
уруш қатнашчилари ҳолидан ха- кунда вилоятда 45 нафар уруш да экспорт салоҳиятини на қошида божхона, иштирок этди.
бар олган. қатнашчиси истиқомат қилади.
Дастлаб Қува туманидаги Қа-
йирма қишлоғида яшовчи Эргаш Гилос экспорти бошланди

“ЭКОКЕРАМА” МАҲСУЛОТЛАРИ ЖАҲОН БОЗОРИДА Фарғонада 2021 йилги дастлабки гилос жами 30 миллион АҚШ дол-
маҳсулотини экспорт қилиш жараёнлари ларига тенг бўлган 1389 пар-
“Экокерама” йилига 500 минг дона — 20 турдаги сантехника маҳсулот- бошланди. Маълумки, Россия, Қирғизистон тиядаги 13 минг 360 тонна
лари ишлаб чиқариш қувватига эга. Босқичма-босқич корхона қувватини ва Қозоғистон каби хорижий давлатларда гилослар Россия, Қирғизистон,
ошириб, маҳсулотларнинг 60 фоизини экспортга йўналтириш режа- гилосга бўлган талаб юқори. Қозоғистон, Корея, Литва, БАА,
лаштирилган. 100 фоиз маҳаллий хомашёдан фойдаланилиши ҳамда Польша, Украина, Белгия ва
энергия тежовчи технология-лар қўлланилиши сабабли “Экокерама” Ҳозирда бундай маҳсулотлар “Водий”, Хитой каби давлатларга экспорт
маҳсулотлари хорижий муқобилларига нисбатан арзон. “Марғилон” ва “Қувасой” ташқи иқтисо- қилинган.
дий фаолият божхона постлари томони-
Корхонанинг лойиҳа қиймати 15 миллион доллар. Ҳозирда бу ерда 300 дан расмийлаштирилиб, экспортга йўнал-
та иш ўрни яратилган. тирилмоқда.

Европа стандартлари асосида ишлаб чиқаришни йўлга қўйган корхона Вилоятимизнинг Қува тумани ҳамда
бугун ички бозор билан бирга қўшни Тожикистон, Қирғизистон бозорини Қувасой шаҳарлари гилос етиштиришда
эгаллаб улгурди. Хорижий давлатлардан корхона маҳсулотига талаб етакчилик қилмоқда.
юқори бўлгани сабабли ишлаб чиқариш кўламини янада кенгайтириш
режалаштирилган. Эслатиб ўтамиз, 2020 йил давомида

Марғилонда йирик лойиҳа амалга оширилмоқда Бувайдада яна бир боғча очилди

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 28 декабрдаги қарорига кўра, Марғилон Бувайда туманининг чекка ҳудудларидан бўлган
шаҳридаги “Гулистон”, “Зухро”, “Милтиқсоз”, “Чилонзор” “Саҳоват” маҳалла фуқаролар йиғинла- Ҳасанқўрғонча қишлоғида 300 ўринли 40-мактабгача
ридаги 130 та кўп қаватли уйлар ва 21 та ижтимоий соҳа объектларини марказлашган иссиқ сув таълим муассасаси фаолият бошлади.
ва иссиқлик билан таъминлаш бўйича улкан лойиҳа амалга оширилмоқда.
Тумандаги 11-умумтаълим мактаби жойлашган бўлиб,
Умумий қиймати 87,9 миллиард сўмни ташкил этаётган лойиҳани жорий йилнинг ноябрь ойига бинолари қаровсиз ва ташландиқ ҳолда эди. Уни таъ-
қадар якунлаш режа қилинган. мирлаш учун 500 миллион сўм миқдорида маблағ ажра-
тилди ва замонавий давлат боғчаси барпо этилди. Қиш-
Таҳлилларга кўра, ҳудуддаги 5700 тадан зиёд хонадонлар ва ижтимоий соҳа объектлари лоқ аҳолиси фарзанлари учун қулайликлар яратилди.
томонидан электр энергияси ва табиий газга 1 йил давомида 33,8 миллион сўмдан ортиқ маблағ
сарфланаётган бўлса, лойиҳа тўла қувватда ишга туширилгач бу рақам 15,4 миллион сўмни Хабарлар ўз мухбирларимиз томонидан тайёрланди.
ташкил этиши кўзда тутилган.

Табиат кўзгуси 2021 йил, Май, № 9-10 3

Умрларини берсин! Ўзбекистондаги мактабларда она тили ва
ўқиш фанлари бирлаштирилади
аёл бирйўла 9 фарзандни дунёга келтирди

Африканинг Мали давлатида Ўзбекистондаги мактабларда она тили даланган маълумотларга, ёки дидактик
яшовчи аёл бирйўла тўққизта ва ўқиш фани дарс соатлари қисқарти- элементларга қаратилар эди. Энди эса

фарзанд дунёга келтирди рилмаган ҳолда бирлаштирилиб, ягона дарсликда ўқиб тушуниш компетенция-
дарслик жорий этилади. Бу ҳақда Халқ сининг барча қисмларини қамраб олади-
— беш қиз, тўрт ўғил. Чақа- таълими вазирлиги ҳузуридаги Респу- ган савол ва топшириқлар бўлади.
лоқлар ва уларнинг онаси ўз- блика таълим маркази матбуот хизмати
ларини яхши ҳис қилмоқда, хабар берди. «Шу пайтгача она тилини ўқитиш-
дан мақсад тилнинг грамматикасини
Маълум қилинишича, шу пайтга- ўргатиш, тил структурасига оид қоида-
деб ёзади «РИА Новости». ча она тили ва ўқиш фанлари алоҳида ларни ёд олдириш эди. Янги дарсликда

ўқитилган. Энди эса ушбу икки фанни энг муҳим қоидаларгина қолдирилган.
Мали Соғлиқни сақлаш вазирлигининг маълумотларига кўра, чақалоқларнинг бирлаштирган она тили ва ўқиш савод- Ранг-баранг тасвирлар ва қизиқарли
онаси Ҳалима Сиссе туғруқдан олдин Мали пойтахти Бамакодаги касалхонада икки хонлиги деб номланган ягона фан дарс топшириқларга кўпроқ урғу берилган»,
ҳафта ётганидан сўнг, март ойи охирида мамлакат президенти Ба Ндауинг фармони соати сақлаб қолинган ҳолатда ташкил — дейилади хабарда.
этилади. Қайд этилишича, янги дарсликда уйга
билан Марокашдаги касалхонага кўчирилган. Ўқиш фани, асосан, бадиий услубдаги, вазифалар мавжуд эмас. Нутқий мав-
«Соғлиқни сақлаш ва ижтимоий тараққиёт вазири 2021 йил 4 майда Ҳалима Сиссе зулар асосида изчилликда бир-бирини
мавҳум тушунчаларни ташийдиган мат- тўлдирадиган, ўзи изланиб топишга
Мали ва Марокашда ўтказилган ультратовуш текширувлари асосида эълон қилин- нлардан иборат эди. Янги дарслик учун қаратилган ностандарт машқ ва топши-
гандек еттита эмас, тўққизта болани кесарча йўли билан дунёга келтирганини мам- танланган матнлар ва шеърлар эса бо- риқлар ишлаб чиқилган.
нуният билан эълон қилади. Янги туғилган чақалоқлар ва онанинг аҳволи яхши», ланинг ижтимоий ҳаётга киришиб кета
— дейди Соғлиқни сақлаш вазирлиги Facebook’даги постида. олишида кўмаклашадиган, ҳам бадиий, Ўқитувчилар учун «Ўқитувчи кито-

Мали соғлиқни сақлаш вазири Фанта Сиби «касбий маҳорати билан ушбу ҳоми- ҳам информатив, ҳам илмий-оммабоп би», ўқувчилар учун эса «Машқ дафта-
ладорликнинг бахтли якунига эришилгани» туфайли ҳар икки мамлакат шифокор- услубдаги матнлардан иборат. ри» бўлади.
ларини табриклади. Маълум қилинишича, чақалоқларнинг онаси 25 ёшда. Бир неча Амалдаги дарсликларда тинглаб ту- Аввалроқ янги ўқув йилидан бошлаб
шуниш компетенциясини ривожланти- мактаб ўқитувчиларига янги адабиёт ва
ҳафта ичида улар биргаликда Малига қайтади. риш учун топшириқлар ажратилмаган қўлланмаларни сотиб олиш учун бюд-
бўлса, янгисида бу компетенциясини жетдан 1 миллион сўмдан маблағ ажра-
Шу билан бирга, Марокаш Соғлиқни сақлаш вазирлиги вакили Рашид Кудхари ўз ривожлантириш учун ҳар бир мавзуга тилиши, чет тиллари бўйича юқори кўр-
мамлакатининг бирон бир жойида бундай ноёб ҳодиса — бирйўла тўққиз фарзанд алоҳида топшириқлар ишлаб чиқилган. саткичларга эришган мактаблар учун
туғилиши ҳақида эшитмаганини айтди. Президент соврини таъсис этилиши
Ўқиб тушуниш компетенциясини ри- ҳақида хабар берилган эди.
2020 йилнинг май ойида Францияда 30 йил ичида илк бора олти эгизак: беш қиз вожлантириш учун ажратилган топши-
ва бир нафар ўғил бола дунёга келган эди. Ундан аввал Польшада биринчи марта риқлар эса, асосан, матнда очиқ ифо-
олти эгизак дунёга келган. Эгизаклар — тўрт қиз ва икки ўғил 20 май куни Краков

университети касалхонасида туғилганди.

24 марта қоида бузган ҳайдовчи

туғилишлар сони 207 мингтага кўпайди қарийб 28 млн сўм жарима тўлади

Ўзбекистонда сўнгги 10 йил Фарғонада 24 марта қоида бузган ва маган. Шундан сўнг
ичида туғилишлар сони 207 жарималарини тўламаган ҳайдовчининг МИБ ва йўл-патруль
мингтага кўпайди. Бу ҳақда Gentra’си жарима майдонига жойлашти- хизмати инспекторла-
Давлат статистика қўмита- рилгач, ҳайдовчи 27 миллион 846 минг ри томонидан тезкор
си томонидан эълон қилинган сўм қарзини тўлаб берди. Маълум қили- тадбир ўтказилган. Бир ой давом этган
статистикада қайд этилган. нишича, Мажбурий ижро бюроси Қўқон тезкор тадбир давомида А.Ж. бошқару-
шаҳар бўлими иш юритувига 2020 йил видаги Gentra автомашинаси ушланиб,
Унга кўра, мамлакатда 2010 январь ойидан 2021 йил апрель ойига қа- қарздорлик ундирилгунга қадар вақтин-
йилда жами 634 810 нафар чақа- дар 24 марта қоидабузарлик содир этиб, чалик жарима майдонига жойлаштирил-
лоқ дунёга келган бўлса (305 902 белгиланган жарималарни ўз вақтида ган.
нафари — қиз бола, 328 908 на- тўламаган фуқаро А.Ж.га маъмурий
фари — ўғил бола), 2020 йилда жазо қўллаш тўғрисидаги қарорлар ке- Машинаси олиб қўйилгач, жарима
ушбу кўрсаткич 841 817 нафарни либ тушган. тўловларидан қасддан бўйин товлаб ке-
ташкил этмоқда (405 366 нафари лаётган фуқаро 27 миллион 846 минг
— қиз бола, 436 351 нафари — Қарздор бир неча марта огоҳлантири- сўм миқдоридаги жарима пулларини тў-
лишига қарамасдан, жарималарни тўла- лиқ тўлаб берган.
ўғил бола).
Аввалроқ Давлат статистика қўмитаси Ўзбекистоннинг доимий аҳолиси сони 34,7

миллион кишига етганини маълум қилганди. Қайд этилишича, доимий аҳоли сони
2021 йил бошидан 136,7 минг кишига ошган.

Навоийда уч эгизак туғилди

Қайд этилишича, чақалоқларга 6-12
Шукрона, Шодиёна, Имона деб исм
қўйилди. Шифокорларнинг таъки- ой 8-12
длашича, чақалоқлар соғлом, улар
Навоий шаҳар перинатал 2,5 килограмм, 2,4 килограмм, 2,4 Боланинг ой 9-13 10-16 13-19
марказида уч нафар эгизак қиз килограмм вазнда дунёга келган. ой ой
дунёга келди. Бу ҳақда Наво- пастки сут ой 14-18
ий вилояти ҳокимлиги матбуот Навоий шаҳар ФҲДЁ бўлими муди- марказий тишлари неча
раси Азиза Файзиева чақалоқларга кесувчи юқори ойюлқоирикданочйиқа
хизмати хабар берди. туғилганлик тўғрисидаги гувоҳнома-
ни сайёр тартибда топширди. Унинг тиш марказий биринчи
АСТАғФИРУЛЛО маълум қилишича, 2021 йилнинг 5 кесувчи
Яманда икки бошли Сиам май кунига қадар Навоий шаҳрида тиш юқори ён
эгизаклари дунёга келди 1253 нафар бола дунёга келган. кесувчи
тиш пастки ён
Шифокорлар улардан фақат бири Маълумот учун, Ўзбекистонда 2021 кесувчи
тирик қолиши мумкинлигидан ташви- йилнинг февраль ойи ҳолати бўйи-
ча, 53 460 нафар чақалоқ туғилган. 16-22 тиш
шланмоқда, деб ёзади Daily Mail. Уларнинг 1166 нафари эгизак экани
қайд этилган. ой 17-23 озиқ тиш пастки
Эгизаклар январь ойида мамлакат пой-
тахти, Сана шаҳрида дунёга келди. Аб- шунингдек, улардан бири яшаб кетиши ой 23-31 биринчи
дул-Холид ва Абдул-Раҳим исмли эги- учун иккинчисининг ўлимини қабул қи-
закларнинг танаси битта, бироқ боши лишга тайёр эмас. «Уларнинг ҳар икка- бо ш лай ой озиқ тиш
иккита. Шифокорлар уларнинг ҳаётини ласи битта танада яшашини истайман.
сақлаб қолиш учун бор кучини сарф- Аллоҳ менга берганига қарши бормай- юқори пастки д и ? Шундай қилиб, боланинг 2,5-
ламоқда, бироқ уларнинг ота-онасига ман», — деди у. қозиқ қозиқ 3 йиллик ҳаёти давомида 20
чақалоқларни хорижга олиб боришни тиш дона сут тиши чиқиб улгуради.
тавсия қилмоқда. Шифохона педиатрия бўлими раҳбари
Файзал ал-Бабли мазкур оилага давола- тиш юқори ва Маълумотўрнида:Сут тиш-
Эгизакларнинг отаси 20 ёшли Акрам ниш учун ҳукуматдан молиявий ёрдам ларининг кеч чиқиши ёки
Али Аҳмед фарзандларини ажратиш- олишга уринмоқда. пастки вақтидан олдинроқ чиқиши
ни истамаслигини маълум қилган. У, ҳам кузатилади.
иккинчи

озиқ тиш

4 2021 йил, Май, № 9-10 Табиат кўзгуси
Ислоҳотлар амалда
тизм ва ўзгаришлар «Пульмонология» такомиллашмоқда

Маълумки, республикамиз Конституция ва қонунларнинг устуворлиги 17 май бутун дунё пульмонологлар аҳолиси саломатлигини муҳофаза қилиш
таъминланган ҳуқуқий демократик давлатдир. Шу маънода айтганда Ўз- куни сифатида кенг нишонланди. Ке- ва сил инфекциясидан ҳимоялашнинг
бекистон Республикасининг Конституциявий суди қабул қилинаётган қо- йинги йилларда мамлакатимизда пуль- аниқ мақсадларга йўналтирилган амалий
нун ҳужжатларининг Бош қомусимизга мувофиқлиги тўғрисидаги ишларни монология соҳаси кун сайин такомилла- чора тадбирларига катта эътибор қарати-
кўриб чиқади. шиб бормоқда. Сир эмас, ўтган йиллар либ, сил ва ўпканинг носпецифик касал-
давомида мамлакатимизда Фтизиатрия ликлари тарқалишининг олдини олиш,
Шу йилнинг 27 апрель куни Прези- электрон ҳужжат айланиши тўғриси- ва пульмонология хизматларининг инте- барқарор санитария-эпидемиология ҳо-
дентимиз томонидан янги таҳрирда даги қонунчилик талабларига мувофиқ грациялашуви етарли даражада эмаслиги латини сақлаб туриш бўйича сезиларли
маъқулланган "Ўзбекистон Республи- бўлиши керак. Коллегиал органнинг сабабли респиратор касалликларга замо- ишлар амалга оширилмоқда.
касининг Конституциявий суди тўғри- Конституциявий судга мурожаатига навий ташхис қўйиш ва уларни даволаш
сида"ги Қонуни имзоланди. Унда эски ушбу органнинг тегишли қарори илова усулларини амалиётга самарали татбиқ ***
таҳрирдагидан фарқли равишда бир қилинади. Мурожаатда Конституция- этишга етарли эътибор қаратилмаган. Ҳу-
қатор янгиликлар мавжуд. Жумладан, га мувофиқлиги текширилиши лозим сусан, «Фтизиатрия» ва «пульмонология» Фарғонада USAID нинг "Марказий
қонуннинг "Конституциявий судни бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг мутахассисларини тайёрлаш ва малака- Осиёда сил касаллигини тугатишга қара-
сайлаш" дея номланган 6-моддаси- номи, рақами, қабул қилинган санаси, сини ошириш тизими замон талабларига тилган" лойиҳаси амалга оширилади.
да Конституциявий суд раис ва унинг у эълон қилинган манба, Ўзбекистон жавоб бермаслиги натижасида ҳудудий
ўринбосарини қўшган ҳолда Консти- Республикаси Конституциясининг ва муассасаларда фтизиохирург, фтизиоуро- Лойиҳанинг ўтказишдан мақсад инсон
туциявий суднинг тўққиз нафар судья- қонунининг шарҳ берилиши лозим лог, фтизиоортопед, фтизиоофтальмолог, саломатлигини асраш, юқумли касаллик-
сидан иборат бўлиши таъкидланган. бўлган қоидалари, мурожаатни Кон- фтизиогинеколог, фтизиопедиатр, шунин- нинг яна бир тури ҳисобланган сил ка-
Илгари эса бу таркиб 7 нафарни таш- ституциявий судда кўриб чиқишнинг гдек пульмонолог каби малакали мута- саллигини олдини олиш, эрта аниқлаш ва
кил қилган. ҳуқуқий асослари, қўйилган маса- хассисларга эҳтиёж ошиб борганлиги ҳеч даволаш масалаларига қаратилди.
ла юзасидан мурожаат қилувчининг кимга сир эмас.
Модомики, гап Конституциявий суд нуқтаи назари ва мурожаатни Ўзбе- Мазкур лойиҳанинг қиймати 8 миллион
хусусида борар экан, бу ўринда суд кистон Республикаси Конституция- Айниқса, фтизиатрия муассасалари 506 минг АҚШ долларини ташкил этиб,
судьяси ва унинг мақоми ҳақида тўх- сининг тегишли нормаларига ҳавола моддий-техник базаларининг етарли да- лойиҳа ишлари 2019 йилнинг сентябрь
талмаслик мумкин эмас. Қонуннинг қилинган ҳолдаги ҳуқуқий асосланти- ражада эмаслиги, тиббий жиҳозлар ва ойидан 2024 йилнинг сентябрь ойига қа-
10-17-моддаларининг ўз ичига олган риш, мурожаат қилувчининг номи (фа- техникаларнинг етишмаслиги боис, сил дар Республикамизнинг учта ҳудудида
2-бобида бўлса Конституциявий суд су- милияси, исми, отасининг исми), жой- касалга чалинган беморларга ўз вақтида, Фарғона, Сирдарё ва Жиззах вилоятлари-
дьясининг мақоми ҳақида сўз боради. лашган ери, почта манзили ёки яшаш тўлиқ ва сифатли тиббий ёрдам кўрса- да амалга оширилади.
Айтайлик, 10-моддага мувофиқ, сиёсат жойи, вакил ва унинг ваколатлари тишнинг иложи бўлмаган.
ва ҳуқуқ соҳаси мутахассиси бўлган, тўғрисидаги зарур маълумотлар(бун- Лойиҳа доирасида сил касаллиги ва
юксак маънавий фазилатларга ва зарур дан вакиллик лавозим бўйича амалга Мамлакатимизда ихтисослаштирилган унинг дорига чидамли турини аниқлаш
малакага эга бўлган, ўттиз беш ёш- ошириладиган ҳоллар мустасно), ило- фтизиатрия ва пульмонология ёрдами ва даволаш масалаларига алоҳида эъти-
дан кичик бўлмаган Ўзбекистон Рес- ва қилинаётган ҳужжатлар рўйхати кўрсатиш тизимини такомиллаштириш бор қаратилади. Лаборатория ва тиббиёт
публикаси фуқароси Конституциявий кўрсатилган бўлиши керак. чора-тадбирлари тўғрисида Ўзбекистон муассасаларнинг малакали ва интилув-
суднинг судьяси этиб сайланиши мум- республикаси Президентиниинг 2019 йил чан мутахассислари малакаси оширила-
кин. Конституциявий суднинг судьяси- Фуқаролар ва юридик шахсларнинг 13 феврал даги ПҚ-4191-сонли қарори эъ- ди. Тегишли материаллар билан таъмин-
га Олий ёки Биринчи малака даража- шикоятларида иш судда кўриб чиқил- лон қилинганидан кейин Республикамиз лаш баробарида, хизмат кўрсатиш кўлами
лари берилади. Олий малака даражаси ганлиги ва судда ҳимоя қилишнинг ошади. Натижада дорига чидамли силни
Ўзбекистон Республикаси Президенти барча шаклларидан фойдаланилган- БИЛАСИЗМИ? кенг миқёсда тарқалишининг олди олина-
томонидан берилади. Биринчи малака лиги кўрсатилган бўлиши керак. Му- ди.
даражаси Конституциявий суд томо- рожаатда мурожаат қилувчи ишни ҳал
нидан берилади. Илгари ҳар иккала этиш учун зарур деб ҳисоблаган бошқа СИЛНИНГ ДАСТЛАБКИ БЕЛГИЛАРИ
даража ҳам Президент томонидан бе- маълумотлар ҳам кўрсатилиши мум-
рилган. кин. Жаҳон Соғлиқни Сақлаш Ташкилоти 2. Кўкракдаги дискомфорт
маълумотларига кўра, сил касаллиги ҳо- (нохушлик).
Биринчи марта Конституциявий Табиийки, Конституциявий суд зирда дунёдаги энг кенг тарқалган ўлим
суднинг судьяси этиб сайланган шахс мурожаатни кўриб чиқиш учун қа- сабабларининг 10 тасидан бири ҳисоб- Оғриқ бўлиши шарт эмас. Йўталаётган-
"Конституциявий суднинг судьяси ва- бул қилишни рад этиши ҳам мумкин. ланади. Сил касаллиги юққанини эрта да ёки нафас олаётганда кўкрак қафаси-
зифаларини ҳалол ва виждонан бажа- Фақатгина қонуннинг 34-моддасида аниқлашнинг энг яхши усули — ҳар йили даги ёқимсиз хиссиётлар кузатилса тера-
ришга, конституциявий тузумни ҳимоя белгиланган асослар мавжуд бўлганда. ўпкани флюорография текшируви ёки певтга учранг.
қилишга, бунда фақат Ўзбекистон Рес- Булар – агар мурожаат Конституция- Манту тери синамасини ўтказиш ҳисобла-
публикасининг Конституциясига бўй- вий судга тааллуқли бўлмаса, мурожа- нади. Ундан ташқари сил касаллигининг 3. Субфебрил ҳарорат.
сунишга тантанали қасамёд қиламан" ат предмети юзасидан Конституциявий эрта клиник аломатлари мавжуд бўлиб Кўринишидан тана харорати йўқдек
дея Сенатнинг мазкур судья сайланган суд томонидан илгари қонуний кучга қуйидагилардир. бўлса хам термометр доим 37-37,5 °С ни
мажлисида қасамёд қилади. кирган қарор чиқарилган бўлса(бун- кўрсатади. Узоқ давом этувчи йўтал каби
дан Конституциявий суд қарорларини Шифокорлар сил касаллигини икки субфебрил иситма хам сил касаллиги
Конституциявий суд судьясига қайтадан кўриб чиқиш учун асослар шаклга ажратадилар. хақида сигнал беради.
нисбатан қамоққа олиш тарзидаги мавжуд бўлган ҳоллар мустасно), му- 4. Сабабсиз тана вазнини тушиши.
эҳтиёт чораси унга ўта оғир жиноят рожаат ушбу Қонуннинг 27-моддасида 1. Яширин (латент) шакл. Инсон турмуш тарзини ўзгартирмаса
ёхуд одамнинг ўлимига сабаб бўлган кўрсатилмаган давлат органидан ёки Кох таёқчасини юқтирган одамларнинг ҳам, қатъий пархезга риоя килмаса ҳам,
бошқа қасддан жиноят содир этганлик шахслардан келиб тушган бўлса, фуқа- ҳаммаси ҳам касал бўлиб қолмайди. Кўп- спорт залида ортиқча шуғулланмаса ҳам
айби қўйилган ҳоллардагина қўллани- роларнинг ёки юридик шахсларнинг гина одамларнинг иммун тизими сил ка- озиб кетиши нафақат сил касаллиги бал-
лиши мумкин. Мазкур қоида Консти- мурожаати ушбу Қонун 86-моддаси- саллиги бактерияларининг фаоллигини ки бошқа бир қатор хавфли касалликлар
туциявий суднинг Конституциявий суд нинг биринчи қисмида назарда тутил- бостириш учун етарлича кучли. Яъни, аломати хисобланади. Масалан, ўсма ка-
судьяси сифатида ишлаган даврида ган талабларга мувофиқ бўлмаса. организмда Кох бактерияси бўлса хам сил саллиги, ички яллиғланиш, ичак қуртлари
шундай жиноятни содир этганликда касаллиги ривожланмайди. Дунё бўйлаб ва паразитлар бўлиши мумкин.
айбланаётган собиқ судьясига нисба- Мурожаатни кўриб чиқиш учун қа- тахминан икки миллиард одамда сил ка- 5. Жунжикиш ва кўп терлаш.
тан ҳам қўлланилади. Қонуннинг ав- бул қилишни рад этиш тўғрисида Кон- саллиги латент кечади. ВОЗ маълумот- Гоҳ совуқ қотиш, гоҳ қизиб кетиш ва
валги таҳририда бундай тартиб белги- ституциявий суд ажрим чиқаради ва у ларига кўра яширин шакл фаол шаклга терлаш климакс давридаги аёллар хос ши-
ланмаган эди. Конституциявий суднинг Конституциявий суд аппарати томони- ўтиш эҳтимоли 5-15% ни ташкил қилади коят. Аммо Сизга климаксгача узоқ бўлса,
судьясига нисбатан жиноят иши фақат дан конституциявий суд ишини юри- ва бу иммунитет кескин тушиб кетганда ёки бу холат ортда қолган бўлса, ёки сиз
Ўзбекистон Республикаси Бош проку- тиш манфаатдор иштирокчиларига кузатилади, масалан ҳомиладорлик, жи- эркак киши бўлсангиз — қизиб кетишни
рори томонидан қўзғатилиши мумкин. етказилади. гар ва буйрак касалликлари, қандли диа- эътиборсиз қолдирманг. Айниқса тунда
Конституциявий суд судьясини маж- бет, тўйиб овқатланмаслик (қаттиқ пархез уйқуда терлаб уйиб кетсангиз — сил ка-
бурий келтириш, ушлаб туриш, худди Қонунда яна бир эътиборли жиҳат тутиш), чекиш, саратон ёки ОИВ инфек- саллигига гумон қилиш керак.
шунингдек унинг шахсий ашёларини, мавжудки, бунинг учун унинг "Ошко- цияси пайтида. 6. Иштаҳани пасайиши
багажини, транспортини, уй-жойини, ралик" деб номланган 24-моддасини 2. Фаол (актив) шакл Сиз касаллик ҳақида ҳали тахмин қил-
хизмат хонасини кўздан кечиришга йўл ўқиш ва уқиш лозим. Унга асосан, суд Бунда иммун тизими бактериялар сони- маслигингиз мумкин, аммо организм
қўйилмайди. Мазкур қоида қонуннинг мажлислари очиқ ўтказилади. Давлат нинг кўпайишини назора қила олмайди. аллақачон у билан курашаётган бўлиши
14-моддасида батафсил ёритилган. сирини ёки қонун билан қўриқлана- Касалликнинг ушбу шаклига эга бўлган ва бунинг учун катта энергия сарф қила-
диган бошқа сирни ташкил этувчи одам нафақат ўз соғлиғига хавф солади, ётган бўлиши мумкин. Бунинг учун бир
Шуни эътироф этиш лозимки, қо- маълумотларни сақлаш зарур бўлган балки бошқаларни ҳам фаол юқтиради. қатор системалар жалб қилинади. Бирин-
нуннинг 27-моддаси энг муҳим ян- тақдирда суднинг ёпиқ мажлиси ўтка- Сил касаллигининг дастлабки белгила- чи навбатда овқат ҳазм қилиш тизими
гиликлардан бирини ўз ичига олади. зилишига йўл қўйилади. Айни пайтга- ри. зўриқади. Овқат ҳазм қилишга қимматли
Аниқроғи, мазкур моддада Конститу- ча ёки қонуннинг эски таҳририда ёпиқ Силнинг яширин шакли симптомсиз энергияни сарфламаслик учун организм
циявий судга мурожаат қилиш ҳуқуқи- суд мажлисини ўтказиш асослари аниқ кечиб, соғлиққа путур етказмайди. Фаол озроқ овқатланишни бошлайди, иштаҳа
га кимлар эга эканлиги ўз аксини то- кўрсатилмаган эди. шаклида эса бир қатор белгилар кузати- йўқолади. Бу терапевтга мурожаат қили-
пган бўлиб, унга биноан фуқароларга либ улар аса-секин ривожланади. шингиз учун яхши сабаб бўлади.
ҳам мазкур судга мурожаат қилиш Қонун расмий эълон қилинган кун- 1. 3 ҳафта ёки ундан кўпроқ давом эта- 7. Бўшашиш ва тез толиқиш.
ҳуқуқи берилди. Яъни Конституция- дан эътиборан кучга киради. Қолавер- диган йўтал. Бу шикоят бир қатор касалликларнинг
вий суд конституциявий ҳуқуқ ва эр- са, қонун кучга кириши билан Ўзбе- Агар сиз сабабсиз ва тинимсиз йўта- кенг тарқалган аломати ҳисобланади. Ма-
кинликлари муайян ишда қўлланилган кистон Республикасининг 2017 йил 31 лишни бошлаган бўлсангиз, албатта тера- салан, юрак-қон томир касалликлари, ри-
ва Конституцияга мувофиқ бўлмаган майда қабул қилинган "Ўзбекистон Рес- певт билан боғланинг ёки флюорография вожланаётган саратон ва метаболизмнинг
қонунда бузилган деб ҳисобловчи публикасининг Конституциявий суди қилинг. Бу ўпка билан боғлиқ муаммола- жиддий бузилишлари, суст депрессия ва
фуқаролар ҳамда юридик шахслар- тўғрисида"ги 431-сонли Конституция- рининг энг аниқ ва дастлабки белгисидир. сил касаллиги шу тарзда намоён бўлади.
нинг шикоятларини ҳам кўриб чиқи- вий қонуни ўз кучини йўқотади. Ёдда тутинг, йўталнинг бошқа сабаблари Агар дангасалик сизнинг иккинчи исмин-
ши белгиланди. Албатта, бунинг учун ҳам бўлиши мумкин — масалан, мавсу- гизга айланган бўлса, зудлик билан тера-
қонуннинг 29-моддасида қайд қилин- М.Аҳмедов, мий аллергия ёки чангга аллергия, сурун- певтингизга учранг.
ган алоҳида талаблар белгиланган. Фарғона вилоят маъмурий суди кали бронхит, хонада намлигини пасайи-
Яъни Конституциявий судга мурожаат ши. Азаматжон МАДАМИНОВ
ёзма ёки электрон шаклда юборилади. бош мутахассиси,
Электрон шаклда юборилган мурожаат Н.Эралиева,

Фарғона туманлараро иқтисодий
суди судья ёрдамчиси.

Табиат кўзгуси 2021 йил, Май, № 9-10 5

Кўк ва қора чойнинг фойдалари Куннинг би- Агар ҳар Нонушта —
Қора чой ҳам, кўк чой ҳам битта дарахтдан олина- ринчи ярмида мия доимги уйғонади- куннинг энг муҳим
ди. Улар ўртасидаги фарқ қуритиш жараёнлари билан ҳар қачонгидан ҳам ган вақтингиздан овқатланиш қисми.
боғлиқ. яхши ишлайди. Бу бир, бир ярим соат Сиз буни биласиз, аммо
Чой ўзида сақловчи теин моддаси туфайли кишига вақт айни ғоялар вақтли уйғонсангиз, вақтингиз йўқлиги ту-
тетиклик, қувват бағишлайди. Унинг таъсири қаҳвадаги туғиладиган ва югуришга ёки эрта- файли ошқозонингиз
кофеин сингари бўлиб, фарқи – қаҳва тез таъсир кўрсатади, унумдорлик юқори лабки бадантарбия «қуруқ» ҳолатда кўча-
аммо у берган тетиклик ҳам тез тарқалади. Чойдаги теин моддаси эса бўлган пайт. Ҳар машғулотларига га отланасиз. Тушлик
секинлик билан таъсир кўрсатса-да, самараси узоққа чўзилади. куни эрталаб кун- вақтингиз етади. яқинлашган сари эса
Кўк чой ҳам тетиклаштирувчи, ҳам тинчлантирувчи таъсирга эга. Уни далик қилинадиган Бундан ташқари эр- иштаҳангиз «уйғо-
2 дақиқа давомида тиндирганда тетиклаштирувчи, 5 дақиқа давомида ишларни муҳим талабки жисмоний на бошлайди». Эрта
тиндирганда тинчлантирувчи таъсир кўрсатади. ва номуҳимларга фаоллик кайфиятни уйғонишнинг яна бир
Чойни 5 дақиқадан кўп дамламаган маъқул, бунда унинг фойдали ажратиб чиқиш кўтариб, кишига қу- ижобий жиҳати — сиз
хусусиятлари йўқолади. учун бир соатдан вонч бағишлайди. нонуштани ўтказиб
Кўк чойда сақланувчи галлат эпигаллокатехин моддаси юрак-қон то-
мир касалликлари, саратоннинг айрим (ўпка, тухумдон, сут бези, проста- вақт ажратинг. юбормайсиз.
та бези, ошқозон) турларидан профилактика қилади.
Кўк чой узоқ умр кўришга ёрдам берувчи эликсир сифатида қадр- Эрта туриш учун 4 сабаб
ланади. Япон олимлари тадқиқотларига кўра, кунига 5 пиёла кўк чой
ичиш эрта ўлим эҳтимолини эркакларда 12 фоизга, аёлларга 23 фоизга Ишхонангизга ва ўзингизга тааллуқли бўлган кўнгилни хира қилувчи муаммо-
қисқартириши мумкин. ларингизни соат 8 га қадар бажаришга одатланинг. Йўқса, кун давомида ана
Кўк чой таркибидаги антиоксидантлар қариш жараёнини секинлашти-
ради, моддалар алмашинувини яхшилайди. шу ҳиссиёт сизга «ҳамроҳ» бўлади.
Енгил дамаланган кўк жой иссиқ об-ҳавода чанқоқни қондиришга
ёрдам беради. Бу қизиқ!
Қора чой қон босими паст бўлган (гипотония)ларга тавсия этилади.
Қора чой организмда холестерин миқдорини нормаллаштиради, ин- Одамлар кун давомида чексиз миқдордаги ахборотларни қабул қилишлари
сультдан профилактика қилади. мумкин. Агар улар бу маълумотларнинг ҳаммасини ёдларида сақлаб қолган-
Ёғларнинг яхши сўрилишига таъсир кўрсатгани боис қора чой жи- да эди, тез орада ақлдан озишлари ҳеч гап эмас.
гарда ва қон томирларида ёғ тиқинларининг жамланмаслигига ёрдам
беради. Шунинг учун тунда мия маълумотни саралайди ва кераксизларини уну-
Шунингдек, қора чой қон томирлари тонусини яхшилайди. тади.
Қора чойни оч қоринга ичиш тавсия этилмайди. 5 соатдан
ортиқ вақт туриб қолган шамани ишлатиш, битта шамадан ТОК БАРГИ НИМАГА ДАВО?
уч мартадан кўп фойдаланиш зарарлидир.
Ток баригида 2 фоиз қанд, кўп миқдорда С витамин, шунингдек,
ТУНДА УХЛОЛМАЯПСИЗМИ? каратин инозити, кварцетин, беатин, протакатехинат кислота мавжуд.
Ундан тайёрланган дамламалар бир қанча касалликларни даволашда
Кўпинча вақтида ухламаймиз, бирон ишлатилади.
нарса билан овора бўламиз, алламаҳал-
гача телевизор кўрамиз. Шундан кейин Майда тўғралган 40-50 гр. ток барглари устига 500 мл қайноқ сув қу-
ухлашга ётамиз. Лекин тун ярмидан оғса йиб, паст оловда 10-15 дақиқа қайнатилади ва дамлаб қўйилади. Кейин
ҳам мижжа қоқмаймиз. Ахир эрталаб сузиб олиниб, қандли диабет ёки гипертония (хафақон) касаллигида
ишга бориш керак! Саҳарга яқин кў- овқатдан 20 дақиқа олдин ярим стакандан кунига 3-4 маҳал илиқ ҳолда
зингиз озгина илинган бўлади. Эрталаб ичилади.
кўзгуга қараб, ранг-рўйингиз оқариб,
кўзингиз киртайиб қолганини сезасиз. Бўғимлардаги оғриқни даволаш учун 3 литрли банкага 300 та янги
Ўша куни ишхонада унумлироқ меҳнат узилган узум барги солиниб, устига қайнатиб, совитилган сув қуйила-
қила олмайсиз. ди-да, 3 кун тиндирилади. Тиндирма кунига 3 маҳал овқатдан олдин
100 мл.дан ичилади.

Шуни билинг: одам тун ярмигача «ОСМА УКОЛ» ҚОННИ

мириқиб ухлайди. Шунинг учун ҳар куни Аччиқ овқат умр- КЎПАЙТИРАДИМИ?
кеч билан соат 22- 22:30 да ётишни одат ни узайтиради Йўқ, бу нотўғри фикр. Томир

қилинг. ичига қуйиладиган суюқлик тар-

Киши яхши ухлаши учун мутахассислар қуйидагиларни тавсия этишади: Гарвард соғлиқни кибида турли хил миқдорда туз
-иссиқ кунларда деразани очиб қўйинг ёки ётишдан олдин хонани шамоллатинг; сақлаш мактаби томони-
-кечқурун жуда ёғли, бадҳазм овқат еманг, чунки бундай таом уйқуни бузади; ва шакар моддаси бўлган сув,
-ухлаш олдидан кишини ҳис-ҳаяжонга соладиган кўрсатувлар кўрманг, телевизор дан ўтказилган тадқиқот- холос. Улар оддий шакарчалик
томоша қилманг; ҳам қувват бермацди ва қонни
-юмшоқ тунги кўйлакда ухланг, бошда кичикроқ ёстиқ бўлсин. Шунда бўйинга лар шуни кўрсатдики, кўпайтирмайди. Одам ҳеч нар-
ажин тушмайди. кунига бир марта аччиқ
-агар уйқусизлик сизни қийнаётган бўлса, уйқу дори ичманг. Акс ҳолда дорига овқат истеъмол қилиш са еб-ичолмай қолганда ёки ўта
ўрганиб қоласиз. сувсизланганда, суюқликлар
Яхшиси ухлашдан ярим соат олдин бир стакан илиқроқ сутга бир қошиқ асал ўлим хавфини 14 фоизга томирдан юборилади. Агар
солиб, аралаштириб ичинг. камайтиради. Капсаитсин
каби аччиқ озиқ-овқат бемор юта олса, унга қўшим-
ча суюқлик беринг. Бу венага
таркибидаги биоактив бир литр суюқлик қуйиш билан
моддалар ёмон холес-
теролни камайтириши тенгдир.
Овқат истеъмол қила оладиган
НАФАС ОЛИШ ФАОЛИЯТИНИ ЯХШИЛОВЧИ НЕЪМАТЛАР ва триглицеридларнинг одамга озиқли моддаларга бой
соғлом даражасини овқат бериш ҳар қандай осма
Тиббиёт оламининг буюк алломаси Абу Али ибн Сино ўпка нафас олиш сақлаб туриши мумкин. уколдан кўра кўпроқ қувват
фаолиятини бузувчи барча турдаги хасталикларни даволашда табиий улашади.

мевалар ва ўсимликлардан кенг фойдаланган.

Буюк аллома бобомиз томонидан қуйидагилар энг кўп тавсия этилган: оддий пиёз ва

қуруқ анжир арпабодиён арпа саримсоқ пиёз
зиғир уруғини қайна-

тиб ичиш;

анор пўстини аччиқ бодомни наъматак меваси
қайнатиб оғиз ва унинг ёғини
қуруқ ва томоқлари арпабо- арпани оддий ва лимонли чой-
анжирни чайиш ҳамда диён уруғи- қайнатиб ичиш; шакар билан пиёз ва са- ни асал билан
қайнатиб ни қайнатиб беҳини кўп аралаштириб римсоқ пиёзни қўшиб доимий
ичиш; истеъмол ичиш.
ичиш; ичиш; ейиш; ҳар куни овқат
қилиш;
билан бирга ис-

теъмол қилиш;

анор пўсти беҳи аччиқ бодом зиғир уруғи

6 2021 йил, Май, № 9-10 Табиат кўзгуси

Толстойнинг Ҳиндис- Руҳият
тондаги издоши – Ганди
Қандай қилиб уммонни севиш Кўп эркаклар буни ўзига хос
ҳақида биз билган ва мумкин-у, лекин унда бўрон бўлга- эгоистлик билан таҳлил қилади-
билмаган фактлар нида севиш мумкин эмас. Қанай лар: "Агар у ўзини мени ёнимда
қилиб табиатни севиш мумкину, бахтсиз ҳис қилса, демак мени сев-
Ҳиндистоннинг маънавий отаси ҳисоб- Ҳиндистон конгрессини ташкил қилди. Ушбу уни ёмғир ёққанда севмай, қуёшни майди, у мени ёнимда фақат ман-
ланган Моҳандас Карамчанд Ганди дунё умумий сиёсий ташкилот орқали у гетероген севиш мумкин. фаат учун".
тарихида ўзининг ҳеч кимникига ўхшамас ҳинд жамиятида бирдамлик руҳини уйғота
эътиқоди ва сиёсати билан шуҳрат қозон- олди. Ҳукуматни, қонун чиқарувчи органлар- Инсонлар фақат яхши ҳаво бўли- Ёки аёлни шундай фикрлар билан
ган. Хўш, биз у ҳақида нималар биламиз? ни ва матбуотни ҳиндларнинг шикоятларини шини исташади, гўёки ёмғир кеча- тарк этади: "Эртага, у яхши бўл-
асослаб баёнотлар берди. 1899 йилда Жану- ги қуёш таъсирида сув буғланиши ганида келаман".
Ҳинд еридан Лондонгача бий Африкада Бур уруши бўлди. Уруш пай- натижасида ҳосил бўлганлигини,
тида 1100 дан зиёд кўнгиллилардан иборат ёмғирсиз ер, ўсимликлар ва гуллар Аёлни уни қалбидаги бўронни
Болалигида тенгдошларига нисбатан бо- жамоа тузган Ганди уруш қатнашчиларига қуриб қолиши мумкинлигини уну- забт этмай туриб, ўзини забт
сиқлиги, камтарлиги билан ажралиб турган ёрдам берди. У инсонларга уларни азоблаган- тишгандек. этиб бўлмайди!
Моҳандас 1869 йилда Ҳиндистоннинг Гу- ларга нисбатан ғазаб билан эмас меҳр-шафқат
жарот штатида таваллуд топади. Отаси ўқи- билан курашиш кераклигини сингдирмоқ- Аёл кайфияти табиатдек ўзга- Эртами кечми, аёл ишона бошла-
мишли, онаси эса диндор аёл бўлган. Унинг чи бўларди. Шунча қаршиликлардан кейин рувчан. Агар унда ёмғир ёғаётган са, қалбидаги бўронни намоён қила
оиласи вишнаизм ва жайнизм эътиқодлари ҳам 1906 йилда Трансваль ҳукумати аҳолини бўлса, келиб уни қучиш, биргаликда бошлайди.
асосида ҳаёт кечирарди. Шунинг учун Ган- рўйхатга олиш даврида камситувчи қарорни ёмғир остида туриш лозим.
ди аҳимса (барча тирик жонзотларга зарар эълон қилди. Сўнгра, Ганди бошчилигида Ва эркак киши аёлга уни ҳалок
етказмаслик), рўза тутиш, вегетарианизм ҳиндлар Йоҳаннесбургда оммавий намойиш- Бу оддий... Лекин эркаклар буни қиладиган ички бўрондан, ўзи енга
одатларига қаттиқ амал қиларди. У 13 ёшида лар ўтказа бошлашди. Жанубий Африкада- камдан кам ҳолда тушунадилар. олмайдиган ҳис туйғулардан ҳимоя-
уйланади, 1887 йилда эса Мумбай Универ- ги кураш етти йилдан ортиқроқ давом этди. ланиш учун керак...
ситети имтихонларидан ўтиб, Бхаунагардаги Ганди рахбарлигида ҳиндистонликлар қа-
Самалдас коллежига ўқишга қабул қилинади. рама-қаршиликларга қарши туришда давом Амир Темур ўгитлари
Таълим жараёни она тили бўлган гуаратийдан этишди.
инглиз тилига ўтказилиши Гандига қийин- • Бир кун келадики, золим ўз ўлим яхши.
чилик туғдира бошлайди. Бу орада у отаси- Толстой билан танишув бармоқларини тишлайди. • Олтмишга кирган отадан ош
да ҳам айрилади. Унинг яқинлари отасининг 1909 йилда Ганди Лондонга делегация би-
ишини давом эттришини, яъни адвокат бў- лан ташриф буюради. У ерда машҳур рус • Курашиб эришилмаган ғала- сўрама.
лишини хохлашади. Ганди эса кўпроқ шифо- адиби Лев Толснинг “Ҳиндга мактуб” асари- ба ғалаба эмас. • От минган отасини унутади.
кор бўлишни орзу қиларди. Адвокат бўлиши ни учратиб қолади. Асарни ўқиб Ганди яна • Ота бўлмаган ота қадрини
учун Англияга бориб таълими кераклигини бир маротаба Толстойнинг фикрлари билан • Давлат— лашкарлару фуқа-
билганидан кейин ўзи ҳам бунга жон дили- ўзининг қарашларини муштараклигини ҳис роларнинг садоқати ва фидойи- билмас.
дан розилик билдирди. Онаси Палубай ўғли этади. Толстой ижодига Гандининг қизиқиши лиги-ла қудратлидир. • Оғзингга қон тўлса ҳам душ-
Англияга борса эътиқодига путур етишидан Лондон ўқиб юрган пайтларидан бошланган.
қўрқиб рухсат бергиси келмасди. Фақатгина Динга, фалсафага йўғрилган Толстой асарла- • Адоват эмас— адолат енга- ман олдида тупурма.
гўшт емаслик, аёллар ва шаробга тегмаликка ри уни доим илҳомлантирган. Ўзининг тар- ди. • Қилич ўткир бўлса-да ўз
қасам ичганидан сўнг, онаси унинг кетиши- жимаи холида Ганди Толстой ҳақида шундай
га изн беради. Ганди 1888 йилда Англияга ёзади: “Унинг асарларини илк марта ўқига- • Аввал йўлдош— кейин йўл. сопини кесмагай.
жўнаб кетди ва тез орада Лондондаги юридик нимдан кейин бошқа барча асарлар аҳамият- • Бир калима ширин сўз қи- • Сўзлагувчи гар нодон эрур,
коллежладан бирига қабул қилинади. сиздек туюла бошлади. Юксак фикр, чуқур лични қинга киритар.
аҳлоқ ва самимийлик Толстой асарларини • Бир таёқни синдирмоқ тинглагувчи доно ўлсин.
ЖАР: ирқчилик, ҳиндларни камситиш бебаҳо даражага кўтарган”. мумкин, Кўп таёқни букиб ҳам • Той минган— от ҳам мина-
Ганди ўқишга жиддий ёндашиб, инглиз ва Кейинчалик у ўз таржима ҳолида унинг ҳа- бўлмас.
лотин тилларини тиришқоқлик билан ўрга- ётига уч замондоши кучли таъсир ўтказган- • Ботир жангда билинар, ди.
на бошлади. Мусофирликда ўтказган уч йил лигини айтиб ўтади. Улар Райчандбай, Рёскин Доно— машваратда. • Кечира олишлик— мардлик,
унинг учун жуда қийин ўтди. Таълим олиш- ва Толстой. “Ҳиндга мактуб” асарида Толс- • Бошга қилич келса-да рост
дан кўра, Лондон ҳаётига мослашиш Ҳиндис- той Гандини фаолиятини, яъни, зўравонлик- сўзла. кечира билмаслик номардлик
тоннинг чекка бир қишлоғидан келган йигит ка қарши зўравонлик билан курашмасликни • Бўридан қўрққан ўрмонга саналади.
учун оғир кечди, табиийки. Ғарб маданияти қўллаб-қувватлайди. Жанубий Африкага кел- кирмайди.
- кийиниши, одоб-ахлоқи, таомланиши, ўзини ганидан сўнг, Ганди кўплаб адабиётлар билан • Душманнинг кулгани— си- • Қонни қон билан эмас, сув
тутиши Ҳиндистонникидан тубдан фарқ қи- танишиб чиқади. Толстой асарлари унга энг рингни билгани. билан ювишни ўрган.
ларди. Унинг эътиқодлари ҳам янада кўпроқ кўп таъсир қилганлари эди. Ганди биринчи • Душмандан қўрқма, муно-
ноқулайликлар келтириб чиқарарди. Кейин- марта 1909 йилда Толстойга хат ёзади. “Мен фиқдан қўрқ. • Энг баланд минора ҳам
чалик у Лондон Вегетарианлар Ижроия қў- сизнинг ёзганларингизни ўрганиш бахтига • Емсиз от довон ошолмайди. ердан кўтарилгай.
митасига аъзо бўлди. Қўмита аъзолари асосан муяссар бўлдим, бу менинг дунёқарашимда • Мерган овда билинар, бо-
ўқимишли инсонлар эди. Улар билан ўтказган катта таассурот қолдирди. (...) Мен сиз учун тир— ёвда. • Яхши ит ўз ўлигин кўрсат-
суҳбатлари давомида унинг дунёқараши кен- номаълум бўлган бир киши, ҳақиқат учун ва • Номуссиз ҳаётдан, номусли магай.
гайди, ҳаётий қарашлари ўзгарди. сиз ҳал қилишни ҳаётингизнинг вазифаси
1891 йилда Ганди Ҳиндистонга қайтади ва қилган масалалар бўйича маслаҳатингизни • Яхши одам юрт тузар, ёмон
қатор қийинчиликларга дуч келади. Онаси- тинглаш учун ушбу мактуб билан мурожаат одам юрт бузар.
дан айрилгани ҳам етмаганидек, адвокатлик қилишга журъат этаман”. Тахминан орадан
дипломи ҳам унга оила боқиши учун ёрдам олти ой ўтгач, Толстойдан ижобий жавоб • Шижоатли кишиларни дўст
бермайди. Хафсаласи пир бўлганидан ке- олган Ганди унга иккинчи мактубини ёзади: тут, чунки Тангри таоло жасур
йин, Жанубий Африка бир йиллик шартнома “Сизнинг камтарин издошингиз сифатида кишиларни ардоқлайди.
асосида ишга жўнаб кетади. Жанубий Аф- мен сизга ўзим ёзган китобни юбораман. Бу
рикада у деярли йигирма йил қолиб кетади. менинг Гужарот тилидан таржимам. Қизиғи БУНИ ЁДДА ТУТИНГ - ЭҲТИРОМДА БЎЛАСИЗ
Дастлаб келган пайтларида ирқчилик туфай- шундаки, Ҳиндистон ҳукумати бу тилдаги
ли адолатсизликларга қайта-қайта дуч кела- китобларни мусодара қилди. Шунинг учун Бировларнинг мусибати устидан кулманг!
ди. Табиатиан оғир босиқ бўлган Ганди ҳам таржимани нашр этишга шошилдим. Сиз-
буларга жим қараб туриш керак эмаслигини ни безовта қилмоқчи эмасман, аммо агар Камбағалнинг ҳузурида бойлигингизни гапирманг!
англаб етади. У энди нафақат оила тебратиш, соғлиғингиз имкон берса ва китобни кўриб Беморнинг ҳузурида соғлигингизни гапирманг!
балки адолатсизликка қарши курашиш учун чиқишга вақт топсангиз, бу асарга қилган
қаттиқ бел боғлайди. Преторияда бўлиб ис- танқидингиз мен учун жуда қадрли бўларди”. Кучсизнинг ҳузурида кучингизни гапирманг!
тиқомат қилаётган осиёликларнинг турмуш Гандининг иккинчи мактуби Толстой вафоти- Бахтсизнинг ҳузурида бахтингизни гапирманг!
тарзини ўрганиб чиқади ва уларга қонуний дан икки кун олдин келади. Мактубни ҳаяжон
ҳақ-ҳуқуқларини ўргатади. 1894 йилда Ҳин- билан ўқиган Толстой, афсуски, китобни Маҳбуснинг ҳузурида эркингизни гапирманг!
дистонга қайтишга тайёргарлик кўраётганида ўқишга улгурмайди. Лекин, у Ҳиндистонда Бепуштнинг ҳузурида фарзандларингизни гапирманг!
Наталь Ассамблеясида ҳиндларни овоз бериш унинг ҳаётий эътиқодларига ҳайрихох инсон
ҳуқуқидан маҳрум қилиш тўғрисидаги қо- борлигидан жуда мамнун бўлади. Дўсти Вла- Етимнинг ҳузурида отангизни гапирманг!
нун лойиҳаси кўриб чиқилаётганлиги ҳақида димир Чертковга Ганди ҳақидаги таассурот- Уларнинг мусибатини ширин сўзларингиз билан аритсангиз, Сизга
эшитиб қолади. Ҳинд фуқаролар ундан ёрдам ларини гапириб беради. Толстой вафотидан
беришларини сўрашади. Шу сабабли Ганди кейин ҳам Ганди ўз маърузаларида унинг ғоя- меҳр-муҳаббатлари ортади. Эҳтиромда бўласиз!
қайтиш фикридан вақтинчалик воз кечади. ларини одамларга етказишга харакат қилади.
Қонун лойихасини тасдиқланишига қар- Уни “Рус титани” деб ҳам атайди. УЗОҚ УМР КЎРИШНИ иммунитетини
шилик кўрсата олмаган бўлса ҳам, Наталь Умр йўлининг поёни кўтариб, шамол-
Ҳиндистон ва Англия ҳиндлари шикоятлари- Ганди бутун умрини ватани озодлиги, мил- лашнинг олдини
га жамоатчилик ва матбуот эътиборини қара- латдошларининг манфаатлари учун курашга ИСТАЙСИЗМИ? олади.
тишга муваффақ бўлди. 1894 йилда у Наталь бағишлади. У шарафли ҳаёт кечирди. Афсус- Қарағай (сосна) дарахтининг
ки, у ўзининг ажали билан эмас, балки ёш ўсиб турган учидан 3-5 сантиметр-
бир мутаассиб томонидан 1948 йилда ўлди- гача кесиб олинади. 2 ош қошиқ
рилади. Лекин Ганди номи Ҳиндистондагина Табиатда биологик фаол ва ноёб пиёз бошининг қуриган пўсти, бир
эмас, бутун дунё тарихида ўчмас из қолдир- элементлар сақлайдиган шундай ош қошиқ қизил мия илдизи (ши-
ган инсон сифатида ёдда қолди. Унга берил- гиёҳлар борки, улардан тўғри фой- рин мия) сирли идишга солиниб,
ган “Маҳатма” – яъни “буюк қалб эгаси” де- даланилса, тана соғлом бўлиб, узоқ 2 литр сувда қайнатилади. Паст
ган эътирофга муносиб ҳаёт кечирди. умр кўриш насиб этади. оловда 20 дақиқа қайнагач, устидан

Шаҳноза Аҳмедова Бу гиёҳлардан тайёрланган қай- наъматак мевалари солинади.
натма қон томирларни тозалаб, Тайёр бўлган дамлама эрталаб
инсон саломатлиги учун зарарли
бўлган моддаларни ўпка, жигар ва яна 1-2 дақиқа қайнатилади. Ши-
ичаклардан ҳайдайди. фобахш дамламани кун давоми-
да истаганча ичиш мумкин. Ҳар
Шундай фойдали ўсимликлар- пиёласига 1 чой қошиқ асал ара-
дан бири қарағай дарахти бўлиб, лаштирсангиз, ичимликнинг таъси-
ундан тайёрланган қайнатма тана ри ва қуввати янада ошади.

Табиат кўзгуси 2021 йил, Май, № 9-10 7

Яхшиям бу ТАҚДИР қабрга ҳам ўзим
кунларни уста қўйсам. Жон
Маражаб кўрма- (Ҳикоя) омонат, Абдухайр
ди. Кўрганда борми, қамоқдан қайт- гунча
“Умрим бекор бўлди. Мен яша- Ҳовлидаги бир туп оқ ўрик қийғос гуллаган маҳали бўлмай ўлиб-нетиб қолсам,
маган эканман. Яшамаган одамда Абдухайрни суннат қилдирди. Ота-бола ўрик ости- ўзинг тепкилаб-тепкилаб кўмасан-
бола нима қилсин, биродарлар?” деган даги супада ухлаган тунда уста туш курди. Тушига да, Абдумалик, деганди уста бувам.
бўлармиди… отаси кирибди. Ўрик шохида ўтирганмиш.
Чол етмиш бешда давра қилди. Тўсат- Устани жойростонига Абдумалик
дан. Хуфтонни ўқийман, деб таҳорат олиб, — Ўғлимнинг қўлини ҳалолладим, дуо қилинг қўйди. Гўрков қабр айвонида нима қилиш
ичкарига кириб кетди-ю, қайтиб чиқмади. На- набирангизни, — дермиш отасига. кераклигини айтиб турди.
мозни ўқиб, кейин қазо қилдими ё ўқимайми,
номаълум. Ойхон момо чоли ҳаяллаб қолга- Қанчалик ялиниб-ёлвормасин, отаси пастга туш- — Юзини қиблага қаратинг, ана бўл-
нидан, овоз берди. Жавоб бўлмагач, деразадан масмиш. ди. Манови тупроқни атрофига сепинг, ҳа
ичкарига мўралади. Чоли мук тушиб ётганини кўриб, баракалла. Энди, мен ўғлингиз Абдухайрман,
саждага борди, деб ўйлади, бирпас қараб турди. Чол Чўчиб уйғонган Маражаб аввал пиш-пиш ухлаётган мендан рози бўлинг ота, денг. Қиёматгача кўзи
қимир этмай, жойнамоз устида ётарди. ўғлига, кейин ”булбулчаси”га ёпиб қўйилган дўппи- очиқ ётмасин, бояқишнинг.
— Тавба, — деди кампир, — бу нимаси энди? га қаради. ”Тушга нималар кирмайди” деб ўйлади.
Чолининг елкасидан туртиб, турмайсизми, деган Калима келтирди. Абдумалик одатга кўра уч марта ўғил ўрнида сўра-
бўлди. ди:
— Вой, ўлганим яхши, — кампирнинг овози йиғи Шундан кейин отаси умрининг поёнигача қайтиб
аралаш чиқди, сўнг ўзини чолининг устига ташлади. тушига кирмади. Буни уста Маражаб жойнамоз усти- — Отам қандай одам эди, биродарлар?
Шу билан ҳаммаси тугади. Эллик йиллик турмуш- да омонатини топшираётганда эслади. ”Бунинг таъби- — Оллоҳ раҳматига олсин, — дея гуриллашди
нинг ўнқир-чўнқир, гоҳда азобли, гоҳда шодумон ри нима экан” деган ўй хаёлига сўнгги лаҳзалардаги- одамлар.
кунларига нуқта қўйилди. Энди бу дунёда Маражаб на келди. Кейин ҳаммаси айқаш-уйқаш бўлиб кетди. Ойхон момо ҳайҳотдек ҳовлида ёлғиз қолди. Ола-
отлиғ уста, қишлоқнинг деярли барча уйларини ўз Оппоқ чаманга бурканган оқ ўрик шохида ўтирган пар олтита кучукваччасини эркалатиб, офтобчувоққа
қўллари билан қурган, бунинг эвазига палон пул бера- отасига талпиниб учаверди, учаверди, учаверди… тобланиб ётади. Ўрик остидаги супада муштдек
сан демаган, кафтлари пойтеша чопиб қабарган, ким бўлиб момо ўтиради. Туришга ҳоли йўқ. Нон тўғраб
нима деса кўнган, ярим кўнглини бировга очмаган Одам боласи ҳамиша хатолар гирдобида яшайди. қўйган сутини-да ичишга мажоли етмайди.
беозор чол йўқ. Бирини тузатсанг, бирини тузатолмайсан. Уста Мара- — Сенчалигам бўлмадим-а, Олапар. Олдингда олти
Маражаб билан Ойхон ўн йил тирноққа зор ўтиш- жаб ўғлини эркатойим, деб бошига чиқарди. Айтга- боланг ўйноқлаб юрибди. Ётишингни қара сени. Асли
ди. Бунинг куйиги ёмон, аламли. Йиғлаб йиғлол- нини муҳайё қилди. Кун туғсаям, ой туғсаям ўғлимга пешонам шўр экан. Ўн йил йиғлаб-ёлвориб худо-
майсан, кулиб кулолмайсан. Кунинг тунга, тунинг бўлсин, деди. Эркатой қайтиб отасининг бошидан йимдан шуни сўровдимми-я? Пешонамга ёзганинг
зулматга ўхшайди. Ютганинг зардоб бўлади. тушмади. ”Тилаб олган боламни эчки тепиб ўлдирди” шумиди, Парвардигор? Беш кунлигим қолдими, йўқ-
Кундузи аламини пойтешадан олди. Кечалари хоти- деган гап худди унга айтилгандек. ми, мендан кейин раҳматли чолимнинг чироғини ким
ни индамай қозон бошида ивирсийди. Эрига рўбарў ёқади? Унинг руҳига ким дуои фотиҳа қилади?
келса, қачондир айтилиши керак бўлган сўз оғзидан Айтишларича, сиртлон битта туғармиш. Шунга Саволларнинг адоғи йуқ. Бирини қувиб бири кела-
чиқиб кетадигандек, ҳайиқади. Шарпасиз келиб, қиёслабми, Абдухайрга ҳамқишлоқлари Сиртлон ди. Бир замонлар ўғлининг бўй-бастига қараб тавалло
дастурхоннинг бир четини қайириб ўтиради. Бирпас лақабини қўйишди. Бора-бора асл исми ўзи тугул, қилган лаблари энди жавобсиз саволларни такрорлай-
жимликдан сўнг: ота-онасининг ҳам эсидан чиқиб кетди. ди, такрорлайверади. Эй, ғаддор дунё!
— Овқат бўлди, қуяйми? — дейди. Шундай кунларнинг бирида ҳовлига маҳалла раиси
Хотинига раҳми келади. Нима қилсин, бечора, ахир Сиртлон ўн ёшида товуқ, ўн бешида мол ўғирлади. Мўмин тоға, Султонали ва яна беш-олти фаоллар
инон-ихтиёр унда эмас-ку. У ҳам худонинг бандаси. Одам сиёғи йўқ эди. Йигирма иккига кирганда, Робия кириб келишди.
Кечалари эрига сездирмай йиғлайвериб, кўзида ёш исмли қизга, поччасининг қўлида қолган етимчага — Яхши ўтирибсизми, Ойхон момо? Кўпчилик-
қуриди. Эй, дунёйи-дун! унаштиришди. Тўй арафасида Сиртлон тўсатдан ка кенгашиб, бир қарорга келдик. Султонали рози,
“Биттагина фарзанд берсанг, давлатинг камайиб ғойиб бўлди. Бир ҳафта-ўн кундан кейин дараги чиқ- фотиҳани бузмайман, деяпти. Робия ҳам қарши эмас.
қолмас, худойим. Пешонамда яна қандай ёзувларинг ди. Тошкентда наша билан қўлга тушибди. Сиртлон қамоқдан қайтгунча иссиқ-совуғингизга қа-
бор. Итгаям-битгаям берган зурриёдни наҳот менга раб туради. Икки ёрти бир бутун. Худо хоҳласа яхши
раво кўрмайсан. Ота-боболарим қаттол довуллардан, — Эй худо, бу қандай кўргулик. Нима гуноҳ қилув- кунлар ҳам келар, иншооллоҳ. Яратганнинг карами
шамол-бўронлардан асраб-авайлаб олиб ўтган насли- дим, — уста Маражаб пешонасини деворга урди. кенг, шундай қолдирмас.
миз менда завол топадими?”. Мўмин тоға Султоналини имлади. У бориб дарвоза
Уста Маражабнинг кўксига бир ҳовуч туз тўплан- — Битта-ю битта боламни ҳам кўп кўрдингми, олдида бахмал нимчасига тугунини босганча ер чизиб
ган, ичини ёндиради. Куйиб-куйиб, ўзи ҳам бир ҳовуч худойим, — Ойхон уввос тортиб йиғлади. турган Робиянинг қўлидан тутди:
кулга айланиб бораётгандек сезади. — Юр, қизим. Мендан хафа бўлма. Иложим қанча?
Унинг илтижолари худога етиб бордими, ҳар қалай, Тўй тараддуди билан андармон келин тарафнинг Фотиҳа – худонинг ҳукми. Пешонангда бўлса, ҳали
ижобат бўлди, муродини ҳосил қилди. Сўраганидек, боши қотди. Султонали маҳалла раисига борди. бахтли кунларни кўрарсан.
биттагина фарзанд берди. Бошқа бермади. Ойхоннинг Робия индамай Султоналига эргашди. Сукут — ало-
туққаниям, турганиям шу бўлди. Хайрли бўлсин, деб — Нима қилайлик Мўмин тоға, куёв турмадан қайт- мати ризо. Афтидан, у тақдирига кўнган эди.
отини Абдухайр қўйишди. Чилмаҳрамга, Умматбува- гунча тўйни тўхтатайликми, ё бузайликми? Қишлоққа Сиртлон турмадан чиқибди, деган хабар
га, Йигитпиримга, Шоҳимардонпиримга назр-ниёзлар келди. Ўзи келмади.
бериб, кокил олишди. Ҳаммасидан Робияга жавр бўлди. Етимнинг оғзи Ойхон момо уззу-кун дарвозаси олдидаги чоли
Яратганга дод-ки, Абдухайрнинг дунёга келиши ошга етганда, бурни қонади. эккан қари тут тагида йўл пойлайди. Ўтган-кетгандан
хайрли бўлмади. Уста Маражаб бир амаллаб асраб боласини дараклайди.
қолган насли Абдухайрга келганда тугашини етти Уста Маражаб омонатини топширган , Ойхон момо Қизнинг ота йўлли поччаси Султонали шаҳарга бо-
ухлаб тушида кўрибдими. Одам боласи эртага бошига майитни бағрига босиб “ вой тўрам” деб йиғлаган риб, сўраб-суриштирди. Хорижга чиқиб кетган, деган
не савдолар тушишини билмайди. Шуниси яхши. маҳали Сиртлон турманинг туйнугидан юлдузларга гапни эшитиб, ноумид қайтди.
Йўқса, юраги “тарс” ёрилиб ўларди. Лекин бунгача қараб ўтирарди. Эртасига чошгоҳда, жаноза ўқи- Робия ҳар кеч тугунидан оқ ҳарир рўмолини,
ҳали анча бор, ҳозир эса тўрт кокилли болакай уй- лишидан олдин, издиҳом қаршисига устанинг ён қўш- раҳматли дадаси билан аясининг сарғайиброқ қолган
нинг чироғи, кўзининг оқу қораси, уста Маражаб- ниси Абдумалик чиқди: суратини қўлига олиб силайди, ичидан йиғи қуйилиб
нинг якка-ю ягона зурриёди, умрининг давомчи- келади. Ойхон момога қиз бўлди, бошига оқ рўмол
си ҳисобида эди. — Муҳтарам жамоа, Маражаб бувам отамдек эди. ташлайдиган бахтли кун ҳам келар.
Энди, мабодо, олди-берди, ўтишгани бўлса, бўйни- Олапар кейинги пайтларда осмонга қараб мунг-
да қарз кетмасин, менга тан, — уни йўтал тутдими ли увиллайдиган одат чиқарди. Худди, кучугидан
ё бўғзида тиқилиб турган аччиқ йиғини шу зайл айрилиб, маҳзун-маҳзун нола қилаётгандек…
яширдими, билиб бўлмади. — Ижозат берсанглар,
Абдужалил БОБОЖОНОВ

Онам Бўйингиз қанча ўсганиниям сиз лекин лоппа лойиқ! Мен:
сезмагансиз, унинг кўзлари эса буниям Шу нарсаларни сираям ўйламаган- - Тўғри. Аммо сизга бундай фикр кели-
Она сизга нималар берганини, ни- ҳисобини олган, сочингиз "ойда қулоч, шига нима сабаб бўлди?- дедим.
малар илинганини, сизни қайси пайт кунда тутам" бўлганини ҳам, қошин- сиз, шу тобда уйқу қочдию, ақл титиб У деди:
кўпроқ ўйлаганию, сизга қанча илҳақ гизга туташганини ҳам у илғаган... титкилаб эслатди... - Бир куни Жазоирлик бир дўстим-
бўлганини Ҳаммасиниям сезмагансиз... никига бордим. Ўшанда унинг хотини
Кўз остингиз нега салқидию, кип- Онангизни йўқотдингиз! Ҳали унинг куйлагига тугма қадаб берди.
Овқатига қанча гўшт солганини- ригингиз тўкилганини ҳам у пайқади. совумаган кафтларга узоқ тикилиб қол- Тугмани қадаб бўлгач эрининг куйлагини
ям ҳисобини олади, болаларига сузиб, Мактабдан қайтиб, сумкани қанақа дингиз, ажинларини ёдлаб олмоқчисиз, ўпди. Мана буюк аёл. Эрга ҳурматни
ўзига етмай қолса "қорним тўқ эдия" тўппиллатганингизни ҳам эътибордан унутмаслик учун... қаранг. Қани энди Швецариялик аёллар
дейди, оёғингиз ўсаётгани сари ча- қочирмайди сизнинг Онангиз... ҳам Жазоирлик аёллардан муҳаббат ва
малайди, чамаси келгач, киймай олиб Кўргингиз келганда суратлар, тас- эрга бўлган эҳтиромни ўрганишса!
қўйган туфлисини ёнингизга қўяди... Юзингиз нега қизардию, яшириб вирлар ҳоҳишингизни беролмайди...
суртган қаламингиз сабабиниям, ҳеч Мен воқеани тушундим. Аммо Шве-
ким сезмаган шабода ҳисларниям Онан- Шунинг учун эслаб қолишга ти- цариялик кишига у аёл эрининг куйла-
гиз сезди аллақачонлар... ришяпсиз! гини ўпмаганини, аксинча ипни тиши
билан узганини айтиб ўтирмадим. Ҳеч
Балки орқасидаям кўзи борлиги Қаранг-а! Онангиз Сизни беш қў- бўлмаса Жазоирлик аёллар ҳақида яхши
ростдир, балки ростдан илон қимирла- лидай биларди, сиз эса унинг қўлларини фикрда юрсин деб ўйладим!
шиниям сезар, балки кўнгилларда кечга- яхши томошо ҳам қилмаган экансиз...
нини ростдан ўқий олар, қайдам... Абдулқодир Полвонов
Бир киши айтади:
Ухламай кўйлак тикибди, сезма- "Менга Швецариялик бир киши шун-
дингиз ҳам: у ўлчамингизни олмаганди, дай деди:
- Жазоирлик аёллар жуда ҳам буюк
аёллар экан!

8 2021 йил, Май, № 9-10 TабиаT Табиат кўзгуси

неъматлари

Қулупнай енг соғлом бўласиз Шифобахш тут

Қулупнай – баҳор чоғи беринг, гулбанди юлинган бўлмасин. Tут таркиби- без жуда фаол бўлиб, дармондо-
дастурхонимизни даги шира қонни рилар таъсирида ўзидан янада
безайдиган илк мевалар- Қулупнайни кўп сақлаб бўлмайди, кўпайтириш ва кўпроқ йод ишлаб чиқаради.
дан бири. Тарихий маълу- тозалашга ёрдам
мотларга қараганда, унинг ватани вақт ўтган сайин фойдалилик хусу- беради. Томоқ Ревматизмни даволашда тут
Америка қитъаси бўлиб, милоддан ав- оғриғи ва шамол- барги ва шохлари яхшилаб юви-
валги II-I асрларда ҳам одамлар қулуп- сиятлари камайиб бораверади. лаганда эса тут барги либ, майда қилиб чопилади. Кат-
най етиштириш билан шуғулланиш- қайнатмаси иситмани туширади, та идишга солиб, ичига шохлар
ган. Ўрта асрларда қулупнай Европага Қулупнай – С витаминининг кони. чанқоқни босади. юзасини кўмгунича сув қуйилади
келтирилди, аммо ўша пайтлари ер Оғиз бўшлиғи хасталиклари, ва 2 соатга газ печига қўйилади.
бағрида ўсгани учун «бу мева поки- Бундан ташқари, унинг таркибида, оғиз еликиши (стоматит), пара- Идишдаги қайнатмани тоғорачага
за эмас», деб ҳисоблашар эди. Вақт донтоз, яра ва томоқ касаллик- қуйиб, оёқ учун ванна қилинади.
ўтиб, қулупнай нафақат мазали реза- В гуруҳидаги витаминлар, каротин, ларида шотут мевасидан тайёр- Иссиқ баргларни оғриётган жойга
вор мева, балки шифобахш экани ҳам ланган дамлама билан томоқни ёпиштириб, усти тоза мато ва
маълум бўлди ва барчага бирдек ёқиб фолат кислота, бир қанча макро ва ғарғара қилиш тузук наф беради. жун рўмол билан ўралади. Муо-
қолди. Ҳатто Бельгиянинг Випеон Дамлама икки ошқошиқ эзиб лажа ётишдан олдин бажарила-
шаҳрида Қулупнай музейи ҳам бор. микроэлементлар мужассам. майдаланган шотут меваси усти- ди. 4-5 марталик даво курсидан
Ўзбекистонда қулупнай кўчатини дан 200 грамм қайноқ сув қуйиб кейин оёқлардаги оғриқ камаяди.
баҳорда, ёзда ва кузда экиш мумкин. Халқ табобатида сархил ёки қу- тайёрланади.
Кам қор ёғадиган ва қор қатлами Қанд миқдори ошганда яхши- Тузлаб қуритилган тут ичбуруғ-
беқарор бўлган ва кузда тез совуқ ту- ритилган қулупнай, мева шарбати, лаб ювилган тут барги майда- ни даволайди. Буйрак, юрак-қон
шадиган ҳудудларда баҳорда, куз узоқ ланиб, 2 ошқошиғига 1 пиёла томир касалликларини даво-
давом этадиган жойларда ёзда кўчат барглари ва илдизпоясидан жигар қайноқ сув қуйилади ва бир кеча лашда эса тут меваси танани
экса бўлади. Ёзда экилган ўсимликлар термосда дамлаб қўйилади. Сўнг ортиқча суюқликдан тозаловчи,
кузгача яхши ривожланиб, ер устки касалликлари (ўткир ва сурункали хо- кун давомида чой ўрнига 1-2 қул- пешоб ҳайдовчи воситадир.
қисми, яъни пояси, барглари яхши ри- тумдан 10 кун давомида ичилади.
вожланади, гул куртакларида ҳосил лецистит, сариқ, сурункали гепатит, Оқ тут қалқонсимон без касал- Тутни овқатланишдан олдин
бўлиб, қишга яхши тайёрланиб, келаси ликларига фойда. Бунинг учун истеъмол қилиш лозим, шунда
йили тўлиқ ҳосил беришга тайёрлана- ўт-тош касаллиги), ошқозон-ичак ҳар куни эрталаб уч дона тут ошқозонга зарари тегмайди.
ди. меваси истеъмол қилиш керак. Бироқ ичак хасталиклари, қандли
Бозордан қулупнай харид қилаётган- йўли касалликлари (сурункали гастрит Сабаби, бу вақтда қалқонсимон диабет, қон босими хасталиги
да, албатта, сархиллигига эътибор бор кишиларга меъёридан ортиқ
ва энтероколит, геморрой ва бошқа- истеъмол қилиш тавсия этилмай-
ди.
лар)ни, шунингдек, сийдик тутилиши,

камқонлик, ревматизм, подаграни да-

волашда фойдаланилади. Қулупнай

иштаҳани очади, терлатувчи ва сий-

дик ҳайдовчи хусусиятга эга, орга-

низмда туз алмашинувини, ҳазмни ях-

шилайди, чанқоқни босади. Агар бола

жисмонан заиф бўл- са,

кўпроқ қулупнай

ейиши ёки шар-

батидан ичиб

туриши керак.

Карам бўғинлар учун шифодир ҒАРҚ ПИШГАН БОДИРИНГ ДАВО
Агар оёқларингизга карам баргларини Пишиб, сарғайиб кетган бодрингнинг қуритиб майдалан-
бир соат давомида боғлаб қўйсангиз, ганидан 100 г. олиб, сирли идишга солинади, устига 0,5 л.
қуйидаги фойдали хусусиятларга эга сув қуйиб ва 20 дақиқа давомида паст оловда қайнатилади.
бўласиз. Қайнатмани кунига 3 маҳал таомдан олдин 120 мг. дан ичи-
Бўғим оғриқлари бартараф бўлади лади. Бу қайнатма сариқ касалига ижобий самара беради.
Артрит белгилари сизни тарк этади Бундан ташқари, 100 г пишиб ўтган бодрингни майдалаб, сирли идишга со-
Шишлардан халос бўласиз линади. Устига 0,5 л. қайнаган сув қуйиб, яна 10 дақиқа паст оловда қайнати-
Оёқда қон айланиши яхшиланади лади. Сўнг сиздириб олиб, кунига 3 маҳал таомдан 30 дақиқа олдин ичилади.
Компресс тайёрлаш усули қуйидагича: карам барглари Бу жигарни безовта қилишига йўл қўймайди.
тозаланади ва бўғимларга қўйишдан аввал иссиқ сувга
солиб олинади. Уни дока ёки фольга қоғоз ёрдамида ГИЛОСНИНГ ОРГАНИЗМГА ФОЙДАСИ
оёқларга ўралади. Бир соатдан сўнг олинади.
Дунё тиббиётида ди. Ич қотишидан азоб чекаётган-
ҚОН БОСИМИДА ДАНАКНИНГ беҳуда гилосни «Ширин лар учун ҳам гилос истеъмоли тав-
ФОЙДАСИ дори» деб аташмайди. сия этилади.
Унинг таркибида В, А, Юзга тошувчи ҳуснбузарлар ва шу
Агар қон босимингиз тез-тез кўта- С и РР витаминлари би- каби ярачаларни ҳам гилос ёрдами-
рилиб, юрагингиз қинидан чиққудек сёр. Гилос жуда кучли ан- да йўқ қилса бўлади.
бўлса, шунингдек, бошингиз оғирлашиб тиоксидант ва иммунитетни Жигар фаолиятини яхшилайди.
айланса, сизга ўрик данаги ёрдам беради. кўтарувчи қурол ҳисобланади. Буйрак, гипертония, артрит, рев-
Бир ҳовуч данакни сувга солиб, қайнатинг ва ҳар 10 Организмни турли радикал бактери- матизм, камқонликда гилос асосий
дақиқада эски сувни тўкиб, устига янгисини қу- ялардан тозалайди. Қон айланиши- дори вазифасини адо эта олади.
йиб туринг. Шу усулни уч марта бажаргач, ни меъёрда ушлаб туради. Гилосни нафақат шундайлигича,
қайнатилган данакларни бир неча қисмга Агар сизнинг терингизда муам- балки мураббо кўринишида, қури-
(5-6 тадан) ажратиб, ҳар бир қисмни эрта- мо бўлса, гилосдан маска қилсан- тилган ҳолда ҳам истеъмол қилиш
лаб оч қоринга чақиб енг. гиз, муаммо тез орада ижобий ҳал мумкин.
Бажарилган оддийгина бу усулдан сўнг бўлади. У организмни турли хавфли Чунки у қандай кўйга солманг,
қон босими сизни анчагача безовта қилмай- заҳарлардан, қонни зарарли модда- ўзидаги шифобахшлик хусусиятла-
ди. лардан тозалашда тенгсиздир. рини йўқотмайди.
У ошқозон фаолиятини яхшилай-
Умидахон ХОЛМАТОВА,
Фармацевт ва ҳамширалар малакасини ошириш
институти Фарғона вилоят бўлими ўқитувчиси тайёрлади.

Ж амоатчи л ик ке н га ш и : Муаллифларнинг фикрлари «Полиграф-Пресс» МЧЖ босмахона-
таҳририят фикридан фарқланиши сида офсет усулида чоп этилди.
Ижтимоий-ҳуқуқий, Абдупатто Солижонов, Муроджон Юлдашев, мумкин. Газетадаги мақолалардан Бичими: А-3, 4 саҳифада, ойига
адабий-бадиий газета Раҳимахон Қўрғонова, Хатимахон Ғофурова, тўлиқ ёки қисман фойдаланилганда икки марта чоп этилади.
Тоиржон Исақов, Башоратхон Джалилова. Тираж: 2503 нусха.
Бош муҳаррир в.б: манба кўрсатилиши шарт. Буюртма рақами: 333
Азаматжон Мадаминов Ушбу сонга Газетанинг сифатли чоп Газета Фарғона вилояти Матбуот Корхона манзили: Марғилон шаҳри,
масъул: этилишига босмахона жавобгар ва ахборот бошқармасида 2011 йил Туркистон кўчаси, 236 «б»-уй.
ISSN 2010-8738 19 декабрда № 12-087 рақам билан Тел.: (73) 237-33-54, (73) 237-33-72
Абдулбосит Тўйчиев Муассис: Email: роl.р[email protected]
Ўзбекистон Республикаси фуқароси рўйхатга олинган.
Раҳимов Икмолиддин Носиржонович. Манзилимиз: Босмахонага топшириш вақти:
21.05.2021 й. соат 15:30
150104, Фарғона шаҳри,Сайилгоҳ Сотувда баҳоси эркин.
кўчаси, 27-уй.Тел.: (73) 244-13-51.

Email: [email protected]