E - book ภาพพิมพ์

ภาพพิมพ์คืออะไร ?

WHAT IS
GRAPHIC
ART ?

ภาพพิมพ์คืออะไร ?

ภาพพิมพ์ (GRAPHIC ART) หมายถึ ง ผลงาน
ศิ ลปะที่ ถูกสร้างขึ้ นมาด้วยวิธีการพิมพ์ กดให้
ติ ดเป็นภาพ บนกระดาษจากแม่พิมพ์ชนิดต่ างๆ
เช่น แม่พิมพ์ไม้ แม่พิมพ์โลหะ หรือแม่พิมพ์อื่ นๆ
ซึ่ งแม่พิมพ์เหล่ านั้นศิ ลปิน ได้สร้างสรรค์ ขึ้ นมา
ด้วยตั วของเขาเอง การพิมพ์ภาพนั้นจะต้ องมี
แม่พิมพ์ที่ ใช้เป็นแบบอย่างสำหรับในการพิมพ์
ซึ่ งสามารถเลื อกใช้วัสดุต่ างๆ นำมาเป็นแม่พิมพ์
ได้ เช่น ใบไม้ กิ่ งไม้ ไม้ กระดาษ ไม้ก๊ อก กระดุม
ขวด ชิ้นเผือก เป็นต้ น แต่ วัสดุต่ างๆ ที่ จะนำมา
เป็นแม่พิมพ์นั้นต้ องมีร่องมีรอย ซึ่ งจะเป็นร่อง
ลึ กมากหรือลึ กน้อยก็ ขึ้ นอยู่กั บลั กษณะแบบ
อย่างหรือรูปแบบในการพิมพ์ การพิมพ์ภาพใน
ขั้นตอนแรกจะ ต้ องออกแบบหรือร่างแบบเสีย
ก่ อน เพื่ อที่ จะได้ภาพพิมพ์ที่ สวยงามและถูก
ต้ องตามแบบอย่างที่ ต้ องการ

ยุคสมัยของภาพพิมพ์

มนุษย์สมัยก่ อนประวัติ ศาสตร์บังเอิ ญเอามือที่
เปื้ อนดินโคลนไปจับหรือวางทาบตามผนังถ้ำ
ทำให้เกิ ดรอยฝ่ ามือขึ้ น ด้วยเหตุนี้มนุษย์จึงนำ
มือไปจุ่มสีแล้ วเอามาวางทาบบนผนังถ้ำเกิ ดเป็น
รูปมือในลั กษณะต่ างๆ

ลั กษณะทางกายภาพของภาพพิมพ์ในสมัยปั จจุ บัน
หมายถึ ง งานศิ ลป์ที่ มีพื้ นผิวเเบนราบ(FLAT
SURFACE) แบบ ๒ มิติ คื อ มีความกว้างเเละความยาว
ปราศจากความหนาหรือความลึ ก วิธีการพิมพ์มีทั้งการ
ใช้สีเเบบสีเดียว (MONOCHROME) และเเบบหลายสี
(POLYCHROME) ซึ่ งใช้วิธีการ /"กดให้ติ ด"/ โดยการ
สร้างรูปหรือเครื่ องหมายลงบนวัสดุผิวราบด้วยการกด
หรือประทั บจากเเม่พิมพ์

ภาพพิมพ์มีกี่ประเถท ?

ภาพพิมพ์มีกลวิธีแตกต่ างกั นขึ้ นอยู่กั บลั กษณะ
ของแม่พิมพ์ ดังนั้นการแบ่งประเภทของภาพ
พิมพ์จึงพิจารณาจากลั กษณะแม่พิมพ์เป็นหลั ก
สามารถแบ่งออกได้ 4 กระบวนการหลั ก คื อ
ภาพพิมพ์ผิวนูน ภาพพิมพ์ร่องลึ ก ภาพพิมพ์พื้ น
ราบ และภาพพิมพ์ตะแกรงไหม

ภ า พ พิ ม พ์ ผิ ว นู น

(RELIEF PRINTING)

คื อ กระบวนการพิมพ์ที่ พิมพ์จากผิวส่วนที่
อยู่สูงบนแม่พิมพ์ ดังนั้นส่วนที่ ถูกแกะเซาะ
ออกไปหรือส่วนที่ เป็นร่องลึ กลงไปจะไม่ถูก
พิมพ์ ซึ่ งแม่พิมพ์ในลั กษณะนี้ เช่น แม่พิมพ์
แกะไม้ แม่พิมพ์แกะยาง แม่พิมพ์กระดาษ
แข็ง แม่พิมพ์วัสดุ เมื่ อเวลาพิมพ์แม่พิมพ์
เหล่ านี้จะใช้เครื่ องมือประเภทลูกกลิ้ ง ลูก
ประคบหนัง ทาหมึกลงบนส่วนนูนของแม่
พิมพ์ แล้ วนำไปพิมพ์ลงบนกระดาษอาจจะ
พิมพ์ ด้วยมือหรือแท่ นพิมพ์ หมึกก็ ติ ด
กระดาษเกิ ดเป็นรูปขึ้ นมา

ภาพพิมพ์ร่องลึ ก
(RELIEF PRINTING)

คื อ กระบวนการพิมพ์ที่ พิมพ์จากส่วนที่ อยู่ลึ ก
เป็นร่องของแม่พิมพ์ ซึ่ งแม่พิมพ์จะมีส่วนที่ นูน
และร่องเหมือนกั บแม่พิมพ์ผิวนูน แต่ เวลา
พิมพ์ต้ องอุ ดหมึกลงไป ในร่องลึ กและเช็ด
บริเวณที่ ไม่ต้ องการจะพิมพ์ออก แล้ วนำ
กระดาษเปียกน้ำหมาดๆ วางลงบนแม่พิมพ์
จากนั้นพิมพ์ด้วยแท่ นพิมพ์ที่ มีแรงกดสูงเพื่ อ
กดกระดาษให้ไปดูดซับหมึกขึ้ นมา ซึ่ งกลวิธีที่
รวมอยู่ภายใต้ กระบวนการนี้ ได้แก่ ภาพพิมพ์
ภาพถ่ าย ภาพพิมพ์มัชฌิมรงค์ ภาพพิมพ์
อย่างสีน้ำ ภาพพิมพ์จารเข็ม ภาพพิมพ์แกะ
ลายเส้น ภาพพิมพ์กั ดกรด ภาพพิมพ์แบบ
เขียนถ่ าน ภาพพิมพ์ กั ดกรดพื้ นนิ่ม ภาพพิมพ์
กั ดกรดรูปนูน

ภาพพิมพ์พื้ นราบ

( P L AN O GR A P HIC P RI NT I NG ห รือ LI T H O GR A P H )

คื อ กระบวนการพิมพ์ที่ พิมพ์จากพื้ น
แบนราบ ส่วนที่ ถูกพิมพ์และส่วนที่ ไม่
ต้ องการพิมพ์นั้นจะอยู่ในระนาบแม่
พิมพ์ บริเวณทั้งสองจะต่ างกั นเพียง
ส่วนที่ ต้ องการพิมพ์จะเป็นไขหรือ
น้ำ มั น

ภ า พ พิ ม พ์ ต ะ แ ก ร ง ไ ห ม

(SILK SCREEN)

คื อ กระบวนการพิมพ์ที่
พิมพ์ โดยใช้ไม้ปาดสีรีด
เนื้ อสีผ่านตะแกรงเนื้ อ
ละเอี ยดลงมาสู่วัสดุที่
ต้ องการ พิมพ์ ซึ่ ง
บริเวณที่ ไม่ถูกพิมพ์จะ
เป็นบริเวณตะแกรง ที่
ถูกกั นเอาไว้ไม่ให้สีลอด
ผ่ า น ล ง ม า สู่ วั ส ดุ ที่
ต้ องการพิมพ์

การพิมพ์จากแม่
พิมพ์แบบต่างๆ

เทคนิคการพิมพ์ภาพที่กล่าวมา
แล้วในก่อนหน้านี้ แสดงให้เห็นถึง
วิธีการและวัสดุอุปกรณ์ที่มีความ
เกี่ยวข้องไปตามเทคนิคต่างๆ อัน

เป็นลักษณะเฉพาะของแต่ละวิธี
เพื่อให้ผู้เรียนรู้มีความเข้าใจและมี
ประสบการณ์ตรงกับเทคนิคการ
พิมพ์ภาพจากแม่พิมพ์ต่างๆ เพิ่ม

มากขึ้น ในหัวข้อนี้จึงจะอธิบาย
เทคนิคการพิมพ์บางวิธีเพื่อเป็น

แบบอย่าง
เป็นต้น

การพิมพ์ด้วยชิ้นวัสดุ
สิ่งของ

การเรียนรู้เรื่องการพิมพ์ภาพเพื่อให้เกิดผลดีต่อการ
สร้างสรรค์ภาพพิมพ์นั้น จำเป็นต้องเรียนรู้ถึงองค์
ประกอบที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน วัสดุอุปกรณ์
และจุดมุ่งหมายของการปฏิบัติงานในแต่ละครั้ง
สำหรับการพิมพ์ภาพจากแม่พิมพ์แบบต่างๆ ลำดับ
แรกจะเป็นเทคนิคการณ์พิมพ์ภาพด้วยวัสดุสิ่งของ
ต่างๆ ทั้งที่เป็นวัสดุจากธรรมชาติและวัสดุสังเคราะห์

การพิมพ์ด้วยแม่พิมพ์แกะไม้

ภาพพิมพ์แกะไม้เป็นศิลปะภาพพิมพ์ผิวนูนที่ต้องระมัดระวังเรื่องของ
ความปลอดภัยขณะลงมือปฏิบัติงานเนื่องจากอุปกรณ์เครื่องมือแกะ

ไม้มีความคมมากนอกจากนี้ ยังต้องคำนึงถึงหมึกหรือสีที่ใช้พิมพ์
ต้องมีเข้มข้นและความเหนียวพอเหมาะเพื่อที่หมึกพิมพ์จะสามารถ

เกาะอยู่บนส่วนนูนของแม่พิมพ์ได้ไม่ไหลเยิ้มลงสู่ร่องที่แกะไว้

การพิมพ์ด้วยแม่พิมพ์แผ่น
กระจก

ดารพิมพ์ภาพโดยใช้แผ่น
กระจกเป็นกรรมวิธีที่
เเรดีียยกววห่ารืกอาMรพOิมNพO์ภPาRพIคNรTั่ง
โดยอาศัยกระจกเป็น
เสมือนแม่พิมพ์รองรับ
สีสัน ผิวพื้น ที่จะก่อให้เกิด
เรื่องราวและความหมาย
เมื่อปรากฏออกมาเป็น
ภาพพิมพ์แล้วตามขั้น
ตอนดังนี้

"ศิลปะยืนยาว
แต่ชีวิตสั้น"

ศาสตราจารย์ ศิลป์ พีระศรี
ผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยศิลปกร