Lecture № 3.3 Osoldogchiig tsah I-n uilchlelees chuluuluh, plakat

ОСОЛДОГЧИЙГ
ЦАХИЛГААН ГҮЙДЛИЙН
ҮЙЛЧЛЭЛЭЭС ЧӨЛӨӨЛӨХ

ЦАХИЛГААН ГҮЙДЛИЙН
ҮЙЛЧЛЭЛЭЭС ЧӨЛӨӨЛӨХ

• Цахилгаан гүйдлийн үйлчлэх хугацаанаас

гэмтлийн хүндрэл хамаардаг учир цахилгаан
гүйдэлд нэрвэгдэгчийг гүйдлийн үйлчлэлээс
аль болох хурдан чөлөөлөх шаардлагатай
байдаг.

Холбогдох шуурхай ажиллагааны
ажилтанд мэдэгдэх замаар хүчдэлээс
чөлөөлөх

• Хүчдэлтэй байгаа гүйдэл дамжуулагчид хүрэх

үед ихэнх тохиолдолд булчин өөрийн эрхгүй
цочирч агших ба амьсгалын болон цусны
эргэлтийн үйл ажиллагааг алдагдуулах
цаашилбал бүрэн зогсооход хүргэж болох
ерөнхий цочрол үүсдэг байна.

• Хэрэв нэрвэгдэгч утсыг барьсан байдалтай

байвалбулчин, шөрмөс цочирч агшсаны улмаас
түүний хуруунууд нь хүчтэй атгагдаж уг утаснаас
чөлөөлөх боломжгүй болсон байдаг тултусламж
үзүүлэгчийн анхны үйлдэл нь нэрвэгдэгчийн
хүрсэн тоног төхөөрөмжийн тэр хэсгийг
хүчдэлээс хурдан салгахад оршдог.

• Таслалтыг аль ойрхон байгаа таслагч рубильник

болон бусад таслах салгах аппаратаар эсвэл

холбогдох шуурхай ажиллагааны

ажилтандмэдэгдэх замаар гүйцэтгэнэ.

• Хэрэв нэрвэгдэгч өндөрт байгаа бөгөөд

төхөөрөмжийг тасалж, нэрвэгдэгчийг гүйдлээс

чөлөөлөх үед унах аюултай тохиолдолд өндрөөс

унахаас урьдчилсан сэргийлэх арга хэмжээ авах

шаардлагатай.

• Харанхуй үед цахилгаан төхөөрөмжийг

тасалснаар гэрэлтүүлгүүд унтарч болзошгүй үед

өөр эх үүсвэр /байрны тэсрэлт, галын аюултай

байдлыг харгалзан аваарийн буюу аккумляторын

гэрэлтүүлэг гэх мэт/-ээс гэрэлтүүлгээр хангах
шаардлагатай боловч юуны өмнө төхөөрөмжийг

таслах, нэрвэгдэгчид тусламж үзүүлэхийг урьтал

болгох ёстой.

• Хэрэв төхөөрөмжийг рубильник болон бусад

таслах салгах аппаратаар таслах боломжгүй
тохиолдолд нэрвэгдэгчийн хүрсэн гүйдэл
дамжуулах хэсгээс чөлөөлөх өөр төрлийн
арга хэмжээг өөрийн аюулгүй байдлаа
хангасаны үндсэн дээр авах шаардлагатай.
Энэ тохиолдолд тусламж үзүүлэгч нь өөрийн
аюулгүй байдлыг хангаж урьдчилан
сэргийлэх зохих арга хэмжээг авалгүйгээр
нэрвэгдэгчид хүрэхийг хориглоно.

1000В ХҮРТЭЛХ ХҮЧДЭЛД
НЭРВЭГДЭГЧИЙГ ЧӨЛӨӨЛӨХ

• 1000В хүртэл хүчдэлтэй утас эсвэл гүйдэл

дамжуулах хэсгээс нэрвэгдэгчийг чөлөөлөхийн тулд
хуурай олс, модон саваа, банз мэтийн цахилгаан
гүйдэл дамжуулдаггүй зүйлийг ашиглавал зохино.

• Хэрэв осолдогчийн хувцас хуурай, биендээ

наалдаагүй хөндий байх үед түүний пиджак,
пальтоны зах, хормойноос татаж салгах ба энэ үед
өөрөө орчины металл зүйлс болон нэрвэгдэгчийн
нүцгэн биед хүрэхээс болгоомжлох ёстой.



• Хөндийрүүлэх сайн жийрэг хэрэглэхгүйгээр

нэрвэгдэгчийн гутал, хувцсанд хүрч, хөлнөөс татаж
болохгүй. Учир нь түүний гутал хувцас нь
цахилгаан гүйдэл дамжуулахаар чийгтэй байж
болно.

• Нэрвэгдэгчийн нүцгэн биед зайлшгүй хүрэх

шаардлагатай үед тусламж үзүүлэгч нь
хөндийрүүлэх бээлий өмсөх, гараа хүзүүний
ороолтоор ороох, цэмбэн малгай, пиджак буюу
пальтоны ханцуйгаар гараа жийрэглэх, нэрвэгдэгч
дээгүүр резинэн дэвсгэр, резин бүхий зүйлс эсвэл
хуурай даавуу нөмөргөх замаар өөрийн гараа
хөндийрүүлнэ. Мөн хуурай банз, резинэн дэвсгэр
бусад цахилгаан гүйдэл дамжуулдаггүй дэвсгэр,
эвхэж тавьсан хувцас зэрэг дээр зогсож өөрийгөө
хөндийрүүлж болно.

• Хэрэв цахилгаан гүйдэл нэрвэгдэгчээр дамжин

газар руу урсахад тэр нь гүйдэл дамжуулагч
элементыг гараараа атган зуурсан байдаг тул
түүнийг газраас хөндийрүүлэн гүйдлийг таслах нь
хялбар байдаг.

• Гүйдэл дамжуулах хэсгээс нэрвэгдэгчийг

чөлөөлөхдөө нэг гараараа ажиллавал зохино.Энэ
үед өөрөө ба нэрвэгдэгчийн талаар дээр дурдсан
урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг баримтлана.
Тэрчлэн хуурай иштэй сүхээр утсыг тас цавчих
буюу хөндийрүүлсэн бариултай багажаар тас
хазуулж болно. Тэгэхдээ банз модон шат мэтийн
зүйл дээр зогсож фаз тус бүрийн утсыг тус тусад
нь тас цавчиж, хазуулбал зохино. Мөн
хөндийрүүлэгчгүй багажийг хуурай материалаар
ороогоод ашиглаж болно.

Цахилгааныг таслах замаар осолдогчийг
гүйдлээс чөлөөлөх

Хуурай хувцаснаас татах замаар осолдогчийг гүйдлээс
чөлөөлөх

1000 В-ООС ДЭЭШ ХҮЧДЭЛД
НЭРВЭГДЭГЧИЙГ ЧӨЛӨӨЛӨХ

• 1000 В-оос дээш хүчдэлтэй гүйдэл дамжуулах хэсгээс нэрвэгдэгчийг

чөлөөлөхийн тулд хөндийрүүлэгч бээлий, бот өмсөж уг хүчдэлд
тооцсон штанг, эсвэл хөндийрүүлэгч бахийг хэрэглэнэ.

1000В-оос дээш хүчдэлээс
хамгаалах хэрэгслийн
тусламжтайгаар
нэрвэгдэгчийг чөлөөлөх

• Энэ үед гүйдэл дамжуулах хэсэг /утас гэх мэт/ газарт хэвтэж

байвал, алхмын хүчдэлд өртөж болзошгүйг санаж ажиллавал
зохино. Түүнчлэн нэрвэгдэгчийг гүйдэл дамжуулах хэсгээс
чөлөөлсний дараа түүнийг энэхүү аюултай бүсээс гаргах хэрэгтэй.



• Цахилгаан дамжуулах шугамыг тэжээлийн

цэгээс хурдан таслах боломжгүй тохиолдолд
утсан дээгүүр зөөлөн металл утас шидэж
богино залгаа хийх замаар таслаж болно. Энэ
тохиолдол уг утас нь богино залгааны гүйдэл
гүйхэд шатаж тасархааргүй хангалттай
хөндлөн огтлолтой байх ёстой.

• Утсыг шидэхийн өмнө нэг үзүүрийг төмөр

тулгуурын их бие, газардуулагч утас гэх мэтэд
холбож газардуулах хэрэгтэй.

• Шидэхэд хялбар болгохын тулд утасны

үзүүрт ачаа бэхэлбэл зохих ба
нэрвэгдэгчдийн тухайн хүрсэн утсыг л
газардуулахад хангалттай.

Цахилгааны аюул ослоос урьдчилан сэргийлэх

плакат :

Анхааруулах плакат

Байнгын Зөөврийн

1000 В хүртэл хүчдлийн Ажлын байртай зэрэгцээ буюу эсрэг
харсан ХХБ-ын хаалт, хүн явах зам,
цахилгааны тоолуурын зөөврийн хаалт самбар, хөл хорьсон
газруудад тавьсан түр хаалт, ИХБ-д
нэгдсэн хайрцаг, тоног болон ажлын байрны эргэн тойронд
орших гүйдэл дамжуулах хэсгүүдийг
төхөөрөмжийн их бие хаасан бүх төрлийн хаалт хашилт
дээр тавина
тэдгээрийн хаалтууд дээр
Ажилтныг өргөхөд зориулсан
байрлуулна механизм болон өндөрт
байрлалтай ажлын байрны
Хуваарилах байгууламж, дэд зэргэлдээ оршиж байгаа хийц
станцын хаалганы болон хэсгүүд нэг бүр дээр нүдэнд
хашааны гадна талд хадаж харагдахуйц тавьж хэрэглэнэ.
бэхлэнэ.
1000В хүртэл хүчдэлийн
1000В-оос дээш хүчдэлийн ЦДАШ-ын цахилгаан тоног төхөөрөмжийн
тулгуурт газраас 2,5-3 метрийн өндөрт их бие тэдгээрийн хаалтууд дээр
байрлуулна. Төв, суурин газарт тулгуур ажлын байрыг хязгаарлахад
бүрт байрлуулах ба төв, суурин газрын тавьж хэрэглэнэ
гадна нэг тулгуур алгасаж байрлуулна.
Төмөр ба модон тулгуур дээр хадаж,
төмөр бетон тулгуур дээр барлаж болно.

Анхааруулах плакат

Устөрөгчөөр дүүргэсэн шугам Туршиж байгаа тоног төхөөрөмж, туршилтын
хоолой, тоноглолуудын их бие, төхөөрөмж ба тэдгээрийн холболтын утаснуудын
хий, тосны системийн төхөөрөмж эргэн тойронд хашлага ба олсоор хаалт хийж түүн
устөрөгчийн хий хадгалах саван дээр бичигтэй талаар нь гадагш харуулан тавих ба
дээр тавьж хэрэглэх плакат юм. кабель шугам турших үед хэрвээ түүний нөгөө
талын үзүүр нь бүрдмэл хуваарилах
байгууламжийн түгжээтэй шүүгээ, өрөө буюу
байранд байрласан бол түүний хаалга буюу
хаалтан дээр тавих плакат юм.

Хориглох плакат /зөөврийн /

Ажлын байранд хүчдэл өгч болзошгүй бүх Технологийн болон удирдлагын хий,
таслах, залгах аппаратуудын залуур, шингэний шугам хоолойг хаасан
дамжуулга дээр томыг нь, алсын хаалт, шибер, вентилүүдийн бариул,
удирдлагын түлхүүр, унтраалга, бариул, залуур дээр бичигтэй талыг нь
товлуур дээр жижгийг нь тавина ажлын байр руу харуулж байрлуулах
ба жижиг хэмжээтэйг нь алсын
ЦДАШ, кабель шугам, холбооны агаарын шугам, удирдлагын түлхүүр, унтраалга,
холбооны кабель шугам болон төрөл бүрийн бариул, товлуур зэрэг дээр тавина
зориулалттай шугам хоолой дээр ажил гүйцэтгэх
үед ажлын байр руу хүчдэл өгч болзошгүй бүх Технологийн болон удирдлагын хий,
таслах, залгах аппаратуудын залуур, дамжуулга шингэний шугам хоолойг нээсэн
зэргийн бариул дээр томыг нь, алсын удирдлагын хаалт, шибер, вентилүүдийн бариул,
түлхүүр, товчлуур, унтраалга, бариул дээр залуур болон хаалга, хаалт, хашилт
жижгийг нь тавина дээр бичигтэй талыг нь ажлын байр
руу харуулж байрлуулах ба жижиг
Технологийн болон удирдлагын хий, шингэний хэмжээтэйг нь алсын удирдлагын
шугам хоолойг хаасан хаалтууд, ажлын байрыг түлхүүр, унтраалга, бариул, товлуур
хязгаарласан хаалга, хаалт, хашилт дээр бичигтэй зэрэг дээр тавих зөөврийн плакат
талыг нь ажлын байр руу харуулж байрлуулах ба юм.
жижиг хэмжээтэйг нь алсын удирдлагын
түлхүүр, унтраалга, бариул, товлуур зэрэг дээр
тавина.

Зөвшөөрөх плакат Заах плакат
/зөөврийн /
/зөөврийн /

Ил хуваарилах байгууламж, Газардуулга тавьсан хэсэг рүү
дэд станцын ажил гүйцэтгэхээр хүчдэл өгч болзошгүй бүх
бэлтгэсэн ажлын байр болон таслуур, залгуур, таслуур,
үйлдвэрийн доторх цахилгааны рубильник, автомат зэргийн
хуваарилах самбар, щит, кабель залуур, дамжуулгын бариул,
шугам, цахилгаан хөдөлгүүр түлхүүр, товчлуур дээр болон
гэх мэтийн тоног төхөөрөмж зөөврийн газардуулга тавьсан
дээр ажил гүйцэтгэхээр тавьсан буюу газардуулгын хутга
бэлтгэсэн хэсэгт тавина залгасан цэгийн хаалга, хаалт,
хашилт дээр тавина.
Ил хуваарилах

байгууламжид ажил

гүйцэтгэхээр бэлтгэсэн

байрны зөвхөн дээш авирч

болох тоног төхөөрөмж,

хийц хэсэг дээр тавина

ХИЧЭЭЛД ИДЭВХИТЭЙ
ОРОЛЦСОНД БАЯРЛАЛАА