[←19]
Sơ mi nâu: các đảng viên Quốc Xã mặc sơ-mi màu nâu.
[←20]
Fjord: nơi biển ăn sâu vào núi ven biển.
[←21]
Wehrmacht: chữ dùng chỉ chung Quân lực Đức vào thời đó.
[←22]
Collabo: gọi tắt chữ “collaboratem” để khinh bỉ (người hợp tác
với quân thù).
[←23]
Reich: Đế quốc Đức.
[←24]
Quai D’orsay: địa danh thường được dùng để chỉ Bộ ngoại giao
Pháp.
[←25]
Madone: hình ảnh Đức Mẹ bồng Chúa hài đồng.
[←26]
Tommy: tên gọi đùa các lính Anh, tương tự như chữ G.I để chỉ
lính Hoa Kỳ.
[←27]
Lực lượng Do Thái của Đức Vua tại Chypre
[←28]
Kosher: thực phẩm ăn riêng theo Do Thái giáo: không thịt heo,
thịt các thú vật ăn thịt để sống, các loại cá không vẩy, không trộn
thịt với sữa hoặc các sản phẩm của sữa.
[←29]
Pogrom: chữ dùng để chỉ các vụ giáo dân Ki tô Âu châu xuống
đường, tràn vào các khu Do Thái để đánh đập, chém giết, hiếp
dâm, phá nhà, cướp của... người Do Thái.
[←30]
Danh từ chỉ Hitler, Quốc trưởng đảng trưởng Quốc xã Đức.
[←31]
các kẻ bị giam giữ nhưng được quân Đức cho sống để dọn các
xác chết ngạt
[←32]
Colonial office: Thuộc địa vụ.
[←33]
Maure: một sắc dân Ả Rập.
[←34]
Hachish: một thứ ma túy tương tự như cần sa ở Việt Nam.
[←35]
Những dòng họ Do Thái tài phiệt rất giàu ở u và Mỹ.
[←36]
Trong thời kỳ này, Palestine là một thuộc địa của Thỗ Nhĩ Kỳ.
[←37]
Dreyfus: một sĩ quan Pháp gốc Do Thái bị kết án oan là cung
cấp tin cho địch (Đức). Bị tước binh quyền và tù đầy Dreyfus vẫn
tiếp tục kêu oan. Dư luận Pháp bênh vực Dreyfus gây ra một tình
trạng xáo trộn và chia rẽ ở Pháp. Vụ án được mang ra xử lại và
Dreyfus được trắng án, phục hồi danh dự và binh quyền.
[←38]
Fellah : tá điền và nông dân nghèo Ả Rập.
[←39]
Centaure: thân trên như người, thân dưới như ngựa, trong
thần thoại cổ Hy Lạp.
[←40]
Nay là thủ đô của quốc gia Israel.
[←41]
Cheik: tù trưởng Ả Rập
[←42]
Émir: tiểu vương Ả Rập (xem 14)