Không Gia Đình Hector Malot

- Bởi vì trước kia con đã để dành được nhiều tình cảm! Nhưng mẹ ơi, đâu phải là về
con, đây là việc của Áctơ. Mẹ thử nghĩ xem liệu em con còn tìm đâu một người vợ dễ thương
hơn Crítxtina?

- Con thì con chỉ nhìn thấy ở Crítxtina cô bé em của Mátchia bạn con!
- Đúng thế, mẹ ạ! Và con xin chân thành thú nhận rằng tự đáy lòng, con rất mong
muốn một quan hệ hôn nhân có thể đưa Mátchia vào gia đình ta.
- Áctơ có tâm sự với anh về tình cảm và nguyện vọng của nó không?
- Thưa có, mẹ yêu quý của con ạ. - Tôi vừa nói vừa mỉm cười. - Nó trình bày với con
như với người anh cả.
- Và người anh cả,..
- ...Có hứa ủng hộ nó.
Nhưng mẹ tôi ngắt lời tôi:
- Vợ anh đến đấy! Chúng ta sẽ nói chuyện Áctơ sau.
Vợ tôi, các bạn đã đoán ra, tôi không cần phải nói nữa chứ? Vợ tôi là Lidơ, em Lidơ
bé bỏng, tế nhị, nhẹ nhàng, bay bổng. Lidơ không câm nữa. Nhưng em lại may mắn giữ được
sự tế nhị, sự nhẹ nhàng, nó làm cho nhan sắc của em có cái gì như là nhan sắc của một nàng
tiên. Lidơ không rời bỏ mẹ tôi từ độ ấy. Mẹ tôi đã chăm nom cho em, cho em ăn học và em
đã trở thành nột thiếu nữ. Dưới con mắt tôi thì Lidơ có đủ tất cả tài năng đức hạnh, bởi lẽ
tôi yêu em. Tôi xin mẹ tôi cho tôi cưới em làm vợ.
Lidơ vừa bước vào phòng, vừa kêu:
- Ấy ấy! Có việc gì vậy! Người ta trốn tôi nói chuyện riêng với nhau đấy nhé! Áctơ
vừa đi Siphoóc, chiếc xe lớn thì đi Pari. Thưa mẹ, thưa anh có chuyện gì mà bí mật thế?
Mẹ tôi và tôi cười, nhưng không trả lời. Tức thì Lidơ quàng tay qua cổ mẹ tôi, âu yếm
hôn và nói:
- Mẹ yêu quý, có mẹ tham dự trong “âm mưu” này thì con không lo ngại gì cả. Con
yên trí rằng mẹ làm điều gì cũng vì hạnh phúc của chúng con, bây giờ cũng như bao giờ.
Nhưng như thế, con lại càng tò mò thêm.
Thời gian trôi qua và chiếc xe đi Pari đón gia đình Lidơ có thể cũng sắp trở về.
Thế là, muốn đùa một chút với cái tò mò của Lidơ, tôi lấy cái kính viễn vọng vẫn
dùng để nhìn ra biển theo dõi những chiếc tàu chạy ngoài đó. Nhưng đáng lẽ chiếu thẳng ra
biển, tôi lại quay sang phía con đường mà sớm muộn chiếc xe cũng quay về. Tôi bảo Lidơ:
- Em hãy nhìn vào kính viễn vọng này, sự tò mò của em sẽ được thỏa mãn.
Lidơ nhìn vào nhưng đâu có thấy gì ngoài con đường trắng xóa. bởi vì chưa có một
chiếc xe nào hiện ra cả.
Thế rồi, đến lượt tôi, tôi ghé mắt vào ống nhòm. Tôi dùng cái giọng của cụ Vitali khi
quảng cáo tiết mục mà nói với em:
- Thế nào? Em không thấy gì qua ống kính này ư? Ồ, quả là kỳ diệu, qua ống kính anh
thấy mình vượt biển sang tận đất Pháp. Này đây, một ngôi nhà duyên dáng ở quanh vùng
Xô: một ông già tóc bạc đương giục hai người đàn bà đứng bên: “Nhanh lên nào, kẻo lại
chậm tàu! Và như thế thì tôi lại không sang nước Anh để kịp dự lễ rửa tội cho cháu ngoại tôi
đây! Này cô Catơrin, nhanh lên một chút; tôi van cô: từ mười năm nay ở chung trong nhà,
bao giờ cô cũng dềnh dàng. Thế nào? Con muốn gì? Êchiênnét? Đấy đấy lại cái có nương sen
đầm rồi! Vừa rồi bố trách móc cô Catơrin hoàn toàn là thân tình đấy chứ! Có lẽ nào bố lại
không hiểu được rằng cô Catơrin là cô em gái tốt nhất trong các cô em gái trên đời, cũng
như con, Êchiênnét ơi, con là đứa con gái tốt nhất!”

Trước khi ra đi, ông lại căn dặn những người ở nhà trông nom các cây hoa trong khi
ông vắng mặt: “Chớ quên rằng chính tôi đã làm vườn trồng hoa; tôi đánh giá đúng công việc
đấy!”

Tôi chuyển kính viễn vọng như tuồng lại nhìn qua một hướng khác:
- Giờ đây, tôi lại thấy một chiếc tàu thủy, một chiếc tàu lớn từ quần đảo Ăng-ti trở về
và đương tiến vào cảng Lơ Havơrơ. Trên tàu có một chàng thanh niên trở về sau một
chuyến đì khảo sát thực vật ở miền sông Amadôn. Người ta nói chàng ta đưa về cả một loạt
những cây cỏ châu Âu chưa từng biết. Giai đoạn đầu của cuộc khảo sát ấy rất là kỳ thú và đã
được thuật lại trên báo chí.
Tên chàng ta, Bănggiamanh Acanh đã nổi tiếng rồi. Chàng ta chỉ còn một mối lo:
không hiểu mình đến Lơ Havơrơ có kịp đáp tàu đi Súttemtơn để cùng gia đình đến lâu đài
Miligơn không? Kính viễn vọng của tôi kỳ diệu đến nỗi nó theo sát chàng ta và kìa, chàng đã
kịp đáp tàu đi Súttemtơn và sắp sửa cập bến.
Thế rồi, kính viễn vọng lại chuyển qua hướng khác và tôi tiếp tục:
- Bây giờ thì không phải là chỉ có nhìn thấy mà tôi còn nghe thấy nữa! Có hai người
ngồi trong toa tàu, một già một trẻ. Cụ già nói: “Chuyến đi này nhất định là bổ ích cho chúng
ta! - Bổ ích vô cùng, cụ giáo ạ! Này, Alơxi thân mến, không những cháu được sum vầy với tất
cả gia đình cháu, không những chúng ta sẽ được bắt tay Rêmi vốn không bao giờ quên
chúng ta, mà chúng ta lại có dịp xuống thăm những mỏ than ở xứ Gan nữa. Cháu sẽ tiến
hành được nhiều chuyện quan sát lý thú và, lúc trở về, cháu sẽ có thể góp phần cải tiến
được công việc ở La Tơruye, như vậy lại tăng thêm uy tín cháu ở đó. Địa vị của cháu ở mỏ
cháu đã đạt được bằng việc làm của cháu, về phần bác, bác sẽ mang về những mẫu đá, góp
thêm vào bộ sưu tầm của bác mà thành phố Vácxơ đã vui lòng nhận tặng. Thật là không may
mà mà chú Gátxpa lại không đến được!”.
Tôi đương định nói nữa, nhưng Lidơ đã lại đứng cạnh tôi. Em ôm tôi chặt lấy đầu tôi
mà vuốt ve khiến tôi không còn nói gì được nữa. Em nói, giọng run run vì cảm động: “Ô! Một
sự bất ngờ êm dịu quá!”
- Không phải cảm ơn anh đâu, mà chính người phải cảm ơn là mẹ. Mẹ đã muốn được
họp mặt tất cả những người nào ăn ở tốt với đứa con bơ vơ của mẹ. Nếu em không bưng
miệng anh lại thì em còn được biết rằng chúng ta còn chờ đợi cả anh chàng Bốp tốt bụng đã
trở thành người hề nổi tiếng nhất nước Anh, cùng với người anh của anh ấy, anh này vẫn
chỉ huy con tàu “Nhật thực”.
Có tiếng một chiếc xe lăn trên đường vang tới chúng tôi, rồi ngay sau đó, lại một
chiếc nữa. Chúng tôi chạy lại cửa sổ và Lidơ nhận ra trong xe có bố em, cô Catơrin, chị
Êchiênnét, các anh Alơxi và Bănggiamanh. Bên cạnh Alơxi có một cụ già đầu bạc phơ, lưng
còng, đó là cụ giáo. Ở đầu kia, một chiếc xe không mui chạy đến, trong đó Mátchia và
Crítxtina đang đưa tay vẫy chúng tôi. Rồi sau chiếc xe đó, lại một chiếc nữa, do chính anh
Bốp đánh xe. Anh Bốp có đầy đủ dáng điệu một khách thượng lưu, còn ông anh của anh vẫn
là cái người thủy thủ rất hắc ngày xưa đã đổ chúng tôi lên bộ ở Ixinhy.
Chúng tôi vội vã xuống cầu thang để đón chào khách từ dưới thềm nhà.
Mọi người đoàn tụ chung quanh bàn tiệc và dĩ nhiên là chúng tôi nhắc chuyện dĩ
vãng. Mátchia nói:
- Hôm trước đây, ở Bađơ, tôi có thấy trong sòng bạc một nhà quý tộc, răng trắng
nhởn và nhọn hoắt, cứ mỉm cười luôn mặc dầu bị thua hoài. Ông ta không nhớ ra tôi và tôi

đã hân hạnh được ông ta xin một đồng phờloranh(2) để đặt vào một cửa ăn chắc. Coi như là
hùn vốn để đánh mà! Quả là không may cho ông ta, ông Giem Miligơn thua tiếng bạc ấy!

Mẹ tôi bảo:
- Anh Mátchia thân mến! Sao anh lại nói chuyện ấy trước mặt Rêmi? Nó rất có thể
gửi tiền giúp đỡ ông chú nó đấy!
- Hẳn là thế đấy, mẹ yêu quý ạ!
Mẹ tôi hỏi lại:
- Vậy thì hắn đền tội bằng cách nào?
- Đền tội ở chỗ chú con xưa nay ruồng bỏ tất cả chỉ để chạy theo tiền tài, bây giờ phải
sống nhờ vào những kẻ mà ông ta đã hành hạ và muốn cho chết đi.
Anh Bốp nói thêm:
- Tôi cũng được biết tình hình bọn đồng lõa của hắn!
Mátchia hỏi:
- Tên Đơrixcơn ghê tởm ấy à?
- Không phải tin về Đơrixcơn, tên này thì vẫn còn bị đầy nơi đảo xa; nhưng mà là tin
của gia đình Đơrixcơn. Con mụ Đơrixcơn bị chết cháy, một hôm mụ ta nằm vào đống lửa mà
cứ ngỡ là nằm gục trên bàn, còn hai thằng A-lơn và Nét mới đây lại bị bắt và bị phạt án đày.
Chúng nó theo chân cha chúng.
- Thế còn Két?
- Con bé Két chăm sóc ông nó hiện còn sống. Hai ông cháu vẫn ở tại sân Sư tử đỏ; lão
cũng có tiền; họ sống không đến nỗi khổ!
Mátchia vừa cười vừa nói:
- Nếu cô bé mà kém chịu rét thì cũng đáng thương thật! Lão già không ưa cho ai lại
gần lò sưởi của lão đâu!
Mỗi người đều có góp phần để phục hồi dĩ vãng. Chẳng phải là tất cả chúng tôi đều có
những kỷ niệm chung, ngồi nhắc lại với nhau thì rất lý thú hay sao? Đó là sợi dây liên lạc
giữa mọi người hôm nay.
Tan tiệc, Mátchia lại gần tôi, kéo tôi đến một cửa sổ nói:
- Mình nảy ra một ý kiến. Chúng mình đã bao nhiêu lần đánh đàn vì khách qua
đường thì cũng phải có một lần đánh đàn cho người thân nghe với chứ!
- Thế đối với cậu, không có thú vui gì mà thiếu âm nhạc được hay sao? Ở đâu, bao giờ
và dù thế nào cũng mặc, âm nhạc cái đã! Cậu có nhớ con bò sữa của chúng mình kinh sợ cái
âm nhạc của cậu thế nào không?
- Cậu sẵn lòng hát bài dân ca thành Naplơ chứ?
- Sẵn lòng lắm! Bởi vì chính nó đã làm cho Lidơ hết câm.
Thế là chúng tôi đi lấy nhạc cụ. Mátchia giở một cái hộp lót nhung rất đẹp, lấy ra một
cây vĩ cầm cũ kỹ đáng giá hai phờrăng nếu đem đi bán. Tôi thì rút trong bao đàn một cây
thụ cầm mà mặt gỗ đã trở lại với màu sắc thiên nhiên vì gội nhiều mưa gió.
Mọi người xúm xít quanh chúng tôi. Lúc ấy một con chó đi đến. con Capi quý hóa đã
già lắm rồi. Nó điếc tai nhưng mắt vẫn trông rõ. Nằm trên gối nệm, nó nhận ra cây đàn quen
thuộc cho nên nó đi khập khiễng đến đây để diễn trò. Nó ngoạm một cái đĩa. Nó định đứng
trên hai chân sau để diễu qua một vòng trước “chư vị khán giả”. Nhưng nó không đủ sức. Nó
bèn ngồi xuống đặt một chân vào trước ngực, trịnh trọng chào.
Xong bài hát của chúng tôi, Capi gắng gượng đứng lên đi thu tiền. Mỗi người bỏ phần
của mình vào đĩa và con chó khôn xiết sung sướng về khoản thu nhập mang đến cho tôi.

Đây là khoản thu lớn nhất trong đời làm trò của nó. Chỉ toàn những đồng vàng và đồng bạc,
cộng lại được đến một trăm bảy mươi phờrăng.

Tôi hôn trên mõm chú Capi như xưa kia, lúc chú đến an ủi tôi. Việc ôn lại những ngày
cơ hàn thuở bé này gợi cho tôi một ý kiến. Tôi nói:

- Món tiền này sẽ là món đóng góp đầu tiên để thiết lập một quán trọ và nhà cứu tế
cho những trẻ đàn rong. Mẹ tôi và tôi sẽ bỏ nốt ra cho đủ.

Mátchia hôn tay mẹ tôi, nói:
- Thưa bác yêu quý, cháu xin góp một phần nhỏ mọn vào công cuộc từ thiện đó của
bác. Nếu bác vui lòng nhận thì khoản thu trong đêm hợp tấu đầu tiên của cháu ở Lơnđơn,
cháu sẽ bỏ thêm vào cái món thu của chú Capi...
Bản viết của tôi còn thừa lại một trang giấy. Đó là trang dành để chép bài hát thành
Naplơ. Mátchia giỏi nhạc hơn tôi, được giao cho ghi chép bài hát ấy.
Bài hát như sau:

Đóng chặt cửa, sao chủ lầu ác vậy.
Khiến bao phen, ta nhìn cửa thở dài
Người ngọc có hay, miệng nhắc tên ai
Trái tim ta cháy bừng như nến thắp

Tôi muốn mình hóa thân thành tuyết trắng
Tuyết lạnh lùng nhưng cứ lấy tự do
Còn tình nàng lại nghiệt ngã, thờ ơ
Chẳng xúc động, dù thấy tôi héo hắt

Tôi ước được thành chàng trai bán nước
Đề lang thang tìm cách lọt lầu cao
Tay xách ấm sành, miệng cất tiếng rao:
“Hỡi người đẹp, mời nàng mua nước uống!”

Và mỹ nhân từ lầu cao ngó xuống
Hỏi: “Ai người bán nước dạo dưới kia?”
Tôi ngước lên, giọng da diết, não nề:
"Lệ tình tôi đấy! Chứ phải nào nước đâu!”

HẾT

-------------------------
1. Người Phương Tây có tục lấy tên nười thân thiết của mình đặt tên cho con mình -
N.D
2. Tiền Italia.

Dịch theo nguyên bản tiếng Pháp của Nhà xuất bản Hasét - 1951

Chia sẻ ebook : http://downloadsach.com/

Follow us on Facebook : https://www.facebook.com/caphebuoitoi