ĐH 071

TOÂN CHÆ ÑA HIEUÄ

Ñeå Ña Hieuä giöõ ñunù g ñöôcï truyenà thoná g phucï vuï tapä theå Voõ Bò vaø toanø theå
ñocä gia,û motä soá qui ñònh sau ñayâ ñöôcï apù dunï g:

1 - Nhönõ g baiø vietá coù noiä dung coå voõ hay tuyenâ truyenà cho chuû nghóa Conä g
Sanû tröcï tiepá hoacë gianù tiepá ñeuà tuyetä ñoiá khonâ g ñöôcï chonï ñanê g.

2 - Baiø vietá cho Ña Hieuä noiä dung phaiû khacù h quan, khonâ g ñaû kích, phæ
baùng ñôiø tö cuaû batá cöù motä nhaân vatä naoø duø trong tapä theå Voõ Bò hay
ngoaiø . Pheâ bình vaø nhanä xetù veà tö töônû g, lapä tröônø g, chöù khonâ g chi tietá
hoaù ñôiø tö cuaû batá cöù motä ai.

3 - Baøi vietá ngoaiø butù hieäu, xin ghi roõ tenâ thatä , khoùa (neuá laø cöuï SVSQ),
soá ñienä thoaiï , Email address vaø ñòa chæ ñeå toaø soanï tienä lienâ lacï . Neuá
khonâ g muoná ñanê g tenâ thatä xin ghi chuù roõ ranø g. Ñeå tranù h nhönõ g loiã lamà
ñanù g tiecá khi trình bayø baiø vô,û xin quyù vò ñanù h mayù boû dauá roõ ranø g cacù
sanù g tacù , attached theo Email, copy vaoø diskette, hoacë neáu phaiû vietá
tay, xin vietá thatä roõ ranø g, deã ñocï , trenâ motä matë giayá vaø kemø theo hình
anû h khi göiû veà toaø soanï .

4 - Baiø vietá hoacë thö cayä ñanê g trenâ Ña Hieuä , neuá ñöôcï ñanê g, tacù giaû phaiû
traû tienà leä phí do Ban Trò Söï aná ñònh vaø khonâ g daøi quaù 6 trang ñaùnh
mayù vôùi khoå chöõ Ña Hieuä vaãn dunø g. Ña Hieuä hoanø toanø khonâ g chòu
batá cöù tracù h nhiemä gì veà quan ñiemå , ñöônø g loiá , noiä dung trong cacù baiø
vietá hoacë thö cayä ñanê g.

5 - Ña Hieuä tuyø nghi chonï ñanê g nhönõ g sanù g tacù göiû veà vaø seõ khonâ g hoanø
traû laiï banû thaoû duø ñöôcï chonï ñanê g hay khonâ g.

6 - ÑaHieuä tuyø nghichonï ñanê ghaykhonâ gnhönõ gbaiø ñaõgöiû chocacù baoù khacù .

7 - Ña Hieuä chæ ñanê g Tin mönø g hay Phanâ öu do Lienâ Hoiä , Hoiä , hay Ñaiï
dienä Khoaù göiû tôiù toaø soanï .

2 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

ÑA HIEUÄ

Soá 71

Phaùt haønh 06/2004

Cöïu SVSQ/K19 NGUYEÃN NHO
Chuû Nhieäm

Cöïu SVSQ/K19 ÑOAØN PHÖÔNG HAÛI
Chuû buùt

Cöïu SVSQ/K25 NGUYEÃN XUAÂN THAÉNG
Trò Söï

Cöïu SVSQ/K28
NGUYEÃN THANH SANG

Toång Phaùt haønh

Hình Bìa:
Töø Cao Nguyeân K19

Hoäp thö toøa soaïn:
Ña Hieäu

P.O.Box 360829
Milpitas , Ca 95036
Tel: (408) 476 1415

Email: [email protected]
http://www.vobi-vietnam.org

ÑA HIEÄU 71 3

MUÏC LUÏC

Laù thö Chuû nhieäm
Laù thö toøa soaïn
Nhaän ñònh ........................................ Haø Nhaân K12 ........................ 14
Ba chaøng ngöï laâm vaø toâi ................. Toâ Vaên Caáp K19 .................... 26
Koùa 22 Thuûy Quaân Lic Chieán ............ Kieàu Coâng Cöï K22 ................ 50
Damber - Muõ ñoû muõ ñen ................... Ñoaøn Phöông Haûi K 19 .......... 66
Ñöôøng vaøo An Loäc An Loäc ............... Hoàng Ngoïc K 24 .................. 83
Nhöõng böùoc quaân haønh cuûa ngöøôøi
lính Muõ naâu K25.....................................Cao vaên Choøn K25.................... 93
Vieát veà nhöõng SQ Kî Binh K23 VB ... Taêng Khaûi Minh K23 ........... 120
Traän Maäu thaân taïi Hueá ..................... Traàn Ngoïc Hueá K18 ............. 127
Chaâu Minh Kieán ................................ Traàn Caåm Töôøng – K19 ....... 151
Daáu aán cuoäc ñôøi ............................... Thi Cao – K25 ..................... 163
Phan Caåm Tuaán vaø toâi ...................... Leâ Caàu – K18 ...................... 171
Chim ñaàu gaãy caùnh .......................... Nguyeãn Anh K25 ................. 180
Chim bieån Voõ Bò ............................... Ñaøo Quyù Huøng K26 .............. 191
Coâng chuùa tieân môùi .......................... Traàn Minh Chaùnh K24 ......... 201
Ngaøy aáy baïn beø keû ôû ngöøôøi ñi ......... Thiet Traàn - K23 .................. 207
Thô: Tình thô Ñaø Laït ........................ Voõ Vaên Leâ K25 .................... 212
Ñalat Tröôøng Meï –
Khoâng quaân Tröôøng dì ..................... Voõ Y‘ - K17 .......................... 214
Haän chieán tröôøng ............................. Haø Ly Maïc – K16 ............... 226
Nhöõng ngaøy chöa queân .................... Nguyeãn Vaên An K16 ............ 228
Vieát cho anh Vuõ Tieán Töôøng C20 ...... Chaâu Nga 20/B .................... 241
Thô :Nieàm nhôù khoân nguoâi ............... Leâ Vaên Döông K21 .............. 244
Thô: Taâm söï vôùi baïn ñaõ ra ñi .......... Thuøy Chaâu K13 .................... 245
Thô: Veà thaêm tröôøng Meï thaân yeâu ... Vuõ Bình Chính K20 .............. 247
Thô : Nhôù thöông tröôøng meï ............ Nguyeãn minh Thanh K22 .... :249
Nhöõng chaøng Kikuchiyo K21 ........... Buøi Thöôïng Phong K21 ........ 250
Vinh danh laù côø ............................... Voõ Nhaãn K20 ...................... 261
Döïng côø ........................................... Hoa Traïng Nguyeân/25B ...... 264
Nhaïc Laù côø vaøng ............................ Nhaïc vaø lôùi Phieâu Boàng K13 269
Thö goùp yù ÑHVBXIV...............................CSVSQ Voõ Vaên Ñöùc K22 270

4 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

SINH HOAÏT VOÕ BÒ

Vaên thö ÑHXIV ............................................................................. 276
VT Tu chính Noäi quy ......................... ...................................................283
VT muøa baàu cöû .............................................................................. 284
Thö cuûa BTC ÑHVB XIV .................................................................. 288
VT HVB Canada ............................................................................. 289
Thoâng caùo KTT-THCSVSQ/
TVBQGVN.....................................................................................................291
SH HVB Louisiana.......................................................................................292
Sinh hoat Hoi VB Massachusette va Newhamsphire ....................... 295
SH HVB Pennsylvania vaø VPC..................................................................299
Baûn tin K16 ................................................................................... 303

THANH THIEÁU NIEÂN ÑA HIEÄU

Sinh hoaït TTNÑH .......................................................................... 307
TTNÑH/Baéc Cali tham dö ÑHTQ ................... .................................. 313
Daïi Hoäi TTNÑH.......................................................................................... 318
Toå chöùc Ñaïi Hoäi ..................................................................................... 320

Thö tín ........................................................................................................321
Danh Saùch CSVSQ vaø Thaân höõu uûng hoä Ña Hieâu .................................

ÑA HIEÄU 71 5

Laù Thö Chuû Nhiemä

Kính thöa
Quí Nieân Tröôûng,
Quí Baïn,
Quí Chò vaø Caùc Chaùu,

Chæ coøn hai thaùng nöõa laø ñeán ngaøy Ñaïi Hoäi Haûi Ngoaïi
Laàn Thöù XIV toå chöùc taïi thuû ñoâ Hoa Thònh Ñoán, Hoa Kyø. Chuùng
ta haõy cuøng nhau xem laïi nhöõng gì ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong
hai naêm vöøa qua.

Thi haønh Nghò Quyeát Ñaïi Hoäi XIII, BCH/TH ñaõ khai trieån
vaø thöïc hieän hai ñieåm chính sau ñaây:

- Cuûng coá vaø phaùt trieån toå chöùc noäi boä
- Thöïc hieän coâng taùc ngoaïi vaän.
Veà noäi boä, vieäc phaân vuøng ñöôïc hình thaønh nhaèm giao
troïng traùch cho vò Toång Hoäi Phoù Phoù Ñaëc Traùch Vuøng thay
theá THT ñieàu haønh, phoái hôïp moïi sinh hoaït thuoäc vuøng traùch
nhieäm (Keá Hoaïch Thöù Hai ngaøy 12/2/2003, ÑH 67 trang 243).
Hoäi cuõng ñaõ ñöôïc cuûng coá vaø phaùt trieån. Sinh hoaït cuûa LH vaø
Hoäi gia taêng vaø con soá tham döï sinh hoaït ñaùng keå ñaõ ñöôïc
phoå bieán roäng raõi treân ñaëc san Ña Hieäu. Thoâng tin lieân laïc
ñöôïc phaùt trieån qua maïng löôùi email khaù höõu hieäu trong giai
ñoaïn traéc nghieäm cuûa nhieäm kyø (ÑH 66, trang 14).
Trong nhieäm kyø 2002 – 2004, TH ñaõ thaønh laäp ñöôïc:
- Lieân Hoäi CSVSQ/TVBQGVN/Canada, Lieân Hoäi Tröôûng
laø CSVSQ Nguyeãn Tri K21 (ÑH 67, trang 257).
- Hoäi CSVSQ/TVBQGVN Tieåu Bang Louisiana, Hoäi
Tröôûng laø CSVSQ Ñinh vónh Thònh K21 (xem ÑH 71)
- Gia ñình CSVSQ/TVBQGVN/ Tieåu Bang Missouri, Gia
Tröôûng laø CSVSQ Ngoâ taán Nghóa K9
Ñaëc San Ña Hieäu ñoåi môùi veà hình thöùc cuõng nhö noäi
dung, moãi soá coù moät chuû ñeà ñaëc bieät. Kyõ thuaät layout ñöôïc caûi

6 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

tieán vaø do chính anh em trong Toøa Soaïn Ña Hieäu töï ñaûm
traùch, Ña Hieäu soá 69 laø moät ñieån hình.

Song song vôùi söï phaùt trieån cuaû TH, Ñoaøn TTNÑH cuõng
treân ñaø xaây döïng vaø baønh tröôùng. Caùc Ñoaøn TTNÑH sau ñaây
ñöôïc hình thaønh trong nhieäm kyø 2002- 2004

- Ñoaøn TTNÑH Nam Cali

- Ñoaøn TTNÑH Oregon

- Ñoaøn TTNÑH Victoria, UÙc

- Ñoaøn TTNÑH Montreal, Canada

Sinh hoïat cuûa Toång Ñoaøn TTNÑH caøng ngaøy caøng ñöôïc
moïi giôùi chuù yù, ñaëc bieät laø vieäc ñaáu tranh Töï Do- Daân Chuû vaø
Nhaân Quyeàn cho VN vaø vinh danh theá heä cha oâng. Ñieån hình:
Nghò Quyeát 137 laáy ngaøy 30 thaùng 4 laøm “Ngaøy Töôûng Nhôù
Vieät Nam Töï Do” vaø Nghò Quyeát 139 laáy ngaøy 19 thaùng 6 laøm
“Ngaøy Chieán Só Vieät Nam Tranh Ñaáu Cho Töï Do” laø ngoøi noå
tieân phong cuûa TTNÑH phaùt ñoäng phong traøo ñaáu tranh vinh
danh Côø Vaøng Ba Soïc Ñoû (xem ÑH 66, trang 250).

BCH/TH keát hôïp vôùi Toång Ñoaøn TTNÑH ñaõ môû lôùp huaán
luyeän hoäi thaûo veà Laõnh Ñaïo Chæ Huy (ngaøy 26, 27 & 28 thaùng
6 naêm 2003) theo ñuùng ñöôøng höôùng maø TH ñaõ ñeà ra “chuùng
ta coù nhieäm vuï ñaøo taïo, giaùo duïc vaø höôùng daãn Ñoaøn Vieân
TTNÑH trôû thaønh moät noã löïc hoaït ñoäng song haønh vôùi theá heä
cha oâng” (ÑH 67, trang 249) vaø döïa vaøo caên baûn ñoù, TH ñaõ
cuøng vôùi TÑ/TTNÑH thaønh laäp “UÛy Ban Phoái Hôïp” ñeå cuøng
nhau hoaïch ñònh chöông trình vaø keá hoaïch haønh ñoäng (xem
ÑH 68, trang 300 vaø ÑH 70, trang 284- 291). Ñaây laø moät traéc
nghieäm veà keá hoaïch ngoaïi vaän thöïc hieän vaøo naêm thöù hai cuûa
nhieäm kyø. Anh Traàn Quoác Duõng TÑT/TÑ/TTNÑH ñöôïc boå
nhieäm giöõ chöùc vuï THP Ñaëc Traùch Ngoaïi Vaän vôùi nhieäm vuï
ñöa TH ñeán gaàn caùc cô quan haønh phaùp vaø laäp phaùp cuûa Hoa
Ky vaø caùc hoäi ñoaøn baïn (VT soá 018 ngaøy 6/10/2004, ÑH 69
trang 326). Keát quaû raát ñaùng ñöôïc chuù yù:

- TH tham gia gaây quó yeåm trôï Töôïng Ñaøi Naïn Nhaân Coäng
Saûn do moät soá nöôùc Ñoâng AÂu thöïc hieän (VT soá 021 ngaøy 29/
11/2003 vaø xem ÑH 70, trang 280)

ÑA HIEÄU 71 7

- Vôùi tö caùch laø THP/ÑTNV, anh Traàn Quoác Duõng phoái
hôïp vôùi coâ Anh Thö, TÑP/TÑ/TTNÑH ñaõ cuøng nhau ñaáu tranh
vinh danh Côø Vaøng Ba Soïc Ñoû taïi tieåu bang Virginia vaø keát
quaû laø vò Thoáng Ñoác Virginia ñaõ kyù quyeát ñònh ngaøy 15/4/
2004 chaáp nhaän Côù Vaøng Ba Soïc Ñoû tung bay treân baàu trôøi
Virginia (xem ÑH 71).

Moät traéc nghieäm khaùc trong vieäc ñieàu haønh TH laø vieäc boå
nhieäm moät phu nhaân cuûa CSVSQ laøm UÛy Vieân Xaõ Hoäi (VT soá
018 ngaøy 6/10/2004, ÑH 69, trang 326).

Hai traéc nghieäm veà chöùc vuï THP/ÑTNV vaø UVXH khoâng
ngoaøi muïc ñích nhaèm keát hôïp caùc thaønh phaàn cuûa Ñaïi Gia
Ñình Voõ Bò (CSVSQ, Phu Nhaân, vaø caùc Theá Heä Haäu Dueä)
thaønh moät khoái vaø cuøng nhau coù traùch nhieäm duy trì, phaùt
trieån Truyeàn Thoáng vaø Tình Töï Voõ Bò tieáp noái töø theá naøy ñeán
theä heä khaùc.

Ñeå hoã trôï cho sinh hoaït TH vaø TTNÑH, Ñoaøn Phuï Nöõ
Laâm Vieân cuõng ñöôïc nghieân cöùu phaùt trieån, tuy chaäm, nhöng
cuõng ñaõ hình thaønh ñöôïc Ñoaøn Phuï Nöõ Laâm Vieân Montreal,
Canada (ÑH 67, trang 258).

Ngoaøi ra, veà phöông dieän phoái hôïp hoaït ñoäng vôùi caùc hoäi
ñoaøn baïn cuøng chung laäp tröôøng, ñöôøng loái vaø toân chæ cuûa TH
cuõng ñöôïc khuyeán khích (VT soá 020 ngaøy 25/11/2003, ÑH 70
trang 237). Keát quaû ñaõ ñöôïc moät soá Lieân Hoäi, Hoäi keát hôïp raát
thaønh coâng nhö LH/AÂu Chaâu, UÙc Chaâu, Canada, Hoäi Kansas,
Houston, Florida, Hoa Thònh Ñoán & Vuøng Phuï caän, Nam Cali,
Baéc Cali, San Diego, Minnesota, Chicago, Oregon, Louisiana,
Pennsylvania& Phuï caän, v.v.v vaø v.v.v

Moät söï kieän xaûy ra laàn ñaàu tieân trong quaù trình sinh hoaït
cuûa TH laø Ñaïi Hoäi Hoäi Ñoàng Tö Vaán ñöôïc toå chöùc taïi San Jose,
California, ngaøy 31/8/2003 vôùi söï tham döï cuûa 30 vò Ñaïi Dieän
Khoùa hoaëc Ñaïi Dieän cho Khoùa. Ñaây laø moät bieåu töôûng cuûa söùc
maïnh vaø ñoaøn keát cuûa Khoùa vaø söï phoái hôïp hoaït ñoäng höõu hieäu
giöõa HÑTV vaø BCH/TH (xem ÑH 69, trang 8- 27 vaø 330).

Toùm laïi, vieäc laøm cuûa TH nhaèm hai muïc ñích chính:

1. Thi haønh Nghò Quyeát Ñaïi Hoäi XIII

8 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

a. Naêm thöù nhaát cuûa nhieäm kyø nhaèm cuûng coá vaø phaùt trieån
noäi boä.

b. Naêm thöù hai, tieáp tuïc nhieäm vuï cuûa naêm thöù nhaát, ñoàng
thôøi thöïc hieän coâng taùc ngoaïi vaän.

2. Chuaån bò phaùt trieån sinh hoaït TH theo nhu caàu vaø tình
hình ñang bieán ñoåi hieän nay:

a. Ñeà nghò tu chính Noäi Qui

b. Keát hôïp hoaït ñoäng vôùi caùc hoäi ñoaøn, ñoaøn theå baïn cuøng
chung toân chæ, ñöôøng loái vaø laäp tröôøng (Noäi Qui 1999,
Ñieàu 11).

c. Ñöa TH ñeán gaàn vôùi caùc cô quan haønh phaùp vaø laäp phaùp
taïi ñòa phöông cö nguï.

d. Trang bò cho Theá Heä Treû yù thöùc veà Töï Do – Daân Chuû –
Nhaân Quyeàn cho VN

e. Boån phaän vaø traùch nhieäm cuûa ngöôøi CSVSQ xuaát thaân töø
TVBQGVN.

Vôùi söï haïn cheá cuûa Laù Thö Chuû Nhieäm, BCH/TH chæ ñöa
ra vaøi neùt chính maø trong hai naêm qua chuùng toâi ñaõ thöïc hieän
ñeä trình leân Ñaïi Hoäi XIV.

BCH/TH raát mong Quí NT, quí baïn, quí chò vaø caùc chaùu
haõy boû chuùt thì giôø ñeán vôùi Ñaïi Hoäi XIV. Söï ñoùng goùp nhaân,
taøi, vaät löïc laø moät trong nhöõng yeáu toá chính thaønh coâng cuûa
Ñaïi Hoäi. Söï hieän dieän cuûa Quí NT, quí baïn, quí chò vaø caùc
chaùu taïi Ñaïi Hoäi XIV seõ coù taàm aûnh höôûng quan troïng vaø tröïc
tieáp ñeán sinh hoaït TH, söï phaùt trieån vaø duy trì Truyeàn Thoáng &
Tình Töï Voõ Bò.

Traân troïng kính chaøo vaø xin chaân thaønh caùm ôn taát caû
Quí NT, quí baïn, quí chò cuøng caùc chaùu, quí thaân höõu ñaõ tích
cöïc yeåm trôï tinh thaàn cuõng nhö vaät chaát cho BCH/TH suoát hai
naêm qua. Thay maët BCH/TH, chuùng toâi xin gôûi ñeán Quí Vò
nhöõng lôøi chuùc toát ñeïp nhaát.

CSVSQ Nguyeãn Nho K19
Toång Hoäi Tröôûng

ÑA HIEÄU 71 9

Laù Thö
Toøa Soaïn

Kính thöa

Quyù huynh ñeä, Quyù baïn

Quyù phu nhaân cunø g caùc chaùu trong gia ñình Voõ Bò.

Naêm thaùng troâi qua thaät nhanh, thoaùng thôøi gian ñaëc san
Ña Hieäu phaùt haønh töø mieàn Baéc California nhieäm kyø 2002–
2004 ñaõ ñöôïc 7 soá. Ña Hieäu 72, döï truø phaùt haønh sau Ñaïi
Hoäi Voõ Bò XIV, seõ laø soá chuyeån tieáp baøn giao cho quyù huynh
ñeä thöôïng phieân.

Vôùi muoân ngaøn khoù khaên luùc ban ñaàu, nhöng vôùi söï coá
gaéngï, uy danh tröôøng meï, phöông chaâm “Töï thaéng”, vaø
nhöõng khích leä, khuyeán khích, tieáp tay, ñoùng goùp cuûa quyù
huynh ñeä, quyù ñoäc giaû, neân Ña Hieäu ñaõ vöôït qua moïi khoù
khaên ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï.

Töø hôn 50 naêm veà tröôùc, ñaëc san Ña Hieäu “Tuoåi ñôøi daày
hôn tuoåi lính”, tieáng noùi chính thöùc, thaân thöông cuûa nhöõng
cöïu SVSQ Voõ Bò. Ñaëc san cuûa haøng traêm ngöôøi vieát, haøng
ngaøn ngöôøi tieáp söùc goùp tay, cho tôùi ngaøy hoâm nay vaãn tieáp
tuïc phaùt haønh. Cho duø bao nhieâu daâu bieån, Laâm Vieân, Ñoài
Baéc ñaõ xa thaät laø xa, nhöng tình nghóa anh em, linh thieâng
tröôøng Meï, Ña Hieäu ngaøy nay vaãn ñaày aép aân tình, huynh ñeä
ñoàng moân thay nhau gìn giöõ.

10 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

Kính thöa quùy ñoäc giaû.

Ña Hieäu vaãn tieáp tuïc aán haønh cho tôùi ngaøy hoâm nay,
hoaøn toaøn laø do söï tieáp tay ñoùng goùp cuûa taát caûquyù vò.

Toøa soaïn xin chaân thaønh caûm taï quyù ñoäc giaû, quyù vaên,
thi, hoïa só, trong ñaïi gia ñình Voõ Bò ñaõ göûi nhöõng saùng taùc, vaên
thô, ñoùng goùp taøi chaùnh ñeå nuoâi döôõng vaø kieän toaøn Ña Hieäu.

Moãi soá mang moät chuû ñeà, “Quoác haän 30/4 – 28 naêm
nhìn laïi”, giôû töøng trang, ñoïc töøng haøng ñeå nhôù nhöõng khi
ghìm tay suùng, nhöõng giaây phuùt chieán ñaáu cuoái cuøng khi
queâ höông nguùt ngaøn löûa ñaïn.

“Vinh danh quaân löïc Vieät Nam Coäng Hoøa” ñeå cuøng
nhau thaép neùn höông loøng, tri aân, töôûng nhôù, vinh danh huynh
ñeä, baïn beø, nhöõng ngöôøi lính baûo quoác an daân.

“Tröôøng Meï, Baïn cuõ, Thaày xöa”, nheï nhaøng eâm ñeàm ñöa
chuùng ta vaø gia ñình tìm laïi bao nhieâu hình aûnh, kyû nieäm thaân
thöông cuûa nhöõng chaøng Taân Khoùa Sinh trong ngaøy ñaàu ñôøi
lính vôùi tieáng keøn quaân nguõ saùng tröa chieàu; hoa anh ñaøo,
Mimosa roä nôû treân ñoài Baéc, Laâm Vieân, treân nhöõng con doác
ñöùng, heø phoá thaân thöông cuûa thaønh phoá Ñaø Laït môø söông.

“Nhôù baïn beø, nhôù anh em”, vieát ñeå tri aân, ñeå vôi ñi
moùn nôï aân tình, ngaäm nguøi day döùt khoân nguoâi, khi muõ saét
poâng soâ ñöa tieãn huynh ñeä baïn beø hy sinh treân chieán tröôøng
löûa ñaïn, cho chuùng ta vaø con chaùu ñang höôûng ñôøi soáng an
laønh treân ñaát nöôùc töï do.

Kính thöa quyù ñoäc giaû

Vì laø ñaëc san cuûa ñaïi gia ñình Voõ Bò neân toaø soaïn coù chuû
tröong daønh öu tieân cho caùc saùng taùc vaên, thô vaø sinh hoaït
cuûa caùc Hoäi, Khoaù vaø Thanh Thieáu nieân Ña Hieäu.

Sau moãi laàn phaùt haønh Ña Hieäu, toøa soaïn thöôøng thaêm
doø yù kieán ñoäc giaû qua ñieän thoaïi, ñieän thö, caùc buoåi sinh
hoaït Voõ Bò, vaø haøng traêm caùnh thö töø quyù huynh ñeä vaø gia

ÑA HIEÄU 71 11

ñình göûi veå ñeå ruùt öu khuyeát ñieåm.

Song song vôùi vieäc phaùt haønh khoaûng 2 ngaøn 6 traêm soá
Ña Hieäu moãi tam caù nguyeät. Toøa soaïn luoân luoân thöïc hieän
theâm moät soá CD Ña Hieäu ñieän töû keøm theo töø ÑH66 tôùi soá
hieän haønh, vôùi baøi vôû vaø hình aûnh traøn ñaày maàu saéc. Sau khi
tham khaûo, ña soá quyù vò ñeà nghò neân giöõ Ña Hieäu ñoùng
thaønh saùch nhö hieän nay ñeå löu giöõ trong tuû saùch gia ñình,
vôùi ñaày aép kyû nieäm hình aûnh vaø baøi vôû vieát veà tröôøng Meï
cuûa nhöõng Só quan Haûi Luïc Khoâng quaân Voõ Bò tung hoaønh
treân khaép 4 quaân khu.

Nhöng vaán ñeà öu tö caàn ñöïoc baøn qua laø trong töông lai
Ña Hieäu seõ ñi veà ñaâu?

Vaøi ba naêm saép tôùi, theo thôøi gian, duø muoán duø khoâng,
chuùng ta moãi ngaøy moãi lôùn tuoåi, söùc khoûe suy yeáu, taøi chaùnh
giôùi haïn, vaø seõ töø töø maát maùt ra ñi vì beänh taät., cao nieân.
Khi ñoù soá löôïng in aán vaø phaùt haønh Ña Hieäu seõ phaûi giaûm
thieåu raát nhieàu. Vaøo thôøi ñieåm naøy, neáu chuùng ta muoán
duy trì Ña Hieäu thì vieäc in aán, phaùt haønh seõ phaûi ruùt xuoáng
töø 1 ñeán 2 soá moãi naêm, hay thöïc hieän Ña Hieäu treân CD.
Ñoù laø nhöõng vieäc phaûi laøm ñeå caét giaûm toái ña chi phí khi
muoán nuoâi döôõng döôõng ñaëc san Ña Hieäu.

Vôùi kyõ thuaät hieän haønh, vaø taøi naêng cuûa quyù huynh ñeä,
CD Ña Hieäu seõ haáp daãn, traøn ñaày hình aûnh maàu saéc, nhaïc
baûn vaø baøi ñoïc theo moãi baøi vieát... Quan troïng hôn nöõa laø giaù
caû thöïc hieän moãi CD seõ döôùi moät Myõ kim keå caû cöôùc phí
böu ñieän. Hay giaù thöïc hieän coøn reû hôn nöõa khi toøa soaïn chæ
thöïc hieän vaøi chuïc baûn chính göûi tôùi quyù vò ñaïi dieän khoùa, töø
ñoù seõ sao cheùp theâm ñeå göûi tôùi baïn beø trong khoùa cuûa mình.
Dung hoaø hôn laø moãi naêm neân thöïc hieän moät soá Xuaân vaø 2
CD Ña Hieäu theo chuû ñeà.

Treân ñaây chæ laø nhöõng yù kieán thoâ thieån ñoùng goùp cuûa
anh em trong toaø soaïn tröùoc khi haï phieân.

12 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

Nhôù laïi nhöõng buoåi saùng cuoái tuaàn phaùt haønh Ña Hieäu.
Anh em tuï hoïp, môû roäng cöûa nhaø, boû haøng ngaøn taäp Ña Hieäu
vaøo phong bì, daùn teân, ñòa chæ, boû vaøo bao. Beân ly caø pheâ, khoùi
thuoác, Nieân tröôûng, Nieân ñeä, baïn beø cöôøi ñuøa vui veû, haøn
huyeân taâm söï, oân laïi nhöõng ngaøy treân tröôøng, nhôù laïi nhöõng
traän chieán nguùt trôøi löûa ñaïn, keû ôû ngöôøi ñi... treân khaép 4 vuøng
quaân khu.
Xuaân, Haï, Thu, Ñoâng , duø möa hay naéng, kyø phaùt haønh Ña
Hieäu naøo cuõng roän raõ tieáng cöôøi, nhoän nhòp anh em. Chæ
coù tình ñoàng moân Voõ Bò môùi khieán chuùng ta boû vieäc nhaø,
hy sinh thôøi gian coâng söùc trong nhöõng ngaøy nghæ cuoái tuaàn
ñeán vôùi nhau phaùt haønh ñaëc san Ña Hieäu.
Xin caùm ôn, caùm ôn, anh chò vaø caùc chaùu, nhôù maõi nhöõng
ngaøy, nhöõng giôø vui töôi hoïp maët, chung söùc, chung tay
phaùt haønh Ña Hieäu.

Kính thöa quyù huynh ñeä, quyù baïn vaø quyù thaân höõu.

Duø ñaõ coá gaéng khoâng ngöøng, nhöng vì anh em trong
toøa soaïn khoâng phaûi laø nhöõng nhaø laøm baùo chuyeân nghieäp
neân vaãn khoâng theå naøo traùnh khoûi nhöõng loãi laàm, thieáu soùt
trong vieäc ñieàu haønh, in aán vaø phaùt haønh Ña Hieäu.

Tröôùc khi haï phieân, baøn giao Ña Hieäu cho quyù huynh
ñeä khaùc trong Ñaïi Hoäi VBXIV saép tôùi. Anh em trong toøa
soaïn xin quyù vaên, thi, hoïa só, vaø quyù ñoäc giaû boû qua nhöõng
sô soùt ñaùng tieác trong suoát nhieäm kyø.

Kính chuùc quyù huynh ñeä, quyù baïn, quyù thaân höõu vaø
gia ñình muoân ngaøn may maén, an khang thònh vöôïng vaø
traøn ñaày haïnh phuùc.

Traân troïng kính chaøo Töï thaéng vaø ñoaøn keát.

Thay maët anh em trong toøa soaïn
Chuû buùt Ña Hieäu
CSVSQ Ñoaøn Phöông Haûi - K19

ÑA HIEÄU 71 13

NGHÓ VEÀ

NGAYØ QUANÂ LÖCÏ 19/6

Löõ Tuaná (Khoùa 12)

Trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñaõ coù khaù nhieuà baiø vô,û sacù h
baùo noùi veà QLVNCH. Nhöng noùi ñeán quaân ñoäi naøy baèng
nhöõng nieân hieäu, soá lieäu veà thoáng keâ, quaân soá, toå chöùc, hoaït
ñonä g, thaønh tích... laø chæ noiù leân moät phaàn cuûa nhöõng gì caàn
thaáu hieåu veà ñaoï quaân hôn moät trieäu tay suùng naøy. Ñieuà coøn
ñaùng noùi ñená laø nhöõng gì thuocä veà phanà hoàn, ngoaøi phaàn thanâ
xaùc ñaõ taïo neân moät QLVNCH trong vinh quang cuõng nhö
trong noãi ñau ñônù thua traän.

Khi noiù ñeán QLVNCH khonâ g theå naøo boû qua nguyeân nhaân
ra ñôøi cuûa ñaoï quaân naøy gaén lieàn vôiù thöïc traïng chính trò vaø
chiená tranh ôû Vieät Nam thôiø kyø 1946-1954. Löôïc söû quaù trình
hình thaønh cuûa nhönõ g thaønh phanà sô khôûi caùc löïc löôïng caàm
suùng tröôùc khi QLVNCH ra ñôøi seõ giuùp tìm hieåu roõ hôn veà
quaên löïc nayø .

Khi ngöôøi Phaùp trôû laïi Ñoâng Döông töø cuoái thaùng 9 naêm
1945 ôû Saøi Goøn vaø töø sau Hieäp Ñònh Sô Boä 6/3/1946 ôû Baéc
Vieät vaø baéc Trung Vieät thì mucï tieâu khoâng che ñayä cuaû nöôùc
Phapù ñôn thuanà laø taùi thoáng trò 5 laõnh thoå thuoäc ñòa goàm Baéc
Kyø, Trung Ky,ø Nam Ky,ø Cam Boát vaø Laøo. Chæ sau khi ñaõ xayû
ra chieán tranh töø 19/12/1946 ít lauâ môùi nghe ngöôiø Phapù noùi
raèng hoï ñem quaân sang Vieät Nam ñeå tieãu tröø Coäng Saûn. Tuy
nhieân ít ai tin töônû g laø ngöôiø Phapù trôû laïi Vieät Nam vôùi yù ñònh
totá lanø h hôn tröôcù namê 1945.

Quaân ñoäi Phaùp luùc baét ñaàu chieán tranh naêm 1947 goàm
chuû löcï laø lính Phapù chính quy. Soá ngöôøi Vieät trong löcï löôïng
Phaùp luùc aáy raát ít. Khôûi ñaàu Quaân ñoäi Phaùp chæ laäp caùc ñoäi
Thaân Binh goïi laø Partisan goàm ngöôøi Vieät tuyeån trong caùc
vuøng Phaùp kieåm soaùt ñeå chieán ñaáu nhö ñôn vò baùn quaân söï
(suppleùtif, phuï löïc quaân). Hoï ñöôïc traû löông khoaùn nhöng

14 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

khoâng coù quy cheá quaân nhaân vaø khoâng ñöôïc huaán luyeän chu
ñaoù veà quaân söï, laiï caøng khoâng ñöôïc huaán luyeän veà chính trò
vaø tinh thaàn, tö töônû g.

Loaïi ñôn vò phuï löïc quaân naøy coøn ñöôïc ngöôøi Phaùp söû
duïng cho ñeán ngaøy ngöng baén sau Hieäp Ñònh Geneøve 1954
trong caùc ñôn vò thöôøng laø capá ñaïi ñoäi maø moät soá ñöôcï hoï ñaët
teân laø Commando nhö Commando Tigre Noir, Commando 24,
Commando Beán Tre, Commando Myõ Tho...

Moät phanà khoâng ít trong soá lính naøy laø nhönõ g thanh nienâ
khoâng toøng phuïc chính quyeàn Vieät Minh. Hoï vaøo lính thaân
binh ñeå töï baûo veä maïng soáng, hoaëc vì nieàm tin toân giaùo. Soá
conø laiï haàu heát khoâng coù yù thöcù chính trò maø chæ ñi lính Phapù vì
mieáng côm manh aùo, vì ñoàng löông sung tuùc hôn nhieàu so vôùi
ñôøi soáng ngheøo naøn ôû noâng thoân. Moät soá caùc phaàn töû naøy
thuoäc loaïi voâ tö caùch, voâ giaùo duïc ôû thoân queâ neân thöôøng coù
nhöõng hanø h vi voâ kyû luaät, cayä coù khauå sunù g trong tay, vi phamï
toäi aùc chieán tranh nhö gieát ngöôøi böøa baõi, haõm hieáp, cöôùp
bocù ... ñöôcï caáp chæ huy lamø ngô. Nhönõ g ngöôiø ñönù g ñané sau ít
laâu ñeuà rôøi boû ñoäi quaân naøy.

Sau ñoù quaân vieãn chinh Phaùp môùi tuyeån dunï g ngöôøi Vietä
vaøo caùc ñôn vò nguyeân laø caùc binh ñoanø chính quy thuoäc ñòa
vaø caùc ñôn vò chính quy môùi thanø h lapä mang danh nghóa quanâ
ñoäi Lieân Hieäp Phaùp. Ngoaøi ra coøn phaûi keå ñeán moät soá cöïu
quaân nhaân nhatá laø cöïu haï só quan quaân ñoäi Phaùp thuoäc ñòa cuaû
thôøi kyø tröôùc 1945 ñöôïc taùi tuyeån duïng vaøo caùc binh ñoaøn,
binh sô,û binh chuûng chính quy cuûa Phaùp.

Caên cöù vaoø söû lieäu vaø nhieuà nhaø nghieân cöùu, sau hôn motä
namê chieán tranh, chính phuû Phapù thaáy hoï khoâng theå tieuâ dietä
phe khanù g chiená mau leï vaø deã danø g. Ñonà g thôiø aùp löcï cuûa cacù
ñoàng minh phía Phaùp ñoøi hoûi Phaùp trao traû chuû quyeàn cho
thuoäc ñòa cuûa hoï ngaøy caøng leân cao. Vì vaäy Phaùp töï thaáy hoï
phaûi tìm moät danh nghóa deã nghe cho cuocä chieán tranh ôû Vieät
Nam ñeå vöøa ñöôïc ñoàng minh Anh Myõ giuùp ñôõ, vöøa thu huùt
ñöôïc moät soá ngöôøi Vieät choáng-Coäng-Saûn ñöùng veà phe mình
duø laø lonû g leoû vaø taïm bôï.

Trong hoaøn caûnh aáy giaûi phaùp Baûo Ñaïi ra ñôøi vôùi moät
quocá gia Vietä Nam ñöôïc tuyeân nhaän bôûi Hieäp Öôcù 8/3/49 giöõa

ÑA HIEÄU 71 15

oâng Baûo Ñaïi, ñöôïc goïi laø Quoác Tröôûng cuûa Quoác Gia Vieät
Nam vaø Toång thoáng Phaùp Vincent Auriol.

Tieáp theo laø söï hình thaønh quaân ñoiä cuûa chính quyeàn Baoû
Ñaïi, coù danh hieäu laø Quaân Ñoäi Quoác Gia Vieät Nam. Nhöng
trenâ thöïc teá phaàn quan troïng cuûa chuû quyenà quoác gia veà quanâ
sö,ï chính trò, kinh teá taiø chanù h, ngoaïi giao vaãn naèm trong tay
ngöôøi Phaùp.

Vaøo thôøi kyø 1947-1948, ñaûng CSVN (baùn coâng khai) môû
nhieuà ñôtï thanh trönø g cacù phanà töû thuocä cacù ñanû g phaiù theo ñuoiå
cuocä cacù h manï g khonâ g-conä g-sanû . Nhieuà ngöôiø bò tuø ñayà , thuû tieuâ
duø khonâ g coù vi phamï luatä leä naoø cuaû chính quyenà Vietä Minh.

Motä soá khonâ g ít cacù phaàn töû yeuâ nöôcù coù tenâ trong soå ñen
cuaû Coäng Sanû chæ conø motä con ñöônø g soáng soùt laø chayï veà vuøng
Phapù kiemå soatù ñeå nöông thanâ . Cunõ g laø keû thuø nhöng giacë Phapù
khonâ g chuû tröông tieuâ dietä hoï moät cacù h quy mo.â Soná g ôû vuøng
Phaùp kieåm soatù hoï coù theå traùnh bò thanh toaùn khonâ g chuùt xoùt
thöông bôûi tay nhönõ g ngöôiø cuøng donø g mauù . Thanø h phaàn nayø laø
nhönõ g nhanâ toá ñauà tienâ xayâ dönï g motä chính quyeàn vaø motä quanâ
ñoiä môiù . Tuy eoø uoät nhöng ñoù laø nhönõ g thöcï theå coù söcù soná g. YÙ
thöùc choáng Coäng Saûn tuy coøn lôø môø nhöng ñaõ daàn daàn bieán
thanø h canê banû tö töônû g cuûa ngöôiø lính quocá gia.

Töø namê 1949, ñaõ coù nhieuà thanh nienâ yeâu nöôùc phe quocá
gia tìm ñöôøng xaây dönï g moät quaân ñoäi thuanà tuyù Vietä Nam cho
coâng cuoäc choáng Coäng luùc aáy ñaõ daàn daàn hình thaønh ñeå trôû
neân moät taäp theå coù ñònh tính, danh nghóa vaø söùc maïnh. Caùc
khoaù huaán luyeän haï só quan vaø só quan ôû caùc trung taâm huaán
luyeän ñòa phöông, cuûa tröôøng voõ bò Hueá (sau laø Ñaø Laït) ñaõ
ñaøo taïo moät lôùp caùn boä quaân söï môùi cho chính quyeàn quoác
gia. Tiepá theo laø töø cuoái namê 1951, khoùa Só Quan Tröø Bò ñaàu
tieân ñöôïc huaán luyeän ôû Nam Ñònh vaø Thuû Ñöùc gomà cacù thanh
nieân coù hoïc thöùc ñöôïc goïi nhaäp nguõ, môû ñaàu cho haøng nguõ
quan tröø bò ñoâng ñaoû veà sau.

Nhöõng chieác muõ noià tím coù hai sôïi baêng ngaén mauà vaøng
vaø ñoû baét ñaàu ñöôïc thaáy treân ñaàu caùc thieuá uùy, chuaån uùy treû
môiù toát nghieäp vaø caùc binh só thuoäc caùc tieuå ñoanø boä binh Vietä
Nam (TÑVN maø ngöôøi Phapù goiï laø BVN: bataillon Vietnamien)
môùi thaønh laäp. Töø naêm 1952, nhieàu tieåu ñoaøn khinh quaân

16 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

(TÑKQ) vôùi trang bò nheï hôn TÑVN ñöôïc toå chöcù , huaán luyeän
vaø tung ra tieáp söùc cho caùc maët traän naëng ôû Baéc, Trung vaø
Nam Vieät. Thôiø gian nayø conø nhieàu só quan Phapù namé quyeàn
chæ huy cacù ñôn vò Vietä Nam.

Cunø g lucù phaiû keå ñená söï hình thanø h cuaû cacù löcï löônï g banù
quanâ söï hoanø toanø tröcï thuocä chính quyenà Baoû Ñaiï (cacù phuû thuû
hieán) nhö Baoû Chính Ñoanø (Baéc Vietä ), Vietä Binh Ñoanø (Trung
Vietä ) vaø Veä Binh Nam Vietä . Tuy laø banù quanâ söï vaø vuõ khí, quanâ
dunï g kemù xa cacù ñôn vò do Phapù trang bò, nhöng cacù ñôn vò thuocä
3 phuû thuû hiená noiù trenâ khonâ g coù só quan Phapù chæ huy vaø töông
ñoiá ñöôcï lonø g danâ vì hiemá khi xayû ra nhönõ g vuï bané gietá voâ cô,ù
cöôpù boùc hay hamõ hieáp daõ man. Cacù ñôn vò nayø sau namê 1954
ñöôïc caiû tuyeån vaoø QLVNCH.

Töôûng cuõng caàn phaûi daønh vaøi haøng ñeå nhôù ñeán caùc toå
chöùc daân quaân goàm nhöõng thöôøng daân ñöôïc voõ trang vôùi vuõ
khí nheï ñeå töï baûo veä laøng xoùm thöôøng ñöôïc bieát döôùi teân
nghóa dunõ g quanâ (goïi traïi ñi laø “lính donõ g” hoaëc “ñòa phöông
quaân” ôû Baéc Vietä ). Daân quaân khoâng ñöôcï traû löông, chæ ñöôïc
haøng xaõ giupù ñôõ.

Trang bò chính laø löïu ñaïn, suùng tröôøng cuaû Theá Chieán I
nhö US-1917 Remington vaø US-18 Springfield, suùng tröôøng
Anh côõ .303. Danâ quanâ laø löïc löôïng choáng du kích höõu hieäu
nhaát vì thuoäc loøng ñòa theá, coù thieân höôùng soáng chetá vôùi queâ
höông. tích cöïc choná g coäng vaø ñoái xöû thanâ aiù vôùi daân chuùng.
Cuõng phaûi keå ñeán caùc ñoiä quaân cuaû caùc giaoù phaùi trong Nam,
duø ít nhieuà cuõng ñaõ ñonù g goùp cho matë tranä choáng CSVN theâm
phaàn höõu hieäu.

Quanâ ñoiä quoác gia hình thanø h trong nghòch caûnh cuaû lôpù
thanh nieân yeuâ nöôcù thôøi ayá . Nhöõng ai khonâ g thuocä thanø h phanà
giai caáp vaø quaù trình chính trò gia ñình thuocä loaïi seõ bò loaiï tröø
coøn coù theå naán naù trong vuøng khaùng chieán tieáp tucï chiená ñauá
choná g Phapù . Veà sau motä soá nhoû trôû thanø h canù boä trung vaø cao
capá cuûa quanâ ñoiä CSVN. Moät soá khonâ g ít nhanâ cô hoäi thuanä lôiï
nhôø lucù Hienä Ñònh Genevø e ra ñôiø ñaõ boû vaoø Mienà Nam (hoacë ôû
laiï Mienà Nam khoâng ñi tapä keát) ñeå roià trôû thanø h nhönõ g só quan,
canù boä coù taiø ñöcù cuûa phe quocá gia.

Nhöõng ngöôøi lính quoác gia thôøi aáy haàu nhö ai cuõng bò

ÑA HIEÄU 71 17

giaèng co giöõa caùc laäp tröôøng tö töôûng maâu thuaãn. Phe beân
mình chieán ñaáu döôùi tay ngöôiø Phaùp, hieån nhieân laø thöïc daân.
Lính Phaùp thuoäc nhieàu chunû g tocä keå caû moät soá lính ngöôiø Vietä
trong caùc ñôn vò Phapù nhaát laø cacù ñôn vò suppleùtif ñaõ taøn saùt
khonâ g tiecá tay, haõm hiepá tanø baoï , cöôpù boùc thaû giaøn lamø oâ ueá
danh nghóa cuûa ngöôiø lính noiù chung.

Khonâ g theå coi ngöôiø Phapù laø banï nhöng phaiû chiená ñauá benâ
canï h ho.ï Chính quyenà quocá gia conø quaù yeuá , chöa theå töï löcï tonà
taïi vaø xaây dönï g motä cheá ñoä khoâng-coäng-sanû coù danâ chuû töï do.
Cacù tieuå ñoanø Vietä Nam conø trong tay Phapù kiemâ soatù . Do ñoù söcù
chiená ñauá bò giôiù hanï , ngöôiø lính thieuá quyeát taâm.

Trong QÑQGVN hoài ayá coù thaønh lapä boä phanä tacù ñonä g tinh
thanà thuocä Nha Chiená Tranh Taâm Lyù nhaèm nanâ g cao tinh thanà
binh só. Tuy nhienâ vì thieuá phöông tienä , tienà baïc vaø caùn boä nenâ
tacù duïng mong muoán khonâ g ñatï ñöôcï bao nhieâu.

Sau khi chia ñoâi ñatá nöôùc, Mieàn Nam ñöôcï Phapù trao traû
chuû quyeàn toaøn dieän. Ngaøy oâng Ngoâ Ñình Dieäm leân caàm
quyenà , quaân ñoiä quoác gia ñöôïc chænh ñoán laïi. Sau khi cacù boä
phanä sau cuøng cuaû quanâ ñoäi Lienâ Hieäp Phaùp rôiø Vieät Nam, caùc
ñôn vò phuï löcï cuûa Phapù bò giaûi taùn. Cacù löïc löônï g BCÑ, VBÑ
vaø VBNV thuoäc ba phuû thuû hieán vaø caùc ñoäi quaân giaùo phaùi
ñöôïc satù nhaäp vaøo quaân ñoiä quocá gia. Sau ngayø 23/10/1955 khi
oâng Diemä lenâ laøm tonå g thoná g sau cuoäc tröng cauà daân y,ù quanâ
ñoiä quocá gia ñöôcï ñoåi teân thanø h Quanâ Ñoiä VNCH. Capá hieuä , heä
thoná g toå chöcù , thuû tucï ñieuà hanø h, quy cheá ... ñeuà thay ñoiå .

Keå töø luùc aáy, döôùi danh xöng môùi, ngöôøi lính nhaát laø só
quan môiù heát macë camû veà danh nghóa vaø lonø g yeuâ nöôùc. Trong
quanâ ñoiä môùi toå chöùc laiï moät caùch quy mo,â só quan ngöôiø Vietä
Nam hoaøn toaøn naém quyeàn laõnh ñaïo chæ huy ñaïo quaân cuûa
moät nöôùc ñoäc laäp coù chuû quyeàn goàm caùc ñôn vò luùc aáy ñaõ
thaønh laäp tôiù capá sö ñoaøn vaø quaân ñoaøn. Tiecá raèng vaoø thôøi kyø
aáy quaân ñoäi laâm vaoø tình traïng thieáu canù boä chæ huy. Motä soá
khonâ g ít ñaiï ñoäi tröôûng laø cacù thöôïng só, tieåu ñoaøn tröôûng laø
trung uùy. Moät soá só quan ít hoïc vaø keùm ñaïo ñöùc, tö töôûng,
nguyenâ thuoäc quaân ñoiä Phaùp ñöôcï löu dunï g trong QÑVNCH
cuõng vì lyù do thieáu canù boä.

Söï hieän dienä cuaû ngöôiø Myõ taiï Nam Vietä Nam khacù hanú vôiù

18 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

ngöôiø Phapù tröôcù ño.ù Ngöôiø Phapù trôû laiï Vietä Nam vôiù mucï ñích
roõ retä laø taiù chiemá thuoäc ñòa. Guonà g mayù chính quyenà quoác gia
Baoû Ñaiï chæ coù vai troø buø nhìn dauã coù khaù hôn Nam Trieuà döôiù
cheá ñoä thuocä ñòa tröôcù namê 1945 chutù ít.

Ngöôøi Myõ ñeán Vieät Nam vôùi muïc ñích caên baûn laø ngaên
canû söï banø h tröônù g cuaû Conä g Sanû quocá te,á baûo veä quyenà lôiï cuaû
theá giôiù tö banû trong ñoù coù lôïi ích chính trò vaø kinh teá toanø cauà
cuaû My.õ Danh nghóa baûo veä töï do cho VNCH namè trong khung
canû h theá giôiù cuaû cuocä tranh chapá tö banû vôùi conä g sanû .

Viecä Myõ leoø laiù , can thiepä vaoø conâ g viecä chính trò, quanâ sö,ï
ngoaïi giao cuûa VNCH xaûy ra ôû caáp thöôïng taàng chính phuû.
Döôùi caáp naøy, ngöôiø Myõ khoâng ñonù g vai troø naoø coù tính caùch
quyeát ñònh. Treân thöïc teá caùc phaùi boä Myõ mang danh xöng coá
vaná quanâ söï taiï cacù capá ñôn vò QLVNCH chanú g coù quyenà hanï gì
tröcï tieáp. Hoï khonâ g ñöôcï quyenà can döï vaoø cacù quyetá ñònh cuaû
caáp chæ huy VNCH maø chæ coù quyeàn khuyeán caoù . Trong tröônø g
hôpï gay go nhatá , hoï chæ coù theå “meùc” caáp trenâ trong heä thoná g
cuaû hoï ñeå capá nayø khuyená caoù caáp töông ñöông phía VNCH vaø
hauà nhö khonâ g coù apù löcï naoø deã buocä phía VNCH phaiû ñapù öùng
nhöõng lôøi khuyeán caùo nhö vaäy.

Noùi cuï theå hôn, cacù coá vaán quaân söï haàu nhö chæ laøm nhiemä
vuï lieân laïc, yeåm trôï phöông tieän hoûa löcï vaø chuyeân chôû cuøng
laø theo doõi vieäc söû duïng vieän trôï cuûa Myõ laø chính. Veà maët
chiená thuaät, nhatá laø trong vieäc choáng du kích, chieán tranh taâm
lyù vaø toå chöùc quaân söï ñòa phöông, chính ngöôiø Vietä phaûi laøm
coá vaán cho ngöôøi Myõ. Luaän ñieäu phaûn tuyeân truyeàn cuûa VC
luoân tìm moïi dòp ñeå laøm cho ngöôøi ta laàm töôûng raèng ngöôøi
Myõ cuõng haønh ñoäng y nhö ngöôøi Phaùp tröôcù ñoù vaø QLVNCH
chæ coù vai troø tay sai.

Vai troø cuûa quanâ ñoäi VNCH trong chiená tranh coù tính chaát
ñaëc bieät. So vôùi quaân ñoäi Nam Haøn trong chieán tranh 1950-
53, QLVNCH coù chuû quyeàn thöïc söï ronä g lônù hôn. Trong chieán
tranh, quaân löïc Nam Hanø bò ñatë hoaøn toanø döôiù quyenà Boä Tö
Leänh quaân LHQ. ÔÛ Vieät Nam, quaân ñoäi Myõ vaø ñoàng minh
ñöôïc chia khu vöïc traùch nhieäm rieâng bietä , Boä TTM Vieät Nam
vaø Boä Tö Leänh MACV khoâng leä thuoäc nhau.

Söï phaùt trieån cuûa QLVNCH dieãn ra khaù nhanh. Töø moät

ÑA HIEÄU 71 19

quaân ñoiä yeáu keùm veà trang bò vaø thieáu capá chæ huy namê 1954,
chæ 15 namê sau ñaõ thaønh motä löïc löônï g voõ trang hôn motä trieäu
hai traêm ngaøn tay suùng coù ñuû thöù voõ khí toái taân sau Myõ, vôùi
moät khoâng löïc vaø moät haûi löïc trang bò maïnh ñöùng trong 4
hanï g ñauà trenâ theá giôùi.

Namê 1954, 150 nganø QÑQG Vietä Nam conø oâ hôpï , kemù trang
bò. Ñená 1955 ñöôcï caiû toå toanø dienä thanø h QLVNCH. Töø 1960,
quanâ ñoiä phaiû chieuá ñauá vôiù du kích CSVN trenâ cacù chiená tröônø g
ngayø canø g gay go. Sau cuocä ñaoû chính 1/11/1963 vì khunû g hoanû g
chính trò, nay ñaoû chính mai chænh ly,ù binh só vaø danâ chunù g matá tinh
thanà ñöa ñená nguy cô matá nöôcù namê 1965.

Quaân Myõ vaoø taùc chieán ôû Vieät Nam laø ñieàu khoâng tranù h
ñöôcï . Nhöng ñoù laø ñieàu ñaùng buonà cho quanâ ñoäi vì khonâ g giöõ
noiå ñatá nöôcù ñeå ngöôiø Myõ phaiû sang chieán ñauá vaø chetá thay cho
chunù g ta. Trong thôøi gian nayø , quanâ ñoiä VNCH ñöôcï phanâ conâ g
phoøng veä vaø yeåm trôï vieäc xaây döïng chính quyeàn ôû caùc vuøng
noiä ñòa coù daân cö ñonâ g ñucù nhöng cunõ g nhieuà lanà tham döï cacù
chieán tröônø g lônù benâ canï h cacù ñôn vò Myõ.

Trong traän toång coâng kích Teát Mauä Thaân 1968, QLVNCH
ñaõ toû ra khaù thieän chieán vaø tinh thaàn leân raát cao vôùi nhöõng
chieán thaéng ngoaïn muïc khieán ngoaïi quoác phaûi ngaïc nhieân.
Tinh thaàn aáy chæ bò giaûm suùt vì phong traøo phaûn chieán muø
quaùng vaø giôiù truyeàn thonâ g voâ löông tamâ ôû Myõ ra söcù boâi nhoï
vaø haï giaù QLVNCH.

Ñeå traéc nghieäm chöông trình Vieät Nam Hoùa, VNCH môû
chieán dòch ñaùnh sang Nam Laøo (Lam Sôn 719) khieán caû hai
beân toån thaát naëng nhöng döôiù maét baùo chí Myõ laïi laø thaát baïi
cuaû VNCH. Tuy khonâ g haún laø thaát baïi nhöng chi phí cho moät
cuoäc haønh quaân nhö theá khaù toán keùm nhaát laø soá phi cô tröïc
thanê g tham döï vaø bò rôi.

Böôcù sang naêm 1972, caùc ñôn vò VNCH ñaõ chönù g toû söcù
chiená ñaáu duõng manõ h cuaû mình taiï caû 3 maët traän tröôùc quanâ soá
ñòch ñoâng ñaûo hôn. Baoù chí nöôùc ngoaøi phaûi coâng nhaän ñieàu
ñoù. Nhöng ñená ñaàu naêm 1975 khi nguoàn vieän trôï bò caét giaûm
taøn nhaãn thì moät löïc löôïng naøo duø anh huøng nhaát theá gian
cuõng phaûi buoâng suùng vì thieáu ñaïn.

Khonâ g phaûi QLVNCH chæ ñamû nhieäm nhönõ g tracù h vuï quaân

20 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

söï khoù khanê phöcù taïp trong cuoäc tranh chaáp yù thöùc heä. Ngay
töø thôøi gian ñaàu cuaû Ñeä Nhaát VNCH khi chieán tranh chöa bocä
phaùt maïnh, só quan quaân ñoiä ñaõ ñöôïc cöû namé quyeàn lanõ h ñaïo
caùc ñòa phöông, laøm tænh tröôûng vaø quaän tröôûng ôû nhieàu nôi.
Vì nhu caàu an ninh vaø thöïc teá cuûa leà loái laøm vieäc quaân söï
khieán vai troø quaân nhaân taïm trôû neân caàn thieát trong guoàng
maùy haønh chaùnh, chính trò cuûa VNCH.

Ñeán khi Mieàn Nam laâm caûnh khuûng hoaûng chính trò töø
namê 1964, quaân ñoiä bò baét buoäc phaiû lanõ h nhöõng troïng traùch
to lôùn hôn. Sau khi caùc chính quyeàn daân söï lieân tieáp gaëp beá
taéc nghieâm troïng, giaûi phaùp ñeå quaân ñoäi laõnh ñaïo ñaát nöôùc
ñöôïc chaáp nhaän.

Namê 1965 laø naêm VNCH ñang laâm nguy vaø quaân ñoiä Myõ
tieán vaoø tiepá söcù giöõ Mienà Nam. Chính quyenà quanâ nhanâ ñöôcï
tin töôûng nhö söùc maïnh duy nhaét ñeå choáng ñôõ cho VNCH
khoûi suïp ñoå, tuy raèng chính phuû quaân nhaân gaëp nhöõng vuï
choáng ñoái gay gaét ngay töø khi leân caàm quyeàn.

Daãu treân thöcï teá giôùi quanâ nhaân ñaõ thöïc söï namé giöõ phanà
lôùn quyeàn haønh töø khi cheá ñoä Ngoâ Ñình Dieäm suïp ñoå, nhöng
viecä quaân ñoäi naém toaøn quyeàn lanõ h ñaoï quocá gia vaøo homâ 19
thaùng 6 naêm 1965 laø motä bieán coá töôïng tröng coù nhieuà yù nghóa.
Vì theá maø sau ñoù maáy naêm, ngaøy 19 thaùng Saùu ñöôïc tuyeân
nhaän laø ngaøy Quaân Löïc. Tuy coù yù kieán khaùc nhau veà vieäc
choïn ngaøy 19/6 nhöng xeùt ra treân thöïc teá, khoù coù ngaøy naøo
mang yù nghóa töônï g tröng noiå baät hôn.

Moãi ngöôøi coù theå quan nieäm khaùc nhau chuùt ít veà
QLVNCH. Nhöng töuï trung phaàn ñoâng coù nhöõng camû nghó deã
chaáp nhanä veà ñaïo quaân ayá cho ñeán ngaøy xaûy ngheù tan ñanø khi
nanh vuoát coøn beùn nhoïn maø caùnh bò gaãy, coøn suùng maø thieáu
ñanï , keû thuø coøn ñoù maø baïn beø ñaõ cao chaïy xa bay.

Neuá noiù veà conâ g traïng ñoiá vôùi toå quocá , QLVNCH ñaõ chiená
ñauá hetá mình trong chiená tranh baoû veä Mieàn Nam. Nhönõ g ngöôiø
lính VNCH ñaõ lamø bonå phanä cuaû hoï khoâng thua baát cöù quanâ ñoiä
naøo treân theá giôùi. Hôn 250 ngaøn ngöôøi töø Nghóa Quaân, Ñòa
Phöông Quanâ ñená Chuû Löcï ñaõ naèm xuoná g vì chính nghóa cuaû
VNCH. Tuy coù theå coù nhönõ g yeáu keùm veà moät soá maët maø saùch
baoù ngoaïi quocá khonâ g thaân thieän vôiù VNCH ra söùc böôi mocù ,

ÑA HIEÄU 71 21

nhöng soá thöông vong hôn 1/4 trieuä ngöôiø laø minh chönù g khonâ g
theå phuû nhanä vai troø cuaû ngöôøi lính QLVNCH trenâ chiená tröônø g.
Muonâ ñôiø sau tamá göông anh huøng cuaû hoï vanã conø ñoù duø keû thuø
coù tìm moiï caùch ñeå sæ nhucï , boiâ nho.ï

Nhöng ñoái vôiù nhöõng ngöôiø camà quyeàn nhaø nöôcù vaø quanâ
ñoiä VNCH, vaná ñeà tracù h nhiemä lanõ h ñaoï canà phaiû ñöôcï ñatë ra.

Quaân ñoäi coù nhöõng keû laøm baäy. Khoâng thieáu nhöõng vuï
tham nhunõ g, hoiá maiï quyeàn the,á toná g tienà , mua quan banù chöcù
ôû moïi cô cheá, moïi quoác gia. Moät thöônø g daân laøm baäy chæ coù
tracù h nhiemä caù nhanâ . Nhöng motä quaân nhanâ lamø bayä , capá laõnh
ñaoï coù quyenà hanø h ôû phamï vi töông öùng phaiû chòu tracù h nhiemä
lienâ ñôiù . Motä soá khonâ g ít cacù nhaø laõnh ñaoï quanâ ñoäi ta ñaõ dong
tuùng nhieuà keû phaïm phapù , töø nhönõ g vuï phaïm caùc toäi aùc chiená
tranh ñená cacù vuï vi phamï kyû luatä vaø phamï toiä hình sö.ï Cao hôn
nöaõ , khi chính cacù capá lanõ h ñaoï lamø bayä maø khonâ g bò trönø g trò,
lenâ anù thì quocá gia ñaõ hetá thuocá chöõa.

Traùch nhieäm cuûa giôùi laõnh ñaïo quaân ñoäi coøn bao goàm
nhieàu phaïm vi canê baûn veà quaûn trò vaø söû duïng nhanâ löïc, thaêng
thöônû g, tröøng phaït, boå nhiemä cunõ g nhö nang cao noã löïc tinh
thaèn cuûa quanâ ñoäi. ÔÛ lanõ h vöïc naøo nhöõng ngöôiø laõnh ñaoï treân
cao cuõng maéc sai soùt nghieán troïng, tuø thaêng töôûng böøa baõi,
duøng quaân quaù söcù , baát nhaãn trönø g phaït, lamø ngô cho capá döôùi
buoân quan baùn chöùc.

Trong cuoäc chieán choáng CSVN, ai cunõ g phaûi conâ g nhanä
raèng yeáu toá tinh thanà giöõ vai troø quyeát ñònh. Nhöng giôùi laõnh
ñaïo ñaõ khoâng daønh öu tieân vaø nhieät tình cho maët traän naøy.
Ñanù g leõ chieán tranh chính trò phaiû laø motä nhieäm vuï chính cuaû
caáp chæ huy moiï ñôn vò. Moãi hanø h vi quaân söï phaûi chöaù ñöïng
caû mucï tieâu chieán tranh chính trò. Nhöng nhieàu vò chæ huy cao
caáp chæ coi coâng taùc CTCT nhö moät thöù hieáu hæ toáng taùng,
trang trí vaø giaûi trí.

Nhöõng khieám khuyeát coù trong QLVNCH phaàn nhieàu do
loiã cuaû capá laõnh ñaoï . Ngöôøi lính ôû caáp thapá kemù chæ laø nhönõ g
vienâ ñanï maø capá chæ huy ñôn vò laø khauå sunù g vaø laø caùc vò laõnh
ñaoï trenâ cao laø ngöôiø xaï thuû söû dunï g sunù g nhamé vaoø muïc tieâu
ñöôcï chonï löaï ñích ñanù g ñeå bopù co.ø Ñanï toát, sunù g toiá tanâ nhöng
ngöôøi xaï thuû nhamé bané thì choïn sai bia vaø baén böøa baiõ phí ñanï ,

22 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

laiï khonâ g chòu lau chuiø tra dauà môõ sunù g oná g ñeå xayû ra keït ñanï .

Töôûng caàn phaûi keå ñeán nhieàu vò laõnh ñaïo ôû caùc caáp ñaõ
ñem heát nhieät tình vaø söï trong saïch, göông hy sinh ñeå xaây
döïng söùc maïnh tinh thanà vaø vatä chaát cuûa quaân ñoäi. Nhôø cacù vò
naøy maø ña soá quaân só coøn giöõ ñöôïc tinh thaàn chieán ñaáu cho
ñeán phuùt gaàn chotù khi tình hình khoâng coøn phöông cöuù chöaõ .
Tieác raèng cacù vò naøy khonâ g chieám ña soá trong hanø g nguõ caùn
boä quanâ sö.ï cao caáp.

Moät veát ñen cuûa QLVNCH laø trong haøng nguõ laõnh ñaïo
cao caáp cuûa quanâ ñoäi coøn coù nhieuà phanà töû baát xönù g ngay töø
thôøi Ñeä Nhaát Coäng Hoaø . Khi Tonå g Thoáng Ngoâ Ñình Dieäm caûi
toå quanâ ñoäi vaø sau ñoù khi onâ g camà quyeàn, oâng ñaû toû ra mình laø
ngöôøi taøi gioiû veà hanø h chaùnh nhöng khoâng xuaát saéc veà chính
trò, vaø khoâng raønh veà quanâ söï.

OÂng cöû vaoø chöùc vò chæ huy quaân ñoiä nhieàu ngöôøi nguyenâ
laø cöïu quaân nhanâ hanø g haï só quan quaân ñoäi Phaùp tröôùc 1945,
sau ñöôïc Phaùp ñeà baït leân haøng só quan trong quaân ñoäi vieãn
chinh vaø keá ñoù ñöôïc chuyeån sang quaân löcï Vietä Nam. Cheá ñoä
Ñeä I Coäng Hoøa coù veû cho raèng só quan bieát ñaùnh giaëc, bieát
duøng hoaû löïc, coù thamâ nieân, ñöôïc Phaùp huaán luyeän ñeuà coù theå
cho chæ huy ñaïi ñôn vò.

Do ñoù vò toång thoná g baoû thuû ratá tronï g nguyenâ tacé nayø ñaõ tin
dunø g nhieuà só quan thuocä loaiï noiù treân, nhatá laø nhönõ g ngöôøi maø
oâng coi laø thanâ tín ñanù g tin caäy hôn taiø nanê g. Tröø motä soá coù lonø g
yeâu nöôcù cao ño,ä nhieuà ngöôiø trong soá naøy xöa kia ñi lính cho
Phaùp chæ vì côm aùo, chòu aûnh höôûng nhöõng leà thoùi xaáu cuûa
quanâ ñoiä vienã chinh Phaùp, khonâ g ñuû khaû naêng choná g laiï nhöõng
aâm möu xaûo traù cuûa VC trong chiená tranh yù thöùc heä vôùi caùc
chieán thuaät du kích, khunû g boá vaø tuyenâ truyenà raát ñoãi tinh vi.

Ñoù laø chöa keå ñeán nhönõ g phong caùch xaáu xa, nhöõng quan
ñieåm sai traùi thieån canä veà laõnh ñaïo chæ huy vaø söû duïng binh
löïc böøa baõi voâ quy taéc, duøng hoaû löïc kemù thanä troïng gayâ tonå
thaát ñaùng leõ coù theå traùnh, laøm cho thuoäc caáp yû laïi vaøo quaù
nhieuà vaoø hoaû löïc. Veà tö cacù h thì ñocä ñoaùn, hacù h dòch, tham o,â
huû hoùa lamø göông xauá cho thuoäc caáp.

Do caáp laõnh ñaïo baát taøi neân quaân ñoäi khoâng phaùt huy
ñöôcï toái ña hieäu löcï moät heä thoáng binh thuyeát caàn coù ñeå ñoái

ÑA HIEÄU 71 23

phoù vôùi chiená tranh khuynh ñaoû (du kích, khunû g boá) cunø g lucù
phaûi saün saøng tham döï chieán tranh quy öôcù . Veà maët toå chöcù ,
caùc nhaø laõnh ñaïo quaân löïc VNCH khoâng gaây döïng ñöôïc moät
haøng nguõ haï só quan vöõng maïnh. Haï só quan laø xöông soáng
cuûa quanâ ñoäi, phaûi coù uy löcï vaø tín nhiemä ñoiá vôùi binh só, haï só
phaûi bietá kính neå vaø tonâ troïng raêm raép huaán leänh cuaû trung só
nhö trong quaân ñoiä Myõ, Phapù , Anh, UcÙ ...

Noùi chung, QLVNCH ñaõ ñoùng goùp khoâng nhöõng xöông
maùu maø conø chòu hy sinh cho ñatá nöôcù baèng cuocä soná g ngheoø
nanø , vôï con nheo nhocù vì ñonà g löông chetá ñoùi. Binh só ñaõ chòu
gian khoå ñeå haäu phöông ñöôïc töï do, moïi sinh hoaït vaên hoùa,
ngheä thuaät, giaoù duïc, toân giaùo ñöôïc tieán trieån. Ngoaøi ra coøn
phaûi nhìn nhanä ranè g con soá ñonâ g ñaoû ngöôøi lính VNCH trong
moïi gia ñình, phöôøng khoùm, aáp xaõ ñaõ goùp phaàn lamø thay ñoåi
totá hôn ñôiø soáng xaõ hoäi ôû Mieàn Nam.

Quaân ñoäi VNCH coøn ñoùng goùp tích cöcï cho ñaát nöôùc veà
khoa hocï kyõ thuaät trong viecä hôïp tacù nghieân cöùu thöïc nghieäm
vôùi caùc vieän ñaïi hoïc nhö vieãn thoâng, ñieän töû, cô khí, kieán
thieát; veà vaên hoùa vaên ngheä baèng caùc hoaït ñoäng saùng taùc vaø
trình dieãn amâ nhaïc ca haùt, cacù saûn phamå vaên chöông thi, nhaïc,
hoïa cuûa caùc hoäi vaên hoïc vaø caùc caây vieát quaân ñoiä , caùc nhaïc
tröôûng vaø nhacï ñoaøn quaân nhaïc.

Ngoaiø nhöõng lyù do chuû quan, QLVNCH khoâng thaéng VC
vì moät soá nguyeân nhaân khacù h quan trong ñoù phaûi keå ñeán:

- Moät laø giôùi caàm quyeàn Myõ thieáu hieåu bieát veà CSVN vaø
ngöôøi quocá gia Vietä Nam. Nhöng hoï laõnh ñaïo tonå g quatù cuocä
chieán ñoái ñauà vôiù caø khoái Coäng Saûn quocá teá neân söï thieáu hieuå
bieát nayø trôû thanø h tai hoïa cho hoï vaø cho VNCH.

-Hai laø quanà chunù g Myõ thieuá kienâ nhanã , deã bò ñauà ñocä bôiû matë
tranä tuyenâ truyenà khonå g loà cuaû caû khoiá Conä g quocá te.á Trong lucù ayá ,
giôiù truyenà thonâ g Myõ ñaõ lamø caiù loa manï h vaø roõ cho matë tranä tuyenâ
truyenà cuaû Conä g Sanû ngay trong lonø g nöôcù My.õ

- Ba laø VC ñaõ duøng nhöõng saùch löôïc maø VNCH khoâng
damù duøng nhö hoï. Ñoù laø bieän phapù khunû g boá (keå caû kyû luaät
saét taøn nhaãn) keát hôïp vôùi tuyeân truyeàn nhoài soï vaø ngu daân.
Theâm vaøo ñoù, chính saùch quaân söï cuûa CSVN coi reû maïng
ngöôøi boä ñoäi, saün saøng thí haøng vaïn quaân ñeå taïo moät chieán

24 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

thané g höõu danh voâ thöïc khoâng chuùt hoái tieác. Ñonà g thôøi, trong
chieán tranh VNCH khonâ g daùm cöôõng baùch thöôøng daân döï vaoø
cuoäc chiená döôùi hình thöùc daân conâ g vaø ñonù g goùp cuaû caûi, maø
vaãn phaûi duy trì ñôøi soáng töï do, neàn vaên hoùa giaùo duïc nhaân
baûn ôû haäu phöông.

-Thanø h conâ g quan tronï g cuaû CSVN veà matë tranä tuyenâ vanä laø
ñaõ lamø cho danâ chunù g Bacé Vietä vaø ôû nöôcù ngoaiø lamà töônû g ranè g
tatá caû lính Myõ ôû Vietä Nam cunõ g tanø acù nhö lính Phapù khi xöa vaø
ngöôøi lính VNCH cunõ g daõ man nhö nhöõng tenâ lính voâ kyû luaät
ngöôøi Vieät trong cacù ñoäi Partisan vaø commando cuûa quanâ ñoiä
Phapù . Loøng caêm thuø xaây döïng treân nhönõ g hình aûnh aáy coù taùc
dunï g lônù trong tinh thanà chiená ñauá cuaû canù binh CSVN trong khi
phe VNCH vaø Myõ coi thöônø g vaná ñeà nayø , khonâ g coù coá gané g naoø
ñeå giaiû toaû nhönõ g tacù dunï g ayá .

Veà thaát baïi sau cuøng ngaøy 30/4/75, töônû g cuõng khonâ g nenâ
quy loiã hoanø toanø cho Hoa Kyø vì hoï coù quyenà lôiï cuaû chính ho.ï
Khi ñaõ matá trenâ 58 nganø sinh manï g, chi phí trenâ 200 tyû myõ kim,
nhieuà hôn so vôiù chiená tranh Trieuà Tienâ maø ketá quaû thamû haiï thua
xa nhönõ g gì hoï ñatï ñöôcï ôû nam vó tuyená 38 thì hoï khonâ g daiï gì maø
tiepá tucï . Hoï khonâ g thayá coù theå coù motä Mienà Nam Vietä Nam yenâ
onå ñeå hoï nhayå vaoø lamø anê vôiù motä soá quanâ Myõ chönø g vaiø sö ñoanø
traná thuû vó tuyená 17 nhö hoï ñaõ lamø ôû Nam Hanø , thì hoï boû VNCH
laø ñieuà ñöông nhienâ .

Noùi cho cuøng thì ñuùng nhö lôøi daäy cuaû tieàn nhaân: “Linh
taïi nga,õ batá linh taïi nga.õ ” (Hay dôû ñeàu do mình maø ra). Do ñoù
“Quaân töû caàu ö kyû, tieåu nhaân caàu ö nhaân.” (Ngöôøi quaân töû
tracù h mình, keû tieuå nhaân tracù h ngöôøi). Vaø “Tieân tracù h kyû, haäu
tracù h nhaân.” (Traùch mình tröôùc khi traùch ngöôiø ).

Trong hai möôi namê chiená tranh choáng Coäng baoû veä Mienà
Nam töï do, chæ coù nhönõ g binh só ñaõ töû tranä hay mang thöông
tích laø khoâng theå bò traùch cöù. Coøn nhö giôùi laõnh ñaoï quaân ñoäi
VNCH thì neân tracù h mình tröôùc khi traùch Hoa Kyø. Ñoù môiù laø
tinh thanà cao ñepï cuûa ngaøy 19 thanù g 6 ./.

ÑA HIEÄU 71 25

BA CHAØNG
NGÖÏ LAÂM VAØ TOÂI

Toâ Vanê Caáp - K19

Ñoïc baøi “Soáng nhö Anh cheát nhö Anh” noùi veà khí phaùch
cuûa cöïu SVSQ Toân-thaát-Traân K.20, toâi thaáy mình “yeáu” quaù
nhöng cuõng raát haõnh dieän ñöôïc laø ñoàng ñoäi, ñoàng moân vôùi Anh,
töø taám göông naøy toâi hy voïng seõ bôùt noùi nhaêng noùi cuoäi, bôùt noå
hôn khi tuoåi caøng cao. Öôùc gì coù theâm nhöõng taám göông nhö
theá ñeå soi, toâi beøn kheàu-kheàu Ñoaøn chuû buùt xin moãi soá Ña-
Hieäu cho moät vaøi baøi töông töï hoaëc thöïc hieän moät soá ñaëc bieät
veà nhöõng göông hy sinh cuûa caùc cöïu SVSQ/VB, nhöng Ñoaøn
chuû buùt chöa chaáp thuaän vôùi lyù do khoùa19 coù nhieàu yù kieán roài
maø soá trang cuûa Ña-hieäu coù giôùi haïn, caàn phaûi daønh öu tieân cho
nhöõng khoùa khaùc keûo bò mang tieáng laø “saân nhaø ta ñaù”.

Khoù thaät! Chæ muoán keå cho quyù vò nghe nhöõng chuyeän cuûa
caùc cöïu SVSQ/VB ôû ñôn vò “saùng soáng, tröa cheát, chieàu laéc lö,
toái ngoûm cuû...toûi” thoâi, khoâng cho thì ñaønh chòu. Nhöng môùi
ñaây, moät ngöôøi lon to, mieäng lôùn (to) noùi baäy ñaõ xuùc phaïm ñeán
söï hy sinh cuûa anh em toâi neân toâi cöông quyeát ñoøi chuû buùt cho
toâi keå chuyeän “soáng nhö caùc anh, thaùc nhö caùc anh”.

Caùc cöïu SVSQ tröôøng VBQGVN veà phuïc vuï roài hy sinh
döôùi maøu aùo binh chuûng TQLC thì laøm sao nhôù vaø noùi cho
heát ñöôïc neáu khoâng cuøng ñôn vò hay cuøng chung moät khoùa.
Hoï cheát khi vöøa trình dieän ñôn vò sau hai naêm hoïc taäp vaø 15
ngaøy pheùp nhö caùc anh Nguyeãn-vaên-Huøng, Voõ-thaønh-Khaùng
(k.19); Boán naêm trong loø luyeän theùp, khoâng coù moät ngaøy
pheùp, trình dieän ñôn vò ngaøy 27/ 3 thì 29/3 hy sinh vì Toå-
Quoác ngay nôi sinh tröôûng cuûa mình, ñoù laø Huøng K. 27. Caùc
anh chieán ñaáu vaø hy sinh vaøo giôø thöù 25 nhö Hoà-ngoïc-Hoaøng
K.19 hoaëc Nguyeãn-trí-Nam K.22 v.v...

26 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

Hoï cheát khi moâi coøn ñang chuùm chím hoân aûnh vôï hay
ñöùa con ñaàu loøng chöa thaáy maët! Hoï tan xaùc cuøng vôùi laù thö
cuûa ngöôøi yeâu chöa kòp ñoïc! Maáy anh lính ñaùnh giaëc naøy coù
thoùi quen kyø cuïc, khi nhaän ñöôïc thô ngöôøi yeâu thì chæ ñöa
leân muõi “höûi höûi” roài voäi vaøng nhöng caån thaän boû vaøo tuùi aùo
ngöïc, chæ môû ra ñoïc khi ñaõ “ñong-ñöa” treân voõng, maét lim
dim nhìn theo voøng troøn khoùi thuoác maø cöù töôûng töôïng khuoân
traêng ñaày ñaën cuûa ngöôøi mình yeâu. Roõ chaùn, vöøa ra khoûi
moâi thì voøng troøn ñaõ meùo ngay! Caùc anh cheát ñuû kieåu, cheát
maát xaùc beân bôø bieån, trong choán röøng saâu Trung (Nam, Baéc)
Vieät, bôûi ñaâu? Vì ñaâu?

Ngöôøi ñaõ cheát chaúng caàn gì caû, huy chöông, lon laù, phuû
côø hay khoâng ñeàu voâ nghóa, nhöng nhöõng ñoàng ñoäi, baïn beø
cuøng khoùa haõy thaép leân cho hoï moät neùn nhang baèng nhöõng
caâu chuyeän “soáng vaø chieán ñaáu” coù thöïc cuûa caùc anh ñeå
thaân nhaân vaø con em hoï haõnh dieän vaø nhöõng ai leân lon treân
caùi cheát cuûa Hoï thì bôùt noùi baäy vaø laøm baäy ñi.

“Soáng nhö Anh cheát nhö Anh”noùi gì veà Toân-Thaát-Traân?

Anh laø khoùa 20, phuïc vuï taïi binh chuûng TQLC, nhöõng
naêm sau cuøng Th/taù Traân laø Tieåu ñoaøn tröôûng thuoäc Tieåu-
khu Haäu nghóa vaø ñaõ anh duõng cuøng ñôïn vò chieán ñaáu tôùi giôø
thöù 30, quyeát lieät choáng ñoái khi bò sa vaøo tay giaëc neân bò gieát
moät caùch taøn nhaãn.

Toâi hoûi nieân tröôûng Ngoâ (ñôøn Coø) K.16, cuøng T.K, anh
Ngoâ xaùc nhaän laø ñuùng vaø laéc ñaàu thaùn phuïc, hoûi cöïu Ñaïi taù
tænh tröôûng Haäu-Nghóa Toân-thaát-Soaïn, oâng buoàn nhöng raát haõnh
dieän vì ngöôøi em trai. Caùc baïn K.20 neân ñöa baøi naøy vaøo Ña-
hieäu, caàn moät choã xöùng ñaùng nhaát löu giöõ nhöõng taøi lieäu quyù
giaù cho theá heä mai sau, khoâng moât baøi thuyeát trình hoaëc lôøi
khuyeân naøo thuyeát phuïc hôn ñoái vôùi TTNÑH nhö taám göông
saùng Toân-thaát-Traân. Phaàn toâi, tuy ñaõ mong moûi töø laâu nhöng
nay môùi ñöôïc Ñoaøn thí chuû cho ñoùng goùp moät vaøi kyû nieäm vui
buoàn vôùi Ba chaøng ngöï laâm SVSQ Nguyeãn-xuaân-Phuùc, Traàn-
vaên-Hôïp, Nguyeãn-quoác-Chính.

Hoï soáng vôùi nhau hôn ruoät thòt nhöng cheát moãi ngöôøi moät
kieåu, kieåu naøo cuõng laø nhöõng ngöôøi huøng cuûa binh chuûng, laø
taám göông saùng cho toâi soi maëc daàu khi môùi veà trình dieän ñôn

ÑA HIEÄU 71 27

vò, hoï lieân keát vôùi nhau haønh haï toâi neân hoâm nay gom chung laïi
thaønh moät ñeà taøi “Ba chang ngu lam vaø toi”.

*****

Sau khi naèm phoøng giam Quaân-Caûnh 15 ngaøy, toâi caàm leänh
thuyeân chuyeån veà ñaïi ñoäi 4/ Tñ 2/TQLC ñang haønh quaân taïi
Ñaø-Naüng, ngöôøi ñeán ñoùn toâi taïi quaân traán laø ññ phoù Traàn-vaên-
Hôïp, thaèng baïn cuøng khoùa.Töø hoài coøn ôû trong tröôøng cho ñeán
khi cuøng veà TQLC, toâi khoâng thaân vôùi noù, nhöng nay ñang luùc
thaát cô lôõ vaän veà trình dieän ñôn vò môùi maø coù baïn thì cuõng ñôõ,
toâi chaïy laïi chaøo, vì noù ñaõ mang lon trung-uùy, roài ñöa tay baét, noù
raát lòch söï cuõng ñöa tay cho toâi naém vaø laéc bao nhieâu tuøy yù,
nhöng thaáy tay noù laïnh nhö tieàn nhaát laø khi leân xe thì noù ngoài
gheá tröôûng xa G.M.C vaø baûo toâi nhaåy leân phía sau ngoài chung
vôùi maáy taân binh. Tôùi vò trí ñoùng quaân, noù chæ choã ñaïi ñoäi tröôûng
ôû cho toâi vaøo trình dieän roài boû ñi, khoâng theøm hoûi thaêm moät caâu
lyù do naøo toâi bò veà ñaây?

Traán thuû...uû liu ñoàn

Anh ta ngoài gaùc hai chaân baét cheùo leân baøn, tay caàm ñieáu
Ruby-Qeen goõ goõ theo nhòp
troáng haùt baûn Traán-thuû-löu-
ñoàn, sau naøy toâi môùi bieát ñoù
laø baûn ruoät cuûa ca-só mang
baûng teân maøu tím treân ngöïc
aùo traän theâu chöõ NG-X-
PHUÙC, nhoû con, raêng vaåu,
nhìn toâi cöôøi mæn chi, nöûa thaät
nöûa ñuøa hoûi moät caâu heát söùc
khieâu khích:

-“Thieáu uùy ñaùnh loän beân TÑ 5 nay veà TÑ 2 kieám toâi
phaûi khoâng?”

Buoàn vì vöøa ñeán trình dieän ñôn vò môùi ñaõ bò thaèng baïn
cuøng khoùa ngoù lô, nay gaëp cha ñaïi ñoäi tröôûng haéc aùm xoû
xieân naøy, toâi ñang ñònh môû mieäng traû lôøi: “chöa bieát” thì anh
ta ñöùng daäy boû ñi vaø haát haøm ra leänh:

-“ Kieám thaèng Hôïp trình dieän”.

-“ Cu-xeâ, trình dieän gì nöõa?” Toâi laàu baàu trong mieäng,

28 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

cuùi xuoáng xaùch ba-loâ trong ñöïng vaøi boä ñoà traän vaø caây Ruby-
Qeen, thieáu thuoác ñaùnh raêng thì ñöôïc chöù khoâng theå thieáu
loaïi thuoác tröôøng sinh naøy, tìm choã khuaát maéc voõng naèm. Tin
ñoàn raèng ôû ngoaøi ñôn vò taùc chieán, doøng hoï nhaø Voõ naâng ñôõ
nhau laém, nhöng thaùi ñoä cuûa thaèng baïn, cuûa oâng nieân tröôûng
vöøa qua laøm toâi vôõ moäng buoät mieäng noùi tuïc theo “baûn naêng”!

Môùi thaùng tröôùc ñaây, ñang vui veû cuøng baïn beø, nghæ
döôõng quaân vaø chænh trang ñaïi ñoäi sau traän Ñöùc-Cô thì xaåy ra
“tai naïn”, 15 ngaøy troïng caám, nhoát ñoàn QC vì toäi ñaùnh loän!
Ñôn vò cuõ ñuoåi, ñôn vò môùi khoâng muoán nhaän, laøm gì ñaây
trong nhöõng ngaøy tôùi?

Khi coøn laø SVSQ, trong giôø laõnh-ñaïo chæ-huy, ñaïi taù CHT
Traàn-ngoïc-Huyeán “caên raën” luùc ra ñôn vò, luoân luoân trong tuùi
phaûi coù cuoán soå tay ghi lyù lòch binh só trong trung-ñoäi ñeå baát cöù
khi naøo coù dòp laø thaêm hoûi veà gia caûnh vaø söùc khoûe cuûa vôï con
hoï, nhöng oâng khoâng chæ chuùng toâi caùch xöû trí ñoái vôùi nhöõng
caáp chæ huy “aên baäy noùi baäy” vì theá toâi maéc naïn. Chuyeän khoâng
lieân quan tôùi toâi nhöng ñaøn em Leâ-ñình-Quyø khoùa 20 bò ngaøi ññt
“ñeâ-em” moät caùch voâ duyeân neân toâi nhaûy vaøo can. Trong thôøi
gian toâi naèm aáp thì tieåu-ñoaøn ñi haønh quaân vaø ñuïng traän taïi
Nghóa-Haønh, Moä-Ñöùc (Q.Ngaõi), tieåu-ñoaøn tröôûng Th/ Taù Döông-
haïnh-Phöôùc vaø coá vaán myõ hy sinh, rieâng ñaïi ñoäi 4 cuõ cuûa toâi
thieät haïi 34 ngöôøi, trong ñoù coù 5 só-quan thì 2 bò thöông, 2 töû traän
vaø moät bò baét laø Leâ-ñình-Quyø, maõi tôùi 73 môùi ñöôïc thaû do trao
ñoåi tuø binh, coøn nhöõng lính thaân yeâu cuûa trung ñoäi toâi thì ruïng
gaàn heát! Buoàn ôi laø buoàn, töï an uûi baèng caâu chuyeän “oâng Taùo
maát ngöïa”.

Nhöõng ngaøy keá tieáp laø nhöõng ngaøy buoàn naûn ñoái vôùi toâi, vì
ñaïi ñoäi bieät phaùi cho quaân traán Ñaø-naüng neân lính thay nhau
tuaàn tieãu coøn só quan rong chôi, toâi khoâng ñöôïc giao nhieäm vuï
gì, chæ aên vôùi nguû, thænh thoaûng Traàn-vaên-Hôïp vaø Nguyeãn-quoác-
Chính ruû ñeán maáy quaùn Bar eá khaùch quaäy chôi, nhöng “loøng
buoàn coøn muoán noùi naêng chi!” Toái ngaøy thöù 15, toâi ñeám töøng
ngaøy, ñaïi ñoäi tröôûng goïi toâi giao nhieäm vuï:

-“ OÂng xuoáng coi trung ñoäi 43, chuaån bò saùng sôùm mai
ñi haønh quaân”.

Theá naøy thì quaù laém, toâi caâm laëng boû ñi, gaëp tr/só 1 Tuyeát,

ÑA HIEÄU 71 29

tr/ñ phoù hoûi qua loa tình hình trung ñoäi vaø baûo chuaån bò haønh
quaân. Trung ñoäi naøy ñaõ khoâng coù trung ñoäi tröôûng töø laâu,
ñaùng leõ “me-xöø” Phuùc phaæ giao cho toâi sôùm hôn chöù? Thoâi
thaây keä, tôùi ñaâu hay ñoù.

Saùng hoâm sau, tieåu ñoaøn ñi haønh quaân doïc bôø bieån theo
höông loä 555, ñeán thoân Phuø-Lieâu, Gia-Ñaëng (Q.Trò) thì ñuïng,
hai ññ phía tröôùc vaø beân phaûi cuûa anh Traàn-kim-Hoaøng vaø Ñinh-
xuaân-Laõm (cuøng k.17) suùng noå roøn, th/uùy Nguyeãn-tuaán -Kieät
k.20 bò töû thöông. Ñaïi ñoäi 4 cuûa anh Nguyeãn-xuaân-Phuùc k.16
beân traùi, trung-ñoäi cuûa Chính ñi ñaàu ñuïng lai rai, trung ñoäi toâi
leõo ñeõo theo ñuoâi, chaúng nhaän leänh laïc gì caû, caøng khoûe, cho
lính boá trí maët sau vaø ngoài döïa löng goác thoâng huùt thuoác. Nhöng
tuïi V.C chæ “phaán son” maët tröôùc maø “ñoän” phía sau neân toâi coù
vieäc laøm, tuy goïn nheï nhöng naëng “thaáy meï” khi phaûi oâm theo
maáy caây A.K thoå taû ñeå ñuoåi theo tuïi v.c. töø Gia-Ñaëng ñeán Bích-
La thoân, caøng naëng caùi ñaàu khi “ngöôøi ta” coi nhö chaúng coù gì
ñaùng quan taâm!

Tôùi thoân Bích-La, trung ñoaøn 808 v.c. bò T.ñ1 vaø 2/TQLC
dí ba maët Baéc-Ñoâng-Nam, phía Taây laø soâng Vónh-Ñònh, loøng
soâng roäng vaø nöôùc chaûy xieát, khoâng coøn loái thoaùt neân ñeâm
ñoù vaøo khoaûng 3 giôø v.c. phaæ “cheùm veø” ñeå taåu vi thöôïng
saùch tröôùc khi trôøi saùng, tuïi v.c thieät haïi laø chuyeän dó nhieân,
toâi khoâng coù yù dieãn taû laïi caùc traän ñaùnh maø chæ döïa vaøo ñoù
ñeå keå chuyeän “anh em chuùng toâi”. Trung ñoäi toâi naèm ôû ngaõ
ba soâng phía döôùi cuõng chuïp ñöôïc hôn chuïc mang baèng maùy
hình hieäu “clay-more”.

Saùng hoâm sau, ngoài treân mieäng hoá nhìn maáy thaèng em
thu doïn suùng vaø xaùc ñòch, nghó ñeán hai thaèng baïn cuøng nhöõng
ngöôøi lính beân Tñ.5 môùi töû traän vaø nhaát laø Maõo, ngöôøi baø-
con vaø cuõng laø baïn thaân cuøng xoùm vöøa môùi cheát chieàu hoâm
qua beân Tieåu-ñoaøn 1. Nghe tin naøy chaéc chaén meï haén vaø meï
toâi buoàn vaø lo laém ñaây! Ñang nghó veà nhöõng caùi cheát quaù deã
daøng thì thaáy ñaïi ñoäi tröôûng ñeán, toâi laøm boä ngoù lô ñeå khoûi
phaûi ñöùng daäy chaøo caùi maët ñaùng gheùt, khi tôùi nôi anh ñöa ca
nhoâm cafeù cho toâi vaø noùi:

-“ Laøm hôùp ñi, chuù maøy laøm aên ñöôïc”

-“ Caùm ôn trung uùy, gaëp may thoâi, nhaèm nhoø gì!”

30 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

ÔÛ ñôn vò chuùng toâi, khi ñaàm aám vui veû thaân thieän thì
anh em nhaø Voõ-Bò xöng hoâ vôùi nhau laø “oâng anh, nieân tröôûng
vaø chuù maøy”. Anh ñaõ goïi toâi laø chuù maøy vaø cho uoáng cafeù
ñöôøng, nhöng saün aùc caûm töø luùc ñaàu viø thaùi ñoä coi thöôøng
nhau neân toâi laïnh luøng traû lôøi vaø goïi ñuùng caáp baäc nhaø binh
chöù khoâng coù oâng anh oâng ieác gì caû, phaûi giöõ ñuùng nguyeân
taéc nhö K.17 ñaõ daïy: “toâi chöù khoâng coù em, caùc anh xöng em
caû vôùi maáy baø thôï giaët”! (khoâng ai phòa chuyeän gioûi nhö
maáy oâng caùn boä nieân tröôûng!).

Anh ra leänh chuaån bò di chuyeån vôùi chi tieát roõ raøng hôn,
coøn daën theâm: “phaûi caån thaän” vaø lôø ñi nhö khoâng ñeå yù ñeán
cöû chæ khoù chòu cuûa toâi. Ñaây laø laàn ñaàu tieân anh tröïc tieáp ra
leänh, nhöõng laàn tröôùc chæ qua caùc hieäu thính vieân, thaùi ñoä
thaân thieän naøy laøm daây thaàn kinh toâi bôùt caêng thaúng, töï aùi
ñöôïc vuoát vaø neân coi laïi baûn thaân mình.

Ñen nhö cuû...thuïc, caùi maët nhö hình taøi töû ôû taám bia treân
theàm baén, laïi coøn ñeå raâu chöõ baùt nhö maáy anh Taøu gian thì
xeáp naøo öa! Nhaát laø lyù lòch vôùi 15 cuû troïng caám vì toäi “ñaû
thöông thöôïng caáp”, nhaø binh maø vaáp phaûi loãi naøy coi nhö ñôøi
taøn, gaëp ngöôøi döng khaùc hoï thì bò ñì cheát boû. Anh tieáp ñoùn
theá laø nhaân ñaïo laém roài, tình anh em baét ñaàu chôùm nôû.

Tieåu-ñoaøn lang thang vaøi nôi roài döøng chaân taïi xoùm An-
Hoøa (Hueá) ñeå chænh trang söûa saéc ñeïp, boán anh em toâi goàm
Phuùc (k.16), Hôïp, Caáp (k19), Chính (k20) coù dòp leân nuùi haùi
cheø, xuoáng ghe nghe hoø, aên côm soø döôùi aâm phuû, nguû ñoø
Höông-Giang....

Gaëp ñoà ñoän khoâng khoaùi tí naøo!

Saùng 29/6/1966, tieåu ñoaøn rôøi ngaõ ba An-Hoøa ñi Quaûng-
Trò, ñoaøn xe vöøa qua khoûi caàu Phoø-Traïch, Phong-Ñieàn thì bò
phuïc kích, ñòch töø hai beân ñöôøng ñoän thoå leân caän chieán ngay.
Tieåu ñoaøn tröôûng Th/t Leâ-haèng-Minh cuøng hôn 40 quaân nhaân töû
traän, gaàn 120 ngöôøi bò thöông trong ñoù coù anh Phuùc bò baén xuyeân
töø ngöïc ra sau löng, Hôïp bò baén baép veá vaø toâi bò baén vaøo khuyûu
tay phaûi, Chính bò teùt...bao thuoác treân tuùi aùo ngöïc. Traän chieán
chæ keùo daøi chöøng 30 phuùt, ñòch boû chaïy, ñôn vò baïn (Myõ & Duø)
ñuoåi theo, ta taûi thöông. Taïi beänh vieän Nguyeãn-tri-Phöông (Hueá)
Hôïp vaø toâi ñöôïc boâng baêng thuoác ñoû qua ngaøy roài veà ñôn vò,

ÑA HIEÄU 71 31

rieâng anh phaûi naèm laïi ñeå caùc thaøy lang nghieân cöùu. Ñaïn xuyeân
töø ngöïc troå ra sau löng phaù moät loã baèng caùi “ñoàng-trinh”, khoâng
meû moät tí xöông, tim gan pheøo phoåi voâ söï, thaät laø may maén hi-
höõu, nhöng anh khoâng cho laø may maén maø “noùi pheùt” laø anh coù
taøi...neù vaø chöûi tuïi v.c baén dôû. Ñuùng laø khoâi haøi kieåu caø-cuoáng
Xuaân-Phuùc. Ñoän thoå, ñoän thuûy hay ñoän baát cöù choã naøo cuõng
ñeàu nguy hieåm!

Anh ñöôïc thaêng caáp vaø laøm Tieåu ñoaøn phoù, Hôïp thay
anh laøm ñaïi ñoäi tröôûng, vaø toâi traùm choã cuûa Hôïp, laøm phoù
cho noù. Tieåu ñoaøn phaûi ñi haáp laïi taïi trung taâm huaán luyeän
Vaïn-Kieáp roài veà nghæ döôõng quaân ôû haäu cöù Thuû-Ñöùc vôùi
leänh caám traïi 100%. Ñoái vôùi chuùng toâi luùc ñoù thì caám hay
khoâng cuõng “côm traïi”, quaø chò Quyù, kyù tuùc-xaù chò Tình. Saùt
beân hoâng traïi laø hoà taém Ngoïc-Thuûy, ra ñoù cafeù thuoác laù röûa
maét vaø ai bôi ai taém cöù vieäc thoaûi maùi coøn Phuùc ta thì khoâng,
TQLC maø khoâng bieát bôi, ñaõ coù laàn chuùng toâi khieâng anh
vaát xuoáng hoà nhöng loùp ngoùp uoáng nöôùc roài boø leân, khoâng
chòu hoïc bôi vì sôï loä caëp gioø oáng ñieáu. Nghe noùi ñaùng leõ anh
laø thuû-khoa K.16 nhöng vì thieáu thöôùc taác neân oâng B.Q leân
ñaàu. Nhôø may maén ñöôïc tieáp xuùc vôùi nhieàu ñaïi-K neân toâi
thaáy K.16 naøo cuõng laø thuû...., duø Minh-Chaùnh hay Minh-Ngoïc,
Minh-Ñöùc hay Só-Ñöùc, Cöûu-Nhoàng, Theá-Dieân, Ngoïc-Toaøn,
Coø-Saét, Tænh-Huy v. v.. ñeàu ñaùng thuû khoa caû.

Tao ñi roài chuù maøy lieäu hoàn!

Ñöôïc soáng gaàn vaø sinh hoaït chung “töù ñoå töôøng”, toâi
thaáy thaáp hôn anh moät caùi ñaàu, anh luoân töï tin, khaúng khaùi,
khoâng bao giôø “xum-xoe” vôùi thöôïng caáp, ñaøn em hoïc ñöôïc
nôi anh kinh nghieäm taùc chieán vaø xöû theá, nhaát laø tình huynh-
ñeä. Vui khoâng ñöôïc bao laâu thì ñöôøng binh nghieäp cuûa anh
phaùt, anh ñöôïc laøm xeáp tieåu ñoaøn khaùc, tröôùc khi ñi, anh
khuyeân nhuû vaø gaàn nhö caûnh caùo toâi:

“ Tao ñi roài chuù maøy phaûi caån thaän vôùi oâng taân tieåu
ñoaøn tröôûng, tröôùc kia oâng ta laø tieåu ñoaøn phoù tieåu ñoaøn naøy,
hôi khoù ñaáy”

“ Coù haéc aùm baèng cöïu ñaïi ñoäi tröôûng ññ 4 cuûa toâi khoâng?”

“ Maøy hoïc thoùi moùc loø ôû ñaâu vaäy? Tao vaø thaèng Hôïp
muoán thöû löûa maøy chôi, ñaát duïng voõ ôû TQLC heïp laém nghe

32 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

em, maøy ñaõ phaïm moät loãi laàm lôùn, coøn nhôù oâng ta noùi gì khi
tao trình dieän só-quan tieåu ñoaøn cho oâng ta khoâng?”

“ Queân sao ñöôïc, nhöng voõ-bò laø phaûi ngöôùc maët leân,
lính chuyeân nghieäp maø”

Tuy laø xeáp môùi nhöng oâng ta ñaõ ôû TÑ 2/TQLC khaù laâu
neân bieát maët gaàn heát SQ cuõ, khi ñeán toâi, anh giôùi thieäu laø ôû
TÑ 5 môùi veà laïi coøn nhaán maïnh: “ ñöôïc laém”. OÂng ta lieác
qua toâi baèng 1/4¼ con maét roài quay qua noùi vôùi anh Phuùc
vöøa ñuû nghe:

“ Ñöôïc thì taïi sao hoï laïi nhaû ra?”

Anh Phuùc vöøa ñuû nghe nhöng laïi quaù dö choùi tai ngöôøi
khaùc, anh ñöa maét löø toâi, tuy môùi chæ soáng vôùi anh moät thôøi
gian ngaén, töø moät thaèng cha luøn haéc aùm, nay anh cao hôn
nhieàu, toâi hieåu yù anh, ngaäm boà hoøn laøm ngoït, cuïc boà hoøn
coøn maõi cho tôùi khi anh trôû laïi.

Anh ñi roài toâi caûm thaáy nhö bò “ñì” vì ñaõ phaïm moät loãi
laàm lôùn nhö anh noùi! Tuy cuõng baét ñöôïc caùi chöùc ÑÑT khi
khoâng coøn ai khaù hôn, cuõng leân Ñ/u khi khoâng coøn lyù do
“giam lon”, nhöng khoâng ñöôïc ñoái xöû bình thöôøng, 99%
nhöõng SQ ñoàng thôøi ñeàu ñöôïc xuaát ngoaïi du hoïc, du ngoaïn,
meøng ra cuõng Ñaøi-Loan, Ñaïi-Haøn, Nhaät, nhöng toâi thì khoâng
bao giôø ñöôïc ñi du hoïc baát cöù nöôùc naøo vì lyù do “coâng-
vuï”(?), keå caû sang Mieân dieät Polpot! Maáy chuù em ngaïo toâi
nhö vaäy. Coâng vuï gì? Ñi ñaàu, nhaûy dieàu haâu, 5 ngaøy 2 traän
thay 4 coá vaán! Maáy oâng xeáp nhoû cuûa toâi than phieàn laø taïi sao
anh cöù tình nguyeän nhaûy dieàu haâu hay ñi ñaàu hoaøi vaäy?

Maøi söøng cho laém vaãn laø Traâu

Anh laøm TÑT/TÑ.6, trong traän Maäu thaân, ñaïn laïi xuyeân
coå, phaùo caøo raùch maët, ñi beänh vieän, veà laøm TÑT/TÑ yeåm trôï,
nôi coù nhieàu con cha chaùu oâng, deã bò nhoøm ngoù vì beùo, vì
giaàu môõ nhöng anh khoâng caàn vaø cuõng chaúng “ke”. Nguyeãn-
kim-Thaân K.21 höôùng daãn anh nhaûy ñaàm sao cho coù veû
khieâu...vuõ moät tí thì anh laïi cöù nhaåy kieåu khieâu khích “boá
thieân haï”, maët trôøi, maët traêng hay maët gì ñi nöõa maø thaáy cuõng
phaûi noùng maët, Thaân nhaéc kheùo: “ I can you” thì anh soå nho: “
no star where, sugar me, me go”.

ÑA HIEÄU 71 33

“ Choã cuûa tao khoâng phaûi ôû ñaây, ñöôøng tao tao ñi”

Ñuùng, choã cuûa anh khoâng phaûi nôi nhieàu daàu môõ, anh trôû
laïi naém tieåu ñoaøn 2 Traâu-Ñieân naêm 1969, Thaân cuõng ñi theo
veà laøm tröôûng ban 3. Tieåu ñoaøn phoù laø baïn ñoàng khoùa, ñaïi ñoäi
tröôûng laø 3 teân K.19 (Caáp, Hôïp, Doan), Ñ.ñ.phoù laø maáy tay toå
K.20, vaø khaù ñoâng caùc trung-ñoäi tröôûng laø K.22 vaø K.23. Ñieàu
ñaùng buoàn laø ñöùa em uùt Nguyeãn-quoác-Chính cuûa anh khoâng
coøn nöõa. Vôùi daøn caùn boä nhö vaäy thì xeáp Phuùc khoûe re vaø
cuõng laø thôøi gian vui nhaát, cuøng laøm cuøng chôi vì ñaïi ña soá coøn
ñoäc thaân, nhieàu ñaøo, nhaäu aøo aøo nhöng vaøo vieäc thì ñaâu ra ñoù,
khoâng la où, khi ñuïng traän môùi thaáy caùi bình tónh cuûa anh. Ña
soá caùc xeáp lôùn khi nghe suùng noå laø ñoøi gaëp “thaåm quyeàn, ñích
thaân” ngay, nhöõng luùc nhö theá, hai tay, hai tai, hai maùy, maùy
treân nhaän leänh, maùy döôùi ra leänh neân nhieàu khi chöûi theà loän
vaøo oáng lieân hôïp laø bình thöôøng (?). Anh thì khoâng, cöù ñeå maëc
caáp döôùi thoaûi maùi giaûi quyeát, khoâng hoái thuùc, thænh thoaûng
choõ voâ taàn soá noäi boä noùi ngaén goïn: “caàn gì khoâng”? Thuoäc
caáp naøo cuõng thích kieåu chæ huy naøy thay vì soát saéng quaù kieåu
“Païc-ti-Zaêng” baèng moïi giaù phaûi phaûi..chieám cho ñöôïc...khoâng
thì toâi ñöa onâ g ra toaø anù quanâ söï! Boá khæ, cöù chæ huy kieåu chayø ñanù h
ñuïc, thöôïng ñoäi haï ñaïp!

Khi oâng tieåu-ñoaøn phoù, baïn cuøng khoùa ñi laøm xeáp ñôn
vò môùi thì anh ñöôïc quyeàn ñoân moät trong 3 thaèng K.19 leân
traùm choã, caû ba ñeàu laø ñ/u vaø “caø chôùn” nhö nhau, hôi khoù
choïn neân anh cöù “thaû noåi”, tôùi khi tieåu ñoaøn chuaån bò ñi
haønh quaân ôû Chöông thieän thì anh goïi toâi leân:

“ Chuù maøy giao ñaïi ñoäi 1 laïi cho Laâm-taøi-Thaïnh, leân coi
caùnh B”.

“ Sao laïi toâi? Coøn hai thaèng Hôïp vaø Doan ñaâu? Tuïi noù laø
daân kyø cöïu Tñ 2, nhaát laø Hôïp, noù leân trung uùy tröôùc toâi vaø
laøm ñaïi ñoäi phoù cho anh töø laâu”.

“ C..., baøn giao ñaïi ñoäi ngay, ñi haønh quaân xong veà tính sau”.

Chaúng phaûi quaân töû taøu, ñaõ choïn nghieäp lính maø ñöôïc
ñaøn anh naâng ñôõ thì coøn gì baèng, nhöng cuõng phaûi “khaùch
saùo” moät chuùt cho phaûi pheùp, vì Hôïp voán laø xeáp cuûa toâi, noù
goác Tñ.2, hoïc troø cöng cuûa Anh Phuùc, keït moät sôïi toùc, chæ taïi
caùi ñ/u cuûa toâi thaâm... hôn noù maø anh choïn toâi ñi caùnh B thì

34 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

ngöôïng vôùi baïn beø quaù.!

Cuõng taïi coi Beâ vôùi boø maø toâi bò thöông oan vì maáy con
“gaø-taây”, khoâng hieåu lyù do gì maø moãi laàn coù coá vaán ñi beân
caïnh laø ñôn vò toâi ñuïng naëng, traän Caàu-Khôûi anh coá vaán sôï
quaù troán theo tröïc thaêng taûi thöông, traän Hoá-Boø, Anh Ñinh-
xuaân-Laõm tröôûng ban ba laàn löôït phaûi thay cho toâi ba laàn coá
vaán. Ñaây laø laàn thöù naêm, ñi vôùi toâi, gaø taây cöù xì xaøo oàn aøo
tieáng Myõ neân bò chaët ñöùt moät caùnh nhöng toâi bò loaïi khoûi
voøng chieán luoân.

Möu söï taïi anh, thaønh söï taïi thaèng v.c. toâi bò troïng thöông,
anh choïn Hôïp thay toâi vaø ñöa Doan ñi laøm phoù cho moät nieân
tröôûng ôû tieåu-ñoaøn khaùc, nhöng thaèng phaûi gioù naøy noù khoâng
chòu ñi ñeå tieán thaân maø cöù ñoøi maøi söøng laøm traâu (Tñ 2/ traâu-
ñieân) vaø roài sau ñoù noù cuõng “cuøi” luoân vaø giaõ töø vuõ khí.

ÔÛ binh chuûng TQLC luùc ñoù(1969) chæ coù 9 tieåu-ñoaøn taùc
chieán, caùc khoùa ñaøn anh ñaøn em doàn “moät cuïc” neân vieäc
chen vai thuùc cuøi choõ ñeå ñöôïc laøm ñaïi ñoäi tröôûng ñaõ laø vaát
vaû, huoáng chi T.ñ phoù, vaäy maø noù uoáng thuoác laéc cuõng vì
ham “ôû vôùi Anh”, Trong thôøi gian hôn moät naêm toâi naèm
beänh vieän, heã coù dòp laø anh gheù thaêm vôùi voûn veïn moät caây
thuoác Ruby Queen vaø vaøi caâu quen thuoäc:

“C..., maøy laøm tao thaát voïng,.... chuù maøy laøm tao maát höùng”

Bò anh “sæ vaû” maø toâi vaãn vui vaø nhôù maõi ñeán nay, sau
hôn 30 naêm, nuï cöôøi chuùm chím raát ñeåu vaø coù duyeân vôùi caùi
seïo ngang maët. Khi toâi bò hoäi ñoàng y-khoa phaân loaïi 3, cuõng
tìm ñeán anh can thieäp cho tieáp tuïc ôû laïi binh chuûng(!), xeáp
chuùa chaáp thuaän, coøn höùa cho ngoài choã naøo tuøy yù! Vaø roài sau
ñoù toâi cöù nhö con thoi, choã naøo khoâng coù ch... thì baét con
meøo queø naøy aên..., ba ngaøy choã naøy, baåy ngaøy nôi khaùc, nhôø
vaäy maø toâi ñöôïc gaëp anh.....

Laàn cuoái cuøng beân bôø bieån

Saùng 29/3/1975, anh Phuùc, löõ-ñoaøn phoù Ñoã-höõu-Tuøng,
traâu ñaàu ñaøn Traàn-vaên-Hôïp vaø toâi ñöùng noùi chuyeän tröôùc
cöûa TTHQ/SÑ trong caên cöù Non-Nöôùc, keá beân bôø bieån,
khoaûng 7 giôø saùng, phoøng 3 chuùng toâi ñöôïc leänh “bôi” ra
taøu, caùc anh ôû laïi dieàu ñoäng ñôn vi. Töø ñoù toâi khoâng bao giôø

ÑA HIEÄU 71 35

gaëp laïi hai anh Phuùc Tuøng nöõa! Coù ngöôøi noùi thaáy hai anh
leân tröïc thaêng, coù ngöôøi noùi hình nhö leân taøu, cuõng coù boá
(laùo) nghe tieáng anh keâu goïi ruùt leân ñænh Sôn-Chaø töû thuûø!
Khoâng ai taän maét thaáy chuyeän gì xaåy ra, nhöng moät ñieàu
chaéc chaén laø khoâng ngöôøi naøo gaëp laïi hai anh sau naêm 1975
ôû baát cöù nôi ñaâu.

Trong baøi “Traän chieán sau cuøng cuûa Tieåu-ñoaøn 9/TQLC”,
tröôûng ban 3 Taân-An Ñoaøn-vaên-Tònh K.22 vieát: “ 7 giôø saùng
ngaøy 29 thaùng 3 naêm 1975......Gaàn 11 giôø tröa caùnh A môùi tôùi
ñöôïc bôø soâng Haøn, toâi goïi Trung taù Tuøng......tieáng noùi cuûa anh
Tuøng trong oáng lieân hôïp vaø chieác loa nhoû gaén treân maùy PRC.25
khoâng ñöôïc roõ raøng, laån loän vôùi moät loaït aâm thanh thöïc quen
thuoäc, hình nhö tieáng caùnh quaït cuûa tröïc thaêng hay tieáng soùng
bieån voã vaoø maïn taøu

- Thaùi-Döông ñang ôû ñaâu? Treân maùy bay hay taøu thuûy?

- Sao Taân-An laïi hoûi vaäy?

- Vì toâi nghe coù tieáng quaït ñaäp gioù hay tieáng oaèm oaëp cuûa soùng

- Khoâng taøu cuõng chaúng maùy bay, ñoù laø tieáng soùng voã
beân bôø bieån.

Toâi nghe tieáng la raát lôùn cuûa Trung taù Phuùc:

- Cho Taân-An ngay taàn soá cuûa Hôïp vaø Hôïp coù boån phaän
ñoùn Tieåu-ñoaøn 9

- OK, OK. Taân-An ñaây Thaùi-Döông, haõy ghi taàn soá naøy vaø lieân
laïc vôùi Haø-Noäi ñeå Haø-Noäi thu xeáp ñoùn Tieåu-ñoaøn 9 leân taøu

- Ñaùp nhaän Ñaïi baøng 5

- Chuùc may maén....

AÀM.....Boãng toâi nghe trong maùy moät tieáng noå raát lôùn, caét
ngang tieáng noùi cuûa anh Tuøng...vaø chaám döùt cuoäc ñoái thoaïi.
Ñoù laø laàn noùi chuyeän sau cuøng cuûa chuùng toâi vôùi Trung taù Ñoã-
höõu-Tuøng”

Xin giôùi thieäu vôùi caùc cöïu SVSQ/VB baøi vieát quaù hay vaø
chính xaùc cuûa NÑ Tònh veà nhöõng giaây phuùt cuoái cuøng bi
thaûm. Toâi chæ xin trích moät ñoaïn ngaén coù lieân quan ñeán hai
anh Phuùc vaø Tuøng. Trong nhöõng giai ñoaïn voâ cuøng khoù khaên
vaø hoãn loaïn, tìm ñaâu ra moät ñoaïn tin “khaû-tín” nhö treân.
Ngöôøi ta thöôøng phoùng tin theo yù thích chaúng caàn caên cöù,

36 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

töông töï nhö moät ngöôøi ñaõ vieát treân ÑH theá naøy: “Ñeâm hoâm
tröôùc caùc töôùng Ngoâ-quang-Tröôûng, Hoà v-kyø-Thoaïi, Buøi-theá-
Laân ñaõ ra taøu ôû baõi bieån Tieân-Sa”.

Chuyeän “di taûn chieán thuaät” khoûi Ñaø-Naüng chöa noùi ñeán,
nhöng xin ñi ra ngoaøi ñeà moät chuùt cho chi tieát ñöôïc roõ hôn.
Hai oâng töôùng kia toâi khoâng maét thaáy, nhöng töôùng Ngoâ-
quang-Tröôûng thì.... saùng sôùm ngaøy 29/3/75, tröôùc khi cuoán
goùi bôi ra taøu, toâi vaøo TTHQ thu doïn baûn ñoà ñem ñoát, thaáy
moät oâng “boä- binh” ngoài treân gheá boá, hai khuyûu tay choáng
leân ñuøi, hai baøn tay oâm laáy hai beân thaùi döông, caùi noùn saét
ñeå beân chaân coøn mang giaày, toâi cau maët hoûi nhoû tröôûng trung
taâm haønh-quaân Traàn-Veä:

“ Cha B.B naøo maø vaøo ñaây ngoài vaäy”?

Traàn-Veä ra hieäu im laëng roài ñöa ba ngoùn tay ñaët leân coå
aùo, nhìn kyõ laïi toâi thaáy ba ngoâi sao ñen treân noùn saét, toâi beøn
leø löôõi laéc ñaàu, tieáp tuïc lo phaàn vieäc cuûa mình. Sau ñoù thì
töôùng Ngoâ-quang-Tröôûng cuøng vôùi ñaïi taù Nguyeãn-thaønh-Trí
TLP/TQLC loäi ra taøu, theo sau oâng töôùng laø duy nhaát moät
ngöôøi lính boä binh ñeo maùy PRC.25.

Moät quaân nhaân bình thöôøng “leân xuoáng” luùc naøo khoâng
quan troïng, nhöng moät caáp chæ huy coù quaân trong tay duø laø caáp
naøo ñi nöõa maø cho hoï leân xuoáng khoâng ñuùng luùc, ruùt tröôùc ruùt
sau khoâng hôïp thôøi laø deã bò “mang tieáng” laém!

Laø caáp chæ huy, nhaát laø ôû ñôn vò taùc chieán, chaéc chaén coù
ngöôøi thöông vaø khoâng thöông, ai ñoù noùi anh laø ngöôøi oàn aøo
noùng naûy (!), nhöng coù soáng laâu vaø gaàn môùi thaáy anh oàn-aøo
khi vui chôi nhöng thaät bình tónh vaø saùng suoát khi höõu söï.
Neáu moät caáp chæ huy naøo ñaït ñöôïc 75% ñaøn em kính neå laø
ñaõ thaønh coâng, toâi khoâng sôï laàm maø khaúng ñònh raèng ôû TQLC,
anh Nguyeãn-xuaân-Phuùc ñaõ ñaït ñöôïc ñieàu ñoù. Khaû naêng taùc
chieán thì SVSQ/ VB naøo cuõng gioáng nhau nhöng noùi veà tình
chieán höõu vaø tinh thaàn chieán ñaáu cuûa anh toâi xin trích ôû
Tuyeån Taäp 1/TQLC lôøi moät tieåu ñoaøn tröôûng xuaát thaân Voõ-
Khoa noùi veà moät tieåu-ñoaøn-tröôûng xuaát thaân Voõ-Bò trong traän
Haï-laøo nhö sau:

Traän chieán quaù khoác lieät, boä binh vaø chieán xa ñòch ñaõ

ÑA HIEÄU 71 37

traøn ngaäp vò trí Löõ-ñoaøn, toâi nghe Phuùc duøng tieáng Myõ yeâu
caàu ñaùnh bom thaúng vaøo vò trí oâng ta, laäp ñi laäp laïi hai ba
laàn. Boãng oâng theùt thaät lôùn vaøo maùy: “I’m crazy Buffalo
battalion commander”. Moät hai phuùt sau, tieáng Phuùc coù veû
gaáp vaø lôùn hôn vöøa Vieät vöøa Myõ: “Ñ.M. I’m ground
commander, go ahead, do it please”...Roài sau ñoù taát caû im
laëng voâ tuyeán.

Phuùc, anh ñaõ laøm ñöôïc taát caû nhöõng gì maø ít ai laøm ñöôïc
trong tình hình vaø hoaøn caûnh bi daùt nhö vaäy, nhaân danh laø moät
ngöôøi baïn, cho toâi ñöôïc nghieâng mình phuïc anh....

Moät TÑT thuoäc moân phaùi khaùc laïi ca tuïng veà anh nhö
theá thì toâi coøn gì ñeå vieát veà Anh nöõa! Khoâng caàn ñieåm phaán
toâ hoàng, chæ caùi thöôøng tình cuûa anh cuõng laøm toâi muoán nhaéc
ñeán maõi, khoâng chæ rieâng toâi maø nhöõng con ngöïa chöùng cöùng
ñaàu nhö Quoác-Chính, Kim-Thaân, Quang-Duaät... cuõng phaûi
khuaát phuïc tröôùc taám göông khaúng khaùi vaø ñaïi löôïng cuûa
Anh. Caùc ñaïi-K.16 neân hoûi Traàn-Veä ñeå coù free Tuyeån Taäp1
naøy maø haõnh dieän coù ngöôøi baïn ñoàng khoùa ñaùnh dam nhö
theá naøo, chæ caàn ñoïc moät baøi “Robert Löûa” cuõng ñaùng ñoàng
tieàn baùt gaïo (!).

“Anh Hai Phuùc-Yeân! Anh khoâng laø caáp chæ huy cuûa em,
maø laø caáp laõnh ñaïo, moät trong nhöõng nieân tröôûng em kính
troïng nhaát, maõi maõi nhôù ñeán Anh. Heïn gaëp Anh vaøo naêm 2040
coøn baây giôø thì coù ñoâi dieàu veà thaèng hoïc troø cuûa anh.

Con nhaø traâu chaúng gioáng raâu cuõng gioáng d... eùp.

Anh Phuùc laø ngöôøi daãn daét noù töø luùc
laø lính môùi toø-te, töø trung ñoäi tröôûng leân
ñeán tieåu-ñoaøn tröôûng, ôû moät ñôn vò duy nhaát
laø tieåu-ñoaøn 2/TQLC vaø haàu heát ôû döôùi
quyeàn anh neân noùi Traàn-vaên-Hôïp laø caùi
boùng cuûa anh cuõng khoâng sai, nhaát laø phong
caùch chæ huy vaø tính lieâm khieát, nhöng caù
tính thì khaùc, luùc naøo noù cuõng löø ñöø nhö sö
maát moõ, oâng boõ maát chuoâng.

Nhôù laïi luùc noù ñoùn toâi taïi quaân traán ÑN, khoâng cho ngoài
chung “ca-bin G.M.C” laø ñaõø muoán ñaám roài, nhöng hoaøn caûnh
ñöa ñaåy, hai thaèng cuøng ñôn vò, cuøng traïi gia binh, ñi tuø cuøng

38 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

ngaøy, naèm cuøng chieáu, uoáng chung moät lon nöôùc vo gaïo cho
tôùi khi ra Baéc vaø...suyùt chuùt nöõa noù vaø toâi laïi laø “thoâng-gia”
treân ñaát taïm dung (chò Hôïp! no mi culpa, khoâng phaûi loãi taïi
toâi) neân coù quaù nhieàu kyû nieäm vui buoàn khoù queân.

Neáu Phuùc-Hoâ laø truï coät cuûa K.16 thì Hôïp-Laùc laø ñaàu
ñaøn cuûa K.19/TQLC, noù thaêng caáp Tr/uùy vaø leân laøm Tieåu-
ñoaøn-Tröôûng tröôùc nhaát, ñaùnh giaëc thì cuõng “caù meø moät löùa”
nhö nhau, nhöng caùi may cuûa noù laø ñaùnh ñaám töø ngaøy ñaàu ra
tröôøng tôùi cuoái binh nghieäp, töø ñaàu caàu Beán-Haûi tôùi cuoái
muõi Caø-Mau, vôùi 7 ngoâi sao ñoû maø khoâng khi naøo naèm beänh
vieän quaù moät thaùng, trong khi 28/30 thaèng cuøng khoùa thì ñui
queø meû saát, coù keû maát caû hoøn...bi, bò nghæ chôi, heát caû “laùng”
nhö Khaùng, Huøng, Thöøa, Troïng v.v... Vaäy maø con traâu ñaàu
ñaøn laïi cheát ñuoái trong vuõng buøn, noù cheát trong traïi tuø Hoaøng-
lieân-Sôn vì ngoä ñoäc! vì ñoùi!

Neân hay khoâng tin vaøo soá maïng? Khi coøn ñöông thôøi,
thaèng em chí tình Traàn-quang-Duaät K.21 daãn noù ñi thaêm cuï
Dieãn, cuï phaùn cho moät caâu:

“ Soá caäu seõ cheát ñoùi ngoaøi bieân giôùi”.

Nghe hai thaèng “meâ tín dò ñoan” naøy keå laïi, toâi cuõng phaùn:

“ Meï kieáp, TQLC cheát vì suùng ñaïn chôù laøm sao cheát ñoùi
ñöôïc, keït tieáp teá vaøi ngaøy laø cuøng, vaäy laø maøy an taâm, cöù
vieäc uûi”.

Phan-vaên-Thìn K.19 ñaõ noùi veà Traàn-v-Hôïp trong taùc
phaåm “Kyû Nieäm”cuûa anh:

“ Toâi vaø Hôïp bò giam chung ôû lieân traïi Kieân Thaønh trong
röøng nuùi Hoaøng-l-Sôn, thænh thoaûng gaëp nhau chæ thì thaàm trao
ñoåi moät vaøi tin töùc laët vaët, khi chia tay, Hôïp thöôøng nhaén “raùng
toàn taïi nghe maøy”, toâi gaät ñaàu ñöa tay töø bieät”.(heát trích).

Khi chuyeån tuø ra Baéc vaøo naêm 1976, toâi ñi chuyeán ñaàu
cuøng vôùi Huyønh-vaên-Phuù, coøn Hôïp ñi sau neân xa nhau töø ñoù
Trong ñeâm chia tay, noù nheùt cho toâi 2 cuïc ñöôøng moùng traâu
vaø cuõng daën caån-thaän!

Nhöõng luùc khoán naïn traàn truoàng nhö nhau trong tuø maø
noù vaãn coøn löu yù ñeán anh em! Khi muõ cao aùo daøi thì sao? Coù

ÑA HIEÄU 71 39

truøm-soø laém khoâng? Nhaø vaên kieâm “giaëc-laùi” C.130 Vinh-
Ñeøo Ñaøo-quang-Vinh ñaõ vieát trong moät taùc phaåm löøng danh
cuûa anh nhö sau:

“ Gaëp Hôïp trong laàn chuyeån quaân, toâi keùo haén vaøo
phoøng laùi ngoài, khi ñoå quaân xong, tìm goùi xoâi ñeå loùt daï thì
maát tieâu, luïc loïi caû maáy chuïc caùi tuùi cuûa boä aùo lieàn quaàn chæ
thaáy môù tieàn leû, gom laïi chöøng ñoä 1/8 ¼ thaùng löông, nhôù
saùng nay tröôùc khi ñi bay, khoâng ñuû tieàn mua oå baùnh mì thòt,
thuû phaïm ñích thò laø haén.”

Xin loãi taùc giaû vaø nhöõng ngöôøi huøng khoâng (coù) quaân, toâi
khoâng trích ñöôïc nguyeân vaên, nhôù ñaïi yù nhö vaäy chôù khoâng
daùm noùi caùc anh ít tieàn nhieàu ñaøo, thaèng Hôïp môùi laø ngöôøi
ngheøo nhaát trong caùc tieåu ñoaøn tröôûng cuûa QLVNCH.

Moãi khi nghó ñeán Traàn-vaên-Hôïp laø toâi cöù ngoài thöø ra,
khoâng vieát ñöôïc caâu naøo cho maïch laïc, môùi ñaâyTraàn-Veä vaø
Kieàu-coâng-Cöï K.22 ra moät taäp truyeän veà nhöõng ngöôøi lính
TQLC ñaõ naèm xuoáng, coù yeâu caàu toâi vieát veà Hôïp nhöng toâi
laøm khoâng ñöôïc maëc duø raát mong muoán. Hoâm nay keå cho
caùc nieân tröôûng vaø nieân ñeä nghe maø toâi vaãn bò noù “quaáy
raày” neân caâu noï xoï caâu kia, xin quyù anh thöù loãi.

“Hôïp aø, hoâm nay laø ngaøy gioã meï tao, tao daâng cuï neùn
nhang, cho maøy höôûng keù moät neùn roài ñi choã khaùc chôi cho
tao vieát. Thaèng Haûi noù xuùi tao vieát veà maøy, neáu khoâng baèng
loøng thì kieám noù maø... coøn ñeå tao noùi cho anh em bieát nhöõng
caùi dôû hôi cuûa maøy. Luùc sinh thôøi, maøy chaúng ham hoá gì thì
khi ñaõ thaùc, naøo coù nghóa chi! Nhöng Thuûy-Tieân, Thu-Trang
vaø Quoác-Anh phaûi bieát veà boá chuùng khi coøn laøm tieåu ñoaøn
tröôûng coù aên ñoà cuûa vôï con lính khoâng? Naâng bi hay boby?
Khi tao ñeán döï ñaùm cöôùi cuûa Quoác-Anh ôû Houston, hoâm trôû
laïi CA, vôï choàng chaùu chôû tao ra phi tröôøng, doïc ñöôøng Quoác-
Anh xin tao keå veà maøy, chaéc haún chaùu muoán khoe vôùi vôï noù veà
oâng boá choàng ñaùng kính”

Toäi nghieäp luõ nhoû, ngaøy trình dieän xin ñi ôû tuø, Hôïp beá
chaùu Quoác-Anh, toâi aüm Quoác-Vieät, hai thaèng boá xoa ñaàu hai
thaèng con chöa ñaày moät tuoåi heïn thaùng sau seõ veà! Nhöng roài
noù ñi luoân, ngaøy toâi ra “traïi tuø nhoû”, thaáy Quoác-Anh cuøng
hai chò phuï meï baùn chuoái chieân khoai lang trong traïi gia binh

40 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

Cöûu-Long. Coù baø lon mæa mai: “Chò Hôïp chæ kheùo giaû vôø”! Vaø
chò aáy giaû vôø ôû vaäy baùn chuoái nuoâi con aên hoïc cho tôùi nay,
coøn baø lôùn ñem con boû chôï, ñem “cuûa nôï” ñi buoân, khieán
oâng lôùn buoàn!

Gheùt thì gheùt thaät nhöng khoâng theå khinh

Trong thôøi gian TQLC oâm cöùng maáy
caùi ñoài troïc Coâ-roâ Coâ-Roác, thung luõng
khoâ, ñoäng OÂng Ñoâ ñoäng Baø-Thìn ngoaøi
Quaûng Trò, thænh thoaûng caùc “ñôn vò
tröôûng” toå chöùc nhaûy coø cho ñôõ “taêng-
keå”, nhöng noù thì chæ ñi nhaåy chuøa,
khoâng toå chöùc gì caû. Ñuùng laø thaèng “dôû
hôi” khieán nhieàu xeáp khoâng öa, goïi noù
laø Hôïp chuøa. Tröôûng phoøng TLC/ SÑ
Huyønh-vaên-Phuù keå raèng trong moät buoåi
hoïp tham möu “kieåm ñieåm” caùc ñôn vò
tröôûng, xeáp lôùn coù nhaän xeùt:

“Gheùt noù thì gheùt, nhöng khoâng ai coù theå khinh thaèng
Hôïp ñöôïc”

Gia taøi ñeå laïi cho con chæ coù theá thoâi, khoâng bieát töï taâm xeáp
noùi caâu danh ngoân naøy hay oâng bò tröôûng phoøng TLC gaøi ñoä?
Duø caùch naøo thì toâi cuõng phaûi phuïc caùi oâng trôøi con TP/TLC naøy
ñeå laïi cho ñaùm chaùu moà coâi moät moùn quaø quyù giaù

Quaû thöïc noù ñaùng gheùt thaät, ít ra laø ñoái vôùi rieâng toâi,
khoâng nhöõng cö-xöû teä vôùi nhau luùc ban ñaàu, sau naøy noù coøn
chöûi toâi “ngu” hai laàn. Baïn naøo ñaõ ñi haønh quaân vuøng xaõ
Xuaân-Tröôøng, Tam-Quan, Bình-Ñònh vaøo nhöõng naêm 66- 67
thì bieát du kích vuøng naøy noù nhö ma, nhö ñæa ñoùi, ban ngaøy
luïc soaùt khoâng tìm ra daáu veát, nhöng vöøa chaäp toái laø boø ra
baùm saùt, aloâ keâu goïi lính “Thieäu-Kyø” ñaàu haøng! ÑÑT Hôïp
thì cöù tænh bô ñaùnh töù saéc, thaèng phoù laø toâi thì böïc vì caùi
gioïng goïi chieâu hoài haáp daãn cuûa chò nöõ du kích ñoïi naøy neân
moät toái toâi laäp möu, thòt ñöôïc chò vaø hai anh, thu moät maõ taáu
moät loa,1 ckc. Saùng hoâm sau ngoài uoáng cafeù, noù chöûi cho toâi
vöøa ñuû nghe:

“ Maøy ngu boû meï, du kích vuøng naøy coù caû haèng ngaøn,

ÑA HIEÄU 71 41

khoâng phaûi vieäc cuûa maøy”

Cuoái naêm 1973, chaùn oâng xeáp nhö côm neáp naùt (khoâng
daùm noùi nhö ñaøn baø), Loan-maét nhung K.20 phaûi khoùc vì
oâng, thaèng em naøy hieàn quaù nhöng toâi thì böïc neân boû nhieäm
sôû BTL ôû Höông-Ñieàn, leân BCH/ TÑ 2 ôû bôø bieån Myõ-Thuûy
tu chuøa, phaù moài, gaëp anh Phuùc ôû ñoù toâi nhôø anh can thieâp
cho toâi ra tieåu ñoaøn 2 vôùi noù, Anh cöôøi ruoài chöa noùi gì thì noù
ñaõ leân tieáng:

“ Ñoà ngu, treã roài em, tieåu ñoaøn phoù cuûa tao baây giôø laø
Nguyeãn-vaên-Söû K.20, cao-boài cuõng dö roài...”!

Quaùi laï! voán laø ngöôøi aên noùi töø toán vôùi moïi ngöôøi nhöng
sao noù cöù öa keâ tuû ñöùng vaøo hoïng moãi khi toâi môû mieäng?
Thöïc ra noù chaúng hieàn laønh gì ñaâu, chæ aùp duïng trieät ñeå
nguyeân taéc “ñi vôùi ma maëc aùo giaáy”. Maáy oâng-em K.21
thöôøng noùi ñuøa:

“Raén hoå mang maø daïi doät moå chaân anh Hôïp thì raén chæ
töø cheát tôùi bò thöông”!

Tieåu-doaøn-Tröôûng xin quaàn cuûa chò gaùi!!.

Ngaøy ñaàu tieân veà trình dieän TÑ.2 gaëp noù trong cay ñaéng thì
nhöõng giaây phuùt cuoái cuøng ñôøi lính toâi cuõng gaëp noù trong ñaéng
cay. Saùng ngaøy 30 thaùng 4 naêm 1975, toaøn boä löïc löôïng chieán
ñaáu cuûa SÑ/ TQLC ruùt veà caên cöù Soùng-Thaàn, sau khi nghe Big-
Minh tuyeân boá ñaàu haøng, Ñaïi-Taù TLP, vò chæ huy toái cao, hoïp
caùc ñôn vò tröôûng taïi BCH caên cöù cho leänh xaû-traïi, vì xeáp c.c.
khoâng coù maët neân TLP baûo toâi ôû laïi baøn giao c..c.. cho phía “anh
em” theo leänh cuûa toâng toâng! Thaáy toâi laø meøo ñöôïc laøm caùi vieäc
cuûa xeáp, noù ñeán baét tay chuùc möøng toâi ñöôïc leân chöùc Chæ huy
tröôûng caên cöù vaøo giôø thöù 25 sau khi laøm phoù cho boán ñôøi CHT.
Nghó cuõng töùc cöôøi, gioáng nhö anh tröôûng phoøng TQT Ng-v-D
ñöôïc laõo thaâm-mu-tröôûng Queø-Leâ phong cho laøm Toång chæ huy
haäu cöù vaøo nhöõng giôø phuùt choùt ñeå haén ra chieán ñaáu taïi tieàn
tuyeán Vuõng-Taøu! Khæ ôi laø khæ!

Coù theå nhieàu anh em muõ xanh traùch toâi taïi sao laïi
vaïch...aùo cho ngöôøi xem löng! Haún caùc anh bieát nhieàu hôn
toâi, ai thì coøn kieâng neå chöù laõo naøy thì..xin loãi, haén laø caùi
baùnh xe vuoâng, trong luùc daàu soâi löûa boûng nhöõng ngaøy cuoái

42 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

thaùng 3, töøng ngöôøi lính, töøng só quan ñang chieán ñaáu vaø guïc
ngaõ, trong ñoù coù Ñ/u Toâ-thanh-Chieâu em toâi thì gaõ ñaõ leùn
chuoàn ra ngoaøi khôi, ung dung treân chieán haïm. Môøi caùc anh
ñoïc “taâm söï coïp bieån” cuûa cöïu Thieáu töôùng tö leänh treân ÑS
Soùng-Thaàn 2003 trang 145, oâng noùi: “Khi leân taøu H.Q 802 toâi
gaëp ngay ñaïi taù Queá, TMT/SÑ/TQLC cuõng coù oû ñoù”! Ch.. cheát
heát chuyeän, chöa cheát cuõng cho qua luoân, lôõ vieát teân haén,
xin loãi quyù vò.

Sau khi taâm söï vôùi anh em TÑ.2 nhöõng lôøi cuoái cuøng baèng
nöôùc maét, noù laïi cöôøi cöôøi ngoaéc toâi ñi theo... uoáng cafeù! Ngu gì
ôû laïi ñeå laøm troø buù-duø, toâi chaïy theo noù ra khoûi caên cöù, vöøa tôùi
xa loä Ñaïi-Haøn thì nhieàu tieáng “caéc-buø”, chaúng bieát laø thuø hay
cuûa baïn nhaém vaøo xe chuùng toâi, boû xe, luûi vaøo maáy xoùm ñaïo
laàn moø veà tôùi Tam-Haø, vaøo nhaø chò AÅm, chò ruoät Hôïp, xin ñoà “ci
vil” nhöng khoâng tìm ñaâu ra, chò AÅm beøn cho caùi quaàn ñen vaø
noù cöù maëc nhö vaäy ñi boä töø Thuû-Ñöùc veà Thò-Ngheø! dieãu ôi laø
dieãu. Trong hoaøn caûnh naøo noù cuõng “tænh bô”, nhöng coù moät laàn
chaøng bò nhoät gaàn nhaûy nhoåm...

Chuùng toâi ruû nhau vaøo tuø cuøng luùc cuøng nôi, thôøi gian
ñaàu ôû Long-Giao vaø Suoái-Maùu, chung moät ñoäi coù caùc anh
Hoaøng, Cöu (K.17), Phuù, Caáp, Hôïp (K.19), Duaät, Nieäm, Sôn
(K.21). Trong giôø leân lôùp, hoïc baøi Nguïy-Quaân, Nguïy-Quyeàn,
giaùo vieân nhaán maïnh:

“Nhöõng thaønh phaàn aùc oân goïi laø Coïp ñaàu Raèn, Traâu-
Ñieân v. v.. caàn phaûi bò tröøng trò ñích ñaùng.....”

Ngoài beân caïnh, toâi thaáy Traâu ñaàu ñaøn Traàn-vaên-Hôïp
boái roái, khoâng rôø toâi cuõng bieát phía döôùi noù öôùt. Thìn-Raâu
vieát trong ñaëc-san Nguyeãn-Traõi 2003 theá naøy:

“ Hoâm sau nghe tin Hôïp bò ngoä ñoäc khaù naëng ñöôïc ñöa
leân beänh-xaù vaø ñaõ ra ñi vì cuõng aên nhöõng hoät nhö boïn toâi, coù
moät baïn tuø keå cho toâi nghe, khi anh ta ñi laõnh thöïc phaåm,
thaáy Hôïp bò ngoä ñoäc naèm guïc beân ñöôøng, teân veä binh thaáy
theá hoûi chuyeän gì vaäy? Nhöng teân ñoäi tröôûng tuø ñaõ noùi vôùi
teân veä binh laø khoâng sao ñaâu, anh aáy chæ say thuoác laøo! Theá
roài maïnh ai naáy ñi khoâng ai giuùp anh Hôïp veà beänh-xaù kòp
thôøi caáp cöùu!!! Moïi söï ra ñi cuûa caùc anh ñeàu ñaùng ñöôïc toâ
theâm neùt haøo huøng vaø bi ai cho baøi ca truy ñieäu ngaân vang

ÑA HIEÄU 71 43

treân vuõ ñình tröôøng...”

Chuyeän coù thöïc nhö vaäy khoâng? Coù raát nhieàu K.19 cuøng
traïi, ai ñaõ maét thaáy tai nghe xin laøm ôn cho bieát chi tieát. Taïi
sao nhieàu ngöôùi aên maø chæ coù moät Hôïp ra ñi? Taïi noù laø tieåu
ñoaøn tröôûng TÑ 2/ Traâu-Ñieân? Thaèng ñoäi tröôûng ñoù teân gì
vaäy Thìn Raâu? Loaïi caåu sinh ruoài nhaëng naøy chaéc cuõng ñang
gaâu gaâu vo ve ñaâu ñaây!

Neáu nhö anh Phuùc laø caáp laõnh ñaïo thì Hôïp laø caáp chæ
huy gioûi, khoân kheùo, caû hai xöùng ñaùng laø “baäc thaày” cuûa toâi.
Khoâng phaûi hoï ñaõ cheát maø toâi ca tuïng, coù raát nhieàu baïn beø
anh em cuõng nghó nhö toâi nhöng hoï kín ñaùo hôn, khoâng noùi
ra! Noùi pheùt vôùi ngöôøi coøn soáng thì quaù deã, tröôùc maët laø caùi
“com-biu tô” voâ tri giaùc, muï vôï aùc thì ñi soáp-ping, tha hoà noùi
baäy veõ baï, chaû ai ñaøo moà cuoác maû, nhöng vôùi ngöôøi ñaõ
khuaát thì coi chöøng...,

Chuyeän thöôøng ngaøy cuûa “Ba Chang Ngu Lam” coù theå
vieát vaøi chuïc trang giaáy, nhöng ñaát cuûa Ña-Hieäu coù giôùi haïn
neân toâi chæ ñeà caäp nhöõng gì coù hôi haùm tình anh em Voõ-Bò
maø thoâi, chuyeän ñaùnh dam boû ñi; vaäy maø cuõng hôi daøi roài
ñaáy oâng “chuû buùt nhaåy”. Cho toâi keå noát ít haøng veà chaøng uùt
Ngöï Laâm Nguyeãn-Quoác-Chính.

Buoàn maø chi..anh, luùc non soâng caàn thaùi bình

Ñang raàu thuùi ruoät vì bò oâng anh vaø thaèng baïn haét huûi,
Chính ñeán beân voõng toâi naèm, xin ñieáu thuoác huùt vaø giôùi
thieäu laøm quen:

“Em teân Chính K.20, trung ñoäi 41....”

Theá laø hai chuùng toâi baét chuyeän mau choùng, ñaây laø ñieåm
ñaëc bieät cuûa caùc cöïu SVSQ tröôøng Voõ-Bò maø nhieàu ngöôøi ca
tuïng, vöøa nghe Ka lôùn Ka nhoû laø thaân thieän baét chuyeän ngay
(nhöng veà sau thì coøn tuøy..). Chính hoûi toâi chuyeän Leâ-ñình-
Quyø, baïn cuøng khoùa beân TÑ.5, nhaéc chuyeän coå tích 8 tuaàn leã
sô-khôûi vì toâi huaán luyeän vaø phaït haén roài Chính an uûi:

“Coù leõ anh seõ coi trung ñoäi 43, buoàn maø chi anh, xuoáng
bar phaù maù chôi ñi”.

Nhôø Nguyeãn-quoác-Chính maø toâi sinh hoaït chung vôùi nhoùm
Ngöï-Laâm naøy töï nhieân hôn vaø cuõng laây caùi beänh “phaù phaùch”

44 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

cuûa Chính. Hình nhö K.20 vaø 21 ñöôïc huaán luyeän trong giai
ñoaïn chieán tranh boác löûa neân hoï raát gioûi, gioûi moïi phöông dieän
keå caû choïc queâ, Trong ñaïi ñoäi coù boán anh em, Chính laø em uùt
nhöng thöôøng choïc queâ ñaøn anh, haén cheâ anh Phuùc khieâu vuõ
theo loái “ taây nhaåy ñaàm”, khen Hôïp chôi ñaøn ghi-ta hay nhö
ñaùnh ñaøn (tì)...baø! ñöùt daây naøo boû daây ñoù. Toâi coøn bò haén phaù
khoán ñoán hôn vì hai coâ em gaùi Toâ-Kh.., Toâ-H..

Khi Hôïp vaø Chính ñeán keùo toâi ñi bar thaêm maáy “muï
giaø”, loøng buoàn coøn muoán noùi naêng chi, khoâng ñi nhöng nhôø
haén gôûi laù thö cho hai coâ em. Laät qua laät laïi, ñoïc lôùn teân
ngöôøi nhaän roài Chính hoûi toâi;

“Ai ñaây? Toâ-Kh... hay Toá Kh..(coù daáu saéc)?”

“ Em gaùi tao, hoï Toâ ñaøng hoaøng”

“ Thoâi cha noäi, noùi thaät ñi, neáu khoâng toâi vaø anh Hôïp
haïi ñôøi caùc em cho coi”

Ñaønh phaûi khai thaät, hai coâ laø Toá-Kh..,Toá-H..chöù chaúng
coù hoï haøng gì vôùi nhaø Toâ nhaø cheùn caû, toâi quen khi coøn ôû
TÑ.5, ai ngôø hai coâ cuõng laø em gaùi haäu phöông cuûa hai thaèng
khæ gioù naøy töø laâu, thoâi thì cuûa haén traû laïi haén.

Chuyeän tình “hai baø ba oâng” nhöõng töôûng ñaõ thoâng, naøo
ngôø coøn raéc roái khi tieåu ñoaøn veà nghæ ôû haäu cöù Thuû-Ñöùc. Ñaàu
ngaøy hai aû Toá leân chôi, dó nhieân toâi bò loaïi, ñöùng ngoaøi nuoát
nöôùc boït, cuoái ngaøy hai chò Nguyeät vaø Löïu, ngöôøi yeâu coù “baûo
hieåm” cuûa Hôïp vaø Chính chôû nhau leân thaêm hoân phu, theá laø hai
aû Toá “boû cuûa” chaïy laáy ngöôøi, di taûn chieán thuaät sang phoøng toâi
tî naïn. Khoán khoå thay keû aên oác ngöôùi ñoå voû! nhöng vì haïnh
phuùc cuûa nhaân daân, hy sinh lieàu mình cöùu..baïn, vuoát maët nguû
chung, hai em naèm treân, C.vanto toâi naèm döôùi...saøn, quyeát khoâng
traùng men traùng moác gì caû, hoâm sau traû ñoà laïi cho chuùng khi hai
chò Nguyeät-Löïu veà Sai-Goøn ñi laøm. Maøn haøi höôùc naøy cöù taùi
dieãn moãi khi tieåu ñoaøn veà haäu cöù, chòu khoâng noåi toâi ñaønh laøm
quen ñöôïc vôùi chò cuûa nhò coâ Toá laø Toá-Th...raát deïp, deã...thöông
nhöng thöông chöa ñöôïc bao laâu thì em ham vui chuyeän tieáu
laâm, quen anh nhaø vaên P.pheùt. Töø ñoù ngoaøi tình ñoàng “moân”,
tình binh chuûng, P.pheùt vaø C.vanto coøn coù tình Löu-Bình,
Döông-Leã.

ÑA HIEÄU 71 45

Hai chò Nguyeät-Löïu vaø coâ Lan, ngöôøi yeâu anh Phuùc ñeàu ôû
beân quaän 4 Khaùnh-hoäi, nhaø Chính caùch nhaø Löïu caùi daäu muøng
tôi, cuoái tuaàn hoï veà nhaø nhau, toâi quaù giang veà thaêm coâ haøng
cafeù côm taám treân ñöôøng Traàn-Quang-Khaûi, Hôïp ñaäu xe tröôùc
cöûa vaø boùp..coøi, Chính ngoài ngoaøi khoâng cho toâi xuoáng, em
Dung xinh xaén chaïy ra, Hôïp nhaán ga zooïc! Em giaän toâi, hoïa voâ
ñôn chí, maáy böõa sau, moät anh Trung-só TQLC chaïy honda toâng
oâng giaø em cheát ngaéc, toâi phuùng ñieáu voøng hoa, baø giaø caám
cöûa, mieãn cöôõng chia tay nhau töø ñaáy. Xin loãi nghe Dung (Löông-
thi-B..)!Khoâng phaûi taïi anh maø cuõng khoâng phaûi taïi em...Taïi thaèng
cha chaïy xe honña neân...môùi xa.

Haäu phöông, anh em toâi phaù nhau nhö theá ñaáy!, nhöng
ngoaøi kia suùng noå thì hoå trôï cho nhau, raát nhieàu laàn anh Phuùc
khoâng caàn ra leänh maø töï chuùng toâi phoái hôïp haøng ngang
“maøy döøng laïi ñi ñeå tao leân cho”, nhöõng luùc ñoù thaät taâm chaúng
nghó ñeán binh chuûng hay toå quoác maø chæ coù anh em, xin keå
cho K.20 nghe tröôøng hôïp Ng-q-Chính.

Em coøn môùi, ñeå cho toâi!

“Phaûi coâng nhaän noù gioûi vaø bieát ñieàu”! cho ñeán baây
giôø, naêm 2004, Traàn-vaên-Thuaät K.19 coøn noùi vôùi toâi nhö theá
veà Chính. Khoâng gioûi sao ñöôïc khi ñaõ mang lon Tr/uùy laâu roài
maø vaãn phaûi laøm Ñaïi ñoäi phoù cho Traàn-vaên-Hôïp, cho Thuaät
roài cho Caáp, khoâng coù ñaøn anh naøo töû traän ñeå cho noù leân,
TQLC ñaát chaät ngöôøi ñoâng, chaùn theá ñaáy! Chính maø laøm
ÑÑP cho anh naøo laø anh aáy khoûe, nhöng neáu oâng anh naøo
“caø chua” thì cuõng meät vôùi haén.

Chieàu 30 thaùng 12 naêm 1967, sau khi traûi quaân phoøng thuû
xong, Chính veà naèm beân toâi, hai voõng maéc song song, hai ly
cafeù söõa, nhöõng ñieáu Ruby Queen thay nhau chaùy, toâi cho Chính
bieát keá hoaïch tröïc thaêng vaän ngaøy mai 31/12/67 roài caâu chuyeän
xoay quanh caùc em, ngöôõi yeâu, khoâng quan taâm ngaøy mai seõ ra
sao? naëng hay nheï? nhaøm quaù roài, caùc em laø soá moät, vieät coäng
laø soá hai (?) . Boãng Chính xuoáng gioïng:

“ Anh Caáp aø, ñi kyø naøy em thaáy laøm sao aáy”!

“ C..., vöøa hoûi vôï ñaõ laïnh caúng”?

Chính vaø Löïu höùa hoân töø laâu, nhöng môùi laøm ñaùm hoûi

46 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

tröôùc khi ñi haønh quaân, tuy maéng aùt thaèng em nhöng trong
buïng toâi cuõng phaân vaân, kinh nghieäm cho bieát coù nhöõng “tai
naïn” khoâng theå giaûi thích ñöôïc treân ñöôøng haønh quaân, khoâng
tin nhöng noù vaãn cöù xaåy ra. Toâi nghó coù leõ phaûi thay ñoåi ñoäi
hình khi ñoå boä tröïc thaêng saùng hoâm sau.

Ñaïi ñoäi phoù Nguyeãn-quoác-Chính luoân luoân ñi keøm“em
môùi”Huyønh-vinh-Quang trung ñoäi tröôûng trung ñoäi 14, Quang
K.22 vöøa môùi ra tröôøng, toân troïng nghò quyeát cuûa khoùa 22, toâi
khoâng daùm ghi Quang laø A hay B, Döông-coâng-Phoù, ngöôøi
bònh maø khoâng hoaïn K.22 noùi raèng A.B.C. thì cuõng ñeàu daét deâ
ñi thaû, coù “thaû deâ”â thì môùi coù söõa buù (?)

Saùng 31/12/1967, ñaïi ñoäi 1 toâi ñöôïc boác cuøng moät luùc, ñoå
boä xuoáng muïc tieâu kinh Caùi-Thia, quaän Cai-Laäy, toâi ñaõ daën
Chính hoâm nay ñi vôùi toâi, ñeå Quang töï do; khi keùo nhau ra baõi
boác thì khoâng thaáy Chính, noù ñaõ caõi leänh ñeå tieáp tuïc “kìm-
keïp” khoùa ñaøn em. Cöû chæ haøo phoùng naøy khoâng thieáu trong
gia ñình hoï Voõ, nhöng khoâng phaûi ñaøn anh naøo cuõng nhieät tình
nhö Chính roài nhaän laõnh keát quaû ñau thöông!

Trong baøi Traän ñaùnh ñeâm höu chieán 1968 cuûa Trung-Taù
Chieán-ñoaøn tröôûng chieán ñoaøn B/TQLC Toân-Thaát-Soaïn (anh
ruoät Toân-thaát-Traân), oâng vieát:

“ ÑÑ.1 ñoå xuoáng ñaàu tieân treân caùnh ñoàng ngaäp nöôùc gaàn
bôø raïch Muoân, ñòch quaân boá trí theo bôø raïch phaûn öùng maïnh.
Ñang loäi bì boõm treân caùnh ñoàng ngaäp nöôùc ngang ñaàu goái,
thieáu uùy Huyønh-vinh-Quang K.22B ÑL dieàu doäng trung ñoäi 14
tieán vaøo raëng traâm baàu tröôùc maët thì trung uùy Nguyeãn-quoác-
Chính K.20 ÑL, ñaïi ñoäi phoù ÑÑ1 ñaõ bò moät loaït thöôïng lieân cuûa
ñòch baén töø bôø kinh gaây töû thöông töùc thì....”(nguyeân vaên).

Toâi khoâng muoán nhaéc ñeán traän ñaùnh naøy, noù keùo daøi caû
ngaøy, suoát ñeâm cho tôùi hoâm sau, vì laø ñeâm höu chieán neân
khoâng coù hoûa löïc yeåm trô (!)ï. Hai voõ-bò khaùc cuõng bò troïng
thöông naùt chaân tay laø anh em ruoät thieáu-uùy Traàn-vaên-Theå,
Traàn-vaên-Leä K.22.

Toâi cuõng khoâng muoán keå laïi noãi kinh hoaøng khi Quang baùo
Anh Chính cheát roài! Toâi khoâng noùi ra tieáng, im laëng voâ tuyeán raát
laâu vôùi Tieåu ñoaøn tröôûng. Sau 36 naêm, khi vieát nhöõng doøng naøy,

ÑA HIEÄU 71 47

coå hoïng toâi vaãn bò boùp ngheïn, maét môø ñi, ñaây laø só quan duy nhaát
töû traän trong ñôøi binh nghieäp cuûa toâi, maø laïi laø moät trong nhöõng
ñaøn em maõi maõi toâi quyù meán vaø nhôù thöông.

Chính phaát tay ra leänh xung phong ra sao, Chính bò baén, ai
vuoát maét Anh, laáy xaùc Anh, taát caû chi tieát oai huøng vaø bi thöông
naøy toâi daønh cho Huyønh-vinh-Quang, ngöôøi coù boä nhôù sieâu vieät,
ôû beân caïnh vaø laø hoïc troø cuûa Chính keå laïi thì roõ raøng hôn.

Chuyeän tình ñeïp vaø keát thuùc ñau thöông cuûa
CHÍNH+LÖUÏ ñaõ ñöôïc nhaø vaên hoï Huyønh vieát thaønh
truyeän...Rieâng toâi, vaãn laán caán veà caâu noùi cuûa Chính chieàu
hoâm tröôùc, laø SVSQ tröôøng Voõ-Bò, binh nghieäp laø chính, lính
ñaùnh giaëc thì chuyeän “ saùng soáng chieàu cheát” khoâng coù gì
ngaïc nhieân. Ñieàu gì khieán Chính öu tö? Ngöôøi yeâu? Tình
yeâu vaø suùng ñaïn!

Lôøi ñoaùn cuûa cuï Dieãn veà soá phaän Hôïp theo lôøi Duaät keå ñaõ
xaåy ra töông töï, coøn Chính thì sao? Noát ruoài “ thöông phu trích leä”
cuûa vò hoân theâ coù aûnh höôûng gì tôùi söï hy sinh cuûa Chính khoâng?
Ai giaûi thích ñöôïc, tin hay khoâng tuøy quan nieäm soáng, nhöng coù
moät ñieàu chaéc chaén neáu anh laø xeáp cuûa moät ñôn vò taùc chieán, duø
to duø nhoû, tröôùc khi xuaát quaân maø coät côø nghieâng, daây côø ñaát, xe
laät, con kyø-ñaø, ñaøn baø caûn ñöôøng, tuy ngoaøi maët coá laøm veû bình
thöôøng nhöng trong buïng cuõng run laém!

Ba ngöôøi thaân trong soá boán anh em “ruoät thòt” cuûa
chuùng toâi ôû ÑÑ.4/TÑ.2/TQLC ñaõ ra ñi, hy sinh vì Toå-Quoác ôû
ñoä tuoåi treân döôùi 30, ba ngöôøi ba nôi Baéc, Trung, Nam, moãi
ngöôøi ñi moät kieåu, khoâng bieát phaàn moä ôû ñaâu, chöa moät laàn
thaép nhang laïy taï tröôùc di aûnh cuûa anh hai Phuùc. Khi coøn ôû
queâ nhaø, Traàn-quang-Duaät vaø toâi ñeàu ñeán tham döï ngaøy gioã
cuûa Hôïp, ñoát nhang ñöùng chaøo tröôùc khung hình, nhöng naém
xöông taøn coøn ôû xoù naøo ñoù treân mieàn röøng nuùi Baéc-Vieät;
Môùi ñaây chò aáy ñaõ lo ñem ñöôïc veà Nam. Coøn chuù UÙt, vì baän
haønh quaân khoâng coù maët trong ngaøy tieãn em, sau haønh quaân,
toâi veà thaêm Chính trong caên nhaø toân ôû heûm Ñoã-thaønh-Nhaân,
Khaùnh-Hoäi, thaèng em cöôøi töôi treân baøn thôø vì ñöôïc truy
thaêng Ñaïi-uùy vaø truy taëng Baûo-Quoác(?!); Nhöng Meï giaø khoùc
söôùt möôùt vì maát con! Toâi khoâng daùm ñeán nöõa! Coøn chò Löïu,
moãi laàn gaëp laïi laø chò nhaéc ñeán Chính duø ñaõ hôn hai hay ba

48 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM

chuïc naêm

Nhöõng kyû nieäm soáng vaø chieán ñaáu vôùi caùc Anh ñaõ laâu quaù
roài, nhôù khoâng heát, vieát khoâng troïn chi tieát, nhöng nhöõng neùt
chính thì khoâng sai. Voõ-Bò/TQLC coøn raát ñoâng treân ñaát taïm dung
naøy, tuøy tình caûm moãi ngöôøi daønh cho hoï, duø thöông hay khoâng
thöông cuõng khoâng theå noùi khaùc, toâi khoâng ngaïi bò maéng laø noùi
sai, maø ngaïi bò cheâ laø noùi coøn thieáu soùt quaù nhieàu veà tình Lính
tính ngöôøi cuûa caùc cöïu SVSQ Nguyeãn-Xuaân-Phuùc, Traàn-vaên-
Hôïp, Nguyeãn Quoác Chính.

Thoâi nhaù, khoâng coøn cuøng caùc Anh chieám muïc tieâu A,B,C,
khoâng coøn cuøng tham döï nhöõng cuoäc vui ñaàu ñoäi noùn saét,
chaân ñi giaày soâ v.v...Caùc anh bình an choán vónh-haèng, toâi
vaãn coøn tham-saân-si, ñang baän “haønh quaân” tieán chieám muïc
tieâu cuoái cuøng moät mình; nhöng maõi maõi nhôù ñeán caùc Anh,
luoân luoân kính troïng caùc anh, nhöõng cöïu SVSQ tröôøng Voõ-Bò
soáng ñaày tình huynh-ñeä, nhöõng TQLC soáng, chieán ñaáu vaø
hy sinh ñuùng vai troø ngöôøi lính.

Coøn coù quaù nhieàu caùc cöïu SVSQ tröôøng VBQGVN ñaõ
anh duõng hy sinh baûo veä queâ höông treân khaép chieán tröôøng,
tuaãn tieát khi sa vaøo tay giaëc, bò böùc töû trong lao tuø Coäng-Saûn
chöa ñöôïc baïn beø nhaéc ñeán nhö nhöõng taám göông saùng cho
theá heä sau. Neáu Ña-Hieäu khoâng laø “böùc töôøng ñaù ñen”, khoâng
laø “söû-xanh” thì chính chuùng ta töï queân mình chöù khoâng
phaûi con chaùu chuùng ta. Ña-Hieäu khoâng thieáu ñaát, phaûi theá
khoâng caùc OÂng Chuû Nhieäm, Chuû Buùt hieän taïi vaø töông lai?

Ca 29/3/2004

Ñuùng 29 naêm sau laàn cuoái cuøng gaêp anh Phuùc treân bôõ
bieån Non-Nöôùc.

Traâu-Ñieân Toâ-vaên-Caáp K.19

ÑA HIEÄU 71 49

KHOÙA 22
THUÛY QUAÂN LUÏC CHIEÁN

MX: Kieàu Coâng Cöï

Khoùa 22 /TVBQGVN tình nguyeän veà binh chuûng (soáng
huøng , soáng maïnh nhöng soáng khoâng laâu ) TQLC 22 ngöôøi (
con soá 22 thaät laø deã thöông vaø gaén boù ).

Ñôït ñaàu vaøo thaùng 12/1967 coù 15 Thieáu uùy söûa cuûa 22A
vaø ñôït sau coù 7 quan moät cuûa 22B cuõng vaøo thaùng 12/1969.
Sau ñaây laø danh saùch cho caû hai ñôït ñöôïc ñöa veà :

_ Tieåu ñoaøn 1 (Quaùi Ñieåu ) : Nguyeãn tri Nam + Nguyeãn
ñònh Ninh + Vaøng huy Lieåu.

_Tieåu ñoaøn 2 ( Traâu Ñieân ) : Huyønh vinh Quang + Leâ
vaên Leä + Kieàu coâng Cöï + Buøi ngoïc Duõng .

_Tieåu ñoaøn 3 ( Soùi bieån ) : Giang vaên Nhaân + Ñaøo duy
Chaøng +Nguyeãn kim Chung .

_Tieåu ñoaøn 4 ( Kình Ngö ) : Ngoâ höûu Ñöùc + Nguyeãn
minh Trí + Nguyeãn vaên Haøo+ Leâ vieát Ñaéc.

_ Tieåu ñoaøn 5 ( Haéc Long ) : Ñoaøn vaên Tònh + Döông
coâng Phoù + Nguyeãn truùc Tuyeàn + Huyønh vaên Ñöùc .

_Tieåu ñoaøn 6 ( Thaàn Öng Caûm Töû ) : Nguyeãn vaên Baøi +
Voû vaên Xöông + Toân höûu Haïnh.

_ Tieåu ñoaøn 7 ( Huøm xaùm ) : Leâ taán Phöông.
Ngaøy 1/10/1968 , ngaøy sinh nhaät cuûa binh chuûng ,TQLC
ñöôïc naâng caáp SÖ ÑOAØN. Nhöng tröôùc ñoù vaãn ôû caáp Löõ
ñoaøn vaø chæ coù 6 tieåu ñoaøn taùc chieán vôùi hai Chieán ñoaøn A
vaø Chieán ñoaøn B. Ñeán cuoái naêm 1969 ñaõ thaønh laäp theâm 3
tieåu ñoaøn taùc chieán nöõa laø tieåu ñoaøn 7 + Tieåu ñoaøn 8 ( OÙ

50 NHÔÙ BAÏN BEÛ - NHÔÙ ANH EM