Âm Vọng Lê Thị Thấm Vân

Lê Thị Thấm Vân

Âm Vọng

vietmessenger.com

As a woman, I have no country. As a woman, I want no country.
-Virginia Woolf-
Three Guineas

Tiên Dung

TRUYỆN NHẤT DẠ TRẠCH

Hùng Vương truyền tới đời thứ ba thì sinh hạ được người con gái là
Tiên Dung Mỵ Nương đến tuổi 18 dung mạo đẹp đẽ, không muốn
lấy chồng mà chỉ vui chơi, chu du khắp thiên hạ. Vua cũng không
cấm đoán nàng. Mỗi năm vào khoảng tháng hai, tháng ba lại sắm
sửa thuyền bè chèo chơi ở ngoài bể, vui quên trở về.

Hồi đó, ở làng Chử Xá cạnh sông lớn có người dân tên là Chử Vi
Vân sinh hạ được Chử Đồng Tử, cha từ con hiếu, nhà gặp hỏa
hoạn, của cải sạch không, còn lại một khố vải cha con ra vào thay
nhau mà mặc. Kíp tới lúc cha lâm bệnh, bảo con rằng: "Cha chết cứ
để trần mà chôn, giữ khố lại cho con." Con không nỡ làm theo, dùng
khố mà liệm bố. Đồng Tư thân thể trần truồng đói rét khổ sở, đứng
ở bên sông hễ nhìn thay có thuyền buôn qua lại thì đứng ở dưới
nước mà ăn xin, khi thì câu cá độ thân, không ngờ thuyền Tiên
Dung xốc tới, chiêng trống nhã nhạc, kẻ hầu người hạ rất đông.
Đồng Tư rất kinh sợ. Trên bãi cát có khóm lau sậy, lưa thưa dăm ba
cây, Đồng Tử bèn nấp trong đó, bới cát thành lỗ nằm xuống mà phủ
cát lên mình. Thoắt sau, Tiên Dung cắm thuyền dạo chơi trên bãi
cát, ra lệnh vây màn ở khóm lau mà tắm. Tiên Dung vào màn, cởi
áo dội nước, cát trôi mất, trông thấy Đồng Tử. Tiên Dung kinh sợ
hồi lâu, thấy là con trai bèn nói: "Ta vốn không muốn lấy chồng, nay
lại gặp người này, cùng ở trần với nhau trong một hố, đó chính là do
trời xui nên vậy. Người hãy đứng dậy tắm rửa, ta ban cho quần áo
mặc rồi cùng ta xuống thuyền mở tiệc ăn mừng." Người trong
thuyền đều cho đó là cuộc giai ngộ xưa nay chưa từng có. Đồng Tử
bảo: "đâu dám như vậy!" Tiên Dung ta thán, ép làm vợ chồng. Đồng
Tử cố từ, Tiên Dung nói: "Đây do trời chắp nối, sao lại chối từ?"
Người theo hầu vội về tâu lại với vua. Hùng Vương nói: "Tiên Dung
không thiết tới danh tiết, không màng tới của cải của ta, ngao du
bên ngoài, hạ mình lấy kẻ bần nhân, còn mặt mũi nào trông thấy ta

nữa." Tiên Dung nghe thấy, sợ không dám về, bèn cùng Đồng Tử
mở bến chợ, lập phố xá, cùng dân buôn bán, dần dần trở thành cái
chợ lớn (nay là chơ Thám, còn gọi là chợ Hà Lương). Phú thương
ngoại quốc tới buôn bán tấp nập, thờ Tiên Dung, Đồng Tử làm chúa.
Có người lái buôn giàu nói rằng: "Quí nhân bỏ một dật vàng ra ngoài
bể mua vật quí, sang năm có thể thành mười dật." Tiên Dung cả
mừng bảo ĐồngTử: "Vợ chồng chúng ta do trời tác thành, đồ ăn
thức mặc do trời phú cho, nay hãy đem vàng cùng phú thương ra
bể buôn bán." Có núi Quỳnh Viên, trên núi có am nhỏ, bọn lái buôn
thường ghé lại đó uống nước. Đồng Tử lên am chơi có tiểu tăng tên
gọi Ngưỡng Quang truyền phép cho Đồng tử. Đồng Tử lưu học ở
đó, giao tiền cho lái buôn mua hàng. Sau lái buôn quay lại am chở
Đồng Tử về. Sư tặng Đồng Tử một cây trượng và một chiếc nón mà
nói rằng: "Linh thiêng ở những vật này đây." Đồng tử trơ về, giảng
lại đạo Phật. Tiên Dung bèn giác ngộ, bỏ phố phường, chợ búa, cơ
nghiệp, rồi cả hai đều tìm thầy học đạo. Trên đường viễn hành, trơi
tối mà chưa tới thôn xá, hai người tạm nghỉ ở giữa đường, cắm
trượng che nón mà trú thân. Đến canh ba, thấy hiện ra thành
quách, lầu ngọc, điện vàng, đền đài dinh thự, phủ khố miếu xã, vàng
bạc châu báu, giường chiếu chăn màn, tiên đồng ngọc nữ, tướng sĩ
thị vệ, la liệt trước mắt. Sáng hôm sau, ai trông thấy cũng kinh lạ,
đem hương hoa, ngọc thực tới dâng mà xin làm bề tôi. Có văn võ
bách quan chia quân tục vệ, lập thành nước riêng. Hùng Vương
nghe tin, cho rằng con gái làm loạn, bèn sai quân tới đánh. Quần
thần xin đem quân ra phân nhau chống giữ. Tiên Dung cười mà
bảo: "Điều đó ta không muốn làm, do trời định đó thôi, sinh tử tại
trời, há đâu dám chống lại cha, chỉ xin thuận theo lẽ chính, mặc cho
đao kiếm chém giết." Lúc đó, dân mới tới đều kinh sợ tản đi, chỉ có
dân cũ ở lại. Quan quân tới, đóng trại ở châu Tự nhiên, con cách
sông lớn thì trời tối không kịp tiến quân. Nửa đêm, gió lớn thổi bay
cát nhổ cây, quan quân hỗn loạn. Tiên Dung cùng thủ hạ, thành
quách phút chốc bay tản về trời, đất chỗ đó sụt xuống thành cái
chằm lớn. Về sau, dân lập miếu thờ, bốn mùa cúng tế, gọi chằm là
chằm Nhất Dạ Trạch (nghĩa là chằm một đêm), gọi bãi là bãi Mạn
trù, gọi chợ là chợ Thám còn gọi là chợ Hà Lương. Sau vua Hậu
Lương là Diễn sai Trần Bá Tiên đem quan xâm lược phương Nam.

Lý Nam Đế sai Triệu Quang Phục làm tướng cự địch. Quang Phục
đem quân nấp ở Chằm. Chằm sâu mà rộng, quân địch vướng mắc,
tiến binh rất khó. Quang Phục dùng thuyền độc mộc đột xuất ra
đánh cướp lương thực, cầm cự lâu ngày làm cho quân giặc mệt
mỏi, trong ba bốn năm không hề đối diện chiến đấu. Bá Tiên than
rằng: "Ngày xưa nơi đây là chằm một đêm bay về trời, nay lại là
chằm một đêm cướp đoạt người." Nhân gặp loạn Hầu Cảnh vua nhà
Lương bèn gọi Bá Tiên về, ủy cho tì tướng là Dương Sằn thống lĩnh
sĩ tốt, Quang Phục ăn chay lập đàn ở giữa đầm, đốt hương mà cầu
đảo, bỗng thấy thần nhân cưỡi rồng bay vào trong đàn mà bảo
Quang Phục rằng: "Hiển linh còn đó, ngươi có thể cầu tới cứu trợ để
dẹp bằng họa loạn." Dứt lời, tháo vuốt rồng trao cho Quang Phục,
bảo: "Đem vật này đeo lên mũ đâu mâu có thể khiến giặc bị diệt."
Đoạn bay lên trời mà đi. Quang Phục được vật đó, reo mừng vang
động, xông ra đột chiến, quân Lương thua to. Chém Dương Sằn ở
trước trận, giặc Lương phải lùi. Quang Phục nghe tin Nam Đế mất,
bèn tự lập làm Triệu Việt Vương, xây thành ở Trâu Sơn, huyện Vũ
Ninh.

Cái quảng cáo trên màn ảnh truyền hình chỉ độ 15 giây, màu trắng

đen của nhật báo San José Mercury. Thanh niên, 28 tuổi, kĩ sư,
triệu phú. Tám tháng sau, cũng 28 tuổi, kĩ sư, nhưng hết là triệu
phú. (28 tuổi thì ai cũng đã, đang và sẽ, nhưng hiện nay thì Việt
Nam số lượng triệu phú ở tuổi 18 đứng nhất nhì thế giới). Đây là
hậu quả của thị trường chứng khoán, hãng xưởng, computer, high
tech. Cách đây vài tháng, một quảng cáo khác của nhật báo San
José Mercury, cũng hai màu trắng đen, người đàn ông trung niên
đến từ Ấn Độ, tay giăng tờ báo như giăng cờ Mỹ. Ông là một trong
hàng loạt người Ấn đổ xô sang Hoa Kỳ, thay vì đào vàng bằng cách
xây đường rầy xe lửa vào hơn trăm năm trước như dân Tàu, giờ
đây dân Ấn đào vàng bằng ngõ ngách computer, high tech. Họ phụ
một tay thay đổi bộ mặt thành phố San José tạp chủng, đa dạng, đa
văn hoá mà cách đây gần ba thập kỉ, dân tị nạn Việt Nam đã chân
ướt chân ráo, là ngọn sóng công nhân hàng đầu. Tất cả đều làm
việc, sản xuất trong tư thế sẵn sàng tử vì đạo.

ổ

tháng tới tôi 40 tuổi

Trời đang hừng hực sức nóng mùa hè. Da tôi thấm đẫm mồ hôi. Vị
mồ hôi của tôi mặn, chua không ngọt. Tôi mong được nằm mãi như
thế này. Tan xác thân biến linh hồn, bôi xoá chấm đen trong không
gian. Đêm qua trong giấc mơ ngắn ngủi, tôi ước mình là con chim
bay vút vào không gian, không gian là (thế giới) đời sống, chấm đen
là hình ảnh hiện hữu cuối cùng, của tôi. Thức giấc, miệng tôi đang
còn cười. Cách đây hai tuần, hìnhảnh-ý nghĩ ám mồn một trong tôi.
Đó là chập chùng dãy núi, kết bởi những viên đá cuội. Thường đá
cuội thì nhỏ mà đá cuội trên đỉnh núi sao to lạ! To như cái ghế ngồi
của từng người tùy trọng lượng. Những viên đá cuội và những tấm
lưng giấu mặt. Họ sống ở đời, đến một lúc nào đó, thấy đủ, lẳng
lặng leo lên đỉnh núi ngồi, đưa lưng, giấu mặt, từ từ tan, bốc thành
khói. Đó cũng là một cách ra đi nhẹ yên, tốt đẹp, bình đẳng. Ai rồi
cũng ra đi, và nên ra đi. Điều ra đi không bận tâm óc, nhưng cảm
giác ra đi thế nào, lúc nào mới là bi đát. Đàn bà Eskimo khi cắn chỉ
không đứt, là biết mình nên ra đi. Bà leo lên đỉnh núi, khoác áo lặng
lẽ ngồi chờ. Hiện thực hay huyền thoại, hình ảnh nào cũng hết sức
vĩ đại, tự do.

Bởi tử thần không có lòng từ bi.

tháng tới tôi 40 tuổi

Và là những suy nghĩ rời rạc trong tôi của buổi sáng hôm nay. Sinh
nhật tuổi 20 là Madonna với hai nịt vú đỉnh nhọn hoắt, thập niên 80,
muốn, muốn và muốn như kẻ bỏng khát chỉ độc nước biển đưa kề
miệng. Và tuổi 30 tôi chưa nghĩ đậm về những viên đá cuội đưa
lưng giấu mặt trên đỉnh núi.

Bên ngoài tôi là mẫu quảng cáo của nhật báo San José Mercury. (À
quên nói với bạn, hệ thống nhật báo Mercury phát hành tuần báo
Việt Mercury phục vụ cộng đồng Việt, tuần báo Nuevo Mundo phục
vụ cộng đồng Mễ. Nơi tôi đang ở đa dạng đến thế là cùng!) Bên
trong tôi, ám ảnh sự cố biến tan, bốc thành khói. Cánh chim bay
vút, một mình đi như đến, hoặc xen kẽ giữa những tấm lưng giấu
mặt đồng loại và cộng nghiệp.

40 tuổi, tính tuổi thọ thời tôi đang hít thở là được (lạc quan), đã (bi
quan) tựa triết lý nửa chai rượu của tay bợm nhậu. Thống kê cho
biết tuổi thọ thời nay cao hơn thời xưa. Tin lành hay dữ? Tuổi 40,
mặt trời ngự trị chóp đầu.

°°°

Hôm qua chồng đưa con đi coi bóng rổ ở Palo Alto suốt từ 5 giờ
chiều đến 11 giờ tối. Bà có một buổi tối rỗi rảnh, dự tính làm vài
chuyện thuần giải trí. Gọi hỏi thăm Q, rủ T đi xi nê, tới nhà H tán
dóc, ghé tiệm sách cũ ở Redwood City, đi shopping mua vài thứ lặt
vặt, hay ra Blockbuster mướn phim về nhà nằm coi. Những dự tính
cuối cùng đều là dự tính. Bà dọn lại closet, bỏ xấp hình vào album,
nằm ngâm mình trong bồn, đầu óc thể xác đồng thư giãn bỗng bà
thèm đĩa bánh cuốn tráng hơi ở tiệm Bắc Hương. Bà thay đồ lái xe
xuống phố, khi rẽ xe vào đường Santa Clara, tấm bảng quảng cáo
tiệm Thanh Thế hôm nay có bún riêu đặc biệt, thế là bà tạt vào,
thêm một dự tính không thành. Tiệm tối thứ sáu vắng vẻ lạ lùng. Ở
góc phải, hai người đàn ông đứng tuổi đang uống bia, ăn hến xúc
bánh tráng, nói về gia cảnh một người bạn của cả hai đang gánh ba
cái họa cùng một lúc: mất việc, vợ ngoại tình, thằng con bị lật xe
phải cưa một phần chân. Hai người đàn ông nói to như đang ngồi
nhậu ở nhà. Gần chục chai Sing Tao rỗng ruột xếp đều trên bàn.
Tiếng những người đàn bà ngồi lúp xúp sau quầy tính tiền. Ba bà rồi
thêm một bà nữa tiến lên từ bếp, định ghé lại bàn hai ông khách hỏi
gì đó, nhưng rồi dừng lạinơi ba bà đang ngồi cạo gió, giật tóc cho
nhau. Bà thứ tư chậc lưỡi, "trơi đất quỷ thần ơi! gió quá, gió quá...
gió đôc... da đỏ như cua luộc." Bà ngồi thừ, tờ báo cầm theo định
đọc dẹp sang môt bên. Giọng nói của hai ông khách sang sảng.
Tiếng nói của bốn người đàn bà líu ríu sau quầy làm bà không nghe
cũng phải nghe, không nhìn cũng phải nhìn. Bà trở thành như người
giữa chốn không người, mất cảm giác mình là khách. Tô bún riêu
mang lên nóng hổi, giờ thì bà hối hận vì đã đổi ý ăn bún riêu. Nách
bà tướp mồ hôi, rồi gáy cổ cũng thế. Hơi nóng và mùi chua tô bún
làm bà đẩy sang một bên, mường tượng những cọng bún sẽ vữa
sình trong vài phút. Bà chần chừ nên đợi nguội rồi ăn, hay bỏ luôn
tô bún. Nhưng không ăn thì biet trả lời sao khi bị hỏi, "ăn được

không bà?" Thế là bà so đũa sới bún cho mau nguội, hà hơi thổi. Bà
nghĩ nếu là bún ốc bà sẽ lựa ốc ăn trước thay miếng riêu lợn cợn
trứng cùng tôm khô vắt vội lềnh bềnh rời rã trong nước lèo theo
chiều khuấy đôi đũa. Bà vắt chanh, bỏ rau sống, rắc tiêu. Môt trong
hai người đàn ông liếc mắt qua bà, dừng ở ngón tay lập gia đình 15
năm nhưng không hề đeo nhẫn. Bà thong thả cho bún vào muỗng,
thổi, rồi lùa vào miệng, vẫn còn nóng, lại thổi. Bà nhìn bức tường
trước mắt, hai con cá giả bơi lội trong hồ, bà cho bún vào miệng,
nuốt trôi muỗng bún, nghĩ chẳng thể nuốt được quá năm muỗng,
chủ có buồn thì cũng đành chịu. Ba định gọi ly chè, nhưng liền đổi ý.
Bà đứng dậy đến quầy tính tiền, nghe tiếng người đàn bà thư tư gọi,
"ông già đâu?" rồi lững thững lui xuống bếp. Ba người đàn bà vẫn
còn ngồi lúp xúp cạo gió, giật tóc, xoa dầu. Người đàn bà bị gió mập
mạp, áo thun trắng ngắn tay tuột xuống quá bả vai. Bà này cạo phía
lưng và gáy, bà nọ xoa dầu liền tay trước ngực và cổ. Bà đoán bà bị
gió là bà chủ, bởi dây chuyền vàng có tượng Phật Quan Âm bang
ngọc thạch to cỡ ngón trỏ đeo kẹt cứng ở kẽ vú. Hai hột xoàn lóng
lánh nổi bật trên khuôn mặt phấn son đã nhòa. Người đàn bà xoa
dầu ngừng tay, đứng dậy tính tiền. Bà ngoái nhìn phia bếp, người
đàn ông ngồi trên ghế nhựa con, không trông thấy bà, nhưng bà
nhận ra ngay đó là ông Phùng, bởi cái bớt trên trán trái hiện rõ dưới
ánh đèn néon trắng toát. Ông ngồi chúi đầu, móc mũi xoa trán vuốt
mặt hả họng ngáp, bà kịp thấy ông chỉ còn 3 răng cửa. Bà nhận tiền
thối, né người sang một bên, không muốn người đàn ông trông thấy.
Bà bước vội ra khỏi tiệm bằng ngõ hông, chiếc xe đạp kê cạnh cửa.
Ghế tróc bao, túi ni lông treo lủng lẳng đựng đôi giày ở ghi đông,
niềng cong vòng, màu sơn hết nhận ra. Bà hấp tấp bước ra cửa, leo
lên xe, rồ máy, đâm thẳng ra xa lộ.

Con trăng trước mặt chưa tròn nhưng làm sáng rực hàng cây mái
nhà vòng cầu mặt đường xa lộ 280. Bà nghĩ về người đàn ông ngồi
vuốt mặt trong bếp nhà hàng khi nãy. Cái vuốt mặt tựa phủi bụi, phủi
bỏ vướng bận, phủi bỏ lầm lỡ, phủi bỏ quá khứ, phủi bỏ chính mình.
Con trăng chưa tròn lơ lửng như vật chắn trước mắt. Hình ảnh
người đàn ông hả họng ngáp dài chập trùng với những lần gặp gỡ
trong từng đoạn thời gian, thể hiện qua giọng nói, miệng cười, chiếc

mũ đội, màu áo khoác, ngón tay móng đã cắt hay chưa cũng đã
trên mười năm. Lời tán tỉnh không dành cho bà nhưng cho một
nhân viên đắc lực, trung tín của bà ngày ấy, tên Loan, cựu hiệu
trưởng trường tiểu học, vợ trung úy phi công miền Nam, đồng nghĩa
nhan sắc, đức hạnh. Người đàn ông đã đến tiệm bà nhiều lần vì
người đàn bà tên Loan này. Giọng ông oang oang, bước đi chắc
nịch. Người nhân viên im lìm hơn là dịu dàng. Vẻ im lìm mang tín
hiệu cho ông rõ là sẽ không bao giờ có buổi gặp gỡ nơi nào khác
ngoài nơi làm việc. Người nhân viên đã dắt hai con vượt thoát bằng
đường bộ mong gặp lại chồng sau tháng 4-75 tan tác, ngỡ ngày găp
lại nhau trên đất tự do là ngày đoàn tụ gia đình, ngờ đâu là ngày
chia lìa vĩnh viễn. Chồng đã tạo dựng đời sống mới, có người khác
thay bà. Người đàn ông giọng oang oang, bước đi chắc nịch siêng
lui tới nói lên sự dám làm, lòng quả quyết và ngay thẳng. Bà nhớ
một lần, ông đến, người nhân viên hôm đó nghỉ bất ngờ vì chuyện
nhà, ông trả tiền, vô tình hay cố ý, để rơi tấm anh ông chụp với kiều
nữ Mỹ tóc vàng mắt xanh khoả thân trăm phần trăm. Khi bà trao
tấm ảnh lại cho ông, ông thoáng đỏ mặt, nói đỡ, "năm đầu tôi mới
tới Mỹ." Bẵng thời gian khá lâu, ông biến mất, rồi lại xuất hiện với
màu da rám nắng, thứ nắng ở cõi xa xôi nhưng gần gũi. Thứ nắng
mà người xa quê nhận ra tức khắc khi đối diện, bởi ướp mùi vị của
chính mình. Ông cho biết đã lui về Việt Nam, tính chuyện làm ăn,
lấy vợ. Ông nói huyên thuyên, bà nhận ra nguồn nhựa sống mới
đang luân lưu trong toàn thể người ông. Người nhân viên im lìm của
bà đã dọn đi tiểu bang Oregon. Rồi những lần kế tiếp, ông đến với
xấp ảnh, người con gái trong ảnh kém tuổi ông rất xa, dù làm bài
toán cộng trừ nhân chia... như ông đang lo thủ tục đưa người con
gái ấy sang đây làm vợ chính thức. Bà ngắm, nghe và chúc mừng
nhưng lòng chứa đầy ái ngại. Ở tuổi ông, đèo bòng một ảo tưởng,
một mơ ho, một trò chơi có khả năng làm gẫy đôi người. Rồi ông
biến mất. Trước lần thấy lại ông ngồi trong góc bếp vuốt mặt hả
họng ngáp dài đêm nay, cách đây hainăm, bà thấy ông đứng làm cá
trong siêu thị Đại Hàn trên đường El Camino, bà không dừng mua
khúc cá thu như dự định cho bữa cơm tối, và chừng như ông cũng
thoáng thấy bà, vội quay mặt. Bà đeo theo hình ảnh chập chùng

quãng đời ông, cùng chiếc xe đạp bọc ni lông đựng đôi giày treo
lủng lẳng, như con trăng đang chắn ngang trước mắt.

Bà thò tay vào trong áo quẹt giọt mồ hồi ẩm giữa hai bầu vú, đưa
lên mũi ngửi, liếm sạch, nghĩ tới ngày mai là ngày đi thăm má nuôi,
mỗi tháng một lần, đều đặn dẫn tới viện dưỡng lão như kinh nguyêt,
như con trăng trọn vòng. Đoạn đường gần sáu tiếng đi/về cộng
thêm giờ ngồi đứng vô/ra cạnh cái xác bất động tiêu nguyên ngày
chủ nhật. Bà toan tính nghĩ ngợi, vì bổn phận, nghĩa vụ hay vì lòng
xót thương, tội tình mà suốt bao tháng năm trải dài theo những xa
lộ nối liền, giờ biến thành thói quen. Thói quen nghĩ kỹ là cho chính
bà, do lòng ích kỉ, tìm kiếm bình yên. Xe chạy, bà cầm chặt tay lái,
cảm giác mệt mỏi ùa thốc, đầu buốt rồi lan nhanh xuống cổ, dọc
theo sóng lưng, ngang thắt lưng thì bà muốn qụy. Bà biết cơ thể bà
đang đổi như đất trời chuyển mùa. Trước ngày có kinh, ngực bụng
cứng căng, cảm tưởng đeo thêm khối thịt nặng nề không cần thiết.
Bà bứt rứt khó chịu, sẵn sàng gây gổ với bất cứ ai. Chồng bà sống
cạnh quá lâu trở thành cái đồng hồ, hàn thử biểu của bà khi nào
không hay. Thường thì ông im lặng trước những cơn thịnh nộ bất
thường vô lý của bà. Còn bà, thường tránh những quyết đinh quan
trọng, liên hệ tới người khác. Lại thêm trò mau tủi thân, mủi lòng
trước những chuyện vặt vãnh. Một câu nói vô nghĩa hay cử chỉ ơ hờ
của người thân quen dễ khiến bà thấy bị xúc phạm hoặc nổi giận vô
cớ (nhất là với chồng). Khi còn con gái, vốn liếng gần gũi là cái điện
thoại, giận ai vất mạnh nó vào tường. Cái điện thọai hiệu AT & T quả
thật là tốt, vẫn cứ xài được cho đến ngày đi lấy chồng. Sau này là
nồi cơm điện hiệu Panasonic, nếu tính không lầm, đã bị hất cả thẩy
trên mười lần. Càng lớn tuổi, bà đằm hẳn. Ngày đầu có kinh bà như
người kiệt lưc, nhấc ngón tay cài nút áo cũng thấy mệt mỏi, lười
biếng. Chải tóc cũng nghĩ hành động không cần thiết.

tháng tới tôi 40 tuổi

Lần đầu tiên có kinh ở tuổi 13, dù chẳng nghĩ mình phạm trọng tội
đến độ phải tự sát để đền tội như trong truyện ngắn nó đọc, nhưng
con bé cũng lo âu kinh hãi ở những ngày mới lớn. Mẹ mất sớm, ở
với người cha tâmthần thể xác thường trực bất ổn. Ông có quá

nhiều đam mê và buông trôi theo chúng. Đứa con gái lắm lúc là cái
gai găm trong mắt hay hạt sạn kẹt giữa kẽ chân ông. Con bé phải tự
xoay sở những bất thường, bất trắc khi trí khôn còn là mầm. Tập
uốn mình theo thời tiết, lạnh bận áo ấm, hè bận áo ngắn tay, mưa
khoác áo tơi, và sớm nhận thức rằng không thể nào ngăn chặn
được cơn mưa, từ trời.

tháng tới tôi 40 tuổi

Rồi thì vào khoảng 10 năm nữa bà sẽ bước vào tuổi tắt kinh, biết
bao rắc rối muộn phiền ào ạt đến, như đầu lưỡi không phải của
mình lần đầu lướt rà trên thân thể mang theo trận cuồng phong
không ngờ, khác hẳn một buổi sáng ý thức ra rằng, ai cũng sinh ra,
lớn lên, rồi già, rồi bệnh, rồi chết. Chấm hết.

Thức ăn trong bụng khi nãy như muốn ói trào. Bà vói tay phía sau
kiếm tờ giấy thấm mồ hôi rịn ở trán và gáy. Bà định bụng tấp xe vào
lề đường nghỉ một lát, nhưng chân vẫn nhấn ga, "rán một tí, bình
thản lại, hít sâu vào." Bà tắt radio, tắt máy lạnh, hạ cửa kiếng xuống
cho gió đêm lùa vào. Gió đêm giúp bà chút thư giãn. Bánh xe lăn
đeu, ý nghĩ về nhà xối nước lạnh bỗng tan như con trăng lui nằm
sau lưng tự bao giờ.

Gần 40 tuổi, bà khát khao sự bình thản trong tâm hồn như người trí
thức sống dưới chế độ hà khắc, luôn ám ảnh quyền tự do chọn lựa.
Nghĩ về sự so sánh khuôn sáo, ước lệ này, bà bật cười.

Con đường hẹp, quanh co dẫn về nhà vắng lặng đêm hè. Những
nóc nhà, cây cối rưới bởi ánh sáng trăng. Đèn xa lộ mất hút. Yên
tĩnh đậm đặc đồng lõa bóng đen. Bà mở cửa, trăng phản chiếu trên
tấm gương cửa sổ, lờ mờ in bóng mình. Căn nhà yên ắng, không ca
ánh đèn. Điện thoại reo, bà đẩy vội cửa, ai gọi? Chắc là Chinh. Điện
thoại tắt, không để lời nhắn.

Tiếng máy điều hoà không khí rù rì. Bà bật đèn phòng bếp, rồi hành
lang dẫn vào phòng ngủ. Sàn gỗ mát cứng lòng ban chân. Bà gieo
người xấp xuống mặt giường, duỗi hai tay dọc thân thể. Nhắm mắt,
gắng không nghỉ ngợi gì.

Không nghĩ ngợi gì, cũng cần đến nỗ lực.

Người con bé ốm nhom, yếu đuối. Có lẽ ốm yếu từ trong trứng

nước. Mẹ nó đẹp, "đẹp lắm!" ba nó thường nói thế khi không có má
ghẻ kế cạnh. Trong vài lần hiếm hoi ông tỏ lộ tình cảm, mà cách tỏ
lộ cho nó cảm tưởng ông nhớ mẹ nó chứ chẳng phải thương yêu gì
nó cả. Sự chờ đợi vẫn là sự chờ đợi, dài ngoằng, lê thê. Nó ít biết gì
về mẹ nó, người đàn bà giúp nó có mặt ở trần gian này. Những sự
kiện có thật, như tấm hình chẳng hạn, cũng không, chỉ còn vài bức
tranh ba nó vẽ sau khi mẹ nó mất không lâu. Những bức tranh nhạt
nhoà sắc nét. Nếu ba nó không chỉ đó là những bức tranh ông vẽ
mẹ no theo trí nhớ thì nó cũng tưởng là ông đã vẽ ai đó, người
mẫu, người đàn bà trong đời ông đã gặp gỡ chung đụng, hay thuần
trí tưởng tượng. Ba nó nói, "mẹ con ngày trước đẹp lắm!" Nó nghe
và mong được tin như thế, nhưng roi tự hỏi, nếu mẹ nó đẹp sao nó
không đẹp, nó giống ba nó sao? Cái chữ đẹp độc nhất, không tả
thêm chi tiết trán mũi miệng nước da mái tóc bàn tay màu mắt gót
chân vóc người. Không lẽ đẹp đây là đẹp nết? Tốt gỗ hơn tốt nước
sơn. Cái nết đánh chết cái đẹp. Một lần, ông buột miệng, "Mối tình
ba mẹ đẹp lắm!" Chữ đẹp lần này nó nghĩ cần viết hoa, tô đậm,
gạch dưới hơn là chữ đẹp khi ba nói về nhan sắc của mẹ. Đẹp nhan
sắc có thể thấy, sờ được, còn đẹp mối tình thì trừu tượng. Lúc nghe
ba nói, nó thấy không một ngôi sao nào lấp lánh trên bầu trời, dù
ngôi sao nó tin là hiện hữu. Cố giữ nước giữa lòng bàn tay, như tin
rằng chuyện cổ tích có thật.

Tuổi thơ. Tuổi thơ hoang rợ, nhem nhuốc, ưu uất, tối tăm. Bóng
đêm bao phủ trọn không gian tuổi thơ. Đi trên bãi đất trôi. Đi trên bãi
đất lở. Đi trên bãi đất chôn mìn.

Tuổi thơ gắn liền mảnh đất sau nhà không đủ rộng để nó nhẩy chơi
lò cò. Mùa nóng, nhặt hai viên đá to, một viên đá nhỏ xếp cạnh nghĩ
là ba mẹ và nó, thêm chiếc lá khô trải dài nghĩ là đứa em trai đã
chết, nó thầm thì bằng những âm thanh khác biệt. Mùa mưa, nó
ngồi xích vào hiên, bẻ nhánh đu đủ làm hình người, từng nhân vật
nó yêu thương lẫn oán thù. Thù là má ghẻ, ghét là ba đứa em cùng
cha khác mẹ. Những hình người không tiếng nói nhưng đồng độ

hung hãn. Ba nó bao giờ chân tay cũng lành lặn là vì bản tính nhút
nhát. Giọng ông nhỏ, đằng hắng cũng nhỏ, cái gì cũng nhỏ so với
má ghẻ, thân hình phốp pháp, giọng chát như búa nện tường sắt.
Bà ăn nhanh, nói nhanh, ngủ nhanh, tát đánh quất roi vào người nó
cũng nhanh như đánh du kích. Nói cho cùng, bà quên cũng nhanh.
Chỉ nó là đứa nhớ dai (bơi thế không có sự nhẹ nhõm?) Sau này
lớn, nó học được một điều, là không nên nhớ những điều không
đáng nhớ. Muốn được bình thản phải tập quên những gì khó lòng
nhất. Nó đong đưa giữa hai định nghĩa, và tuyệt đối không muốn
mình là kẻ ngu si. Kẻ thù của nó là ngu si. Tuyệt đối không theo
gương mẹ nó đã trốn nhà theo ba nó chưa tròn mười sáu. Mười bẩy
đẻ ra nó, mười tám đẻ ra em nó. Rồi cả mẹ nó và em nó chết ngộp
trong cùng một giờ. Máu tuôn lênh láng giữa đống nhau thắt bím.
Ba vắng nhà, bà mụ mới vào nghề ở cuối xóm thương hại đỡ giùm.
Bởi thế khi tạo hình thù ba nó bao giờ cũng là người đàn ông với cái
đầu bé tí tẹo như hạt kê, giá như không đầu cũng chẳng oan uổng.
Không đầy môt năm ba nó lấy má ghẻ. Chồng má ghẻ tử trận, nghe
đâu vừa đụng trận đầu đã bị địch bắn. Địch thời đó gọi là Việt Cộng.
"Mẹ con vừa đẹp người lại đẹp nết." Ông nói thế nào nó vẫn nghi
ngờ chữ đẹp ông sử dụng, dù ông là họa sĩ, đẹp là ưu tiên, tối hậu.
Nếu ngày đó có danh thiếp, ông không ngần ngại ghi nghề ông như
thế. Cả đời ông chẳng hành nghề gì ngoài vẽ, những bức tranh ông
hài lòng thì không bao giờ kiếm được tiền. Tiền kiếm được thường
là vẽ truyền thần, họa hình người chết, hay kẻ bảng hiệu. Thỉnh
thoảng vài người bạn đến nhà, ông đem khoe bức tranh ông dụng
sức. Họ xoa tay khen lấy khen để, nhưng vừa bước ra khỏi cửa la
quên tất. Chỉ có ba nó là sướng với những lời khen để khổ cả một
đời. Nó là đứa lanh trí nhận ra điều này, bởi tánh ưa quan sát, nghĩ
ngợi, hoài nghi. Nó nhớ, mười tuổi, tình cờ đọc trong mảnh báo
dùng lau đít: "Con người cái gì cũng thua con thú. Không khỏe như
cọp, không bay cao như chim, không phóng nhanh như ngựa, không
thính như chó... nhưng sao con vật bị điều khiển, khống chế bởi con
ng..." Mảnh giấy xé ngang đó.

Ba cô không bao giờ dặn dò điều gì khi còn sống. Một lần trong giấc
mơ đêm tân hôn, ba cô hiện về, đứng xa ở góc phòng có màu tối

che chắn: "MÀY hãy làm người tự do. MÀY cứ sống như MÀY muốn
sống. MÀY cứ đi nơi nào MÀY muốn đi. MÀY muốn nói những gì
MÀY nghĩ. MÀY cứ làm bất cứ điều gì MÀY muốn." Cô thức dậy,
tưởng tượng khuôn mặt bẽn lẽn của ba cô trong giấc mơ. Những lời
lẽ quyết liệt dám sống không làm cô ngạc nhiên, nhưng những chữ
MÀY MÀY MÀY phát ra từ đầu miệng ba cô làm cô hoảng sợ suốt
ngày hôm đó. Qua ngày hôm sau, trong lúc ân ái cùng chồng, cô
lầm thầm, "có lẽ ba em không được chôn cất kỹ anh ạ."

Một ngày, không như mọi ngày. Ông ôm chầm nó, mân mê núm vú,
nói trong hơi thở không còn là ông, mà đẫm dầm men rượu. "Con
giống mẹ con. Ba thương con, ba nhớ mẹ con, ba cần con..." Nước
mắt nó chảy giữa hàm răng cắn chặt đầu lưỡi. Vị mặn máu và nước
mắt, độ ấm nước đái. Lần đầu, nó nếm sự thù hận. Sau này, nó
hiểu thêm rằng, ngay lúc nước mắt, máu, nước đái nó đồng chảy,
một giòng nước khác trong cơ thể ba nó cùng phóng ra.

Lưỡi dao sắc nhọn, trét kín mật ong.

CHIÊM BAO:

Người đàn ông đứng trước bồi thẩm đoàn. Tội hiếp dâm con gái
ông, tuổi vị thành niên."Trồng cây phải được ăn qủa." Ông gào.
Chiếc áo hàng nút cài lệch. Hàm răng rụng gần nửa. "Còn ăn qủa
nhớ kẻ trồng cây thì sao hở cha?" Đứa con gái thì thầm, đôi mắt
bao phủ độc màu máu.

tháng tới tôi 40 tuổi

Hai bên đường nang nóng bốc khói. Xe cộ chuyển động vùn vụt trên
xa lộ như tiếng máy lạnh chạy đều, bánh xe lăn đều, kim đồng hồ
quay đều. Sự đều đặn tạo nên trật tự đời sống? Nắng nóng táp rát
mảnh da triền tay trái. Tiếng ông bác sĩ đang nói về bệnh ngứa mắt,
bà đổi đài. Người đàn bà đang bàn về cách để dành tiền cho con
vào đại học, ba bấm sang đài khác. Tường thuật bóng rổ hai trường
đại học trong vùng đang đấu, lại bấm đài khác. Những bản nhạc
nghe quen trên đường đi Fresno thăm má nuôi, làm bà nhớ những
năm đầu đến Mỹ, nhớ lại bài hát, là kèm theo màu tối mênh mông.
Giờ bà đang nghe bản "Cánh Hồng Mã Lai." Rồi nhạc chuyển sang

bài "Sẽ ra sao ngày sau." Mỗi thành phố phản ảnh dân tình thế thái
qua những bài nhạc trên đài. Bà tắt máy, nhìn đồng hồ, còn phải lái
hơn một giờ nữa. Trước khi rời nhà, bà đã làm thức ăn sẵn cho
con: một trứng rán, hai cái xúc xích, lát bánh mì phết bơ, ly sữa. Bà
pha hai ly cà phê, một cho chồng, một cho bà, và ra sân lấy bao. Bà
hôn chồng và con, rời sự yên ấm trong ngày chủ nhật lẽ ra cả ba
phải làm chung điều gì đó. Nhưng việc đi thăm má nuôi ngấm ngầm
là nghĩa vụ kéo dài bao nhiêu năm nay, rồi không biết sẽ kéo dài bao
lâu nữa. Nhưng cả ba chưa thấy đấy là sự phiền hà, ngăn trở, rắc
rối gì.

Bà nghĩ nếu chuyến đi này không bao giờ trở về, thì lời cuối cùng
với chồng con là những từ ngữ mang ý nghĩa gì? Bà ước được
sống đời độc thân, sáng thức dậy xoải hai tay và giang rộng hai
chân. Khoảng trống tự do ngầm chứa sức cám dỗ.

Mặt má nuôi giờ khác xa mặt má nuôi của hơn hai mươi năm trước.
Quá lâu cho một đời người. Bà có quá nhiều thời giờ để nhìn ngắm
khuôn mặt má nuôi đổi thay theo từng lần thăm viếng. Khuôn mặt
người bệnh từng nuốt biết bao lọ thuốc khác màu, khác kiểu, cùng
tâm trạng bất ổn liên miên, không rõ sẽ ra sao trong vài phút tới. Bà
sợ hãi mồ côi mẹ thêm lần nữa, điều ám ảnh suốt thời mới lớn.
Quàng chặt người má nuôi như sợ tuột khỏi tầm tay, cảm giác níu
kéo hơn là ôm ấp. Nhiều lúc má nuôi nằm bất động trên giường,
khuôn mặt phẳng lì như bìa sách không giá trị, nhưng cu trăm năm.
Bà mân mê mấy đầu ngón tay cạn kiệt sức sống. Nhìn ngắm hột
ngọc óng ánh dính chặt ở tai. Bà lấy lotion thoa bóp da mặt, cánh
tay, đùi, khắp thân thể má nuôi. Còn nhỏ, cần người để sống với. Về
già, cũng cần người để sống cùng. Thế ở tuổi 40 thì sao?

Má nuôi hay nuôi má, đồng nghĩa. Giờ hơn hai mươi năm, nhìn lui,
bà thấy lại con đường in đầy dấu chân bước lê nặng nhọc của chính
mình.

Đời sống diễn ra chỉ một lần, không lập lại, không được nháp. Bà
chẳng thể xác định được những quyết định đã, đang và sẽ làm trong
ngày.

Người thiếu nữ sống trong căn nhà sơn màu khác lạ, kì quặc nhất
xóm. Tường màu hoa Poppy. Viền cửa xanh đục màu mắt má vừa
thức sáng mùa đông. Mùa hè, má ngồi nhiều giờ ở sân sau, vì thế,
mùa hè thường làm bà nhớ má nuôi nhất. Má ngồi trong ghế mây
rộng, tay cầm điếu thuốc cháy dở, miệng cười cười để người con
gái thấy hàm răng má thẳng tắp. Cái dáng cách ngồi cho ai đó bất
chợt nhìn thấy, nhận ra ngay, vẻ đài các còn sót lại.

Thường thì cô không đoc sách hay báo cho bà. Cô để bà tự do ngồi
yên. Cô vào nhà làm vài công việc nhẹ, lát sau, cô đến nhà Kathy rủ
nó ra tiệm kem 31 Baskin Robbins. Chất ngọt lạnh của kem lịm dần
trên lưỡi, cô cho đó là chất hạnh phúc hiem hoi cô đang tận hưởng.
Sàn xi măng tiệm kem mát lạnh, cô lén thả dép chà chân trần lên
đó. Màu tương phản hồng và đen, hai màu in đậm trí não cô. Phải
hơn 20 năm sau, có dịp đưa con vào lại tiệm kem này, bà mới thấy
được màu trắng. Ồ, nền màu trắng sao ngày ấy cô không nhìn thấy.
Chính cái nền trắng đã làm nổi bật màu đen và hồng.

Cô coi một show trên truyền hình, phỏng vấn những đứa bé sống
với những ám ảnh thường trực. Đứa thứ nhất không cha sống với
người mẹ bị suyễn kinh niên. Mỗi khi mẹ lên cơn, nó rành rẽ lấy
nhanh ống bơm, bình dưỡng khí, và bấm 911. Một đêm, nó đi cắm
trại, về nhà mẹ nó đã tắt thở. Đứa bé thứ nhì mỗi khi đứng trước
bàn thờ Phật là phải cúi đầu lạy, không lạy sẽ bị những cái tát, nhéo
sau lưng Phật. Nó hoàn toàn không hiểu vì sao trước mặt và sau
lưng Phật, mẹ nó có hai khuôn mặt. Đứa thứ ba bị ám ảnh bởi
những bộ đồng phục cảnh sát mỗi khi ập vào nhà là nó đứng thẳng
dơ tay lên trời, mà cảnh sát thì thường xuyên ập vào. Drugs, động
đĩ, cá football... nhà nó chứa đủ. Sau ngày sinh nhật bảy tuổi, ba nó
bị băng đảng bắn nát cu. Má nó lấy chồng khác. Nó về ở với ông bà
nội. Coi xong show đó, cô thấy rằng chẳng riêng gì cô với tuoi thơ
đen tối.

tháng tới tôi 40 tuổi

Đã một thời, 40 tuổi, tứ thập nhi bất hoặc, không còn nghi ngờ gì
nữa. 30 tuổi, người đàn bà toan về già. 20 chưa chồng làng xóm coi
như tàn duyên. Ngày nay, bà vẫn nghi ngờ đủ thứ. Mây, trên 30, vẫn

duyên dáng, đằm thắm, mời gọi. Bà Laura, gần 50, vừa đi
honeymoon về tuần trước, da dẻ nồng nàn mùi nắng Tây Ban Nha.
Nhan sắc của thiếu nữ đẹp, khiêu gợi, là trời ban. Nhan sắc người
đàn bà có tuổi đẹp, lôi cuốn, là tác phẩm nghệ thuật chính người
đàn bà tự sáng tác. Mỗi thời đại suy nghĩ mỗi khác. Mỗi cá nhân suy
nghĩ mỗi cách.

Bà nghĩ tới khuôn mặt thằng con, rồi khuôn mặt người chồng. Hai
khuôn mặt dính chặt định mệnh bà. Sự cần thiết khác biệt, như
chung và riêng. Khoảng cách trong cuộc sống vợ chồng, mẹ con.
Sự tự do, độc lập bà cần duy trì thế giới riêng của bà, không để trộn
lẫn. Bà liên tưởng chai nước mắm và lọ ketchup, bữa ăn khó lòng
thiếu một trong hai. Nghĩ về chồng con bao giờ cũng gieo vào lòng
bà cảm giác ấm yên. Điều này bà nhận rõ đó là sự may mắn vô giá.
Trước khi rời nhà, bà dặn kỹ việc con phải làm, bưng rác ra ngoài,
dẫn con Khoang đi bộ, làm bài trước khi chơi game. Tuổi mười ba,
tiền vị thành niên, sinh lý, tâm lý biến chứng. Bà quan sát, nó giống
bà về sự độc lập, tự quyết. Giống bố,ăn dễ ngủ dễ. Đến tuổi này,
nhìn lui, hay dở bà không thể chối tránh hoặc đổ lỗi bất cứ ai. Bà
biết không phải những gì bà làm đều đúng, nhưng bao giờ, bắt đầu
việc gì, bà cũng cất công suy nghĩ kỹ, rồi gắng hết sức. Mình yên
thì người khác được yên. Suốt dọc cuộc đời bà luôn phấn đấu cho
điều này. Nhưng yên là thế nào? Yên thì mơ hồ, nhưng không yên
thì bà cảm nhận rất rõ. Yên bề, xét theo mặt công ước, bà toại
nguyện. Một người chồng hiểu biết, thương yêu, cảm thông, tế nhị,
chia xẻ trách nhiệm. Một đứa con vâng lời, học lực khá, bản chất
lương thiện. Bà chẳng có gì phải phàn nàn. Ôi, nhưng sao bà vẫn
loay hoay vì một điều gì đó. Thường trực bất an, sợ hãi.

Bà mở lại đài. Mục talk show đang tranh cãi vấn đề được quyền hay
không giữ súng trong nhà. Bà vặn bớt máy lạnh. Gần mười giờ
rưỡi. Bà nghĩ tới bó hoa đủ màu và tá donut đủ loại phải mua trước
khi xe quẹo vào thành phố. Bà nhớ đến lần thăm viếng trước, tình
cờ nghe cuộc trao đổi ngắn ngủi giữa người cha đang sống trong
viện dưỡng lão, va người con trai vào thăm. "Cả tuần nay bả vai trái
ba nhức đau chịu không thấu, nhất là về đêm." Người cha nói.
"Tháng tới ba 80 rồi còn gì. Già thì sinh lắm bệnh, lắm tật. Ba đừng

lo lắng gì cả." Người con trai nói. "Thì ba vai phải của tao cũng 80
tuổi vậy!" Ai bảo người già là suy thoái trí tuệ, sa sút sắc bén!

Bà hớp ngụm cà phê, đá đã tan. Mùa nóng bà uống cà phê đá cục
leng keng. Mùa lạnh cà phê nóng bốc khói. Cầm chặt ly cà phê
trong tay bao giờ cũng mang lại cho bà cảm giác dễ chịu, yên ổn
tạm bợ, mọi sự như nhẹ xuống một bậc. Bà ghiền cà phê là phụ mà
ghiền cảm giác là chính.

Sáng chủ nhật, xa lộ thưa thớt xe. Bà ngã người, hàng trắc bá
thẳng dài ven xa lộ đã mất hút. Những cây cầu bắc ngang nối liền
làm tiếng người xướng ngôn bà nghe tiếng được tiếng mất. Bà băng
qua mấy chục dặm trồng toàn mận, đào, cherry ngay hàng thẳng
lối. Trước kia nơi vùng bà ở, cũng hàng chuc dặm loại trái cây này vi
vút, giờ high tech tới chiếm đất. Cây trái nay dời vềvùng này. Đường
Fruit, biết là đã ở giữa lòng phố Fresno. Như Semiconductor, là
đang ở giữa lòng phố Silicon Val-ley. Bà tắt đài. Tiếng máy điều hòa,
máy xe rầm rì rõ hơn. Bà thở hắt. Tìm sự thăng bằng khiến bà liên
tưởng tới hình ảnh bãi cát phẳng lì mịn mướt chạy mút mắt. Màu
cát nâu chín rục như màu da của người nhiều tuổi, sống lâu năm
dưới ánh nắng mat trời.

tháng tới tôi 40 tuổi

Cái tuổi chín chắn, nên biết mình muốn gì, làm gì, nói gì, nghĩ gì.

Bà mang theo tờ báo chốc nữa đưa cho cụ Monique. Tờ báo bà
mua tại hiệu sách Kepler ở Menlo Park. Cụ Monique gốc Pháp, theo
cha mẹ qua Mỹ đã hơn 70 năm, sống trọn đời ở xứ sở này, nhưng
cụ vẫn nhớ cái làng nơi được sanh ra. Cụ còn đọc được nhưng nói
thì chịu, cụ thú nhận với vẻ xấu hổ trẻ con. Mỗi lần vào đây, bao giờ
bà cũng không quên mang cho cụ tờ báo làm quà, cụ dùng kiếng
lúp đọc to từng chữ, từng hàng như trẻ con tập đánh vần. Một ngày
nào đó, khi trí nhớ là khói loãng, chữ chẳng còn nối liền chữ, thêm
bước chân kéo lê trên nền viện dưỡng lão thì mối nhắc nhở bất lực
tuổi tác càng rõ rệt. Những khuôn mặt rã dần trước khi sắp hết hạn
thời gian quy định. Thế giới đời sống dừng lại trong vài câu chuyện
vớ vẩn tuổi thơ điệp khúc. Đó là những trang giấy lật.

Nắng bốc khói từ mặt đường. Vai và cánh tay trái nóng rát. Bà đưa
tay phải xoa xoa lên nó môt chút, nóng thấm qua lòng da tay. Bà
quên để lọ lotion trong xe, thời con gái bao giờ cũng có. Đó cũng là
một khác biệt.

Hàng ngọc anh hai bên xa lộ bị nắng nóng quá độ làm hoa chưa nở
đã cháy héo. Những bờ tường, nóc nhà vun vút trong mắt. Những
trạm xăng, quán ăn nhắc nhở người lái tạm dừng chân. Bà vuốt mái
tóc cột túm đuôi ngựa, tuần trước, đã có ý định hớt tém, bà nói ý
định cho chồng nghe, ông bảo thích thì cắt, tóc bao giờ cung mọc
lại.Ý định đổi kiểu tóc đồng nghĩa ngầm là cần sự thay đổi, gây sự
chú ý. Tháng tới bà bước vào tuổi bốn mưới. Từng ấy năm, bao lần
bà đã kìm hãm không kêu tên bất kỳ ai. Bố, mẹ, má ghẻ, má nuôi,
hay chúa phật trời đều như là hả họng rống vào khoảng không.

Bà nghe ộc dưới cửa mình, máu ra môt mảng, thấm làn da. Bà
nhích khẻ, để làm gì, khỏi ra quần hay sợ dính nệm? Bà đeo băng
dày trước khi rời nhà, uống ly sữa đậu nành ấm cùng hai viên Midol.
Bà không muốn kinh nguyệt làm bận tâm nhưng chẳng dễ, năng lực
dựa vào thể chất, họa chăng mình là thánh. Bà rẽ vào cây xăng,
mua chai nước lọc. Phòng vệ sinh công cộng đàn ông đàn bà xài
chung, nơi bao kẻ dừng chân một lần trong đời. Máu theo nước tiểu
chảy lan, băng vệ sinh ướt đẫm, bà gói vất vào thùng rác, một cái gì
đó rất đỗi riêng tư vào một nơi chẳng riêng tư. Băng vệ sinh tẩm
miếng máu vỡ vụn vừa từ trong cơ thể bà. Bà thò tay vào thùng rác
lôi cái băng lên ngắm nghía, chẳng lẽ mình yêu mình "bệnh hoạn"
đến thế sao ! Bà soi mặt mình trong gương, xanh vì đuối, mắt
quầng thâm, chập chùng ẩn hiện nét mặt má nuôi lúc chưa ngã
bệnh. Bà nghĩ nếu con người chưa từng chế tạo ra gương, máy
chụp hình, quay video thì loài người sống với nhau ra sao? Và cả
bà, ứng xử sự lạ lẫm, sợ hãi chính mình cũng đầy khác biệt. Bà rửa
mặt, nước lạnh làm tỉnh táo. Bà cột lại đuôi tóc, nhủ thầm nhất định
tuần tới đi hớt ngắn, hình dung khuôn mặt mình tóc ngắn sẽ như
thế như thế.... ngổ ngáo hay khiêu khích? Cắt tóc chứng tỏ hay từ
bỏ điều gì? Bà loay hoay tự hỏi, nhưng rồi thoi, ai hơi sức đâu để ý,
mình tự coi mình, hay thiên hạ quan trọng quá! Chính yếu nó là tóc
của bà, bà muốn làm gì thì làm. Đẹp xấu mấy năm trở lại đây, hết

còn là mối bận tâm. Giờ đây, ưu tiên là sự thoải mái, gọn gàng, giản
dị, sạch sẽ.

Thành công ở tuổi thập niên 20, 30 là địa vị, danh lợi, tiền tài. Thành
công ở tuổi 40 trở về sau là được yên bình, thể lực lẫn tinh thần. Bà
nghĩ tới cụ Thạnh, sáu tháng nay không còn chở cụ đi San
Francisco ném hoa ra biển cho cụ bà nữa. Cụ cũng đã theo cụ bà
về bên kia thế giới. "Sinh ký tử quy." Cụ thường nói. "Sống mãi cũng
mệt." Hoặc, "đa thọ đa nhục." Câu thường nói khác của cụ. Bà nghĩ
tới những bó hoa dập dềnh trên mặt biển. Sóng từ từ vỗ dạt ra mãi
đại dương. Bộ vest nâu cũ, cà vạt nền vàng chấm đen điệu đà cụ
bận mỗi lần đi ném hoa, mà bà biết cụ chỉ mang nó mỗi tháng một
lần ở những năm cuối đời.

Bà ưa làm chuyện "tào lao" chữ của chồng hay diễu chọc. Một mai
chồng mất trước, liệu mỗi tháng bà có diện đồ đẹp ra biển ném hoa
cho chồng không? Mỗi người sống chết theo một nguyên tắc nhất
định. Giờ thì bà đang trên đường đến thăm má nuôi, mang theo tờ
báo Pháp ngữ, tá donut đủ loại, bó hoa đủ màu cùng vài câu thăm
hỏi lặp lại làm những ánh mắt đang lịm tàn lóe chút sáng rỡ, nụ cười
méo mó phù du kéo dài hơn vài ba giây. Rồi bà lại bồi hồi trên quãng
đường về, tự hỏi lần viếng thăm tới liệu những khuôn mặt hoàn trả
trẻ thơ kia ai sẽ còn đó? Cô Anna trông coi viện dưỡng lão một lần
nói, "Nước Mỹ may mắn có những người tử tế, đáng yêu như bà."
Già nua đồng nghĩa bệnh hoạn, bất lực, vô dụng. Bà nhìn tượng
Chúa (to-nhỏ-vừa) treo kín tường viện dưỡng lão, muốn hỏi thẳng
rằng, Chúa luôn tự nhận mình là đấng quyền năng tạo dựng con
người, cắc cớ chi tạo kèm bệnh hoạn, chết chóc? Chẳng lẽ Chúa
quyết định ai được cười và ai phải khóc! Thế thì ông là người diễu
dở lại ưa diễu dai. Ấu trĩ, giở trò lừa bịp trẻ con.

Điện thoại reo, tiếng con trai hỏi mẹ đang ở đâu, mẹ đang trên
đường đến thăm bà, con biết mà, dạ con biết, nhưng con muốn hỏi,
thế thôi, khi nào mẹ về vậy, chiều tối mẹ về. Thằng con chần chừ
muốn hỏi thêm điều gì, bà hiểu ý, nó muốn nghỉ học tiếng Việt chieu
nay, đến nhà bạn bơi, bà nói hộ ý con, và trả lời luôn thể là không.
Thằng bé năn nỉ, bà nhất định không là không. Bà biết bố nó ngồi/

đứng đâu đó, bảo phải xin phép mẹ, chữ không của bà nặng ký. Bà
hôn con rồi cúp máy, tiếp tục đi nốt đoạn đường còn lại. Đưa tay xoa
bóp gáy, thớ thịt ở bả vai, nghĩ tới thằng con 13 tuổi, bản chất của
tình yêu, hai bên mép bắp đầu ria măng lún phún. Lắm lúc nghĩ
mình khắt khe kỷ luật với con qua. Con phải thế này, phải thế nọ. Nó
đang học nhiều ngôn ngữ cùng một lúc. Bà quan niệm biết thêm
được một ngôn ngữ khác là một phúc lớn. Thằng nhỏ đến nhà ông
bà nội sử dụng tiếng Tàu. Cuối tuần đi học Việt ngữ. Sinh ngữ phụ
trong trường là tiếng Spanish. Nó còn nhỏ nên thâu nhập nhậm lẹ,
chẳng chút khó khăn. Tuần trước nó đến nhà thằng Michael về,
mách với mẹ rằng thằng Michael... ganh tị với bạn bè chơi chung.
Thằng Steve ở nhà nói tiếng Nhật. Thằng Peter nói tiếng Pháp.
Thằng Mark nói tiếng Tàu. Thằng Neal nói tiếng Ấn Độ. Chỉ mình nó
hiểu độc nhất là tiếng... Anh, chẳng cool chút nào.

Thằng con bà bận rộn tối tăm mặt mày. Bài học ở trường, bà bắt
đọc thêm sách, chơi tennis... Phải chăng con cái là sự nối dài cái
ngã của cha mẹ? Bà đặt tiêu chuẩn, áp đặt, chờ đợi ở con quá cao,
quá nhiều quả là không công bằng cho thằng nhỏ, như thể bà sở
hữu cuộc đời nó. Vì tham vọng, ích kỉ, lấy quyền làm mẹ bắt nó phải
tuân theo y muốn của bà? Bà mượn cớ do lòng thương yêu, trách
nhiệm. Bà công nhận đã đẩy thằng con thi hành hơn sức lực, thời
gian nó có. Để làm gì? bà tự hỏi, như người tham ăn "no cái bụng
đói con mắt." Cuối cùng chỉ tổ rước kho vào thân. Hay là bà cố lắp
đầy giấc mơ thiếu hụt ấu thời của bà? Nghĩ rốt ráo, tự an ủi cũng
chỉ vì mong con được đầy đủ, có cơ hội, và thành công.

Bình an đòi hỏi trí tuệ và chân thật.

Loay hoay suy tưởng về đứa con, xe hàng chạy chắn ngang trước
mặt. Bà đổi lane. Hai xe cảnh sát chạy vượt qua bà, rượt đuổi ai đó.
Exit tới bà rẽ vào tiệm hoa, kế tiếp là tiệm donut.

Một tháng của người già bằng bao nhiêu năm của người trẻ?

tháng tới tôi 40 tuổi

Ai đó từng tuyên bố: "Tuổi bốn mươi với người trẻ là già và với
người già là trẻ." Bà chưa bận tâm lắm về sự già trẻ. Bận tâm chính

của bà là bề mặt phẳng lặng tâm thần.

Bà đã bỏ xa lộ mênh mông ngút ngàn. Đâu là điểm kết thúc và đâu
là điểm khởi hành? Như cuộc đời má nuôi đang nằm đợi chờ cái thở
hắt cuối cùng. Những suy nghĩ lan man như sóng nhấp nhô. Tiêu
chuẩn bà đặt để ra, rồi bám theo, lắm lúc chẳng biết để làm gì. Phải
có chuẩn mực để đo lường công việc, hoài bão. Bà nhận ra rằng, nó
cũng vơi dần theo tuổi tác. Bà từng oán trách, sao khát khao thì vời
vợi, mà tài năng chỉ là mô đất đắp. Chiều hướng ngược. Càng lớn
tuổi, bà càng thỏa thuận với khả năng giới hạn của mình, để tìm
được bình an giai đoạn. Có lúc tỉnh trí, bà tự biết mình là phụ nữ
khỏe mạnh, duyên dáng, thông minh, được chồng thương yêu, con
ngoan, có địa vị, tiền bạc, học lực, sống ở một nơi tương đối văn
minh, thoải mái, đa văn hóa, được tự do theo đuổi niềm đam mê.
Bà không có quyền truyền sự chán nan, muộn phiền sang người
khác. Những người quen, cho bà là phụ nữ đầy bản lĩnh, tự tin,
vững vàng. Nhưng đó là điều người ta nghĩ, riêng bà, bà biết, bà
đuối làm sao!

Hai chân bà bắt đầu buốt vì máy lạnh thổi. Da cánh tay trái bỏng rát.
Bà hạ bớt máy lạnh. Còn vài con đường nhỏ nữa là tới, nghĩ tới
Mây, cô không nhỏ tuổi hơn bà mấy, có thể xem là bạn hay em gái,
hoặc cả hai càng thú vi. Mây thường ghé lại tiệm. Bà nhận ra trong
Mây ẩn chứa điều gì đó như bà. Những lần trò chuyện, trao đổi, dù
cả hai đều nhiệt tình lẫn ý tứ. Bà đặc biệt có thiện cảm với cô gái
này. Dự định hôm nào rủ Mây đi... Ừ, sao không rủ Mây đi cùng
hôm nay nhỉ? Chắc cô sẽ không từ chối. Bà có những niềm tin hết
sức cực đoan. Hôm kia, Mây đến, bận áo ngắn tay, màu nâu non
kiểu Mễ, lộ hai cánh tay thẳng, dài, rắn chắc. Bà nhìn vú cô qua làn
vải mỏng, nghĩ đó là cặp vú tuyệt đẹp. Mây tỏ ra thích thú những
đôi đũa nhiều màu tiệm mới thay, "Con vât ăn uống không cần đũa,
cứ thọc mỏ vô là ăn." Đó là câu bà nói với Mây sau khi hai người trò
chuyện hơn môt tiếng.

Nóng đã dời phía sau lưng. Cánh tay trái mềm mát hơn.

Bà ợ, bốc mùi cà phê. Cà phê và kinh nguyệt đang luân lưu trong cơ
thể. Chốc nữa bà sẽ ăn cái donut, và uống ly nước đá lạnh. Ợ sẽ

hết mùi cà phê, như vài ngày nữa kinh nguyệt cũng dứt, chẳng có gì
ở lại lâu dài.

tháng tới tôi 40 tuổi

Bà muốn nhìn rõ bà trước khi quá muộn.

Quán cà phê bà đến gần như mỗi buổi sáng, khi còn mang tên J. J.,
sau này đổi chủ, quán đổi lấy tên con đường. Tên trước lẫn tên sau
không gì đặc biệt, như khuôn mặt tròn trịa trắng trẻo trơn tru của
ông chủ mới. Bà gọi nó Buổi Sáng để phân biệt với những quán
khác, như Buổi Chiều, bà hay ghé vào buổi chiều. Nắng Đuổi,
nắng nơi đây ăn lan rất nhanh. Mưa Xối, trần nhà ở đấy lợp bằng
kiếng, mùa mưa, nước trút như thác. Biển Động, quán nằm sát xa
lộ 237 và 880, xe chạy ào ào nghe như sóng dội ngày giông. Bà
nghĩ mình giống ông chủ quán Buổi Sáng, là đến đây đều đặn mỗi
ngày, trước giờ đi làm. Quán có tấm kiếng to cao, bà thường ngồi
sát ở cái bàn vuông màu cát nâu, nhìn ra nền xi măng thoáng rộng
chim chóc bay đến nhăt nhanh những mẫu bánh vụn. Mùa đông,
nhìn nước mưa chảy dọc theo cửa kiếng. Mùa tạnh, nhìn bóng lá
nhảy nhót trong nắng sớm không ngưng nghỉ. Quán nằm trên con
đường nhỏ giữa thành phố Mountain View chẻ nhánh. Đường chính
mang tên Castro, nổi tiếng nhiều tiệm an ngon của mọi sắc dân thế
giới, đồng thời, nhiều hiệu sách cũ, mới đủ loại. Có lần bà cùng một
học giả từ Hà Nôi đến hiệu sách West-East. Cả hai đứng đếm gần
35 đầu sách của thầy Thích Nhất Hạnh. Cũng tại hiệu sach West-
East, bày bán đồ gốm Bát Tràng màu lục, bà đã mua bộ tách trà lần
đầu trông thấy.

Quán cà phê Buổi Sáng, nơi đây là thế giới khác của bà. Một không
gian khó lòng thiếu. Một nơi không thể quên trong đời. Bà sáng tạo
những khuôn măt, và tin chắc đời sống họ khá thú vị. Bà đã sống
với nó hơn mười năm, quãng thời gian khá dài. Bao nhiêu người
đến rồi đi và đã mất. Anh chàng pha cà phê, người mà ngoài chồng
con chào bà mỗi sáng là anh. Khi thấy bà vừa bước vào, anh thẩy
liền cho bà cái tách rất điệu nghệ, bắt bà chụp, "Ê coi chừng, cậu
nhỏ, tôi chụp banh dở nhất... thế giới!" Anh cười, cứ thẩy, và bà cứ
phải chụp. Đôi lúc suýt hụt, mà giờ đây, da thịt của chính anh có lẽ

đã vữa cùng đất ở trên ngọn đồi đầy lá thông xanh rì rào quanh
năm. Thành phố Redwood.

BÀI THƠ CHO ED.

những bó hoa tôi nhìn thấy từ xa...

tấm hình, chữ viết, bản tin dán vội chồng lên nhau. Ed... Ed...và Ed
thay cho cái cười quen thuộc mỗi đầu ngày tôi nhận được từ em khi
bước chân ra khỏi nhà bước vào quán cà phê đượm mùi thân thuộc
chính mình từ bao năm nay Cali không bốn mùa rõ rệt như xứ sở tôi
đã rời xa mà nắng nơi đây dịu hơn và mưa thì nhẹ hạt hơn

nhìn em lần đầu, hình ảnh chàng Romeo của Julliet tôi xem đã lâu.
Romeo em hiện đại dây xích bạc đeo quấn quanh điệu đà quần jean
bết bụi làm dáng áo da đen đính trên trăm đinh bạc nặng nề đó
chưa kể những cái button em collect gài không còn chỗ hở, mà này
Ed, kim gài, bụi đường, quần sờn gấu cũng chẳng che chắn được
đôi môi hồng thắm, da trắng trong, đôi mắt mở tròn thỉnh thoảng
vắng khách, em ra hiên ngồi khẩy guitar tưng tửng từng tưng cũng
là làm dáng nốt. Hai cánh tay em xâm hình con rồng cả mí mắt
vành tai cũng đính khoen bạc. Có gì em đeo tất lên người.

cái motocycle đỏ rực đậu bên kia vệ đường, cạnh bụi tường vi dại,
quanh năm hoa nở mà lá thì cứ cùn khô

sáng sáng tôi đến, tách in hình người nhẩy múa kết bằng những hạt
cà phê. Một đồng một ly cộng một đồng tip (tôi mua chỗ ngồi tôi)
cùng nụ cười em (mà tôi giữ kín) trong từng ấy năm. Một lần tôi bảo
thích cái khăn em choàng vào mùa đông năm ngoái.

sáng nay, thứ hai ngày đầu tuần, mười một tháng sáu, những bó
hoa, tờ giấy, báo viết bằng nước mắt nỗi nhớ thương bàng hoàng
xúc động dán vội kín bởi những con người đang sống viết cho người
vừa ra đi. Chiếc xe máy đỏ rực đưa em đi mất rồi. Tôi mất em, mất
luôn nụ cười Romeo giữ kín.

lúc sống, tôi gọi em là Ed

lúc em không còn, biết thêm em là Ed Katz

Quán vẫn những người:

- Ông quẹo U turn ngọt lịm, đậu sát lề, không bao giờ phải lui lần
thứ hai.

- Ông xách lap top gõ đánh, cười cười một mình, thường rời quán
bất chợt, nhưng năm phút sau quay trở lại gõ đánh tiếp, ly cà phê
trên bàn vẫn còn chờ ông.

- Người đàn bà hay đàn ông? sổ tay dày cộm nhét túi quần, ghi ghi
chép chép hết sức chăm chú cẩn trọng.

- Người con gái tóc hung hai bả vai tàn nhang vây kín luôn vùi đầu
ngồi chơi ô chữ.

- Anh chàng cao nghều đầu cạo trọc say sưa tô màu hình Phật ông
Phật bà và bầy thú xù lông.

- Những người đàn ông Tàu nói to hút thuốc liên tục ngoài hàng hiên
bao quanh những đứa con trai con gái tóc nhuộm xanh cam tím
cũng hút thuốc liên tục.

- Người đàn ông không bao giờ quên thắt cà vạt trước khi rời nhà
tựa tường say sưa đọc truyện trinh thám.

Và tôi, mỗi sáng vẫn đợi chờ bóng của cặp tình nhân xoắn chân
lung linh nhẩy múa trên mặt sàn xi măng bên kia góc quán.

Phải chăng tâm lý con người ưa thích sự đầy đọa? Đóng góp thêm
vào khổ đau sẵn có? Nếu khổ đau tan biến, Chúa không bị đóng
đinh, gai nhọn quấn quanh đầu, xương sườn cố kéo dãn vừa với
chiều dọc ngang thập tự giá. (Hình ảnh hù dọa trẻ nhỏ). Chúa con
thều thào gọi tên chúa cha, cổ khát bỏng, mục đích cứu chuộc nhân
loại. Mẹ Theresa theo chân Chúa dầm sương dãi nắng, da mặt như
đất nhiều năm hạn hán. Tay mẹ khi nào cũng dơ ra chực ôm cả
nhân loại vào lòng. Đức Phật từ bỏ vợ đẹp con ngoan châu báu
cung điện đi chân trần xin ăn, tìm đường giác ngộ, cứu độ chúng
sinh, khuyến khích ai ai cũng có thể thành Phật như ông, chỉ cần
sức mạnh, ý chí. Quan Thế Âm Bồ Tát cứu khổ cứu nan trên đường
vượt biển, kề cận tử sinh. Bà ngẫm ước, phải chi khổ đau tan như
bọt biển. Vì còn có khổ nên Chúa Phật thánh Gandhi Mẹ Theresa
cứ phải tiếp tục làm việc thiện. Phải chi đừng có và còn khổ thì mục
đích cứu rỗi tiêu tan, khỏi ai cứu chuộc ai, thương hại hay tội nghiệp

cho ai cả. Bà liên tưởng đến sự hạn hẹp trong cộng đồng bà. Những
người chống Cộng luôn sợ hết Cộng Sản rồi thì họ sẽ thất nghiệp,
hết còn được hò hét, hội họp, biểu tình, chống đối... đời sống bỗng
dưng một sáng thức dậy xóa sạch mục tiêu.

Quanh bà bao bọc biết bao bất trắc, tai họa xảy ra dưới mọi hình
thức. Chết trong lúc phóng xe như Ed ở tuổi 22. Chết dần mòn như
má nuoi đang nằm đắp mền không còn nhớ cả tên mình ở viện
dưỡng lão. Bà nghĩ tới vị rượu cay, mùi thuốc lá nồng, và những
viên thuốc an thần làm dịu cơn đau, chữa con bệnh âm ỉ luân lưu
trong xác thân tạm bợ. Địa ngục, niết ban... nơi nào em tới? Ôi em
còn quá trẻ. Chết trẻ tin theo Ấn Độ giáo là cực kì bất hạnh. Sống là
đi trọn vòng trần, là băng qua từng giai đoạn, như bà đang bước
vào thập niên thứ tư.

Những hình thức nổi loạn.

Giữ được tỉnh táo mới là khó khăn bội phần.

Sống đồng nghĩa với mọi vấn đề. Phải vận trí giải quyết. Nếu từ
nan, nó sẽ bất thần trồi phọt như tàu ngầm trên mặt biển lặng. Bà
liên tưởng hình ảnh con khỉ quanh năm ăn chuối trong phim Tarzan,
mặt hả hê sung mãn. Sao con người ăn đến trái chuối thứ ba là
ngán đến đỉnh óc?

Có những việc, đúng ra bà đã phải làm, nhưng để lỡ cơ hội. Như
cuốn sách lẽ ra bà đã đọc cách đây mười năm, giờ thì không thể.
Cũng như lời xin lỗi, với ai đó, vài ba năm trước, nay đã thành thiên
cổ.

tháng tới tôi 40 tuổi

Bà nghe văng vẳng tiếng nói hồ hởi phấn khởi của thằng con với
những con chữ nối kết vô nghĩa, cùng nhịp thở hụt phi lý của mẹ,
tuy cả hai mang vẻ biện minh hợp lý. Như đêm đến, bà có thói quen
đi gài chặt từng cánh cửa. Tuổi thơ, mỗi đêm xem xét kỹ dưới gầm
giường. Thiếu nữ, kéo chặt cánh cửa closet đếm đủ ba lần mới an
tâm leo lên giường. Tập thói quen đã khó, bỏ thói quen cực kì khó
hơn. Chẳng biết sau tuổi 40 thói quen của bà thêm bớt những gì?

Một nhân viên của bà kể rằng, có bà cô dòng dõi vua chúa triều
đình Huế mới mất cách đây mấy tháng ở tuổi 95. Mỗi sáng thức
dậy, bà cô không bao giờ quên trang điểm trước khi ra khỏi phòng,
dù mắt mù hẳn ở những năm cuối đời. (Viết tới đây bà liên tưởng
đến Jean-Paul Sartre, Jorge Luis Borges, James Joyce cũng đồng
bệnh). Bà cô mù xứ Huế kẻ lông mày bằng thói quen, không cần
gương, mà cặp lông mày vẫn đeu đặn, vòng cung.

Như con vật sa vào bẫy. Sự hiện hữu không hề yêu cầu. Thân xác
(đàn bà) không hề được chọn lựa. Bệnh hoan, đớn đau, già nua, là
hết, là chấm dứt. Phi lý. Thậm phi lý. Tự kết thúc đời mình như
Ernest Hemingway, Anne Sexton, Nhất Linh, Virginia Woolf, Mishima
Yukio.... Mỗi người mỗi kiểu, mỗi cách.

Trời hôm nay nóng dịu. Có gió, nhưng là thứ gió phất phơ. Nắng

Cali gắt nhưng không ẩm rít. Trưa thứ hai, tiệm có thể đông hoặc
không đông. Ly cà phê trên bàn đá đang tan. Bà khuấy, tạo tiếng
động leng keng theo điệu nhạc tự chế để tránh suy nghĩ. Phòng làm
việc chật hẹp. Bàn giấy tạm ngăn nắp, cô kế toán cuối tuần vào làm
giấy tờ sổ sách đa dọn sơ. Bà uống ngụm cà phê, cắn cục nước đá
giữa hàm răng nghe cái cụp. Máy hình phòng ngoài đang thâu.
Nhân viên trò chuyện nhưng trong tư thế chuẩn bị tinh thần, sức lực
để làm nhanh vào giờ trưa. Độ 15 phút nữa, nhưng cái ghế trống kia
sẽ có người ngồi. Bà gác hai chân lên mặt bàn, ghế bành rộng êm,
tương đối dễ chịu. Bà thở hắt, lưng vẫn còn mỏi nhưng đỡ hơn mấy
hôm trước. Bà cần nghỉ ngơi, dù chỉ một lát trong căn phòng nhỏ
rieng tư này. Qua máy thâu hình, bà có thể nhận ra được nước da
tái vàng cùng những nếp gấp, đường gân đỏ trong tròng mắt từng
nhân viên ngoài kia. Bước chân chậm, nhanh hay chần chừ biểu lộ
từng tâm trạng. Đầu ngúc ngoắc, hai cánh tay khua động đều đặn
mỗi ngày trong chu vi quá đỗi quen thuộc, mà dẫu điện Ca li đột
ngột cúp ngang họ cũng có thể đi mà không vấp. Công việc quen
thuộc, như từng khuôn mặt họ thấy nhau nhiều giờ mỗi ngày, hơn
cả người thân ở nhà. Đôi khi, khuôn mặt, tay chân và giọng nói của
đám nhân viên xuất hiện bất ngờ, có khả năng biến khối u sầu cố
hữu trong bà trôi tuột như bọt xà bông lúc rửa tay. Khi đó, giọng bà

trầm tĩnh, ôn ton hơn. Gặp gỡ trong đời, nơi đây là bến tạm, nhưng
tạo nên một phần đời sống của nhau. Những ngôi sao tụ, tạo thành
chùm, lấp lánh và lẫn lộn. "Mày coi kỹ con Hằng, hai cái mông nó
tròn trịa như hai hòn đảo." Thằng Kỳ nói. "Thôi cha nội, nói như xứ
Huế đang bị lụt lội." Thằng Hùng nói. Hùng và Kỳ là hai thanh niên
chạy bàn cho tiệm. Hùng 24 tuổi, gầy nhom, một giờ hút ít nhất một
điếu thuốc. Luật tiểu bang California không cho hút thuốc trong tiệm.
"Tao không cần phải trốn trong cầu tiêu hút, cứ ra trước cửa hay
sau sân hút, chủ thấy cóc dám nói gì...." Thằng Hùng nhiều lần
dõng dạc tuyên bố như thế với bạn trai, con gái nó thich, cả với má
nó đang ở Rạch Giá không định hình được California nằm đâu trên
bản đồ nước Mỹ. "Tao khoái nước da láng mịn và con mắt một mí
đầy ma lực của con Hằng hơn." Thằng Kỳ nói. Kỳ 25 tuổi, du học
sinh, làm part time. Hằng, chồng là Việt kiều về nước lấy, đưa qua
Mỹ được sáu tháng, đang làm technician cho hãng Apple. Con Hằng
đang để ý Josh, kỹ sư Mỹ, chưa tới 30, độc thân. Sáng, Hằng học
Anh Văn. Chiều, làm từ 5 giờ đến đóng cửa. Mấy tuần nay, chiều
nào, Josh làm ra là ghé tiệm, hai đứa rù rì nhỏ to. Hủ tiếu đặc biệt
chỉ hai con tôm, Hằng lén bốc thêm hai con nữa bỏ vào tô Josh.
Thằng Josh không ăn, sợ cholesterol tăng, con Hằng thò tay bốc,
ngửa cổ, liếc mắt, lè lưỡi dài để con tôm nằm yên. Cử chỉ làm thằng
Josh lại thèm con Hằng dữ nữa. "Nếu bỏ chồng, nó đéo thèm hai
đứa mày. Nó mê Mỹ, con trai Mỹ. Cặc Mỹ vừa dài vừa to, sức một
thằng nó gấp mấy hai đứa mày." Chú Khèng nói tỉnh bơ, hai tay
thoăn thoắt bào cà rốt. Chú gốc Tàu Chợ Lớn, sức khỏe như người
máy, mổ ruột bốn lần mà chẳng sao cả. Lúc thì bác sĩ bảo bị ung
thư ruột, lúc thì ung thư bọng đái, lúc thì ung thư thận... lần nào
chẩn bệnh cũng chắc mẫm trăm phần trăm. Bà chỉ biết thở dài mỗi
khi chú xin nghỉ đi nằm nhà thương. Nhưng thà chú nghỉ tạm còn
hơn nghỉ luôn. Chú là nhân viên đắc lực, trung thành, chịu khó. Bà
khó hình dung chú ngồi yên đứng yên. Khi ngủ không biết có nằm
yên không? Vừa ra khỏi viện một hai ngày là chú mò đến nơi làm.
"Khi chiều cha Khèng nhờ tao chở về, xe đang dzọt ngon trớn,
'dừng, dừng... cháu dừng ngay... để chú...' tao tưởng chả thấy
người hay con... gì biểu tao dừng. Chả mở cửa, bước lẹ xuống,
chân dậm dậm hai lon coke, xong chả cúi lượm, cầm hai lon coke

bẹp dí trong tay về cho tới tận nhà." Thằng Hùng vừa kể vừa cười
to. "Chả nói ngày nghỉ, phụ vợ đi lượm lon trong mấy sân banh
trung học, tiểu học gần nhà. Khoe mỗi tháng kiếm được trên trăm
đô." Ông Hưng nói. "Mấy cái lon nước sô đa nấu cà ri, pha nước
mắm ổng dặn bà Hường cất kỹ cho ổng. Bà Hường cất cho ong kỹ
còn hơn cất tiền tip." "Em tui chết bị ung thư gan... Bên nhà vợ lâu
nay coi thường... Tui bán cái nhà mười lăm thước dọc, năm thước
ngang mang qua Mỹ hơn năm ngàn đô, cộng thêm tiền dành dụm
từ mấy năm nay lo chạy ma chay giờ hết mẹ nó tiền." Chú Khèng
vừa nói vừa vung tay, nhíu trán, ưỡn người, há mõm. "Cái hòm gỗ
xịn nhất mất toi sáu ngàn, miếng đất tám ngàn, bốn ngàn một ô, tui
mua luôn cho tui một phần, chết khỏi chôn chồng lên nhau. Mua
hòm giả vài tháng là rão gỗ. Chết chôn chồng thảm lắm. Lúc ông già
chết, trối trăn tui phải lo cho thằng em... sống cho nó vài trăm bạc,
chết cho nó luôn gia tài... Thôi giờ, tui cũng mãn nguyện với ông già,
thằng em... Mà làm được dzậy cho bên nhà vợ lé mắt chơi... hết coi
thường nhà thằng già này. Ngày đám tang, dòng họ nó xầm xì...
thằng chả làm gì mà giàu dữ dzậy, chơi xịn dzậy... thì tụi mày biết
đó, làm nhà hàng, lương tháng được hơn ngàn bạc... tiền tip để
dành... hì hì... mụ vợ đéo biết bao nhiêu... mấy năm... tích tiểu
thành đại... xộp quá... hì hì... ai nghe, cười bao thằng già này là
hố... thằng già này thì xộp rồi... hì hì. À, tui còn mướn thêm hai
thằng pô lít Mỹ mở đường cho xe tang chạy đàng hoàng... đèn xanh
đèn đỏ đèn vàng cho qua luôn bác tài... ngon mà... hì hì..." Bà Tư
nghểng tai ngồi nghe, nghĩ ngay tới đống lon, lọ, chai chứa đầy sân
sau nhà chú mà bà đã có dịp trông thấy. Nào ghế bàn thảm nồi niêu
cũ kỹ móp mép ngổn ngang cùng hoa lá thật, giả trộn lộn nhau y
như ngoài chợ trời. "Toàn thứ đồ... chợ trời của... chợ trời. Rõ là tự
đày." Bà lẩm bẩm.

°°°

Một nhân viên của bà, gốc Mễ, trong tiệm mỗi người gọi nó mỗi tên
khác: Ru mì, Bu rì, Mi ghen, A mi gồ... gọi gì nó cũng biết là gọi nó.
Tên chính thức trên giấy tờ là Manuel. Nó làm tại nhà hàng này
đúng bốn năm, bằng thời gian lấy bằng cử nhân. Ngày đầu chỉ biết
yes là gật đầu, mà no là lắc đầu. Bà bán hàng ở tiệm đồ cũ

Salvation Army dẫn nó qua xin việc. Bà nói tiếng Anh bập bẹ, xin
cho thằng Manuel việc dọn bàn, rửa chén, lau nhà, đổ rác. Nó bưng
thùng rác đổ y như tay Mỹ da đỏ trong phim One Flew Over The
Cuckoo.s Nest bưng nguyên bửng nước đi khơi khơi.

"Bà Hường đi Việt Nam nó móc ví cho bả 200 đô, để về Việt Nam
may lại... chim."

"Nó thay nhớt xe cho bà Hường."

"Nó đeo giây chuyền vàng ở cổ có khắc chữ H."

"Trong ví nó có cái ảnh bà Hường chụp ở Việt Nam tóc cột nơ hồng,
đi giày trắng gót nhọn, làm mờ hai đốm nám to tổ bố ở gò má."

"Đụ trừ nợ đó cha nội... Mày không thấy thằng nhỏ giờ phờ người,
đẩy xe, đổ rác hết nổi... Tối qua đến giờ đóng cửa, bà Hường và
thằng Ru mi còn chơi nhau trong nhà mát... đụ trừ nợ... thằng cha
chồng bà Hường nợ cá football thiếu gần năm ngàn đô, chủ nợ đòi
chặt tay thằng con út... bà Hường phải chổng mông tho thằng Ru mi
đụ đặng mượn trước một ngàn."

Thằng Kỳ, thằng Hùng, bà Tư, con Hằng, ông Ngai, chú Khèng, bà
Xoa.... cả đám nhân viên sau giờ trưa vãn khách ngồi tán dóc.
"Người đâu mà xấu đau xấu đớn!" Thằng Hùng tả nhan sắc bà
Hường. "Xấu nhìn riết hóa đẹp đó cha nội. Xấu đẹp tùy người đối
diện." Thằng Kỳ noi. Điều gì thằng Kỳ nói, thằng Hùng đếch hiểu
thấu. Mà nó cũng chẳng muốn nhọc công hiểu. Nhiều sàn nhà hàng
trong vùng đã có chân nó lết qua. Ở Mỹ chẵn 10 năm. Đặt chân đến
Mỹ đúng hai tuần nó đã kiếm nhà hàng đi làm. Nó có duyên với nhà
hàng, phụng dưỡng thiên hạ có "tâm hồn ăn uống." Nhà hàng này
tương đối nó làm lâu nhất, được gần hai năm. Có nơi nó chỉ làm
đúng một ngày. Nó thích nơi đây, đơn giản là chủ ít có mặt, nhưng
biết khả năng khéo chiều khách, đọc được ý khách của nó. Chủ kể
chuyện diễu vui, thỉnh thoảng nó kẹt cho mượn trước tiền lương. Nó
đi Việt Nam tổng cổng sáu chuyến. Mỗi lần đi là mỗi lần mất việc, nó
cóc cần. Nhà hàng bao giờ cũng cần người. "Sao mày không đi làm
hãng?" Ông Hưng hỏi. "Thử rồi, bó tay bó chân chịu không thấu."
Nó trả lời.

Ru mi 26 tuổi, vợ và ba con đang sống ở Mễ. Tuần đầu đi làm bằng
xe bus. Tuần thứ nhì bằng xe đạp. Xe để ở hông tiệm không cánh
mà bay, nghe đâu mấy thằng homeless lấy. "Homeless là những
thằng lười biếng, thích yên thân, không ưa phiền hà người khác.
Homeless không cần sở hữu..." Thằng Kỳ nói, chữ sở hữu quá cao
sieu, trừu tượng đối với thằng Hùng. "Thằng Rumi thấy khách đưa
tờ trăm là đòi đổi đem cất. Homeless đè nó ra cũng được trên dưới
1000 đô. Tiền trăm mặt Washington phải bự nó mới đổi, không xài
Washington mặt nhỏ." Chị Dung nói. Một lần thằng Hùng chở nó về
dùm, thấy một đàn con nít, đàn bà Mễ già- trẻ láu nháu trong dãy
apartment không ánh mặt trời. Thằng Hùng chửi thề, "Mễ-Việt... làm
cái đéo gì!"

°°°

Bà tạo việc làm cho nhóm người. Mỗi tháng lãnh hai lần lương và
được tip mỗi ngày. Công việc nhà hàng từ lúc lát viên gạch đầu tiên
trên sàn bếp, là bậc đầu của cái thang, là bước chân đầu nhập vào
xã hội Mỹ. Bà không phải làm lại từ đầu như những người nhiều tuổi
khi bắt đầu lại đời sống nơi đây. Chẳng phải bước đi ai cũng như ai,
nhưng một điều chắc chắn là ai cũng phải sinh tồn. Làm việc, gia
nhập, đóng góp. Bà biết, bà làm được những việc, mà người bản
xứ, sanh đẻ lớn lên nơi đây cũng phải nhìn bà với đôi mắt ngưỡng
mộ, lòng thán phục. Bà phai có tầm nhìn, điều khiển nhân viên, giữ
được khách hàng. Nhất là cư xử với nhân viên. Ai đó nói mỗi người
Việt Nam là một nhà thơ, riêng bà, mỗi người Việt Nam là búi chỉ
nhiều màu rối rắm, đứt đoạn. Nhà hàng, trạm dừng của hầu hết
những người chân ướt chân ráo mới tới Mỹ. Bậc thang đầu tiên để
bước lên. Bà cũng chẳng ngoại lệ. "I am looking for a job. Do you
have any openings?" - "I would like to be friends with you." Kiếm
việc, kiếm bạn là hai việc má nuôi chỉ dạy. Hai câu nói như dấu ấn
thẩy con bé ra với đời sống. Rồi thì nó cũng có việc, có bạn, qua
những cánh cửa bán pizza, hamburger, nhà hàng Tây, tiệm ăn Nhật,
điểm sấm Tàu, thậm chí cô học cả nghề pha rượu trong một mùa
hè ở Hawaii. Rồi hai tay nó/cô/bà cũng ôm ấp những người bạn trai,
đàn ông yêu thương có khi đậm đặc như cà phê espresso Ý không
đường, có khi nhạt thếch như cà phê của 7- 11 ở đầu mấy ngã tư.

Có dịp, bà sẽ kể những tháng năm đầu ở xứ sở này. Lúc này là giờ
trưa, Mây chưa đến, phải trễ hơn chút nữa, khi tiệm đã vơi khách.
Biết cô có đến hôm nay? Bà kéo dài hơi thở hắt. Vẻ trầm ngâm nghĩ
ngợi, màu sáng trong đôi mắt, cái mím môi bất chợt, bà thấy sao
Mây gần gũi bà thế! Bà thấy đó là tổng hợp của sự cố gắng một
cách đọa đầy ở những người mẫn cảm quá độ, và cái đầu cứng rắn
lắm lúc không cần thiết. Soi rọi, đó là niềm kiêu hãnh trộn lẫn mặc
cảm tội tình trẻ thơ.

tháng tới tôi 40 tuổi

Hàng nến vừa thổi tắt. Dải khói mảnh bay lên, bay lên... Dải khói
thời gian chuyên chở chuỗi những biến cố, tai nạn, trống không, vấn
đề... tất cả được cột túm thành từng búi. Khoảng cách ở từng búi là
0- 10- 20. 40 năm.

Bà nghĩ tới mảnh giấy viết cho chồng cách đây hơn mười lăm năm.
Điều gì đó bà muốn diễn tả qua chữ thay lời. Giờ thì bằng sự thầm
lặng.Vô tình mảnh giấy lẫn lộn trong mớ giấy tờ hỗn độn ở nhà kho.
Điều gì đã hết còn lôi cuốn? Nhìn lại chữ viết của mình một cách
tình cờ. Rời rạc, vụng về, ấp úng nhưng chắc nịch ở những giòng
chữ xuống hàng không dấu chấm phay. Ve vuốt ngắm nhìn chữ viết
của mình với vẻ trìu mến, thích thú, thậm chí bệnh hoạn. Liền đó, là
mặc cảm ích kỷ, tự coi mình quá đỗi quan trọng lại nung lên, rồi thì
cảm giác bứt rứt, khó chịu vô lý trong bà đùng đùng dựng đứng
vùng dậy.

Cô gái ngồi gác cả hai chân lên bụng người bạn trai. Cái lỗ rốn sâu,

cắt khéo, người Á Đông coi tướng giỏi sẽ bảo rằng chàng trai này
biết giữ tiền. Ồ, mà đúng thế! Anh chẳng những giữ được tiền mà
còn có rất nhiều tiền để giữ. Anh là con trai duy nhất trong gia đình
tiếng tăm, gốc gác tận Boston, đạo Thiên Chúa dòng. Mấy đời cha
ông hành nghề kinh doanh, kiêm làm chính trị, kiêm chức luật sư.
Anh không trôi sông lạc chợ, ăn nhờ ở đậu như cô. Cô đổi tên, đổi
họ thế nào, và bao lần cũng được. Anh còn ông bà nội ngoại, mẹ
cha. "Cái gì bạn cũng có và còn. Tôi hoàn toàn ngược dòng chảy

với bạn." Cô nói thế, với vẻ dửng dưng, tỉnh táo, lạnh lùng, sáng
suốt sau chừng một tháng xem anh chính thức là tình nhân.

Anh và cô, hai cá thể đầy khác biệt, đồng trấn thủ phần hồn phần
xác của nhau.

Suốt những năm gắn bó tình cảm, chia sẻ thói quen, chứng tật,
phần đời. Những cơn bão tố cảm xúc, đớn đau thân thể, lý trí tra
hỏi, bờ vực của mọi giới hạn. (Lửa thiêu rụi mất mát, biển nhấp nhô
bất ổn, không khí vây bủa bế tắc.) Cả hai luôn cố giang co (giữ) độc
lập, khoảng cách (tuyêt đối). Cô đã sớm nhận ra một điều, tự do đòi
hỏi lòng can đảm. Định rõ mức độ không thể nào được hài lòng,
nhưng cô sẽ không hề than trách. "Chúng ta không cùng chung một
thân phan." Cô nói. "Thế em phải trốn chạy niềm cảm thông hoài
sao?" Anh nói. Ngày đó, cô đã có cái ngang bướng, cứng đầu,
ngược ngạo. Còn anh, quá đỗi cực đoan trong tình yêu. Cả hai đồng
xác quyết, đồng cực mạnh. "Đêm qua em nằm mơ thấy giọng mình
lạc mất trong dàn hợp xướng nhạc thánh ca nhà thờ. Anh là cha
chủ trì buổi lễ. Oi anh uy nghi làm sao!" Sợi giây thung lúc co lúc
giãn. "Hai đứa mình chẳng thể lấy nhau," anh nói, "cũng không thể
dứt được nhau." Hai mươi năm sau, vẫn giữ nguyên ý, như lần gặp
gỡ trưa thứ năm tuần rồi, bữa ăn Ý có pasta và vang đỏ, sau đó cả
hai thả bộ quanh mấy đường cụt giữa lòng phố Los Gatos, rồi dừng
lại khoảng đất trống trong công viên. Nụ hôn, ngôn từ, vòng tay ôm
cùng vẻ nhẹ nhàng, từ tốn cố hữu nơi ông, bà nhận ra cũng là nếp
gấp quen thuộc ở khóe mắt bà.

Bà xác quyết tin một điều rằng, ai cũng có khả năng bình đẳng, chứ
không thể ai cũng bình đẳng, như nhau.

Những năm tháng của hơn hai mươi năm trước. Giảng đường, lớp
học, sân trường, mau đèn vàng thư viện, cuốn sách, tờ báo, băng
nhạc, đệm giường... cái gì cũng vội vội vàng vàng. "Em có chậm
chạp lười biếng lắm không anh?" Cô hoài hủy ngờ vực, vì anh bao
giờ cũng nhanh nhẹn. "Không, em trông chán chường một cách làm
dáng, nhưng đáng yêu làm sao!" Toàn những câu vớ vẩn khi những
kẻ yêu nhau ở giai đoạn dầu sôi lửa bỏng.

Take me now, baby, here as
I am Hold me close, try and understand
Desire is hunger is the fire I breathe
Love is a banquet on which we feed
Come on now, try and understand
The way I feel under your command
Take my hand, come under cover
They can.t hurt you now
Because the night belongs to lovers
.....
Because the night belongs to us...

Lần làm tình thứ nhất, cô nhớ, ở phòng trọ nhà người bạn đi nghỉ
hè, cô ra dấu bảo anh đổi tư thế, với vẻ trìu mến của con mèo
hoang, cô ngồi lên người anh. Làn sóng bụng anh nhấp nhô theo
nhịp nhẩy hai bầu vú cô. Cô nhớ mãi đôi mắt anh không giấu được
sự kinh ngạc. Đó là dấu hiệu mang dấu ấn tự quyết mà sau này liên
hệ hai người quấn chặt bởi bao khoảng trống im lặng giằng co phức
tạp. Và rồi tiếp những lần sau, nhiều năm sau, đôi ba lần cô vừa làm
tình vừa khóc dữ dội trên người anh. Cô không cần dấu mặt, nước
mắt rơi vãi thấm qua làn da cả hai. Chỉ với riêng anh, vài lần hiếm
hoi để đời. Không cả với chồng bà, sau này. "Trong tự điển đời em,
em luôn cố gắng bôi xóa hai từ ngữ định mệnh và bản năng." Cô
nói. Anh nghe. Ý thức tự áp đặt. Những buổi tranh luận, cãi vã giữa
hai thân xác đồng uốn éo, tiếng rên la, kéo mạnh tay, cánh cửa
đóng rầm, bánh xe nghiến vội, điện thoại reo liên hồi trong đêm,
nước mắt, tiếng khóc, lời xin lỗi, lời tạ lỗi... Con đường ngày nay đâu
chỉ còn dựa vào mặt đất. Ôi gã đàn ông da trắng, con nhà giàu mấy
đời, mang dòng họ tiếng tăm, đạo Thiên Chúa gộc, tốt nghiệp
trường luật đứng đầu danh sách Mỹ. Tất cả những thứ đó đặt anh
bất cứ ở bàn ăn nào cũng ngoi ghế chính, trên xe nào cũng ở ghế
an toàn nhất. Anh là định mệnh, cô chạy trốn, như chạy trốn tuổi
thơ."Anh có biết, năm 1970 không lực Mỹ khống chế bầu trời Hà Nội
bằng đủ mọi hình thức, cách thức. Bom đạn tuôn đổ như mưa, như
nước mắt em đang rơi rớt trên người anh đây."

Một ngàn năm nô lệ giặc tàu
Một trăm năm nô lệ giặc tây
Hai mươi năm nội chiến từng ngày
Gia tài của mẹ
Để lại cho con
Gia tài của mẹ
Là nước Việt buồn...

Đó là điệu nhạc cô ầu ơ ru, khi anh khó ngủ.

Và (đó) cũng là đám khói đậm đặc. Phải sau gần phần tư thế kỷ,
mới có phần tan loãng. Chủ động. "Em luôn là kẻ chủ động." Anh
than. Cô cùng xã hội đổi thay theo đà chong chóng, bước nhảy
đồng loại, như California dân da màu giờ đây cộng lại vượt cao hơn
tổng số dân da trắng. "Vậy tôi phải tước bỏ tất cả để được em
sao?" Anh nói. Những lúc như thế, anh ngớ ngẩn một cách tội
nghiệp. Cô rùng mình, những hạt cát li ti như muối xót xa da thịt, và
chỉ phần kín đáo nhất trong cơ the mới nói được hộ cô đang nghĩ gì
trong đầu... "Có khi phải đánh đổi cái chết mới nhận thức được sự
sống quan trọng đến là dường nào!" "Đừng ngu, em không phải như
thế!" Ôi! Anh (sẽ) muôn đời chẳng thể nhập vào dòng suy tưởng
của cô. Cùng nhau đi, dìu theo cái bóng không bao giờ hiện thực.
Và, anh thấy khó lòng chia xẻ những buổi sáng tinh mơ của cô đã
sớm nhuộm xám. "Ừ ngu, thì em đã không yêu anh." Câu cô vừa
thốt ra, là lời xin lỗi, anh nghe hài lòng nhất.

tháng tới tôi bốn mươi tuổi

Năm giờ chiều là thời gian tựa như cái mốc trong một ngày, đã làm
xong điều gì đó, hoặc bắt đầu điều gì đó, như số tuổi 40 tháng tới
bà bước chân vào. Đã thành tựu một số điều bà đeo đuổi, và sắp
phóng mình làm những điều bấy lâu nay hằng ước ao, nhưng mãi
do dự, ngại ngần.

Nắng lóa mùa hè bắn ra những tia đom đóm vàng nghệ. Màu một
thời biểu tượng cho sự đam mê, cuồng nhiệt.

Đêm qua bà nói với Maurine qua điện thoại, "Tôi có điều này chẳng
biết dở hay hay, là rất nhạy vơi thời tiết, y như cái hàn thử biểu."

Thằng con nằm cạnh, lẩm nhẩm đọc trang báo mục thể thao, nghe
mẹ nói, nó quay mắt lại nhìn, tròn xoe, chẳng biết ý nghĩ gì đang
chạy ngang trong đầu, vì câu nói của mẹ với bà bạn, hay nó vừa
đọc được điều gì đắc ý trong bài báo. Trời đang đêm, bà nhìn thấy
cái nóng nung của mặt trời, và tìm cách tiêu diệt cái nóng nung đó
môt cách khổ nhọc. Bà dậy, ra ngồi tựa lưng vào ghế da đen ở
phòng ngoài. Lan da thằng con trai đang tuổi lớn mùa đông ấm áp,
mùa hè mát lạnh. Ghế da mùa hè bịt kín lỗ thoát mồ hôi, mùa đông
lạnh lẽo xa cách. Cái ghế chồng bà ngồi coi những trận football từ
tháng chín sang đến tháng giêng mỗi nam, basketball thì hầu như
quanh năm. Còn bà, coi chỉ coi, mau động lòng, khi tiếng hò hét của
phe thắng trận, dáng cách cuốn cờ lủi thủi của phe thua trận, bà bỏ
đi chỗ khác, không chịu được cảm giác kẻ thua người thắng. "Trò
chơi nguyên thủy bày ra là để giải trí, giờ đâm ra sát phạt nhau," bà
nói với chồng, với con mỗi khi đi dự tennis tournament. Lẽ ra bà
phải là một trong những người mẹ hò hét cổ võ ở hàng ghế đầu,
nhưng bà hoàn toàn không chút thoải mái, nói thẳng ra là không
thích. Chồng bà đưa con đi. Bà chỉ chở, đón con những buổi tập dợt
ở sân. Bà quan niệm chơi tennis như một thứ thể dục, khoẻ mạnh,
kỷ luật, tránh dư thừa thì giờ dễ đâm hư hỏng. Con và chồng đều
mê tennis, bà chiều, đơn giản chỉ thế. Con bà 13 tuổi, hai mắt nó
tròn to như hai viên bi, tóc đã bắt đầu bôi gel mỗi sáng trước khi ra
khỏi nhà.

Bà lật dở ngắm hai mặt bàn tay, "Muốn gì đây? hở?" Câu hỏi miên
man theo từng bước chân vào, ra trên nền nhà suốt dọc buổi chiều
mùa hè. Bà ra vườn, nắng vỗ trên mặt sân không âm thanh. Tìm
chỗ tựa lưng, thừ người với suy nghĩ, chẳng phải vụn vặt, bà biết.
Tấm gương cửa sổ phản chiếu không toàn thể khuôn mặt, cắt rời
từng mảnh bởi nắng vỗ, âm thanh câm. Bà nghĩ tới hai chữ oi ả,
gần gũi và thân thiết, nhưng xa lắc xa lơ. Xa như tuổi thơ. Xa như
chiếc dép nhựa tím hồng sóng xô dạt mãi tận khơi, con bé đứng ở
mép bờ dõi nhìn đăm đăm, mắt tưởng chừng không bao giờ đóng
lại được nữa. Cảm giác sợ hãi, tiếc nuối, mất mát ứ đọng. Chiếc
dép còn lại hóa vô ích. Tuổi thơ là sự oi ả dính kèm, chầm chậm...
rời rạc... biếng nhác... mỏi mệt... lừ đừ... u uất. Dạo này bà ít nhìn

mặt mình trong gương. Nếu phải, bà tránh bật điện, để màu sáng
đất trời doi vào. Khuôn mặt xa lạ cùng suy tưởng trong đầu vuột
tuột, thõng tay không thể tránh tiếng thở hắt. Bà nghĩ tới Mây, cô
bạn nhỏ, gần mà xa, xa mà gần. "Người bạn của em đang làm luận
án về những người đàn bà Mỹ gốc Việt... Là những tấm gương... Là
những bậc thang... Là những điển hình..." Một loạt từ ngữ bỏ trong
ngoặc đơn, ngoặc kép, viết hoa, in đậm của Mây phấn khởi đưa ra
bà không chú tâm nghe lắm, chỉ theo nhìn đôi môi hồng non trước
mặt di động. "Em muốn giới thiệu chị, nhưng lại thôi, biết chị không
thích trả lời phỏng vấn." Bà quét một đường mắt trên khuôn mặt
người bạn nhỏ, cười khặc, nói cám ơn. "Thế là em hiểu một chút về
chị rồi đấy. Chị chưa muốn mình hóa thạch khi chưa được sống." Bà
mỉm cười như thế suốt trên đường về. Mấy lần chỉnh kiếng, chỉ vừa
tầm soi cái miệng cười mím. Bước chân vào nhà, chị Tư đang làm
cơm chiều, dừng đũa nhìn, bà vẫn còn giữ cái cười mím như thế.

Trở vào nhà, bà thay quần đùi, áo thun sát nách, buộc túm tóc, ra
vườn sau lấy cuốc đào bụi cúc vàng chết. Cành xác xơ, khô cứng.
Cả vườn, cây hoa nào cũng đang rán sức thi thố sức sống, sao chỉ
mình nó chết? Bà nhớ bụi này chị Vịnh tặng vào tết năm kia, chính
tay bà đào cái hố trồng. Mua xuân năm rồi, nó nở vài cái hoa èo uột
như đứa bé sinh thiếu tháng. Bà bón phân, tưới nước cho nó kĩ hơn
những bụi cây khác. Thế mà chết, nó vẫn cứ chết. Oi ả, bà thì
thầm, oi ả làm sao! liên tưởng màu da nâu con bo nằm thừ trên
cánh đồng toàn cỏ, loại cỏ cứng khô, giờ ngọ, không bóng, không
hình, nảy sinh ảo giác. Bà thở dốc tựa con bò. Con bò trong trí
tưởng, sách báo tuổi thơ diễn tả, kể lại. Bò và bà, hình ảnh có thực
không? Bà cột lại tóc theo thói quen khi trời nóng nực, như dứt
khoát xua đuổi hình ảnh hay ý tưởng nào đó cứ lảng vảng. Hơi nóng
của tóc thấm qua da lòng bàn tay. .Đôi khi nắng qua mái hiên làm tôi
nhớ. Đôi khi bỗng nghe bước chân về đâu đó của em. Đôi khi thấy
trên lá khô một dòng suối. Đôi khi nhớ trong mắt em một bóng tối
nhỏ nhoi. Đôi khi nhớ trong tóc em mùi cây trái thơm tho.... Ừ, chưa
người đàn ông, con trai nào tỏ tình với bà đôi khi thấy trong tóc em
mùi cây trái thơm tho... Thứ ngôn ngữ ẩn du, đầy sáng tạo như thế
này cả. Toàn những câu những chữ những nghĩa bà đoán trước

được. Nhàm chán, hết sức nhàm chán. Giờ thì (có lẽ) qua rồi, muộn
rồi. Cai thuở đợi chờ phủ mờ bởi những cơn mộng mị. Chưa một ai
cất công phân tích tên bà. Nào hoa nào lá nào trái cây nào hương
sắc tổng hợp. Cái tên, với người khác, là sự tỏ tình. Riêng bà, bố
mẹ chọn đặt, là tuyệt tích.

Ngắt quãng. Những ngắt quãng nối kết thành đời người. Bà ước ao
được dốc lòng sống thiết tha trong những ngắt quãng của một ngày,
như ngày hè hôm nay. Những mảnh vụn vỡ nát in khuôn mặt bà
trên tấm gương cửa sổ, nắng đã dời thấp, ăn lan, lấm tấm trên nền
đá hoa cương. Bà bình thản trở lại, lặng ngắm toàn thể cây cối
trong vườn. Tất cả rồi cũng sẽ héo rủ. Chết. Cây sồi lừng lững trong
nắng chiều tà, ngày tàn. Thân sồi to cao, trên trăm tuổi, hơn hẳn số
tuổi chồng, con và bà cộng lại. Những người nó bao bọc trọn bốn
mua.

Những phần mảnh cũng phải được lắp ghép bằng cách thức nào đó
để nhận ra khuôn mặt chính mình. Những trật tự ắt có để thiết lập
như bổn phận, trách nhiệm với người chung quanh. Sống, chẳng
phải cho, vì, mà là với, cùng. Phải chi cắt phứt được, như đào bụi
cúc vàng chị Vịnh cho đã chết. Đào gốc cây cạn sạch nhựa sống,
chất xanh, như ý tưởng rụi tàn trong thân xác. "Em rước khổ vào
thân là vì cứ muốn vươn tới sự toàn hảo trong mọi mặt." Chồng bà
nói thế, sau nhiều năm chung sống. Xét mặt lí trí, là nhận xét không
sai. Mặt kia, là sự tham lam, không cần thiết. Bà ham muốn nhiều
thứ quá! "Em còn muốn mình là người đặt câu hỏi, chứ chẳng phải
là kẻ buộc trả lời nữa không?" Sao ông không hỏi bà câu hỏi đại loại
như thế, ắt bà lúng túng, đỏ mặt một lát. Vô tuổi 40, thích thì làm,
không phải lấm lét nhìn quanh, không sợ lời khen chê, chỉ chú tâm
điều mình thích, làm với tự tin cùng dốc sức. Vào tuổi 40, đằm tính
hơn, nhưng quan điểm tuyệt đối không thay đổi, hết cần phải chứng
tỏ. Vào tuổi 40, tránh chòng chành, nao núng giữa cơn bão lốc. Vào
tuổi 40, không ý thức được sự sống, cách sống, thì đợi đến bao giờ!
Vào tuổi 40, là nhất định phải biết sống cho mình. Vào tuổi 40, là tự
thâu góm, bớt tranh đua những điều không cần thiết. Ôi nhưng mà,
bà cũng chưa phải tàn tạ hay bị cùng đường. Bà vẫn thích ngắm
nhìn nét xuân sắc ở những người đàn bà qua tuổi 50. Đóa hoa đang

rụng khác với đoá hoa đang nở. Để sống còn là phải biết buông xả
(không phải buông thả). Thời điểm bỏ rơi và bắt đầu lại. Cứ thế, ừ
nhỉ, cứ thế, mot ngày một tháng một năm một khoảng khắc tạo
thành phận kiếp. Phải biết bôi xóa những điểm mốc. Dè chừng
những cơ sở, nền tảng. Bao lần bà tự nhắc nhở, phải tránh bất mãn
và cô lập hóa như má nuôi. Phải tránh bi đat khổ sở như mẹ đẻ.
Phải tránh cái óc hột kê của bố. Phải biết: Knowing is nothing good
or bad, just alive của D. Giữ, duy trì mái ấm thì khó, hất tung thì dễ
của Chính. Đừng chấp trước vào bất cứ gì vì mọi sự đều vô
thường, lời Phật dạy.

Tuổi tác không nên tranh dành.

Bà từng sống qua tuổi 20 rồi 30, biết chúng như thế nào. Ước mơ đi
lùi là điều không tưởng. Nếu còn sức lực, 40 năm nữa trước mặt,
phải sống thế nào đây? Ngậm uống nó từng giây từng phút, để tuổi
80 ngoảnh lui, không nuối tiếc, ngậm ngùi, ân hận. Bằng mọi cach,
mọi giá, bà phải chủ động cuộc đời. Bà sống ở xã hội tuổi trẻ luôn
được nhắc nhở, ca tụng, tôn vinh. Quần jean bó chặt đôi mông căng
tròn, cánh tay dài thon chắc, ngực vun trào tràn, mái tóc không một
cọng bạc, da dẻ phẳng phiu mượt mà... tất cả phô trương trên
những tấm biển quảng cáo bày đầy ngã tư thành phố, dọc dài xa lộ.
Bà bắt đầu được gọi là người đàn bà có tuổi, luống tuổi, trung niên
đồng nghĩa không còn được quyền làm lỗi, sẽ được nhường chỗ
trên xe bus. Bà đang nói về những điều chung quanh, chính bà cố
tình quên lãng, tẩy xóa sự phán xét. Ý thức được thời gian là ý thức
được sự sống, thể hiện qua cách sống. Dạo sau này, bà gang gạt
bớt, thu xếp lại công việc, và chú tâm vào những gì thật sự yêu
thích. Công việc, bà giao bớt cho quản lý, dành nhiều thì giờ hơn
cho chồng con, cho riêng bà. Bà tự tay chăm sóc vườn tược, trang
hoàng nhà cửa, sắp gọn lại tủ sách, vất bớt đồ ở garage. Cuốn sách
bà đang viết dở. Nghĩ ngợi về nó liên miên như dòng nước chảy từ
vòi len lỏi dọc thân thể mỗi sáng, nửa đêm thức giấc, thấy mình gác
cả hai chân lên bụng chồng. Viết, là tự khẳng định, xác nhận. Viết là
khám phá. Viết, cần sự an ủi, chia sẻ. Viết, mong muốn được tự do.
Viết, là niềm cảm khoái. Viết, tranh giành sự độc lập, tự quyết. Viết,
trong thời cảnh hiện nay hiếm hoi nghĩ đến sư đền đáp. Viết, một

ám ảnh lớn lao. Viết, là một cách nhận ra khả năng giới hạn của
nhận thức, nhưng tưởng tượng thì không bao giờ cạn kiệt. Viết, nói
lên sự chọn lựa cách thế sống, thái độ sống. Nhà văn, người sử
dụng tiếng nói, ngôn ngữ. Ngôn ngữ là ma lực quyến rũ. Viết, chấp
nhận nghịch lý. Viết, say mê tìm kiếm cái mất mát khi không thể mất
mát. Viết, trò chuyện với bóng mình. Viết, đi tìm giọng nói của nữ
giới. Viết, là rị mọ, lục lọi, tìm tòi, khám phá. Viết, tham lam sự có
mặt của mình sau khi đã chết. Viết, cách thức tâm phân trị liệu.
Viết, tìm lại ý nghĩa sự hiện hữu của mình trước những điều thiếu
hụt. Viết, cũng là một cách tự huy diệt, bôi xóa. Viết, lựa chọn sự
khó khăn, đồng thời không kém phần buồn tủi. Ngôn ngữ Việt bám
riết bà, bền bỉ thiết tha qua nhiều hình thức, giai đoạn. Từ những
cuốn sách, tờ báo lem nhem mực in, bỏ dấu tùy hứng, tùy miền, tùy
cách phát âm ở những năm đầu người Việt tị nạn đặt chân đến đất
Mỹ. Mua được cuốn sách, nhặt được tờ báo như chụp lại tên tuổi
những tác giả còn sống hay đã khuất. Ngô Sĩ Liên, Nguyễn Tuân,
Lê Văn Hưu, Khái Hưng, Toan Ánh, Lê Thánh Tông, Huyện Thanh
Quan, Dương Quảng Hàm, Thanh Tâm Tuyền... qua hình thức ca
dao, tân nhạc, thơ văn... Rồi Thanh Nam, Minh Đức Hoài Trinh, Vỏ
Phiến, Đặng Phùng Quân. Hoàng Chính Nghĩa,Trần Mộng Tú, Lê
Thị Huệ... Góc sách, trang đầu với chữ ký tên tắt, khoanh tròn,
chứng tỏ quyền sở hữu nhỏ nhoi tội tình. Những cuốn sách kỷ niệm
bà vẫn cất giữ sau nhiều bận dời chỗ ở, là những ngày nghèo khó,
nhịn ăn nhịn mặc, mua chúng ở những tiệm thực phẩm, mà sách
báo, băng nhạc Việt nằm lẫn lộn giữa lọ mắm muối, gạo nếp Thái
Lan, dưa leo, cà pháo, đậu xanh còn vỏ. Rồi cô cùng người bạn mở
lớp dạy tiếng Việt. Ngày "khai giảng" trong garage của bố mẹ người
bạn. Học trò là những đứa cháu và hai nhóc tì hàng xóm bị bắt lôi ra
học, thầy cô kiêm luôn khâu đưa rước, dẫn đi ăn McDonald's. Thầy
cô tự biên tự diễn dạy sáu học trò cũng là cách tự dạy mình đừng
quên tiếng Việt. Thế mà sáu đứa học trò cơ duyên đó, từ cái garage
nhà chính phủ cho thuê giá rẻ mạt, hè thì nóng, đông thì lạnh, giờ
đã hơn 500 học trò cho mỗi khóa. Vẫn đều đặn mỗi chủ nhật, từ 9
giờ sáng đến 12 giờ trưa, đã dời qua bao chỗ, nay dừng lại ở
trường tiểu học vùng đông San Jose, kéo dài được hơn 20 năm.
Giờ đây bà tiếp nối bằng những trang chữ, đuổi theo những hình

tượng, bắt giữ những ý nghĩ không hình dạng, đam mê những con
chữ bùa ngải, ma ám như đang làm đây: kể lể, níu kéo, đuổi bắt, vồ
chụp bằng cách gõ rào rào 10 ngón tay trên cái laptop, như gãi lưng
chồng, tưới cây quét nhà, bôi kem chống nắng cho con.

Bà ngắm cái laptop vuông vức, gọn gàng, nhỏ nhắn. Bà khẽ đưa tay
vuốt ve nó, tỏ lòng biết ơn sâu xa. Qua rồi thời đại pen=penis,
bút=buồi. Cơ chế phụ quyền đang trên đà rung rinh. Xương sườn
đất sét A dong đã vỡ vụn. Thế kỷ (tới) đàn bà là đàn bà. Karma
được định nghĩa lại, hiểu theo như bản hợp đồng kí kết, giao kèo
giữa con người với con người. Sanh đứa con gái het còn là nỗi bất
hạnh mà là niềm vinh hạnh. Trăm đứa con gái không bằng hòn dái
đứa con trai trở thành câu diễu dở của kẻ mất trí. Máy giặt ra đời
giải quyết mỗi ngày hàng giờ cho tỉ người đàn bà ngồi còng lưng chà
vò xát vắt, đống áo quần gọp lại cao không thua những quả núi trên
địa cầu. Những viên thuốc ngừa thai tí xíu như hạt gạo giải thoát
thân xác người đàn ba, phụ xóa sạch mọi biên cương, bờ cõi. Đã
qua cái thưở xa xưa thieu nữ xinh đẹp ngủ trong rừng đợi chờ
chàng trai hào hoa phi ngựa cúi xuống ban bố nụ hôn, đánh thức sự
thèm khát, sức sống trong nàng. Rồi chàng trai truất ngựa truy
phong. Người thiếu nữ theo thời gian trở thành thiếu phu bế con
nhẫn nại chờ người đàn ông trở lại. Người thiếu phụ trở thành vô
dụng, vô tích sự đến độ hóa đá. Đàn ông đứng ngang hàng đấng
Thượng Đế toàn năng, toàn quyền. Ban cho đàn bà sự sống, sự
sướng. Và rồi, chính họ, vắt cạn sự sống, sự sướng nơi người đàn
bà.

Bà vuốt lại mớ tóc, trong mớ tóc, lấm tấm những sợi bạc. Tóc bà
dần dà đổi màu trong một hai năm trở lại đây. Lần đầu thấy, nhói
lòng một chút, như đạp phải vật cưng nhọn trên thảm cỏ mềm, bà
bứt sợi tóc bạc đầu tiên vào buổi sáng nào đó trong đời, ngắm
nghía chẳng biết làm gì, nó trắng cứng như cọng miến chưa ngâm.
Cội tóc ẩm ướt, trong suốt, không mùi vị. Bà gắn nó lên tấm gương
phòng tắm, rồi ra khỏi phòng, năm phút sau trở lại, nó đã rơi rớt. Về
sau đi cắt tóc, một ngày, cô cắt tóc hỏi bà muốn nhuộm không, bà
ầm ừ bảo chưa cần. Lại một cách khác bày tỏ sự bướng bỉnh cố
hữu nơi bà. Những sợi tóc bạc, phải chăng đang làm bà quyết định

không muốn để tóc dài nữa? Bà nghĩ tới mái tóc không sợi đen của
cụ Ruth tuần rồi bà đến thăm đã không còn ngồi gục đầu ở ghế xa
lông trong phòng khách viện dưỡng lão. Cụ mất trước đó năm ngày.
Hộp Dunkin's donuts bà mang biếu cụ, người cháu cảm động cám
ơn, rồi để lại. Bà nhớ đã nói với người cháu rằng, "Con người sinh
lão bệnh tử, biết được vậy thì mình sống sâu và bình thản hơn.
Nhưng khi nghe tin cụ Ruth mất, nếu như tôi không buồn, không
động lòng thì tôi là người thiếu nhân tính." Câu nói làm người cháu
trai tuổi 20, một mắt hẳn còn âm u xanh lục, mắt kia sáng rực một
chút. Đời mỗi con người bao giờ cũng kết thúc trong sự buồn bã,
đơn côi. Giờ thì đống thịt xương của cụ rã tan bằng cách nào đó,
thiêu táng hay chôn cất, như màu nắng dần tắt. Con người quả thật
có hoàn toàn tự do không? Bà không, hay chưa le thuộc vào sự suy
nghĩ của người khác trước những sơi tóc bạc, nhưng bà cũng cần
phải ăn uống thứ gì đó để sống chứ! Bà đã chết như cụ Ruth đâu!
Ăn ít quá hay nhiều quá cũng hại cơ thể. Làm gì có tự do tuyệt đối
ở trần gian này. Lối lập luận hết sức ấu trĩ. Làm gì có thiên đàng ở
cõi nhân thế eo sèo này. Thực tại bao giờ cũng đầy ắp phức tạp.

Câu nói với đứa cháu, trên đường về, bà hài lòng với mình một
chút. Nó là dấu hiệu của sự sâu chín, trầm tĩnh, dù chưa bày tỏ
trong hành động nhưng ít ra trong suy nghĩ. Trí tuệ đen dần theo
tuổi tác. Hai mươi năm trước bà cũng như đứa cháu cụ Ruth, mắt
nhắm mắt mở, tháng tới bà đã chẵn 40, hai con mắt bà cần phải
mở, để trực diện chính bà với sự mạnh mẻ, tỉnh táo, khôn ngoan.
Phải bớt nặng nề mỗi buổi sáng và không hụt hơi vào mỗi buổi
chiều. Đêm tối phá tan mênh mông mịt mùng ảo tưởng. Bà mơ hồ
nhận ra rằng tuổi tác đem lại cho bà tự do, tự tin hơn trong suy nghĩ
cùng cách sống. Bốn mươi năm, băng trải qua bao biến cố, biến đổi
phải được gì cho mình chứ! Bà đã sống nửa đời đầu, tồn tại bằng
cách thức nào đó. Câu nói để đời của Joseph Brodsky: Khi ta được
tự do, mà để thất bại, chẳng nên trách cứ ai. Riêng bà, trong tay
đang nắm giữ được tất cả, sao lòng không vui? Những sợi tóc màu
đêm ngả dần sang màu nắng ngày. Hai màu trộn lẫn là bầu trời
sủng nước. Bà ngửi mùi tanh sò ốc trên bãi biển tuổi thơ. Bà có cần
hâm nóng lại hạnh phúc đang ủ trong lòng bàn tay không? Trời đang

là chiều hè, cớ sao màu mắt bà chứa cả trời đông, tự nhủ lòng
mạnh mẽ mà mắt uá nước. Tiếng dép dì Tư đang dần rõ hơn về
phía bà ngồi. "Mời cô vào dùng cơm," dì cất tiếng.

tháng tới tôi 40 tuổi

Nắng lửa-Nước mắt. Hai thái cực. Ở hai đầu trục. Trên dưới đổ ập

xuống thân thể con bé. Suy Tàn hay Điêu Tàn? Nó nghĩ nát óc. Ừ,
không phải Điêu Tàn, mà là Hủy Diệt. Không phải Hủy Diệt, mà là
Bôi Xóa. Bôi Xóa nước mắt, chắc phải thế. Bởi chẳng thể Bôi Xóa
một mùi son, chẳng thể Suy Tàn một hình thể nhất định từng hiện
hữu, bởi lẽ ở cái tuổi ngày đó, nó chưa hề có được cam giác trong
tay cầm chặt thỏi son để bôi lên môi, như hàng chục năm dài
ngoằng về sau, với hàng trăm thỏi son đã ngắm đã rờ mó đã lựa
chọn đã thử lên đôi môi đã cho nó-cô-bà những giây phút cuồng
nhiêt, lịm, điếng, tê, chất ngất. Nó đang nằm trong khoảng chu vi rất
đỗi hạn hẹp, và thế giới sống cũng chật chội như thế. Một sự liều
mạng, vượt thoát, ra khơi. Sâu trong đáy tiềm thức, điều nó chưa
thể định hình, hàng chục năm sau vẫn cứ manh nha như khởi thủy.
Màn đêm nước lấp loáng bao bọc. Nắng nóng ấp ủ thân thể. Mùi đại
dương ngập ngụa phủ che. Tiếng máy ghe ù ù ù, tiếng sóng vỗ vập
rượt đuổi liên tục: âm thanh hỗn hợp đánh thức nó dậy, ngả nghiêng
dù là trong tư thế nằm. Mùi rong rêu ẩm nhầy nhớt. Vũng rêu trong
tròng mắt nó, non mướt dịu dàng tựa núm vú và vùng trung tâm
thân thể vừa qua độ nhú, khẽ nứt mầm. Gỗ khô rang nồng tanh. Vị
ướt ẩm sống còn. Níu. Níu lấy. Mắt nó rực tia sáng. Bước chân
xuống ghe là sự liều mạng, phiêu lưu, tìm kiếm. Không quay ngược.

Những con cá ngọ nguậy. Nó nghe rõ làm sao. Yên đi, yên đi
nào.Yên đi, bé nhé. Anh đây, bé ơi bé à... Có tiếng rong rêu gọi. Âm
Vọng vượt trườn qua nó. Trùng khơi. Bé và anh hãy cùng vượt.
Khối Thịt U Sầu to hơn cả hai đứa mình. Anh biết bé làm được. Hà
cho anh chút hơi, chút can đảm của bé. Ôi em, anh gọi. Bé đây!
Anh đang ở đâu? Em sợ lạc. Bàn tay móng cụt cáu đất cũ còn bám,
của em. Bàn tay gầy xanh bao năm cầm bút, của anh. Nắm níu lấy
nhau giữa Khối Thịt U Sầu. Đưng buông, bé nhé! Hãy úp mặt vào
Khối Thịt U Sầu. Giữ được bao lâu? Vị đắng chát măng cụt đầu mùa

đã vội đậm màu nâu già. Trong ruột, từng múi trắng đục ngọt ngọt
chua chua nõn nà nằm úp mặt cong lưng. Giữ nhé! kẻo tuột, bám
lấy mỏm đá trơn trượt. Là tia sáng bé chỉ tay anh dõi mắt mù tìm.
Chóa lòa. Hồng hoang. Vô địa hình. Vô phương hướng. Vô địa táng.
Đỉnh thóp đầu bé vừa lọt lòng mẹ phập phồng, anh quờ quạng tìm
em, nút bầu vú cạn nguồn. Nhay trì. Bé ơi, bầu vú, những ngón tay
thừa, vò xát. Mạnh. Mạnh nữa đi bé ơi! Hãy giúp anh vượt, leo qua
Khối Thịt U Sầu này. Anh sợ. Khối Thịt U Sầu chan hòa mùi máu
anh, mùi tinh trùng cha anh, mùi nhau mẹ anh. "Để bé trèo qua nhé!
Bé liều lĩnh can đảm mạnh mẽ hơn anh. Bé không sợ, không biết,
hay chẳng còn gì để sợ, và đã quen sợ... cùng lắm là Chết. Chết là
hết. Mẹ em đã chết." "Suỵt... đừng nói thế, đừng nói thế, đừng để
anh đánh mất..." Trong mắt anh, mù khơi, không biên cương, không
bờ cõi. Nào, em leo qua được một phần rồi, cứng ngắc, nhọn...
nhưng nóng hổi, mùi vị tham tàn. Sao chẳng ấm êm, mềm mại? Bầy
cá đang rỉa dần bầu vú bé. Nhẹ, nào hãy nhẹ nhàng với em. Bé
đau. Sao miệng bé ngậm đầy hột é trương phình? Ôi! anh. Mà đừng
nhẹ quá, bàn tay ngón giữa cứng thẳng nhọn như cây bút. Ồ, bé
muốn mạnh hơn, nhanh hơn. Có cái gì đó đang nói hộ em. Ồ, anh
ơi! Môi khô nứt tanh ngậm nút trọn bầu vú con con nhú nụ. Trái thị
rớt bị bà già bà hôn bà hít bà không ăn đâu. Nút mạnh đi anh. Sức
mạnh là vũ khí, là quyền lực. Hãy cho em nếm mùi vị hào quang hy
vọng. Con cá tuột dần phiá dưới. Múi măng cụt rụng rơi như đóa trà
mi nát tàn. Lưng ngã dập xuống đại dương. Ôi! anh. Vũng rêu non.
Đàn cá con xum xuê bám rỉa thịt mềm non tươi rói. Đớn đau và
sung sướng. Mạnh lên đi anh. Làm Bé sướng đi anh. Bé nói, giọng
ra lệnh, quyền uy, ma lực. Rồi thì cả hai ta cùng rơi ngã trên Khối
Thịt U Sầu. Ôm chặt em đi anh. Những con cá rỉa thit. Những ngón
tay móng cụt cáu đất cát xứ sở giờ trôi lạc vào vũng đục trí nhớ.
Vĩnh biệt khu xóm nghèo nàn đầy vọng động và ánh sáng tuổi thơ
không bao giờ có thật. Nước biển có rửa sạch? Nước mắt, máu,
tinh trùng, nước của cửa mình em, nước từ cửa miệng anh, mồ hôi
hai ta đồng phá hủy một cách bạo tàn nhất. Nắng lửa ngoài khơi,
giông biển trong màn đêm chẳng thể cứu vãn. Con thuyền vẫn tiếp
tục rẽ sóng. Trôi giạt về đâu? Em theo đoàn lưu dân. Bờ vai em nhỏ
quá trời. Em theo đoàn lưu dân. Bờ môi thơm nồng bông bí nụ. Ôi

đường xa vạn dặm. Không biết bao giờ gặp lại em!. Phá hủy, phá
hủy sạch sành sanh. Bé rống to hơn tiếng sóng đập nát mạn
thuyền. .Do you know where you.re going to. Do you like the things
that life is showing you. Where are you going to. Do you know? Do
you get. What you.re hoping for. Do you know?.

Xăng rưới vung vãi, que diêm đã bật. Đợi chờ gì nữa đây?

Con bé đã cắn nát trái ớt (bí) hiểm, căng cứng bóng lưỡng đầu
mùa. Những năm, những ngày, những tháng kế tiếp, và mãi về sau,
vẫn ứa nước mắt vì vị cay (đến lịm chết người).

Sau này, dọc đời người, con bé phải luôn nhặt nhạnh lại những phần
mảnh mà chính tự tay nó đã đập nát. Cố tình phá hủy. Cố tình bôi
xóa.

Không thể để Tương lai quyết định bởi Quá khứ nữa!

Ánh sáng tắt. Tiếng sóng vẫn không ngưng rì rào. Ghe sáu máy
khởi đi từ Nha Trang gắng gượng ù ù. Thôi, chẳng còn ai ru ai nữa
cả. Con bé leo trở lại bên kia (thế giới riêng). Vắng lặng qua mùa
gặt. Vượt qua Khối Thịt U Sầu, cùng bọc trứng của chàng trai 18
tuổi khoác áo tông đồ, nối gót thánh Phê-rô bằng thể thức riêng. Nỗi
ám ảnh quên/ nhớ hiện hình bám sát. Ôi! Khối Thịt U Sầu, đầu quấn
băng trắng máu khô dính cục. Viên đạn ngày (lịch sử ) 30 tháng 4
năm 75 của ai đó. Địch/Ta xóa nhòa ý nghĩa. Bao nhiêu nơi sao
không nã, lại nã ngay vào đầu người anh cả? Đổ thừa định mệnh là
mot cách tuốt sạch. Hay là nghiệp, công bằng hơn chăng? Có làm
có chịu. Gieo gió gặt bão. "Anh vác Khối Thịt U Sầu xuống ghe
trước đêm vượt biển." Đêm nay anh gánh dầu ra biển anh chôn.
Anh chôn, chôn hết cả... trăm nhớ ngàn thương. Đêm nay, đêm tối
trời anh bỏ quê hương. Ra đi trên chiếc thuyền... Hò ơi, hò ơi phận
kẻ lưu vong. Mệnh lệnh mẹ, ơn nghĩa cha, ánh mắt van nài chị kế.
Anh gói gọn. 18 năm chia hai, nửa đầu sống gần cha mẹ, nửa sau
đặt thân mình dưới chân Chúa. Giờ thì anh đã đặt thân anh trong
Bé. Ôi Bé của anh! Anh hết là hình ảnh người cha của bầy chiên
ngoan đạo. Giữ đức vâng lời, cây chuối bảo trồng ngược không
quyền cãi. "Phúc cho ai không thấy ma tin." Và rồi, "Ai theo ta, hãy

bỏ mình vác thánh giá." Bé thay Chúa vác anh. Ngày tận thế, bé sẽ
là người đứng hàng đầu Chúa đẩy xuống, không nơi nào lửa nóng
bằng lửa địa ngục, và phải ở đó muôn đời, bé có biết khong? Thế lò
luyện tội? Đứa nào còn biết sợ Chúa. Eo ơi! Con rắn, quả táo,
xương sườn, vườn địa đàng. Đàn bà là nguồn gốc của tà dâm, dục
vọng, tội lỗi. Cần tấm chador che mặt khỏi cám dỗ đàn ông. Cần
xẻo phắt cái mong đốc để khỏi động tình rắc rối. Còn không thì thi
hành tam tòng tứ đức, tiết hạnh khả phong là xong đời phái (tính)
nữ. Còn anh thì sao? Ngày rời xứ, anh mang theo ánh mắt hai đấng
sinh thành, tuyệt nhiên không có ánh mắt Chúa. Chúa lúc đấy đang
ở đâu? Anh chịu. Anh cố nhét mảnh cồn trắng trong túi xách. Khối
Thịt U Sầu lúc nào đã thở hắt hơi thở cuối? Ra với đời, có đôi người
chứng kiến, là mẹ và mụ đỡ. Lúc lìa đời âm thầm độc Khối Thịt U
Sầu hay biết. Khi bé và anh leo qua đàn cá con, vục mặt vào đám
rêu non, chà sát, mút ngậm mười đầu móng tay cụt cáu bám,
nghiến nát lưỡi (ai) mình. Khối Thịt U Sầu có chứng kiến với toàn
thân bất động hay hai con mắt dán nghiền sự chết?

Biển vẫn vô tình. Vô tình đến độ tàn nhẫn.

Biên cương hạnh phúc và tôi lỗi bôi xóa trên chiếc ghe, trôi trên
nước, luân lưu trên quả địa cầu.

Những ngày ở đảo Songkla không dài. Nhưng dài hơn những ngày
con bé và anh sống sau biến cố 30 tháng 4, cộng thêm một tuần
lênh đênh trên mặt biển.

Rời quê nhà, với túi ni lông, con bé nhét vội vào đó vài thứ. Gia tài
của mẹ để lại cho con. Gia tài của nó vài ba thứ, rồi cũng rơi rớt đâu
đó trên đường ra tới bãi. Gia tài của mẹ là nước Việt buồn. Chiếc
ghe đưa nó lìa xa quê nhà, như viên đạn nằm kẹt trong màng óc
của Khối Thịt U Sầu. Sao lại là chiếc ghe đó, mà không là chiếc ghe
khác? Sao con bé cắm đầu cắm cổ chạy ra phiá biển, một mình. Vì
tiếng sóng vỗ hay màu biển xanh? Hay những gì phía bên kia biển?
Cầm kéo sắc nhọn tự cắt đứt, rồi đâm nát tất cả. Tại sao trên chiếc
ghe đó lại chở gã con trai đã quyết hiến thân đời cho Chúa nhưng lại
mang trên người trái ớt cay xé họng nó giữa mặt bể khơi, giữa bao
con sóng dập dềnh miên man, trên đầu những ngón chân chết tiệt

sự sống, giữa tiếng máy ghe gắng gượng sình sịch sình sịch, bỏng
mảnh da đùi trái mà mãi mấy ngày sau nó mới hay biết. Mấy tháng
sau, qua tới Mỹ, nó còn phải thoa kem pho mát. Rồi vết thẹo lành
lạnh mà nó vẫn chưa hoàn lại hồn. Mảnh cổ cồn trắng, gã con trai
đeo lại sau vài ngày (biến cố phi) lịch sử, dấu vết đầu tiên trên đảo
những ngày đầu tháng 5/75 người Việt vượt biển đến đất Thái. Cả
hai hết cơ hội gặp lại sau ngày rời đảo, dù rằng anh hứa, "Qua tới
Mỹ anh sẽ mua cho em đôi dép đẹp." Có những câu nói, nghe qua
một lần, ngậm ngùi suốt cả kiếp người. Nắng cát hải đảo bỏng chân.
Miếng carton cắt, buộc giây biến chế. "Để cát không làm bỏng chân
em." Nhìn về phía nhà cầu, nhà tắm, cái hàng dài ngoằn ngoèo bởi
những người bỏ nhà bỏ nước đứng chờ chực xin ăn. Sinh tồn nặng
hơn đá Hòn Chồng. Chịu khó thua cát sông Hương. Hi vọng cao
hơn đèo Hải Vân. Sự trìu mến, thiết tha tỏ lộ khả dĩ anh có thể đền
bù. Chỉ ba ngày sau khi đặt chân lên đất liền, mắt anh ngước về
hướng Chúa ngự trị, cầu nguyện cho linh hồn Khối Thịt U Sầu mau
chóng về nước Chúa. Dù rằng hình hài đã vùi lấp vội vã (nên chẳng
được sâu) trên bãi cát sóng biển vỗ về không ngưng nghỉ muôn đời.
Đại dương đã là mồ. Con bé khá tinh nhậy, tự lo liệu tấm thân
mình từ đấy. Trước mắt cát cùng nước biển bao la biết dường nào.

Muốn được tự do, điều kiện tiên quyết phải có là lòng can đảm.

Giấc mơ Lòng Lành.

Trở về nằm trong tử cung mẹ: Tối đen thăm thẳm. Nước ấm áp, êm
đềm. Cảm giác an lành, dễ chịu. Không sợ hãi, lo lắng. Bởi có mẹ
che chở, bảo bọc. Mẹ làm hết, từ thở đến đái. Ôi! thiên đường tuổi
thơ.

tháng tới tôi 40 tuổi

Cuốn truyện dở tệ, không chuyên chở gì đặc biệt, nhưng bà kéo

đến gần hết, bỏ những trang cuối. Buông cuốn truyện, tự biết mình
cứng đầu thậm vô lý, ngu muôi một cách kỳ quặc, phí thì giờ cho
cuốn truyện không đáng.

Chồng ngủ ngáy đều bên cạnh. Dạo này ông ngáy to hơn nhưng bớt
đứt quãng. Bà xoay nằm ngược người, vẫn nghe tiếng ngáy, phải
chi là tiếng mưa rơi lộp độp trên khung cửa sổ. Phải chi là tiếng
thông reo, tiếng suối chảy róc rách, thậm chí tiếng gà gáy ò ó o
cũng được Tiếng chồng ngáy hơi to làm bà sốt ruôt. Sáng ra sẽ dặn
ông đi khám sức khỏe định kỳ. Bà qua phòng riêng, bật đèn, nằm
im, nhìn trần nhà, tủ sách, tranh ảnh, những bức tượng, chậu lan,
cái laptop... Căn phòng là thế giới rất đỗi riêng tư của bà. "Tại sao
mọi người chung quanh giữ khoảng cách với tôi?" Câu hỏi không dễ
trả lời. Với chồng, "Tại vì cái gì em cũng muốn phải hoàn hảo, lại
chẳng chịu thua ai." Với vài người bạn, khó cho họ. Với nhân viên,
lại càng khó hơn. Một lần, bà hỏi (như thế) với dì Tư. Dì cười, "Tại
cô được tất cả. Chẳng có gì để người ta tội nghiệp cô cả." Bà nghe,
nhếch môi cười trừ. American Dreams! Super woman! Having it all!
Phải chăng bà đã dốc cạn sức lực để đạt được những gì đang nắm
giữ trong lòng bàn tay?Thế giới bà mong đến được, thỏa lòng,
không có trong đầu dì. Còn thương hại, có chết, bà cũng lịch sự lắc
đầu.

Bà cố nghĩ tới điều gì đó, có thể xóa tan nặng nhọc trong chốc lát,
như sáng mai sẽ đi bộ lâu hơn thường ngày. Đi trọn hai vòng bờ hồ
trong công viên Nhật mất gần hai tiếng. Bà tưởng tượng đến những
tán lá xanh rậm, phủ che con đường quanh hồ. Màu nước lấp loáng,
con đường thoáng gió. Bà sẽ không đi như động tác sống.

Bà muốn nghĩ tới bất cứ điều gì có thể làm bà cười được. Bà có cái
cười, theo bà, là được nhất trên khuôn mặt. Vẻ nghiêm nghị lộ ở
mắt, cứng ran ở cằm, bướng bỉnh ở trán, nghi hoặc ở vành môi. Cái
cười đè bẹp mọi thứ tự trị cố hữu. Bà chợt nhớ tới câu chuyện kể
của người khách quen vừa đi Việt Nam về tuần trước. Anh ra Hà
Nội, ghé vào những quán bia ôm, bia câu, bia đèn mờ, bia karaoké,
cà phê vườn, cà phê võng, cà phê chuồng.... Tiếng Việt ngã hỏi
huyền sắc không rành, dáng người dềnh dàng đậm nét Việt kiều
Mỹ. Anh làm quen cô gái bằng câu hỏi vu vơ, "Hà Nội 36 phố
phường, em có biết hết không?" "Dạ thưa anh, 36 phố phường em
không biết hết, nhưng 36 kiểu em rành rẽ lắm anh ạ!" Bà nghe, bật
cười to giữa tiệm. Đáo để đến thế là cùng. Gái Hà Nội thời hậu

chiến. Lỡ điệu Em ơi! Hà Nội phố ta còn em mùi hoàng lan ta còn
em mùi hoa sữa. Con đường vắng rì rào cơn mưa nhỏ, ai đó chờ ai
tóc xõa vai mềm...

Bà nhớ câu chuyện cách đây khá lâu, thời còn sinh viên. John, đến
từ tiểu bang Idaho. Sự chiếu cố làm quen bằng giọng nói, ánh mắt,
điệu bộ nhưng không giấu vẻ tò mò, ngớ ngẩn của anh chàng chậm
dấu ấn hiện đại, còn đặc sệt khoai tây chiên, cứ theo hỏi:

"Việt Nam của cô có cái này không?"

"Việt Nam của cô có cái kia không?"

"Việt Nam của cô có cái nọ không?"

Một bữa, cô đâm bực, (chắc là trước ngày có kinh) xẵng giọng:

"Tại sao mày khong hỏi Việt Nam tụi tao có... đụ nhau không?"

Ngồi làm việc suốt gần bốn tiếng trong phòng riêng, cánh tay trái

bà buốt mỏi. Cánh tay yếu ớt bị ngã lúc nhỏ, lọi xương. Thầy thuốc
cột-bó-đắp lá dại nhai nát sao đó, cũng lành. Sau này, qua tới Mỹ,
một hôm cô rượt theo xe bus sợ trễ lớp, ngã thêm lần nữa. Lần ngã
thứ nhì, lấy cả thân người chống đỡ cánh tay yếu ớt cũng không
kịp, gẫy cùi chõ, đúng ngay vet thương cũ, lại lọi xương. Vào nhà
thương nằm ba ngày, xuất viện, cánh tay vinh viễn yếu hẳn. Hai lần
thương tích, cùng chỗ, vật tay bất cứ ai, hết hy vọng thắng. Như
người khổ vì tình phụ, hai lần, tởn tới già. Cái tô quy đã vỡ đôi, dẫu
hàn gắn lại để chưng thì cái tô vẫn là cái tô vỡ. Triết lý "hai lần" tưng
tửng của chị Thoa: "Lần đầu người ta gạt mình, shame on them!
Lần thứ hai để người ta gạt mình, shame on you!" Cánh tay bà
thương nhất trên thân thể. Tắm, bao giờ bà cũng xoa bóp rửa rờ nó
lâu hơn những phần khác trên thân thể.

Bà lái xe ra phố, ghé hiệu sách cũ quen thuộc. Những đĩa nhạc xếp
ngay ngắn ở dãy ngoài. Mỗi khi nhìn thấy, bà chạnh lòng. Hình ảnh
người bố lại trở về, rất xa xưa. Vài đĩa nhạc cũ kỹ lạc xót trên kệ,
dưới gầm bàn trong căn nhà tối ám. Đĩa nhạc nhựa xa xăm, lỗi thời.
Bà ghé dãy thơ, lựa một cuốn, tác giả mới, hi vọng có bài thơ hay,

được một thú vị bất ngờ. Bà đứng tần ngần khá lâu, đưa tay xoắn
mãi lọn tóc. Những dòng chữ nhẩy múa trật hàng lỡ nhịp. Bà thấy
thời gian băng qua như từng con chữ, ghép thành tên trên gáy bìa.
Bà đã sống tận cùng từng hơi thở với chúng, như lẽ sống, không
cần tra cứu lý do. Bà bước ra khỏi hiệu sách, nắng dừng ngang tầm
mắt. Màu đèn đỏ, hoa mồng gà. Màu đèn vàng, áo cô dâu. Màu đèn
xanh, trời rợp lá. Tim bà bỗng nhói vì nổi yêu đời lường đo tích tắc.
Nắng chói lóa. Bà bước đến bàn con kê cạnh cửa sổ, gọi ly cà phê
đá vụn ngập to như kẻ sắp chết khát. Nắng dội nóng lên mặt bàn
vuông con, lên cả mặt ghế bà đang ngồi. Loại cây gì trước mặt lá
moc xum xuê? mà bà chứng kiến bốn mùa đổi lá. Những bông tím
túm lại từng chùm rủ xuống vào những ngày sắp lạnh hoặc sắp
nóng. Bà nhìn ra vệ đường, kẻ xuôi người ngược. Bệ đá kê ở ngã
tư gã không nhà kiên nhẫn ngồi ngửa tay xin tiền lẻ bất cứ ai đi
ngang. Cô bé độ 13, áo hở rốn vai lưng đi băng qua khỏi gã, nghĩ
sao, quay ngược lại, móc túi quần jean kiếm tiền lẻ, đếm độ mươi
giây, dúi vào tay gã, chắc chẵn 25 xu, tiêu chuẩn tiền của đứa bé
chưa đi làm. Một chiếc xe bị tắt máy ngay giữa ngã tư, đèn báo hiệu
nhấp nháy, chủ đang đi đâu đó gọi điện thoại cầu cứu. Những chiếc
xe khác cố băng qua cái xe hư chướng nằm chình ình. Mặt lề
đường sạch sẽ, kẻ những ô vuông chéo đều đặn, không lớn không
nhỏ. Biết bao bước chân đã, đang và sẽ giẫm lên đấy?

Luồng gió thổi, cành cây chở lá xuôi nghiêng theo. Góc bên kia là
quán ăn Thái. Dì Tư xin nghỉ ngày mai đi khám mắt. Ý nghĩ đến
trong đầu qua bài báo bà đọc tối qua. Tác giả đóng vai người em,
tường thuật lại mối tình người anh và thiếu nữ Hà Nội thuộc thế hệ
thập niên 50. Bao thăng trầm thế sự biến cố đổi thay. Di cư, tản cư,
vượt biển, du học, lính tráng, kẻ lấy chồng, người lấy vợ, rồi li dị, rồi
chồng chết. Đôi tình nhân vẫn luôn tìm cách liên lạc. Lúc dồn dập
hằng ngày, lúc bặt tin đến hàng chục năm. Cuối cùng hai người gặp
lại nhau trên đất Úc, ở tuổi gần đất xa trời. Cả hai thất vọng chán
chường, không cố lòng giấu. 50 năm... Cũng 50 năm... Tình Yêu
Thời Thổ Tả hư cấu của Gabriel Garcia Márquez, xứ Colombia khác
xa trời/vực. Cũng 50 năm, xa mặt nhưng không cách lòng. Gặp lại
nhau, cả hai đồng lên chức cụ. (Đã bao lần làm lễ thượng thọ?) Cụ