1. อุทกภัย 65

หลักสูตร ครู แกนนาํ
(อุทกภัย)

โ ด ย ก อ ง ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร ป้ อ ง แ ล ะ บ ร ร เ ท า ส า ธ า ร ณ ภั ย

อุ ท ก ภั ย
...ภัยใกล้ตัวทีต้องเรี ยนรู้และเตรี ยมพร้อมรับมือ

ความหมาย อทุ กภยั หรอื นาํ! ท่วม

เหตกุ ารณท์ %ีมีนาํ! ท่วมพืน! ดินสูงกว่าระดบั ปกติ ซ%ึงมีสาเหตุจากปริมาณนาํ! ฝนมาก และ
จากการปิดกนั! การไหลของนาํ! ตามธรรมชาติ เป็นภยั ธรรมชาติท%ีสรา้ ง ความเสียหายต่อประเทศ
ไทยมากท%ีสดุ ก่อใหเ้ กิดความ สญู เสียชีวติ และทรพั ยส์ ิน โดยเฉพาะในช่วงฤดฝู น บรเิ วณท%ีราบล่มุ
ท%ีลาดเชิงเขา ท%ีราบล่มุ รมิ ฝ%ังแม่นาํ! มีความเส%ียง ต่อการเกิดอทุ กภยั ในหลายรูปแบบ ทงั! นา!ํ ท่วม
ฉบั พลนั นา!ํ ป่ า ไหลหลาก และนาํ! ลน้ ตล%ิง

สาเหตุการเกิดอุทกภัย.....ปั จจัยทางธรรมชาติ

• ฝนตกหนกั ตอ่ เน%ือง จากอทิ ธิพลของพายหุ มนุ เขตรอ้ น หรอื ความกดอากาศต%าํ
พาดผา่ นพืน! ท%ี ทาํ ใหเ้ กิดฝนตกหนกั ตดิ ตอ่ กนั เป็นเวลานาน จนดินไมส่ ามารถดดู
ซบั นา!ํ และแหลง่ นา!ํ ตามธรรมชาตไิ มส่ ามารถรองรบั นาํ! ปรมิ าณมากไวไ้ ด้

• ฝนตกหนกั บรเิ วณภเู ขาทาํ ใหม้ ีปรมิ าณนา!ํ สะสมจาํ นวนมาก บนภเู ขาหรอื ป่ าตน้
นาํ! และไหลบา่ ลงสทู่ %ีราบเชิงเขาอยา่ ง รวดเรว็

• นาํ! ทะเลหนนุ สงู ทาํ ใหร้ ะดบั นาํ! ในแมน่ าํ! เพ%ิมสงู ขนึ! อยา่ ง ตอ่ เน%ือง สง่ ผลใหน้ า!ํ ไม่
สามารถระบายลงสทู่ ะเลไดท้ นั จงึ เออ่ ลน้ ตล%งิ เขา้ ทว่ มพืน! ท%ีรมิ ฝ%ังแมน่ าํ!

• ภยั ธรรมชาตอิ %ืนๆ อาทิ แผ่นดนิ ไหว ภเู ขาไฟระเบดิ สนึ ามิ คล%ืนซดั ฝ%ัง เป็นสาเหตทุ %ี
ทาํ ใหเ้ กิดอทุ กภยั ได้

สาเหตุการเกิดอุทกภัย.....การกระทาํ ของมนุษย์

• การตดั ไมท้ าํ ลายป่ า ทาํ ใหไ้ มม่ ีรากไมด้ ดู ซบั นา!ํ เม%ือเกิดฝนตกหนกั บรเิ วณภเู ขา นา!ํ
จงึ ไหลบา่ ลงสพู่ ืน! ท%ีดา้ นลา่ งอยา่ งรวดเรว็

• การสรา้ งถนนและส%งิ ปลกู สรา้ งกีดขวางทางไหล ของนา!ํ การถมดนิ เพ%ือปรบั พืน! ท%ี
การบรหิ ารจดั การนา!ํ ท%ีไมม่ ีประสทิ ธิภาพ

ลั ก ษ ณ ะ ก า ร เ กิ ด อุ ท ก ภั ย

ลั ก ษ ณ ะ ก า ร เ กิ ด อุ ท ก ภั ย

ลั ก ษ ณ ะ ก า ร เ กิ ด อุ ท ก ภั ย

ก า ร ป ฏิ บั ติ ตั ว เ พื อ ค ว า ม ป ล อ ด ภัย

• ติดตามขอ้ มลู สภาพอากาศและปรมิ าณนา!ํ ในพืน! ท%ี อาทิ พยากรณ์ อากาศ ประกาศเตือนภยั
ระดับการขึน! - ลงของน!ําในแม่น!าํ ระดับ นา!ํ ทะเลหนุน ปริมาณนาํ! ฝนเฉล%ีย และการ
คาดการณแ์ นวโนม้ สถานการณภ์ ยั พรอ้ มปฏิบตั ติ ามคาํ เตือนอย่างเครง่ ครดั

ก า ร ป ฏิ บั ติ ตั ว เ พื อ ค ว า ม ป ล อ ด ภัย

• สังเกตสัญญาณความผิดปกติทาง ธรรมชาติ อาทิ
ระดับนา!ํ ในแม่นา!ํ เพ%ิมสูงขึน! นา!ํ ในลาํ นา!ํ มีสีขุ่น หรือ
เปล%ียนเป็นสีเดียว กับสีดินภูเขา ฝนตกหนักต่อเน%ือง
สตั วป์ ่ า แตกต%ืน มีเสียงดังอือ! อึงมาจากป่ าตน้ นาํ! หาก
สังเกตพบสัญญาณดังกล่าว ให้ติดตาม เฝ้าระวัง
สถานการณภ์ ัยอย่างใกลช้ ิด จะได้ เตรียมพรอ้ มรบั มือ
และอพยพหนีภยั ทนั ท่วงที

ก า ร ป ฏิ บั ติ ตั ว เ พื อ ค ว า ม ป ล อ ด ภัย

• จัดเตรียมส%ิงของและเคร%ืองใช้ ท%ีจาํ เป็นไวใ้ ชใ้ นช่วงนาํ!
ท่วม อาทิ เคร%ืองอุปโภคบริโภค ยา รกั ษาโรค รวมถึง
วสั ดทุ %ีสามารถ ลอยนาํ! ได้ เช่น ยางในรถยนต์ แกลลอน
นาํ! เป็นตน้ สาํ หรบั ใชย้ ึด เกาะพยุงตัวขณะเดินลุยนา!ํ
ท่วม พรอ้ มจดั เก็บเอกสารสาํ คญั ไว้ ในถงุ พลาสติกและ
ซองกนั นา!ํ โดยจดั วางไวใ้ นบรเิ วณท%ีนาํ ติดตวั ไปไดท้ นั ที
ท%ีตอ้ งอพยพ

ก า ร ป ฏิ บั ติ ตั ว เ พื อ ค ว า ม ป ล อ ด ภัย

• ป้องกันนาํ! ท่วมบา้ น โดยกาํ จัดขยะมิใหอ้ ุดตันท่อนา!ํ ทางระบายนาํ! กาํ จัดวัชพืชและส%ิงกีด
ขวางทางนา!ํ เพ%ือใหน้ า!ํ ไหลผา่ นไดโ้ ดยสะดวก พรอ้ มนาํ กระสอบทรายมาจดั วางเป็นแนวคนั กนั!
นาํ! หรอื เสรมิ คนั ดนิ บรเิ วณ รอบบา้ น รวมถงึ ตรวจสอบใหอ้ ย่ใู นสภาพม%นั คงแขง็ แรงอย่เู สมอ

การปฏิบัติตนเมือเกิดอุทกภัย.....กรณี สามารถอาศัยอยู่ในบ้านเรื อน

การปฏิบัติตนเมือเกิดอุทกภัย.....กรณี สามารถอาศัยอยู่ในบ้านเรื อน

การปฏิบัติตนเมือเกิดอุทกภัย.....กรณี ต้องอพยพออกจากพ1ืนที

การจัดเตรี ยมถุงยังชีพ

• ประชาชนท%ีอาศยั ในพืน! ท%ีเส%ียงภยั ควรจดั เตรยี มส%ิงของและ เคร%ืองใชท้ %ีจาํ เป็นไวใ้ นถงุ ยงั ชีพ เพ%ือใหส้ ามารถดาํ เนินชีวิต ในช่วงท%ีเกิดภยั
พิบตั ิไดอ้ ยา่ งนอ้ ย 3 - 5 วนั
• เคร%ืองอปุ โภคบริโภค อาทิ ขา้ วสาร อาหารแหง้ อาหารกระป๋ อง นา!ํ ด%ืมสะอาด ยารกั ษาโรค
• ส%ิงของและเคร%ืองใชท้ %ีจาํ เป็น อาทิ ไฟฉาย ถ่านสาํ รอง เทียนไข ไฟแช็ก นกหวีด เชือก ถงุ พลาสติกสีดาํ กระดาษชาํ ระ นา!ํ ยา ฆ่า
เชือ! โรค มีดพบั ท%ีเปิดกระป๋ อง
• เอกสารสาํ คญั อาทิ บตั รประจาํ ตวั ประชาชน ทะเบียนบา้ น โฉนดท%ีดิน สมดุ บญั ชีธนาคาร พรอ้ มจดั ทาํ สาํ เนาไว้ หลายๆ ชุด
และจดั เก็บไวใ้ นถงุ พลาสติก หรอื ซองกนั นา!ํ เพ%ือปอ้ งกนั เอกสารไดร้ บั ความเสียหาย

• ทงั! นี! ควรจดั เก็บถงุ ยงั ชีพไวใ้ นจดุ ท%ีปลอดภยั รวมถึง
หม%นั ตรวจสอบส%ิงของและเคร%ืองใชใ้ นถงุ ยงั ชีพใหอ้ ย่ใู น
สภาพท%ีสามารถนาํ มาใชง้ านไดท้ นั ทีเม%ือเกิดสถานการณภ์ ยั

อุปกรณ์ช่วยเหลือผปู้ ระสบภยั ทางน1าํ เบ1ืองตน้

การช่วยเหลือผปู้ ระสบภยั ดว้ ยอุปกรณ์ทางน1าํ เบ1ืองตน้

การช่วยเหลือผปู้ ระสบภยั ดว้ ยอุปกรณ์ทางน1าํ เบ1ืองตน้

การช่วยเหลือผปู้ ระสบภยั ดว้ ยอุปกรณ์ทางน1าํ เบ1ืองตน้

อุปกรณ์ช่วยเหลือผปู้ ระสบภยั ทางน1าํ เบ1ืองตน้

อุปกรณ์ช่วยเหลือผปู้ ระสบภยั ทางน1าํ เบ1ืองตน้

กอดขวดพลาสตกิ ไวใ้ นระดบั หนา้ อก คอ่ ยๆ เอนตวั ไปทางดา้ นหลงั
อยา่ งชา้ ๆ พยายามยกใหใ้ บหนา้ พน้ นา!ํ หายใจลกึ ๆ แบบเบาๆ

อุปกรณ์ช่วยเหลือผปู้ ระสบภยั ทางน1าํ เบ1ืองตน้

อุปกรณ์ช่วยเหลือผปู้ ระสบภยั ทางน1าํ เบ1ืองตน้

จบเรืองอุทกภยั