บุคคล

กฎหมายเกย่ี วกบั
บุคคล

บุคคลตามความหมายใน
กฎหมาย แบง่ ออกเป็ น
2 ประเภท คอื ...

1. บุคลธรรมดา

2. นิตบิ ุคคล

• บุคคลธรรมดา

ตามประมวลกฎหมายแพง่ และ
พาณชิ ยใ์ ห้ความหมายของการเรม่ิ ตน้
แห่งสภาพบคุ คลไวต้ ามมาตรา 15

“การคลอด”

คอื การทท่ี ารกพน้ จากช่องคลอดของ
หมสาานยร่ึงดสชาะออดงออื รกหา่ มงรกาอื จาไนยมหก่ห็ไลมดงดเ)้ ตหวัลแอื ลตว้ ดิ โอดยยู่ ไมม่ (สีโ่วดนยใจดะตส่ดวั น

“การอยรู่ อดเป็ นทารก”
คอื การทท่ี ารกคลอด

ออกมาตามทก่ี ลา่ วข้างต้น มชี วี ติ
อยูโ่ ดยลาํ พงั ตนเองแยกตา่ งหากจาก
มารดา



การส้ินสดุ สภาพบุคคล

• มไี ด้ 2 กรณ.ี .. 1.ตาย
2.สาบสญู

การตาย คอื การส้ินสภาพของการมชี วี ติ

ของบคุ คลโดยธรรมชาติ ไมว่ า่ จะตายเองหรอื
ผูอ้ นื่ ทาํ ให้ตาย

สาบสญู คอื บุคคลทต่ี ายแลว้ ตาม

ผลของกฎหมาย

การทจี่ ะร้องขอให้ศาลส่ังให้บุคคลใด เป็ น
ตนสาบสญู ไดน้ ้นั ตอ้ งมอี งคป์ ระกอบดงั นี้...

1)หายไปจากภมู ลิ าํ เนา หรอื ถน่ิ
ทอี่ ยู่

2)ไมม่ ใี ครรวู้ า่ บคุ คลน้นั ยงั มชี วี ติ อยู่
3)เป็ นระยะเวลา 5 ปี ตดิ ตอ่ กนั
***

***กรณพี เิ ศษ จาก5 ปี จะลดเหลอื 2
ปี คอื

1.นบั ตง้ั แตอ่ ยใู่ นสงคราม แล้วหายไป
2. นบั ตง้ั แตย่ านพาหนะทบี่ ุคคลน้นั อบั ปาง
3.เมอ่ื ครบองคป์ ระกอบช้างตน้ และมผี ู้ร้อง
ขอตอ่ ศาลให้บุคคลดงั กลา่ วเป็ นคนสาบสญู
ศาลก็จะส่ังให้บุคคลน้นั กลายเป็ นคนสาบสญู



• นิตบิ คุ คล

คือ บุคคลทีถกู กฎหมายสมมติข้ึนใหม้ ีสภาพบุคคลเช่นเดียวกบั
บุคคลธรรมดา ดงั น้นั นิติบุคคลจึงมีความสามารถเช่นเดียวกบั บุคคลธรรมดา
เช่น...

-ความสามรถในการทาํ นิติกรรมสญั ญา
-สิทธิการเป็นเจา้ ของทรัพยส์ ินต่างๆเช่น ที่ดิน เงิน
- หนา้ ที่ในการเสียภาษี
- การเป็นเจา้ หน้ี

• นิตบิ คุ คลตามกฎหมายเอกชน คือ นิตบิ คุ คลท่ีบญั ญตั ิไว้ในประมวน
กฎหมายแพง่ และพาณิชย์มีด้วยกนั แค่ 5 ประเภท ได้แก่
- บริษัทจาํ กัด
- ห้างหุ้นส่วนจาํ กดั
- ห้างห้นุ ส่วนสามญั จดทะเบยี น
- สมาคม
- มลู นิธิ



นิติบุคคล

ตวั อย่างท1ี่ : วดั ต่างๆกฎหมายกาํ หนดให้มวี ตั ถุประสงค์ในการ
เผยแผ่พระพทุ ธศาสนา
ดงั น้ัน หลวงพ่อโกยเจ้าอาวาส ในฐานะเป็ นผู้แทนนิตบิ ุคคล
จะนําเงนิ ทาํ บุญไปปล่อยให้ชาวบ้านก้ไู ม่ได้

ความสามารถของบุคคล

ผู้เยาว์ จะต้องบรรลุนิตภิ าวะได้ 2 กรณี คอื
-อายคุ รบ 20 ปี บริบรู ณ์
-เมอื่ ทาํ การสมรส เมื่ออายุ 17 ปี

1 ให้ผ้เู ยาว์ได้สทิ ธิเพียงอยา่ งเดยี ว เช่น การรับเงินหรือสิ่งของท่ี
ผ้อู ่ืนให้

2 ต้องทําเองโดยเฉพาะตวั เองโดยให้คนอ่ืนมาทําแทนไมไ่ ด้ เช่น
การจดทะเบียนรับรองบตุ ร

3 การจําเป็นในการดาํ รงชีพตามสมควร
4 การทําพินยั กรรม ทําได้เม่ือผ้เู ยาว์อายคุ รบ 15 ปีบริบรู ณ์

คนเสมอื นไร้ความสามารถ

ต้องเป็นบคุ คลท่ีศาลสง่ั ให้เป็นคนเสมอื นไร้ความสามารถ แตย่ งั ไมต่ ้องเข้าขนั ้ เป็นบ้าแตม่ ี
พฤติกรรมอยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ ตอ่ ไปนี ้
1 ร่างกายพิการ
2 จิตฟั่นเฟือนไมส่ มประกอบ
3 ประพฤตสิ รุ ุ่ยสรุ ่ายเสเพลเป็นอาจิณ
4 ตดิ สรุ ายาเมา
5 เหตอุ ื่นๆท่ีมีลกั ษณะคล้ายคลงึ กนั

บุคคลทสี่ ามารถร้องต่อศาลให้ ศาลส่ังให้เป็ นบุคคลไร้ความสามารถ และคน
เสมอื นไร้ความสามารถ

1. คสู่ มรส
2. ผ้บู พุ การี
3. ผ้สู ืบสนั ดาน
4. ผ้ปู กครองหรือผ้พู ิทกั ษ์
5. ผ้ซู งึ่ ปกครองดแู ลบคุ คลนนั้ อยู่
6. พนกั งานอยั การ

ผลของการเป็ นคนเสมอื นไร้ความสามารถ

- สามารถทํานิติกรรสญั ญาตา่ งๆได้เหมือนคนปกตคิ อื นิตกิ รรม มีผล
สมบรู ณ์
- เว้นแตบ่ างนิตกิ รรมท่ีกฎหมายเห็นวา่ สาํ คญั เชน่ นําทรัพย์ไป ลงทนุ
- หากทําโดยปราศจากความยินยอมของผ้พู ิทกั ษ์ นิตกิ รรมนนั้ มีผลเป็น

โมฆยี ะ

ข้อใดกลา่ วถงึ กฎหมายแพง่ ไดอ้ ยา่ งถกู ต้อง
1. เป็ นกฎหมายมหาชนทวี่ า่ ดว้ ยสิทธหิ น้าทขี่ อง

ประชาชน
2. เป็ นกฎหมายทบ่ี ญั ญตั เิ กย่ี วกบั ความสัมพนั ธ์

ของเอกชนตง้ั แตเ่ กดิ จนตาย
3. เป็ นกฎหมายเอกชนทวี่ า่ ดว้ ยการทาํ สัญญา

ตา่ งๆระหวา่ งเอกชนกบั เอกชนเทา่ น้นั
4. เป็ นกฎหมายเอกชนทวี่ า่ ดว้ ยสิทธหิ น้าทแ่ี ละ

ความสัมพนั ธข์ องเอกชนตง้ั แตเ่ กดิ จนตาย

ความรบั ผดิ ทางแพง่ จะมลี กั ษณะอยา่ งไร
1. รบิ ทรพั ย์ ปรบั
2. บงั คบั ให้มกี ารชาํ ระหนี้
3. กกั ขงั จาํ คุก
4. ชดใช้คา่ เสียหายและกกั ขงั

ข้อใดเป็ นความผดิ ทางแพง่
1. นายเอกเมาสรุ าตหี วั นายอ้วนจนไดร้ บั บาดเจ็บ

สาหสั
2. นายตอ๋ งไมย่ อมรบั หมายเกณฑท์ หารทง้ั ทอี่ ายุ

ครบเกณฑ์
3. นายตน้ ปลอ่ ยสนุ ขั ออกไปกดั เด็กทช่ี อบมาเลน่
4. นางสาวนุ่นขอยมื เงนิ นางสาวฝ้ ายจาํ นวน 2 พนั

บาท ถงึ เวลาไมย่ อมชาํ ระคนื

บคุ คลธรรมดา หมายถงึ ข้อใด
1. เมอื่ บุคคลทาํ บตั รประจาํ ตวั ประชาชน
2. เมอ่ื แจ้งเกดิ กบั นายทะเบยี น

ท้องถน่ิ
3. เมอ่ื บคุ คลจบการศึกษาภาคบงั คบั
4. ทารกทคี่ ลอดแลว้ รอดชวี ติ

ขอ้ ใดไมม่ สี ภาพบุคคล
1. คนเป็ นอมั พาต
2. คนเป็ นทารกในครรภม์ ารดา
3. คนพกิ ารแขนขาขาด
4. คนทต่ี อ้ งโทษประหารชวี ติ

สภาพบุคคลเรม่ิ ตง้ั แตเ่ มอ่ื ใด
1. เมอื่ เรม่ิ ปฏสิ นธใิ นครรภม์ ารดา
2. เมอ่ื คลอดแลว้ อยรู่ อดเป็ นทารก
3. เมอื่ คลอดออกมาครบหน่ึงวนั
4. เมอ่ื แจ้งเกดิ ตอ่ เจ้าหน้าที่

“สมาคมมลู นิธริ ม่ กตญั �”ู ตามประมวล
กฎหมายแพง่ และพาณชิ ย์ ถอื เป็ นองคก์ ร
ใด

1. สถานภาพของบุคคล
2. หน่วยงานเพอื่ สังคม
3. อสังหารมิ ทรพั ย์
4. นิตบิ ุคคล

เมอ่ื มนุษยค์ ลอดจากครรภม์ ารดาและมชี วี ติ รอดถอื วา่
มสี ถานภาพบุคคล ส่ิงทบ่ี ุคคลจะไดร้ บั คอื ขอ้ ใด

1. ความเป็ นทายาทของบดิ ามารดา
2. สิทธใิ นการประกอบนติ กิ รรม
3. การให้ความคุ้มครองจากเจ้าหน้าทข่ี องรฐั
4. สิทธแิ ละหน้าทตี่ ามกฎหมาย

บคุ คลธรรมดายอ่ มมสี ิทธติ า่ งๆตามกฎหมาย แต่
การจะใช้สิทธไิ ดโ้ ดยสมบรู ณ์ เมอื่ ใด

1. มบี ตั รประจาํ ตวั ประชาชน
2. จบการศึกษาภาคบงั คบั

3. มกี ารรบั รองพฤตกิ รรมของผ้ปู กครอง
4. บรรลนุ ติ ภิ าวะ

ขอ้ ใดทผ่ี ู้เยาวก์ ระทาํ ไดเ้ อง โดยไมต่ อ้ งขอ
ความยนิ ยอมจากผู้แทนโดยชอบธรรม

1. การทาํ พนิ ยั กรรมเมอ่ื อายุ 15

ปี 2. การสมรสเมอ่ื อายุ 17 ปี

บรบิ รู ณ์
3. การหมน้ั เมอื่ มอี ายุ 17 ปี

บรบิ รู ณ์ 4. เป็ นบุตรบญุ ธรรมของคน

ทอี่ ายหุ ่างจากตน 15 ปี

ข้อใด ไมใ่ ช่ นติ บิ คุ คล
1. โรงเรยี นนวมนิ ทราชนิ ทู ศิ สตรวี ทิ ยา พทุ ธ

มณฑล 2. วดั ศาลาแดง
3. มลู นธิ ชิ ยั พฒั นา
4. สํานกั งานเขตพนื้ ทก่ี ารศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน

บคุ คลทป่ี ระพฤตติ วั เสเพล เสพสรุ าจนครองสตไิ ม่
อยเู่ ป็ นอาจณิ เมอ่ื มผี ู้ร้องขอศาลอาจส่ังให้เป็ น
บคุ คลที่ กฎหมายเรยี กวา่ อะไร และศาลจะต้อง
ตง้ั ผู้ดแู ลจดั การทรพั ยส์ ินของบคุ คลน้นั บคุ คลที่
ศาลตง้ั น้นั กฎหมายเรยี กวา่ อะไร
1. คนไรค้ วามสามารถ – ผ้พู ทิ กั ษ์
2. คนไร้ความสามารถ – ผู้อนุบาล
3. คนเสมอื นไรค้ วามสามารถ – ผู้พทิ กั ษ์
4. คนหมดความสามารถ – ผู้พทิ กั ษ์

ขอ้ ใดไมใ่ ช่สภาพบคุ คลตามกฎหมาย
1. บรษิ ทั มเี ดยี เทสต์
2. ผจู้ ดั การโรงภาพยนตรล์ โิ ด้
3. หจก. สยามเทคไทร์
4. หาบลอดช่องน้ํากะทขิ องลงุ เป่ียม

ตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณชิ ยใ์ นส่วนเกยี่ วกบั เรอ่ื ง
ความสามารถขอ้ ใดผดิ

1. ผเู้ ยาวท์ ถี่ กู จาํ กดั ความสามารถไมส่ ามารถเป็ น
เจ้าของทรพั ยส์ ินได้

2. ผเู้ ยาวอ์ ายุตง้ั แต่ 15 ปีขนึ้ ไปไมส่ ามารถทาํ
พนิ ยั กรรมได้

3. การตกเป็ นบคุ คลไรค้ วามสามารถหรอื บคุ คล
เสมอื นไรค้ วามสามารถมผี ลทนั ทที ศี่ าลไดม้ คี าํ พพิ ากษา

4. การจาํ กดั ความสามารถในการทาํ นติ กิ รรมมี
วตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ค้มุ ครองประโยชนข์ องคนวกิ ลจรติ

สิทธขิ องบุคคลเรม่ิ ตง้ั แตเ่ มอ่ื ใด
1. เมอ่ื อยใู่ นครรภม์ ารดานบั ตง้ั แตม่ ารดาเรม่ิ

ตง้ั ครรภ์
2. เมอื่ คลอดจากครรภม์ ารดาดว้ ยความปลอดภยั
3. เมอ่ื บดิ ามารดาแจ้งการเกดิ ตอ่ เจ้าหน้าทภี่ ายใน

ระยะเวลาทก่ี ฎหมายกาํ หนด
4. เมอื่ บดิ ามารดารบั รองวา่ เป็ นบุตร

บคุ คลใดทม่ี อี าํ นาจในการทาํ นติ กิ รรมแทน
ผู้เยาว์

1. ผู้อนุบาล
2. ผูพ้ ทิ กั ษ์
3. ผู้แทนโดยชอบธรรม
4. ผ้รู บั มอบอาํ นาจจากผูเ้ ยาว์

กฎหมายครอบครัว

การหมน้ั

-การทฝ่ี ่ ายชาย ทาํ สัญญาวา่ จะสมรสกบั ฝ่ ายหญงิ โดยส่ง
มอบหรอื
โอนกรรมสิทธใิ์ นทรพั ยส์ ินอนั เป็ นของหมน้ั ให้แกฝ่ ่ ายหญงิ

-สัญญาหมน้ั จะสมบรู ณก์ ็ตอ่ เมอ่ื มกี ารส่งมอบของหมน้ั แลว้
เทา่ น้นั

-ของหมน้ั น้นั จะเป็ นทรพั ยส์ ินอะไรก็ได้ ไมจ่ าํ เป็ นตอ้ งมคี า่
มาก

การหมน้ั

เงอ่ื นไขการหมน้ั
*ชายและหญงิ ตอ้ งมอี ายุ 17 ปีบรบิ รู ณ์
หากฝ่ าฝืนการหมน้ั ตกเป็ นโมฆยี ะ
*ตอ้ งไดร้ บั ความยนิ ยอมจากผู้แทนโดยชอบ
ธรรมกอ่ นไมอ่ ยา่ งน้นั จะตกเป็ นโมฆยี ะ

สนิ สอด

ต-ทอรบพัแยทส์นินทฝหี่ ่ าญยงิชยาอยมมสอมบรใสห้บดิ ามารดาของฝ่ ายหญงิ เพอื่

ลกั ษณะสําคญั ของของหมน้ั
*ตอ้ งเป็ นทรพั ยส์ ิน
*ตอ้ งเป็ นของฝ่ ายชายให้ไวแ้ กฝ่ ่ ายหญงิ
หญงิ น้นั แ*ตลอ้ะตงเอ้ ปง็ นใกหา้ไรวใก้ หอ่ ้ไนวสเ้ พมรอ่ื สเป็ นหลกั ฐานวา่ จะสมรสกบั

ความแตกตา่ งระหวา่ งสนิ สอด ของหมน้ั มอบให้แก่
และของหมนั ้ หญงิ ส่วนสินสอดให้
พอ่ แม่

การหมนั้ ต้องมีของหมนั้
เสมอ แตส่ ินสอดมีหรือไม่มี
ก็ได้

-ถา้ ชายบอก ผลของการบอกเลกิ สญั ญา 3.คหู่ มน้ั ฝ่ ายใดฝ่ ายหน่ึง
เลกิ สัญญา หมนั ้ เพราะมเี หตสุ ําคญั ดงั นี ้ ตาย
หมน้ั หญงิ -ฝ่ ายใดฝ่ ายหน่ึงจะเรยี ก
ต้องคนื ของ คา่ ทดแทนมไิ ด้
หมน้ั -ไมว่ า่ ชายหรอื หญงิ ตาย
ฝ่ ายหญงิ ไมต่ ้องคนื สินสอด

-หญิงบอกเลกิ ถ้าเกิดเพราะการประพฤตชิ ว่ั อยา่ งรุนแรงของผู้
สญั ญาหมนั้ หญิงไม่ เป็นคหู่ มนั้ นอกจากคหู่ มนั้ อีกฝ่ ายจะบอกเลกิ
ต้องคนื ของหมนั้ แก่ สญั ญาหมนั้ ได้แล้ว ยงั ใช้สิทธิเรียกคา่ ทดแทน

ฝ่ ายชาย เสมอื นวา่ ฝ่ ายนนั้ เป็นผ้ผู ิดสญั ญาหมนั้ ได้

การสมรส
-การสมรสจะเกดิ ขนึ้ ก็ตอ่ เมอ่ื ไดจ้ ดทะเบยี นตอ่ เจ้าหน้าทแี่ ลว้ เทา่ น้นั

เง่ือนไขการ หาก
สมรส ฝ่ าฝื น

-ชายและหญงิ ต้องมอี ายคุ รบ 17 ปี
โมฆยี ะ

-ถา้ ชายหรอื หญงิ เป็ นบคุ คลวกิ ลจรติ
โมฆะ

-เป็ นญาตสิ ืบสายโลหติ
โมฆะ

-สมรสซ้อน

ขอ้ ใดกลา่ วถกู ตอ้ ง
1. การสมรสทาํ ไดต้ อ่ เมอ่ื ชายหญงิ มอี ายุ 17 ปีบรบิ รู ณ์
โดยไมต่ ้องไดร้ บั ความยนิ ยอมจากผูแ้ ทนโดยชอบธรรม
2. การหมน้ั ทาํ ไดต้ อ่ เมอ่ื ชายและหญงิ มอี ายุ 17 ปี
บรบิ รู ณแ์ ลว้ เทา่ น้นั
3. บคุ คลวกิ ลจรติ ทาํ การสมรสไดเ้ พราะศาลยงั ไมส่ ่ังให้
เป็ นคนไรค้ วามสามารถและมผี ลสมบรู ณ์
4. การหมน้ั ถ้าชายหรอื หญงิ มอี ายุไมค่ รบ 17 ปีบรบิ รู ณ์
ตอ้ งไดร้ บั ความยนิ ยอมจากบดิ ามารดาหรอื ผูป้ กครอง

การหมน้ั หมายถงึ ข้อใด
1. การมอบของทรี่ ะลกึ
2. การให้ทรพั ยแ์ กห่ ญงิ
3. การมอบทรพั ยแ์ กบ่ ดิ า มารดาหญงิ
4. การทาํ สัญญาของชายหญงิ วา่ จะสมรสกนั

ขอ้ ใดทาํ ให้การสมรสเป็ นโมฆะ
1. นายเจมส์กบั นางสาวปิงเป็ นลกู พลี่ กู น้องกนั โดยใช้
นามสกุลเดยี วกนั
2. นายเตริ ก์ เป็ นผ้รู บั นางสาวแอ๊มป์ เป็ นบุตรบุญธรรม
3. นายเทดิ ศักดมิ์ คี สู่ มรสอยแู่ ลว้ ไดท้ าํ การจดทะเบยี น
สมรสครง้ั ใหมก่ บั นางสาวสิรยิ ากร
4. นายเวฟเป็ นคนวกิ ลจรติ ทศี่ าลยงั ไมไ่ ดส้ ่ังให้เป็ นคน
ไรค้ วามสามารถไดท้ าํ การสมรสกบั นางสาวกลุ นารี

การสมรสส้ินสดุ ตอ่ เมอ่ื
1. ตาย
2. สาบสญู
3. แยกกนั อยคู่ รบ 3 ปี
4. ถกู ทง้ั ข้อ ก และ ข

การสมรสข้อใดเป็ นผลสมบรู ณ์
1. บคุ คลวกิ ลจรติ สมรสกบั บุคคลปกติ
2. พน่ี ้องรว่ มแตบ่ ดิ า สมรสกนั
3. บตุ รบญุ ธรรมสมรสกบั ผู้รบั บุตรบญุ

ธรรม
4. ชายสมรสกบั หญงิ ขณะทตี่ นมคี ูส่ มรส

อยแู่ ลว้

ข้อใดตอ่ ไปนีจ้ ดั เป็ นสินส่วนตวั
1. ทรพั ยม์ รดกทฝ่ี ่ ายหญงิ ไดม้ าระหวา่ งสมรส
2. ดอกผลของสินส่วนตวั
3. ของขวญั วนั แตง่ งานทเ่ี พอ่ื นฝ่ ายหญงิ นํามา

ให้
4. เงนิ รบั ไหวจ้ ากแขกผ้ใู หญท่ มี่ อบให้ทง้ั สอง

คน

เด็กทจ่ี ะมาเป็ นบุตรบุญธรรม ตอ้ งมอี ายุไม่
ตา่ํ กวา่ กป่ี ี
1. 5 ปี 2. 10

ปี

3. 15 ปี 4. ไมม่ ขี ้อ
ถกู

กฎหมาย
เกยี่ วกบั ทรพั ย์