หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ การต่อวงจรหลอดฟลูออเรสเซนต์

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์

การต่อวงจรหลอดฟลูออเรสเซนต์

นำ เ ส น อ โ ด ย

นางรักษิณากัญญ์ เบญญาบุนาพจน์

คำนำ

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ใช้เป็นสื่อการเรียน เรื่อง การต่อ
วงจรหลอดฟลูออเรสเซนต์ ในระดับประกาศนัยบัตรวิชาชีพชั้นปีที่
2 แผนกวิชาช่างไฟฟ้ากำลัง

ซึ่งได้จัดทำขึ้นเพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ในเรื่อง การต่อวงจร
หลอดฟลูออเรสเซนต์ ตระหนักในการใช้พลังงานให้เกิดประโยชน์
สูงสุด และเพื่อแก้ปัญหาในด้านของการเรียนรู้ ที่นักเรียนจำนวน
มากในชั้นเรียนยังขาดทักษะในการปฏิบัติงาน รู้จักใช้เวลาว่างให้
เกิดประโยชน์ เกิดความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ สามารถนำสิ่งที่อยู่
ใกล้ตัวมาสร้างผลงานให้กับตนเอง รวมถึงสามารถหารายได้ให้กับ
ตนเองและครอบครัว

นางรักษิณากัญญ์ เบญญาบุนาพจน์
ผู้จัดทำ

ส า ร บั ญ

03 อุปกรณ์ที่ใช้ในการต่อ
หลอดฟลูออเรสเซนต์

สาเหตุและอาการ 05
ชำรุดของหลอดไฟ

07 ข้อดี - ข้อเสีย
และการเลือกใช้
หลอดไฟฟ้า

09วงจรหลอดฟลูออเรสเซนต์

อุปกรณ์ที่ใช้ในการต่อหลอดฟลูออเรสเซนต์

1. สวิตซ์ไฟ เป็นอุปกรณ์ไฟฟ้าชนิด
หนึ่งที่ใช้ควบคุมวงจรกระแสไฟฟ้า ทำ
หน้าที่เปิดกระแสไฟหรือตัดกระแสไฟไม่
ให้ไหลเข้าสู่เครื่องใช้ ไฟฟ้าหลอดไฟ
เครื่องมือ เครื่องจักรที่ใช้ไฟฟ้า สวิตช์ไฟ
ถูกออกแบบ มาให้ติดตั้งได้ง่าย ใช้งาน
ง่าย สามารถตอบสนองความต้องการได้

2. หลอดฟลูออเรสเซนต์
(fluorescent tube) หรือเรียก หลอด
นีออน (neon lamp) จัดเป็นอุปกรณ์
ไฟฟ้าที่ให้ความส่องสว่างในเวลากลาง
คืนเพื่อให้เกิดการมองเห็น หรือ เพื่อให้
เกิดแสงสี ทั้งใช้งานตามบ้านเรือน และ
ป้ายโฆษณาต่างๆ

3.บัลลาสต์
เป็นอุปกรณ์จำเป็นที่ต้องใช้ ต้องมีอยู่ใน
ระบบไฟฟ้าแสงสว่างที่ใช้หลอดไฟประ
เภทฟลูออเรสเซนต์ ประเภทหลอดคาย
ประจุความดันสูง โดยมีหน้าที่ควบคุม
กระแสไฟฟ้าที่ผ่านเข้าไปในชั้วหลอดให้มี
ค่าเหมาะสม สม่ำเสมอตามแต่ละประเภท
หลอดแต่ละชนิด แต่ละรุ่น แต่ละขนาด
บัลลาสต์ประหยัดพลังงานที่นิยมใช้กัน
มาก คือ บัลลาสต์โลว์ลอส

อุปกรณ์ที่ใช้ในการต่อหลอดฟลูออเรสเซนต์

4.สตาร์ทเตอร์
สตาร์ทเตอร์ ที่ใช้กับหลอดฟลูออเรสเซนต์
มีหน้าที่เป็นสวิตซ์ เพื่อช่วยในการจุดไส้
หลอดให้ทำงานมีอยู่หลายชนิดคือ แบบมี
ก๊าชบรรจุอยู่ภายใน (Glow Type), แบบใช้
ความร้อน (Thermal Starter), แบบใช้มือ
ในการตัดต่อ (Manual Reset Cutout
Starter) และสตาร์ตเตอร์แบบตัดต่อโดย
อัตโนมัติ (Automatic Reset Cutout
Starter)

5.สายไฟ
เป็นส่วนประกอบที่สำคัญอย่างหนึ่งในระบบ
ไฟฟ้า ทำหน้าที่ส่งผ่านพลังานหรือสัญญาณ
ไฟฟ้าจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่งโดยเฉพาะ
ระบบส่งจ่ายกำลังไฟฟ้าจากแหล่งผลิตไฟฟ้า
ไปยังงผู้ใช้งานไฟฟ้าทั่วประเทศผ่านระบบ
สายส่งและระบบจำหน่ายไฟฟ้า ทั้งในระบบ
แรงดันสูง แรงดันปานกลาง และแรงดันต่ำ
นอกจากนี้สายไฟฟ้ายังใช้ในระบบสื่อสารและ
โทรคมนนาคม

สาเหตุและอาการชำรุดของหลอดไฟ

1. อาการหลอดสั่น หรือมีแสง 2. เวลาเปิดไฟ ใช้เวลานาน
กะพริบตลอดเวลา อาจจะ กว่าหลอดไฟจะสว่าง อาจเกิด
จากสาเหตุดังนี้
เกิดจากหลายสาเหตุดังนี้
- สตาร์ทเตอร์เสื่อม ก็จะต้อง
- บัลลาสต์เสีย ทดลองถอดส แก้ไขด้วยการเปลี่ยนสตาร์ตเตอร์
ตาร์ตเตอร์ออกขณะที่หลอดติดไฟ
ก็จะหยุดกระพริบ ให้เปลี่ยนสตาร์ - หลอดไฟเสื่อม ดูจากขั้วหลอด
เตอร์ใหม่ ไฟว่าดำหรือยัง ถ้าดำแล้วก็ควรจะ
เปลี่ยนหลอดไฟใหม่
- หลอดไฟที่ซื้อมาใหม่บาง
หลอดจะกะพริบถี่มาก ให้ปล่อยทิ้ง - แรงดันไฟฟ้าภายในบ้านต่ำ
ไว้ ใช้งานสักพัก แล้วอาการจะหาย แก้ไขด้วยการจัดหาหม้อแปลงไฟ
ไปเอง ฟ้าที่ให้มีขนาดเหมาะสมกับ
ปริมาณไฟฟ้าที่ใช้
- แรงดันไฟฟ้าที่ใช้ภายในต่ำ
หรือไม่พอ เวลาไฟตกหลอดก็จะ
กระพริบ ก็ต้องแก้ไขด้วยการจัดหา
หม้อแปลงไฟฟ้าที่มีขนาดเหมาะ
สมกับปริมาณไฟฟ้าที่ใช้

สาเหตุและอาการชำรุดของหลอดไฟ

3. เมื่อเริ่มใช้งาน หลอดไฟมี 5. ขั้วหลอดดำเร็วกว่าปกติอาจมี
เสียงดังอาจเกิดจากสาเหตุ สาเหตุดังนี้
ดังนี้
- ตัวบัลลาสต์จ่ายกระแสไฟมีปัญหา
- เวลาเปิดไฟอาการแบบนี้จะ ให้เปลี่ยนบัลลาสต์ 
เป็นกับหลอดไฟที่ไม่ได้ใช้งานมา เมื่อตรวจสอบแล้วพบว่าหลอดไฟเสีย
นานแล้วมาเปิดใช้งานอาจจะมี แล้วจะต้องเปลี่ยนอุปกรณ์ของหลอด
เสียงดังได้ ต้องใช้เวลาประมาณ ไฟ เราสามารถทำเองได้ง่าย ๆ โดย
2 – 3 ชั่วโมงอาการนี้จะหายไป อุปกรณ์ที่จะต้องใช้ในการเปลี่ยน
แต่ถ้าไม่หายให้แก้ไขด้วยการ หลอดไฟ คือ บันไดปีน,แบบพับได้,
เปลี่ยนบัลลาสต์ เสียงที่เกิดขึ้น ไขควง, ถุงมือยาง
อาจจะเกิดจากแกนเหล็กของบัล (ถ้ากลัวไฟช๊อต) ไม่ควรใช้เก้าอี้เพราะ
ลาสต์หลวม ไม่มั่นคง อันตราย อาจจะตกลงมา
ได้ และอย่าลืมปิดไฟก่อนทุกครั้งก่อน
จะทำการเปลี่ยนหลอดไฟ

4. ขั้วหลอดไฟดำอาจเกิดจาก
สาเหตุดังนี้

- เป็นอาการที่หลอดไฟที่ใช้มา
นานแล้วใกล้หมดอายุการใช้
งาน แต่ถ้าเป็นหลอดไฟใหม่แล้ว
มีอาการแบบนี้ จะเป็นการ
ลัดวงจรของบัลลาสต์ ต้อง
เปลี่ยนบัลลาสต์ใหม่

ข้อดี-ข้อเสีย ของหลอดฟลูออเรสเซนต์

การเลือกใช้หลอดไฟเพื่อให้ความสว่างเป็นปัจจัยที่สำคัญในการดำรงชีวิตของ
มนุษย์ เราจะเห็นว่าหลอดไฟมีหลายประเภทไม่ว่าจะเป็น หลอดไส้ หลอดฟลูออเรส
เซนต์ หลอดเมทัลฮาไลด์ หลอด LED ซึ่งหลอดไฟแต่ละประเภทมีข้อดี และข้อเสียที่
แตกต่างกัน หากเราสามารถเลือกใช้หลอดไฟฟ้าได้ถูกต้องตามวัตถุประสงค์การใช้
งาน จะเป็นการช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย

ข้อดีของหลอดฟลูออเรสเซนต์ ข้อเสียของหลอดฟลูออเรสเซนต์

หลอดคอมแพคฟลูออเรสเซนต์กิน มีราคาแพงหว่าหลอดไส้ (แต่ถ้า
ไฟเฉลี่ยเพียง 25 % หรือกินไฟน้อย พิจารณาถึงอายุการใช้งานที่เท่า
กว่า 4 เท่า เมื่อเทียบกับหลอดไส้ที่ กันแล้วหลอดคอมแพคฟลูออเรส
ให้แสงสว่างเท่ากัน เซนต์จะประหยัดหลอดและกระแส
มีอายุการใช้งานนานกว่าหลอดไส้ ไฟฟ้าได้มากกว่า)
ถึง 8 เท่า หรือ 8,000 ชั่วโมง
ขณะใช้งานจะมีความร้อนน้อยกว่า หลอดคอมแพคฟลูออเรสเซนต์บัล
หลอดไส้มาก จึงช่วยลดภาระการทำ ลาสต์ภายในชนิดมีบัลลาสต์และ
ความเย็นของเครื่องทำ ความเย็น สตาร์ทเตอร์ผิดผนึกเป็นชุด
หรือเครื่องปรับอากาศได้มาก เดียวกัน ถ้าเกิดการชำรุดต้อง
สามารถนำหลอดคอมแพคบัลลาสต์ เปลี่ยนทั้งหมด
ภายในไปใช้ติดตั้งแทนหลอดไส้ที่มี
อยู่เดิมได้ทันที
ลดค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาและ

เปลี่ยนหลอด เนื่องจากมีอายุการใช้

งานนานกว่าหลอดไส้

การเลือกใช้หลอดไฟฟ้า

การเลือกหลอดไฟในบ้านจากโทนสีของแสง สีของหลอดไฟแต่ละ
โทนให้ความรู้สึกทางอารมณ์ และสร้างบรรยากาศให้ห้องนั้นๆ โดยมีให้
เลือกทั้งหมด 3 ประเภท
1.เดย์ไลต์ มีแสงที่เหมาะสำหรับพื้นที่มีอุณหภูมิสูง และต้องการแสงสว่าง
สีขาวเพื่อให้ความรู้สึกเย็น
2.คูลไวต์ มีแสงสีขาวนวล เหมาะสำหรับงานเอกสาร แต่ส่วนใหญ่นิยม
ใช้ในพื้นที่สำนักงาน
3.วอร์มไวต์ มีแสงสีค่อนข้างเหลืองใกล้เคียงกับหลอดไส้ เหมาะสำหรับ
พื้นที่พักผ่อนที่มีอุณหภูมิเย็น
การเลือกขั้วหลอดไฟให้เหมาะสม การเลือกหลอดไฟที่มีขั้วไม่
สอดคล้องกับโคมไฟ หรือรางหลอดไฟที่บ้าน อาจทำให้จะต้องเสียเงิน
เพื่อซื้อหลอดใหม่ได้

การเลือกประเภทของหลอดไฟในบ้าน การเลือกประเภทของหลอดไฟ
ที่เหมาะสม สามารถช่วยประหยัดพลังงานและค่าใช้จ่าย
การเลือกหลอดไฟที่ให้ระดับความสว่างเหมาะกับพื้นที่ ความสว่างที่
ไม่เหมาะสมนอกจากจะทำให้ การใช้งานในบ้านไม่เป็นไปดั่งใจเราแล้ว
เช่น การอ่านหนังสือในบ้านที่มีแสงสว่างไม่เพียงพอนั้นสามารถทำร้าน
สายตาของเราได้
การเลือกหลอดไฟในบ้านและจํานวนวัตต์ที่เหมาะสม จึงต้องนำทั้ง
ศาสตร์ความรู้เรื่องแสง และเรื่องหลอดไฟ ผสมผสานกับการออกแบบ
เพื่อสร้างสรรค์บรรยากาศของบ้านให้น่าอยู่อาศัยยิ่งขึ้น พร้อมทั้งยัง
สามารถใช้ประโยชน์ได้สูงสุด เพื่อเติมเต็มความสุขของทุกชีวิตในบ้าน

วงจรหลอดฟลูออเรสเซนต์

1 12 3
2 4
1
1 22

ภาพแสดงการต่อวงจรหลอดฟลูออเรสเซนต์

ขั้นตอนการต่อวงจร

1. นำสายไฟต่อจากขั้วที่ 1 ของหลอดไฟไปต่อขั้วที่ 1 ของสตาร์ตเตอร์

2. นำสายไฟต่อจากขั้วที่ 2 ของสตาร์ตเตอร์ไปต่อขั้วที่ 3 ของหลอดไฟ

3. นำสายไฟต่อจากขั้วที่ 4 ของหลอดไฟไปต่อขั้วที่ 2 ของบัลลาสต์

4. นำสายไฟต่อจากขั้วที่ 1 ของบัลลาสต์ไปต่อขั้วที่ 2 ของสวิตช์

5. นำสายไฟต่อจากขั้วที่ 2 ของหลอดไฟและสายไฟต่อขั้วที่ 1 ของสวิตช์
ไปต่อกับแหล่งจ่ายไฟฟ้า 220 V

ผู้จัดทำ

นางรักษิณากัญญ์ เบญญาบุนาพจน์
ตำแหน่ง : ครูชำนาญการพิเศษ
แผนกวิชา : ช่างไฟฟ้ากำลัง
วิทยาลัยเทคนิคราชบุรี

การต่อวงจรหลอดฟลูออเรสเซนต์