ดร.ลําพอง กลมกูล | 193 ภาพที่ 5 ผลงานวิจัยพื้นที่จากนักวิจัย เครือขายศูนยอาเซียนศึกษา ในประเทศอินโดนีเซีย โดย อาจารยอํานาจ ขัดวิชัย จากภาพที่ 4-5 เปนเหตุการณที่ผูเขียน รวมเดินทางในฐานะนักวิจัยรวม และผู สังเกตการณในการเดินทาง ซึ่งเปนการศึกษาที่เนื่องดวยงานวิจัยที่วาดวยเรื่อง “การรับรูเชิง สุนทรียศาสตรที่มีตอสถาปตยกรรมทางศาสนา บุโรพุทโธ-จันดิปรัมบานัน ประเทศอินโดนีเซีย” ที่ มีเปาหมายเปนการศึกษาเชิงพื้นที่ โดยมีเปาหมายเชิงประจักษ เปนองคความรูเกี่ยวกับบุโรพุทโธ ซึ่งมี อาจารยอํานาจ ขัดวิชัย เปนนักวิจัยประจําโครงการ และใชการศึกษาในเชิงโบราณคดี ประวัติศาสตร และการสังเกตอยางมีสวนรวมตอพื้นที่วิจัย ทําใหไดมุมทางการศึกษาในอีกประเด็น หนึ่งคือ พัฒนาการทางพระพุทธศาสนาในอดีต ไดกลายเปนสวนสําคัญ การที่อินโดนีเซีย มีการรับ วัฒนธรรมทางพุทธศาสนาที่มีหลักฐานเชิงประจักษเปนโบราณสถานขนาดใหญสุดของโลก รวมไป ถึงวัฒนธรรมทางศาสนา และความเชื่อในบางประการที่เนื่องดวยพระพุทธศาสนา แมจะรับอิทธิพล ทางศาสนาจากอิสลามแลวก็ตาม แตประเด็นสาระสําคัญของพระพุทธศาสนาในอินโดนีเซีย ก็ยังคง อยูและถูกรักษาสงตอมาจนกระทั้งปจจุบัน รวมทั้งชาวอินโดนีเซีย รูสึกเปนมิตรและมีทาทีที่สะทอน ถึงความตระหนักถึงการมีอยูของพระพุทธศาสนาในอินโดนีเซียมากอน รวมทั้งสํานึกตอผลไดจาก พระพุทธศาสนาผานการทองเที่ยว รวมทั้งกําหนดใหวันสําคัญทางพระพุทธศาสนาเปนวันหยุดของ ประเทศอินโดนีเซียดวย สิ่งเหลานี้สะทอนใหเห็นจากการเดินทางและการมีสวนรวมในสาระทาง พระพุทธศาสนาดวยเชนกัน การฟนกลับของพระพุทธศาสนาอีกครั้ง จากหลักฐานทางประวัติศาสตร และโบราณสถานอันเปนหลักฐานทางโบราณคดี ที่ ยืนยันวาพระพุทธศาสนาเคยเจริญเติบโตและเปนสวนหนึ่งของพื้นที่เกาะอินโดนีเซียในอดีตและ สืบเนื่องตอมานับแตอดีตจนกระทั่งปจจุบัน ดังนั้น การเดินทางของคณะพวกเรา จึงมีความหมาย เปนการคืนกลับ และการไปเสริมสรางใหกําลังใจตอความเปนผูดําเนินกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา
194 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน ในปจจุบัน คณะของพวกเราไดไปยังบุโรพุทโธ อันเปนศาสนสถานในพระพุทธศาสนา ไดไปยังเจดีย เซวู และเจดียปรัมบานัน อันเปนศาสนาสถานของศาสนาพราหมณฮินดู ที่ทําใหคณะของพวกเราได สะทอนคิดในสิ่งที่ไดพบเห็น รวมทั้งการที่ไดมีนิสิตของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ที่ เนื่องดวยพระพุทธศาสนาและคณะสงฆ ไดรวมเดินทางศึกษาเชิงพื้นที่ในคราวเดียวกัน การเดินทางในประเทศอินโดนีเซีย (26 กรกฎาคม 2560) เคยสันนิษฐานวา พุทธสถานบุโรบุดูร / บุโรพุทโธที่เกาะชวา อินโดนีเซีย สวนหนึ่งนาจะ มีรากฐานคํามาจาก " บุรีพุทธ " หรือเมืองพุทธ เพราะบางกรณี ภาษาทองถิ่นชะวา นิยมวาง/ เรียก คุณศัพท กอนถึงตัวคํานาม เชน ในภาษาไทยใชวา เมืองสุพรรณฯ เมืองนครสวรรค เปนตน ในการเดินทางครั้งนั้น พระศรีธวัชเมธี ผูอํานวยการศูนยอาเซียน ในขณะนั้น เปน หัวหนาคณะ ไดบรรยายใหขอมูลในความหมายของ บุโรพุทโธ ไววา “....Pura อินโดคือ gate ประตู โบโรความหมาย หนึ่งคือพระหรือเพียะเทากับวิหารบวกกับพุโธคือเนินเขา เทากับพระใหญ บนเขาสูง แตไทยฟนธงแลววาบรมพุทโธ grand or perfect Buddha ภาษาอินโดใชบาลีสันสกฤต ราว 40-50% แตเปนสําเนียงอินโด มังกรทองใชวา Naga Mas มาสคือทอง....” (พระศรีธวัชเมธี, 26 กรกฎาคม 2560 ภาพที่ 6 เดือนพฤษภาคม 2559 พบและสัมภาษณ Dr.Yunardi Yusuf ผูชวยทูตฝายการศึกษา และวัฒนธรรม ณ สถานฑูตอินโดนีเซีย ประจําประเทศไทย เพื่อสัมภาษณแนวประเด็นวิจัย แนวโนมการศึกษาของประเทศอินโดนีเซีย พรอมขอความอนุเคราะหประสานขอมูลบุคคลหรือ คณะบุคคล นักวิจัย หรือนักวิชาการ หรือผูบริหารการศึกษา ในประเทศอินโดนีเซีย ที่จะตอง ประสานเพื่อลงพื้นที่วิจัยในการสัมภาษณและพบในเดือนมิถุนายน 2559 ตอไป
ดร.ลําพอง กลมกูล | 195 ภาพที่ 7 การสัมภาษณเก็บขอมูลวิจัยในเชิงพื้นที่ในประเทศอินโดนีเซีย โดยเปนการสัมภาษณ Dr. Djohan, Dean of Graduate School, Indonesia Institute of the Arts. Yogyakarta Indonesia เมื่อ 17 มิถุนายน 2559 จากภาพที่ 6-7 ภารกิจดานการวิจัยในการเดินทางเพื่อเก็บรวบรวมขอมูลวิจัย เกี่ยวกับการ จัดการศึกษาในประเทศอินโดนีเซีย โดยเปนภาพของการประสานเชื่อมกับทางสถานทูตอินโดนีเซีย โดยอุปทูตการศึกษา และคณาจารยที่สถาบันการศึกษาในประเทศอินโดนีเซีย เปาหมายเพื่อศึกษา ตามกรอบการศึกษาของประเทศในครั้งนั้นใหไดผลที่ชัดเจน
196 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน ภาพที่ 8 การศึกษาอาณาบริเวณในประเทศอินโดนีเซีย (ภาพ: ผูเขียน 17 กรกฎาคม 2560) เปนบันทึกการเดินทางภายในอินโดนีเซีย ที่เนื่องดวยการเรียนรูเชิงพื้นที่ และ ปฏิสัมพันธระหวางมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยและกิจกรรมที่เนื่องดวย จากภาพ คณะผูเขียนในนามศูนยอาเซียนไดเดินทางเพื่อศึกษาเชิงพื้นที่ภายใตโครงการการสงเสริมสมรรถะ
ดร.ลําพอง กลมกูล | 197 ผูบริหารเชิงพื้นที่ โดยกําหนดพื้นที่เปาหมายเปนประเทศอินโดนีเซีย ทําใหเกิดการตื่นตัว และ ตระหนักภายใตแนวคิด และผลที่ทําใหเกิดการขับเคลื่อน สะทอนคิดภายใตความเปนมาจนกระทั่ง เกิดผลเปนการเรียนรูเชิงพื้นที่ในประเทศอินโดนีเซีย คณะของพวกเราไดเดินทางไปยังเจดีย บุโรพุทโธ การเดินทางไปยังเจดียที่เนื่องดวยศาสนาพราหมณฮินดู ที่ชื่อวาปรัมบานัน รวมทั้งเจดียเซวู เรือน เจดีย ที่ปรากฏในครั้งอดีต ทําใหเกิดการขับเคลื่อนใหเปนไปในทิศทางเดียวกันตลอดไป วิทยาลัยพระพุทธศาสนาที่ซามารัง ในการเดินทางครั้งหลังมีพระศรีธวัชเมธี เปนหัวหนาคณะ ภายใตโครงการ ทําใหผูเขียน ไดประสานกับพระอาจารยอุตตโม ซึ่งเปนนิสิตหลักสูตรนานาชาติของมหาวิทยาลัยมหาจุฬา ได นําไปยังวัด วิทยาลัยสงฆ และชุมชนชาวพุทธที่ทานอยูอาศัย ทําใหไดภาพจํา และความประทับใจ รวมกันวา ในการเดินทางดังกลาว สะทอนขอเท็จจริงหลายประการ ชุมชนชาวพุทธ เปนชุมชนชาว พุทธดั้งเดิม นับไดวามีมาแตอดีต ไมใชมุสลิมหรือศาสนาอื่นเปลี่ยนนิกาย จึงอาจตีความไดวา ชุมชน ชาวพุทธเหลานี้ยังคงอยูและสืบทอดมาจนกระทั่งปจจุบัน
198 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน ภาพที่ 9 ภาพกิจกรรมที่ศูนยอาเซียนศึกษา มจร นําโดยพระศรีธวัชเมธี ผูอํานวยการศูนยอาเซียน ไดนําผูบริหาร คณาจารยและนิสิต รวมกิจกรรมการเรียนรูเชิงพื้นที่ในประเทศอินโดนีเซีย ทิศทางและแนวโนมของพระพุทธศาสนา ในป ค.ศ.1934 มีปรากฏการณสําคัญสองอยางคือ หนึ่ง ภิกษุนารทะ ถูกนิมนตไป เผยแผในอินโดนีเซีย เมื่อวันที่ 4 เดือนมีนาคม ซึ่งถือเปนพระภิกษุเถรวาทรูปแรกที่ออกเผยแผ ศาสนาอยางเปนทางการนับ ตั้งแตมีการฟนฟูพระพุทธศาสนาขึ้น นารทะใชเวลาในอินโดนีเซีย เพียงสามสัปดาหเทานั้น และผูเปนหัวแรงหลักในการผลักดันครั้งนี้คือ โจสิอาส (Josias) ประธานคนแรกของสมาคมชาวพุทธชวา (JBA) ประการที่สอง เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคมในป เดียวกัน สมาคมชาวพุทธชวาถูกเปลี่ยนชื่อเปนสมาคม ชาวพุทธปตตาเวีย (BBA) ที่วิหารอวโลกิ เตศวร (Vihara Avalokitesvara) ในชวาเพราะมีการเปลี่ยนประธานคนใหมคือ กวี เทค โฮย (Kwee Tek Hoay) นับจากนี้ พระพุทธศาสนามหายานก็เริ่มมีบทบาทมากขึ้นผานสมาคมนี้ (Edij Juangari, 2016, pp. 4-5) ปรากฏการณทั้งสองนี้พอจะสะทอนใหเห็นวา คนจีนมีความพยายาม ที่จะรักษาพระพุทธศาสนามหายานและวัฒนธรรมจีนเอาไว การที่ชาวจีนสนใจพระพุทธศาสนาเถร
ดร.ลําพอง กลมกูล | 199 วาทจึงมิใชการเปลี่ยนอัตลักษณอยางสิ้นเชิง หากแตเปนการเปดโอกาสกับการเปลี่ยนแปลง บางอยางเทานั้น พระมหานิกร ฐานุตโม (2558: 75-88) ไดทําการศึกษาไวในเรื่อง “ความเชื่อและ แนวโนมพระพุทธศาสนาในอนาคตของประเทศอินโดนิเซีย” ที่ไดเสนอแนวคิดผลการศึกษาไววา “แนวโนมพระพุทธศาสนาในประเทศอินโดนีเซีย จะดํารงอยูไดนานตองมี การสังคายนาพระไตรปฎกเพื่อรังสรรคหรือเรียบเรียงพระไตรปฎกซึ่งถือวาเปน หลักธรรมในทางพระพุทธศาสนาที่สําคัญที่สุด จําตองอาศัยพุทธบริษัท 4 ไดแก พระภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ซึ่งปจจุบันประเทศอินโดนีเซียแทบไมมีให เห็นแลว จึงตองอาศัยผูนําในการนําทูตทางพระพุทธศาสนามาชวยในการเผยแผ พระพุทธศาสนาและมาบวชเพื่อดํารงพระพุทธศาสนาโดยการไดรับการสนับสนุน จากผูนําประเทศหรือมีการรวมมือจากคณะสงฆจากประเทศไทย ถึงแมประเทศ อินโดนีเซียจะมี ศาสนสถานหรือศาสนวัตถุ ทางพระพุทธศาสนาที่เปนที่ สักการบูชาของชาวพุทธที่สําคัญจนสามารถไดรับการขึ้นทะเบียนเปน “มรดก โลก” ก็ตามที จะไมสามารถสืบทอดพระพุทธศาสนาได หากไมมีผูสืบทอด โดยตรงก็มีแนวโนมที่จะโดนกลืนโดยศาสนาอื่นเปนแนแท..” เจษฎา บัวบาล (2561) ไดทําการศึกษาไวในเรื่อง “การฟนฟูพระพระพุทธศาสนาเถร วาทในอินโดนีเซียผานการเคลื่อนยายแบบขามพรมแดน” ที่ดัดแปลงจากวิทยานิพนธเรื่อง “Religion and Mobilities: The Propagation of Thai Theravada Buddhism in Indonesia by Dhammayutta Missionaries” ที่เสนอขอคิดเห็นเกี่ยวกับพุทธศาสนาในอินโดนีเซียในกระแส ปจจุบัน ตามแนวคิดที่วา บทความนี้ศึกษากระบวนการเดินทางขามพรมแดนอันนําไปสูการฟนฟู พระพุทธศาสนาเถรวาทขึ้นในอินโดนีเซียเมื่อคริสตศตวรรษที่ 19 ซึ่งการเดินทางแบบขาม พรมแดนมีทั้งในรูปแบบที่ตอบสนองความตองการทางโลก เชน การเคลื่อนยายของเจาอาณา นิคมดัชตที่มาพรอมกับสมาคมเทววิทยา (Theosophical Society) สูเกาะชวาในป 1883 การ เดินทางไปอินเดียของ ออง โซ อาน (Ong Soe Aan) ผูถูกสงไปศึกษาวิธีปราบปรามฝนในป 1932 จนนําไปสูการไดเรียนรูและเห็นแบบอยางของพระพุทธศาสนาเถรวาทเมื่อหยุดพักที่ศรีลังกา อีกทั้งรูปแบบที่ตอบสนองความตองการดานศาสนาโดยตรง (Pilgrimage) ของชินรักขิตะ (Jinarakkhita) ชาวอินโดเชื้อสายจีนผูตองเดินทางไปอุปสมบทที่ประเทศพมาในป 1954 การ ทองเที่ยว ที่ขามพรมแดนเปดโอกาสในการสรางเครือขายใหมทางศาสนากอปรกับเทคโนโลยีที่ ทันสมัยทั้งดานการขนสงและการสื่อสาร ทําใหการเคลื่อนยาย (Mobilities) คน วัตถุ ขนบ รวมทั้ง อุดมการณความเชื่อเกิดไดงายยิ่งขึ้น จึงกลาวไดวา พระพุทธศาสนาเถรวาทถูกฟนฟูกลับมาอีกครั้ง ในอินโดนีเซียเพราะอาศัยการทองเที่ยวของผูคนและการสงผานศาสนวัตถุเปนตนแบบขาม
200 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน พรมแดน ขณะเดียวกันการปฏิสัมพันธแบบขามพรมแดนเปนเหตุใหอัตลักษณทางศาสนาของบุคคล เหลานั้นเปลี่ยนแปลงไปและหลากหลายมากยิ่งขึ้น ภาพที่10 ภาพกิจกรรมที่ศูนยอาเซียนศึกษา นําโดย พระศรีธวัชเมธี ผูอํานวยการศูนยอาเซียน ศึกษา ไดนําคณะผูบริหาร คณาจารย นิสิต รวมกิจกรรมการเรียนรูเชิงพื้นที่ในประเทศอินโดนีเซีย ภาพที่ 11 ภาพกิจกรรมที่ศูนยอาเซียนศึกษาไดนําทีมวิจัยรวมเรียนรูเชิงพื้นที่ในประเทศ อินโดนีเซีย
ดร.ลําพอง กลมกูล | 201 ขอมูลจาก พระศรีธวัชเมธี ในฐานะหัวหนาคณะผูรวมเดินทางไดสะทอนขอมูลเชิงพื้นที่วา “มีวัดไทยเมนดุตรอบยานนี้ 4 กม. ยานชาวพุทธมีที่วัดเวฬุวัน เมือง Boyilali หางจากยานนี้ราว 30 กม. มีพระอินโด 6 รูป เณร 3 เณรี 1 พระอินโด นาจะมีเชื้อจีนบวชและเปนอุปชฌายชื่ออาชิน สายพมาในป 1953 บรมพุทโธ คนพบเมื่อราว 100 ป ร.5 เสด็จไปชวานําเอาผักตบชวาจากทะเลสาปมาบานเรา สวนนกเขาชวาไมรูวาใครนําเขาไปไทย กําลังตามหาตัวอยู หรือขอมูล Somwang Khonthong สันนิษฐานวาพระสงฆวัดเมนดุตนี้ สังกัดคณะสงฆ ธรรมยุตติกนิกาย ซึ่งทานเจาคุณสุวีรญาณ ปจจุบัน เปนเจาอาวาส วัดพระศรี มหาธาตุ บางเขน เปนผูมาอยูวางรากฐานไว เมื่อ 45 ปมาแลว ตั้งแตป พ.ศ. 2515” ดังนั้น ทิศทางและแนวโนมของพระพุทธศาสนาในอินโดนีเซีย จึงเปนพัฒนาการเชิง บวก ดวยการที่มีสัดสวนพลเมืองที่เพิ่มขึ้น และการแสดงออกทางศาสนา และการที่รัฐไดกําหนดให วันสําคัญทางพระพุทธศาสนาเปนวันสําคัญและเปนวันหยุดรวมกับวันหยุดของประเทศ รวมทั้งการ ที่พื้นที่อันเปนศาสนสถานสําคัญคือบุโรพุทโธ ถูกทําใหยอมรับวาเปนของชาวพุทธ และสามารถจัด งาน และกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา ดังนั้น ภาพลักษณของชาวพุทธและพระพุทธศาสนา จึงยัง เปนความนาสนใจและความสําคัญที่ชาวอินโดนีเซียตางศาสนาจึงไมรูสึกถึงความแปลกแยกวาเปน อื่นภายใตความเจริญเติบโตอยางตอเนื่องและเพิ่มมากขึ้นดวยเชนกัน บทสรุป บันทึกการเดินนี้เปนการประมวลจากประสบการณของการเดินทาง และเลาเรื่อง ยอนหลังแบบประติดประตอหลายชวงเวลา นัยหนึ่งเพื่อเปนการทบทวนยอนขอมูล อีกนัยหนึ่งเปน การแบงปนประสบการณที่สอดคลองกับชวงเวลา และที่สําคัญเปนการสรางขอมูลและองคความรู ดานอาเซียนศึกษา โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับพื้นที่และประเด็นทางพระพุทธศาสนาดวยเสนทางที่เกิดขึ้น จากการเดินทางในประเทศอินโดนีเซีย จึงนําขอมูลมาแบงปนเลาเรื่องเพื่อประโยชนของการศึกษา เชิงพื้นที่ ตางชวงเวลากันแตบนฐานของการเลาเรื่องเพื่อบันทึกเรื่องเลาของประเทศอินโดนีเซีย ที่มี ทั้งการเมือง เศรษฐกิจสังคม และวัฒนธรรม ที่สะทอนขอมูลของการเดินทางเปนการบันทึกเลาเรื่อง เพื่อสังคม พระพุทธศาสนา โดยเฉพาะประเด็นทางพระพุทธศาสนา บุโรพุทโธ จัดเปนศาสนสถาน ในพระพุทธศาสนาที่ใหญที่สุดในโลก นับเปนความภาคภูมิใจของชาวพุทธทั่วโลก แมแตชาว อินโดนีเซีย ก็ยังสะทอนใหเห็นปรากฏการณของการอยูรวมกันดวยเชนกัน
202 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน กิตติกรรมประกาศ ขอขอบคุณผูที่มีสวนเกี่ยวของกับการเดินทางอินโดนีเซีย ถึงแมจะแตกตางกันในแตละ ชวงเวลา แตทําใหเกิดการเดินทางอินโดนีเซียตามแตเหตุปจจัยของแตละชวงเวลา แตสิ่งที่พบเห็น นั้นเปนประสบการณตรงและขอมูลตรงเชิงพื้นที่ ที่ทําใหเกิดการเรียนรู เกิดประสบการณใหม และ ความรูเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา รวมทั้งการบริหารกิจการพระพุทธศาสนาในอินโดนีเซีย ทั้งในสวน ของคณะผูบริหารกับการศึกษาดูงานเชิงพื้นที่ คณะนักวิจัยการศึกษาดานอาณาบริเวณศึกษา และ การศึกษาเพื่อเก็บรวบรวมขอมูลวิจัยในการวิจัยเกี่ยวกับแนวโนมการศึกษาในประเทศอินโดนีเซีย ดวย รายการอางอิง พระมหาปรีชา เขมนนฺโท และคณะ. (2560). ความศรัทธา: มหาสถูปบุโรพุทโธสูความยั่งยืน พระพุทธศาสนา. วารสาร มจร สังคมศาสตรปริทรรศน. วารสารมนุษยศาสตรและ สังคมศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร. 19(2): 159-172. พระมหานิกร ฐานุตฺตโร. (2558). ความเชื่อ และแนวโนมพระพุทธศาสนาในอนาคตของประเทศอิน โดนิเซีย.วารสาร มจร มนุษยศาสตรปริทรรศน. 1(2). กรกฎาคม-ธันวาคม 2558: 75- 88. เจษฎา บัวบาล. (2561). “การฟนฟูพระพระพุทธศาสนาเถรวาทในอินโดนีเซียผานการเคลื่อนยาย แบบขามพรมแดน” สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ. 18(2). (2018): July – December: 21 - 38 https:// www. tcithaijo.org/index.php/cjwu/article/view/153566/111840 Brown, I. E. M. (2004). The Revival of Buddhism in modern Indonesia. In R.Martin (Ed.). Cresswell, T. (2006). On the move: Mobility in the modern Western world. NY: Routledge. Ditthisampanno Bhikkhu. (2015). Buddhism in Indonesia, past and present. A paper presented in the International Conference on Buddhism in Australia.
ดร.ลําพอง กลมกูล | 203 ภาคผนวก ภาพการศึกษาเชิงพื้นที่และการเขารวมกิจกรรม ของประเทศในประชาคมอาเซียน
204 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน เขารวมการสัมมนาทางวิชาการนานาชาติที่สิงคโปร 8th International Conference on Recent Challenges in Engineering and Technology 30th – 31st January 2020, Singapore Click https://www.icrcet.org/ (ภาพ ผูเขียน 31 มกราคม 2563) นําผูบริหาร บุคลากรสวนงานวิจัย สารสนเทศ และบริการวิชาการ จัดโครงการพัฒนาบุคลากร นําเสนอผลงานทางวิชาการในระดับนาชาติ ที่ University of Social Sciences and Humanities, Vietnam เครือขายความรวมมือดานวิชาการ (MOU) ของศูนยอาเซียนศึกษา จัดโครงการสัมมนาวิชาการนานาชาติ ภายใตหัวขอ “ASIAN Values in the Process of Integration and Development” ระหวางวันที่ 25-26 ตุลาคม 2562 ณ University of Social Sciences and Humanities นครโฮจิมินห สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม
ดร.ลําพอง กลมกูล | 205 เวียดนาม นําเสนอผลงานทางวิชาการของคณาจารย รวมกับคณาจารยและนักวิจัยจาก มหาวิทยาลัยตาง ๆ ทั้งจากประเทศเวียดนามและประเทศภาคีของการสัมมนา ทั้งไตหวัน ญี่ปุน ประเทศไทยและสิงคโปร เปนตน (ภาพ: ศูนยอาเซียนศึกษา)
206 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน ในนามศูนยอาเซียน. ศึกษาดูงานและกราบถวายสักการะ สมเด็จพระสังฆราชวัดวัดอุณาโลม (ภาพ : ศูนยอาเซียนศึกษา, 24 เมษายน 2561) จากภาพสะทอนใหเห็นถึงขอมูลของพื้นที่เกี่ยวกับ ศูนยอาเซียนที่เดินทางสํารวจพื้นที่ดูงาน และปฏิบัติการในพื้นที่ทําใหไดความรู ความเขาใจเกี่ยวกับ อาเซียนศึกษาจนกระทั่งปจจุบัน
ดร.ลําพอง กลมกูล | 207 คณะนักวิจัยไดสัมภาษณนักวิชาการ ผูบริหารมหาวิทยาลัยแหงชาติบรูไน (University of Brunei Darussalam) คือ Dr.Mulyadhi Kartanegara, Dr.Kathrina, Dr.Osman Bakar, Dr.Abby Tan Chee Hong, and Dr.Pg Norhazlin เพื่อเก็บขอมูลเกี่ยวกับยุทธศาสตรการศึกษาชาติบรูไน สูความเปนอาเซียน แบงปนเรื่องแนวทางการจัดพหุวัฒนธรรมในการศึกษา (ที่มา: ภาพผูวิจัย, 13 มิถุนายน 2016)
208 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน 17 March 2019 Dr.Lampong Klomkul Keynote speaker “How education is very important for people in the World ?” on PA-O National Day at MCU, Thailand
ดร.ลําพอง กลมกูล | 209 การศึกษาเชิงพื้นที่ประกอบรายงานการวิจัยเรื่อง “การศึกษาการรับรูเชิงสุนทรียศาสตรที่มีตองานสถาปตยกรรมทางศาสนา: กรณีศึกษาบุโรพุทโธ และจันดีปรัมบานัน ประเทศอินโดนีเซีย”
210 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน ดัชนีคําคน (Index) ก กฎหมายการศึกษา.................................148 กระแสโลกาภิวัตน....................................64 กลุมชาติพันธุ.......................101, 169, 172 การจัดการทองเที่ยว.....................101, 105 การประชุมสุดยอดผูนําชาวพุทธโลก......126 การพัฒนาทรัพยากรมนุษย17, 123, 136, 141 การพัฒนาหลักสูตร..................................59 การเรียนรูขามวัฒนธรรม ...................18, 87 การเรียนรูตลอดเวลา...............................95 การเรียนรูสูการปฏิบัติ.............................96 การศึกษาเชิงพื้นที่...................88, 140, 163 การศึกษาเพื่อการพัฒนา........................140 การศึกษาภาคบังคับ ..............................151 การศึกษาภาคสนาม...............................186 การศึกษาสงฆลาว....................................17 การสอนแบบคละชั้น..............................152 การสะทอนคิด...................................85, 96 เกาะชวา................................................189 เกาะบังกา..............................................190 เกาะบาหลี.............................................190 เกาะเบลิตุง............................................190 เกาะสุมาตรา..........................................190 ข เขมรศึกษา.................................................3 เขายายเพ็ญ...............................................8 ค คณะสงฆลาว.....................................25, 26 คนไทยพลัดถิ่น.......................................163 คนสยาม.................................................176 คริสต......................................................101 ครูบาบุญชุม .............................................57 ครูฟลิปปนสในประเทศไทย....................146 ความเปนไทยพลัดถิ่น.............................166 ความสัมพันธเชิงอัตลักษณ.....................171 ความเหลื่อมล้ํา.......................................152 คาบสมุทรมลายู.....................................108 เครือขาย..................................................91 เครือขายผูบริหารมหาวิทยาลัย...............129 จ จัดการศึกษาพระพุทธศาสนา.................130 จันดิปรัมบานัน.......................................196 จันดีปรัมบานัน.......................................186 จําปาสัก............................................17, 36 จีนกลาง .................................................105 จีนฮกเกี้ยน...............................................76 เจดียเซวู.................................................197 เจดียปรัมบานัน......................................197 เจาพระยาอภัยภูเบศ................................10 ช ชาติพันธุ.............................63, 65, 72, 101 ชาวไทใหญ.............................................132 ชาวสยาม ...............................................168 ชุมชนชาวมุสลิม .....................................176
ดร.ลําพอง กลมกูล | 211 ชุมชนมุสลิม...........................................168 เชียงตุง.....................................................52 เชื้อสายมลายู.........................................176 ซ ซิกข.......................................................101 ด ดานชองเม็ก..............................................21 ถ ถกเขมร......................................................4 ท ทรัพยากรทางศาสนา.............................101 ทรัพยากรมนุษย.......................................17 ทวิภาษา................................................151 ทักษะภาษาอังกฤษ................................150 ทาขี้เหล็ก...............................................103 เทววิทยา...............................................203 ไทยทาวว...............................................106 ไทยบุรี...................................................174 ไทใหญ......................................................63 ธ ธรรมยุติกนิกาย........................................30 ธรรมยุตินิกาย...........................................23 น นครเชียงตุง..............................................49 นครธม........................................................2 นครวัด...................................................2, 5 นโยบายสาธารณะ.................................109 นักวิชาการมืออาชีพ ...................93, 94, 97 นิสิตชาวไทใหญ........................................50 นิสิตสัมพันธอาเซียน..........................17, 18 บ บรูไน........................................................71 บันทึกการเดินทาง....................................15 บุโรพุทโธ....................185, 192, 195, 205 ป ประชาคมอาเซียน..................................124 ประเทศ CLMV........................................86 ประเทศอินโดนีเซีย................................185 ปรัมบานัน..............................................200 ปราสาทวัดพู......................................21, 42 ปากเซ.........................................20, 21, 36 พ พระเจาชัยวรมันที่ 7..................................6 พระถังซัมจั๋ง...........................................190 พระพิมพดินดิบ......................................189 พระพุทธศาสนาv, vi, 2, 6, 7, 9, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 21, 22, 25, 26, 29, 30, 31, 33, 35, 36, 43, 44, 45, 46, 47, 52, 61, 78, 89, 90, 94, 96, 97, 101, 103, 106, 111, 112, 113, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 161, 162, 163, 164, 167, 169, 170, 171, 173, 175, 177, 178, 179, 181, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 200, 202, 204, 205 พระพุทธศาสนานานาชาติ......................122 พระโพธิสัตว...........................................189 พระอี้จิง.................................................190
212 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน พราหมณฮินดู............................................2 พลวัตวัฒนธรรมพุทธศาสนา..................167 พหุลักษณ.......................................72, 101 พหุลักษณนานาชาติ...............................123 พหุวัฒนธรรม.....................................74, 81 พหุวัฒนธรรมทางการศึกษา.....................79 พหุวัฒนธรรมทางเชื้อชาติ........................78 พหุวัฒนธรรมทางศาสนา..........71, 78, 117 พิธีลงนาม ................................................91 พิธีฮดสรง.................................................23 พิพิธภัณฑประวัติศาสตรแหงชาติเวียดนาม ............................................................89 พื้นถิ่นคนสยาม ......................................174 พุทธเถรวาท..................................112, 131 ฟ ฟลิปปนส...............................................140 ภ ภาษาตากาล็อก......................................149 ภาษาไต...................................................65 ภาษาทมิฬ .............................................105 ภาษาเพื่อการสื่อสาร................................58 ภาษาฟลิปโน..........................................158 ภิกษุนารทะ...........................................202 ภูมิภาคเอเชีย.........................................102 ภูมิสถาปตย.............................................18 ม มลายู.......................................................71 มหานิกาย................................................23 มหายาน.................................................131 มหาวิทยาลัย Thu Dau Mot ..................90 มหาวิทยาลัยนาลันทา............................189 มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ..........................................................122 มหาวิทยาลัยมหามกุฎราชวิทยาลัย........123 มหาวิทยาลัยสงฆ...........17, 121, 126, 134 มหาวิทยาลัยสงฆไทย.............................121 มหาวิทยาลัยแหงชาติโฮจิมินห..................87 มหาวิหารเชนตแอนดรูว.........................110 มาเลเซีย.................................................114 มิติทางวัฒนธรรม ...................................101 เมียนมาร.....................................51, 52, 53 เมืองจําปาสัก...........................................17 เมืองปนัง................................................108 เมืองมะละกา .........................................108 เมืองเว......................................................90 ย ยุทธศาสตร.............................................127 ร รอมฎอน ...........................................72, 80 ระบบการศึกษา.............................148, 160 ระบบการศึกษาแบบคาทอลิก................152 รัชกาลที่ 5..............................................174 รัชกาลที่ 9..............................................174 รัฐกลันตัน .....................................168, 177 รัฐเคดาห..............................168, 174, 177 รัฐฉาน......................................................52 รัฐปะลิส.................................................172 รัฐเปรัค..................................................177 ราชวงศไศเลนทร....................................189 โรงเรียน SYI................................49, 50, 61
ดร.ลําพอง กลมกูล | 213 โรงเรียนยุวพัฒน (SYI).......................57, 61 โรงเรียนสงฆ.............................................27 ว วรรณคดีทองถิ่น ....................................152 วัชรยาน.................................................131 วัฒนธรรมอาเชียน.................................125 วัดไซยะพุม...............................................23 วัดไทยในสิงคโปร...................................113 วัดปาเลไลยก..............................................2 วัดผาโอ....................................................32 วัดพนม.......................................................2 วัดพระแกว.................................................2 วัดพระธาตุเขี้ยวแกว......................105, 112 วัดพระศรีสรรเพชญ..................................10 วัดพุทธประทีป ......................................131 วัดพุทธเมตตา........................................195 วัดภูควาย.................................................28 วัดเมนดุตพุทธศาสนวงศ........................195 วัดเมืองกัมพูชา...........................................2 วัดวิปสสนาคราหะ.................................195 วัดศรีมาริอัมมันต...................................116 วัดอภิธรรมพุทธวิหาร............................131 วัดอุณาโลม...................................2, 12, 13 วัดอุตตมาราม................................107, 164 วิถีของชาติพันธุ.....................................107 วิถีชีวิต...................................................178 วิถีทางวัฒนธรรม...................................117 วิถีทางศาสนา........................................107 วิทยาเขตสุรินทร.......................................95 วิทยาเขตอุบลราชธานี.......................45, 95 วิทยาลัยสงฆจําปาสัก...............................45 วิทยาลัยสงฆนครลําปาง...........................95 วิทยาลัยสงฆพุทธปญญาศรีทวารวดี.........96 วิทยาลัยสงฆองคตื้อ.................................31 วินัยทางวิชาการ.......................................94 วินัยทางสังคม ..........................................94 วิลเลี่ยม เชคสเปยร................................149 เวียงจันทน.........................................18, 31 เวียดนาม .................................................85 ศ ศาสนทายาท.............................17, 44, 167 ศาสนสถาน................................................5 ศูนยกลางการศึกษาพระพุทธศาสนาระดับ นานาชาติ...........................................123 ศูนยกลางของการจัดการศึกษา..............160 ศูนยไทยศึกษา.........................................88 ศูนยมรดกมาเลย....................................114 ศูนยอาเซียนนศึกษา.................................86 ศูนยอาเซียนศึกษา......................3, 14, 187 ส สภาสงฆแหง สปป.ลาว............................23 สมณอี้จิง................................................191 สมเด็จพระนโรดม ....................................10 สมัชชาสงฆไทย......................................111 สมัยรัตนโกสินทร...................................164 สยามพลัดถิ่น .........................................105 สังคมพหุลักษณมาเลเซีย........................170 สังคมมลายู............................................170 สันติภาพในอาเซียน ...............................187 สํานักปฏิบัติธรรมงุยเตาอู.......................103
214 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน สิงคโปร..................................................101 สุลตาน ฮุสเซน.......................................114 ห หมูเกาะชวาอินโดนีเซีย..........................108 หลวงพระบาง ....................................18, 34 หลักสูตรอาชีวศึกษา..............................155 อ อัตลักษณ......................................117, 147 อัตลักษณของความเปนไทย...................165 อัตลักษณไทย................................170, 178 อาณาจักรมัชปาหิต................................189 อาณาจักรศรีวิชัย...................................189 อาณาบริเวณศึกษา.....................49, 74, 88 อาณาบริเวณศึกษามาเลเซีย...................163 อาณาศึกษาบริเวณเวียดนาม....................85 อิสลาม...................................................101 อุโมงคกูจี...........................................89, 90 ฮ ฮินดู.......................................................101
ดร.ลําพอง กลมกูล | 215 ดร.ลําพอง กลมกูล สําเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี สาขาการสอนมัธยมศึกษา วิชาเอก คณิตศาสตร- ฟสิกส มหาวิทยาลัยขอนแกน เมื่อปการศึกษา 2544 และในขณะกําลังศึกษาระดับปริญญาตรี ไดรับทุนกาญจนาภิเษก (Golden Jubilee Scholarship) ไปศึกษา ณ มหาวิทยาลัย Guelph ประเทศ แคนาดา เปนเวลา 2 ป สําเร็จการศึกษาหลักสูตรครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิจัยการศึกษา ภาควิชาวิจัยและ จิตวิทยาการศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย เมื่อปการศึกษา 2548 และสําเร็จการศึกษา หลักสูตรครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิธีวิทยาการวิจัยการศึกษา ภาควิชาวิจัยและจิตวิทยาการศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย เมื่อปการศึกษา 2554 เคยไดรับรางวัลสภาวิจัยแหงชาติรางวัล วิทยานิพนธระดับดีประจําป 2556 (สาขาการศึกษา) จากสํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติและรางวัล Graduate Scholar Award จากการเขารวมนําเสนอผลงานวิจัยในการประชุมวิชาการระดับนานาชาติครั้งที่19 ณ มหาวิทยาลัยลอนดอน ประเทศอังกฤษ เปนนักวิจัยทุนวิจัยมุงเปา ป 2558 สาขาการศึกษา และทุนวิจัย มุงเปาป 2560 สาขาการศึกษา จากสํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ (วช.) ไดรับรางวัลนักวิจัย “ระดับ ดีเดน” ประจําป พ.ศ. 2563 จากสถาบันวิจัยพุทธศาสตร มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย มีผลงานตีพิมพทั้งในระดับชาติและนานาชาติทั้งผูเขียนหลักและผูเขียนรวมมากกวา 100 เรื่อง และไดรับเชิญ บรรยายพิเศษในเวทีประชุมวิชาการนานาชาติอยางตอเนื่อง และเปนผูประสานงานจัดงานประชุมวิชาการ ระดับนานาชาติจํานวน 10 ครั้ง และไดรับเชิญบรรยายการวิเคราะหโมเดลสมการโครงสราง (SEM) ดวย โปรแกรม LISREL จากบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จํานวน 7 หลักสูตร ปจจุบันดํารงตําแหนงอาจารยประจําภาควิชาหลักสูตรและการสอน คณะครุศาสตร มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลง กรณราชวิทยาลัย และตําแหนงบริหารเปนรองผูอํานวยการศูนยอาเซียนศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ ราชวิทยาลัยE-mail: [email protected]
216 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน หนังสือในฐานะผูเขียนหลัก
ดร.ลําพอง กลมกูล | 217 หนังสือในฐานะผูเขียนหลัก
218 | ศาสตรและศิลปการศึกษาเชิงพื้นที่ประเทศในประชาคมอาเซียน หนังสือในฐานะผูเขียนรวม
ศาสตร์แร์ละศิลป์ การศึกษาเชิงชิพื้นพื้ที่ประเทศในประชาคมอาเซียซีน เป็นป็การบูรณาการความรู้ที่รู้ที่ เป็นป็ศาสตร์คืร์ คือวิธีวิวิธีทวิยาการวิจัวิยจั ด้วด้ยการศึกษาเชิงชิพื้นพื้ที่ในการเดินดิทางและเรียรีนรู้อรู้ย่าย่งเข้าข้ใจในพื้นพื้ที่ พหุวัหุฒวันธรรมอาเซียซีนร่วร่มกับความเป็นป็ศิลป์ใป์นการสร้าร้งสรรค์และนำ เสนอ ประเด็นด็ข้อข้ค้นพบที่มีคมีวามหลากหลาย ได้แด้ก่ มิติมิ ติทางการศึกษา มิติมิ ติทางศาสนา มิติมิ ติทางสังสัคม มิติมิ ติทางประเพณีแณีละวัฒวันธรรม และมิติมิ ติทางวิถีวิ ถีชีวิชีตวิความเป็นป็อยู่ขยู่องคนอาเซียซีน นำ เสนอผ่าผ่นมุมมองและประสบการณ์ขณ์องผู้เผู้ขียขีน โดยมีเมีป้าป้หมายสำ คัญเพื่อพื่ถ่ายทอด ถอดบทเรียรีนแลกเปลี่ยนเรียรีนรู้ นำ สู่สัสู่ งสัคมสันสัติสุขสุ L. Klomkul (2023)