ผ่าตัดกระเพาะอาหาร

จัดทำ โดย นางสาวนูรีซัน ณรงค์รักษาเขต นางสาวกันทรากร แสงแก้ง นางสาวพันธุ์ทิพา มีสิทธิ์ นางสาวอโรชา เหลียวพัฒนพงศ์ นายมูฮำ หมัด กาซอ อาหารสำ หรับผู้ป่วย ผ่าตัดกระเพาะเพื่อลดน้ำ หนัก กลุ่มงานโภชนศาสตร์ โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี โทร 077-952900 ต่อ 5100 หรือ 5200 โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี กระทรวงสาธารณสุข

TABLE OF CONTENT 1 อ้วน หรือรือ้วนลงพุง 2 หลักการการรักรัษาโรคอ้วน 3-6 การเตรียรีมความพร้อร้มก่อนผ่าผ่ตัด 7-16 อาหารหลังผ่าผ่ตัดกระเพาะอาหาร 17-18 ตัวอย่าย่งสัดสัส่วส่นอาหาร 19-24 อาการไม่พึม่งพึประสงค์ 6ข้อข้ที่ผู้ผ่ผู้ าผ่ตัดกระเพาะควรปฏิบัติบั ติ อย่าย่งเคร่งร่ครัดรั 25-26 27 ความเครียรีด

เกณฑ์การแบ่งภาวะอ้วนและอ้วนลงพุง และเกณฑ์การเริ่มให้การรักษาสำ หรับคนเอเชีย "อ้วน" หรือ "อ้วนลงพุง" ภาวะที่มีไขมันสะสมในช่องท้องมากเกินไปโดยไขมันในช่องท้องสามารถละลาย เข้าสู่กระแสเลือดและไปสะสมที่อวัยวะต่างๆ ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) เช่น น้ำ ตาลในเลือดสูง โรคไขมันในเลือดสูง โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมอง เป็นต้น การสังเกตว่าตัวเองนั้นอ้วนหรือไม่สามารถทำ ได้โดยการวัดส่วนสูง การชั่งน้ำ หนัก และการวัดรอบเอว น้ำ หนักเกิน ไม่เกิน อ้วน ไม่อ้วน ประเมินได้จากการคำ นวณค่าดัชนี มวลกาย หรือ Body Mass Index (BMI) ซึ่งคำ นวณจากน้ำ หนักตัว (กิโลกรัม) หารด้วยส่วนสูงยกกำ ลังสอง (เมตร ) 2 1.

"หลักการของการรักษาโรคอ้วน" - เพื่อลดน้ำ หนักตัวของผู้ป่วย รักษาโรคร่วม และทำ ให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยดีขึ้น - มีเป้าหมายหลักเพื่อการรักษาโรค ไม่ใช่เพื่อความสวยงาม "การรักษาโรคอ้วน" การควบคุมอาหาร การออกกำ ลังกาย การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดำ เนินชีวิต การใช้ยา การผ่าตัดรักษาโรคอ้วน เกณฑ์ "การผ่าตัดรักษาโรคอ้วน" 1. ผู้ป่วยที่มีค่า BMI ตั้งแต่ 37.5 kg/m 2. ผู้ป่วยที่มีค่า BMI ตั้งแต่ 32.5 kg/m ร่วมกับมีโรคร่วมที่เกิดจากภาวะอ้วน 3. ผู้ป่วยที่มีค่า BMI ตั้งแต่ 27.5 kg/m ที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ให้การรักษา ด้วยยารับประทานและยาฉีด แล้วยังควบคุมน้ำ ตาลได้ไม่ดี 4. ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยวิธีคุมอาหาร ออกกำ ลังกาย ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม การดำ เนินชีวิต อย่างน้อย 3-6 เดือน แล้วยังไม่ได้ผล 5. ผู้ป่วยที่สามารถปฏิบัติ และให้ความร่วมมือในการรักษาได้ ~ 2.

~ การเตรีย รี มความพร้อ ร้ มก่อนผ่า ผ่ ตัด 3.

"การเตรียมความพร้อมก่อนการผ่าตัด" ช่วง 3 - 6 เดือนก่อนการผ่าตัด - ควบคุมอาหารสำ หรับผู้ป่วยโรคอ้วน รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ เน้นโปรตีน เพื่อให้อิ่มเร็วและนาน เคี้ยวช้า ๆ และให้ละเอียด แบ่งอาหารเป็นส่วน ๆ รับประทานวิตามินรวม เพื่อเพิ่มสารอาหาร ดื่มน้ำ เปล่า วันละ 1.5 - 2 ลิตร เลิกดื่มน้ำ อัดลม แอลกอฮอล์ กาแฟ และน้ำ หวาน ออกกำ ลังกายมากขึ้นกว่าเดิมวันละนิด 20 - 30 นาทีต่อวัน หรือ 150 นาทีต่อสัปดาห์ หยุดสูบบุหรี่ หยุดสูบอย่างน้อย 6-8 สัปดาห์ก่อนเข้ารับการผ่าตัด ไม่ควรดื่มน้ำ พร้อมมื้ออาหาร ดื่มน้ำ หลังมื้ออาหาร 30 นาที - 1 ชั่วโมง 4.

รับประทานอาหาร และดื่มน้ำ ตามที่นักโภชนาการได้กำ หนดไว้ ออกกำ ลังกายอย่างน้อย 20 นาทีต่อวัน หรือ 150 นาทีต่อสัปดาห์ ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยากลุ่ม NSAIDs เช่น Ibuprofen, Naproxen หรือ Aspirin เป็นต้น ก่อนอย่างน้อย 1 สัปดาห์ เพื่อลดโอกาสภาวะเลือดออก ภายหลังการผ่าตัด "การเตรีย รี มความพร้อ ร้ ม ก่อนการผ่า ผ่ ตัด" ช่วง 2 สัปดาห์ก่อนผ่าตัด ในวันก่อนการผ่าตัด ห้ามรับประทานอาหารและน้ำ หลังเที่ยงคืนก่อนวันผ่าตัด 5.

การควบคุม คุ อาหารก่อนผ่า ผ่ ตัด การควบคุมน้ำ หนัก จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดอาการแทรกซ้อนได้ เช่น ลดโอกาสการเกิดเลือดออกระหว่างผ่าตัด ลดความเสี่ยงที่จะผ่าตัดผิดพลาด และอีกทั้งยังช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวจากการผ่าตัดได้เร็วขึ้น 6.

อาหารหลังผ่าตัดกระเพาะอาหาร 7.

ตัวอย่างอาหารเหลวใสที่เเนะนำ น้ำ สมุนไพร (ไม่เติมน้ำ ตาล) เช่น น้ำ เก๊กฮวย น้ำ มะตูม น้ำ ใบเตย น้ำ ต้มผัก (กรองกาก) ซุปใสต้มกระดูกหรือเนื้อสัตว์ (กรองกาก) น้ำ ผลไม้คั้นสดเจือจาง (กรองกาก) อาหารหลังผ่า ผ่ ตัด ระยะที่ 1 (1-3 วันหลังผ่าตัด) อาหารเหลวใส อาหารเหลวใสรวมน้ำ เปล่า 1.5-2 ลิตร/วัน เป็นอาหารที่มีลักษณะเหลว ที่มองทะลุผ่าน ได้โดยไม่มีเนื้ออาหารใดเป็นส่วนประกอบ แนวทางการรับประทานอาหารระยะที่ 1 เริ่มต้นรับประทานครั้งละ 15 มิลลิลิตร(1 ช้อนโต๊ะ) ทุก 30 นาที (2 ชั่วโมงเเรก) หลังจากนั้นให้เพิ่ม 15 มิลลิตร ทุกๆ 15 นาที ห้ามใช้หลอดดูดน้ำ , เคี้ยวน้ำ เเข็ง, ดื่มเครื่องดื่มหรืออาหารที่มีเเก๊ส ป้องกันการเกิดเเก๊สในกระเพาะ 8.

ตัวอย่า ย่ งรายการอาหารระยะที่ 1 มื้อ อาหาร รายการอาหาร เช้า น้ำ ผลไม้คั้นสดเจือจาง + น้ำ เก๊กฮวย (ไม่เติมน้ำ ตาล) ว่างเช้า น้ำ สมุนไพร (ไม่เติมน้ำ ตาล) กลางวัน น้ำ ซุปใสต้มเนื้อสัตว์ (กรองกาก) + น้ำ สมุนไพร (ไม่เติมน้ำ ตาล) ว่างบ่าย น้ำ สมุนไพร (ไม่เติมน้ำ ตาล) เย็น น้ำ ต้มผัก (กรองกาก) 125 มิลลิลิตร + น้ำ ผลไม้คั้นสดเจือจาง ก่อนนอน น้ำ สมุนไพร (ไม่เติมน้ำ ตาล) 9.

อาหารเหลวใสสำ หรับรัผู้ป่ผู้ ว ป่ ย หลังผ่า ผ่ ตัดลดน้ำ หนักนัระยะ 1-3 วันวั สูตร 1: น้ำ ใบเตย น้ำ ใบเตย 150 ml. + แป้งมอลโตเด็กซ์ตริน 4 ช้อนโต๊ะ + สูตร 2: น้ำ ชมพู น้ำ ต้มสุก 150 ml. + แป้งมอลโตเด็กซ์ตริน 4 ช้อนโต๊ะ + น้ำ หวานเข้มข้น 1 ช้อนชา สูตร 3: น้ำ โปรตีน น้ำ ต้มสุก 150 ml. + ผงโปรตีน 3 ช้อน + น้ำ หวานเข้มข้น 1/2 ช้อนชา + + + + โปรตีนผง 10.

ระยะที่ 2 (1-14 วันหลังผ่าตัด) อาหารเหลวข้น เป็นอาหารเหลวที่มีลักษณะขุ่น อาหารเหลวรวมน้ำ เปล่า 1.5-2 ลิตร/วัน ทาน 3 มื้อหลัก และ 3 มื้อว่าง ทุกๆ 2-3 ชัวโมง ปริมาณโปรตีนที่เเนะนำ 40 กรัม/วัน ตัวอย่างอาหารเหลวที่เเนะนำ นมพร่องมันเนยหรือขาดมันเนย นมถั่วเหลือง (ไม่มีน้ำ ตาล) โยเกิร์ต (ไขมัน 0%) ซุปข้น (ไขมันต่ำ ) น้ำ ผลไม้ เช่น น้ำ ฝรั่ง น้ำ องุ่น น้ำ ส้มไม่มีเกล็ด พุดดิ้ง โปรตีนผงผสมน้ำ อาหารทางการเเพทย์ที่มีโปรตีนสูง แนวทางการรับประทานอาหารระยะที่ 2 เริ่มต้นรับประทานครั้งละ 30 มิลลิลิตร (2 ช้อนโต๊ะ) ทุกๆ 15 นาที เพิ่มโปรตีนผงในมื้ออาหาร 11. อาหารหลังผ่า ผ่ ตัด

ตัวอย่า ย่ งรายการอาหารระยะที่ 2 มื้ออาหาร รายการอาหาร เช้า โจ๊กบด (เพิ่มโปรตีนผง 2 ช้อนโต๊ะ) ว่างเช้า โยเกิร์ต ไขมัน 0% ไม่มีน้ำ ตาล (เพิ่มโปรตีนผง 2 ช้อนโต๊ะ) กลางวัน ซุปข้นไขมันต่ำ ว่างบ่าย น้ำ มะเขือเทศ เย็น ซุปผักใส่นมพร่องมันเนย + พุดดิ้ง (ไขมันต่ำ และไม่มีน้ำ ตาล) ก่อนนอน อาหารทางการเเพทย์์ 12.

อาหารหลังผ่า ผ่ ตัด ระยะที่ 3 (14-28 วันหลังผ่าตัด) อาหารเนื้อข้น เป็นอาหารที่มีลักษณะข้นหนืดมีเนื้ออาหาร ผ่านการปั่นแล้วสามารถเคี้ยวกลืนได้ง่าย อาหารเหลวรวมน้ำ เปล่า 1.5-2 ลิตร/วัน ทาน 3 มื้อหลัก และ 3 มื้อว่าง ทุกๆ 2-3 ชั่วโมง ปริมาณโปรตีนที่เเนะนำ 60-80 กรัม/วัน นมถั่วเหลือง (ไม่มีน้ำ ตาล) โยเกิร์ต (ไขมัน 0%) ซุปข้น เช่น ซุปฟักทอง ซุปข้าวโพด เต้าหู้อ่อน เต้าหู้ไข่ อาหารปั่น (นำ วัตถุดิบที่สุกเเล้วมาปั่นผสมกัน) เช่น เนื้อปลา, ไข่, ผัก/ผลไม้(นิ่มๆ) ตัวอย่างอาหารเนื้อข้นที่เเนะนำ แนวทางการรับประทานอาหารระยะที่ 3 เน้นอาหารไขมันและน้ำ ตาลต่ำ แต่โปรตีนสูง ผัก/ผลไม้ควรเป็นกลุ่มที่มีกากใยต่ำ ควรรับประทานอาหารกลุ่มโปรตีนก่อน ไม่ควรดื่มน้ำ ก่อน-หลังอาหาร 30 นาที - 1 ชั่วโมง 13.

มื้ออาหาร รายการอาหาร เช้า ไข่คน(นุ่มๆ) + นมพร่องมันเนย ว่างเช้า โยเกิร์ต ไขมัน 0% ไม่มีน้ำ ตาล (เพิ่มโปรตีนผง 2 ช้อนโต๊ะ) กลางวัน อาหารปั่นผสมชนิดดื่ม หรืออาหารทางการเเพทย์ สูตรโปรตีนสูง ว่างบ่าย ซุปผักใสใส่เต้าหู้อ่อน เย็น ซุปเห็ดใส่นมพร่องมันเนย + พุดดิ้ง (ไขมันต่ำ และไม่มีน้ำ ตาล) ก่อนนอน น้ำ องุ่น ตัวอย่า ย่ งรายการอาหารระยะที่ 3 14.

เป็นอาหารคล้ายปกติเคี้ยวง่าย กลืนง่าย ย่อยง่าย เเต่ไม่ถึงขนาดอาหารปั่นหรือเหลวข้น อาหารเหลวรวมน้ำ เปล่า 1.5-2ลิตร/วัน ทาน 3 มื้อหลัก และ 3 มื้อว่าง ทุกๆ 2-3 ชั่วโมง ปริมาณโปรตีนที่เเนะนำ 60-80 กรัม/วัน เคี้ยวอย่างน้อย 20-30 ครั้ง/คำ ใช้เวลา 20-30 นาที/มื้อ หลีกเลี่ยงอาหารไขมันและน้ำ ตาลสูง เน้นอาหารโปรตีนสูง ควรรับประทานกลุ่มโปรตีนก่อน หากรับประทานโปรตีนไม่เพียงพอ ให้เสริมโปรตีนผงในอาหาร อาหารหลังผ่า ผ่ ตัด ระยะที่ 4 (5 สัปดาห์หลังผ่าตัด) อาหารอ่อน ตัวอย่างอาหารอ่อนที่เเนะนำ เนื้อปลาต้ม/นึ่ง, ไข่, เต้าหู้ ข้าวกล้อง นมขาดมันเนย โยเกิร์ต (น้ำ ตาลและไขมันต่ำ ) ผัก/ผลไม้เคี้ยวง่าย แนวทางการรับประทานอาหารระยะที่ 4 15.

ตัวอย่า ย่ งรายการอาหารระยะที่ 4 มื้ออาหาร รายการอาหาร เช้า ข้าวต้มปลา + กล้วยน้ำ ว้า ว่างเช้า มะละกอ + โยเกิร์ตไขมันต่ำ กลางวัน ไข่ตุ๋นเนื้อกุ้งใส่เเครอท + ข้าวกล้องต้ม ว่างบ่าย นมพร่องมันเนย + มะม่วงสุก เย็น เเกงจืดเต้าหู้ + ข้าวกล้องต้ม ก่อนนอน ปลานึ่งซีอิ้ว 16.

ตัวอย่างสัดส่วนอาหาร 17.

หมวด อาหาร สัดส่วน มื้อเช้า มื้อเที่ยง มื้อเย็น ข้าว (ทัพพี) 3 1 1 1 เนื้อสัตว์ (ช้อนโต๊ะ) 18 6 6 6 ผลไม้ (6-8 คำ ) 3 1 1 1 ผัก (ทัพพี) 4-6 2 2 2 น้ำ มัน (ช้อนชา) 3 1 1 1 น้ำ ตาล (ช้อนชา) 3 1 1 1 เกลือ (ช้อนชา) 1 ตัวอย่างสัดส่วนอาหารที่ให้พลังงาน 1000 กิโลเเคลอรี ใน 1 วัน เเนะนำ 900-1000 กิโลเเคลอรี/วัน โปรตีน 60-80 กรัม โดยเเบ่งเป็น 3 มื้อหลัก และ 1-2 มื้อว่าง/วัน 18.

อาการไม่พึ ม่ ง พึประสงค์ อาเจียน สาเหตุ ทานอาหารและน้ำ มากกว่า กระเพาะจะรับได้ แก้ไข หยุดทานหรือดื่มน้ำ ทันทีเมื่อรู้สึกตึงที่ กระเพาะอาหาร ผมร่วง สาเหตุ ทานโปรตีนไม่เพียงพอ เเก้ไข เพิ่มการทานเนื้อสัตว์ เนื้อปลา อกไก่ หรือโปรตีนผง เหงื่อออก ใจสั่น ปวดเกร็งช่องท้อง (Dumping syndrome) สาเหตุ กินอาหารที่มีเเป้ง น้ำ ตาล และไขมันสูง ทานเร็วจนเกินไป เเก้ไข ทานครั้งละน้อยๆ ไม่ดื่มน้ำ ระหว่างมื้อ อาหาร ควรเว้นระยะจากมื้ออาหาร 30 นาที 19.

อาการไม่พึ ม่ ง พึประสงค์ แน่นท้อง ท้องอืด สาเหตุ ทานอาหารที่มีเเก๊ส ผักสด ผลไม้เปลือกเเข็ง ผลไม้อบเเห้ง และ ผลไม้ย่อยยาก เเก้ไข หลีกเลี่ยงอาหารที่มีเเก๊ส ปอกเปลือกผลไม้ ก่อนทาน ทานผักต้มไม่ทานผักสด ปวดศีรษะ สาเหตุ ขาดน้ำ เเก้ไข จิบน้ำ ทั้งวันให้ได้ 1.5-2 ลิตร 20.

ม Dumping Syndrome ภาวะที่อาหารผ่านกระเพาะไปอย่างรวดเร็วเข้าสู่ลำ ไส้ เนื่องจาก กระเพาะอาหารส่วนปลาย ถูกตัดออกไป ซึ่งหน้าที่ของกระเพาะอาหารส่วนปลาย คือ ชะลออาหารในกระเพาะ ไม่ให้ไหลผ่านสู่ลำ ไส้เล็กเร็วเกินไป เกิดหลังจากรับประทานอาหาร 15 - 30 นาที หรือภายหลังการ รับประทานอาหาร อาจจะมีอาการต่าง ๆ ดังนี้ ปวดท้อง แน่นท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ใจสั่น ความดันโลหิตต่ำ เหงื่อออก อ่อนเพลีย 21.

1. ไม่ควรรับประทานคาร์โบไฮเดรตครั้งละมาก ๆ รับประทานทีละน้อย 2. ลดปริมาณอาหารต่อมื้อให้น้อยลง เพิ่มจำ นวนมื้อที่รับประทาน 3. ไม่ดื่มน้ำ ระหว่างมื้ออาหาร เว้นระยะเวลาห่างจากมื้ออาหาร 30 นาที หรือ 1 ชั่วโมง 4. ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มที่มีส่วนประกอบของคาร์โบไฮเดรตสูง เช่น เครื่องดื่มธัญพืช น้ำ ผลไม้เข้มข้น ชาเย็น กาแฟเย็น น้ำ ปั่น แอลกอฮอล์ โซดา และคาเฟอีน เป็นต้น 5. เลือกอาหารที่มีเส้นใยสูง เช่น ฝรั่ง ชมพู่ แอปเปิล หรือผัก ซึ่งสามารถใช้วิธี การบดอาหารเหล่านี้ได้ 6. หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง อาหารทอด เพราะไขมันย่อยยาก ทำ ให้คลื่นไส้ อาเจียนได้ง่าย Dumping Syndrome ข้อควรปฏิบัติเบื้องต้น 22.

สัง สั เกตอาการ ปวดศีรษะ มีฝ้าขาวบนลิ้น ง่วงงุน ดื่มน้ำ ทันที 23.

คลื่นไส้อาเจียน หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารปริมาณมาก ในครั้งเดียว ภาวะขาดน้ำ ดื่มน้ำ อย่างน้อย 1.5 - 2 ลิตรต่อวัน ผมร่วง รับประทานโปรตีนและวิตามินให้เพียงพอ ท้องผูก รับประทานอาหารที่มีใยอาหารและ ดื่มน้ำ ให้เพียงพอ แนะนำ อาหารตามอาการ ที่พบหลังผ่า ผ่ ตัด 24.

6 ข้อ ข้ ที่ผู้ผ่ผู้ า ผ่ ตัดกระเพาะควรปฏิบัติบั ติ อย่า ย่ งเคร่ง ร่ ครัดรั รับประทานโปรตีนให้เพียงพอ งดอาหารมัน อาหารทอด ลดความเร็วในการรับประทานอาหาร 25.

6 ข้อ ข้ ที่ผู้ผ่ผู้ า ผ่ ตัดกระเพาะควรปฏิบัติบั ติ อย่า ย่ งเคร่ง ร่ ครัดรั ดื่มน้ำ ให้เพียงพอ เพิ่มการรับประทานผักและผลไม้ หลีกเลี่ยงแป้งและน้ำ ตาล 26.

ความเครีย รี ด การไม่ได้รับประทานอาหารที่ชอบ การต้องรับประทานอาหารที่ไม่เคยทาน การปรับตัวของร่างกายจะใช้เวลา 1 - 2 ปี เพื่อให้ทราบการเปลี่ยนแปลงไปของน้ำ หนัก 27.