Reka Bentuk dan Teknologi Tingkatan 3

Reka Bentuk dan
Teknologi

Tingkatan 3

Cikgu Hana@Smk Pusa Sarawak

Pembangunan
Produk

Penghasilan Produk

Aktiviti menghasilkan produk baharu atau mengubah suai
produk sedia ada supaya dapat memenuhi keperluan dan
kehendak pelanggan pada masa kini dan akan datang dengan
teknologi terkini

Pernyataan Jalan Pemilihan Percambahan
masalah penyelesaian produk idea

Kajian Keperluan Penyelesaian Projek brief Penjanaan idea
pelanggan masalah inventif

Lakaran idea Penghasilan model Pengujian/penamb Pendokumentasian
Penxahuran produk Pembangunan produk ahbaikan Rekod dan pendaftaran

Pelancaran produk 1

Proses penghasilan produk

Menyatakan Produk yang Hendak Dihasilkan Berdasarkan Kajian
Keperluan Pelanggan dan Projek Brief

Kajian keperluan pelanggan Penyelesaian masalah inventif Projek brief

• Tujuan – Menentukan • Merupakan kaedah untuk menyelesaikan masalah Proses
perbincangan awal
idea reka bentuk secara sistematik antara pengurus
produk yang projek, pelanggan
dihasilkan memenuhi • Berikut proses penyelesaian masalah inventif: serta pereka bentuk.
kehendak dan - Kenal pasti masalah inventif Idea reka bentuk
keperluan pelanggan - Bina model fungsi bersama garisan interaksi akan
- Lakukan analisis punca-kesan diterjenamahkan
• Tiga kriteria dalam - Pastikan jenis percanggahan fizikal oleh pereka bentuk
✓Pemisahan masa dalam bentuk
kajian keperluan ✓Pemisahan ruang lakaran/contengan
pelanggan: - Pilih penyelesaian inventif yang betul
- Lakukan cadangan penyelesaian dalam bentuk 2
- Maklumat pelanggan
- Latar belakang produk lakaran
- Penambahbaikan

Mengenal pasti Asas Teknologi yang Sesuai dengan Kehendak
Reka Bentuk Produk

Justifiikasi pereka bentuk semasa memilih teknologi sebelum menghasilkan sesuatu reka bentuk produk baharu

Memilih aplikasi Tujuan penggunaan teknologi Kekuatan dan kelemahan
teknologi Memahami tujuan teknologi yang dipilih kerana pemilihan yang teknologi
tepat dapat menghasilkan produk yang unik, memenuhi
Teknologi yang sesuai dan keperluan pelanggan, dan dapat bersaing dengan produk lain. Pereka bentuk dpat
tepat diaplikasikan sewaktu mengenal pasti kaekuatan
proses penghasilan reka dan kelemahan teknologi
bentuk produk yang baharu yang dipilih.

Fungsi teknologi
Teknologi yang dipilih sesuai dan mampu menyelesaikan
masalah yang terdapat pada produk yang sedia ada agar produk
yang dihasilkan mempunyai keunikan berbanding produk yang
lain dari segi fungsi

3

Merancang Konsep, Elemen dan Prinsip Reka Bentuk yang
Dipersetujui dalam Bentuk Lakaran

Konsep penghasilan idea
Terdapat dua konsep penghasilan idea reka bentuk produk, iaitu bentuk mengikut fungsi (form follow function)
dan fungsi mengikut bentuk (function follow form)

Bentuk mengikut Fungsi Fungsi mengikut Bentuk

Produk direka bentuk mengikut fungsi yang Reka bentuk mewujudkan fungsi bagi produk
diingini oleh pelanggan yang dihasilkan

Reka bentuk produk mesti berdasarkan fungsi atau Reka bentuk akan menentukan kefungsian produk
tujuannya.

Bentuk pisau: Tajam dan nipis Bentuk produk: Mesti nipis, tajam, bergerigi,
Fungsi: Untuk memotong, menggores, mengukir dikacip
Fungsi: Untuk memotong

4

Elemen dan Prinsip Reka Bentuk

Elemen reka bentuk – Merupakan unsur-unsur yang digunakan bagi mempamerkan idea awal suatu rekaan
dalam bentuk lakaran

Warna Merupakan kesan pembalikan cahaya terhadap sesuatu objek. Warna
terbahagi kepada warna primer, warna sekunder, dan warna tertier.

Garisan Bentuk Mempunyai ruang, isi padu, dan mempunyai lebih daripada satu
permukaan

Elemen Merupakan ruang yang dikelilingi oleh garisan. Rupa akan terbentuk
Saiz Reka Rupa apabila hujung garisan bertemu dengan permulaanmnya.

Bentuk

Tekstur Nilai Merupakan kesan terang atau gelap pada sesuatu warna/rone

Ruang 5

• Ruang – Merupakan kawasan kosong yang dikelilingi oleh garisan. Ruang

di antara dua objek atau rongga dalam sesuatu objek dikenali sebagai ruang
nyata.

• Tekstur – Merupakan teknik untuk memberi impak terhadap sesuatu

permukaan yang dilihat. Tekstur juga dapat dirasai melalui sentuhan
seperti licin, kasar, kesat dan sebagainya.

• Saiz – Ukuran/dimensi sesuatu objek
• Garisan – Cantuman satu siri titik yang mempunyai rupa, bentuk, jalinan,

dan bayang.

Rupa Bentuk Jalinan

6

Prinsip reka bentuk – Merupakan konsep/peraturan yang digunakan oleh perak
bentuk sewaktu menggunakan elemen-elemen reka bentuk

Keseimbangan

Harmoni Pergerakan

Kepelbagaian Prinsip Kontras
Reka Pengulangan
Garisan Bentuk

Kesatuan Penekanan

Keringkasan 7

• Keseimbangan 8

Merupakan kesamaan/tumpuan pelbagai elemen yang digabung untuk membentuk suatu komposisi

• Harmoni

Merujuk kepada sesuatu yang dapat memberikan kedamaian

• Kepelbagaian

Pengaplikasian pelbagai elemen, nilai, gaya, kualiti dan idea

• Kesatuan

Gabungan semua elemen bagi membentuk imej, tema, konsep/idea baharu

• Keringkasan

Olahan terhadap idea yang kompleks bagi menghasilkan elemen yang penting sahaja.

• Penekanan

Tumpuan pada elemen yang ingin diserlahkan

• Pengulangan

Penyusunan elemen yang sama secara berulang

• Kontras

Perbezaan ketara pada ciri elemen yang diaplikasikan

• Pergerakan

Aliran yang memimpin pergerakan mata terhadap sesuatu objek

Menghasilkan Lakaran Produk yang Hendak Dibuat

o Lakaran produk yang hendak dibuat merupakan lakaran idea Nama produk Saiz produk Bahan yang
dan komponen digunakan pada
terbaik dan mengandungi kesemua maklumat penting yang Elemen reka
terdapat pada reka bentuk produk. bentuk yang Maklumat produk
digunakan yang perlu
o Lakaran 3D – Reka bentuk produk lebih mudah difahami Dinyatakan Komponen atau
pada Lakaran bahagian-
jika menggunakan lakaran 3D bahagian
3D produk
o Lakaran 3D bermaklumat merupakan lakaran yang
Prinsip reka
dilengkapi. bentuk yang
digunakan
• Lakaran ceraian – Lakaran yang dapat menunjukkan

• hubungan antara komponen pada suatu reka bentuk produk
• Fungsi lakaran ceraian adalah untuk menunjukkan:
• Urutan pemasangan komponen
Kedudukan komponen pada reka bentuk
• Hubungan antara komponen
• urutan cantuman jika mempunyai lebih daripada satu • Lakaran kerja – Lukisan yang dapat menerangkan secara

bahagian terperinci rupa bentuk komponen reka bentuk produk yang
Proses pembuatan dan penyelenggaraan
• bakal dihasilkan.
• Gambaran rupa sebenar reka bentuk produk
• Terdiri daripada lukisan isometrik, ortografik oblik,

perspektif, sematik, dan sebagainya. 9

Menyediakan Jadual Kerja

Garis Panduan
Menyediakan
Jadual Kerja

Menentukan aktiviti dalam jadual
Menyusun aktiviti mengikut keutamaan

Menganggarkan keperluan sumber untuk aktiviti

Menganggarkan tempoh pelaksanaan aktiviti

Menganggarkan kos projek dan menyediakan bajet

10

Membuat Senarai Bahan, Peralatan
dan Bajet Produk

Senarai bahan dan peralatan yang diperlukan
bergantung kepada produk yang hendak dibuat

Senarai ini perlu disediakan agar tidak berlaku keciciran/berlebihan
dan dapat mengawal keseluruhan kos yang terlibat

Bajet merupakan anggaran perbelanjaan yang diperlukan
untuk memastikan projek berjaya serta menguntungkan

Terdapat dua kaedah untuk menentukan bajet projek, iaitu
kaedah unit dan konsep SMART

11

Menghasilkan Produk Berfungsi atau Berfungsi Sebahagian

• Sebelum menghasilkan Jenis Bahan Skala Kefungsian
Mock-up Tidak Bukan saiz
produk, buat pemilihan sama menggunakan sebenar Tidak berfungsi sepenuhnya,
ada untuk menghasilkan Produk berfungsi bahan sebenar produk hanya boleh dipegang/dilihat
produk berfungsi atau produk sebahagian (model)
berfungsi sebahagian. Tidak Bukan saiz • Fungsi sebenar produk tidak
Model/produk semestinya sebenar jika ditunjukkan
• Terdapat pelbagai alternatif berfungsi menggunakan produk itu
(prototaip) bahan sebenar besar • Komponen berfungsi hanya
atau konsep dalam sebahagian. Pengujian produk
penghasilan produk reka Menggunakan Saiz produk dari segi reka bentuk luaran.
bentuk, antaranya mock-up bahan sebenar sebenar jika
(model olokan), produk bersesuaian • Penilaian produk hanya dari
berfungsi sebahagian (model), segi reka bentuk luaran
dan produk berfungsi
(prototaip) • Berfungsi sepenuhnya
• Reka bentuk dan kefungsian
• Jadual berikut menunjukkan
diuji dalam situasi sebenar
ciri-ciri mock-up, produk
berfungsi sebahagian, dan
produk berfungsi

12

Membuat Pengujian dan Penilaian Kefungsian serta Kesesuaian Produk

• Pengujian dan penilaian kefungsian serta kesesuaian produk merupakan proses terakhir bagi mengukur tahap

keberkesanan produk yang dibuat.

• Berikut faktor yang dapat mengukur tahap keberkesanan produk.

• - Mematuhi projek brief -Memenuhi keinginan pelanggan - Ketepatan rupa bentuk

Pengujian dilakukan dengan menggunakan kaedah ujian makmal atau kaedah ujian parameter.
• Ujian makmal – Ujian dilakukan di makmal/bengkel terhadap produk berfungsi menggunakan peralatan dan kelengkapan yang

sesuai dengan produk. Contoh ujian makmal seperti ujian kekuatan, kemuluran, dan beban.

• Ujian parameter – Produk berfungsi diuji dalam situasi dan lokasi sebenar. Bertujuan untuk menentukan kefungsian,

kesesuaian, keupayaan, dan kebolehgunaan

• Penilaian dibuat bagi menganalisis keputusan pengujian yang diperoleh. Oenilain yang menggunakan borang soal selidik

mengandungi soalan tentang aspek berikut:

- Kefungsian - Ergonomik - Reka bentuk dan nilai estetika - Keselamatan

• Kesesuaian produk ditentukan berdasarkan penilaian terhadap keputusan pengujian sama ada produk menepati kehendak

pengguna dan sebaliknya

• Tahap keselamatan produk yang dihasilkan sangat penting. Oleh itu, beberapa perkara perlu diberi perhatian semasa menilai

tahap keselamatan agar produk yang dihasilkan tidak membahayakan pengguna.

13

Membuat Cadangan Penambahbaikan Produk Berdasarkan

Laporan Keputusan Ujian

• Setelah pengujian dan penilaian dilakukan, penambahbaikan diperlukan bagi menambah baik mutu produk dari segi

fungsi agar dapat mencapai objektif sebenar penghasilannya.

- Komponen yang rosak/tidak sesuai diganti/ditambah - Reka bentuk produk diubah bagi disesuaikan
- Pengubahsuaian dibuat pada bahagian tertentu
- Kemasan pada produk seperti warna dan susunan komponen ditambah baik dengan fungsinya

- Ciri ergonomik dan keselamatan diberikan

perhatian

• Berikut antara perkara yang perlu diambil kira semasa membuat penambahbaikan:

Faktor Ubah Suai Kelemahan Cadangan Penambahbaikan
Fungsi Bahagian yang tidak berfungsi dengan baik dinyatakan
Ergonomik Bahagian yang tidak ergonomik Kelemahan diatasi tanpa melibatkan
Bahan Kelemahan bahan pertambahan kos yang besar ataupun
Rupa bentuk Rupa bentuk kurang menarik pengubahsuaian keseluruhan produk
Keselamatan Ancaman bahaya daripada produk
Nilai estetika Menyatakan elemen yang kurang menarik 14
Kos Kos berbaloi/tidak

Menyediakan Muka hadapan Tajuk produk, nama, nombor kad pengenalan, penilai, tarikh, subjek, tingkatan

Penghargaan Ucapan terima kasih kepada individu/institusi terlibat

Dokumentasi Abstrak Pandangan keseluruhan projek

• Pendokumentasian Kandungan Senarai isi kandungan mengikut tajuk dan subtajuk

merupakan laporan Pengenalan Perihal umum berkaitan pembangunan projek

bertulis yang

menghuraikan perincian Penentuan gabungan teknologi Penerangan tentang teknologi yang digunakan serta tujuan, fungsi, kekuatan
dan kelemahan teknologi yang dipilih
reka bentuk. Laporan ini

merangkumi maklumat Perancangan konsep Lakaran tentang konsep reka bentuk

daripada peringkat

penjanaan idea sehingga Lakaran akhir Lakaran yang dipilih dan diikuti semasa pembuatan

peringkat penghasilan Jadual kerja Penjadualan memaparkan anggaran tempoh masa untuk menyiapkan projek

produk. Pengurusan kewangan Perancangan kewangan bagi pasukan kerja

• Kepentingan

pendokumentasian Penghasilan produk Penerangan tentang proses penghasilan produk

- Memfailkan

permohonan paten Pengujian dan penilaian Laporan yang menyatakan kaedah pengujian dan keputusan pengujian

- Bukti rekaan bagi Cadangan penambahbaikan Bertujuan menjadikan produk lebih sempurna

seseorang pereka bentuk Penutup Harapan pereka dan ulasan ringkas tentang produk

- Memudahkan membuat

rujukan dan Bibliografi Menggunakan format APA (American Psychological Association)

• penyelidikan Lampiran Lampiran bahan dan rujukan ang digunakan seperti
Berikut format laporan lukisan ortografik, brosur dan lain-lain

penghasilan produk: 15