ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับสินค้า

การบญั ชีสินค้าและระบบใบสาคัญ
รหสั วิชา 20201 - 2101

บทที่ 1 ความร้เู บือ้ งตน้ เกีย่ วกบั สินคา้



มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 2 (ปรับปรุง 2561) เรื่อง สินค้าคงเหลือ ของสภาวิชาชีพ
บญั ชี ได้ให้คานิยาม คาศัพท์ทีใ่ ชใ้ นมาตรฐานการบัญชีฉบับน้ีมีความหมายโดยเฉพาะดงั นี้

สินค้าคงเหลือ หมายถึง สินทรพั ยซ์ ึง่ มีลักษณะหนึง่ ดงั ต่อไปนี้
1. ถือไว้เพือ่ ขายตามลกั ษณะการประกอบธรุ กจิ ตามปกตขิ องกิจการ
2. อยู่ในระหว่างกระบวนการผลิตเพือ่ ให้เป็นสินค้าสาเร็จรปู เพื่อขาย
3. อยู่ในรูปของวตั ถุดิบหรือวสั ดทุ ม่ี ีไว้เพื่อใช้ในกระบวนการผลิตสินคา้ หรือให้บรกิ าร

มูลค่าสุทธิที่จะได้รับ หมายถึง ราคาโดยประมาณท่ีคาดว่าจะขายได้ตามลักษณะการ
ประกอบธุรกจิ ตามปกติ หกั ด้วยประมาณการต้นทนุ ในการผลิตสินค้านั้น

มูลค่ายุติธรรม หมายถึง จานวนเงินท่ีผู้ซื้อและผู้ขายตกลงแลกเปลี่ยนสินทรัพย์หรือจ่าย
ชาระหนีใ้ นขณะท่ที ้ังสองฝ่ายมีความรอบรแู้ ละเต็มใจในการแลกเปลี่ยน

สินคา้ (Goods or Merchandise) หมายถึง สินทรัพย์ทีม่ ีตัวตนหรือสิ่งของท่ีกิจการมีไว้เพื่อ
จาหน่ายให้กับลูกค้าและหวังผลกาไรจากการจาหน่ายสินคา้ นั้น ๆ

1.2.1 กิจการซื้อขายสินค้า
กิจการซื้อขายสินค้า (Merchandising Firms) คือ กิจการที่ดาเนินกิจกรรม

โดยการซื้อสินค้าสาเร็จรปู มาจาหน่ายให้แก่ลกู ค้า รวมถึงการค้าส่งและการค้าปลีก

กิจการซื้อขายสินค้าประเภท “รา้ นขายทองรปู พรรณ”

1.2.2 กิจการอตุ สาหกรรม
กิจการอตุ สาหกรรม (Manufacturing Firms) คือ กิจการที่ดาเนินกิจกรรมทางด้าน

การผลิตสินค้าเพื่อจาหน่าย โดยการจัดซื้อวัตถุดิบเพื่อทาการแปรสภาพวัตถุดิบให้เป็น
สินค้าสาเรจ็ รูป ด้วยการใช้แรงงานและเครือ่ งมือเครื่องจกั รมาช่วยในการผลิตสินค้า

กิจการอตุ สาหกรรมประเภท “โรงงานพลาสติกชีวภาพ”

ประเภทของสินค้าในกจิ การอุตสาหกรรม

1. สินคา้ สาเรจ็ รูป (Finished Goods) หมายถงึ สนิ ค้าทีน่ าวตั ถุดบิ ไปแปรรูปนาเขา้ สู่
กระบวนการจนเปน็ สนิ ค้าสาเรจ็ รปู พรอ้ มทจ่ี ะขายได้
2. งานระหว่างทา (Work in Process) หรือสินค้าระหว่างผลติ (Goods in Process) หมายถงึ
สนิ คา้ ทีน่ าวตั ถดุ ิบไปแปรรูปโดยนาเข้าสู่กระบวนการผลติ แล้ว แต่ยงั ผลิตไม่เสรจ็ ไมส่ ามารถนาไป
ขายได้
3. วตั ถุดบิ (Raw Materials) หมายถึง สง่ิ ของท่กี ิจการนามาใช้ในการประกอบธรุ กจิ การผลิต
โดยตรง เพอื่ ให้เปน็ สนิ ค้าสาเรจ็ รปู
4. วสั ดโุ รงงาน (Factory Supplies) หรอื วัสดสุ ้ินเปลือง (Supplies) หมายถึง ส่ิงของท่นี ามาใช้
ประกอบการผลติ ซึง่ ไมใ่ ช่วตั ถดุ บิ หลัก

ในกิจการซ้อื ขายสินค้าไม่ว่าจะเป็นการซ้อื ขายสินค้าเปน็ เงินสดหรือเงินเชือ่ จะมี
เอกสารที่เกี่ยวข้องมากมายหลายชนิด โดยทั่วไปกระบวนการซ้ือขายสินค้าจะมี
เอกสารทีเ่ กี่ยวข้องดงั ต่อไปนี้

1.3.1 ใบส่งั ซือ้ ตวั อยา่ งท่ี ใบส่ังซอื้
ใบส่ังซื้อ (Purchase Order) คือ

เอกสารทีผ่ ้ซู ื้อจดั ทาขึ้นเพื่อแจ้งให้ผ้ขู ายทราบ
ว่า ผ้ซู ื้อต้องการสินค้าประเภทใด ชนิดใด
ปริมาณหรือจานวนเท่าไร มีคุณภาพอย่างไร

ตวั อย่าง ใบกากบั ภาษ/ี ใบสง่ ของ

1.3.2 ใบกากบั ภาษี/ใบสง่ ของ/ใบกากับสินค้า
ใบกากับภาษี/ใบส่งของ/ใบกากบั สินคา้

(Tax Invoice/Delivery Invoice/Invoice) คือ
เอกสารทีผ่ ้ขู ายจัดทาขึ้นเพือ่ นาส่งไปให้ผู้ซื้อพร้อม
กบั สินค้าตามใบส่งั ซื้อเพื่อตรวจสอบใบกากบั ภาษี/
ใบส่งของ/ใบกากับสินค้า

ตัวอยา่ ง ใบขอลดหนี/้ ใบส่งคนื

1.3.4 ใบหกั หนี้หรอื ใบรับคนื
ใบหักหนี้หรือใบรับคืน (Credit Note or

Credit Memorandum) คือ เอกสารที่ผู้ขาย
จัดทาข้ึนหลังจากได้รับสินค้าคืนจากผู้ซ้ือหรือ
ยอมลดราคาให้ ผ้ขู ายจะออกใบหักหน้ีหรือใบรับ
คืนให้กับผู้ซื้อใบหักหนีห้ รือใบรับคืนควรทาอยา่ ง
น้อย 2 ฉบับ คือ ต้นฉบับส่งไปให้ผู้ซ้ือ ส่วน
สาเนาผูข้ ายเกบ็ ไวเ้ ป็นหลักฐาน

ตัวอยา่ ง ใบหกั หนี/้ ใบรับคนื

1.3.3 ใบขอลดหนี้หรือใบสง่ คนื
ใบขอลดหนหี้ รอื ใบส่งคนื (Debit Note or

Debit Memorandum) คือ เอกสารทผ่ี ู้ซื้อ
จัดทาขึ้นเปน็ การขอลดหนบ้ี างส่วนหรือท้งั หมด

1.3.5 ใบเสร็จรับเงนิ ตัวอย่างที่ ใบเสร็จรับเงนิ
ใบเสร็จรบั เงิน (Receipt) คือ เอกสารท่ีผูข้ าย

ออกใหก้ ับผูซ้ ือ้ เพ่ือเป็นหลกั ฐานในการขายสินคา้
หรือบริการด้วยเงินสด และการรับชาระหนีจ้ าก
ลกู หนี้ ใบเสร็จรบั เงินควรทาอย่างนอ้ ย 2 ฉบบั คือ
ตน้ ฉบับส่งไปใหผ้ ูซ้ ือ้ ส่วนสาเนาผูข้ ายเก็บไวเ้ ป็น
หลกั ฐาน

1.4.1 เงอ่ื นไขการชาระค่าสินคา้
เงอื่ นไขการชาระค่าสินค้า (Terms of Payment) ในกรณีที่ขาย

สินค้าเป็นเงินเชื่อ ผู้ขายส่วนใหญ่จะเป็นผู้กาหนดเวลาการชาระค่า
สินค้าไว้ในใบกากับสินค้าให้ผู้ซ้ือหลังจากวันขายสินค้าระยะหน่ึง
เรียกว่า “เง่ือนไขการชาระเงิน” โดยผู้ขายจะใหส้ ่วนลดกับผู้ซื้อในวัน
ชาระหนเ้ี รียกว่า “ส่วนลดเงินสด”

ตารางท่ี 1.1 ความหมายของเงื่อนไขการชาระคา่ สนิ คา้ (กรณไี มม่ สี ว่ นลดเงนิ สด)

การนบั วันครบกาหนดชาระคา่ สินคา้ มีขน้ั ตอนดงั ต่อไปนี้
1. นาวันส้ินเดือนของเดือนท่ีมีการซื้อขายสินค้าเป็นตัวต้ัง เช่น ในเดือนกรกฎาคม

วนั สนิ้ เดือน คือ วันที่ 31 และเดอื นกันยายน วนั สิ้นเดือน คือ วนั ที่ 30 เป็นตน้
2. นาวนั ทม่ี กี ารซ้อื ขายสินคา้ เปน็ ตวั หกั
3. นาจานวนวันทยี่ ังขาดอยขู่ องเดือนถดั ไปบวกเขา้ ไปเรอ่ื ย ๆ จนกว่าจะครบกาหนด

ตวั อยา่ งท่ี 1.6 เม่ือวนั ท่ี 14 สงิ หาคม 25x6 รา้ นโชคช่วย ซือ้ สนิ คา้ เป็นเงินเช่ือจากรา้ นช่ืนชม
เป็นเงนิ 12,000 บาท เง่ือนไข 2/10, n/30 ใหค้ านวณหาวนั ครบกาหนดการชาระเงนิ คา่ สนิ คา้

การคานวณหาวนั ครบกาหนด

วนั สิน้ เดือนสิงหาคม 31

หกั วนั ท่ีซอื้ สินคา้ 14

จานวนวนั ท่ีคงเหลอื 17

บวก จานวนวนั ท่ียงั ขาดอยเู่ ดอื นกนั ยายน 13

จานวนวนั ท่ีใหเ้ ครดิต 30

ดงั นนั้ วนั ท่ีครบกาหนดชาระคา่ สนิ คา้ คือ วนั ท่ี 13 กนั ยายน 25x6

1.4.2 เงือ่ นไขเกี่ยวกับสว่ นลด
เง่ือนไขเก่ียวกับส่วนลด (Terms of Discount) เป็นเงื่อนไขที่ผู้ขายสินค้ากาหนดข้ึน

ให้แก่ ผู้ซื้อ เพ่ือเป็นการกระตุ้นและสร้างแรงจูงใจให้ผู้ซ้ือซ้ือสินค้าจานวนมากและจูงใจให้
ชาระหนีโ้ ดยเร็ว

ส่วนลด (Discounts) แบ่งออกเปน็ 2 ประเภท คอื สว่ นลดการค้าและส่วนลดเงนิ สด
1. ส่วนลดการค้า (Trade Discounts) หมายถึง ส่วนที่ผู้ขายลดราคาสินค้าให้ผู้ซื้อ
ทันทีเมอ่ื มกี ารซื้อขายสนิ คา้ เพื่อเป็นการจงู ใจใหผ้ ซู้ ือ้ ซอื้ สนิ คา้ ในปริมาณมากข้นึ

ตวั อย่างที่ 1.7 วนั ท่ี 3 ธนั วาคม 25x6 รา้ นดวงดี ขายสนิ คา้ เปน็ เงนิ สด 24,000 บาท
สว่ นลดการคา้ 10%

การคานวณหาราคาค่าสินคา้

ราคาสนิ คา้ ท่ีตงั้ ไว้ 24,000 บาท

หกั สว่ นลดการคา้ 10% ของราคาสินคา้ (24,000  10/100) 2,400 บาท
ราคาสทุ ธิ 21,600 บาท

การบันทกึ บญั ชีเก่ยี วกับการซอื้ ขายสินคา้ กรณีมีส่วนลดการคา้ (ไม่มภี าษีมูลคา่ เพม่ิ )

ตวั อย่างที่ 1.8 วนั ท่ี 3 ธนั วาคม 25x6 รา้ นดเี ดน่ ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ สด 40,000 บาท
สว่ นลดการคา้ 10% ภาษีมลู คา่ เพิ่ม 7%

การคานวณหาราคาค่าสินคา้

ราคาสนิ คา้ ท่ีตงั้ ไว้ 40,000 บาท

หกั สว่ นลดการคา้ 10% ของราคาสนิ คา้ (40,000  10/100) 4,000 บาท
ราคาสทุ ธิ 36,000 บาท

บวก ภาษีมลู คา่ เพิม่ 7% ของราคาสทุ ธิ (36,000  7/100) 2,520 บาท
ราคาคา่ สนิ คา้ ทงั้ สนิ้ 38,520 บาท

การบนั ทกึ บัญชีเกีย่ วกับการซอื้ ขายสินคา้ กรณีมีสว่ นลดการคา้ (มีภาษีมลู คา่ เพิ่ม)
ขอ้ ควรจา สว่ นลดการคา้ นีจ้ ะไมน่ ามาบนั ทกึ บญั ชี จะบนั ทกึ บญั ชีตามราคาสทุ ธิ

2. ส่วนลดเงนิ สด (Cash Discounts) หมายถึง สว่ นลดท่ีผขู้ ายลดใหผ้ ซู้ ือ้ เพ่ือเป็น
การจงู ใจใหผ้ ซู้ อื้ ชาระเงนิ โดยเรว็ กอ่ นกาหนดในเง่ือนไขการชาระคา่ สนิ คา้

บัญชีเก่ยี วกับส่วนลดเงนิ สด แบ่งออกเป็น 2 บญั ชี คือ บญั ชีส่วนลดจ่ายและ
บญั ชีสว่ นลดรบั

(1) สว่ นลดจา่ ย (Sales Discounts) เป็นสว่ นลดท่ีกิจการใหล้ กู หนีเ้ ม่ือชาระหนี้
กอ่ นเวลาท่ีกาหนดภายใตเ้ ง่ือนไขสว่ นลด

(2) ส่วนลดรับ (Purchases Discounts) เป็นส่วนลดท่ีกิจการไดร้ บั จากการ
ชาระหนีใ้ หเ้ จา้ หนีก้ อ่ นกาหนดภายใตเ้ ง่ือนไขสว่ นลด

ตัวอย่างที่ 1.9 วนั ท่ี 1 สิงหาคม 25x6 นางสมใจ ซือ้ สินคา้ เป็นเงินเช่ือจากนายม่งั มี
เป็นจานวน 40,000 บาท เง่ือนไข 2/10, n/30 ตอ่ มาวนั ท่ี 10 สงิ หาคม 25x6 นางสมใจ
จ่ายชาระหนีท้ งั้ จานวน

การคานวณวนั ครบกาหนดชาระค่าสนิ คา้
การนับวันทไ่ี ดส้ ่วนลด

จากโจทยต์ ามเง่ือนไข 2/10, n/30 คือ กาหนดวนั ชาระคา่ สินคา้ ภายใน 30 วนั
นบั จากวนั ท่ีในใบกากบั สินคา้ แตถ่ า้ ชาระภายใน 10 วนั จะไดร้ บั สว่ นลด 2%

ส.ค. 1 2 3 4 5...................11 ส.ค. 12 13 14 15 ................................................ 30 ส.ค.

ไดร้ บั สว่ นลด 2% ไมไ่ ดร้ บั สว่ นลด 2%

การคานวณส่วนลดเงนิ สด

ราคาสนิ คา้ 40,000 บาท

หกั สว่ นลดเงินสด 2% ของราคาสนิ คา้ (40,000  2/100) 800 บาท
จานวนเงนิ ท่ีชาระหนี้ 39,200 บาท

การบันทกึ บญั ชเี กย่ี วกับการซอื้ ขายสนิ ค้า กรณีมสี ่วนลดเงนิ สด (ไม่มภี าษมี ูลค่าเพม่ิ )

1.4.3 เงอ่ื นไขเก่ยี วกับค่าขนส่งสินคา้
คา่ ขนส่งสนิ ค้า เป็นคา่ ใชจ้ า่ ยท่ีเกิดขนึ้ ในการจาหน่ายสนิ คา้ อาจอยใู่ นรูปของคา่ ระวาง

คา่ รถบรรทกุ และคา่ ใชจ้ า่ ยอ่ืนในทานองเดยี วกนั ดงั มีรายละเอียดตอ่ ไปนี้
1. การส่งมอบตน้ ทาง มีเง่ือนไข F.O.B. Shipping Point (Free on Board at the

Shipping Point) หมายถงึ ผซู้ อื้ เป็นผรู้ บั ผดิ ชอบในการจ่ายคา่ ขนสง่ ภายหลงั จากท่ีไดร้ บั สินคา้
เป็นท่ีเรยี บรอ้ ยแลว้

ผู้ซอื้ จะบันทกึ ไว้ในบญั ชี คา่ ขนส่งเข้า

2. การส่งมอบปลายทาง มีเง่ือนไข F.O.B. Destination (Free on Board at the Destination)
หมายถึง ผขู้ ายเป็นผรู้ บั ผิดชอบในการจ่ายคา่ ขนสง่ จากรา้ นคา้ ของผขู้ ายจนถงึ รา้ นคา้ ของผซู้ อื้
ผู้ขายจะบนั ทกึ ไว้ในบัญชี คา่ ขนส่งออก

ค่าขนส่งสินค้าทีจ่ ่ายแทนกัน เง่ือนไขเก่ียวกบั ค่าขนส่งสินคา้ ท่ีไดร้ ะบไุ วช้ ดั เจนแลว้ ว่าใครเป็นผรู้ บั ผิดชอบ
ในการจ่ายคา่ ขนสง่ ในบางครงั้ ฝ่ายท่ีไมไ่ ดร้ บั ผดิ ชอบค่าขนสง่ ตามเง่ือนไขอาจตอ้ งจ่ายค่าขนสง่ แทนฝ่ายท่ีตอ้ ง
รบั ผิดชอบก็ได้ เพ่ือความสะดวกในการขนสง่

ค่าขนส่งท่ีจ่ายแทนกันนีไ้ ม่ถือเป็นค่าใชจ้ ่ายของผทู้ ่ีจ่ายเงินแทน แต่จะเป็ นค่าใชจ้ ่ายของผูท้ ่ีมี
หนา้ ท่ีจา่ ยคา่ ขนสง่ ตามเง่ือนไข

ค่าขนส่งสนิ ค้าทจี่ า่ ยแทนกนั แบง่ ออกเป็น 2 กรณี คอื ผขู้ ายจา่ ยคา่ ขนสง่ แทนผซู้ ือ้ และผซู้ ือ้ จ่าย
คา่ ขนสง่ แทนผขู้ าย

(1) ผู้ขายจ่ายค่าขนส่งแทนผู้ซอื้
กรณีผขู้ ายจ่ายค่าขนสง่ แทนผซู้ ือ้ หากเป็นเง่ือนไข F.O.B. Shipping Point ซง่ึ เป็นภาระของผซู้ ือ้
ตอ้ งเป็นผชู้ าระคา่ ขนสง่ แตผ่ ขู้ ายไดช้ าระแทนก่อน

ตารางที่ 1.3 การบนั ทกึ บญั ชีเก่ียวกบั คา่ ขนสง่ ท่ีจา่ ยแทนกนั (กรณีท่ีผขู้ ายจ่ายคา่ ขนสง่ แทนผซู้ ือ้ )

ตวั อย่างที่ 1.10 วนั ท่ี 25 มีนาคม 25x6 นายบญุ ซือ้ สินคา้ เป็นเงินเช่ือจากนายมาก 30,000 บาท โดยมีเง่ือนไข
F.O.B. Shipping Point นายมากจา่ ยค่าขนสง่ แทน 1,000 บาท

การบันทกึ บัญชเี กย่ี วกับการซอื้ ขายสนิ ค้า กรณีมีเง่ือนไขคา่ ขนสง่ สนิ คา้ (ไมม่ ีภาษีมลู คา่ เพ่มิ )

สมมตวิ า่ นายบญุ จา่ ยชาระหนีค้ า่ สนิ คา้ วนั ท่ี 2 เมษายน 25x6 ได้ สว่ นลด 2% จะคานวณจานวนเงินท่ี
ชาระหนีค้ า่ สนิ คา้ ไดด้ งั นี้

ราคาสนิ คา้ 30,000 บาท

หัก สว่ นลดเงินสด 2% ของราคาสนิ คา้ (30,000  2/100) 600 บาท
คงเหลอื 29,400 บาท

บวก คา่ ขนสง่ แทน 1,000 บาท
จานวนเงินท่ีชาระหนีค้ า่ สนิ คา้ 30,400 บาท

การบันทกึ บัญชี

(2) ผู้ซอื้ จา่ ยคา่ ขนส่งแทนผู้ขาย
กรณีท่ีผซู้ อื้ จา่ ยคา่ ขนสง่ แทนผขู้ าย หากเป็นเง่ือนไข F.O.B. Destination ซง่ึ เป็นภาระของผขู้ าย

ตอ้ งเป็นผชู้ าระคา่ ขนสง่ แตผ่ ซู้ อื้ ไดช้ าระคา่ ขนสง่ สนิ คา้ แทนกอ่ น

ตารางที่ 1.4 การบนั ทกึ บญั ชีเก่ียวกบั คา่ ขนสง่ ท่ีจ่ายแทนกนั (กรณีท่ีผซู้ อื้ จ่ายคา่ ขนสง่ แทนผขู้ าย)

ตวั อยา่ งที่ 1.11 วนั ท่ี 17 พฤศจิกายน 25x6 นายอานวยขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือใหน้ ายมีชยั จานวน
40,000 บาท โดยมเี ง่ือนไข F.O.B. Destination นายมชี ยั จ่ายคา่ ขนสง่ แทนจานวน 1,600 บาท

การบันทกึ บญั ชเี ก่ียวกับการซอื้ ขายสนิ คา้ กรณีมีเง่ือนไขคา่ ขนสง่ สนิ คา้ (ไมม่ ีภาษีมลู คา่ เพ่มิ )

สมมติว่านายมีชยั จ่ายชาระหนีค้ า่ สนิ คา้ วนั ท่ี 27 พฤศจิกายน 25x6 ไดส้ ่วนลด 2%
จะคานวณจานวนเงนิ ท่ีชาระหนีค้ า่ สนิ คา้ ดงั นี้

ราคาสนิ คา้ 40,000 บาท

หกั สว่ นลดเงินสด 2% ของราคาสนิ คา้ (40,000  2/100) 800 บาท
คงเหลอื 39,200 บาท

หกั คา่ ขนสง่ แทน 1,600 บาท
จานวนเงินท่ีชาระหนีค้ า่ สนิ คา้ 37,600 บาท

การบันทกึ บญั ชี

1.5.1 ความหมายของภาษีมูลค่าเพม่ิ
ภาษีมูลคา่ เพมิ่ (Value Added Tax) หรอื เรยี กยอ่ ๆ วา่ “VAT” หมายถึง ภาษีท่ีเรยี กเก็บจาก

มลู คา่ ของสนิ คา้ หรอื บรกิ ารสว่ นท่ีเพิ่มขนึ้ ในแตล่ ะขนั้ ตอนของการผลติ ประกอบดว้ ย ภาษีซอื้ และ

ภาษีขาย ดงั นี้

1. ภาษีซอื้ (Input Tax) คอื ภาษีมลู คา่ เพมิ่ ท่ีผปู้ ระกอบการไดจ้ ่ายใหก้ บั ผขู้ ายสนิ คา้
หรอื ผใู้ หบ้ รกิ ารท่ีเป็นผปู้ ระกอบการจดทะเบยี น

2. ภาษขี าย (Output Tax) คอื ภาษีมลู คา่ เพิม่ ท่ีผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นไดเ้ รยี กเก็บ
จากผซู้ อื้ สนิ คา้ หรอื ผรู้ บั บรกิ ารเม่ือขายสนิ คา้ หรอื รบั ชาระคา่ บรกิ าร

1.5.2 ผู้ทมี่ ีหน้าทเี่ สียภาษีมูลค่าเพม่ิ
ผู้ที่มีหน้าท่ีเสียภาษีมูลค่าเพ่ิม คือ ผู้ประกอบการท่ีขายสินคา้ หรือให้บริการในทางธุรกิจ

หรอื วิชาชีพเป็นปกตธิ รุ ะ ไม่วา่ จะประกอบกิจการในรูปของบคุ คลธรรมดา คณะกรรมการ

ผู้มหี น้าทเ่ี สียภาษีมูลค่าเพม่ิ ประกอบดว้ ย 3 กลุ่ม ดงั นี้

กลุ่มที่ 1 ผปู้ ระกอบการ คือ ผผู้ ลิต ผใู้ หบ้ ริการ ผขู้ ายปลีก ผสู้ ่งออก ซ่ึงขายสินคา้ หรือใหบ้ ริการ
ในทางธุรกิจหรอื วชิ าชีพในราชอาณาจกั รทกุ ทอด

กลุ่มที่ 2 ผนู้ าเขา้

กลุ่มที่ 3 ผทู้ ่ีกฎหมายกาหนดเป็นพเิ ศษใหเ้ ป็นผมู้ ีหนา้ ท่ีเสียภาษีมลู ค่าเพมิ่

1.5.3 หน้าทขี่ องผู้ประกอบการจดทะเบยี นภาษีมูลค่าเพม่ิ
หนา้ ท่ีของผปู้ ระกอบการจดทะเบียนภาษีมลู คา่ เพิม่ มีดงั นี้
1. เรียกเก็บภาษีมูลค่าเพ่ิมจากผูซ้ ือ้ สินคา้ หรือผูร้ บั บริการและออกใบกากับภาษี

เพ่ือเป็นหลกั ฐาน
2. จดั ทารายงานตามท่ีกฎหมายกาหนด ซง่ึ ไดแ้ ก่
(1) รายงานภาษีซอื้
(2) รายงานภาษีขาย
(3) รายงานสนิ คา้ และวตั ถดุ ิบ
3. ย่ืนแบบแสดงรายการเพ่ือเสยี ภาษีตามแบบ ภ.พ. 30

1.5.4 อัตราภาษีมูลค่าเพม่ิ

อตั ราภาษีมลู คา่ เพ่ิม ในปัจจบุ นั มี 2 อตั รา คือ

1. อตั ราภาษีมลู คา่ เพมิ่ รอ้ ยละ 7 สาหรบั การขายสินคา้ หรอื ใหบ้ รกิ ารท่ีมีมลู คา่

ของฐานภาษี(รายรบั ) เกินกวา่ 1,800,000 บาทตอ่ ปี

2. อตั ราภาษีมลู คา่ เพิม่ รอ้ ยละ 0 ใชก้ บั ธุรกิจการสง่ ออกไปตา่ งประเทศ การ

ใหบ้ รกิ ารขนสง่ ระหวา่ งประเทศ ฯลฯ
1.5.5 กาหนดเวลา สถานทย่ี นื่ แบบ ภ.พ. 30 และการชาระภาษีมูลค่าเพม่ิ

ผปู้ ระกอบการจดทะเบียนย่ืนแบบ ภ.พ. 30 พรอ้ มชาระภาษีมลู ค่าเพ่ิม (ถา้ มี) ใน
เขตกรุงเทพมหานคร ย่ืน ณ สานักงานสรรพากรพื้นท่ีสาขาในท้องท่ีท่ีส ถาน
ประกอบการตงั้ อยู่

1.5.6 การกาหนดภาษีมูลค่าเพม่ิ
เม่ือถึงวนั สิน้ เดือนผปู้ ระกอบการตอ้ งคานวณภาษีมลู ค่าเพ่ิม และนาส่งภายในเวลาท่ี

กาหนดการคานวณภาษีมลู คา่ เพิม่ แยกเป็น 2 กรณี ดงั นี้

1. กรณีผปู้ ระกอบการจดทะเบียนภาษีมลู ค่าเพ่ิมในอตั รารอ้ ยละ 7 ใหค้ านวณภาษีซือ้

และภาษีขายประจาเดือน

2. กรณีผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นภาษีมลู คา่ เพ่ิมในอตั รารอ้ ยละ 0 ใหค้ านวณภาษีขายในอตั รา
รอ้ ยละ 0 ซง่ึ จะมผี ลทาใหภ้ าษีขายเทา่ กบั 0 และคานวณอตั ราภาษีซอื้ รอ้ ยละ 7

ตัวอย่างท่ี 1.12 รา้ นนา้ ใจ มียอดซือ้ ขายสินคา้ ประจาเดือนกนั ยายน 25x6 ดงั นี้ ซือ้ สินคา้ จานวน
168,000 บาท ขายสนิ คา้ จานวน 196,000 บาท อตั ราภาษีมลู คา่ เพ่มิ 7%

ใหท้ า 1. คานวณภาษีซอื้
2. คานวณภาษีขาย
3. คานวณจานวนเงนิ ท่ีตอ้ งชาระภาษี/ไดร้ บั คืนภาษี

วธิ ีการคานวณภาษีซอื้ ภาษีซอื้ เทา่ กบั 168,000  7% = 11,760 บาท
วธิ ีการคานวณภาษีขาย ภาษีขายเท่ากบั 196,000  7% = 13,720 บาท
ดงั นนั้ รา้ นนา้ ใจตอ้ งชาระภาษีมลู คา่ เพิม่ เน่ืองจากภาษีขาย > ภาษีซือ้

= 13,720 – 11,760 = 1,960 บาท

1.6.1 สนิ คา้ ระหว่างทาง
สินค้าระหว่างทาง (Goods in Transit) หมายถึง สินคา้ ท่ีไดท้ าการตกลงซือ้ ขาย

สนิ คา้ ไปแลว้ แตอ่ ยใู่ นระหวา่ งการขนสง่ เง่ือนไขเก่ียวกบั คา่ ขนสง่ สนิ คา้ ดงั นี้

1. เง่อื นไข F.O.B. Shipping Point การสง่ มอบตน้ ทาง เป็นเง่ือนไขของผซู้ ือ้ ท่ี
รบั ผดิ ชอบในการจดั สง่ สนิ คา้

2. เงอ่ื นไข F.O.B. Destination การสง่ มอบปลายทาง เป็นเง่ือนไขของผขู้ ายท่ี
รบั ผดิ ชอบในการจดั สง่ สนิ คา้

1.6.2 สนิ ค้าฝากขาย
สินคา้ ฝากขาย (Goods on Consignment) หมายถงึ สินคา้ ท่ีกิจการซง่ึ

เรยี กวา่ ผู้ฝากขายนาไปฝากขายใหก้ บั ผรู้ บั ฝากขายท่ีเป็นผจู้ าหน่ายสนิ คา้ แทน

1.6.3 สนิ คา้ ทข่ี ายตามสัญญาผ่อนชาระ
สนิ คา้ ท่ีขายตามสญั ญาผ่อนชาระ (Goods on Installment Sale) เป็นการ

ขายท่ีมีเง่ือนไขใหผ้ ซู้ อื้ ชาระคา่ สินคา้ เป็นงวด ๆ แตถ่ า้ ผูซ้ อื้ ขาดการชาระคา่ งวด
ติดตอ่ กนั 2 งวด ผขู้ ายมีสิทธิยดึ สนิ คา้ นนั้ คนื ได้

1.6.4 สนิ คา้ ทแี่ ยกไวต้ า่ งหาก
สินคา้ ท่ีแยกไวต้ า่ งหาก (Segregated Goods) หมายถึง สินคา้ ท่ีไดต้ กลงกนั

ระหวา่ งผซู้ ือ้ และผขู้ ายเรยี บรอ้ ยแลว้ ไดท้ าการแยกสนิ คา้ ไวน้ ัน้ ตา่ งหาก

1.6.5 สนิ ค้าทเ่ี กดิ จากการส่ังทาเป็ นพเิ ศษตามคาส่ังซอื้ จากผู้ซอื้
สนิ คา้ ท่ีเกิดจากการส่งั ทาเป็นพิเศษตามคาส่งั ซอื้ จากผซู้ ือ้ กรรมสิทธิ์ในสินคา้

คงเหลือจะเป็นของผขู้ ายจนกวา่ จะมกี ารสง่ มอบสนิ คา้ ใหผ้ ซู้ ือ้

การแสดงรายการสินคา้ คงเหลือในงบแสดงฐานะการเงินนนั้ จะแสดงไว้
ภายใตห้ วั ขอ้ สินทรพั ยห์ มนุ เวยี น ซ่งึ แบง่ ตามลกั ษณะของธุรกิจเก่ียวกบั สินคา้
ไดเ้ ป็น 2 ลกั ษณะ ดงั นี้

1.7.1 กจิ การซอื้ ขายสินค้า
กิจการซือ้ ขายสินค้า สินค้าคงเหลือจะมีเพียงอย่างเดียว คือ สินค้า

สาเรจ็ รูป (Finished Goods)

ตวั อยา่ งที่ 1.13 การแสดงรายการสนิ คา้ คงเหลอื ในงบแสดงฐานะการเงนิ ของกิจการซอื้ ขายสนิ คา้

1.7.2 กจิ การอุตสาหกรรม
กิจการอตุ สาหกรรม จะแบง่ สนิ คา้ คงเหลือออกเป็น 4 ประเภท คือ

1. สินค้าสาเร็จรูป (Finished Goods) หมายถงึ สินคา้ ท่ีผลิตเสรจ็ เรยี บรอ้ ยแลว้
2. งานระหว่างทา (Work–in Process) หมายถึง สนิ คา้ ท่ีเขา้ สกู่ ระบวนการผลติ แลว้
3. วตั ถุดบิ (Raw Materials) หมายถงึ สง่ิ ของท่ีจะนามาแปรสภาพใหเ้ ป็นสนิ คา้ สาเรจ็ รูป
4. วสั ดโุ รงงาน (Factory Supplies) หมายถงึ วสั ดโุ รงงานหรอื วสั ดสุ นิ้ เปลอื งซง่ึ เป็น
สว่ นประกอบอย่างหนง่ึ ในการผลิตสนิ คา้

ตวั อยา่ งที่ 1.14 การแสดงรายการสนิ คา้ คงเหลือในงบแสดงฐานะการเงนิ ของกิจการอตุ สาหกรรม