การเขียนเพื่อการสื่อสาร-รวม

สอนโดย
คุณครูลดั ดา สนิทพจน์

การเขียนเพ่ือการสื่ อสาร

หัวข้อท่ี ๑ สอนโดย

คุณครูลดั ดา สนิทพจน์

การเขียนเพ่ือการส่ือสาร

- การคดั ลายมือ
- การเขียนแนะนาสถานท่ีสาคญั
- การเขียนบนส่ืออเิ ลก็ ทรอนิกส์

แผนผงั สาระการเรียนรู้

การอ่าน การฟัง การดู
และการพูด

พฒั นาทกั ษะ สื่อสาร

การเขยี น

ตวั ชี้วดั คดั ลายมือตัวบรรจงครึ่งบรรทัด (ท. ๒.๑ ม.๑/๑)

การคดั ลายมือ

คนไทยให้ความสาคญั กบั การเขยี นตวั อกั ษรให้มคี วามสวยงาม
เป็ นระเบยี บ และถูกต้องตามอกั ขรวธิ ี จนถือเป็ นค่านิยม ดงั คากลอนทวี่ ่า
“ลูกผ้ชู ายลายมือนัน้ คือยศ เจา้ จงอตส่าห์ทําสมา่ํ เสมียน”

หลกั การคดั ลายมือ

๑. ศึกษาวธิ ีการลากเส้นและการบังคบั ทศิ ทางมือในการเขียนอกั ษรให้ถูกต้อง
๒. ควรควบคุมขนาดของตวั อกั ษร ท้งั ความสูงและความกว้างให้มสี ัดส่วนเหมาะสม
๓. ควรควบคุมอตั ราเร็วในการเขียน อย่าเขยี นเร็วเกนิ ไป
๔. ควรฝึ กคดั ลายมือ ด้วยการเขียนคาหรือข้อความทเ่ี กยี่ วข้องกบั ชีวิตประจาวนั
๕. ควรฝึ กคดั ลายมืออย่างสม่าเสมอ

การเขยี นแนะนาสถานท่ีสาคญั

การเขยี นแนะนาสถานทส่ี าคญั ผู้เขยี นต้องมีความรู้
เกยี่ วกบั สถานทน่ี ้ัน ๆ เป็ นอย่างดี และควรศึกษาค้นคว้า
เพม่ิ เติมจากแหล่งความรู้ทเี่ ชื่อถือได้ ข้อมูลทค่ี วรศึกษาเพ่ือ
นามาเขียนได้แก่ ทตี่ ้งั ลกั ษณะภูมิประเทศ ประวตั คิ วามเป็ นมา
ตานานและความเชื่อ รวมท้งั ลกั ษณะเด่นอ่ืน ๆ ซ่ึงทาให้เกดิ
ความน่าสนใจ และเพม่ิ พนู ความรู้แก่ผู้อ่านยงิ่ ขึน้

www.themegallery.com Company Logo

เขยี นส่ือสารโดยใช้ถ้อยคาถูกต้อง ชัดเจน เหมาะสม และสละสลวย (ท ๒.๑ ม. ๑/๒)

ตวั ชี้วดั

การเขียนบนส่ืออเิ ลก็ ทรอนิกส์

ปัจจุบนั เทคโนโลยมี สี ่วนสาคญั ทช่ี ่วย
อานวยความสะดวกให้แก่มนุษย์ โดยเฉพาะ
การสื่อสารผ่านสื่ออเิ ลก็ ทรอนิกส์ทร่ี วดเร็ว
ประหยดั เวลา และสื่อสารได้ครอบคลมุ หลายพืน้ ที่ การเขยี นบนส่ือ
อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์เป็ นการส่ือสารประเภทหนึ่งทไี่ ด้รับความนิยมเป็ นอย่างมาก
เช่น การเขยี นบนกระดานสนทนา (webboard) ไปรษณยี ์อเิ ลก็ ทรอนิกส์
(e-mail) การส่งข้อความผ่านทางโทรศัพท์เคลื่อนที่ การสนทนาผ่าน
โปรแกรม Line

ข้อแนะนาในการเขียนบนสื่ออเิ ลก็ ทรอนิกส์

๑. หลกี เลย่ี งการกล่าวพาดพงิ บุคคลหรือหน่วยงานเพื่อให้เกดิ ความเสียหาย
หรือให้ข้อมูลทเ่ี ป็ นเทจ็

๒. ไม่ใช้ถ้อยคาหยาบคาย คาสแลงหรือคาศัพท์ภาษาต่างประเทศโดยไม่จาเป็ น

๓. เขียนสะกดคำใหถ้ ูกตอ้ ง ใชเ้ ครื่องหมำยวรรคตอนใหถ้ ูกตอ้ งและเหมำะสม

๔. รับผดิ ชอบต่อข้อความทต่ี นเองเขียน
๕. เขยี นในส่ิงทสี่ ร้างสรรค์และเป็ น

ประโยชน์แก่ผู้อ่าน

หัวข้อท่ี ๒

การเขยี นจดหมาย
- ส่วนตวั / กจิ ธุระ

ตวั ชี้วดั เขยี นจดหมายส่วนตวั และจดหมายกจิ ธุระ (ท ๒.๑ ม. ๑/๗)

การเขยี นจดหมายส่วนตวั

จดหมายส่วนตวั เป็ นการส่ือสารด้วยการเขยี นประเภทหนึ่ง จากผู้เขยี น

ซ่ึงเป็ นผู้ส่งสารไปยงั ผู้รับสาร ซึ่งเป็ นบุคคลทม่ี ีความใกล้ชิด ได้แก่ ญาติ เพื่อน
จดหมายประกอบด้วย ๒ ส่วน คือ
๑. ข้อความในจดหมาย คือ ข้อความทต่ี ้องการส่ือไปยงั ผู้รับ

๒. ซองจดหมาย เป็ นส่วนทรี่ ะบุถงึ ผู้รับและผู้ส่งจดหมาย

การใช้คาขนึ้ ต้นจดหมาย

ผู้รับ บิดำ มำรดำ ญำติ
คาขนึ้ ต้น กรำบเทำ้ คุณพอ่ คุณแม่ที่รักและเคำรพ
กรำบ คุณลุงท่ีรักและเคำรพ

กำรใช้คาลงท้ายจดหมำย
ตอ้ งสมั พนั ธก์ บั คำที่ข้ึนตน้ ของจดหมำย ดงั น้ี

ผู้รับ บิดำ มำรดำ ญำติ
คาลงท้าย ดว้ ยควำมรักและเคำรพอยำ่ งสูง

การเขยี นจดหมายกจิ ธุระ

จดหมายกจิ ธุระ หมายถงึ จดหมายท่ใี ช้
ตดิ ต่อกจิ ธุระทนี่ อกเหนือจากเร่ืองส่วนตวั
อาจเป็ นการตดิ ต่อกนั ระหว่างเอกชนกบั
เอกชน หรือเอกชนกบั หน่วยงานทางราชการ
กไ็ ด้

หลกั การเขียนจดหมายกจิ ธุระ

๑. ใช้ภาษาทสี่ ่ือความหมายชัดเจนไม่อ้อมค้อม

๒. ควรระมัดระวงั ในเร่ืองความสะอาด และความเป็ นระเบยี บเรียบร้อย

๓. ควรใช้กระดาษทที่ าขนึ้ เพ่ือการเขยี นจดหมายโดยตรง

๔. ควรจ่าหน้าซองจดหมายให้ถูกต้องครบถ้วน และก่อนส่งควรตรวจดู
การสะกดคา รหัสไปรณยี ์ คาบอกยศ ตาแหน่งของผู้รับและผู้ส่งให้ถูกต้อง
๕. คาขนึ้ ต้น เป็ นการทกั ทายทแ่ี สดงการเริ่มต้นจดหมาย นิยมใช้คาว่า “เรียน”

ตามด้วยตาแหน่ง
๖. คาลงท้าย เขยี นตรงกบั วนั ทดี่ ้านบน นิยมใช้คาว่า “ขอแสดงความนบั ถือ”

การเขยี นจดหมายลาครู

จดหมายลาครู เป็ นจดหมายกจิ ธุระรูปแบบหนึ่ง มวี ตั ถุประสงค์
เพื่อขออนุญาตครูผู้สอนเพ่ือหยุดเรียน อนั เนื่องมาจากนักเรียนมกี จิ ธุระ
ส่วนตัวจะต้องไปปฏบิ ตั หิ รือมีอาการป่ วยจนไม่สามารถมาเรียนได้

จดหมายลาครูเป็ นจดหมายทศี่ ิษย์เขยี นถงึ ครู
สานวนภาษาในเนื้อความจงึ ต้องแสดงถงึ ความสุภาพอย่าง
ยงิ่ คาขนึ้ ต้นและคาลงท้ายของจดหมายจงึ ต้องใช้คาท่ี
แสดงความสุภาพ ดงั นี้
คาขนึ้ ต้น : เรียน กราบเรียน
คาลงท้าย : ด้วยความเคารพอย่างสูง

หัวข้อท่ี ๓

การเขียน
- เรียงความ / ย่อความ

ตวั ชี้วดั เขยี นเรียงความ (ท ๒.๑ ม. ๑/๔)

การเขียนเรียงความ

เรียงความเป็ นรูปแบบของการเขยี นร้อยแก้วประเภทหน่ึง
มีโครงสร้างทปี่ ระกอบด้วยคานา เนื้อเร่ือง และสรุป
ส่วนพรรณนา หมายถึง การเลือกใช้ถ้อยคาทมี่ คี วามไพเราะงดงามหรือ
การใช้ความเปรียบเพื่อกล่าวให้เห็นภาพ การเขยี นเรียงความเชิง
พรรณนา จงึ เป็ นงานเขยี นร้อยแก้วทม่ี กี ารแทรกเนื้อความที่กล่าวอย่าง
ละเอยี ดและเลือกใช้ถ้อยคาเพื่อให้ผู้อ่านเห็นภาพ

www.themegallery.com Company Logo

การเขยี นคานา

๑. ขนึ้ ต้นด้วยคากล่าวของบุคคลทม่ี ีช่ือเสียง สุภาษติ
หรือบทประพนั ธ์ทเี่ กยี่ วข้องกบั เนื้อเร่ืองหรือชื่อเร่ือง
ตัวอย่าง “อนั ชนกชนนนี ีร้ ักเจ้า เทยี มเท่าชีวากว็ ่าได้” ลูกทุกคนคงเขำ้ ใจ
และรู้ซ้ึงถึงคำกล่ำวน้ีไดเ้ ป็นอยำ่ งดี

๒. ขนึ้ ต้นด้วยข้อความทด่ี งึ ดูดความสนใจ
ตวั อย่าง “โอ้โฮ! สวยเหลือเกนิ ”
“แล้ววนั นีก้ ม็ าถงึ จนได้ วนั ทเี่ ราพดู ถงึ มานาน”

๓. ขนึ้ ต้นด้วยการมุ่งเข้าสู่เร่ือง
ตวั อย่าง “สหรัฐอเมริกาคือดนิ แดนแห่งความแตกต่างท้งั ในด้านเชื้อชาติ
ของประชาชนและภูมิประเทศ”

การเขยี นเนื้อเร่ือง

เนื้อเร่ืองของเรียงความเป็ นส่วนสาคญั ทม่ี ีความยาวมากท่ีสุดใน

โครงสร้างของเรียงความ การเขยี นส่วนเนื้อเร่ืองของเรียงความให้ดนี ่าอ่านน้ัน

ควรมีการลาดบั ความคดิ ก่อนว่าเร่ืองใดควรเขยี นถงึ เป็ นลาดบั แรก และต่อมา

ควรเป็ นเรื่องใด เรียงควำม เรื่อง บุคคลที่ฉนั รัก

ตัวอย่าง โครงเรื่อง - บุคคลท่ีฉนั รักคือ…
- เหตุผลท่ีฉนั รัก เพรำะ…

- ฉนั จะทำ… เพื่อบุคคลท่ีฉนั รักโดย…

- สิ่งที่ฉนั อยำกจะบอกคนท่ีฉนั รัก คือ…

สิ่งสาคญั ของการเขยี น คือ จะต้องแทรกกำรพรรณนา เพื่อขยาย

รายละเอยี ดของส่ิงทก่ี ล่าวถงึ เช่น ลกั ษณะของต้นไม้ ดอกไม้ อาคารบ้านเรือน

ทวิ ทศั น์ ภูมิอากาศ บุคลกิ ลกั ษณะของบุคคลทกี่ ล่าวถงึ

การเขยี นสรุป

๑. ย่อใจความสาคญั ทอี่ ยู่ในแต่ละย่อหน้าลงมาเพื่อเน้นให้เห็นความสาคญั

ตัวอย่าง เรียงความ เรื่อง หัวใจของการพฒั นาประเทศ
ในสังคมท่ีพฒั นำแลว้ รัฐบำลจะใหค้ วำมสำคญั ของ

กำรพฒั นำเศรษฐกิจควบคู่ไปกบั กำรศึกษำ เพรำะหำกขำดองคป์ ระกอบ
อยำ่ งใดอยำ่ งหน่ึง กำรพฒั นำคงจะไม่สมบูรณ์อยำ่ งแน่นอน

๒. การจบด้วย คาคม ภาษติ หรือคาประพนั ธ์

ตวั อย่าง เรียงความ เร่ือง แม่ของฉัน

พระคุณของแม่น้นั ยง่ิ ใหญ่ ดงั โคลงโลกนิติที่เปรียบเทียบพระคุณของแม่ไวว้ ำ่
“คุณแม่หนำหนกั เพ้ียง พสุธำ”

ลูกไม่อำจพรรณนำไดค้ รบถว้ น ส่ิงท่ีลูกทำไดใ้ นขณะน้ีท่ีแสดงวำ่ ลูกระลึกถึงพระคุณแม่กค็ ือ

“ลูกขอกรำบท่ีตกั พร้อมรักแท้ แด่รักแม่ที่ประจกั ษร์ ักลูกเอย”

๓. สรุปโดยการฝากข้อคดิ

ตัวอย่าง เรียงความ เร่ือง ภยั ร้ายของสารเสพตดิ

สารเสพตดิ ก่อให้เกดิ ปัญหามากมายในสังคม ถงึ เวลาแล้ว
หรือยงั ทที่ ุกคนในสังคมไทยจะลุกขนึ้ มาต่อต้านการเสพและ
ขจดั สารเสพตดิ ให้พ้นไปจากสังคม เพ่ือให้สังคมไทยน่าอยู่
สาหรับคนทุกคน

ตวั ชี้วดั เขยี นย่อความจากเรื่องทอี่ ่าน (ท ๒.๑ ม. ๑/๕)

การเขยี นย่อความ

การเขยี นย่อความ คือ การนาใจความสาคญั ของเร่ืองที่อ่าน
ฟัง หรือดู มาเรียงลาดบั ใหม่ให้ส้ัน เข้าใจง่าย และได้ใจความถูกต้อง
ครบถ้วนตามเรื่องเดมิ

วธิ ีการเขียนย่อความ

๑. อ่าน ฟัง หรือดู เนื้อเรื่องอย่างละเอยี ด

๒. จับใจความสาคญั ของเร่ือง

๓. นาใจความสาคญั มาเขยี นใหม่ด้วยสานวนภาษาของผู้ย่อ โดยใชว้ ิธีกำรดงั น้ี

๓.๑ เลือกใชค้ ำท่ีมีควำมหมำยตรงกบั คำในขอ้ ควำมเดิม เช่น ใชค้ ำวำ่ แม่น้ำ
แทนคำเดิมวำ่ นที

๓.๒ เปลี่ยนสรรพนำมบุรุษที่ ๑ และที่ ๒ เป็นสรรพนำมบุรุษที่ ๓ เช่น เขำ เธอ
๓.๓ ถำ้ เร่ืองเดิมเป็นร้อยกรอง จะตอ้ งเรียบเรียงเป็นร้อยแกว้
๓.๔ ถำ้ มีคำรำชำศพั ท์ ไม่ตอ้ งเปล่ียนแปลง
๓.๕ ไม่ใชอ้ กั ษรยอ่ และเคร่ืองหมำยอญั ประกำศ
๓.๖ เขียนใจควำมที่ยอ่ ตอ่ เน่ืองกนั ไปโดยไม่ตอ้ งยอ่ หนำ้

๔. บอกรายละเอยี ดของเรื่องทนี่ ามาย่อ

องค์ประกอบของย่อความ

๑. ส่วนคานา ๒. ส่วนเนื้อเร่ือง
เป็ นส่วนแรกของย่อความ เป็ นส่วนทผี่ ู้ย่อนาใจความสาคญั
มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผู้อ่าน ของเรื่องมาเขยี นเรียบเรียงใหม่
ด้วยถ้อยคาสานวนของตนเอง
ทราบท่ีมาของเร่ืองทน่ี ามาย่อ

www.themegallery.com Company Logo

รูปแบบการเขยี นคานาย่อความ

๑. การย่อความจากหนังสือ ไดแ้ ก่ นิทำน บทควำม ฯลฯ ใหร้ ะบุประเภทของ
งำนเขียน ช่ือเร่ือง ช่ือผแู้ ต่ง ช่ือหนงั สือ เลขหนำ้ ในหนงั สือที่มีเร่ืองน้นั ดงั ตวั อยำ่ ง

ยอ่ นิทำนเร่ือง ของ จำกหนงั สือ

หนำ้ ควำมวำ่

๒. การย่อความจากการฟัง ไดแ้ ก่ พระรำชดำรัส พระบรมรำโชวำท ฯลฯ
ใหร้ ะบุชื่อผพู้ ดู และรำยละเอียดต่ำง ๆ เช่น พดู แก่ใคร เร่ืองอะไร ดงั ตวั อยำ่ ง

ยอ่ พระบรมรำโชวำทของพระบำทสมเดจ็ พระเจำ้ อยหู่ วั พระรำชทำนแก่

เร่ือง ในโอกำส ณ วนั ที่

ควำมวำ่

๓. การย่อความจากการดู เช่น รำยกำรโทรทศั น์ รำยกำรแสดงต่ำง ๆ ใหร้ ะบุ
ชื่อรำยกำร และวนั เวลำท่ีดูรำยกำร ดงั ตวั อยำ่ ง

ยอ่ รำยกำรโทรทศั น์ ช่ือรำยกำร ตอน
ออกอำกำศวนั ที่ เวลำ
จำกสถำนีโทรทศั น์ช่อง
ควำมวำ่

๔. การย่อความจากข้อมูลอื่น ๆ เช่น ประกำศ แจง้ ควำม จดหมำย คำสง่ั
ใหร้ ะบุประเภทของขอ้ มูลท่ีนำมำยอ่ และรำยละเอียดต่ำง ๆ ดงั ตวั อยำ่ ง

ยอ่ ประกำศเร่ือง ของ
ลงวนั ที่ ควำมวำ่

หัวข้อที่ ๔

การเขยี น
- รายงาน/โครงงาน

เขยี นรายงานการศึกษาค้นคว้าและโครงงาน
ตัวชี้วดั (ท ๒.๑ ม. ๑/๘)

การเขียนรายงาน

การเขยี นรายงาน คือ การเขยี นอธิบายรายละเอยี ด
ของเร่ืองทศี่ ึกษาค้นคว้า ในการเขยี นรายงานจึงควรนาวธิ ีการ
ย่อความ หรือการเขยี นบันทกึ มาใช้ให้เป็ นประโยชน์ร่วมด้วย

วธิ ีการเขียนรายงาน

๑. กำรรวบรวมข้อมูล เม่ือกำหนดหวั ขอ้ ของรำยงำนแลว้ จะตอ้ งรวบรวม
ขอ้ มูลท่ีจำเป็นและเกี่ยวขอ้ งกบั หวั ขอ้ เร่ือง โดยคน้ ควำ้ ขอ้ มูลจำกสิ่งพิมพ์
ประเภทต่ำง ๆ

๒. กำรจดั ข้อมูล
๒.๑ เลือกเฉพำะขอ้ มูลท่ีเก่ียวขอ้ งกบั หวั ขอ้ รำยงำน

๒.๒ เรียงลำดบั ขอ้ มูล โดยเช่ือมโยงใหเ้ ห็นควำมเกี่ยวเน่ืองกนั
ของขอ้ มูลอยำ่ งชดั เจนและเขำ้ ใจง่ำย

๓. การเรียบเรียงเนื้อหา เม่ือจดั ลำดบั ขอ้ มูลแลว้ ใหน้ ำขอ้ มูลมำเรียบเรียง
เป็นรำยงำนตำมลกั ษณะของขอ้ มูล

๔. กำรเขยี นอ้ำงองิ แหล่งทมี่ ำข้อมูล
๔.๑ เรียงลำดบั ผแู้ ต่งตำมพยญั ชนะไทย ก-ฮ ถำ้ มีกำรอำ้ งอิงจำก
เอกสำรภำษำอ่ืนดว้ ย ใหเ้ ขียนต่อจำกเอกสำรอำ้ งอิงภำษำไทย

๔.๒ ลกั ษณะของกำรเขียนอำ้ งอิงจำกแหล่งต่ำง ๆ มีหลกั ดงั น้ี

ขอ้ มูลที่ตอ้ งระบุ ไดแ้ ก่ ช่ือผแู้ ต่ง ช่ือหนงั สือ สำนกั พิมพ์ สถำนที่พมิ พ์
ปี ท่ีพมิ พ์ ถำ้ ผแู้ ต่งมีฐำนนั ดรศกั ด์ิ บรรดำศกั ด์ิ ใหเ้ ขียนชื่อตำมดว้ ย
เคร่ืองหมำยจุลภำค (,) และฐำนนั ดรศกั ด์ิ หรือบรรดำศกั ด์ิ

ปรำบดำ หยนุ่ . ควำมน่ำจะเป็ น. กรุงเทพฯ : แพรวสำนกั พมิ พ,์ ๒๕๔๕.
วจิ ิตรวำทกำร, หลวง. ศำสนำสำกล เปรียบเทยี บศำสนำ ลทั ธิ และ

ปรัชญำต่ำง ๆ ทวั่ โลก. พมิ พค์ ร้ังท่ี ๒. พระนคร : โรงพิมพ์ ส. ธรรมภกั ดี,
๒๕๐๑.

๕. กำรจัดทารูปเล่มรำยงำน
เมื่อเรียบเรียงเนื้อหาของรายงานเรียบร้อยแล้ว ให้นาเนื้อหา

รายงานมาจดั ทารูปเล่ม โดยมสี ่วนประกอบ ได้แก่ ปก คานา สารบัญ
เนื้อเรื่อง และรายการอ้างองิ หรือบรรณานุกรม

ตัวอย่างปกรายงาน

รายงาน เร่ือง

เสนอ

ผู้จัดทา
๑. เลขที่ ช้ัน
๒. เลขที่ ช้ัน
๓. เลขท่ี ช้ัน
รายงานนีเ้ ป็ นส่วนหนึ่งของกลุ่มสาระการเรียนรู้

ภาคการศึกษาที่ ปี การศึกษา

การเขยี นรายงานโครงงาน

โครงงาน หมำยถึง กำรศึกษำเพื่อแสวงหำควำมรู้หรือสร้ำงสิ่งประดิษฐใ์ หม่
โดยใชก้ ระบวนกำรทำงวทิ ยำศำสตร์

โครงงานประเภทสารวจ โครงงานประเภททดลอง
(servey research project) (experimental research project)

ประเภทของโครงงาน

โครงงานประเภทพฒั นา โครงงานประเภทสร้างทฤษฎี

หรือประดษิ ฐ์ หรือการอธิบาย
(developmental research project) (theoretical research project)

ข้นั ตอนการเขยี นรายงานโครงงาน

๑. กาหนดชื่อเรื่องของโครงงาน
๒. ระบุช่ือผู้จัดทาโครงงาน

๓. ระบุช่ือทปี่ รึกษาโครงงาน

๔. อธิบายความเป็ นมาและความสาคญั ในการทาโครงงาน
๕. บอกจุดมุ่งหมาย

๖. ระบุสมมุตฐิ านของการศึกษาค้นคว้า
๗. อธิบายวธิ ีการดาเนนิ งาน
๘. เขยี นแผนปฏบิ ตั ิงาน
๙. ระบุผลทคี่ าดว่าจะได้รับ
๑๐. ระบุข้อมูลทใ่ี ช้อ้างองิ