PSV NOTA TINGKATAN 1

Tajuk

12 Imbangan

Bidang : Bahasa Seni Visual

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 12 : Imbangan

Definisi Imbangan

Definisi Imbangan

 Bermaksud kesamaan dan kesepadanan dari segi berat,
saiz, bilangan atau tarikan tumpuan perhatian.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 12 : Imbangan

Ciri-ciri Imbangan

Ciri-ciri Imbangan

Imbangan simetri Imbangan tidak simetri

• wujud apabila bahagian di • wujud apabila bahagian di
sebelah kiri dan kanan adalah sebelah kanan atau kiri sesuatu
sama apabila dilihat dari garisan hasilan itu tidak mempunyai
tengah (garisan axis). persamaan nilai atau kelihatan
tidak serupa.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

51

Tajuk 12 : Imbangan

Jenis Imbangan

Imbangan Simetri

 Wujud apabila bahagian di sebelah kiri dan kanan adalah sama.
 Komposisi gambar dalam simetri kelihatan lebih kukuh dan stabil.
 Imbangan simetri dapat memberikan kesan stabil, statik, kukuh,

tegap dan harmoni dalam sesuatu karya.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 12 : Imbangan

Jenis Imbangan

Imbangan Tidak Simetri

 Wujud apabila objek atau reka letak tidak sama tepat
di bahagian kiri dan kanan, atau atas dan bawah.

 Kesan imbangan akan wujud melalui cara susunan
dan kedudukan objek dalam gubahan.

 Imbangan tidak simetri memberi kesan ketegangan,
variasi, tumpuan, penegasan dan lain-lain.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 12 : Imbangan

Jenis Imbangan

Nyatakan sama ada objek-objek di bawah mempunyai
Imbangan Simetri atau Imbangan Tidak Simetri.

123

___Im__b_a_n_g_a_n_s_im__e_t_ri__ I_m_b_a_n_g_a_n__ti_d_a_k_s_i_m_e_t_ri ___Im__b_a_n_g_a_n_s_im__e_tr_i__
4 5 6

I_m_b_a_n_g_a_n__ti_d_a_k_s_i_m_e_t_ri ___Im__b_a_n_g_a_n_s_im__e_tr_i__ I_m_b_a_n_g_a_n__ti_d_a_k_s_i_m_e_t_ri

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

52

Imbangan simetri Imbangan simetri
yang stabil, statik dalam seni bina dari
segi kesamaan, bentuk
dan harmoni dan kesepadanan.
dalam seni reka

industri.

Fungsi
Imbangan

Imbangan tidak Imbangan tidak
simetri pada alam simetri pada arca
semula jadi dapat ini mewujudkan
menarik perhatian.
nilai estetik.

Tajuk 12 : Imbangan

Teknik Penghasilan Imbangan

Satu garisan paksi Satu garisan paksi
Imbangan kiri dan kanan Imbangan atas dan bawah

Teknik Penghasilan Imbangan

Dua garisan paksi Imbangan Beberapa garisan paksi
Imbangan atas dan bawah berpenjuru dalam satu gubahan

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Satu garisan
paksi

Dua garisan Dapat dilihat
paksi ketidaksamaan

Imbangan Imbangan Imbangan pada kiri dan
Simetri Tidak kanan objek
Simetri
Beberapa Berat yang
Imbangan garisan paksi sepadan
berpenjuru dalam satu

gubahan

53

Tajuk

13 Kesatuan

Bidang : Bahasa Seni Visual

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 13 : Kesatuan

Definisi Kesatuan

Definisi Kesatuan

 Wujud apabila unsur-unsur dalam satu kumpulan
mempunyai satu tema atau idea yang sama.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 13 : Kesatuan

Ciri-ciri Kesatuan

Ciri-ciri Kesatuan pada Alam Semula Jadi

◄ Buah-buahan yang mempunyai
ton warna yang sama.

► Jenis bunga yang mempunyai
bentuk yang sama.

▼ Pokok yang mempunyai bentuk
dan warna yang sama.

▼ Jenis tumbuhan yang mempunyai
ton warna yang sama.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

54

Tajuk 13 : Kesatuan

Ciri-ciri Kesatuan

Ciri-ciri Kesatuan pada Objek Buatan Manusia

► Barangan yang
menggunakan
bahan yang sama,
iaitu buluh.

◄ Corak kusyen hiasan
yang mempunyai
tema yang sama.

▼ Motif yang sama
diulang-ulangkan.

▼ Corak yang sama
diulang-ulangkan.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 13 : Kesatuan

Ciri-ciri Kesatuan

Ciri-ciri Kesatuan pada Karya Seni Visual

► Kesatuan dalam seni landskap.

► Penggabungan bentuk, ruang,
dan warna dengan prinsip
rekaan bangunan.

► Penggabungan seni seperti
rupa, bentuk, jalinan, dan
ruang memberi kesan
dalam seni ukir.

► Penggabungan unsur seni
seperti rupa, warna, dan
gaya menghasilkan kesatuan
menarik pada seni reka.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Ciri-ciri Kesatuan

Alam semula jadi Objek buatan manusia Karya seni visual

- menzahirkan - diwujudkan melalui - seni bina yang
suatu visual yang gabungan rupa, menggabung
indah, menarik bentuk, jalinan, warna jalinan elemen
dan sempurna. dengan prinsip rupa, bentuk, ruang,
kepelbagaian, dan garisan dengan
imbangan, kontra dan prinsip rekaan:
penegasan.
- penegasan
- imbangan
- kepelbagaian

menjadi kesatuan

55

Adalah untuk mewujudkan kesan visual
yang sempurna, selesa, teratur dan
tenteram serta mengawal kepelbagaian.

Bertujuan Fungsi Gabungan
menjadikan karya Kesatuan unsur seni dan
seni visual lebih prinsip rekaan untuk
lengkap, sempurna memberikan gambaran
yang seragam dan
dan menarik
menyeluruh.
perhatian.

Dapat dilihat
pada alam semula
jadi, objek buatan
manusia dan karya

seni visual.

Tajuk 13 : Kesatuan

Teknik Penghasilan Kesatuan

Teknik Penghasilan Kesatuan

• Kesatuan melalui garisan, warna
dan bentuk pada kain.

• Kesatuan melalui corak, rupa
dan jalinan dalam lukisan.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

56

Tajuk

14 Irama dan
Pergerakan

Bidang : Bahasa Seni Visual

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 14 : Irama dan Pergerakan

Definisi Irama dan Pergerakan

Definisi Irama dan Pergerakan
 Irama merujuk kapada unsur-unsur seni yang diolah secara berulangan.
 Pergerakan pula wujud apabila sesuatu objek atau imej diolah melalui

perubahan jenis garisan, saiz, warna dan ruang.
 Dalam konteks seni visual, Irama dan Pergerakan merujuk kepada

suatu keadaan yang berulang-ulang, bergetar, berayun, berpusing-
pusing atau kombinasi elemen tersebut dalam satu tema atau siri.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 14 : Irama dan Pergerakan

Ciri-ciri Irama dan Pergerakan

Ciri-ciri Irama dan Pergerakan
 Irama visual yang berlainan wujud dengan susunan motif

dan ruang yang berlainan.
 Terdapat pelbagai cara untuk menyatukan motif dan ruang.
 Setiap cara memberi ciri yang berlainan kepada irama.
 Antara jenis irama yang sering dijumpai ialah:

● Irama Rawak
● Irama Biasa
● Irama Berselang-seli
● Irama Aliran
● Irama Progresif

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

57

Tajuk 14 : Irama dan Pergerakan

Ciri-ciri Irama dan Pergerakan

Irama Rawak
● Motif yang diulang tanpa susunan seperti ruang yang tidak sama

menimbulkan irama rawak.
● Kawasan dan persekitaran yang sibuk juga mewujudkan irama rawak.

Irama Biasa
● Mempunyai motif yang serupa dan jarak ruang yang sama.
● Susunan motif dengan bentuk dan ruang yang sama pada setiap ulangan.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 14 : Irama dan Pergerakan

Ciri-ciri Irama dan Pergerakan

Irama Berselang-seli
● Wujud dalam keadaan motif atau kedudukan objek yang berselang-seli.

Irama Aliran
● Terhasil daripada pemerhatian kesan garisan yang berulang-ulang.
● Ia terbit dari penghujung objek yang membawa pandangan menyusur di

sepanjang lengkungan yang akan mengubah arah tuju penglihatan.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 14 : Irama dan Pergerakan

Ciri-ciri Irama dan Pergerakan

Irama Progresif
● Terjadi apabila berlaku perubahan dalam motif setiap kali motif diulang

saiz dan warna.
● Perubahan yang berlaku boleh jadi dari segi saiz atau warna.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

58

Ciri-ciri Irama dan Pergerakan

Irama Rawak Irama Berselang-seli Irama Progresif

- motif yang diulang - wujud dalam - terjadi apabila
tanpa susunan. keadaan motif atau berlaku perubahan
kedudukan objek dalam motif setiap
- contoh: kulit kerang yang berselang-seli. kali motif diulang
dan rekahan pada saiz atau warna.
kulit pokok.

Irama Biasa Irama Aliran

- mempunyai irama yang - terhasil daripada
konsisten. pemerhatian kesan garisan
yang berulang-ulang.
- contoh: susunan
motif dengan bentuk - contoh: gunung-ganang
dan ruang. dan ombak laut.

Tajuk 14 : Irama dan Pergerakan

Fungsi Irama dan Pergerakan

Fungsi Irama dan Pergerakan

• Menghidupkan suasana sesuatu
gubahan dalam lukisan.

• Menjadikan karya seni kelihatan
lebih realistik.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 14 : Irama dan Pergerakan

Teknik Penghasilan Irama dan Pergerakan

Teknik Penghasilan Irama dan Pergerakan

 Pergerakan ialah elemen dalam prinsip rekaan yang merupakan
nadi dalam karya seni visual.

 Pergerakan dalam karya seni berupaya mencorak dan mewarnai
perasaan melalui irama-irama tertentu.

 Pergerakan boleh dihasilkan dengan mengolah unsur seni seperti
yang berikut:

Olahan Olahan Olahan
garisan rupa bentuk

Olahan Olahan Olahan
jalinan warna ruang

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

59

Tajuk

15

Tajuk dan Mesej

Bidang : Pemikiran Seni Visual

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 15 : Tajuk dan Mesej

Definisi Tajuk dan Mesej

Tajuk bermaksud Mesej pula ialah
judul dan fokus makna atau maksud
sesuatu karya untuk
menggambarkan tema yang disampaikan
atau mesej yang ingin melalui karya kapada

disampaikan kepada khalayak.
khalayak.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 15 : Tajuk dan Mesej

Tujuan Aplikasi Tajuk dan Mesej

Tujuan Aplikasi Tajuk dan Mesej

 Tajuk dan mesej merupakan kombinasi penting dalam
penghasilan sebuah karya.

 Tajuk akan memberi identiti kepada karya yang dihasilkan.
 Dalam setiap karya tajuk yang digunakan mestilah ringkas,

sesuai dengan tema dan bolah difahami.
 Mesej pula digunakan oleh pengkarya untuk berinteraksi

dengan khalayak untuk menyampaikan maksud tertentu.

Pengkarya: Dzulkifli Buyong
Tema: Permainan kanak-kanak.
Tajuk: 'Kapal Kertas', 1966
Mesej: Menggambarkan suasana

budaya tempatan di desa.
Media: Kapur pastel

Contoh karya yang mengandungi tajuk dan mesej

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

60

Tajuk 15 : Tajuk dan Mesej

Tujuan Aplikasi Tajuk dan Mesej

Tujuan Aplikasi Tajuk dan Mesej

 Tajuk dan mesej merupakan kombinasi penting dalam
penghasilan sebuah karya.

 Tajuk akan memberi identiti kepada karya yang dihasilkan.
 Dalam setiap karya tajuk yang digunakan mestilah ringkas,

sesuai dengan tema dan bolah difahami.
 Mesej pula digunakan oleh pengkarya untuk berinteraksi

dengan khalayak untuk menyampaikan maksud tertentu.

Pengkarya: Anthony Lau
Tema: Rimba – peniruan alam

Tajuk: 'Rimba', 1967
Mesej: Menunjukkan keindahan alam

dan memelihara alam sekitar.
Media: Arca besi

Contoh karya yang mengandungi tajuk dan mesej

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Kaedah Pembentukan dan Proses Perkembangan Tajuk dan Mesej

Hal benda Bentuk Kandungan

- Imej yang dipilih untuk - Unsur seni dan prinsip - Persoalan makna dan
mewakili tema. rekaan yang digunakan lambing kebudayaan,
dalam penghasilan sosiologi, politik,
karya. sejarah dan nilai
estetik.

Tajuk 15 : Tajuk dan Mesej

Teknik Konvensional dan Teknik Kontemporari

Teknik Penghasilan Tajuk dan Mesej

Teknik Konvensional Teknik Kontemporari

• Bermaksud cara biasa yang • Bermaksud menggunakan
digunakan dan tidak teknik terkini.
menggunakan media digital.
• Contoh: menggunakan
• Contoh: kegiatan menulis, perisian computer.
melukis dan menampal.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

61

Teknik yang Teknik yang
terikat dengan tidak terikat dengan

proses atau kaedah tradisi,
cara tradisi lebih kreatif dan

inovatif

Seperti Teknik Teknik Teknik Seperti
penggunakan Konvensional Penghasilan Kontemporari teknik digital

media Tajuk dan
Mesej

Contoh: Contoh:
kolaj, capan, lukisan digital,
jahitan, lukisan,
canting, anyaman, fotografi,
percetakan 3D
guntingan

62

Tajuk

16 Motif, Idea
dan Konsep

Bidang : Pemikiran Seni Visual

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 16 : Motif, Idea dan Konsep

Definisi Motif, Idea dan Konsep

Motif Dapat dijadikan sebagai dasar atau corak pada
penghasilan seni.

adalah perancangan yang wujud daripada Idea
pemikiran. Juga merupakan pemikiran pada
peringkat awal yang belum sempurna.

Konsep Lahir daripada pemikiran dan menggabungkan
pelbagai perkara seperti gabungan sesuatu
idea, kumpulan, zaman atau sifat.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 16 : Motif, Idea dan Konsep

Tujuan Aplikasi Motif, Idea dan Konsep

Tujuan Motif

Aplikasi motif dalam sesebuah karya mempunyai fungsi tertentu seperti:
• Menyampaikan idea dan konsep dalam seni halus dan seni reka.
• Memberi hiasan atau corak pada seni kraf.

Arca besi waja Perhubungan ini, idea dan
konsep 2D dapat diekspres dalam bentuk
3D simbolik dengan amat berkesan.

Tujuan Idea

Aplikasi idea dalam penghasilan karya adalah:
• Merancong tajuk, mesej, motif, media dan teknik serta konsep tertentu

sebelum menghasikan sesebuah karya.

Tujuan Konsep

Aplikasi konsep pada karya ialah idea utama sesuatu tema:
• Memberi pengelasan jenis karya seni yang dihasilka.
• Pengelasan dari jenis karya, olahan imej atau jenis tema yang digunakan.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

63

Tajuk 16 : Motif, Idea dan Konsep

Kaedah Pembentukan Motif, Idea dan Konsep

Memerhati apa yang Menemu bual tokoh, ahli
berlaku di persekitaran sejarah, pakar, masyarakat
dalam bidang sosial, alam sekitar dan ahli akademi
sekitar atau sebagainya. berkaitan dengan isu atau
tema pilihan.
Kaedah
Pemerhatian Kaedah
Persepsi

Kaedah Pembentukan Motif, Idea dan Konsep

Kaedah Kaedah Pertimbangan
Penerokaan Estetik dan Analisisi

Meneroka pelbagai perkara Meniru imej atau objek
berkaitan dengan karya. asal.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Flora Kosmos

Sumber
Inspirasi Motif

Fauna

Geometri

Guru Internet

Membaca isu semasa
di akhbar atau majalah

Memerhati alam Idea Membuat
semula jadi Berkarya lawatan atau
kajian lapangan

Melawat galeri Mengkaji
seni atau muzium karya seni

Pemerhatian Buku rujukan

64

Tajuk

17 Designomic

Bidang : Pemikiran Seni Visual

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 17 : Designomic

Definisi Designomic

Definisi Designomic

 Gabungan perkataan design (seni reka) dan economic (ekonomi).

 Mempunyai ciri-ciri kebolehgunaan dan kebolehpasaran pada
rekaan produk atau karya.

 Produk yang telah dihasilkan hendaklah menitikberatkan kualiti
reka bentuk (design) dan boleh dikaitkan dengan produk dua
dimensi (2D) atau tiga dimensi (3D).

 Juga melibatkan pengurusan untuk memasarkan produk tersebut
seperti melalui pameran di galeri, muzium dan kedai.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

Tajuk 17 : Designomic

Tujuan Aplikasi Designomic

Tujuan Aplikasi Designomic

 Aplikasi designomic dalam proses pembentukan karya
adalah untuk menghasilkan reka bentuk yang berkualiti
tinggi dan mempunyai nilai komersial untuk dipasarkan.

 Ciri-ciri keunikan dan kelainan bagi tujuan keusahawanan.

 Mempunyai daya tarikan dan fungsi tersendiri.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

65

Tajuk 17 : Designomic

Kaedah Pembentukan dan Proses Perkembangan Designomic

Seni Halus Seni Reka Seni Kraf

Kaedah merujuk Kaedah pembentukan Lebih focus kepada
kepada kemahiran, berteraskan teknologi kraf dimensi baru.
keunikan dan aplikasi dan pemikiran
unsur seni dan prinsip baharu. Contoh:
rekaan.
Contoh:
Contoh:

teknik catan kaedah cetakan
dan kolaj komputer

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1

66