สัปดาห์ที่2

21

แผนการจดั การเรียนรู้

(Lesson Plan)

วัดละเอียด หนว่ ยที่ 2

เร่อื ง บรรทัดเหลก็ เวลา 180 นาที

แนวคิด

บรรทัดเหล็กหรือฟุตเหล็ก เป็นเครื่องมือวัด ที่ใช้วัดความยาวของชิ้นงานที่ใช้อยู่ทั่วๆไป
เพราะหาซื้อง่าย ราคาถูก ผเู้ รยี นเคยใชม้ าก่อนสมัยเรยี นในระดบั ประถมศึกษา และระดบั มธั ยมศึกษา
เพียงแต่บรรทัดที่ใช้จะทำด้วยพลาสติก เนื่องจากราคาถูกและปลอดภยั ดังนั้นผู้เรียนจงึ มพี ืน้ ฐานใน
การอ่านค่าบา้ งแลว้ เพยี งแตก่ ารอ่านค่าจะอา่ นค่าเพียงหนว่ ยหลักๆ เชน่ เซนติเมตร หรือ นิ้ว อาจ
ไม่เคยอ่านคา่ ทีล่ ะเอยี ดมากเปน็ ทศนยิ ม หรือเศษส่วน

คา่ ความละเอยี ดในการวดั ของบรรทัดเหลก็ ในระบบเมตริกทั่วๆไป คือ 0.5 มลิ ลเิ มตร ส่วน
ระบบอังกฤษ แบบเศษส่วนมีค่าความละเอียด 1/64 นิ้ว บรรทัดเหล็กมีหลายชนิด ได้แก่ บรรทัด
เหล็กแบบธรรมดา บรรทัดแคลิเปอร์ บรรทัดวัดความลึก บรรทัดวัดความลึกวัดมุม บรรทัดสั้น
บรรทัดขอเกย่ี ว เปน็ ต้น

หนว่ ยท่ี 2 ประกอบด้วยหวั ขอ้ เรือ่ งตอ่ ไปนี้

1.ชนิดของบรรทัดเหล็ก
2.การอา่ นค่าบรรทดั เหลก็ ระบบเมตริกและระบบองั กฤษ
3.ข้อควรระวังและขอ้ ผิดพลาดจากการใชบ้ รรทดั เหลก็
4.การตรวจสอบ ข้อควรปฏิบัติในการวัดงาน และความปลอดภัยในการใช้บรรทัด
เหล็ก
เนอ้ื หาสาระ
1.ชนิดของบรรทัดเหลก็
2.การอา่ นคา่ บรรทดั เหลก็ ระบบเมตริกและระบบองั กฤษ
3.ข้อควรระวงั และข้อผดิ พลาดจากการใช้บรรทดั เหล็ก
4.การตรวจสอบ ข้อควรปฏบิ ัติในการวัดงาน และความปลอดภยั ในการใช้
จดุ ประสงคท์ ว่ั ไป
มีความรู้ความเข้าใจ การใชไ้ มบ้ รรทดั เหลก็ และอา่ นคา่ ได้

22

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
1.บอกชนดิ ของบรรทัดเหลก็ ได้
2.บอกค่าความละเอยี ดของบรรทดั เหล็กได้
3.บอกขอ้ ควรระวงั และขอ้ ผิดพลาดจากการใชบ้ รรทดั เหล็กได้
4.อธบิ ายการตรวจสอบ และขอ้ ควรปฏบิ ัติในการวัดงานด้วยบรรทัดเหลก็ ได้
5.บอกความปลอดภยั ในการใชบ้ รรทัดเหล็กได้
6.สามารถอา่ นค่าบรรทดั เหล็กระบบเมตริกและระบบอังกฤษได้

การวดั และประเมนิ ผล
1. วธิ ีวัดผล
1.1 ตรวจแบบประเมินผลการเรยี นรู้
1.2 สงั เกตพฤติกรรมการเรียนรายบคุ คล
1.3 การสังเกตและประเมินผลพฤติกรรมด้านคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และ

คุณลักษณะอนั พึงประสงค์
2. เคร่อื งมอื วดั ผล
2.1 แบบทดสอบก่อนเรยี น หน่วยที่ 2
2.1 แบบทดสอบหลังเรียน หน่วยที่ 2
2.2 แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ โดย

อาจารย์ และนกั ศึกษารว่ มกนั ประเมนิ
3. เกณฑก์ ารประเมนิ ผล
3.1 แบบทดสอบหลงั เรยี น

มีเกณฑ์การใหค้ ะแนน คอื ทำแบบทดสอบหลังเรียนถกู ตอ้ งขอ้ ละ 1 คะแนน
มีเกณฑ์การตดั สนิ คือ นกั เรยี นจะตอ้ งทำแบบทดสอบหลงั เรยี นถูกต้องอยา่ งน้อย 80 % จงึ จะ
ถือวา่ ผ่านเกณฑ์การประเมนิ

23

1. วตั ถุประสงค์เชิงพฤตกิ รรม เมอ่ื เรียนจบหนว่ ยน้ีแลว้ ใบเนื้อหา แบบทดสอบ Power ใบงาน
point
1.บอกชนิดของบรรทัดเหลก็ ได้ แผ่นท่ี
2.บอกคา่ ความละเอยี ดของบรรทัดเหล็กได้ แผ่น ข้อที่ สไลด์
3.บอกข้อควรระวังและข้อผดิ พลาดจากการใชบ้ รรทัดเหล็กได้ -
4.อธิบายการตรวจสอบ และข้อควรปฏิบตั ิในการวัดงานดว้ ย - -
บรรทัดเหลก็ ได้
5.บอกความปลอดภัยในการใช้บรรทัดเหล็กได้ -
6.สามารถอ่านค่าบรรทัดเหล็กระบบเมตริกและระบบอังกฤษได้
2. การนำเขา้ สู่บทเรียน ถาม – ตอบ

ครูถาม ถา้ นักศึกษาอยากตดั ชิน้ งานทีไ่ ม่ละเอยี ดมาก
นกั ศกึ ษาจะใช้เคร่ืองมือวัดชนดิ ใด

นกั เรียนตอบ บรรทดั เหล็ก
3. การสอน / การปฏิบัติการสอน

จานวนคาบเรียน 10 3 50
เวลา (นาที) 120
วัตถปุ ระสงค์ฯ 1-6
ข้นั สนใจปัญหา
้ขันบอกก ่ลาว
บรรยาย
่ืสอการสอน ถาม-ตอบ
สาธติ
ข้นั พยายาม
ข้นั สาเร็จผล
ใบเนือ้ หา

แบบฝึ กหัด

ของจริง

Power point

เฉลย

แคร่ืองฉายภาพ

ใบประเมิน

24

4. สง่ิ ท่ีแนบมาด้วย แผนการจัดการเรยี นรู้ 4 แผ่น / ใบเนื้อหา 14 แผ่น / แบบฝึกหดั 2แผน่ /
ใบงาน 2 แผน่ / รวม 22 แผ่น

25

ใบเน้อื หา

เรอื่ ง บรรทัดเหล็ก หนา้ ที่ 1/14

บรรทดั เหลก็ (Steel Rules)

บรรทดั เหล็ก เป็นเครื่องมือวัดความยาวพืน้ ฐานท่ีใชง้ านกันอย่างแพรห่ ลาย ในการวดั และ
ตรวจสอบขนาดเน่ืองจากการใชง้ านไดส้ ะดวกรวดเรว็ สามารถอา่ นค่าวัดไดท้ นั ทีจากขีดมาตราวดั บนบรรทดั
เหล็กซง่ึ มคี วามคลา้ ยคลงึ กบั ไม้บรรทดั พลาสติกทีผ่ ู้เรยี นมีความคนุ้ เคยเปน็ อยา่ งดี อาจมีความแตกต่างกนั ท่ี
ความละเอียดของขีดมาตราที่ละเอยี ดขึ้นและวัสดทุ ่ีใช้ทำบรรทดั เหลก็

ลกั ษณะของบรรทดั เหล็ก

ลักษณะโครงสรา้ งของบรรทดั เหลก็ มีลกั ษณะเป็น

แผน่ บาง ยาว บิดงอตัวไดเ้ ล็กน้อย สำหรับบรรทัดเหล็กแบบทั่วไปจะมหี ลายขนาดความยาวให้ผู้ใช้งานได้
เลือกใชต้ ามความเหมาะสม วัสดทุ ใ่ี ชท้ ำบรรทดั เหลก็ ส่วนใหญ่จะทำจากเหลก็ ไรส้ นมิ (Stainless Stell) เป็น
วัสดุในการผลติ เพ่อื ความแข็งแรง คงทน บำรงุ รักษาทำความสะอาดงา่ ย และยังไม่เกิดสนิมอกี ดว้ ย ที่ดา้ นหนา้
ของบรรทัดเหลก็ จะมีขดี สเกลมาตราวดั ไวท้ ้งั ระบบเมตริกและระบบอังกฤษ และในบางรุ่นจะมีตาราง
เปรียบเทียบค่าวดั ระหวา่ งระบบเมตริกกับระบบอังกฤษไว้ด้านหลังเพ่อื ความสะดวกของผู้ใช้งานหากต้องการ
เทยี บค่าวัด

ชนิดของบรรทัดเหล็ก

1. บรรทดั เหลก็ ทั่วไป (Steel Rule)

บรรทดั ชนดิ น้ีเปน็ แบบท่ีนยิ มใชง้ านมากทีส่ ดุ มลี ักษณะแข็งบดิ งอตัวได้เลก็ นอ้ ย มีขนาดความยาวให้เลอื กใช้
หลายขนาด ในระบบเมตริก เช่น 150 มม. 300 มม. 450 มม.และ 600 มม. หรอื ในระบบอังกฤษ เชน่ 6 นิ้ว
12 น้ิว18 น้ิว 24 นิ้ว 36 นิว้ ความกว้างท่วั ไปจะประมาณ 1 นวิ้ มขี ีดมาตราหรือขดี สเกลเปน็ สองส่วน ดา้ นบน
จะเปน็ ขีดมาตราระบบเมตริก ดา้ นล่างจะเปน็ ขีดมาตราระบบองั กฤษ สำหรับขดี มาตราระบบเมตริกจะ

26

ใบเนอื้ หา

เร่อื ง บรรทดั เหลก็ หนา้ ท่ี 2/14

เริ่มต้นขดี มาตราหรอื ขดี สเกลจากด้านซ้ายมือไปขวามอื ในชว่ ง 0-100มลิ ลเิ มตร จะมคี ่าความละเอยี ดของสเกลเท่ากับ 0.05
มลิ ลเิ มตร และตอ่ จากน้ันไปจนสดุ ขนาดของบรรทัดเหลก็ จะมคี วามละเอียดของสเกลเทา่ กับ 1 มลิ ลเิ มตร สำหรับ

ขดี มาตราระบบองั กฤษท่ีอยู่ด้านลา่ งของบรรทัดเหลก็ กจ็ ะเรมิ่ ต้นขดี มาตราหรือขีดสเกลจากด้านซา้ ยมอื ไปขวามือ

เหมือนกนั ในช่วง 0–1 นิ้ว จะมคี ่าความละเอียดของสเกลเทา่ กบั 1/32 นวิ้ และในชว่ ง 3-4 นวิ้ จะมีค่าความ

ละเอียดของสเกลเทา่ กับ 1/64 นิว้ และจากระยะ 4 น้ิว ไปจนสดุ ความยาวของบรรทัดเหลก็ จะมีความละเอยี ดของ

สเกลเทา่ กับ 1/16 นิว้ ส่วนทดี่ า้ นปลายบรรทัดเหล็กจะเจาะรไู ว้ใช้แขวนเก็บบรรทดั เหลก็ หลังเลิกใชง้ านอกี ดว้ ย

ขนาดต่าง ๆ ของบรรทัดเหล็กแบบทัว่ ไป

27

ใบเนอ้ื หา หน้าท่ี 3/14

เร่ือง บรรทดั เหล็ก

2. บรรทดั เหล็กชนดิ หนา้ แคบและงอตวั ได้ (Narrow Flexible Rule) บรรทดั ชนิดนีอ้ อกแบบให้มีขนาดความ
กว้างนอ้ ยกว่าชนดิ อน่ื จะกวา้ งเพยี ง 1/2 นิ้ว ทำจากเหลก็ ไร้สนิม สามารถบิดงอตัวได้ใช้สำหรับวดั รูหรือร่อง
เลก็ ๆ

3. บรรทัดแบบขอเก่ยี ว (Hook Rule)
บรรทัดชนิดน้อี อกแบบใหม้ ีขอเกี่ยวไวท้ ่ีด้านปลาย เพื่อความสะดวกรวดเรว็ ในการกำหนดจดุ เร่ิมต้นสำหรับ
การวัด ในลกั ษณะของชิน้ งานที่มขี อบโค้งมน หรือลบคมเป็นมมุ (Chamfer) ก็สามารถวดั ได้สะดวกกวา่
บรรทัดชนิดอ่ืน

4. บรรทดั แบบมปี ากเล่อื นวดั (SlideCaliper Rule)
บรรทดั ชนิดนี้ออกแบบไว้ใช้สำหรับวัดขนาดช้ินงานกลม ท่ีวดั ด้วยบรรทดั เหลก็ แบบทว่ั ไปไม่สะดวกหรือได้
ขนาดถูกต้อง บรรทัดชนิดนจี้ ะสามารถเล่ือนเขา้ –ออก วัดได้ทง้ั ขนาดภายนอกและภายในคล้ายกบั เวอร์เนียร์
คาลิปเปอร

28

ใบเน้ือหา

เรอ่ื ง บรรทัดเหลก็ หนา้ ท่ี 4/14

5. บรรทัดขนาดสน้ั (Short Rule Set)
บรรทดั ชนดิ น้จี ะมีเป็นชดุ มีท้ังหน่วยวดั น้วิ และหนว่ ยวัดมลิ ลเิ มตร ระบบนิ้วจะประกอบดว้ ยบรรทัด 5 ขนาด
คือ 1/4 นวิ้ 3/8 น้ิว 1/2 น้วิ 3/4 นว้ิ และ 1 นิ้วและจะออกแบบใหม้ ีด้ามยดึ สำหรับถือวัดและสามารถถอด
เปล่ยี นตวั บรรทดั วดั ได้ ใช้สำหรับวัดขนาดของรอ่ งบ่า ในรูลกึ หรอื ร่องแคบ ๆ

6. บรรทดั วดั ลึก (Rule Depth Gage)
สำหรบั บรรทดั แบบวัดลกึ นีจ้ ะประกอบด้วย หวั วัดและใบบรรทดั เหลก็ หัววัดซ่ึงมรี อ่ งสำหรับให้ใบบรรทัด
เหลก็ เล่อื นข้ึน–ลงได้ โดยหัววัดจะวางให้สมั ผสั กับผิวของชน้ิ งานดา้ นบนแล้วจะเล่ือนใบบรรทดั เหล็กเขา้ วัด
ขนาดความลกึ ในร่อง หรอื ความลกึ ของรูช้ินงาน

29

ใบเนอ้ื หา

เรอ่ื ง บรรทัดเหล็ก หน้าท่ี 5/14

ขีดมาตราบนบรรทัดเหล็ก
1. ขดี มาตราระบบเมตริกบนบรรทดั เหลก็

สำหรับขดี มาตราหรือขดี สเกลระบบเมตรกิ บนบรรทัดเหล็กจะมีหน่วยวัด คือ มลิ ลเิ มตร เซนตเิ มตร
และเมตร ในช่วงความยาวจาก 0 ถงึ 10 เซนติเมตรหรอื 100 มลิ ลิเมตร จะมีคา่ ขีดสเกล 1 ช่องสเกลเทา่ กับ
0.5 มิลลิเมตร 2 ชอ่ งสเกลเท่ากบั 1.0 มลิ ลิเมตร3 ชอ่ งสเกลเทา่ กับ 1.5 มลิ ลิเมตร 4 ชอ่ งสเกลเทา่ กับ 2
มลิ ลเิ มตร จะเพ่ิมขน้ึ ขีดสเกลละ 0.5 มลิ ลเิ มตร จนถงึ ขีดสเกลที่ 10 มิลลิเมตร จะมีเลข 1 กำกับอยนู่ น่ั คือ
1 เซนตเิ มตรน่ันเอง ขนาดความละเอยี ดช่องสเกลละ 0.5 มิลลิเมตร จะมีไปจนถงึ ขนาด 100 มิลลเิ มตร หรือ
10 เซนตเิ มตร จากนั้นต้งั แต่ 100 มลิ ลิเมตร ไปจนสุดความยาวของบรรทดั เหล็กจะมคี วามละเอยี ดของชอ่ ง
สเกลเท่ากับ 1.0 มลิ ลเิ มตร และในทุก ๆ ระยะ 10 มิลลิเมตรหรือทุก 1 เซนติเมตรจะมเี ลขกำกับไว้เสมอ และ
หากสังเกตให้ดีจะพบว่าแต่ละความละเอยี ดของขีดสเกล ผูผ้ ลิตจะสรา้ งความยาวให้แตกต่างกนั ขดี สเกลทมี่ ี
ความละเอยี ดมากท่ีสุดความยาวของขีดสเกลจะสน้ั ทีส่ ุด และจะเร่ิมยาวข้ึนเม่ือความละเอียดนอ้ ยลงตามลำดับ
ทัง้ นเ้ี พ่ือให้ผใู้ ชง้ านสังเกตได้ง่ายและสะดวกข้นึ

30

ใบเน้อื หา

เรอ่ื ง บรรทดั เหล็ก หนา้ ที่ 6/14

1.1 การอา่ นขดี มาตราเมตรกิ ค่าความละเอยี ด 0.5 มิลลเิ มตร สำหรับบรรทัดเหล็กทว่ั ไป ค่าความ
ละเอียด 0.5 มลิ ลเิ มตร จะถูกขดี สเกลไวใ้ นช่วงระยะ 0–100 มลิ ลเิ มตร หรือ 0–10 เซนตเิ มตร การอา่ นค่า
บรรทดั เหล็กชนดิ น้อี ่านคา่ เป็นทศนยิ ม โดยจะแบง่ ระยะ 1 มลิ ลเิ มตร ออกเปน็ 2 ช่องสเกล 1 ชอ่ งสเกล มคี ่า
เท่ากับ0.5 มิลลิเมตร 2 ช่องสเกล มีค่าเท่ากับ 1.0 มลิ ลิเมตร 3 ช่องสเกล มีคา่ เทา่ กับ 1.5 มิลลเิ มตร 10 ช่อง
สเกล มีคา่ เท่ากับ 10.0 มลิ ลิเมตร หรือเทา่ กับ 1 เซนติเมตร สงั เกตจะมเี ลข 1 กำกับไวเ้ พ่ือเพิม่ หลักสงั เกตใน
การอา่ นสเกลของบรรทัดเหล็ก

ระยะ A = 5.5 มลิ ลเิ มตร ระยะ E = 40.5 มลิ ลเิ มตร
ระยะ B = 13.0 มิลลิเมตร ระยะ F = 48.5 มลิ ลิเมตร
ระยะ C = 22.0 มิลลิเมตร ระยะ G = 55.0 มิลลิเมตร
ระยะ D = 31.5 มลิ ลิเมตร ระยะ H = 60.5 มิลลิเมตร

1.2 การอ่านขีดมาตราเมตรกิ คา่ ความละเอยี ด 1.0 มลิ ลิเมตร สำหรับการอ่านค่าบรรทดั เหล็ก
ชนิดน้ีอ่านค่าเป็นทศนิยม โดยระยะขีดสเกล 1 ชอ่ งสเกล มีค่าเท่ากับ 1 มิลลเิ มตร 2 ช่องสเกล มคี ่าเทา่ กบั
2.0 มิลลเิ มตร 3 ชอ่ งสเกล มีคา่ เท่ากับ 3.0 มลิ ลเิ มตร 10 ช่องสเกล มีคา่ เทา่ กับ 10.0 มิลลิเมตร หรือเทา่ กับ
1 เซนตเิ มตร และสังเกตมีเลข 1 กำกับไว้เพื่อเพิ่มหลักสงั เกตในการอ่านคา่ สเกลบรรทัดเหลก็ 20 ช่องสเกล มี
คา่ เทา่ กับ 20 มิลลเิ มตร หรือ 2 เซนติเมตร และสังเกตจะมเี ลข 2 กำกบั ไวเ้ พ่ือเพ่ิมหลักสงั เกตในการอ่านสเกล
ของบรรทัดเหลก็

ใบเน้อื หา 31

เร่อื ง บรรทัดเหลก็ หนา้ ที่ 7/14

การอา่ นคา่ สเกลระบบเมตริกคา่ ความละเอยี ด 1.0 มลิ ลเิ มตร 97 มลิ ลิเมตร
ระยะ A = 13 มลิ ลิเมตร ระยะ E = 115 มิลลเิ มตร
ระยะ B = 31 มลิ ลเิ มตร ระยะ F = 130 มิลลิเมตร
ระยะ C = 53 มลิ ลิเมตร ระยะ G = 144 มลิ ลเิ มตร
ระยะ D = 76 มลิ ลเิ มตร ระยะ H =

2. ขีดมาตราระบบองั กฤษบนบรรทดั เหล็ก สำหรับขดี มาตราหรือขีดสเกลระบบองั กฤษบนบรรทดั เหล็กจะมี
หนว่ ยเป็นนวิ้ แบ่งลักษณะขีดมาตราออกเปน็ 2 แบบ คือ แบบเศษส่วนและแบบทศนยิ ม สำหรับแบบเศษส่วน
โดยทว่ั ไปจะแบ่งความละเอียดของช่วงสเกล 0–1 นว้ิ มคี ่าความละเอยี ดของชอ่ งสเกลเท่ากบั 32 ส่วน ช่วง
ระยะ 1–3 นิว้ แบ่งคา่ ละเอยี ดของช่องสเกลเท่ากับ 16 ส่วน และช่วงระยะ 3–4 นิว้ จะแบ่งค่าละเอียดของ
ช่องสเกลเทา่ กบั 64 ส่วน และระยะตง้ั แต่ 4 นิว้ เปน็ ตน้ ไป จะแบ่งค่าความละเอียดของชอ่ งสเกลเทา่ กับ 16
สว่ น และหากเป็นการแบง่ แบบทศนยิ มจะแบ่งได้ละเอยี ดสุด 1/100นว้ิ หรอื 0.01 น้ิว

ใบเน้ือหา 32

เรือ่ ง บรรทดั เหลก็ หน้าที่ 8/14

2.1 การอา่ นขีดมาตราอังกฤษ คา่ ความละเอียด 1/16น้วิ หรอื ใน 1 นวิ้ แบง่ เปน็ 16 สว่ น สำหรบั การอ่านค่า
บรรทัดเหล็กชนิดนีอ้ า่ นค่าเป็นเศษสว่ นและควรอ่านใหเ้ ปน็ เศษสว่ นอยา่ งต่ำเสมอ ๆ เมือ่ คา่ การอา่ นสเกล
สามารถทำใหเ้ ปน็ เศษส่วนอย่างตำ่ ได้โดยระยะขดี สเกล 1 ช่องสเกล มคี ่าเท่ากับ 1/16นว้ิ 2 ชอ่ งสเกล มคี า่

เท่ากบั 2/16นว้ิ หรอื 1/8นวิ้ 3 ช่องสเกล มีคา่ เทา่ กับ 3/16น้วิ 4 ชอ่ งสเกล มคี ่าเทา่ กับ 4/16น้วิ หรอื 1/4น้ิว

ทกุ ช่องสเกลท่เี พ่ิมข้ึน 1 ชอ่ งสเกล คา่ ความละเอียดก็จะเพิ่มข้ึน 1/16น้วิ เสมอ การอา่ นค่าสเกลระบบองั กฤษ

1/16น้วิ

ระยะ A = 9 นิ้ว ระยะ B = 1 4 น้ิว หรอื 1 1 นิ้ว

16 16 4

ระยะ C = 1 12 น้ิว ระยะ D = 2 6 นิ้ว หรอื 2 3 นิ้ว

16 16 8

ระยะ E = 2 15 นิว้ ระยะ F = 4 9 นว้ิ

16 16

ระยะ G = 5 2 นิว้ หรอื 5 1 น้ิว ระยะ H = 5 12 นว้ิ หรอื 5 3 น้วิ
16 8 16 4

33

ใบเนื้อหา

เรอื่ ง บรรทดั เหล็ก หน้าท่ี 9/14

2.2 การอา่ นค่าขดี มาตราระบบอังกฤษ ค่าความละเอียด 1/32 นวิ้ หรอื ใน 1 น้วิ แบง่ เปน็ 32 ส่วนสำหรบั การอา่ นคา่ บรรทดั
เหล็กชนิดน้อี ่านคา่ เปน็ เศษส่วนและควรอ่านใหเ้ ป็นเศษส่วนอย่างตำ่ เสมอ ๆ เมือ่ ค่าการอ่านสเกลสามารถทำใหเ้ ป็นเศษส่วน
อยา่ งตำ่ ไดโ้ ดยระยะขดี สเกล 1 ชอ่ งสเกล มคี ่าเทา่ กับ 1/32น้วิ 2 ช่องสเกลมีคา่ เทา่ กับ 2/32นวิ้ หรือ 1/16

น้ิว 3 ช่องสเกล มคี ่าเทา่ กับ 3/32นิว้ 4 ช่องสเกล มีค่าเทา่ กบั 4/32นิว้ หรอื 1/8นิว้ ทุกชอ่ งสเกลที่เพิม่ ข้ึน 1 ชอ่ งสเกล คา่
ขนาดท่อี า่ นได้กจ็ ะเพ่มิ ข้ึน 1/32นว้ิ เสมอ ๆ การอ่านคา่ สเกลระบบองั กฤษ1/32นว้ิ

34

ใบเนอื้ หา

เรอื่ ง บรรทัดเหล็ก หน้าที่ 10/14

2.3 การอ่านค่าขีดมาตราระบบองั กฤษ ค่าความละเอยี ด 1/64นิว้ หรอื ใน 1 น้วิ แบง่ เป็น 64 ส่วน

สหรับการอ่านค่าบรรทัดเหล็กชนดิ นอี้ ่านค่าเปน็ เศษสว่ นและควรอา่ นใหเ้ ป็นเศษส่วนอย่างต่ำเสมอ ๆ
เมอ่ื ค่าการอ่านสเกลสามารถทำใหเ้ ป็นเศษสว่ นอยา่ งต่ำไดโ้ ดยระยะขดี สเกล 1 ช่องสเกล มคี า่ เทา่ กบั 1/64นว้ิ
2 ช่องสเกลคา่ เท่ากบั 2/64น้ิว หรือ 1/32นิ้ว 3 ชอ่ งสเกล คา่ เท่ากบั 3/64นิ้ว 4 ชอ่ งสเกล มคี ่าเทา่ กับ 4/64
นว้ิ หรือ 1/16นว้ิ ทกุ ช่องสเกลที่เพ่มิ ขึ้น 1 ชอ่ งสเกล ค่าขนาดท่ีอา่ นได้ก็จะเพิม่ ขนึ้ 1/64นิ้ว เสมอ ๆ การอา่ น
คา่ สเกลระบบองั กฤษ1/64น้ิว

35

ใบเน้ือหา หนา้ ที่ 11/14

เรอื่ ง บรรทดั เหลก็

การใชง้ านบรรทัดเหล็ก
สำหรบั การใช้งานของบรรทัดเหล็กน้นั ในการวดั ขนาดหรือในกระบวนการผลิตชิน้ งาน สามารถแบง่ ออกได้เปน็
2 ลักษณะทสี่ ำคัญ ๆ คอื
1. การใช้บรรทัดเหลก็ วดั ขนาดชิ้นงาน เพอ่ื ให้ทราบขนาดของชนิ้ งานที่ทำการวดั
2. การใช้บรรทดั เหล็กถ่ายขนาดวัด เพือ่ รา่ งแบบงานหรือขีดหมายขนาดลงชนิ้ งาน

การใช้บรรทัดเหลก็ วัดขนาดความกว้างชิน้ งาน การใช้บรรทัดเหล็กถา่ ยขนาดลงชน้ิ งานเพื่อ
ขดี หมายระยะความยาวท่ตี อ้ งการกลึงปอก

การใชบ้ รรทัดเหลก็ ถา่ ยขนาดลงเหลก็ เพลาเพือ่ ขดี หมายระยะความยาวทตี่ ้องการตดั

36

ใบเนอื้ หา

เรื่อง บรรทดั เหล็ก หนา้ ที่ 12/14

ขอ้ ควรระวังในการใช้บรรทดั เหลก็

1.แนวของบรรทัดเหลก็ กับแนววดั ของช้นิ งานจะต้องอยู่ในแนวทถี่ ูกต้อง แนววัดที่ถูกต้องคอื ถูกต้อง
ท้งั แนวระดบั และแนวระนาบจึงจะได้คา่ วดั ที่ถูกต้อง หากแนววัดไม่อยู่ในแนวทถ่ี กู ตอ้ งค่าวัดจะผดิ พลาด

2. เนอื่ งจากปลายของบรรทัดเหล็กสกึ หรือมุมของปลายช้นิ งานถูกลบคม สามารถแก้ไขได้ดงั นี้
ก. ใชแ้ ทง่ ขนานเทียบหรอื ฉากชว่ ยเทยี บ

37

ใบเน้อื หา

เรอ่ื ง บรรทดั เหลก็ หน้าที่ 13/14

ข. เล่ือนวางขดี สเกลหรือขดี มาตราของบรรทัดเหลก็ ใหเ้ ขา้ มาตรงกบั ขีดสเกลทส่ี มบูรณ์เปน็ จุดเรม่ิ วัด

การวดั หาขนาดเส้นผา่ นศนู ย์กลางหรือขนาดท่อดว้ ยบรรทัดเหลก็ ทำการวัดโดยกำหนดให้ขดี เร่มิ ตน้ ของสเกล
บรรทัดเหล็กเป็นขีดเริ่มต้นในการวดั หรอื จดุ อ้างอิงแลว้ ค่อย ๆ เคล่ือนบรรทัดไปมาในแนวรศั มเี พ่ือหาขนาดโต
สุดของชน้ิ งาน

38

ใบเนือ้ หา

เรื่อง บรรทัดเหลก็ หนา้ ท่ี 14/14

ขอ้ ควรระวงั และการบำรงุ รักษาบรรทัดเหล็ก
บรรทดั เหลก็ เปน็ เคร่ืองมือวัดชนดิ หนึง่ ทตี่ อ้ งการความระมัดระวงั ในการใช้งาน ไมว่ า่ ในขณะใช้งาน

หรือหลงั ใชง้ าน ควรระมัดระวังและบำรุงรักษาดังตอ่ ไปน้ี
1. บรรทดั เหลก็ มีไว้สำหรบั วดั ขนาดของงานเทา่ นน้ั อย่าใช้แทนเปน็ เครื่องมืออน่ื ๆ เชน่ อย่าใช้

บรรทดั เหลก็ เป็นเหลก็ ขีด ขีดร่างแบบลงช้ินงานหรือใชแ้ ทนไขควง
2. ไม่ควรวางหรอื เกบ็ บรรทดั เหล็กรวมกบั เคร่ืองมือชนดิ อ่ืน
3.ระมัดระวงั ไม่ควรให้บรรทัดเหล็กตกหลน่
4.กอ่ นและหลังการใช้งานบรรทัดเหล็กควรเช็ดทำความสะอาดดว้ ยผ้าสะอาด แลว้ เช็ดด้วย

แอลกอฮอล์95% ท้ิงไวส้ ักพกั หน่งึ และทาด้วยน้ำมนั เพื่อป้องกันสนิมแลว้ แขวนเก็บเขา้ ท่ีให้เรียบร้อย