2 Editorial
Contents สารบััญ 3 TU LAW News Law Time Law Data Think Forward Training and Professional Development with TU LAW Study Says Opinion People in Law Law for All อััปเดตข่่าวสารจาก TU LAW กระดาษจะสููญพัันธุ์์� ? ระบบการลงคะแนน เลืือกตั้้�งจะไปต่่อทางไหนดีี • AGENDA ความคาดหวัังขอ งบััณฑิิต ต่่อการทำำงานภายหลัังการ แพร่ ่ระบาดขอ งโรคโควิิด 19 • จััตุุพร นัันตยุุ เมื่่�อ Digital กำำลััง Disrupt ธุุรกิิจและกฎหมายไทย เปลี่่�ยนทิิศแค่่ไหน • ศาสตราจารย์์พิิเศษวิิศิิษฏ์์ วิิศิิษฏ์์สรอรรถ การออกแบบมาตรฐาน สำำหรัับพื้้�นที่่�สาธารณะขอ งเอกชน (Privately Owned Public Spaces) ตามมาตรการเพิ่่�มอััตราส่่วน พื้้�นที่่�อาคารรวมต่่อพื้้�นที่่� ดิิน (FAR Bonus) • อาจารย์์สหรััฐ อกนิิษฐศาสตร์์ หลัักสููตรอบรมพััฒนาบุุคลากร ทางกฎหมายในสาขาต่่าง ๆ ทั้้�งระยะสั้้�สั้้นและระยะยาว จาก LETEC จากผู้้� ให้้สู่่ ผู้้�รัับ • ธนาธิิป พิิเชษฐวณิิชย์์ โชค • สหััสชััย เสีียงหาญ บทบาทของกฎหมาย ในวิิกฤตต้้มยำำกุ้้�ง • อาจารย์์สุุรศัักดิ์์�วาจาสิิทธิ์์� 6 2018 10 4036 22 28 14 ภาคธุุรกิิจกัับความคาดหวััง ต่่อรััฐบาลใหม่่ • พศิินทััศน์์ สิินโสภณเกษ • ศิิริิชััย เพ็็งขำำ • สหชััย วิิบููลอุุทััย • ธนกร วงศ์์ปัั ญญา • เมธาวีี ทััศนาเสถีียรกิิจ • กรนัันท์์ อััศวศิิรโยธิิน
4 Editorial
บทบรรณาธิิการ 5 บทบรรณาธิิการ กลัับมาพบกัับ E-Magazine กัันอีีกครั้� ้ง โดยฉบัับนี้้� เป็็นฉบัับที่�่ 2 ปีที่ี�่ 1 เดืือนมิถุุนายน พ.ศ. 2566 ช่่วง ิ นี้้เป็็น � ช่่วงเวลาของการตั้� ้งรััฐบาลใหม่่ เรื่่�องสำำคััญที่�่จะทำำ ให้้ ประเทศก้้าวหน้้าในด้้านเศรษฐกิิจอัันจะส่่งผลไปยัังด้้าน สัังคมย่่อมหนีีไม่่พ้้นการดำำเนิินนโยบายด้้านเศรษฐกิิจ ของรััฐบาล ประเด็็นที่�่จะพููดคุุยใน E-Magazine ฉบัับนี้้� จึึงมีีเรื่่�รื่่องที่�่เกี่่�กี่่ยวข้้องกัับ “รััฐบาลกัับภาคธุุรกิิจ” โดยเรา จะพาทุุกท่่านไปพููดคุุยแลกเปลี่่�ยนความคิิดกัับศิิษย์์เก่่า ของคณะนิติิศาสตร์์ มธ. ซึ่ง�่ทำำ งานในภาคส่วน่ต่าง ๆ ่ เริ่่�มด้้วยคอลััมน์์ “Think Forward” ที่�่จะพาไปฟััง มุุมมองของศาสตร าจารย์์พิิเศษวิิศิิษฏ์์ วิิศิิษฏ์์สรอรรถ ปลััดกระทรวงดิิจิิทััลเพื่่�อเศรษฐกิิจและสัังคม เกี่่�ยวกัับ การดำำเนิินการของรััฐเพื่่�อสนัับสนุุนภาคธุุรกิิจทั้้�งราย ใหญ่่และรายย่่อย อัันจะนำำ ไปสู่่การขัับเคลื่่�อนเศรษฐกิิจ ดิิจิิทััล และคอลััมน์์ “Opinion” ที่�่พาไปพููดคุุยกัับศิิษย์์ เก่่า 6 ท่่าน ซึ่�่งอยู่่ บนเส้้นทางสายธุุรกิิจที่�่แตกต่่างกััน ใน ประเด็็นสิ่่งที่� �่คาดหวัังให้รั้ัฐบาลชุุดใหม่ส่งเ่สริิมภาคธุรกิุจ ิ นอกจากนี้้�ยัังมีีคอลััมน์์อื่่�อื่่น ๆ อีีกมากมายที่�่ชวนติิดตาม ไม่่ว่่าจะเป็็นคอลััมน์์ “People in Law” ซึ่�่งอาจารย์์ สุุรศัักดิ์์�วาจาสิิทธิ์์�ศิิษย์์เก่่าและอาจารย์์ประจำำคณะ นิิติิศาสตร์์ มธ. ได้้พููดถึึงบทบาทของกฎหมายในฐานะ เป็็นเครื่่�องมืือในการแก้้ปััญหาด้้านเศรษฐกิิจหลัังวิิกฤต ต้้มยำกุ้้ ำงที่�่ช่่วย คอลััมน์ “Law Time” ซึ่ ์ง�่คุุณจััตุุพร นันัตยุุ ศิิษย์์เก่่าคณะนิิติิศาสตร์์ที่�่ได้้รัับคััดเลืือกเป็็นนัักศึึกษา กฎหมายดีีเด่่นรางวััลสััญญา ธรรมศัักดิ์์�ประจำำปีี 2566 ได้้มาแลกเปลี่่�ยนความคิิดเห็็นในประเด็็นความคาดหวััง ของบััณฑิิตต่่อการทำำ งานภายหลัังการแพร่่ระบาดของ โรคโควิิด 19 และคอลััมน์์ “Law Data” ซึ่�่งกล่่าวถึึง การออกแบบระบบลงคะแนนเลืือกตั้� ้งซึ่�่งเป็็นกลไก สำำคััญในระบอบประชาธิิปไตย เพื่่�อสร้้างความสมดุุล ระหว่่าง “ประสิิทธิิภาพและความเร็็ว” “ความโปร่่งใส” และ “ความเข้้าถึึงได้้” และเพื่่�อให้้ทุุกท่่านได้้อััปเดตเรื่่�องราวต่่าง ๆ ของคณะ นิิติิศาสตร์์ให้้หายคิิดถึึง เราจะพาทุุกท่่านไปติิดตาม ข่่าวสารและกิิจกรรมของคณะนิิติิศาสตร์์ผ่่านคอลััมน์์ “TU Law News” ร่่วมพููดคุุยกัับผู้้สนัับสนุุนการพััฒนา คณะนิิติิศาสตร์์ผ่่านกองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์รวมทั้้�งผู้้ได้้ รัับทุุนการศึึกษาจากกองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์ผ่่านคอลััมน์์ “Law for All” ติิดตามงานวิิจััยของคณะนิิติิศาสตร์์ เรื่่�รื่่อง “การออ กแบบมาตร ฐานสำำ หรัับพื้้�พื้้นที่�่สาธารณะ ของเอกชนตามมาตรการเพิ่่� มอััตราส่่วนพื้้�นที่�่อาคาร รวมต่่อพื้้�อพื้้นที่�่ดิิน” โดยอาจารย์์สหรััฐ อกนิิษฐศาสตร์์ ผ่่านคอลััมน์์ “Study Says” และอััปเดตโครงการ อบรมของศููนย์์อบรมและให้้คำำปรึึกษาทางกฎหมาย (LeTEC) คณะนิิติิศ า สตร์์ ม ธ . ผ่่านค อ ลัั มน์์ “Professional Development with TU Law” การจััดทำำ E-Magazine ฉบัับนี้้� กองบรรณาธิิการตั้� ้งใจ ที่�่จะพาทุุกท่่านร่่วมเดิินทางไปด้้วยกัันเพื่่�อแลกเปลี่่�ยน เรีียนรู้้ประเด็็นที่�่เกิิดขึ้้�นในสัังคม ณ ขณะนี้้�รวมทั้้� งรัับฟััง เรื่่�องราวของคณะนิิติิศาสตร์์ ถ้้าทุุกท่่านพร้้อมแล้้ว เรา มาคลิกไ ิ ปที่�่หน้า้ถััดไปเพื่่�อเริ่่ม�ต้้นออกเดิินทางกัน ั กองบรรณาธิิการ TU LAW E-Magazine คณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์
6 TU LAW News สััมมนาทางวิิชาการ หััวข้้อ “การตายเกิิดจากหลายเหตุุการณ์์ จะระบุุสาเหตุุการตายอย่่างไรให้้ถููกต้้อง” 27 June 2023 ศููนย์์กฎหมายสุุขภาพและจริิยศาสตร์์ (HLE) และศููนย์์จััดการศึึกษาและฝึึกอบรมด้้านกฎหมาย (LeTEC) คณะนิิติิศาสตร์์ มธ. จััดสััมมนาทางวิิชาการเรื่่�อง “การตายเกิิดจากหลายเหตุุการณ์์ จะระบุุสาเหตุุการตายอย่่างไร ให้้ถููกต้้อง” ณ ห้้องจิิตติิ ติิงศภััทิิย์์ คณะนิิติิศาสตร์์ มธ. ท่่าพระจัันทร์์ และถ่่ายทอดสดผ่่านเพจเฟซบุ๊๊�ก “คณะนิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์” งานนี้จั ้� ัดขึ้้�นเพื่่�อสร้้างความรู้้ความเข้้าใจในเรื่่�องการระบุุสาเหตุุการตาย ให้้ถููกต้้อง และทำำ ให้้ผู้้เอาประกัันภััยได้้รัับความคุ้้มครองสิิทธิิตามสััญญาประกัันภััย รัับชมกิิจกรรมได้้ที่่� https://bit.ly/46sAtpK TU LAW News งานแสดงความยิินดีีแด่่ ผู้้ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.สุุรศัักดิ์์� มณีีศร อาจารย์์พิิเศษคณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ ที่่� ได้้รัับรางวััลโล่่เกีียรติิยศประเภทศิิษย์์เก่่าดีีเด่่น 24 June 2023 คณะนิติิศาสตร์์ขอแสดงความยิินดีีแด่่ ผศ. ดร.สุุรศัักดิ์์� มณีีศร อาจารย์์พิิเศษคณะนิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ ที่่�ได้้รัับรางวััลโล่่เกีียรติิยศประเภทศิิษย์์เก่่าดีีเด่่น ในวัันสถาปนามหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ ครบรอบ 89 ปีี แห่่งการ สถาปนามหาวิิทยาลััย เมื่่�อวัันอัังคารที่่� 27 มิถุิุนายน 2566 โดยมีีศ. ดร.สุุรพล นิติิไกรพจน์์ นายกสภามหาวิิทยาลััย ธรรมศาสตร์์ รศ. ดร.ปกป้้อง ศรีีสนิิท คณบดีีคณะนิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ รศ. ดร.กิิตติิวััฒน์์ จัันทร์์แจ่่มใส ผู้้ช่วย่อธิิการบดีีฝ่่ายบริิหารทรััพยากรมนุุษย์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ และเจ้้าหน้้าที่่�คณะนิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััย ธรรมศาสตร์์ ร่ว่มแสดงความยิินดีีอ่่านข่่าวเพิ่่มเ�ติิมได้้ที่่� https://bit.ly/3JExtN5
TU LAW News 7 งานรำำลึึกถึึงศาสตราจารย์์ ไพโรจน์์ ชััยนาม เสวนาทางวิิชาการ หััวข้้อ “91 ปีี ประชาธิิปไตยกัับก้้าวต่่อไปหลัังการเลืือกตั้้�ง 2566: กฎกติิกาทางรััฐธรรมนููญที่่�เหมาะสมสำำหรัับการเมืืองไทย” 24 June 2023 ศููนย์์กฎหมายมหาชน คณะนิิติิศาสตร์์ มธ. จััดงานรำำลึึกถึึงศาสตราจารย์์ไพโรจน์์ ชััยนาม เสวนาทางวิิชาการหััวข้้อ “91 ปีีประชาธิิปไตยกัับก้้าวต่่อไปหลัังการเลืือกตั้้�ง 2566: กฎกติิกาทางรััฐธรรมนููญที่่�เหมาะสมสำำหรัับการเมืือง ไทย” ณ ห้้องปรีีดีี เกษมทรััพย์์ (LT.2) คณะนิิติิศาสตร์์ มธ. และถ่่ายทอดสดผ่่านเพจเฟซบุ๊๊�ก “คณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์” งานนี้ ้� จััดขึ้้�นเพื่่�อรำำลึึกถึึงศาสตราจารย์์ไพโรจน์์ ชััยนาม และพููดคุุยแลกเปลี่่�ยนความ คิิดเห็็นในประเด็็นทางวิิชาการกฎหมายและการเมืืองที่่�น่่าสนใจระหว่่างผู้้ดำำรงตำำแหน่่งทางการเมืือง นัักวิิชาการ และประชาชนทั่่� วไปที่่�มีีความสนใจ อัันเป็็นการส่่งเสริิมระบอบประชาธิิปไตยและเป็็นแนวทางในการพััฒนาระบบ การเมืืองการปกครองและกฎหมายรััฐธรรมนููญที่่�เกี่่�ยวข้้อง รัับชมกิิจกรรมได้้ที่่� https://bit.ly/3JExtN5 งานรำำลึึกถึึงศาสตราจารย์์ ม.ร.ว.เสนีีย์์ ปราโมช ปาฐกถาพิิเศษ หััวข้้อ “วิิสััยทััศน์์ ของศาสตราจารย์์ ม.ร.ว. เสนีีย์์ ปราโมช ในมุุมมองของคุุณวสัันต์์ สร้้อยพิิสุุทธิ์์�” 26 May 2023 ศููนย์์กฎหมายแพ่่ง คณะนิติิศาสตร์์ มธ. ร่ว่มกัับคณะกรรมการบริิหารกองทุุนศาสตราจารย์์ ม.ร.ว.เสนีีย์์ ปราโมช จััด งานรำลึำ ึกถึึงศาสตราจารย์์ ม.ร.ว.เสนีีย์์ ปราโมช ปาฐกถาพิิเศษ หััวข้้อ “วิิสััยทััศน์์ ของศาสตราจารย์์ ม.ร.ว.เสนีีย์์ ปราโมช ในมุุมมองของคุุณวสัันต์์ สร้้อยพิิสุุทธิ์์” ณ �ห้้องจิิตติิ ติิงศภััทิิย์์ คณะนิติิศาสตร์์ มธ. ท่่าพระจัันทร์์ และถ่่ายทอด สดผ่่านเพจเฟซบุ๊๊�ก “คณะนิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลัยัธรรมศาสตร์์” งานนี้จั ้� ัดขึ้้�นเพื่่�อรำลึำ ึกถึึง ศาสตราจารย์์ ม.ร.ว.เสนีีย์์ ปราโมช และเพื่่�อให้้ผู้้เข้้าร่่วมงานปาฐกถาทราบถึึงมุุมมอง แง่่คิิดบางประการของ ศาสตราจารย์์ ม.ร.ว.เสนีีย์์ ปราโมช รวมทั้้� งได้้รัับความรู้้เกี่่�ยวกัับการอุุดมศึึกษาไทยในปััจจุุบััน อ่่านข่่าวเพิ่่� มเติิมได้้ที่่� https://bit.ly/3NgKS0o รัับชมกิิจกรรมได้้ที่่� https://bit.ly/3q7S2dR
8 TU LAW News เสวนาทางวิิชาการ หััวข้้อ “หลากเรื่่�องชวนคิิดว่่าด้้วยการ กระทำำผิิดเกี่่�ยวกัับการพนัันออนไลน์์และการฟอกเงิิน” 27 April 2023 คณะนิติิศาสตร์จั์ ัดเสวนาทางวิิชาการหัวข้ั ้อ “หลากเรื่่�องชวนคิิดว่่าด้้วยการกระทำำผิิดเกี่่�ยวกัับการพนัันออนไลน์์และ การฟอกเงิิน” ณ ห้้อง 1208 อาคารสิิริินธรารััตน์์ มธ. ศููนย์์ลำำ ปาง และถ่่ายทอดสดผ่่านเพจเฟซบุ๊๊�ก “คณะนิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ ศููนย์์ลำำ ปาง” เสวนาทางวิิชาการนี้จั ้� ัดขึ้้�นเพื่่�อหยิิบยกประเด็็นที่่�เกี่่�ยวกัับการพนัันออนไลน์์ และการฟอกเงิินมาพููดคุุยเพื่่�อให้้ผู้้เข้้าร่่วมฟัังการเสวนาได้้ทราบถึึงที่่�มา สาเหตุุ และผลกระทบที่่�เกิิดขึ้้�นจากการ กระทำำที่่�เข้้าข่่ายผิิดกฎหมายดัังกล่่าว รวมทั้้� งกล่่าวถึึงตััวอย่่างของการกระทำำที่่�สุ่่มเสี่่�ยงเป็็นความผิิดเกี่่�ยวกัับการ พนัันออนไลน์์และการฟอกเงิิน และหาข้้อสรุุปเกี่่�ยวกัับแนวทางในการแก้้ไขปััญหาเกี่่�ยวกัับการพนัันออนไลน์์และ การฟอกเงิิน อ่่านข่่าวเพิ่่มเ�ติิมได้้ที่่� https://bit.ly/3pkkQQa รัับชมกิิจกรรมได้้ที่่� https://bit.ly/3pkelNh โครงการสััมมนาทางวิิชาการชุุด “เชิิดชููครููกฎหมาย ศาสตราจารย์์ ดร.หยุุด แสงอุุทััย” หััวข้้อ “พระราชบััญญััติิว่่าด้้วยการปรัับเป็็ นพิินััย พ.ศ.2565 : การบัังคัับใช้้ และบทเรีียนจากต่่างประเทศ” 29 April 2023 ศููนย์์กฎหมายอาญาและอาชญาวิิทยา คณะนิิติิศาสตร์์ มธ. จััดโครงการสััมมนาทางวิิชาการชุุด “เชิิดชููครููกฎหมาย ศาสตราจารย์์ ดร.หยุุด แสงอุุทััย” เรื่่�อง “พระราชบััญญััติิว่่าด้้วยการปรัับเป็็นพิินััย พ.ศ.2565 : การบัังคัับใช้้ และบทเรีียนจากต่่างประเทศ” ณ ห้้องจิิตติิ ติิงศภััทิิย์์ คณะนิิติิศาสตร์์ มธ. ท่่าพระจัันทร์์ และถ่่ายทอดสดผ่่านเพจ เฟซบุ๊๊�ก “คณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์” โครงการนี้ ้� จััดขึ้้�นเพื่่�อรำำลึึกถึึงศาสตราจารย์์ ดร.หยุุด แสงอุุทััย และเพื่่�อเผยแพร่่องค์์ความรู้้ที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับพระราชบััญญััติิว่่าด้้วยการปรัับเป็็นพิินััย พ ศ. 2565 อัันเป็็นการส่่งเสริิม หลัักนิิติิรััฐในการบัังคัับใช้้กฎหมาย รวมทั้้� งสร้้างความตระหนัักถึึงสิิทธิิและหน้้าที่่�อัันเกี่่�ยวข้้องกัับพระราชบััญญััติิ ว่่าด้้วยการปรัับเป็็นพิินััย พ.ศ. 2565 ให้้แก่่นัักศึึกษา บุุคลากร ศิิษย์์เก่่า และประชาชนทั่่� วไป อ่่านข่่าวเพิ่่� มเติิมได้้ที่่� https://bit.ly/3NbQtoX รัับชมกิิจกรรมได้้ที่่� https://bit.ly/3HOAoBM
TU LAW News 9 สััมมนาทางวิิชาการ เรื่่�อง “นโยบายสิ่่�งแวดล้้อม จะเปลี่่�ยนไปหรืือไม่่หลัังเลืือกตั้้�ง?” 23 April 2023 ศููนย์์กฎหมายทรััพยากรธรรมชาติิและสิ่่� งแวดล้้อม คณะนิิติิศาสตร์์ มธ. จััดสััมมนาทางวิิชาการ เรื่่�อง “นโยบาย สิ่่� งแวดล้้อม จะเปลี่่�ยนไปหรืือไม่่หลัังเลืือกตั้้� ง?” ณ ห้้อง LT.2 คณะนิิติิศาสตร์์ มธ. ท่่าพระจัันทร์์ และถ่่ายทอดสดผ่่าน เพจเฟซบุ๊๊�ก “คณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์” สััมมนาทางวิิชาการนี้ ้� จััดขึ้้�นเพื่่�อสร้้างความรู้้ความเข้้าใจ เกี่่�ยวกัับสถานการณ์์ด้้านสิ่่� งแวดล้้อมของประเทศไทยในปััจจุุบััน และเสนอแนะแนวทางในการพััฒนากฎหมาย หรืือกำำ หนดนโยบายเพื่่�อแก้้ไขหรืือจััดการกัับปััญหาดัังกล่่าว อ่่านข่่าวเพิ่่� มเติิมได้้ที่่� https://bit.ly/3NcebRR รัับชมกิิจกรรมได้้ที่่� https://bit.ly/42JvrCi
10 Think Forward Think Forward
เมื่่�อ Digital กำำ�ลััง Disrupt ธุุรกิิจและกฎหมายไทยเปลี่่�ยนทิิศแค่่ไหน 11 “ โลกดิิจิิทััล เป็็ นสิ่่�งที่ ่� จะมาเปลี่่�ยน กฎกติิกาการแข่่งขััน ในทุุก ๆ เรื่่�อง ” ศาสตราจารย์์พิิเศษวิิศิิษฏ์์ วิิศิิษฏ์์สรอรรถ (โจ) ปลััดกระทรวงดิิจิิทััลเพื่่�อเศรษฐกิิจและสัังคม จากเงิินกระดาษ สู่่ ธุุรกรรมออนไลน์์ จากชั้้�นวางสิินค้้า สู่่แพลตฟอร์์มมาร์์เก็็ตเพลส เมื่่�อ “ดิิจิิทััล” เข้้ามาทลายกำำแพงธุุรกิิจ แบบเดิิม ๆ และสร้้างโอกาสใหม่่ที่่�ไม่่เคยมีีมาก่่อน รวมไปถึึงความท้้าทายใหม่่ที่่�ภาครััฐต้้องเผชิิญ แม้้ธุุรกิิจบางส่่วนในประเทศไทยจะเริ่่� มมีีการปรัับตััว เข้้าสู่่ระบบเศรษฐกิิจดิิจิิทััลกัันมากขึ้�้น แต่่ก็็ยัังคงมีี ปััญหาในหลายด้้าน เช่่น ทัักษะด้้านดิิจิิทััลของประชาชน การขาดนวััตกรรมดิิจิิทััล ฯลฯ ที่่�ที่่ต้้องเร่่งแก้้ไขต่่อไป เพื่่�อ ทำำ ให้้เศรษฐกิิจไทยสามารถเติิบโตได้้ในยุุคดิิจิิทััล ภาครััฐควรเข้้ามาสนัับสนุุนอย่่างไร? กฎหมายไทยพร้้อมแล้้วหรืือไม่่ที่่�จะขัับเคลื่�อนเศรษฐกิิจ ่ ดิิจิิทััล? รัับฟัังความคิิดเห็็นที่่�น่่าสนใจจาก ศาสตราจารย์์พิิเศษ วิิศิษฏ์์ ิวิิศิษฏ์์ ิสรอรรถ ปลัดกั ระทรวงดิิจิิทััลเพื่่�อเศรษฐกิิจ และสัังคม กับัมุมมุ องเศรษฐกิิจดิิจิิทััลของไทยในอนาคต “โลกดิิจิิทััล เป็็นสิ่ง่�ที่จ ่� ะมาเปลี่่�ยนกฎกติิกา การแข่่งขัันในทุุก ๆ เรื่อง” ่� 24
12 Think Forward สถานการณ์์ภาคธุุรกิิจไทยตอนนี้้�เป็็นอย่่างไร? “ในเชิิงปััจจััยหลาย ๆ ด้้าน ประเทศไทยมีีปััจจััยด้้านบวก เยอะมาก ไม่่ว่่าจะเป็็นสถานที่่�ที่่หรืือความเจริิญก้้าวหน้้า ในด้้านต่่าง ๆ เมื่�อเ ่ทีียบกัับประเทศละแวกใกล้้เคีียง ถืือว่่าเรามีีจุุดแข็็งอยู่่เยอะ แถมจุุดแข็็งต่่าง ๆ เหล่่านี้้� มัันครอบคลุุมทั้้�งในกรอบที่่�เป็็นด้้านการเกษตร อุุตสาหกรรม และเทคโนโลยีี รวมทั้้�งในด้้านสถาบััน การเงิิน เราก็็มีีรากฐานที่่�แข็็งแรงมาก เพราะผ่่านร้้อน ผ่่านหนาวมาเยอะ โดยเฉพาะวิิกฤตในช่่วงปีี 40 ที่่�ที่่ทำำ ให้้ เรามีีการปรัับเปลี่่�ยนในหลาย ๆ ด้้าน ในด้้านธุุรกิิจก็็มีีปััจจััยด้้านบวกที่่�เยอะมากเช่่นกััน แต่่ ความท้้าทายที่่�เรากำำลัังมอง และเป็็นความท้้าทายที่่� เพิ่่� มมากขึ้�้นเรื่�อย ๆ ่คืือ เรื่�อง “โล ่กดิิจิิทััล” ซึ่�่งจะมา เปลี่่�ยนกฎกติิกาการแข่่งขัันในทุุก ๆ เรื่�องออ ่กจากกััน เพราะการจััดการจะเปลี่่�ยนไปหมด ตััวกลางทางด้้าน สัังคมหรืือเศรษฐกิิจจะเปลี่่�ยนไป เพราะคนสามารถ เข้้าถึึงทุุกอย่่างได้้ด้้วยตััวเองทั้้�งหมด ซึ่�่งจะเป็็นเรื่�อง ่ ที่่� ท้้าทายอย่่างมากในอนาคต ดัังนั้้�นต่่อไปนี้้�การค้้าขายระหว่่างไทยกัับประเทศอื่�น ๆ ่ ก็็จะเกิิดขึ้�้นมากเรื่�อย ๆ แ ่ต่่ผลประโยชน์์ของประเทศที่่� จะได้้รัับ เช่่น เรื่�องภา ่ษีีก็็เป็็นเรื่�อง ่ ที่่�ต้้องจัับตาดููต่่อไป ถ้้าประเทศเราไม่่มีีความพร้้อมหรืือดำำเนิินการได้้ช้้าใน การปรัับเปลี่่�ยนไปตามกระแสนี้้� ผลประโยชน์์ที่่�ประเทศ ที่่ จะได้้ก็็จะลดน้้อยลงตามไปด้้วย” ถ้้าพููดถึึงเศรษฐกิิจดิิจิิทััลประเทศไทยในตอนนี้้�? “GDP ของเศรษฐกิิจดิิจิิทััลประเทศเราตอนนี้้�อยู่่ที่่� ที่่13% ในการวััดตามมาตรฐาน OECD แต่่ตอนนี้้�ระดัับที่่�วััดกััน ทั้้� ทั้้งโลกเราพบว่่ามัันควรอยู่่ที่่� 30% เป็็นอย่่างน้้อย ใน การที่่�จะทำำ ให้้มัันขัับเคลื่�อนไ ่ด้้ เราเลยต้้องการผลัักดััน ให้้เศรษฐกิิจดิิจิิทััลของประเทศไทยเติิบโตไปถึึงจุุดนั้้� ดนั้้ ให้้ได้้ดัังนั้้�นเราจึึงต้้องการการขยายตััวในหลาย ๆ ด้้าน เรามองไปถึึงการใช้้เทคโนโลยีีกัับการเกษตรซึ่�่งถืือว่่า เป็็นตลาดใหญ่่ของประเทศเรา ซึ่�่งตอนนี้้�ก็็ได้้มีีความ พยายามในการใช้้เทคโนโลยีีต่่าง ๆ เข้้ามามากขึ้�้นแล้้ว แต่่ก็็ยัังมีีช่่องว่่างที่่�เราต้้องเร่่งพััฒนาต่่อไปในอนาคต” จะมีีการเข้้ามาสนัับสนุุนจากทางภาครััฐอย่่างไรบ้้าง? “สิ่่�งที่่�เราพยายามจะทำำคืือ การทำำ ให้้เศรษฐกิิจ ดิิจิิทััลสามารถขัับเคลื่�อนไ ่ด้้ เราต้้องการจะอำำนวย ความสะดวกให้้แก่่ภาคธุุรกิิจ ทั้้� ทั้้งรายใหญ่่หรืือรายย่่อย ผ่่าน 3 ด้้านที่่�สำำคััญ ด้้านแรกคืือ การพััฒนาศัักยภาพทางด้้านดิิจิิทััลของ ประชาชนทั้้�งหมด ซึ่�่งมีีความสำคัำ ัญมาก เพราะการ มีีความสามารถในด้้านดิิจิิทััลจะทำำ ให้้คนเข้้าใจและ สามารถใช้้ดิิจิิทััลได้้เกิิดประสิิทธิภาิพมากขึ้�น้ ในปัจัจุุบััน หลาย ๆ คนใช้้ดิิจิิทััลในการติิดต่่อสื่�อ่สารเพีียงอย่างเ่ดีียว ซึ่�่งความจริิงแล้้วดิิจิิทััลสามารถใช้้ในการสร้้างรายได้้ ไปจนถึึงการทำำ ธุุรกิิจได้้เลย ถ้้าเราสามารถทำำ ให้้ทุุกคน เข้้าถึึงตรงนี้้�ได้้สิ่่� สิ่่งนี้้�แหละที่่�จะทำำ ให้้ประเทศเราเติิบโต ได้้รวดเร็็วยิ่่�งขึ้�้น แถมการพััฒนาศัักยภาพในด้้านนี้้� ยัังทำำ ให้้ประชาชนไม่่ถููกหลอกหรืือถููกโกงผ่่านทาง ออนไลน์ไ์ด้้อีีกด้้วย ด้้านต่่อไปคืือ การสร้้างโครงสร้้างพื้้�นฐานทางด้้านดิิจิิทััล ให้้ดีีและสมบููรณ์์ เพราะสิ่่�งนี้้�จะสามารถลดความ เหลื่�อ่มล้ำ ำได้้ผู้้คนไม่่จำำเป็็นต้้องมาอยู่่ในเมืืองหลัักก็็ สามารถได้้รัับสิ่่� งที่่�เป็็นคุุณภาพต่่อชีีวิิตตััวเองได้้เหมืือน ความเป็็นดิิจิิทััลจะเข้้ามาทำำลายกำำแพงของความ เป็็นโลกที่่�กที่่จัับต้้องได้้แบบสมััยก่่อน อย่่างเช่่น การเข้้า มาของแพลตฟอร์์มออนไลน์์ หรืือการค้้าขายทาง ออนไลน์์ เป็็นต้้น ในยุุคนี้้�เราสามารถซื้้�อขายจากร้้านค้้า ต่่างประเทศได้้โดยตรง และเราก็็สามารถขายของเรา ผ่่านแพลตฟอร์์มต่่างประเทศได้้โดยตรงเหมืือนกััน
เมื่่�อ Digital กำำ�ลััง Disrupt ธุุรกิิจและกฎหมายไทยเปลี่่�ยนทิิศแค่่ไหน 13 กััน อย่่างเช่่น เด็็กที่่�กที่่อยู่่ในพื้้�นที่่�ห่่างไกลก็็สามารถเข้้าถึึง การเรีียนที่่�ที่่มีีคุุณภาพได้้เหมืือนกัับเด็็กที่่�อยู่่ในเมืือง ซึ่�่งสิ่่� งนี้้�จะเกิิดขึ้�้นได้้ก็็ต่่อเมื่ ่� อเรามีีโครงสร้้างพื้้�นฐานที่่�ดีี รวมทั้้�งต้้องคิิดในเรื่�องควา ่มครอบคลุุมด้้วย เพราะเรา ยัังมีีกลุ่่ม คนเปราะบาง เช่่น คนพิิการ คนที่่�มีีรายได้้น้้อย ที่่�ที่่เรายัังต้้องพิิจารณาและให้้ความดููแลอยู่่ด้ ้วยเหมืือน กััน ดัังนั้้�นรััฐจึึงต้้องบริิหารจััดการให้้ดีีเพื่่�อสร้้างระบบที่่� ทุุกคนสามารถเข้้าถึึงได้้ เมื่�อประ ่ชาชนมีีความสามารถทางด้้านดิิจิิทััล รวมกัับ โครงสร้้างพื้้�นฐานที่่ดี�แีล้ว ้สิ่่งสิ่่� ที่่ต�ามต่อ่มาคืือการสนับัสนุนุ ให้้เกิิด Digital Trade ที่่�ที่่ดีีทำำ ให้้ตลาดเติิบโตอย่่างมีี ความน่่าเชื่�อ่ ถืือ เช่่น ส่่งเสริิมการสร้้าง E-market ให้้มีีความเป็็นระบบ โดยนำกำฎหมายหรืือกฎระเบีียบ ต่่าง ๆ เข้้ามาช่่วย รวมไปถึึงปััจจััยสนัับสนุุนอย่่างเรื่�อง ่ การระงัับข้้อพิิพาทในระบบ Digital Trade ด้้วย นี่่�นี่่คืือ 3 สิ่่� งที่่�รััฐควรจััดทำำ ซึ่�่งผมเห็็นว่่าถ้้าทำำ 3 สิ่่� งนี้้�ได้้ จะส่่งผลให้้ภาคเอกชนไปจนถึึงประเทศของเรามีีความ เข้้มแข็็งที่่�มากขึ้�้นกว่่าเดิิมอย่่างแน่่นอน” กฎหมายฉบับไหนที่จะเข้ามาช่วยผลักดันเศรษฐกิจ ดิจิทัล? “มีีกฎหมายหลายตััวที่่�เราผลัักดัันเพื่่� อขัับเคลื่�อน่ เศรษฐกิิจดิิจิิทััลไปข้้างหน้้า โดยมีีกฎหมายที่่�เราได้้ออก ไปแล้้วคืือ พ.ร.ก.มาตรการป้้องกัันและปราบปราม อาชญากรรมทางเทคโนโลยีี โดยเป็็นกฎหมายที่่�ที่่เรา พยายามจะให้้อำำนาจแก่่ธนาคารในการป้้องกัันการทำำ ธุุรกรรมที่่�ดููน่่าสงสััย รวมทั้้� งกำำหนดในเรื่่�องความผิิดของ บััญชีีม้้า ซิิมม้้า และทำำ ให้้เกิิดแพลตฟอร์์มกลางระหว่่าง ธนาคารในการที่่�จะแลกเปลี่่�ยนข้้อมููลซึ่�ง่กัันและกััน ในตอนนี้้�ยัังมีีกฎหมายอีีกประมาณ 2-3 ฉบัับที่่�เราต้้อง ผลัักดัันต่่อไป คืือ กฎหมายที่่�จะเข้้ามาดููแลเกี่่�ยวกัับ Digital Platform ที่่�ที่่เราใช้้อ้้างอิิงมาจากกฎหมายของ EU เมื่�อออ ่กกฎหมายฉบัับนี้้�มาแล้้วจะทำำ ให้้เราสามารถ ดููแลแพลตฟอร์์มออนไลน์์ต่่าง ๆ ได้้มากยิ่่� งขึ้�้น ซึ่�่งเรา กำำลัังดำำเนิินการในส่่วนของกฎหมายลููกที่่�จะติิดตาม การดำำเนิินงานในเรื่่�องนี้้�อยู่่ นอกจากนี้้�เราพบว่่าหลัักสำคัำ ัญของยุุคดิิจิิทััลคืือ การยืืนยัันตััวบุุคคล ที่่�ที่่จะทำำ ให้้เราสามารถติิดต่่อสื่�อ่สาร และทำำธุุรกรรมได้้อย่่างมีีความน่่าเชื่่�อถืือ ซึ่�่งเราได้้ศึึก ษา แนวทางระบบการทำำ Digital ID ที่่�ที่่ทำำ ให้้เราสามารถ ติิดต่่อกัับคนอื่�นไ ่ด้้โดยที่่�เราไม่่จำำเป็็นต้้องเดิินทางไป ด้้วยตนเอง และปััจจุุบัันได้้มีีการออก พ.ร.ฎ. ที่่�ที่่จะทำำ ให้้ Digital ID มีีความน่่าเชื่�อ่ ถืือมากขึ้�้นออกมาแล้้วเช่่นกััน แต่่ตอนนี้้�ยัังต้้องการกฎหมายที่่�จะเข้้ามาช่่วยให้้ระบบมีี ความน่่าเชื่�อ่ ถืือมากยิ่่� งขึ้�้น ซึ่�่งอยู่่ในกระบวนการในเรื่�อง ่ ของการออกกฎหมายลููกเช่่นกััน ฉบัับสุุดท้้ายคืือ กฎหมายที่่�จะเข้้ามาควบคุุมปััญญา ประดิิษฐ์์ แต่่เรื่�อง ่ นี้้�ยัังเป็็นเรื่�องให ่ม่่อยู่่มาก เรายัังไม่่ได้้ ตกผลึึกว่่า จะจััดการควบคุุมดููแลอย่่างไร ควรจะนำำ เข้้า มาใช้้ได้้มากน้้อยแค่่ไหน จะสามารถเชื่�อ่ ถืือได้้มากเพีียง ใด ซึ่งเ�่ ป็นเ็รื่�อง ่ ที่่�อยู่่ระหว่าง่การศึึกษาและพััฒนาต่อไป” ่ กฎหมายเป็็นปััญหากัับภาคธุุรกิิจหรืือไม่่? “ผมมองว่่ากฎหมายมัันลดอุุปสรรคไปบ้้างแล้้ว ทุุก คนมองว่่ามัันติิดกฎหมาย กฎหมายเถีียงไม่่ได้้ แต่่ผม ว่่ากฎหมายตอนนี้้�ไม่่ใช่่ตััวปััญหามากนััก ในตอนนี้้�เรา เพีียงอยากจะได้้กฎหมายที่่�ช่่วยให้้เราทำำ งานได้้เร็็วขึ้�้น กฎหมายที่่�ที่่จะสนั ับสนุุนภาคธุุรกิิจในเรื่�อง ่ที่่�ที่่เคยประสบ ปััญหา เช่่น เรื่�อง ่การจััดซื้้�ดซื้้อจััดจ้้าง เป็็นต้้น ถ้้าเรื่�อง ่พวก นี้้�ทำำ ได้้เร็็วขึ้�้นมัันก็็จะเป็็นการสนัับสนุุน และจะแก้้ไข ปััญหาให้้ภาคเอกชนได้้เหมืือนกััน ดัังนั้้�นผมเลยมองว่่า กฎหมายอาจจะเป็็นปััญหาอยู่่บ้ ้างแต่่ไม่่ใช่่ปััญหาหลัักที่่� เรากำำลัังเผชิิญ”
14 People in Law บทบาทของกฎหมาย ในวิิกฤตต้้มยำ ำ กุ้ ้ ง AGENDA
บทบาทของกฎหมายในวิิกฤตต้้มยำำกุ้้ง 15 เงาทะมึึนของซากตึึกร้้างแห่่งหนึ่่�งย่่านสาทร ที่�ใค่รๆ ล้้วน ต้้องเคยพบเห็็น ตึึกร้้างนี้้�นี้้ยัังคงพาดทัับกัับประวััติิศาสตร์์ ของธุุรกิิจการเงิินในประเทศไทยเป็็นระยะเวลามากว่่า 20 ปี จากี รุ่่นสู่รุ่่ ่รุ่่น ซึ่่�งซึ่่ยัังคงเป็น็บัันทึึกเตืือนใจถึึงความเฟ้้อของ เศรษฐกิิจในยุุคนั้้�นอัันเป็็นต้้นตอของคำำว่่า “วิิกฤตต้้มยำำ กุ้้ง” ในช่่วงปีี พ.ศ. 2540 และยัังคงเป็็นรอยแผลฝัังลึึกใน จิิตใจของคนไทยมาจนถึึงทุุกวัันนี้้� วิิกฤตต้้มยำกุ้้ำ กุ้้งส่่งผลกระทบเป็็นวงกว้้าง กระตุ้้นให้้เกิิด การเปลี่�่ยนแปลงไปจนไปถึึงระดัับนโยบายรััฐบาล และ ด้้านกฎหมายของประเทศ และนี่�่คืือเรื่่�องราวบทบาท ของนัักกฎหมายจาก “อาจารย์์สุุรศัักดิ์์�วาจาสิิทธิ์์�” นัักกฎหมายผู้้มีีบทบาทสำคัำ ัญในช่่วงวิิกฤตต้้มยำกุ้้ำ กุ้้ง ในช่่วงปี พ.ศ. 2540 ี ตอนนั้้�นเป็็ นอย่่างไรบ้้าง? “ตอนนั้้�นทุุกคนเอ็็นจอยกัับการเติิบโตของประเทศเป็็น อย่่างมาก ทั้้� ทั้้งบริิษััทเงิินทุุน และบริิษััทหลัักทรััพย์์เติิบโต หุ้้นของบ หุ้้ ริษัิ ัทก็็ขึ้้�นอย่ขึ้้ ่างต่่อเนื่่�อง คนส่วนใ ่หญ่ในภาคธุุ ่รกิิจ การเงิินได้้ประโยชน์์จากเศรษฐกิิจขาขึ้้�นกัันทุุกๆ คน จน เกิิดคำำที่�เ่รีียกกัันว่่า “มนุุษย์์ทองคำำ ” ซึ่่�ซึ่่งคนเหล่่านี้้�ล้้วน ได้้รัับเงิินเดืือนสููงและโบนััสกัันสููงหลายเดืือนมาก บางคน ร่ำร ำ วยชนิิดที่�่ว่่า ถ้้าผู้้ชายมีีแฟนก็็คืือแจกบััตรเครดิิตให้้ แฟนกัันเลย เงิินสะพััดกัันดุุเดืือดมาก ตอนนั้้�นเป็็นยุุคที่�่ดีีเกิินไปจนไม่่สมเหตุุสมผล มัันดีีจน เหมืือนเป็็น Utopia ทุุกอย่่างมัันส่่งเสริิมกัันไปหมด กฎ ตลาดหลัักทรััพย์์ก็็เอื้้�ออำำนวย การเอาบริิษััทเข้้าจด ทะเบีียนในตลาดหลัักทรััพย์์ บริิษััทที่�่มีีโครงสร้้าง ขนาดใหญ่่มีีสััมปทานระยะยาว ไม่่ต้้องรอผลประกอบ การ 3 ปีีก็็สามารถจดทะเบีียนเข้้าตลาดหลัักทรััพย์์ได้้ เลย มัันเป็็นการส่่งเสริิมการเติิบโตของธุุรกิิจการเงิิน ชนิิดที่�เ่รีียกว่่าคนที่�่มีีเงิินทุุนจะเติิบโตขึ้้�นมาก ๆ ธุุรกิิจ อสัังหาริิมทรััพย์์ ณ ตอนนั้้�นใครเป็็นเจ้้าของอยู่่ก็็จะ ร่ำร ำ วยกัันอย่่างมหาศาลเลย เพราะราคาอสัังหาริมิทรััพย์์ ราคาขึ้้�นเป็น็รายวัันหรืือรายสััปดาห์์ ตอนนั้้� นั้้นมีีการสนัับสนุุนจากนโยบายรััฐบาล ทำำ ให้้ เราสามารถกู้้ยืืมเงิินจากต่่างประเทศกัันได้้ง่่ายขึ้้�น ทั้้� ทั้้ง ธนาคารไทย บริิษััทเงิินทุุนไทย และบริิษััทที่�่มีีกิิจการ ขนาดใหญ่่ซึ่่�ซึ่่งในขณะนั้้�นระบบอััตราดอกเบี้้�ยเงิินกู้้ยืืม สกุุลเงิินบาทในประเทศ แตกต่่างกัันกัับดอกเบี้้�บี้้ยเงิิน กู้้สกุุลเงิินดอลลาร์์สหรััฐอย่่างมาก เช่่น ดอกเบี้้�ยเงิินกู้้ “พอเกิิดวิิกฤตนี้้� คนก็็เริ่่�มเข้้าใจว่่า กฎหมายเป็็ นส่่วนหนึ่� ่ งของสัังคม เป็็ นโครงสร้้างพื้้�นฐานที่่�จะเข้้ามา แก้้ ไขปัั ญหาสัังคม” บทบาทของกฎหมายในวิิกฤตต้้มยำำกุ้้ง 15 14 อาจารย์์สุุรศัักดิ์์� ักดิ์์วาจาสิิทธิ์์� (ศัักดิ์์� ักดิ์์)
16 People in Law ยืืมสกุุลเงิินบาทในประเทศอยู่่ที่�่อััตร าประมาณ 12-13% แต่่ดอกเบี้้�ยเงิินกู้้สกุุลเงิินดอลลาร์์สหรััฐเพีียงแค่่อััตรา 6-8% เอง ส่วน่ต่่างประมาณ 5% นั้้�น นั้้มันเั ป็นเ็งิินจำำนวนมาก แล้้วเรื่่�อง อะไรที่�คนจะไป ่ กู้้เงิินบาทในประเทศไทย หรืือยอมเป็น็ หนี้้� สกุุลเงิินบาทล่่ะ เขาก็็แห่่ไปกู้้เงิินจากสกุุลเงิินต่่างประเทศ กััน หรืือบางคนก็็ใช้้วิิธีีในรููปแบบ refinance หนี้้�หนี้้เงิินบาท โดยการคืืนเงิินบาท และไปกู้้ยืืมเงิินจากสกุุลเงิินดอลลาร์์ สหรััฐ เพื่่�อหวัังได้้รัับประโยชน์์จากอััตราดอกเบี้้�ยที่�่ถููกกว่่า แต่่ตอนนั้้�นทุุกคนลืืมระวัังว่่าอััตราการแลกเปลี่ ่� ยนสกุลุเงิิน บาทกัับสกุลุเงิินดอลลาร์์สหรััฐ มันั มีีเรื่่�องของความผันผวนั ของอััตราการแลกเปลี่�่ยนสกุลุเงิินอยู่่ด้้วย” หลัังจากรััฐบาลประกาศลอยตััวค่่าเงิินบาท ในเดืือนกรกฎาคม 2540? “ในขณะนั้้�น 1 ดอลลาร์์สหรััฐเท่่ากัับประมาณ 25 บาท แต่่ พอเกิิดการลอยตััวค่่าเงิินบาท เท่่าที่�่จำำ ได้้ 1 ดอลลาร์์ขึ้้�น ทะยานไปถึึงสููงสุุดประมาณ 56 บาท ธุุรกิิจทุุกอย่่างที่�่มีีหนี้้� เป็็นสกุุลเงิินดอลล่่าร์์สหรััฐเลยเกิิดภาวะหนี้้�สิินล้้นพ้้นตััว ล้้มละลายกัันส่่วนใหญ่่ เพราะธุุรกิิจส่่วนใหญ่่มีีร ายรัับเป็็น เงิินบาท แต่่มีีหนี้้ เ�ป็นเ็งิินสกุลุดอลลาร์์สหรััฐ ดัังนั้้�น หากติิดหนี้้�จำำ นวน 100 ล้้านดอลลาร์์สหรััฐ ก็็จะ ประสบปััญหาการชำรำะหนี้้�ไม่่ได้้ เลยเกิิดภาวะหนี้้�สิิน ล้้นพ้้นตััว และตกอยู่่ในภาวะล้้มละลายทัันทีีตอนนั้้�นเงิิน บาทกลายเป็็นสกุุลเงิินที่�คนเขาแทบจะไ ่ม่่อยากถืือกััน คน มีีเงิินบาทจะเอาไปซื้้�ซื้้อน้ำมั ำ มััน ข้้าวสาร น้ำต ำ ตาลมาเก็็บตุุนไว้้ ดีีกว่่าเก็็บเงิินบาทไว้้ เพราะราคาสิินค้้าเหล่่านั้้�นจะมีีราคา สููงสููขึ้้�นขึ้้มาก เนื่่�องจากราคาสินิค้้าที่ ่� สำคัำคััญส่วนใ ่หญ่่ราคาจะ อ้้างอิิงกัับสกุลุเงิินดอลล่่าร์์สหรััฐ ดัังนั้้�นนั้้ เพื่่�อพื่่จููงใจให้คน้ถืือเงิินบาท ก็็ใช้้นโยบายขึ้้�นดยขึ้้อกเบี้้ย� เงิินฝากเพื่่�อจููงใจให้้คนถืือเงิินบาท จำำ ได้้ว่่า ณ ตอนนั้้�น ดอกเบี้้�ยเงิินฝากประจำำบางธุุรกิิจไฟแนนซ์์จ่่ายประมาณ 15 % ต่่อเงิินฝากประจำำสามเดืือน พอไปขึ้้�นดอกเบี้้�ยเงิิน ฝากเพื่่�อให้้คนถืือเงิินบาทกัันมากขึ้้�น จึึงส่่งผลให้้อััตรา ดอกเบี้้�ยเงิินกู้้ก็็ย่่อมขึ้้�นสููงตามไปด้้วย เพื่่�อสะท้้อนต้้นทุุน เงิินฝาก จึึงทำำ ให้้ผู้้ประกอบการไม่่สามารถกู้้ยืืมเงิิน หรืือ จ่่ายดอกเบี้้�ยเงิินกู้้ที่�่สููงขนาดนี้้�มัันก็็เกิิดผลกระทบกัันไป ทั้้� ทั้้งประเทศ ก็็เลยเกิิดเป็็นวิิกฤติินี้้�นี้้ขึ้้�ขึ้้นมา แล้้วลููกหนี้้�บางคนก็็ยึึดหลััก ไม่่มีีไม่่หนีีไม่่จ่่าย แล้้วก็็ไม่่กลััว เพราะจ่่ายหนี้้�คืืนไปก็็ล้้ม อยู่่ดีีจึึงทำำ ให้ลูู้กลููหนี้้ส่�วนใ ่หญ่ไ่ม่จ่่ายหนี้้กั�ันหมด” บทบาทของนัักกฎหมายในช่่วงเวลานั้�น้ คืืออะไร มิิติิด้้านกฎหมายสามารถช่่วยเหลืือประเทศ ได้้อย่่างไรบ้้าง? “ตอนนั้้�นเกิิดภาวะวิิกฤตเศรษฐกิิจ ผู้้ประกอบการอยู่่ ในสภาวะล้้มละลาย พนัักงานหลายคนตกงาน บางคน ที่�่ผ่่อนบ้้าน ผ่่อนรถกััน ก็็ต่่อสู้้กัับอััตราดอกเบี้้�ยเงิินกู้้ที่�่ สููงมากไม่่ไหว ก็็ตกเป็็นผู้้ผิิดนััด และกลายเป็็นบุุคคล ล้้มละลาย พวกคนที่�เอาเ ่งิินไปลงทุุนกัับอสัังหาริิมทรััพย์์ ก็็ไปต่่อไม่่ได้้ เพราะคนส่่วนใหญ่่ประสบปััญหาเศรษฐกิิจ ขาดสภาพคล่่องทางการเงิิน ซึ่่�ซึ่่ง ณ ตอนนั้้�น รััฐบาลต้้องมีี การขอกู้้ยืมืเงิินจากกองทุุน IMF ซึ่่�งซึ่่ทำำ ให้้กฎหมายเข้้ามามีี บทบาทมากในการแก้้ปััญหาสภาวะธุุรกิิจที่�ป่ระสบปััญหา จากการล้้มละลายเนื่่�องจากมีีหนี้้สิ�ินล้้นพ้้นตััว ต่่อมาได้้มีีการออกกฎหมายฟื้� น้ ฟููกิิจการขึ้้�นมา เพราะ รััฐบาลเห็็นว่่าเราปล่่อยให้้ธุุรกิิจต่่างๆ ล้้มไปหมดไม่่ได้้ซึ่่�ซึ่่ง ถ้้าหากธุุรกิิจล้้ม จะส่่งผลกระทบต่่อพนัักงานส่่วนใหญ่่ที่�่ ต้้องผ่่อนบ้้าน ผ่่อนรถกลายเป็็นคนตกงาน และตกเป็็น บุุคคลล้้มล ะลายไปด้้วย คืือ จะพัังกัันหม ดทั้้� ทั้้งประเทศ โครงสร้้างของการค้้าขายเราจะพัังกัันหมด ดัังนั้้�น เลยมีี การแก้้กฎหมายล้้มละลายขึ้้�น โดยการบััญญััติิกฎหมาย เรื่่�องการฟื้� น้ ฟููกิิจการเข้้าไปในกฎหมายล้้มละลาย หลัักกฎหมายก่่อนที่�จะ ่ มีีบทบััญญััติิเรื่่�องการฟื้� น้ ฟูู กิิจการนั้้�น หากลููกหนี้้�ไม่่มีีเงิินจ่่ายให้้เจ้้าหนี้้� เจ้้าหนี้้�ก็็ฟ้้อง และบัังคัับคดีียึึดทรััพย์์สิิน หรืือหากมีีทรััพย์์สิินไม่่พอ ชำรำะหนี้้�ก็็จะฟ้้องลููกหนี้้�ให้้ตกเป็็นบุุคคลล้้มละลาย เพื่่�อ ยึึดเอาทรััพย์์สิินไปขายทอดตลาด เพื่่�อป้้องกัันธุุรกิิจไม่่ให้้ ล้้มละลาย และพนัักงานต้้องตกงานเป็็นจำำนวนมาก ก็็เลย มีีการบััญญััติิกฎหมาย เรื่่�องการฟื้� น้ ฟููกิิจการของบริิษััท ลููกหนี้้�เข้้าไปในกฎหม ายล้้มล ะลาย กล่่าวคืือ บััญญััติิเรื่่�รื่่อง การกำำหนดห้้ามเจ้้าหนี้้�ทุุกคน ฟ้้องและยึึดทรััพย์์สิินของ บริิษััทลููกหนี้้�หากลููกหนี้้�ยื่่�ยื่่นคำำ ร้้องขอฟื้� น้ ฟููกิิจการและ ศาลรั บัคำำร้้องขอแล้้ว หากลููกลููหนี้้�ยื่่�นยื่่คำำร้้องขอฟื้� น้ ฟููกิิจการ และศาลรัับคำำ ร้้องขอ จะทำำ ให้้เกิิดภาวะหยุุดพัักชำรำะหนี้้� (Automatic Stay) ขึ้้�ขึ้้น เพื่่�อรัักษาไม่่ให้้ธุุรกิิจของลููกหนี้้� ล่่มหรืือล้้มละลาย ป้้องกัันไม่่ให้้คนตกงาน กฎหมายก็็เลย บััญญััติิว่่า ถ้้าบริิษััทไหนเห็็นท่่าว่่าไปไม่่รอดก็็ยื่่�ยื่่นขอฟื้� น้ ฟูู 16 People in Law
บทบาทของกฎหมายในวิิกฤตต้้มยำำกุ้้ง 17 กิิจการได้้ เพื่่�อเข้้าไปรอการคุ้้มครอง ตอนนั้้�นก็็เลยเกิิด การยื่่�นขอฟื้� น้ ฟููกิิจการกัันเป็็นจำำนวนมาก คืือช่่วงนั้้�นนััก กฎหมายแทบไม่่ต้้องทำำคดีีเรื่่�องอื่่�น ทำำแต่่เรื่่�องคดีีฟื้� น้ ฟูู กิิจการกัันเป็น็หลััก” กฎหมายฟื้้� นฟูู กิิจการ? “กฎหมายการฟื้� น้ ฟููกิิจการ คืือ การมีีบทบััญญััติิคุ้้ม ครอง ทรััพย์์สิินของลููกหนี้้�ไว้้ชั่่� ชั่่วคราว โดยห้้ามมิิให้้เจ้้าหนี้้�ฟ้้อง ร้้องหรืือยึึดทรััพย์์ของลููกหนี้้� และมาร่่วมกัันทำำแผนการ ชำรำะหนี้้�กัันใหม่่ว่่าควรจะลดหนี้้�หรืือขยายเวลาการชำรำะ หนี้้�ให้้ลููกหนี้้�อย่่างไร เช่่น ปลดหนี้้�ในส่่วนของดอกเบี้้�บี้้ยหรืือ ไม่่ หรืือหากถ้้าจ่่ายชำรำะหนี้้� จะจ่่ายในอััตราเท่่าใด และ จ่่ายเงิินต้้นในอััตราเท่่าใดในแต่่ละงวด และเปิิดโอกาส ให้้มีีการแปลงหนี้้�เป็็นทุุน (Debt to Equity Conversion) ซึ่่�งช่่วยทำำ ให้้บริษัิ ัทลููกหนี้้�สามารถอยู่่รอดและดำำเนิินธุุรกิิจ ต่่อไปได้้ เหมืือนกรณีีของการบิินไทยที่�ไ่ด้้รัับผลกระทบ จากโรคระบาด Covid-19 พููดพููง่่ายๆ คืือ การลดหนี้้ดอกเ�บี้้ย� ส่่วนเงิินต้้นบริิษััทค่่อยไปผ่่อนใช้้ในภายหน้้า ขึ้้�ขึ้้นอยู่่กั ับว่่า การบิินไทยจะมีีรายรัับเข้้ามาเมื่่�อไหร่ค่่อยไปผ่่อนใช้หนี้้� กฎหม ายฟื้ � น้ ฟููกิ ิจการ มีีบทบาทสำคัำคััญเป็็นหััวใจแรกเลย ในการนำำ ไปเป็็นวิิธีีแก้้ไขปััญหาเศรษฐกิิจภาพใหญ่่ของ เราตอนนั้้�นกฎหมายต้้องเปลี่�่ยนมุุมมองจากการบัังคัับคดีี มาเป็็นมุุมมองในเรื่่�รื่่องของการฟื้ � น้ ฟููกิ ิจการ เพราะมัันคืือ การป้้องกัันต้้นน้ำ ำ ธุุรกิิจของเราไม่่ให้้ล้้มละลายตายจากไป ช่่วงนั้้�นกฎหมายฟื้� น้ ฟููกิิจการเลยเข้้ามามีีบทบาทเยอะมาก สำหรัำ ับมุุมมองผม กฎหมายฟื้� น้ ฟููกิิจการ คืือ กฎหมายที่�่ สำคัำ ัญที่�่ทำำ ให้ป้ระเทศรอดมาได้้จนถึึงทุุกวัันนี้้เ�ลย” วิิกฤตในวัันนั้้�นเปลี่่�ยนแปลงประเทศอย่่างไร ? “ในเรื่่�องระบบการเงิิน หลัังวิิกฤตต้้มยำกุ้้ำ กุ้้ง ทำำ ให้้เราระวััง มากขึ้้�นในแง่่ของการที่�จะไป ่ กู้้สกุุลเงิินต่่างประเทศโดย ไม่่มีีการซื้้�ออััตราการแลกเปลี่�่ยนกัันไว้้ก่่อน เพื่่�อป้้องกััน เรื่่�องความผันผวนของัค่่าเงิิน แต่่ก่่อนบ้้านเราไม่่ได้้มองว่่ากฎหมายเป็็นเครื่่�องมืือในการ แก้้ปััญหาด้้านเศรษฐกิิจเท่่าไหร่่ เขามองเป็็นเรื่่�องของ การบัังคัับใช้้กฎหมาย โดยการฟ้้องร้้องและยึึดทรััพย์์เพื่่�อ ทำำการชำรำะหนี้้�อย่่างเดีียว พอเกิิดวิิกฤตนี้้�ก็็ทำำ ให้้คนเริ่่� ม เข้้าใจว่่ากฎหมายเป็็นส่่วนหนึ่่�งของสัังคม เป็็นโครงสร้้าง พื้้�พื้้นฐานที่�จะเ ่ข้้ามาแก้้ไขปััญหาสัังคมและใช้้เป็็นเครื่่�องมืือ ที่�จะ่ทำำ ให้้ธุุรกิิจและประเทศ เคลื่่�อนไปข้้างหน้้า เพราะ ฉะนั้้�น เราจึึงได้้เข้้าใจกัันเยอะมากขึ้้�นในช่่วงนั้้�นจากการ ประสบในสถานการณ์์จริิง ผมมองว่่า Mindset ของนัักกฎหมายต้้องเปลี่�่ยน ต้้องคิิด ในเชิิงรุุกหรืือ Proactive มากกว่่านี้้�ตอนนี้้�กฎหมายตาม ไม่่ทััน เพราะสาเหตุุคืือ การเปลี่�่ยนแปลงหรืือการเติิบโต ของเศรษฐกิิจมัน เัติิบโตในอััตราที่�กฎ่หมายตามไม่ทั่ ันและ อาจกลายเป็็นอุุปสรรคในการพััฒนาธุุรกิิจของประเทศใน ทุุกๆ วััน ดัังนั้้�น กฎหมายควรต้้องปรัับตามกัันไป อีีกทั้้�ง รััฐบาลเองก็็ต้้องเข้้ามามีีส่ ่วนร่่วมสนัับสนุุนด้้วย ผมมองว่่า รััฐบาลต้้องให้้ความสำคัำ ัญกัับเรื่่�องของการปฏิิรููปกฎหมาย มากกว่่านี้้�ต้้องรีีบแก้้ไข ปรัับปรุุงกฎหมายที่�่มีีกฎ กติิกา และใบอนุญา ุตต่่างๆ ที่�่มากเกิินความจำำเป็น็ต่่อการดำำเนินิ ธุุรกิิจ ซึ่่�งกลายมาเป็็นอุุปสรรคต่่อการประกอบกิิจการของ บุุคคลธรรมดา ธุุรกิิจขนาดเล็็กและขนาดกลาง ที่�ไ่ม่มีีกำ่ ำลััง ทุุนทรััพย์์ในการอยู่่รอดได้้” บทบาทของกฎหมายในวิิกฤตต้้มยำำกุ้้ง 17
18 Law Time จััตุุพร นัันตยุุ (ปิ่่�นโต) 61 (ศิิษย์์เก่่าที่่�ได้้รางวััลสััญญา ธรรมศัักดิ์์�) เมื่่�อมีีสถานการณ์์แพร่่ระบาดของโรคโควิิด 19 ทำำ ให้้ เกิิดความเดืือดร้้อนขึ้�้นไม่่ว่่าจะเป็็นเรื่่� องการเข้้า ถึึงระบบสาธารณสุุข เกิิดปััญหาเศรษฐกิิจ อีีกทั้� ้ง โควิิด 19 ยัังส่่งผลกระทบต่่อวิิถีีชีีวิิตประจำำวัันของ ผู้้คนทั่่�วโลกเป็็นอย่่างมาก หนึ่่�งในผลกระทบนั้� ้นคืือ เรื่่�องการทำำ งาน สำำหรัับผู้้เขีียนซึ่�่งเป็็นบััณฑิิตที่่�พึ่่�งจบ การศึึกษาและกำำลัังจะต้้องเข้้าสู่่ช่่วงวััยเริ่่� มต้้นทำำ งาน ที่่�เรีียกกัันว่่า First Jobber ไม่่มีีประสบการณ์์เกี่่�ยวกัับ การทำำ งานแต่่อย่่างใด ย่่อมมีีความวิิตกกัังวลเกี่่�ยวกัับ การเข้้าทำำ งาน ประกอบกัับเป็็นช่่วงภายหลัังการระบาด โควิิด 19 ที่่�มีีการเปลี่่�ยนแปลงรููปแบบลัักษณะของการ ทำำ งานแตกต่่างไปจากการทำำ งานก่่อนมีีการแพร่่ระบาด ซึ่�่งสำำหรัับผู้้เขีียนมีีความคาดหวัังต่่อการทำำ งานในยุุค หลัังการแพร่่ระบาดของโรคโควิิด 19 ดัังนี้้� ประการแรก นายจ้้างและลููกจ้้างควรจะทำำ ความตกลง ในเรื่่�องของจำำนวนเงิินหรืือค่่าชดเชยหากมีีการเลิิก จ้้างกะทัันหััน สถานการณ์์การแพร่่ระบาดของโรค เข้้ามาเปลี่่�ยนวิิถีีชีีวิิตของผู้้คนไปจากเดิิมอย่่างสิ้้� นเชิิง ความคาดหวััง ของบััณฑิิตต่่อการทำำ งาน ภายหลัังการแพร่่ระบาด ของโรค COVID-19
ความคาดหวัังของบััณฑิิตต่่อการทำำ งานภายหลัังการแพร่่ระบาดของโรคโควิิด 19 19 มีีแรงงานจำำนวนมากที่่�ต้้องถููกเลิิกจ้้างกะทัันหััน อัันเนื่่�องมาจากสภาวะทางเศรษฐกิิจที่่�เป็็นผลกระทบ จากสถานการณ์์การแพร่่ระบาด ก่่อนมีีการแพร่่ระบาด ของโรคโควิิด 19 คนจำำนวนมากอาจไม่่ได้้ให้้ความ สำคัั ำญกัับการตกลงในเรื่่�องของจำำนวนเงิินหรืือค่่าชดเชย อัันเนื่่� องมาจากการเลิิกจ้้างกะทัันหััน แต่่เมื่่� อเกิิด เหตุุการณ์์เช่่นนี้้� ผู้้เขีียนจึึงประสงค์์ให้้นายจ้้างและ ลููกจ้้างทำำ ความตกลงในเรื่่� องของจำำนวนเงิินหรืือ ค่่าชดเชย ซึ่�ง่หากพิิจารณาตามพระราชบััญญััติิคุ้้มครอง แรงงาน พ.ศ. 2541 มาตรา 118 ได้้วางหลัักในเรื่่�อง ของการจ่่ายเงิินค่่าชดเชยในกรณีีมีีการเลิิกจ้้าง ลููกจ้้าง มีีสิิทธิิได้้รัับเงิินชดเชยหากมีีการเลิิกจ้้างโดยคำำนวณ ตามอายุุการทำำ งานของลููกจ้้าง กรณีีที่่�ทั้� ้งนายจ้้างและ ลููกจ้้างไม่่ได้้มีีการตกลงกัันไว้้ในเรื่่�องของค่่าชดเชยกรณีี เลิิกจ้้างจะเป็็นไปตามพระราชบััญญััติิคุ้้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 แต่่หากลููกจ้้างต้้องการความมั่่�นคงในการ ทำำ งานมากขึ้�้นอาจมีีการตกลงให้้แตกต่่างจากค่่าชดเชย ที่่�ได้้มีีการกำำหนดไว้้ในพระราชบััญญััติิคุ้้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 แต่่การตกลงระหว่่างนายจ้้างและลููกจ้้าง ต้้องเป็็นการตกลงกัันที่่�จะจ่่ายค่่าชดเชยมากกว่่า มาตรฐานขั้� ้นต่ำ ำ ของค่่าชดเชยที่่�มีีกำำหนดในไว้้ใน กฎหมายเท่่านั้� ้น การตกลงการจ่่ายเงิินค่่าชดเชยให้้ น้้อยกว่่าหรืือต่ำ ำ กว่่ามาตรฐานตาม พระราชบััญญััติิ คุ้้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 เป็็นข้้อตกลงที่่�ตกเป็็นโมฆะ ประการที่่�สอง นายจ้้างและลููกจ้้างจะต้้องถืือปฏิิบััติิ หน้้าที่่�ตาม พระราชบััญญััติิประกัันสัังคม พ.ศ. 2533 กฎหมายที่่�มีีเจตนารมณ์์ในการคุ้้มครองลููกจ้้างกรณีี พ้้นสภาพการทำำ งาน กล่่าวคืือมีีบทบััญญััติิในการ ช่่วยเหลืือผู้้ประกัันตนมิิให้้ได้้รัับความเดืือดร้้อน ชั่่�วระยะเวลาที่่�สิ้้�นสภาพการเป็็นลููกจ้้างหรืือสิ้้�นสุุด ความเป็็นผู้้ประกัันตน ไม่่ว่่าการพ้้นสภาพลููกจ้้างนั้� ้น จะมาจากผลกระทบทางเศรษฐกิิจ อาการเจ็็บป่่วย ของลููกจ้้างเอง ดัังนั้� ้นกฎหมายประกัันสัังคมจึึงเข้้า มามีีบทบาทในแง่่ของการสร้้างหลัักประกัันให้้กัับ ลููกจ้้าง แม้้ตามพระราชบััญญััติิประกัันสัังคม พ.ศ. 2533 จะมีีโทษทางอาญาสำำหรัับนายจ้้างที่่�ไม่่ปฏิิบััติิ ตามพระราชบััญญััติิดัังกล่่าว แต่่ในทางความเป็็นจริิง มีีนา ยจ้้างหล า ย ร า ย ไ ม่่ปฏิิบััติิต า มหน้้ าที่่�ต าม พระราชบััญญััติิดัังกล่่าวในการยื่่�นแบบรายการการ ขึ้�้นทะเบีียนประกัันสัังคม โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งใน กิิจการขนาดเล็็กที่่�มีีลููกจ้้างจำำนวนไม่่มาก นายจ้้าง อาจไ ม่่ ไ ด้้มีีการ ยื่่� น แ บ บ ร า ย การ ขึ้�้น ท ะ เ บีีย น ความคาดหวัังของบััณฑิิตต่่อการทำำ งานภายหลัังการแพร่่ระบาดของโรคโควิิด 19
20 Law Time ประกัันสัังคม และลููกจ้้างจำำนวนมากยัังไม่่เล็็งเห็็น ถึึงความสำำคััญตามพระราชบััญญััติิประกัันสัังคม พ.ศ. 2533 ดัังนั้� ้น เพื่่�อเป็็นหลัักประกัันความมั่่�นคง ในการทำำ งานและเพื่่�อบรรเทาความเดืือดร้้อนหากมีี การเลิิกจ้้างหรืือไม่่สามารถทำำ งานได้้ตามปกติิอัันเนื่่�อง มาจากความเจ็็บป่่วย นายจ้้างและลููกจ้้างควรปฏิิบััติิ ตามบทบััญญััติิของกฎหมายเกี่่�ยวกัับความประกััน ความมั่่�นคงให้้กัับลููกจ้้างหรืือบทบััญญััติิของกฎหมาย เกี่่�ยวกัับการคุ้้มครองลููกจ้้างอย่่างเคร่่งครััด นั่่�นคืือ พระราชบััญญััติิประกัันสัังคม พ.ศ. 2533 ประการที่่�สาม นายจ้้างและลููกจ้้างจะต้้องสามารถ ตกลงเรื่่�องความยืืดหยุ่่นในการทำำ งานได้้ ช่่วงเวลาที่่�มีี การแพร่่ระบาดของโรคโควิิด 19 การเรีียนการสอนที่่� มหาวิิทยาลััยนั้� ้น นัักศึึกษาจะต้้องเรีียนผ่่านโปรแกรม ในทางออนไลน์์เช่่น Zoom, Cisco Webex, Microsoft Team ที่่�ทำำ ให้้การเรีียนแตกต่่างไปจากการเรีียนใน ห้้องเรีียนปกติิ และต่่อมาเมื่่�อโรคโควิิด 19 เริ่่� มระบาด น้้อยลง มหาวิิทยาลััยได้้เริ่่� มเปิิดให้้เรีียนในห้้องเรีียน ควบคู่่ไปกัับมีีการเรีียนการสอนออนไลน์์ผ่่านโปรแกรม ดัังกล่่าว ทำำ ให้้นัักศึึกษามีีความยืืดหยุ่่นในเลืือก สถานที่่�เรีียนมากยิ่่� งขึ้�้น สามารถจะเรีียนจากที่่�ใดก็็ได้้ ในรููปแบบออนไลน์์ หรืือต้้องการที่่�จะเข้้าเรีียนในห้้อง เพื่่� อสััมผััสบรรยากาศการเรีียนแบบเดิิมก็็ได้้ เมื่่� อ นัักศึึกษาจบการศึึกษาอาจจะมีีความเคยชิินกัับ การเรีียนการสอนแบบผสมที่่�มีีความยืืดหยุ่่นมากกว่่า การเรีียนการสอนในห้้องเรีียนเพีียงอย่่างเดีียว ซึ่�่ง การทำำ งานในช่่วงโรคโควิิด 19 ระบาด หลายธุุรกิิจ ได้้กำหำ นดให้้มีีการทำำ งานแบบ Work From Home แต่่เมื่่� อโรคระบาดน้้อยลง บางธุุรกิิจยัังมีีการจััดให้้ ทำำ งานแบบ Work From Home และสลัับไปกัับ การเข้้าทำำ งานในสำำนัักงานเป็็นการทำำ งานแบบผสม หรืือ Hybrid โดยทั้� ้งการเรีียนและการทำำ งานมีีรููปแบบ ที่่�คล้้ายคลึึงกััน บางบุุคคลอาจจะเหมาะกัับการทำำ งาน ในสำนัั ำกงานเพีียงอย่่างเดีียว หรืือเหมาะกัับการทำำ งาน แบบผสม นายจ้้างจึึงอาจจะต้้องกำหำ นดนโยบาย การทำำ งานให้้มีีความยืืดหยุ่่นมากขึ้�้นเพื่่� อรองรัับ การทำำ งานของลููกจ้้างเพื่่�อทำำ ให้้ลููกจ้้างสามารถทำำ งาน ได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพมากยิ่่�งขึ้�้น แต่่ทั้� ้งนี้้�ก็็ขึ้�้นอยู่่ กัับลัักษณะของงานแต่่ละประเภท ซึ่�่งในเรื่่� องนี้้� หากลููกจ้้างต้้องการเรื่่�องความยืืดหยุ่่นในการทำำ งาน ก็็อาจจะตกลงกัับนายจ้้างได้้ เช่่น สามารถทำำ งานที่่�บ้้าน ได้้กี่่�วััน ปฏิิบััติิงานวัันละกี่่�ชั่่� วโมง ระยะเวลาเริ่่� มต้้นและ สิ้้� นสุุดของการทำำ งานในแต่่ละวััน
ความคาดหวัังของบััณฑิิตต่่อการทำำ งานภายหลัังการแพร่่ระบาดของโรคโควิิด 19 21 ประการสุุดท้้าย นายจ้้างควรจะต้้องให้้ความสำคัั ำญ กัับความสมดุุลระหว่่างการทำำ งานกัับการพัักผ่่อนของ ลููกจ้้าง การระบาดของโรคโควิิด 19 เป็็นภาพฉายให้้เห็็น ถึึงความสำคัั ำญของเรื่่�องสุุขภาพร่่างกาย การทำำ งานหนััก อย่่างบ้้าคลั่่�งอาจจะไม่่ใช่่คำำตอบสุุดท้้ายของนัักศึึกษา ที่่�เพิ่่� งจบมาใหม่่ แต่่ลููกจ้้างจะให้้ความสำคัั ำญทั้� ้งเรื่่�อง งานและเรื่่�องสุุขภาพมากยิ่่� งขึ้�้น การทำำ งานนั้� ้นจะต้้อง ไม่่กระทบต่่อชีีวิิตทุุกส่่วนไป แต่่จะต้้องควบคู่่ไปกัับ การรัักษาสุุขภาพและการพัักผ่่อน ดัังนั้� ้นในการทำำ งาน นายจ้้างจะต้้องให้้ความสำคัั ำญกัับความสมดุุลระหว่่าง งานและการพัักผ่่อนของแรงงานด้้วย โดยปััจจุุบัันมีี กระแสการทำำ งานแบบ Quiet Quitting เป็็นกระแส การลาออกเงีียบที่่�ลููกจ้้างไม่่ได้้ลาออกจริิง แต่่เป็็นการที่่� ลููกจ้้างไม่่ได้้มีีจิิตใจจะทำำ งานให้้สำำเร็็จลุุล่่วง แค่่ทำำ งาน เพื่่�อให้้ผ่่านไป และมีีกระแสอาการหมดไฟเพิ่่มม�ากขึ้�นใน ้ ช่่วงการแพร่่ระบาดของโรคโควิิด 19 โดยปรากฏการณ์์ ดัังกล่่าวอาจจะมีีปััจจััยจากการทำำ งานอย่่างหนััก ภาระ งานที่่�มากล้้นเกิินจนทำำ ให้้แรงงานเกิิดอาการหมดไฟ ในการทำำ งาน ซึ่�่งนายจ้้างจะต้้องให้้ความสำคัั ำ ญในสอง เรื่่�องดัังกล่่าวเพื่่�อที่่�จะป้้องกัันไม่่ให้้แรงงานลาออกและ ส่่งเสริิมให้้การทำำ งานได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ จึึงจะ ต้้องจััดนโยบายการทำำ งานเพื่่�อแก้้ปััญหาและป้้องกััน อาการหมดไฟจากการทำำ งานและกระแสการทำำ งาน แบบ Quiet Quitting อย่่างไรก็็ดีี สถานการณ์์การแพร่่ระบาดโรคโควิิด 19 ส่่งผลกระทบต่่อผู้้คนจำำนวนมาก ซึ่�่งแต่่ละคนได้้รัับ ผลกระทบที่่�แตกต่่างกัันออกไป ผู้้เขีียนเห็็นว่่าการตกลง กัันซึ่�่งเป็็นไปตามบทความนี้้�เป็็นเพีียงข้้อตกลงที่่�อยู่่บน พื้้�นฐานของการมุ่่งคุ้้มครองลููกจ้้างอัันเนื่่�องมาจากความ ไม่่มั่่�นคงทางอาชีีพการงาน แต่่หากลููกจ้้างมีีเรื่่�องที่่�ให้้ ความสำคัั ำ ญเป็็นพิิเศษซึ่�่งขึ้�้นกัับแต่่ละบุุคคล ผู้้เขีียนก็็ ขอเสนอว่่าต้้องทำำ ความเข้้าใจให้้ตรงกัันในเรื่่�องดัังกล่่าว ให้้ชััดเจนตั้� ้งแต่่ทำำสััญญาจ้้างแรงงาน เพื่่�อให้้การทำำ งาน ร่วมกัั ่นระหว่่างนายจ้้างและลููกจ้้างเป็็นไปอย่่างราบรื่่�น ความคาดหวัังของบััณฑิิตต่่อการทำำ งานภายหลัังการแพร่่ระบาดของโรคโควิิด 19 21
22 Law Data Law Data
กระดาษจะสููญพัันธุ์์� ? ระบบการลงคะแนนเ กระดาษจะสููญพัันธุ์์� ? ระบบการลงคะแนนเลืลืือกตั้ ือกตั้้�งจะไป ้�งจะไปต่ต่่อท่อทางไหน างไหนดีดีีี 23
24 Law Data การเลืือกตั้้�ง เป็็นกลไกสำำ คััญของระบอบการปกครอง แบบประชาธิิปไตย ประสิิทธิิภาพและความโปร่ ่งใส จึึงเป็็นสิ่่�งสำำคััญ เทคโนโลยีีจึึงเข้้ามามีีบทบาทใน การพััฒนาระบบการลงคะแนนเลืือกตั้้� ง เพื่่�อช่่วยแก้้ไข ข้้อจำำกััดของการเลืือกตั้้� งแบบดั้� ้งเดิิม ปััจจุุบัันจึึงมีีระบบ ลงคะแนนเลืือกตั้้�ง 3 ระบบ ซึ่�่งมีีจุุดเด่่นและข้้อจำำกััด แตกต่่างกััน ดัังนี้้� ระบบลงคะแนนเลืือกตั้้�งแบบดั้้�งเดิิม เป็็นระบบที่่�ประชาชนคุ้้นเคยที่่�สุุด เชื่่�อใจที่่�สุุด เข้้าถึึงง่าย่ ที่่�ที่่สุุด เพราะกระบวนการตั้้�งแต่่การลงคะแนนไปจนถึึง การนัับคะแนนเข้้าใจง่่าย ไม่่ซัับซ้้อน แต่่ต้้องอาศััยการ ตรวจสอบจากหลายภาคส่่วน ไม่่ว่่าจะเป็็นประชาชน สื่่�สื่่อมวลชน เจ้้าหน้้าที่่� เพื่่�อลดความผิิดพลาดให้้ได้้มาก ที่่�ที่่สุุด นอกจากนี้้�ยัังมีีข้้อบ่่งชี้้�ด้้วยว่่า การลงคะแนน แบบดั้� ้งเดิิม หลัังปิิดหีีบเลืือกตั้้�ง ยิ่่� งทิ้้� งช่่วงระยะเวลา ประกาศผลคะแนนนาน ยิ่่ง�สุ่่มเสี่่ยง�ต่อ่ความไม่่โปร่งใ่ส ระบบลงคะแนนอิิเล็็กทรอนิิกส์์ (E-Voting) พััฒนาพัั ขึ้้นเ�พื่่�อเพิ่่ม�ความรวดเร็็วในการนัับคะแนน รองรัับ ผู้้พิการิที่่�ที่่ต้้องการเลืือกตั้้� งจากที่่�ที่่บ้าน ้ลดการใช้ท้รััพรััยากร อย่างไร ่ก็็ตาม ระบบ E-Voting มีคีวามเสี่่ยงใน�ด้้านความ ปลอดภััยของระบบข้้อมููลคอมพิิวเตอร์์ ความเสี่่�ยงที่่�จะ ถููกแฮ็็กหรืือแก้้ไขข้้อมููล รวมไปถึึงมีีข้้อจำำกััดในด้้านการ เข้้าถึึงเทคโนโลยีี และความเข้้าใจในเทคโนโลยีีของผู้้มี ี สิิทธิิเลืือกตั้้� งที่่�มีคีวามหลากหลายอีีกด้้วย
กระดาษจะสููญพัันธุ์์� ? ระบบการลงคะแนนเลืือกตั้้�งจะไปต่่อทางไหนดีี 25 ที่่�มา: • https://www.bangkokbiznews.com/finance/cryptocurrency/1068060 • https://techsauce.co/saucy-thoughts/why-blockchain-not-suit-for-election-now • https://101blockchains.com/blockchain-in-voting/ • https://thematter.co/brief/203063/203063 ระบบลงคะแนนบล็็อกเชน (Blockchain) บล็็อกเชนเป็็นเทคโนโลยีีที่่�เด่่นในด้้านความปลอดภััย การป้้องกััน และการแก้้ไขข้้อมููล ทำำ ให้้บล็็อกเชน อาจเป็็นทางออกสำำ คััญในการปรัับปรุุงแก้้ไขข้้อจำำกััด ของระบบการลงคะแนนเลืือกตั้้�งแบบดั้� ้งเดิิม และ แบบอิิเล็็กทรอนิิกส์์ ระบบลงคะแนนบล็็อกเชนมีีการเข้้ารหััสอัันซัับซ้้อน มีีเพีียงผู้้รัับส่่งข้้อมููลต้้นทางปลายทางเท่่านั้� ้น ที่่�ที่่จะมีี กุุญแจไขรหััส เรีียกว่่า Cryptography หากไม่่มีีกุุญแจ จะต้้องใช้้เวลาหลายวัันในการถอดรหััสข้้อมููล ทำำ ให้้ ป้้องกัันการแก้้ไขข้้อมููล และติิดตามผลคะแนนได้้ แบบเรีียลไทม์์ อย่่างไรก็็ตาม การใช้้เทคโนโลยีีบล็็อกเชนเชื่่�อถืือ ได้้ด้้วยระบบ แต่่อุุปกรณ์์สำำ หรัับใช้้ลงคะแนนนั้� ้นยััง สามารถแฮ็็กได้้ และมีีความเป็็นไปได้้ที่่�ที่่จะมีีการสวมรอย ตั้้�งแต่่ขั้� ้นตอนลงทะเบีียน นอกจากนั้� ้นยัังมีีข้้อจำำกััด เดีียวกัันกัับระบบ E-Voting คืือ ข้้อจำำกััดด้้านการเข้้า ถึึงเทคโนโลยีี และความเข้้าใจในเทคโนโลยีีของผู้้มี ีสิิทธิิ เลืือกตั้้� งที่่�มีีความหลากหลาย ความเป็็ นไปได้้ในอนาคต ทางออกที่่�ดีีที่่�ที่่สุุด อาจเป็็นการผสมผสานระบบแบบ ดั้� ้งเดิิมเข้้ากัับเทคโนโลยีี เช่่น ลงคะแนนด้้วยกระดาษ นัับด้้วยการใช้้เครื่่�องสแกนผล เป็็นต้้น หรืือถ้้าใช้้ เทคโนโลยีีเป็็นหลััก ก็็ควรออกแบบโครงสร้้างระบบการ รัับรองตััวตนดิิจิิทััล ให้้น่่าเชื่่�อถืือ เพราะจุดุมุ่่งมุ่่ หมายสููงสููสุดุ ในการออกแบบระบบลงคะแนน คืือสร้้างความสมดุุล ระหว่่าง “ประสิิทธิิภาพและความเร็็ว” “ความโปร่่งใส” และ “ความเข้้าถึึงได้้” พร้้อมทั้� ้งคำำนึึงถึึงจุุดเด่่นและข้้อ จำำกัั ดของแต่่ละระบบในทุุกมิิติิอย่่างถี่่�ถี่่ถ้้วน เพื่่�พื่่อรัักษา กลไกสำำ คััญในระบอบประชาธิิปไตยของประชาชน ทุุกคน
26 Opinion
Expectation Unveil เปิิ ดม่่านความคาดหวััง 6 ภาคธุุรกิิจต่่อรััฐบาลใหม่่ 27 หลัังบรรยากาศการเลืือกตั้้�งสุุ ดเข้้มข้้นผ่่านไป สััญญาณแห่่งการเปลี่่�ยนแปลงสู่่ยุุคใหม่่ ดููจะเด่่นชััดมากขึ้� ้นทุุกทีี ประชาชนต่่างจัับจ้้องผลสรุุปการเลืือกตั้้�งด้้วยความคาดหวััง ว่่าพรรคการเมืืองที่่�ได้้รัับชััยชนะ จะสามารถพาประเทศไทยไปสู่่อนาคตที่ ่�ดีีขึ้� ้นได้้ Expectation Unveil เปิิดม่่านความคาดหวััง 6 ภาคธุุรกิิจต่่อรััฐบาลใหม่่ นอกเหนืือจากความคาดหวัังของภาคประชาชนแล้้ว ความคาดหวัังจากภาคธุุรกิิจที่่�หวัังให้้รััฐบาลชุุดใหม่่นำำ ความเปลี่่�ยนแปลงมาให้้ก็็สำำคััญไม่่แพ้้กััน ทั้้�งในเรื่่�อง ของนโยบาย เรื่่�องของกฎหมาย เพื่่�อผลัักดัันให้้ภาค ธุุรกิิจของไทยเติิบโตต่่อไป ความคาดหวังของภาคธุรกิจจะเป็นอย่างไร ? คนที่ จะตอบคำำถามน ี้ได้ดีที่สุดก็คือ เหล่าศิษย์เก่าคณะ นิติศาสตร์ตัวแทนจาก 6 ภาคธุรกิจ ผู้ที่กำำลังสวมหมวก อยู่บนเส้นทางสายธุรกิจที่แตกต่างกันในปัจจุบัน ความคาดหวัังต่่อรััฐบาลใหม่่ ตุ้้�ย กรนัันท์์ : อยากให้การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยได้รับการจัดสรร งบประมาณการจัดกิจกรรมเพ่ือโปรโมทหัวหิน หรือ ภูเก็ตออกไปในระดับประเทศหรือนานาชาติ อย่างเช่น งาน Jazz Festival ซึ่งเป็นงานที่เคยได้รับความสนใจ อย่างมาก เพราะมีการเชิญศิลปินที่มีชื่อเสียงท้ ังไทย และต่างชาติมาแสดง แม้จะจัดในช่วง Low Season แต่ สามารถดึงดูดอัตราการเข้าพักได้กว่า 80% ประเทศไทยจึึงควรจััดงานกิิจกรรมในลัักษณะดัังกล่่าว หรืือจััดกิิจกรรมประกวด แข่่งขััน ระดัับนานาชาติิ เช่่น การแข่่งขัันกอล์์ฟนานาชาติิ งานวิ่่� งมาราธอนนานาชาติิ งานแข่่งขัันจัักรยานนานาชาติิ กิิจกรรมส่่งเสริิมสุุขภาพ ต่่าง ๆ เพื่่�อกระตุ้้นให้้เกิิดการท่่องเที่่�ยวภายในประเทศ ให้้มากขึ้้�น และควรเปิิดให้้สามารถมีีการยื่่�นคำำร้้องผ่่าน ระบบออนไลน์์ E-Visa ได้้ พร้้อมประชาสััมพัันธ์์เชิิงรุุก ให้้เข้้าถึึงนัักท่่องเที่่�ยวว่่าเดิินทางเข้้าประเทศไทยได้้ อย่่างสะดวกสบาย ไม่่ยุ่่งยาก
28 Opinion คุุณกรนัันท์์ อััศวศิิรโยธิิน (ตุ้้ย) คุุณสหชััย วิิบููลอุุทััย (แจ็็ค) คุุณศิิริิชััย เพ็็งขำำ (ตั้้�ม) แจ็็ค สหชััย : นโยบายของรััฐที่่�ควรเข้้ามาสนัับสนุุนการลงทุุนและ การประกอบธุุรกิิจ คิิดว่่าควรเป็็นกฎหมายหรืือนโยบาย ที่่�ช่่วยอำำนวยความสะดวกในการติิดต่่อราชการ และ ดำำเนิินการด้้วยความรวดเร็็ว มีีกรอบเวลาดำำเนิินการ ที่่�ชััดเจนและคาดการณ์์ได้้ ในขณะนี้้�การเข้้ามาลงทุุน ของนัักลงทุุนต่่างชาติิในหลายสาขาธุุรกิิจ ยัังต้้องขอใบ อนุุญาตต่่าง ๆ มากมาย และไม่่ได้้รวมศููนย์์ที่่�หน่่วยงาน เดีียวกััน และการดำำเนิินการอนุุมััติิของหน่่วยงานยััง คงมีีความล่่าช้้า ไม่่สามารถคาดการณ์์เวลาที่่�ชััดเจน ได้้ ทำำ ให้้มีีความเสี่่�ยงทางธุุรกิิจที่่�นัักลงทุุนต่่างชาติิอาจ พิิจารณาลงทุุนในประเทศอื่่�นที่่�มีีความสะดวกรวดเร็็ว มากกว่่า ตั้้�ม ศิิริิชััย : อยากเห็็นนโยบาย และการบริิหารบ้้านเมืืองที่่�มีีความ เป็็นธรรม ความเป็็นธรรมในที่่�นี้้�หมายถึึงเป็็นธรรมต่่อ ทุุก ๆ ฝ่่าย ตั้้� งแต่่ต้้นทางผู้้ผลิิต ผู้้ประกอบการ ไปจนถึึง ปลายทางคืือประชาชนผู้้บริิโภค เพราะภาคธุุรกิิจก็็ เป็็นอีีกหนึ่่�งฟัันเฟืืองที่่�มีีความสำำคััญในการขัับเคลื่่�อน เศรษฐกิิจ และนำำพาประเทศชาติิไปข้้างหน้้า เม็็ดเงิิน ภาษีีอากรจากภาคธุุรกิิจเป็็นแหล่่งรายได้้สำำคััญให้้แก่่ รััฐบาล หากภาคธุุรกิิจไม่่ได้้รัับความเป็็นธรรมอย่่าง เหมาะสมจากนโยบายของรััฐ ก็็จะเกิิดผลกระทบไปใน วงกว้้างไม่่ทางใดก็็ทางหนึ่่�ง เพราะทุุกภาคส่่วนตั้้�งแต่่ ภาคธุุรกิิจจนถึึงผู้้บริิโภคต่่างเกี่่�ยวโยงกัันอย่่างแยก ไม่่ออก สุุดท้้ายแล้้วปััญหาก็็จะวนกลัับไปที่่�รััฐบาลในที่่�สุุด หากรััฐบาลมีีนโยบายที่่�ชััดเจน และเป็็นธรรมต่่อผู้้ ประกอบการ เชื่่� อมั่่�นว่่าผู้้ประกอบการทั้้�งรายเล็็ก รายใหญ่ยิ่ ินดีีที่่�จะสนัับสนุุนภาครััฐอย่่างเต็็มที่่� เอก ธนกร : ผมว่่า 8-9 ปีีที่่�ผ่่านมามีีภาวะถููกควบคุุม มีีภาวะที่่�ถููก ทำำ ให้้กลััว และไม่่ได้้เป็็นไปตามวิิถีีประชาธิิปไตยตาม ปกติิ ฝ่่ายรััฐบาลไม่่ว่่าเป็็นรััฐบาลไหนเก่่าหรืือใหม่่ ระหว่่างรััฐบาลกัับสื่่�อมวลชนควรเป็็นการทำำงานด้้วย กัันมากกว่่า เป็็นเรื่่�องของหน้้าที่่� เป็็นเรื่่�องของการให้้ เกีียรติิซึ่่�งกัันและกัันไม่่ว่่าจะอยู่่ในบริิบทแบบไหน ผมอยากเห็็นว่่ารััฐบาลใหม่่จะมองเรื่่�องความโปร่่งใส หรืือเรื่่�องการทำำหน้้าที่่�ของสื่่�อแบบไหน ซึ่่�งเรื่่�องการ มองสื่่�อเป็็นแบบไหน เป็็นอย่่างไร เป็็นสิ่่� งที่่�รััฐบาลใหม่่ ควรให้้ความชััดเจน รวมถึึงความเข้้าใจในแง่่ของการ เปลี่่�ยนแปลงของสื่่�อในปััจจุุบัันที่่�ทุุกคนสามารถเป็็น สื่่�อได้้ รััฐจะทำำยัังไงให้้บริิบทของการรัับข้้อมููลข่่าวสาร เกิิดประสิิทธิิภาพมากขึ้้�น รััฐและสื่่�อควรจะเข้้าใจการ ทำำหน้้าที่่�ระหว่่างกััน สร้้างภููมิิคุ้้มกััน เปิิดพื้้�นที่่�ในการ แลกเปลี่่�ยนเรีียนรู้้ซึ่่�งกัันและกััน 25 40 41 ประธานเจ้้าหน้้าที่่�บริิหารและกรรมการ ผู้้จััดการกลุ่่มบริิษััท เทวััญดารา จำำกััด ผู้้อำำนวยการสำำนัักกฎหมาย PWC Dept.Head Domestic Legal & Litigation บริิษััท บุุญรอดบริิวเวอรี่่� จำำกััด
Expectation Unveil เปิิ ดม่่านความคาดหวััง 6 ภาคธุุรกิิจต่่อรััฐบาลใหม่่ 29 คุุณธนกร วงศ์์ปัั ญญา (เอก) คุุณเมธาวีีทััศนาเสถีียรกิิจ (จููน) คุุณพศิินทััศน์์ สิินโสภณเกษม (กััปตััน) จููน เมธาวีี : อยากเห็็นนโยบายที่่�ช่่วยในเรื่่�องของการสร้้างงานให้้คน พิิการ เพราะว่่าการสนัับสนุุนเรื่่�องโอกาสในการสร้้าง งานให้้พวกเขาเป็็นนโยบายสนัับสนุุนที่่�ช่่วยให้้พวกเขา ดููแลตััวเองได้้ และสุุดท้้ายเขาจะอยู่่ได้้ด้้วยตััวเอง หลายครั้งที่เราบอกว่าสร้างนโยบายที่ให้เงินคนพิการ ดีกว่า แต่การให้เงินมันเป็นนโยบายในระยะส้ ัน แล้วยิ่ ง ประเทศเรากำำลังเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ เราจะยิ่ งไม่มีเงิน มากพอที่จะดูแลคนท้ ังประเทศได้ อัตราเงินเฟ้อต่าง ๆ ตอนน ี้เราบอกว่าเราจ่าย 800 แต่ในอนาคตเงินจำำนวน น ี้มันจะซื้ออะไรไม่ได้เลย ถ้าเราเริ่ มต้ ังแต่วันนี้ เราเริ่ มหาอาชีพ สร้างอาชีพให้แก่ คนพิการมันจะกลายเป็นนโยบายในระยะยาวที่ทำำให้ พวกเขาดูแลตัวเองได้ เขาจะกลายเป็นคนจ่ายภาษี และ เป็นกลุ่มคนที่สร้างรายได้ให้กับประเทศได้ แถมการส่ง เสริมให้มีอาชีพมันไม่ใช่แค่เรื่องเงินอย่างเดียว แต่มัน เป็นการทำำให้พวกเขารู้สึกว่าพวกเขามีคุณค่าและมี ศักดิ์ ศรีเท่าเทียมกับคนอื่นด้วย กััปตััน พศิินทััศน์์ : อัันที่่�น่่าจะทำำ ได้้ และเป็็นประโยชน์์มากสุุดคืือ การ กิิโยติินกฎหมายของพรรคก้้าวไกล ที่่�นำำ กฎหมายที่่�เป็็น อุุปสรรค กฎหมายใบอนุุญาตต่่าง ๆ กฎหมายที่่�บัังคัับ ให้้เอกชนทำำ อะไรสัักอย่่าง มาพิิจารณาอีีกครั้้� ง แล้้วคััด ว่่ากฎหมายไหนที่่�เป็็นประโยชน์์จริิง ๆ ถ้้ากฎหมายไหน ที่่�ไม่่ได้้ทำำ ให้้เกิิดประโยชน์์เท่่ากัับภาระที่่�เอกชนต้้อง สููญเสีียไปก็็จะยกเลิิกหรืืออาจจะแก้้ไขกฎหมายนั้้�นไป คิิดว่่านโยบายนี้้�น่่าจะช่่วยเอกชนได้้ค่่อนข้้างมาก เพราะ เวลาเราจะทำำธุุรกิิจอะไรก็็ต้้องมีีใบอนุุญาต ซึ่่�งค่่อนข้้าง เป็็นอุุปสรรค ไม่่ว่่าจะเป็็นธุุรกิิจอะไรเล็็กน้้อยแค่่ไหนจะ ต้้องมีีกฎหมายใบอนุุญาตต่่าง ๆ เข้้ามาเกี่่�ยวข้้องตลอด คิิดว่่าถ้้านโยบายนี้้�สำำ เร็็จน่่าจะช่่วยได้้มาก และคิิดว่่า นโยบายนี้้�น่่าจะเกิิดขึ้้�นได้้ไม่่ยาก กฎหมายที่่�เข้้ามาเกี่่�ยวกัับธุุรกิิจของตนเอง คืืออะไร มีีอะไรที่่�ควรปรัับปรุุงหรืือไม่่? ตุ้้�ย กรนัันท์์ : ปััญหาการนํําห้้องชุุดในคอนโดมิิเนีียมตามเมืืองท่่องเที่่�ยว มาให้้เช่่าในลัักษณะโรงแรม หรืือนำำบ้้านพัักในหมู่่บ้้าน มาให้้เช่่าเป็็นพููลวิิลล่่าลัักษณะโรงแรม ทํําให้้ธุุรกิิจที่่� ลงทุุนก้้อนใหญ่่เป็็นโรงแรมหรืือรีีสอร์์ตที่่�มีีใบอนุุญาต ได้้รัับผลกระทบเป็็นอย่่างมาก เพราะถููกตััดราคาขาย สิ่่� งนี้้�คืือสิ่่� งที่่�ภาครััฐควรเข้้าไปควบคุุมโดยอาจทำำผ่่าน การกำำกัับดููแลเว็็บไซต์์โดยเฉพาะและเป็็นรููปธรรม ชััดเจน ต้้องมีีกฎหมายหรืือมาตรการว่่า ทำำ ได้้แค่่ไหน อย่่างไร เพื่่�อไม่่ให้้เกิิดผลกระทบกัับผู้้ประกอบการโรงแรม 53 55 บรรณาธิิการข่่าวในประเทศ CEO Vulcan Coalition Entreprenuer in Training at GQ The Standard
30 Opinion อีีกหนึ่่�งเรื่่�องคืือกฎหมายโรงแรม เท่่าที่่�ทราบคืือมีี การปรัับปรุุงมาบ้้างแล้้วแต่่ปััญหามัักเกิิดจากเรื่่�อง การต้้องยื่่�นขอใบอนุุญาตสิ่่� งแวดล้้อมในกรณีีอาคารเกิิน 4000 ตร.ม. ต้้องขอ EIA ซึ่่�งมีีรายละเอีียดจุุกจิิก และมีี ข้้อกำำ หนดที่่�ไม่่จำำเป็็นต้้องมีี ควรจะทบทวนกฏหมาย เรื่่�องนี้้�ใหม่่ เพราะปััจจุุบัันราคาที่่�ดิินสููงขึ้้�นมากกว่่าเดิิม มาก ถ้้าต้้องยื่่�นขอ EIA ตามหลัักเกณฑ์์แบบเดิิม จะไม่่ สามารถก่่อสร้้างโครงการต่่าง ๆ ได้้คุ้้มกัับมููลค่่าที่่�ดิิน ในปััจจุุบััน แจ็็ค สหชััย : ช่่วงประมาณ 5-6 ปีีก่่อน พ.ร.บ.การจััดซื้้�อจััดจ้้างและ การบริิหารพััสดุุภาครััฐ มีีการกำำหนดแบบสััญญาว่่าจ้้าง ที่่�ปรึึกษาที่่�มีีข้้อกำำหนดสััญญาที่่�ไม่่สอดคล้้องกัับทาง ปฏิิบััติิจริิงของการประกอบธุุรกิิจของภาคเอกชนหลาย ประการ เช่่น การรัับจ้้างเป็็นที่่�ปรึึกษาให้้หน่่วยงานภาค รััฐ ทีีมงานจะต้้องทำำ งานในช่่วงเวลาว่่าจ้้างให้้กัับหน่่วย งานนั้้�นเพีียงแห่่งเดีียว ซึ่่�งขััดกัับความเป็็นจริิงในทาง ปฏิิบััติิ เพราะสำำนัักงานที่่�ปรึึกษาขนาดใหญ่่หลายแห่่ง ทำำ งานให้้กัับลููกค้้าหลายพัันราย การออกกฎหมายและ แบบสััญญาว่่าจ้้างที่่�เข้้มงวดจนเกิินไป อาจไม่่เหมาะสม กัับการประกอบธุุรกิิจของภาคเอกชนในระดัับสากล และไม่่สะท้้อนกัับความเป็็นจริิงในทางปฏิิบััติิ อีีกร่่างกฎหมายหนึ่่�ง คืือการเสนอแก้้ไขเพิ่่�มเติิม พ.ร.บ.ป้้องกัันและปราบปรามการฟอกเงิิน ที่่�ต้้องการ กำำ หนดให้้สำำนัักงานตรวจบััญชีีหรืือสำำนัักงานที่่�ปรึึกษา ทางการเงิินมีีหน้้าที่่�ต้้องรายงานธุุรกรรมที่่�ต้้องสงสััย ซึ่่�ง โดยปกติิแล้้ว กฎหมายนี้้�ใช้้บัังคัับกัับสถาบัันการเงิินเป็็น หลััก และมีีความเหมาะสมตามมาตรฐานสากล เพราะ สถาบัันการเงิินเป็็นตััวกลางในการทำำธุุรกรรมทาง การเงิิน แต่่สำำ หรัับสำำนัักงานตรวจบััญชีีและสำำนัักงาน ที่่�ปรึึกษา เราไม่่ควรรัับภาระแทนหน่่วยงานของรััฐใน การตรวจสอบรายละเอีียดหรืือความถููกต้้องของธุุรกรรม เกิินกว่่าที่่�มาตรฐานการสอบบััญชีีหรืือมาตรฐาน วิิชาชีีพกำำ หนดไว้้ เพราะการสอบบััญชีีหรืือการเป็็นที่่� ปรึึกษา ไม่่ใช่่การตรวจสอบการทุุจริิตหรืือรัับรองความ ชอบด้้วยกฎหมายของธุุรกรรม ซึ่่�งโดยความเห็็นส่่วนตััว อยากให้้ผู้้ที่่�เกี่่�ยวข้้องและหน่่วยงานที่่�รัับผิิดชอบ พิิจารณาความเหมาะสมทางปฏิิบััติิให้้รอบคอบก่่อน นำำเสนอแก้้ไขกฎหมายที่่�อาจสร้้างภาระอัันเกิินควรแก่่ ภาคเอกชน ตั้้�ม ศิิริิชััย : พ.ร.บ.ควบคุุมเครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์ เป็็นกฎหมายที่่� เกี่่�ยวข้้องกัับธุุรกิิจโดยตรง ใช้้บัังคัับมานานกว่่า 15 ปีี ตลอดเวลาที่่�ผ่่านมามีีความพยายามจากภาครััฐหลาย ครั้้� งที่่�จะแก้้ไขกฎหมายฉบัับนี้้�เพื่่�อยกระดัับความเข้้มข้้น มากขึ้้�นเรื่่�อย ๆ ล่่าสุุดมีีการเสนอขอแก้้ไขเรื่่�องกำำหนด เวลาห้้ามดื่่�มเครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์ ณ สถานที่่�ขาย ซึ่่�ง เป็็นการนำำ กฎหมายที่่�บััญญััติิเมื่่�อ 50 ปีีก่่อน และ เป็็นกฎหมายที่่�ออกโดยคณะปฏิิวััติิ มาแก้้ไขเพิ่่� มเติิม ใน พ.ร.บ.ควบคุุมเครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์ นอกจากนี้้� ยัังกำำ หนดให้้ผู้้ประกอบการสถานที่่�ขายเครื่่�องดื่่� ม แอลกอฮอล์์ต้้องแจ้้งเตืือน ควบคุุมดููแลไม่่ให้้มีีการดื่่�ม เครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์ในช่่วงเวลาที่่�กฎหมายห้้าม และ กำำ หนดโทษเอาไว้้ เป็็นการเพิ่่มภาระใ �ห้้แก่ผู้้ ่ ประกอบการ อย่่างมาก ซึ่่ง�ปััจจุุบัันก็ค้็ ้าขายกัันลำำบากมากพออยู่่แล้้ว ข้้อเสนอแก้้ไขจากภาครััฐอีีกประการหนึ่่�ง คืือ เรื่่�องการ โฆษณาเครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์ จากเดิิมที่่�สามารถโฆษณา ได้้ตามเกณฑ์์ที่่�กฎหมายกำำหนด กลายเป็็นการห้้าม โดยเด็็ดขาด ห้้ามใช้้ชื่่�อ หรืือเครื่่�องหมายเสมืือนคล้้าย เครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์ ซึ่่�งผิิดไปจากเจตนารมณ์์เดิิมของ “เรื่่�องการตีีความ และการบัังคัับใช้้กฎหมาย บ่่อยครั้้�งพบว่่ามีีการใช้้ดุุลยพิินิิจของเจ้้าหน้้าที่ ่� เกิินเลยไปจากเจตนารมณ์์ของกฎหมาย จนสร้้างความเดืือดร้้อนให้้แก่่ผู้้ประกอบการทุุกระดัับ” 30 Opinion
Expectation Unveil เปิิ ดม่่านความคาดหวััง 6 ภาคธุุรกิิจต่่อรััฐบาลใหม่่ 31 กฎหมายโดยสิ้้� นเชิิง จนถึึงขนาดที่่�ไม่่ใช่่การควบคุุม แต่่ เป็็นการกำำจััดเครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์มากกว่่า อีีกส่่วนที่่�สำำคััญ คืือ เรื่่�องการตีีความ และการบัังคัับ ใช้้กฎหมาย บ่่อยครั้้�งพบว่่ามีีการใช้้ดุุลยพิินิิจของ เจ้้าหน้้าที่่�เกิินเลยไปจากเจตนารมณ์์ของกฎหมาย จนสร้้างความเดืือดร้้อนให้้แก่่ผู้้ประกอบการทุุกระดัับ จึึงอยากให้้เวลาแก้้ไขกฎหมายอะไร ขอให้้ภาครััฐมอง ภาพกว้้าง และมองให้้ครบทุุกมิิติิมากขึ้้�น เอก ธนกร : พ.ร.บ.สื่่�อ มัักพููดถึึงการคุ้้มครองสิิทธิิเสรีีภาพสื่่�อ แต่่มีี กลไกที่่�สร้้างขึ้้�นเพื่่�อให้้สื่่�อมีีกระบวนการที่่�ถููกควบคุุม เป็็นกฎหมายที่่�เราตั้้ง�คำำถามว่่า ตีีความอย่่างไร ความหมาย กว้้างไปไหม สื่่�อไหนที่่�ตรงตามนิิยามของกฎหมายนี้้� เพราะทุุกวัันนี้้�มีีสื่่�อที่่�เป็็นสื่่�ออิิสระ สื่่�อภาคพลเมืือง สื่่�อ ท้้องถิ่่� น เกิิดขึ้้�นอยู่่เป็็นจำำนวนมาก พอมีีสถานการณ์์หรืือเหตุุการณ์์อะไรเกิิดขึ้้�น การนำำ เสนอของสื่่�อ หรืือความรู้้สึึกของรััฐ หรืือความรู้้สึึกของ ฝ่่ายใดฝ่่ายหนึ่่�งจะตกเป็็นเป้้าเสมอ เราก็็ทำำหน้้าที่่�ของ สื่่�อในการนำำเสนอในทุุกประเด็็น เพีียงแค่่บางครั้้�งมััน ไม่่ถููกใจบางฝ่่ายแค่่นั้้�นเอง ในอนาคตข้้างหน้้าจึึงอาจ ต้้องมีีการหารืือกััน วางกรอบกติิกาบางอย่่างให้้ชััดเจน ในการทำำ งานในแวดวงสื่่�อนี้้� จูนู เมธาวีี : ที่่�อยากปรัับเปลี่่�ยนคืือ การจ้้างงานคนพิิการตามมาตรา 35 ของพ.ร.บ.ส่่งเสริิมและพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตคนพิิการ ที่่�กฎหมายกำำ หนดให้้การจ้้างตามมาตรา 35 เสีียเงิิน เท่่ากัับการจ่่ายเงิินกัับให้้กองทุุนในกรณีีที่่�ไม่่จ้้างงาน คนพิิการตามมาตรา 34 เลย ทั้้�ง ๆ ที่่�ถ้้าเรามองในแง่่ Incentive การจ่่ายเงิินเข้้ากองทุุนควรจะต้้องจ่่ายเงิิน มากกว่่าหรืือเปล่่า เพื่่�อเป็็นการกระตุ้้นให้้มีีการจ้้างงาน คนพิิการมากขึ้้น� อัันที่่�สองคืือเรื่่�องเทคโนโลยีีดิิจิิทััลต่่าง ๆ ที่่�คนพิิการ เข้้าถึึงไม่่ได้้ อย่่างพวก App ธนาคารที่่�คนพิิการยัังเข้้า ถึึงไม่่ได้้ คืือเหมืือนเรามีีกฎหมายทั่่� วไปที่่�กำำหนดว่่าทาง ภาครััฐหรืือรััฐวิิสาหกิิจต้้องทำำเทคโนโลยีีหรืือดิิจิิทััล แพลตฟอร์์มที่่�ต้้องให้้คนพิิการเข้้าถึึงได้้ แต่่เหมืือนเรา จะยัังไม่่มีีบทลงโทษ หรืือไม่่มีีการบัังคัับใช้้ที่่�จริิงจััง ซึ่่�ง อัันนี้้�ก็็เป็็นกฎหมายที่่�ครบปรัับแก้้เพื่่�อช่่วยเหลืือคน พิิการ กััปตััน พศิินทััศน์์ : เราไม่่ได้้ต้้องการกฎหมายใหม่่ แต่่ต้้องการให้้กฎหมาย เดิิมเปลี่่�ยนแปลง 2 เรื่่�องคืือ ความชััดเจน ทุุกวัันนี้้� กฎหมายเราไม่่ค่่อยมีีความชััดเจน ซึ่่�งพอเกิิดความสงสััย ขึ้้�น เราก็็ต้้องโทรไปถามเจ้้าหน้้าที่่� แต่่เจ้้าหน้้าที่่�ก็็ตีีความ กฎหมายไม่่เหมืือนกัันในแต่่ละองค์์กร ซึ่่�งบางครั้้� งทำำ ให้้ เกิิดความล่่าช้้าหรืือความเสีียหายต่่อธุุรกิิจได้้ตรงนี้้�ถ้้า ทำำ ให้้มัันชััดเจนก็็จะมีีประโยชน์์ต่่อธุุรกิิจมาก เรื่่�องสองคืืออยากให้้กฎหมายมีีความใช้้ได้้จริิง หรืือ เป็็นไปได้้ในทางปฏิิบััติิมากขึ้้�น กฎหมายในปััจจุุบััน ถููก ร่่างแบบ Strict มากเกิินไป ยกตััวอย่่างเช่่น กฎหมาย เรื่่�องการโฆษณา ที่่�มีีการห้้ามเยอะแยะมาก แต่่พอดููใน ท้้องตลาดจริิง ๆ เราจะเห็็นว่่าโฆษณาของบริิษััทต่่าง ๆ จะมีีข้้อที่่�ผิิดตามกฎหมายนี้้�ไม่่ข้้อใดก็็ข้้อหนึ่่�ง เพราะ กฎหมายห้้ามแบบจุุกจิิกมาก ทุุกคนก็็เลยหลัับตาข้้างนึึง แล้้วก็็โฆษณาไป ไม่่งั้้�นก็็ขายของไม่่ได้้ Expectation Unveil เปิิ ดม่่านความคาดหวััง 6 ภาคธุุรกิิจต่่อรััฐบาลใหม่่ 31
32 Law for All กองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์ คณะนิิติิศาสตร์์ จััดตั้้�งเพื่่�อพััฒนาการศึึกษา โดยเป็็ นทุุนการศึึกษา ของนัักศึึกษา ทุุนอาจารย์์ และทุุนพััฒนา คณะนิิติิศาสตร์์ ในด้้านอื่่�น ๆ กองทุุน นิิติิธรรมพััฒน์ ์ ทนายความหุ้้นส่่วนอาวุุโส | Senior Partner บริิษััท ที่่�ปรึึกษากฎหมายธนาธิิป แอนด์์ พาร์์ทเนอร์์ส จำำกััด Thanathip & Partners Legal Counsellors Limited 25 คุุณธนาธิิป พิิเชษฐวณิิชย์์ โชค (ธิิป) 32 Law for All
กองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์ 33 ตลอดระยะเวลาที่่�ผ่่านมากองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์ได้้รัับ การสนัับสนุุนจากศิิษย์์เก่่าและผู้้มีีจิิตศรััทธาเป็็นอย่่างดีี คณะนิิติิศาสตร์์ขอถืือโอกาสขอบพระคุุณทุุก ๆ กำำลััง สำำคััญที่่�ให้้การสนัับสนุุนการพััฒนาคณะนิิติิศาสตร์์ผ่่าน กองทุุนนิติิธรรมพััฒน์์เสมอมา ซึ่่�งในวัันนี้้�คณะนิติิศาสตร์์ ได้้เรีียนเชิิญศิิษย์์เก่่า “คุุณธนาธิิป พิิเชษฐวณิิชย์์โชค” และนัักศึึกษาคณะนิิติิศาสตร์์ “คุุณสหััสชััย เสีียงหาญ” มาบอกเล่่าความรู้้สึึกในฐานะเป็็น “ผู้้ให้้” และ “ผู้้รัับ” รวมถึึงความคาดหวัังในการส่่งต่่อโอกาสแก่่ผู้้อื่่�นต่่อไป ในฐานะ “ผู้้ให้้” “ผมและภริิยา (คุุณอรุุณีี มหธร) ได้้เข้้าเรีียนชั้้�นปริิญญา ตรีีที่่�คณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ระหว่่าง ปีี พ.ศ. 2525 – 2529 และรู้้สึึกภาคภููมิิใจทุุกครั้้�งที่่� ได้้บอกกัับทุุกคนว่่าพวกเราจบจากคณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ เพราะนอกจากความรู้้ทาง กฎหมายที่่�เป็็นรากฐานในการประกอบวิิชาชีีพของ เรานัับตั้้�งแต่่เรีียนจบ เราทั้้�งสองคนมีีความทรงจำำ ที่่�ดีี มากมายจากช่่วงเวลา 4 ปีีในสถาบัันแห่่งนี้้� ตลอดจนได้้ รัับมิิตรภาพที่่�งดงามจากเพื่่�อน ๆ พี่่� ๆ และน้้อง ๆ ร่่วม สถาบัันที่่�ยัังยืืนยาวมาจนถึึงปััจจุุบััน ดัังนั้้�น ผมและ ภริิยามีีความยิินดีีเป็็นอย่่างยิ่่� งที่่�ได้้มีีโอกาสตอบแทน มหาวิิทยาลััยโดยการสนัับสนุุนกองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์ เพื่่� อเป็็นทุุนการศึึกษาของนัักศึึกษาและทุุนพััฒนา อาจารย์์ และพััฒนาคณะนิิติิศาสตร์์ในด้้านอื่่�น ๆ และ เชื่่�อเป็็นอย่่างยิ่่� งว่่า การสนัับสนุุนและการมีีส่่วนร่่วม ของเราในลัักษณะนี้้�น่่าจะมีีส่่วนช่่วยพััฒนาบุุคคลากร และวงการกฎหมายโดยรวม ทั้้�งยัังส่่งผลดีีในระยะยาว ต่่อผู้้ประกอบวิิชาชีีพกฎหมายและสัังคมไทยด้้วยครัับ” กองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์ 33 เหตุุผลในการเลืือก สนัับสนุุนกองทุุน นิิติิธรรมพััฒน์์
34 Law for All “การช่่วยเหลืือ กองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์ เพื่่�อตอบแทนกองทุุน เป็็นการส่่งต่่อโอกาส ทางการศึึกษาให้้ แก่่นัักศึึกษาคณะ นิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััย ธรรมศาสตร์์ต่่อไป” สวััสดีีครัับ ผม นายสหััสชััย เสีียงหาญ นัักศึึกษาคณะ นิิติิศาสตร์์ ชั้้�นปีีที่่� 1 รหััส 65 ครัับ ผมได้้รัับการสนัับสนุุน จากกองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์เป็็นเงิินทุุนการศึึกษาจำำนวน 25,000 บาท ต่่อภาคการศึึกษา โดยผมได้้นำำเงิินจััดสรร ออกเป็็น 3 ส่่วน ดัังนี้้�ครัับ ส่่วนที่่�หนึ่�่งจำำ นวน 10,000 บาท เป็็นเงิินส่่วนที่่�ผมจะใช้้สำำหรัับการใช้้ชีีวิิตประจำำ วัันในมหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ของเรา เช่่น ค่่ากิิน ข้้าว ค่่าเดิินทาง ค่่าหนัังสืือ เป็็นต้้น ส่่วนที่่�สองจำำนวน 10,000 บาท เป็็นเงิินส่่วนของการใช้้จ่่ายในครอบครััว เพื่่�อแบ่่งเบาภาระของผู้้ปกครอง เช่่น ค่่าน้ำ ำ ค่่าไฟฟ้้า ค่่า กัับข้้าว เป็็นต้้น ส่่วนที่่�สามจำำ นวน 5,000 บาท เป็็นส่่วน ของการเก็็บออมเงิิน เพื่่�อไว้้ใช้้หลัังจากจบการศึึกษา และเมื่่�อกำำลัังจะเริ่่� มต้้นทำำงานทางด้้านกฎหมาย นัับ ได้้ว่่าเงิินจำำนวนนี้้�สร้้างประโยชน์์อย่่างสููงกัับตััวผมเอง และครอบครััวของผม นัักศึึกษาคณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ ชั้้�นปีีที่่� 1 65 คุุณสหััสชััย เสีียงหาญ (เจ๋๋ง) ผมมีีความตั้้�งใจที่่� จะศึึกษากฎหมายไปเพื่่� อเป็็น ข้้าราชการฝ่่ายตุุลาการ โดยตั้้� งมั่่�นอยู่่บนความยุุติิธรรม และรัับใช้้ประชาชน เปรีียบเสมืือนดั่่�งคำำขวััญของ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ของเรา โดยผมคาดหวัังว่่า เมื่่�อผมจบการศึึกษาแล้้วและได้้ทำำ งานที่่�มั่่�นคง ผมจะ คอยช่่วยเหลืือคณะนิิติิศาสตร์์ของเรา ไม่่ว่่าจะเป็็นทาง ด้้านวิิชาการ หรืือด้้านอื่่�น ๆ เช่่น การช่่วยเหลืือกองทุุน นิิติิธรรมพััฒน์์เพื่่�อตอบแทนกองทุุน รวมถึึงเป็็นการส่่ง ต่่อโอกาสทางการศึึกษาให้้แก่่นัักศึึกษาคณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ต่่อไป เพราะผมถืือว่่าที่่�ผม มีีวัันนี้้�ได้้เพราะมีีศิิษย์์เก่่าหรืือพี่่� ๆ รุ่่นก่่อน ๆ ที่่�คอย สนัับสนุุนผมมาด้้วยการบริิจาคทุุนทรััพย์์เข้้ากองทุุน นิิติิธรรมพััฒน์์ และรวมถึึงภาครััฐหรืือภาคเอกชนที่่�คอย ให้้การสนัับสนุุนกองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์มาโดยตลอด เมื่่�อในอนาคตเป็็นเช่่นนั้้�นผมจะได้้เห็็นคณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ของเรา สร้้างนัักกฎหมายที่่�ดีี มีีคุุณภาพ และพร้้อมช่่วยเหลืือสัังคมอย่่างเต็็มที่่� โดยมีี นัักศึึกษากฎหมายที่่�เต็็มไปด้้วยความรู้้คู่่คุุณธรรม สุุดท้้ายนี้้� ขอขอบคุุณกองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์ที่่�ให้้โอกาส ผมในการที่่�พร้้อมจะก้้าวไปสู่่การเป็็นนัักกฎหมายที่่�ดีีใน อนาคต พร้้อมที่่�จะได้้เรีียนรู้้ในสิ่่ง�ต่่าง ๆ อย่่างเต็็มที่่� และ ขอขอบคุุณน้้าอััมพร บุุตรอิ่่ม �นัักวิชิาการศึึกษาชำำนาญการ ผู้้ให้้การสนัับสนุุนและให้้การปรึึกษาที่่�ดีีเสมอมา
กองทุุนนิิติิธรรมพััฒน์์ 35
36 Study Says ผู้้�เขีียนขอนำำ�เสนอส่่วนหนึ่�่งของงานวิิจััยเรื่่� องการ ออกแบบมาตรฐานสำำ�หรัับพื้�นที่้ �ส่าธารณะของเอกชน (Privately Owned Public Spaces) ตามมาตรการเพิ่่� ม อััตราส่่วน พื้�นที่้ �อ่าคารรวมต่่อพื้�นที่้ �ดิิน (FAR Bonus) ่ รายงานวิิจััยนี้้�เป็็นการศึึกษาเกี่่�ยวกัับมาตรฐานที่�คว่รจะ เป็็นในการที่�่รััฐมุ่่งเพิ่่� มจำำ�นวนพื้�นที่้ �ส่าธารณะในเมืือง ด้้วยการใช้้เครื่่�องมืือที่�่ชื่่�อว่่ามาตรการเพิ่่� มอััตราส่่วน พื้�นที่้ �อ่าคารรวมต่่อพื้�นที่้ �ดิิน (Floor Area Ratio: FAR) ่ หรืือที่�่มัักจะเรีียกกัันติิดปากว่่าเป็็นมาตรการ FAR Bonus สำำ�หรัับเหตุุที่�่รััฐต้้องออกมาตรการส่่งเสริิมพื้�นที่้�่ เช่่นนี้้� เพราะโดยสภาพแล้้ว พื้�นที่้ �ส่าธารณะที่�่ดีีนั้้�น ย่่อมสะท้้อนถึึงคุุณภาพชีีวิิตที่�่ดีีของผู้้�ใช้้ชีีวิิตในเมืือง ซึ่่�งโดยปกติิมัักจะมีีความหนาแน่่นไม่่น้้อย ทั้้�งในการมีี ประโยชน์์ในแง่่การเป็็นพื้�นที่้�่พัักผ่่อนหย่่อนใจ พบปะ สัังสรรค์์ ตลอดจนการช่่วยก่่อให้้เกิิดทััศนีียภาพ แต่่ เมื่่�อเมืืองมีีการเจริิญเติิบโตขึ้้�นอย่่างรวดเร็็ว การพััฒนา พื้�นที่้ �ส่าธารณะก็็ประสบกัับความท้้าทายหลายประการ อาทิิ การที่�พื้่ �นที่้ �ส่าธารณะมีีจำำ�นวนลดน้้อยลงเพราะ พื้�นที่้ �ส่าธารณะที่�เอกชนเป็็นเ ่ จ้้าของ (Privately-Owned Public Spaces) อาจถููกนำำ�พื้�นที่้ �ไ่ปใช้้ประกอบธุุรกิิจอื่่�น ซึ่่�งได้้ผลกำำ�ไรมากกว่่าหรืือกระทั่่� งถููกหวงกัันไว้้ให้้บริิการ พื้�นที่้ �เฉ่พาะกลุ่่มลููกค้้าของตนเท่่านั้้�น หรืือในแง่่การที่�่ รััฐมีีงบประมาณที่�่จำำ�กััดในการเพิ่่� มจำำ�นวนหรืือปรัับปรุุง พื้�นที่้ �ส่าธารณะที่�่รััฐเป็็นเจ้้าของเอง ความท้้าทาย เหล่่านี้้�ทำำ�ให้้รััฐออกบรรดามาตรการทางกฎหมายที่�่ นำำ�มาใช้้จููงใจให้้เอกชนเข้้ามามีีส่่วนร่่วมในการเพิ่่�ม พื้�นที่้ �ส่าธารณะในเมืือง ซึ่่�งหนึ่�่งในมาตรการนั้้�นคืือ มาตรการ FAR Bonus นั่่�นเอง การออกแบบมาตรฐาน สำำ หรัับพื้้�นที่่� สาธารณะของเอกชน (Privately Owned Public Spaces) ตามมาตรการเพิ่่�มอััตราส่่วน พื้้�นที่่� อาคารรวมต่่อพื้้�นที่่�ดิิน (FAR Bonus) 54 อาจารย์์สหรััฐ อกนิิษฐศาสตร์์ (เบนซ์์)
การออกแบบมาตรฐานสำำ หรัับพื้้�นที่่�สาธารณะของเอกชน (Privately Owned Public Spaces) ตามมาตรการเพื่่�มอััตราส่่วน พื้้�นที่่�อาคารรวมต่่อพื้้�นที่่�ดิิน (FAR Bonus) 37 มาตรการนี้้�เป็็นการจููงใจเอกชนในแง่่ที่�่รััฐจะเพิ่่�ม อััตราส่่วนที่�่ชื่่�อว่่าอััตราส่่วนพื้�นที่้ �อ่าคารรวมต่่อพื้�นที่้ �ดิิน่ ให้้เอกชนบางรายเป็็นพิิเศษ แลกกัับการที่�เอกชน ่นำำ� พื้�นที่้�่ของตนมาทำำ�เป็็นพื้�นที่้ �ส่าธารณะ คำำ�ถามที่�เ่กิิดขึ้้�น คืือมาตรการนี้้�จะใช้้จููงใจเอกชนอย่่างไร ซึ่่�งกล่่าวได้้ว่่า อััตราส่่วนพื้�นที่้ �อ่าคารรวมต่่อพื้�นที่้ �ดิินเป็็นห ่นึ่งในเครื่่�อง �่ มืือ ตามกฎหมายว่่าด้้วยการผัังเมืืองและการควบคุุมอาคาร ในการเข้้ามากำำ�หนดเพดานความหนาแน่่นของอาคาร ที่�่ก่่อสร้้าง อัันจะมีีผลต่่อพื้�นที่้ �ในก ่ารทำำ�บรรดากิิจกรรม ในอาคาร ให้้มีีความเหมาะสมกัับขนาดของพื้�นที่้ �ที่่ �ดิิน่ ที่�อ่าคารนั้้�นตั้้�งอยู่่ โดยที่�่ปกติิแล้้ว เอกชนก็็มุ่่งหวัังที่�่จะ สร้้างอาคารในพื้�นที่้ �ที่่�่มีีอััตราส่่วนนี้้�มาก เพราะสามารถ สร้้างอาคารที่�่มีีพื้�นที่้�่ทำำ�กิิจกรรมได้้เต็็มที่�่คุ้้�มค่่ากัับ พื้�นที่้ �ดิินที่ ่ �ใ่ช้้ไปในการก่่อสร้้างอาคารนั้้�น ในจุุดนี้้�เองที่�่ มาตรการ FAR Bonus เข้้ามาจููงใจเอกชนว่่า หากเอกชน ก่่อสร้้างพื้�นที่้ �ส่าธารณะภายใต้้เงื่่� อนไขที่�่กำำ�หนดไว้้ รััฐก็็อาจจะขยัับเพดานอัันตราส่่วนนี้้�ให้้สููงมากขึ้้�น อัันมีีผลให้้เอกชนสามารถก่่อสร้้างอาคารให้้มีีพื้�นที่้ �ห่ รืือ มีีความหนาแน่่นมากขึ้้�น คุ้้�มค่่าการลงทุุนในการพััฒนา อสัังหาริิมทรััพย์์ขึ้้�นได้้ มาตรการเหล่่านี้้�มิิใช่่มาตรการ ใหม่่ หากแต่่มีีการเริ่่� มใช้้ที่�่ประเทศสหรััฐอเมริิกา และ มีีการใช้้ต่่อกัันมาในหลายประเทศทั่่�วโลก รวมถึึง ในประเทศไทย ตามที่�่ปรากฏเป็็นตััวอย่่างหนึ่�่งใน ผัังเมืืองรวมของกรุุงเทพมหานคร โดยในทุุกประเทศก็็ จะมีีการกำำ�หนดกฎเกณฑ์์กติิกาตลอดจนรายละเอีียด ของการออกแบบ ดำำ�เนิินการ และกำำ�กัับดููแลพื้�นที่้�่ สาธารณะตามมาตรการ FAR Bonus ดัังกล่่าวต่่อไป โดยในฐานะที่�ผู้้�เขีียนเป็็น ่บุุคคลหนึ่�่งที่�สนใ ่จในเรื่่�อง พื้�นที่้ �ส่าธารณะ การพััฒนาเมืือง และตลอดจนทฤษฎีี ทางกฎหมายลัักษณะทรััพย์์สิิน ผู้้�เขีียนจึึงสนใจศึึกษา ทำำ�วิิจััยเจาะลึึกถึึงกฎกติิกาที่�เ่ข้้ามากำำ�กัับข้้างต้้น เพราะ ต้้องการทราบว่่ากฎเกณฑ์์กติิกาดัังกล่่าวนี้้�มีีความสำำ�คััญ เพีียงใด หากสำำ�คััญควรจะต้้องมีีเนื้้�อหาอย่่างไร และ หากศึึกษาเจาะลึึกลงไปในบริิบทของกรุุงเทพมหานคร ในฐานะเมืืองหนึ่�่งในไทยที่�ใ่ช้้มาตรการนี้้�แล้้ว ทาง กรุุงเทพมหานครเองมีีกฎเกณฑ์์เช่่นว่่านี้้�หรืือไม่่ หรืือ จะมีีจุุดที่�ส่ามารถพััฒนาเพิ่่� มเติิมได้้หรืือไม่่ ซึ่่�งผลจาก การศึึกษาก็็จะมีีประโยชน์์ในการศึึกษาด้้านทฤษฎีี กฎหมายในแง่่ที่�่จะได้้ค้้นคว้้าเรื่่�องพื้�นที่้ �ส่าธารณะของ เอกชน ตลอดจนหลัักการในการเข้้ามาจำำ�กััดสิิทธิิของ ผู้้�ทร ง กรรมสิิทธิ์์�ดัังที่�่ปรากฏในมาตรา 1 3 3 6 แห่่งประมวลกฎหมายแพ่่งและพาณิิชย์์ของไทย เป็็น ผลพลอยได้้ในระหว่่างทางด้้วย จากการศึึกษาของผู้้�วิิจััยพบว่่ากฎเกณฑ์์กติิกานี้้�เป็็น กระดููกสัันหลัังของมาตรการเพิ่่�มพื้�นที่้ �ส่าธารณะ ด้้วยการเพิ่่�มอััตราส่่วนพื้�นที่้ �อ่าคารรวมต่่อพื้�นที่้ �ดิิน ่ และถึึงขนาดเป็็นตััวชี้้�ขาดถึึงความสำำ�เร็็จของมาตรการ นี้้�ก็็ว่่าได้้ เพราะเมื่่�อรััฐได้้มีีมาตรการส่่งเสริิมหรืือให้้ สิิทธิิประโยชน์์แก่่เอกชนเพื่่� อให้้ดำำ�เนิินการจััดทำำ� พื้�นที่้ �ส่าธารณะในบริิเวณพื้�นที่้ �ซึ่่ ่�งตนเป็็นเจ้้าของแล้้ว รััฐก็็ควรจะต้้องมีีกฎเกณฑ์์ ที่� เ่ข้้ามาวางเ งื่่� อนไข และกำำ�กัับดููแลเพื่่�อเป็็นการประกัันว่่าพื้�นที่้ �ส่าธารณะ ที่�เอกชนไ ่ ด้้จััดทํําขึ้้�นจากการได้้รัับการส่่งเสริิมจากรััฐ นั้้�นจะมีีความเป็็นสาธารณะอย่่างแท้้จริิง กระบวนการ ในการออกแบบและจััดการดููแลเป็็นไปอย่่างโปร่่งใส
38 Study Says ที่�เป็็น ่ ประเด็็นที่�เ่กิิดขึ้้�นไม่่น้้อยในหลายประเทศ เช่่น กรณีีที่�เอกชน ่บิิดพริ้้� วไม่่ยอมจััดให้้มีีพื้�นที่้ �ส่าธารณะตาม ที่�ตก่ลงไว้้ หรืือจงใจออกแบบพื้�นที่้ �เ่พื่่�อกีดกัี ันกลุ่มคนบ่าง จํําพวกออกจากการมาเข้้าใช้้พื้�นที่้ �ที่่ �ม่าขอรัับสิทธิิ โดยจากการศึึกษาเชิิงเปรีียบเทีียบกัับเกณฑ์์ของ กรุุงเทพมหานครที่�่ปรากฏอยู่่ในกฎกระทรวงให้้ใช้้ ผัังเมืืองรวมกรุุงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 นั้้�น พบว่่า ยัังขาดรายละเอีียดและหลัักการที่�่จํําเป็็นที่�กฎเกณฑ์์ ่ กำำ�กัับพื้�นที่้ �ส่าธารณะตามมาตรการเพิ่่� มพื้�นที่้�่อััตราส่่วน อาคารรวมต่่อพื้�นที่้ �ดิิน่ พึึงมีี อัันยากที่�่จะสามารถประกััน ความเป็็นสาธารณะในพื้�นที่้�่ของเอกชนดัังกล่่าวได้้ และแม้้จะมีีสััญญาณที่�่ดีีจากการพััฒนากฎเกณฑ์์นี้้�จาก ร่า่งกฎกระทรวงให้้ใช้้บัังคัับผัังเมืืองรวมฯ ฉบัับล่่าสุุด แต่่ ก็็ยัังสามารถปรัับปรุุงพััฒนาด้้วยการเสริิมรายละเอีียดที่�่ โดยกฎเกณฑ์์ดัังกล่่าวข้้างต้้นจะมีีลัักษณะในการออก ข้้อกำำ�หนดที่�่มีีรายละเอีียดปลีีกย่่อยจำำ�นวนมากเพื่่�อ มาจำำ�กััดสิิทธิิของเอกชนที่�เป็็นเ ่ จ้้าของพื้�นที่้�่นั้้�นอยู่่ โดยมีีจุุดหมายเพื่่� อเป็็นหลัักประกัันให้้สาธารณชน สามารถเข้้ามาใช้้พื้�นที่้ �ไ่ด้้เฉกเช่่นการเข้้าใช้้พื้�นที่้�่ สาธารณะทั่่�วไปที่�่รััฐเป็็นเจ้้าของ รวมถึึงการสร้้างและ ส่่งเสริิมความน่่าดึึงดููดให้้บุุคคลทั่่�วไปให้้มาใช้้พื้�นที่้�่ ของเอกชนดัังกล่่าว โดยอย่า่งน้้อยที่�่สุุดกฎเกณฑ์์กติิกานี้้� จะต้้องมีีการกำำ�หนดให้้ชัดัเจนในเรื่่�องประเภทและเนื้้�อที่�่ ขั้้�นตํ่ ่ าของพื้�นที่้ �ส่าธารณะที่�ม่าขอใช้้สิิทธิิ เงื่่�อนไขในการ ออกแบบและการใช้้งานตลอดจนบริิหารจััดการ รวมถึึง ต้้องมีีการออกแบบบทบััญญััติิและกลไกกำำ�กัับดููแลด้้วย การออกแบบหลัักเกณฑ์์ที่�ไ่ม่่ครอบคลุุมหรืือละเอีียด เพีียงพออาจนํํามาซึ่่�งปััญหาในแง่่การบัังคัับใช้้และ ปฏิิบััติิตามกฎเกณฑ์์ควบคุุมพื้�นที่้ �ส่าธารณะของเอกชน
การออกแบบมาตรฐานสำำ หรัับพื้้�นที่่�สาธารณะของเอกชน (Privately Owned Public Spaces) ตามมาตรการเพื่่�มอััตราส่่วน พื้้�นที่่�อาคารรวมต่่อพื้้�นที่่�ดิิน (FAR Bonus) 39 ที่�่มีีการบููรณาการกัันของกฎหมายเอกชนและกฎหมาย สาขาอื่�นโ ่ดยเฉพาะในแง่่มิิติิของการจำำ�กััดสิิทธิิของ ผู้้�ทรงกรรมสิิทธิ์์�เพื่� อ่นำ�มำาใช้้เป็็นพื้�้นที่�่สาธารณะ หรืือผู้้�สนใจในเชิิงกฎหมายกัับการพััฒนา หรืือกระทั่่�ง กฎหมายกัับสัังคม ถึึงบทบาทของการออกแบบกฎหมาย ที่�่มีีผลต่่อรููปร่่างและลัักษณะของพื้�้นที่�่สาธารณะ หน้้าตาของเมืือง พฤติิกรรมของผู้้�ใช้้พื้�้นที่�่สาธารณะ ตลอดจนคุุณภาพชีีวิิตและความเป็็นอยู่่ของผู้้�คน ในเมืือง โดยผู้้�สนใจที่�่สนใจศึึกษารายละเอีียด เพิ่่�มเติิม สามารถเข้้าถึึงงานวิิจััยฉบัับเต็็มได้้จาก https://bit.ly/43578i9 ควรพึึงมีไีด้้อีีกมาก ฉะนั้้�น รายงานวิิจััยฉบัับนี้้�จึึงเสนอให้้ มีีการปรัับปรุุงกฎเกณฑ์์ตามผัังเมืืองรวมดัังกล่่าวให้้ ชััดเจนครอบคลุุมถึึงหลัักการสำ�ำคััญ โดยคํํานึึงถึึงการ บููรณาการระหว่่างนโยบายและกฎหมายอื่�นที่่�่เกี่่�ยวข้้อง พร้้อมกัับคํํานึึงถึึงอุุปสรรคในทางปฏิิบััติิไปด้้วยเพื่�อใ ่ ห้้ พื้�้นที่�่สาธารณะของเอกชนในกรุุงเทพมหานครนั้้�น เป็็นพื้�้นที่�่สาธารณะที่�่แท้้จริิงตามเจตนารมณ์์ของ มาตรการนี้้ไ�ด้้ต่่อไป นอกจากงานวิิจััยนี้้�จะเป็็นประโยชน์์ต่่อนัักกฎหมาย ผู้้�ที่�่สนใจ ตลอดจนผู้้�ที่�่ทำำ�งานในเชิิงการพััฒนาเมืือง ที่�่จะพััฒนาหลัักเกณฑ์์ที่�่เป็็นอยู่่ในการ สนัับสนุุนพื้�้นที่�่ สาธารณะ โดยเฉพาะในอีีกไม่่นานนี้้�ที่�่กรุุงเทพมหานคร จะมีีการแก้้ไขกฎหมายผัังเมืืองรวมอีีกครั้้�งหนึ่�่งแล้้ว ยัังเป็็นประโยชน์์ต่่อผู้้�สนใจทั้้�งการศึึกษาในเชิิงทฤษฎีี
40 Training and Professional Development with TU LAW ศููนย์์อบรมและให้้คำำ�ปรึึกษาทางกฎหมาย (Legal Training and Consultancy Center) คณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ ใช้้ชื่� อ่ย่่อว่่า “LeTEC” มีีภารกิิจหลัักในการรัับจััดอบรมพััฒนาบุุคลากรทาง กฎหมายในสาขาต่่าง ๆ ทั้้� ทั้้งระยะสั้้�นและระยะยาวให้้ แก่่หน่่วยงานภาครััฐ รััฐวิิสาหกิิจ และภาคธุุรกิิจเอกชน รวมถึึงกลุ่่มผู้้บริิหาร นัักวิิชาการ บุุคคลทั่่�วไป หรืือ ผู้้ที่่�ต้้องการทัักษะชั้้� ชั้้นสููงเฉพา ะทาง โดยทางศููนย์์ฯ เน้้น การจััดอบรมที่่�มีีคุุณภาพและมาตรฐานด้้วยหลัักสููตร ที่่�ทัันสมััยอัันเป็็นที่่�ยอมรัับกัันในสัังคม ซึ่�่งเป็็นหน่่วยงาน ที่่�ให้้บริิการวิิชาการแก่่สัังคมและสาธารณะ นอกจากนั้้�น ศููนย์์อบรมและให้้คำำ�ปรึึกษาทางกฎหมาย ยัังรัับออกแบบหลัักสููตรอบรมตามที่่�หน่่วยงานหรืือ บริิษััทต้้องการโดยคำำ�นึึงถึึงความต้้องการขององค์์กร และปรัับเปลี่่�ยนหลัักสููตรให้้สอดคล้้องกัับการดำำ�เนิิน งานและประกอบกิิจการที่่�เปลี่่�ยนแปลงอยู่่เสมอ เพื่�อให้้ ่ สามารถนำำ�ความรู้้ไปใช้้ในการปฏิิบััติิงานได้้ Training and Professional Development โครงการอบรมหลัักสููตรประกาศนีียบััตร กฎหมายการเงิินการธนาคาร รุ่่�นที่่� 10 (hybrid) กระบวนการพิิจารณาอนุุญาโตตุุลาการ 2. สำำหรัับผู้้�ที่่�ไม่่ใช่่นั ักกฎหมาย รุ่่�นที่่� 4 (Onsite) 1. โครงการอบรมที่่�อยู่่�ระหว่่างดำำเนิินการรัับสมััครอบรม วัันเวลาและสถานที่่�: - วัันที่่� 5 สิิงหาคม - 28 ตุุลาคม 2566 - ทุุกวัันจัันทร์์ และวัันอัังคาร เวลา 17.30 – 20.30 น. และวัันเสาร์์ เวลา 09.00 – 16.00 น. - รวมจำำ�นวน 192 ชั่่� วโมง - ณ คณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ ท่่าพระจัันทร์์ วััตถุุประสงค์์เพื่�อเ ่ พิ่่� มพููนความรู้้ความเข้้าใจให้้กัับ นัักกฎหมาย นัักธุุรกิิจ และบุุคคลภายนอกผู้้สนใจใน การดำ�เำนิินธุุรกิิจเกี่่�ยวกัับการเงิินการธนาคาร เพื่�อ่นำ�ำ วัันเวลาและสถานที่่�: - วัันที่่� 19 สิิงหาคม - 28 ตุุลาคม 2566 - รวมจำำ�นวน 60 ชั่่� วโมง - ทุุกวัันเสาร์์ เวลา 09.00 – 16.00 น. ความรู้้ที่่�ได้้ไปใช้้ในการทำำ�งานได้้อย่่างมีีความมั่่�นใจและ มีีประสิิทธิิภาพมากยิ่่� งขึ้้�น สามารถแก้้ไขปััญหาได้้อย่่าง ทัันท่่วงทีีและเชื่�อม่ความสััมพัันธ์ระ์หว่่างบริษัิ ัทต่่าง ๆ ที่่�ที่่ ดำำ�เนินิธุรุกิจิด้้านการเงินกิารธนาคารด้้วยกัน ัควา มรู้้ทาง กฎหมายเฉพาะด้้านมากยิ่่� งขึ้้�น
Training and Professional Development with TU LAW 41 โครงการอบรมหลัักสููตรกฎหมายคุ้้�มครอง ผู้้�บริิโภคสำำหรัับผู้้�ประกอบการ รุ่่�นที่่� 3 (Online) โครงการอบรมหลัักสููตรประกาศนีียบััตร กฎหมายมหาชน รุ่่�นที่่� 53 (Onsite) โครงการอบรมหลัักสููตรประกาศนีียบััตร 5. กฎหมายภาษีีอากร รุ่่�นที่่� 11 (Online) 1. 3. 4. วัันเวลาและสถานที่่�: - วัันที่่� 2 – 10 กัันยายน 2566 - ทุุกวัันเสาร์์และวัันอาทิิตย์์ เวลา 09.00 – 16.30 น. - รวมจำำ�นวน 24 ชั่่� วโมง โครงการอบรมที่่�คณะจััดให้้ กัับหน่่วยงานภายนอก (Inhouse) วัันเวลาและสถานที่่�: - วัันที่่� 9 ตุุลาคม - 27 พฤศจิิกายน 2566 - ทุุกวัันจัันทร์์ถึึงวัันพฤหััสบดีี เวลา 17.30 – 20.30 น. - รวมจำ�นำวน 84 ชั่่ว� โมง - ณ คณะนิติิ ิศาสตร์์ มหาวิิทยาลัยัธรรมศาสตร์์ ท่าพ่ระจันทัร์์ วััตถุุประสงค์์เพื่�อเ ่ พิ่่�มพููนความรู้้ความเข้้าใจเกี่่�ยว กัับกฎหมายภาษีีอากรให้้กัับนัักกฎหมาย นัักธุุรกิิจ และบุุคคลภายนอกผู้้ที่่�สนใจ เพื่�อ่นำ�ำความรู้้ที่่�ได้้ไปใช้้ ในการทำ�งำานได้้อย่่างถููกต้้องและมีีประสิิทธิิภาพมาก ยิ่่ง�ขึ้้น �สามารถมองเห็นประเ ็ด็นท็างภาษีและแีก้ไข้ ปัญัหา ได้้อย่า่งทัันท่่วงทีี รวมถึึงเชื่่�อมโยงควา มสััมพัันธ์์ระหว่่าง กฎหมายภาษีและกฎีหมายอื่�น ๆ ไ ่ด้้ ขอทราบแผนดำำ เนิินการและรายละเอีียดเพิ่่�มเติิมได้้ที่่� : Website: www.letec.law.tu.ac.th Tel: 0-2613-2127, 0-2613-2965 E-mail: [email protected] Facebook: LeTEC.LawTU Line ID: @leteclawtu โครงการฝึึ กอบรมหลัักสููตรการพััฒนา นัักกฎหมายกรุุงเทพมหานคร อบรมระหว่่างวัันที่่� 12 มิิถุุนายน ถึึงวัันที่่� 16 กัันยายน 2566 วันเวลาและสถานที่: - วัันที่่� 18 กัันยายน - 9 ธัันวาคม 2566 - ทุุกวัันจัันทร์์ถึึงวัันศุุกร์์ เวลา 17.30 – 20.30 น. และวัันเสาร์์ เวลา 09.00 – 16.00 น. - รวมจำำ�นวน 201 ชั่่� วโมง - ณ คณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ - ณ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่่าพระจัันทร์์ โดยมีีวััตถุุประสงค์์เพื่�อส่ร้้างความรู้้ความเข้้าใจใน หลัักการกฎหมายคุ้้มครองผู้้บริิโภคของประเทศไทย ให้้ ผู้้ประกอบการเข้้าใจถึึงกระบวนการในการพิิจารณาคดีี คุ้้มครองผู้้บริิโภคของประเทศไทย และเพื่�อ่ทำำ�ให้้ทราบ ถึึงองค์์กรและกลไกที่่�เกี่่�ยวข้้องเพื่�อก่ารคุ้้มครองสิิทธิิ ของผู้้บริิโภคของประเทศไทยเนื้้�อหาการสอนสำำ�หรัับผู้้ ซึ่�ง่ยัังขาดทัักษะการฟัังในช่ว่งเริ่่� มต้้น ท่่าพระจัันทร์์ วััตถุุประสงค์์เพื่�อเ ่ ป็็นศููนย์์กลางในการให้้ความรู้้ และ เผยแพร่ควา่มคิิดและการศึกษึาค้้นคว้้าทางวิิชาการเกี่่�ยว กัับกฎหมายมหาชน ผลิตนัิกกฎัหมายในภาครััฐที่่�มีควาีม เข้า้ใจพื้้�นฐานในทางกฎหมายมหาชน ให้้มีควาีมรู้้ความ เข้้าใจในแนวความคิิดทางทฤษฎีีกฎหมายมหาชน และ การบริหาิรงานภาครั ัฐในเชิิงระบบ ตลอดจนสามารถ นำ�ำ ความรู้้ความเข้า้ใจดังกัล่าว่ ไปปรัับใช้กั้บกัารปฏิิบััติหน้ิาที่่้�าที่่ ทางกฎหมายที่่�ตนรัับผิิดชอบอย่่างมีีประสิิทธิิภาพและ ประสิิทธิผิลยิ่่ง�ขึ้้�น เป็นก็ารตระเตรียีมบุุคลากรในภาครััฐ เพื่�อรอง ่รัับการเกิดิขึ้้�นขององค์์การและแนวความคิิดทาง กฎหมายมหาชนใหม่่ ๆ และยกระดัับคุุณภาพผู้้ที่่�เป็น็นักั กฎหมายอยู่่แล้ว้ให้้มีควาีมรู้้ทางกฎหมายเฉพาะด้้านมาก ยิ่่ง�ขึ้้น�
42 End Credit รายนามผู้้�จััดทำำ TU LAW e-Magazine คณะนิิติิศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ มีีวััตถุุประสงค์์เพื่่�อเป็็นสื่�อป่ระชาสััมพัันธ์์ ข่่าวสาร งานวิิจััย ผลงานวิิชาการ การสััมมนาวิิชาการ และกิิจกรรมต่่าง ๆ ระหว่่างคณะกัับศิิษย์์เก่่า ศิิษย์์ปััจจุุบััน รวมทั้้�งประชาชนผู้้�สนใจ TU LAW e-Magazine โดยมีีกำำหนดออกเป็็นรายไตรมาส ฉบัับนี้้� เป็็นฉบัับที่่� 2 ปีีที่่� ที่่1 ประจำำเดืือนมิิถุุนายน พ.ศ. 2566 คณะกรรมการจััดทำำ TU LAW e-Magazine มีีความยิินดีี เป็็นอย่่างยิ่่� งที่่�จะจััดส่่ง TU LAW e-Magazine ฉบัับต่่อไปให้้แก่่ท่่านในเดืือนกัันยายน พ.ศ. 2566 รองศาสตราจารย์์ ดร.ณภััทร สรอััฑฒ์์ อาจารย์์ปวีีร์์ เจนวีีระนนท์์ อาจารย์์ฐิิติิรััตน์์ ทิิพย์์สััมฤทธิ์์กุ�ุล อาจารย์์สหรััฐ อกนิิษฐศาสตร์์ นางทััศนีีย์์ ศิิลปนรเศรษฐ์์ นายสุุรพัันธ์์ ภัักษาแสวง นางสาวศุุภลัักษณ์์ ไทยแท้้ นายธีรกุีุล สุุวรรณไตรย์์ นางสาวธิิสา สาดบุุญสร้้าง นางสาวรััตนรัักษ์์ แซ่ตึ๊่�๊ง นางสาวนริินทร โนรัันด์์ นายอนุุวรรตน์์ รอดสุุข ศาสตราจารย์์พิิเศษวิิศิิษฏ์์ วิิศิิษฏ์์สรอรรถ อาจารย์์สุุรศัักดิ์์�วาจาสิิทธิ์์� คุุณกรนัันท์์ อััศวศิิรโยธินิ คุุณเมธาวีี ทััศนาเสถีียรกิิจ คุุณธนกร วงศ์์ปััญญา คุุณศิิริิชััย เพ็็งขำำ คุุณสหชััย วิิบููลอุุทััย คุุณพศิินทััศน์์ สิินโสภณเกษม คุุณจััตุุพร นัันตยุุ คุุณธนาธิิป พิิเชษฐวณิิชย์์โชค คุุณสหััสชััย เสีียงหาญ About TU LAW E-Magazine | เกี่่�ยวกัับจุุลสาร Editorial Board Members | คณะกรรมการจััดทำำ Contributors | นัักเขีียนกิิตติิมศัักดิ์์� TU LAW E-Magazine Vol. 1 Issue 2
รายนามผู้้�จััดทำำ 43